Nho thay co pha pass ho

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Chöông V:. TỪ TRƯỜNG Baøi 26 TỪ TRƯỜNG. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 21 Tieát: 44. I.Muïc tieâu: -Hiểu được khái niệm tương tác từ, từ trường, tính chất cơ bản của từ trường -Nắm được khái niệm vectơ cảm ứng từ (phương, chiều, độ lớn ) đường sức từ (quy tắc vẽ) -Nắm được từ trường đều là gì? Biết được từ trường đều tồn tại bên trong khoảng không gian của hai cực nam châm chử U II.Chuaån bò: -GV: Dụng cụ để làm các thí nghiệm SGK và các phiếu học tập -HS: Ôn lại các kiến thức về từ trường, lực từ, đường sức từ …..CT 9 III.Tổ chức các hoạt động dạy học: HĐ1: Tương tác từ: HÑGV -Các nam châm có hai cực: Cực Bắc(N), cực nam(S) không có nam châm nào chỉ có một cực -GV giới thiệu TN và tiến hành laøm TN 26.1SGK +Hiện tượng gì xảy ra nếu đưa hai cực cùng tên (khác tên) của hai nam chaâm laïi gaàn nhau ? +Lực tác dụng lên nam châm trong TN gọi là lực gì? -Giới thiệu và tiến hành TN26.2 +Hiện tượng gì xảy ra giữa nam chaâm vaø doøng ñieän +Dòng điện có tác dụng lực từ leân nam chaâm? -Giới thiệu và tiến hành TN26.3 +Nhân xét về sự tương tác giữa hai daây daãn khoâng coù doøng ñieän ñi qua, coù doøng ñieän ñi cuøng chiều, có qua điện đi qua ngược chieàu ? +Nhận xét về tương tác từ: Tương tác giữa nam châm với nam châm và giữa dòng điện với dòng điện goïi laø gì?. HÑHS -Quan sát và nhận biết các cực cuûa nam chaâm -Quan sát TN và trả lời các câu hỏi. Thảo luận theo nhóm để đưa ra phương án trả lời +Hai nam châm nay nhau hoặc huùt nhau. HÑGV. HÑHS. ND 1.Tương tác từ: a.Cực của nam châm: -Nam châm có hai cực: Cực Bắc(N), cực Nam(S). +Lực tác dụng lên nam châm gọi là lực từ +Có tương tác giữa nam châm với doøng ñieän +Dòng điện có tác dụng lực từ leân nam chaâm b.TN về tương tác từ: *Kết luận: Tương tác giữa nam +Hai daây daãn khi chöa coù doøng châm với nam châm, dòng điện ñieän : Khoâng coù töông taùc, Hai với nam châm, dòng điện với dây dẫn có dòng điện cùng chiều dòng điện gọi là tương tác từ. Lực chuùng huùt nhau, hai daây daãn coù tương tác gọi là lực từ. dòng điện ngược chiều chúng đẩy nhau. ND.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> -GV giới thiệu qua khái niệm nam châm thử -Nam châm và dòng điện đều gây ra lực từ, vậy từ trường tồn tại ở đâu? Nguồn gốc của nó ? -Xung quanh moät ñieän tích chuyển động tồn tại những tường naøo? -Giữa từ trường của dòng điện và các điện tích chuyển động có mối quan heä nhö theá naøo? -Lập luận để xác định xem xung quanh các điện tích chuyển động có từ tường hay không? -Thoâng baùo cho hoïc sinh veà vectô đặc trưng cho từ tường về phương diện tác dụng lực từ đó là vectơ cảm ứng từ và ký hiệu B -Vectơ cảm ứng từ có phương, chiều và độ lớn? -Nhắc lại khái niệm từ phổ, đường sức từ và quy tắc vẽ các đường sức từ -Giới thiệu và tiến hành TN 26.5 +Có thể coi các đường mạt sắt trong từ phổ là các đường sức từ được không? Tại sao? -Định nghĩa khái niệm đường sưc sức từ -Neâu caùc quy taéc khi veõ caùc đường sức từ -Vì sao tại mỗi điểm trong từ trường ta chỉ có thể vẽ được một đường sức đi qua -Vì sao các đường sức từ không caét nhau . -Căn cứ vào từ phổ từ trường bên trong lòng nam châm hình chử U?. HS có thể tự lực suy nghỉ để đưa ra phương án trả lời -Từ trường tồi tại xung quanh nam chaâm vaø xung quanh doøng ñieän -Dòng điện là dòng chuyển dời có hướng của các điện tích. Xung quanh dòng điện có từ trường -Xung quanh chúng có từ trường -Xung quanh caùc ñieän tích chuyển động có từ trường -Tính chất cơ bản của từ trường sinh ra lực từ tác dụng lên một nam chaâm hay moät doøng ñieän ñaët trong noù -Chiều của nam châm thử nằm cân bằng trong từ trường -Lực từ tác dụng lên cùng một đoạn dòng điện ở điểm nào lớn hơn thì cảm ứng từ tại đó lớn hơn -HS tieán haønh TN vaø ñöa ra phương án trả lời +Các đường mạc sắt của từ phổ chỉ cho ta hình ảnh các đường sức từ -HS nêu định nghĩa về các đường sức từ -Tiến hành vẽ các đường sức từ cuûa moät nam chaâm hình 26.6 +Vì tại mỗi điểm trong từ trường vectơ cảm ứng từ chỉ có một giá trị ( chiều, độ lớn) +Nếu các đường sức từ cắt nhau thì tại điểm đó có ít nhất hai tiếp tuyến với đường cong, giá trị của cảm ứng từ không đơntrị -Từ trường bên trong lòng nam chân hình chử U là từ trường đề. 2.Từ trường: a.Khái niệm từ trường: -Xung quanh nam chaâm hay xung quanh dòng điện có từ trường. b.Điện tích chuyển động và từ trường: -Xung quanh ñieän tích chuyeån động có từ trường c.Tính chất cơ bản của từ trường: -Gây ra lực từ tác dụng lên nam chaâm hay xung quanh doøng ñieän có từ trường. d.Cảm ứng từ: SGK. 3.Đường sức từ: a.Ñònh nghóa: SGK. b.Các tính chất của đường sức từ: SGK c.Từ phổ: Là hình ảnh các mạc sắt được sắp xếp trong từ trường. 4.Từ trường đều: -Các đường cảm ứng từ tại mọi điểm đều bằng nhau gọi là từ trường đều. IV.Cuõng coá vaø daën doø: -HS nắm các định nghĩa: Tương tác từ, từ trường, vectơ cảm ứng từ, đường sức từ và từ trường đều -Nắm được tính chất cơ bản của từ trường, quy tắc vẽ các đường sức từ Ngaøy giaûng: Tuaàn: 21 Tieát: 45 Baøi 27.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> PHƯƠNG VAØ CHIỀU CỦA LỰC TỪ TÁC DỤNG LÊN DÒNG ĐIỆN. I.Muïc tieâu: -Nắm được phhương của lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn có dòng điện là phương vuông góc với mặt phẳng chứa đoạn dây dẫn có dòng điện và véc tơ cảm ứng từ B -Nắm được quy tắc bàn tay trái và vận dụng được quy tắc đó -Vận dụng để giải được mội số bài tập liên quan II.Chuaån bò: -GV: Duïng cuï laøm TN 48.1SGK vaø tranh veõ -HS: Ôn lại quy tắc bàn tay trái, xác định chiều của lực điện tác dụng lên một đoạn dòng điện CT9 III.Tổ chức các hoạt động dạy và học: Đặt vấn đề: Lực mà từ trường tác dụng lên nam châm hay lên dòng điện gọi là lực từ. Trong bài này ta khảo sát phương và chiều của lực từ tác dụng lên dòng điện HÑGV HÑHS ND -GV giới thiệu và tiến hành TN -Quan saùt caùch tieán haønh thí 1.Lực từ tác dụng lên dòng điện +Ñaët khung daây sao cho caïnh AB nghieäm vaø ruùt ra nhaän xeùt. Thaûo -Thí nghieäm: của khung dây vừa chạm vào luận nhóm để đưa ra phương án -KL: Daây daãn coù doøng ñieän chaïy khoảng không gian của hai cạnh trả lời qua đặt trong từ trường và không của nam châm hình chử U song song với đường sức từ thì +Cho doøng ñieän chaïy qua khung chịu tác ụng của lực điện từ daây -Khi khung bị kéo xuống có lực +Chỉ số của lực kế cho biết gì? từ tác dụng lên khung +Caàm tay keùo khung leân cao so -Lực từ tác dụng lên khung dây với lực ban đầu một chút raát yeáu ( coù theå coi nhö baèng 0) +Chỉ số của lực kế lúc này thế -Phương của lực từ tác dụng lên naøo? AB là phương thẳng đứng -Haï khung daây cho caïnh AB veà vị trí như lúc ban đầu +Khung daây bò keùo theo phöông naøo? +Phương của lực từ tác dụng lên 2.Phương của lực từ tác dụng +Phương của lực từ liên kết gì với đoạn dòng điện vuông góc với leân doøng ñieän : đoạn dòng điện AB và vectơ cảm mặt phẳng chứa đoạn dòng điện SGK ứng từ B và đường sức từ đi qua điểm đặt 3.Chiều của lực từ tác dụng lên -Từ chiều của lực từ, chiều của doøng ñieän: doøng ñieän vaø chieàu cuûa vectô -HS nhớ lại kiến thức kkiến thức SGK cảm ứng từ trình bày quy tắc bàn lớp 9 về quy tắc bàn tay trái tay traùi ? -Phaùt ieåu quy taéc baøn tay traùi . -Moâ taû baèng hình veõ? IV.Cuõng coá vaø ñaën doø: -Cách xác dịnh phương của lực từ , chiều của lực từ theo quy tắc bàn tay trái -Laøm caùc baøi taäp SGK Ngaøy giaûng: Tuaàn:22 Tieát: 46 Baøi 28 CẢM ỨNG TỪ –ĐỊNH LỰC AM PE I.Muïc tieâu:.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 1.Kiến thức: -Phát biểu định nghĩa và hiểu được ý nghĩa của cảm ứng từ -Nắm và vận dụng được định luật am-pe -Phát biểu và vận dung được nguyên lý chồng chất từ trường 2.Tö duy: -Đưa ra giả thuyết về mối quan hệ có tính quy luật giữa F với các đại lượng I,B,l từ các bảng số liệu thực nghiệm và kiểm tra giả thuyết bằng thực nghiệm 3.Kyõ naêng: -Trình bày việc bố trí tiến hành và thu thập số liệu trong các thí nghiệm khảo sát sự phụ thuộc của lực từ vào cường độ dòng điện trong dây dẫn vào chiều dài của dây dẫn vào cường độ cảm ứng từ II.Chuaån bò: -GV: Bố trí thí nghiệm nghiên cứu lực từ tác dụng lên dòng điện (dùng nam châm điện), phiếu học tập -HS: Ôn lại các kiến thức phương và chiều của lực từ III.Tổ chức các hoạt động: HÑGV -Đặt vấn đề: nghiên cứu về độ lớn của cảm ứng từ và lực từ tác duïng leân doøng ñieän nhö theá naøo? -TN:với một nam châm nhất định +Thieàt bò +Boá trí TN sao cho  =900 thay đổi cường độ dòng điện +Giữ nguyên chiều dài AB thay đổi cường độ dòng điện qua AB mỗi lần thay đổi cường độ dòng điện ghi lại độ lớn của lực từ tác duïng leân AB +Ghi keát quaû TN +Giữ nguyên cường độ dòng điện và thay đổi chiều dài AB, ghi kết quaû TN -Từ các số liệu TN độ lớn lực từ taùc duïng leân doøng ñieän coù chieàu dài l của đoạn AB như thế nào? -Lực F tỷ lệ với I vừa tỷ lệ với l vaäy ta vieát thong soá nhö theá naøo để hai yếu tố trên đều thoả mãn -Thay đổi dòng điện qua nam chaâm thì haèng soá B coù gí trò nhö ? F B Il sin  Tìm -Từ hệ thức công thức tính lực từ -Phaùt bieåu ñònh luaät ampe -Từ trường có tuân theo theo. HÑHS -Tieán haønh TN thaûo luaän ghi caùc số liệu để đưa ra phương án trả lời -Thí nghieäm 1 +Tieán haønh thí nghieäm +Ghi caùc soá lieäu +Nhận xét:Lực từ tỷ lệ thuận với cường độ dòng điện I. -Thí nghieäm 2 +Tieán haønh thí nghieäm +Ghi caùc soá lieäu +Nhận xét: Lực từ tỷ lệ với chiều dài của đoạn dây điện -Thí nghieäm 1 +Tieán haønh thí nghieäm +Ghi caùc soá lieäu +Nhận xét: Lực từ tỷ lệ với tích Il, Vậy ta viết biểu thức F B la. ND 1.Cảm ứng từ: a.Thí nghieäm: b.Nhaän xeùt: -Lực từ tỷ lệ thuận với cường độ doøng ñieän I - Lực từ tỷ lệ với chiều dài của đoạn dây điện - Lực từ tỷ lệ với tích Il, Vậy ta viết biểu thức F B la c.Độ lớn cảm ứng từ: F B Il sin  -Phương: vuông góc với mặt phẳng chứa B vàl -Chieàu: quy taêc baøn tay traùi -Ñôn vò B (T). -Công thức tính lực từ: Đường sức 2.Định luật am-pe: từ và đoạn dòng điện hợp thành F IBl sin  moät goùc  thì:  :là góc hợp bởi giữa dây dẫn F IBl sin  mang dòng điện và đường sức từ -Noäi dung ñònh luaät ampe.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> nguyeân lyù choàng chaát khoâng? -Từ trường vẫn tuân theo nguyên -Cho HS liên hệ với nguyên lý lyù choàng chaát chồng chất điện trường -HS lieân heä nguyeân lyù choàng chaát -Giả sử hệ có n nam châm thì tại điện trường từ đó viết công thức điểm M cảm ứng từ của nam cho trường hợp từ trường:     châm thứ nhất là B1 nam châm B B1  B2  .....Bn thứ 2 là B2 nam châm n là Bn. 3.Nguyên lý chồng chất từ Hãy xác định từ trường tổng. -Tổng hợp quy tắc hình bình hành trường: -Trình baøy nguyeân lyù? SGK -Noäi dung cuûa nguyeân lyù     -Yêu cầu HS thực hiện các vấn B B1  B2  .....Bn -HS thảo luận để đưa ra phương đề sau: án trả lời: +Bùng công thức để xác định +Vận dụng công thức cảm ứng từ B? F B +Tìm giaù trò cuûa B? Il +Căn cứ vào công thức nào để laäp luaän IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Caâu hoûi traéc nghieäm: 1.Từ cảm tại một điểm trong từ trường: A.Không có hướng xác định B.Vuông góc với đường sức từ C.Cùng hướng với đường sức từ D.Cùng hướng với lực điện từ 2.Cảm ứng từ bên trong ống dây hình trụ có dòng điện có độ lớn tăng khi: A.Chieàu daøi oáng daây taêng B.Doøng ñieän giaûm C.Soá voøng daây taêng D.Đường kính ống dây tăng 3.Lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn MN có dòng điện chạy qua đặt vuông góc với đường sức từ, nếu ta đồng thời thay đổi chiều của từ trường và chiều của dòng điện thì chiều của lực điện: A.Đổi chiều B.Không đổi chiều C.Cả A,B đều đúng D.Chưa đủ dữ kiện -Laøm caùc baøi taäp SGK vaø SBT. Ngaøy giaûng: Tuaàn:22 Tieát: 47. Baøi 29 TỪ TRƯỜNG CỦA MỘT SỐ DÒNG ĐIỆN CÓ DẠNG ĐƠN GIẢN. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Dạng các đường sức từ và quy tắc xác định chiều của các đường sức từ của dòng điện thẳng -Quy tắc xác định chiều các đường sức từ của dòng điện tròn.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> -Các dạng đường sức từ bên trong và bên ngoài của một ống dây có dòng điện. Quy tắc xác định chiều các đường sức từ bên trong ống dây -Công thức xác định cảm ứng từ của dòng điện thẳng, dòng điện tròn, dòng điện qua ống dây 2.Kyõ naêng: -Xác định chiều đường sức từ của dòng điện thẳng, dòng điện tròn, trong ống dây có dòng điện -Vận dụng các quy tắc xác định chiều cảm ứng từ II.Chuaån bò: -GV: Một khung dây hình chử nhật có kích thước đủ lớn gồm nhiều vòng dây, một khung dây tròn, ống dây, nam châm thử, mạt sắt -HS: Ôn lại kiến thức dạng và sự phân bố các đường sức từ của các dòng điện khác nhau III.Tổ chức các hoạt động: -Đặt vấn đề: Dòng điện sinh ra từ trường, từ trường được biểu diễn bằng các đường sức từ, từ trường phụ thuộc vào các dạng mạch điện nên đường sức từ cũng phụ thuộc vào mạch điện. Ở bài này chúng ta xét đường sức từ của các mạch điện đơn giản khác nhau. Bài 29 ‘Từ trường của một số dòng điện có dạng ñôn giaûn’. HÑGV HÑHS ND -Tieán haønh TN -HS làm TN theo nhóm, quan sát 1.Từ trường của dòng điện +Nhân xét gì về dạng các đường thảo luận và đưa ra phương án trả thẳng: maït saét ? lời : a.Thí nghiệm về từ phổ: +Từ nhận xét trên có thể rút ra -Là các đường tròn đồng tâm kết luận gì về dạng các đường ‘tâm của các đường mạt sắt là sức từ ? giao điểm của tờ bìa và đường b.Các đường sức từ: -Vẽ dạng các đường sức từ trên thaúng -Dạng của các đường sức từ là tờ giấy trắng cho dòng điện -Các đường sức từ của dòng điện các đường tròn đồng tâm xuyên qua tâm các đường sức từ, thẳng là các đường tròn đồng tâm -Chiều của các đường sức từ: ñaët kim nam chaâm taïi caùc ñieåm name trong maët phaúng vuoâng goùc SGK khác nhau trên các đường sức từ : với dòng điện +Xaùc ñònh phöông vaø chieàu cuûa +Phöông cuûa kim nam chaâm tieáp kim nam châm tại các điểm đó ? tuyến với đường tròn, chiều của +Neâu quy taéc baøn tay traùi ? kim nam chaâm cho ta bieát chieàu c.Công thức tính cảm ứng từ: I +Giả sử biết chiều đường sức từ đường sức từ B 2.10 7 cuûa doøng ñieän thaúng haõy neâu +Căn cứ vào hình vẽ trình bày r caùch aùp duïng quy taéc baøn tay quy taéc baøn tay phaûi r:Khoảng cách từ điểm khảo sát phải để xác định chiều của dòng +Độ lớn cảm ứng từ: đến dòng điện I ñieän ? I:Cường độ dòng điện B 2.10 7 r -Coù theå xaùc ñònh chieàu cuûa doøng ñieän baèng quy taéc caùi ñònh oác 1 ? -HS thaûo luaän theo nhoùm ñöa ra -GV giới thiệu và tiến hành TN: 2.Từ trường của dòng điện tròn +Nhận xét gì về dạng các đường phương án trả lời a.Thí nghieäm: +Khi biết chiều của đường sức từ b.Các đường sức từ maït saét ? vaø vaän duïng quy taéc caùi ñinh oác +Các đường sức từ có hình dạng -Chiều đường sức từ: SGK xaùc ñònh chieàu cuûa doøng ñieän nhö theá naøo trong TN? trong voøng daây -Làm thế nào để xác định chiều +Vaän duïng quy taét baøn tay phaûi các đường sức từ ? c.Công thức tính cảm ứng từ +HS neâu quy taéc -Neâu quy taéc baøn tay phaûi?.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> -GV thông báo công thức xác định độ lớn cảm ứng từ ? -GV giới thiệu và làm TN 29.8 -HS laøm TN theo yeâu caàu GV vaø +HS nhận xét về dạng các đường chọn phương án trả lời : sức từ ở bean trong và bean ngoài +Bên trong ống dây các đường oáng daây sức song song và cách đều nhau -Vì sao doøng ñieän trong oáng daây là từ trường đều là tập hợp của nhiều dây điện +Bên nhoài ống dây các đường troøn coù chieàu gioáng nhau sức đi vào một đầu và đi ra đầu -Dùng quy tắc nào để xác định kia chiều của các đường sức ? +Các đường sức bên trong và bên -Hãy nhân xét từ trường bên noài ống dây ngược chiều nhau trong và bean ngoài ống dây? +Bên ngoài ống dây các đường -Từ trường của ống dây giống từ sức có chiều từ cực Bắc sang cực trường nào? nam -Beân trong vaø beân trong vaø beân +Bên trong ống dây các đường ngoài ống dây các đường sức có sức có chiều ngược lại chieàu nhö theá naøo? III.Cuõng coá vaø daën doø: -HS naém quy taéc caùi ñònh oác 1 vaø caùi ñinh oác 2 -Vận dụng các công thức trả lời các câu hỏi và là các bài tập SHK -Laøm caùc BTSGK vaø BTSNC. Baøi 30 BAØI TẬP VỀ TỪ TRƯỜNG. B 2 .10 7. NI R. 3.Từ trường của dòng điện trong oáng daây: a.Thí nghieäm:. b.Các đường sức từ; -Dạng các đường sức -Chiều các đường sức :SGK. c.Công thức tính cảm ứng từ B 4 .10 7 nI. Ngaøy giaûng: Tuaàn:22 Tieát: 48. I.Muïc tieâu: -Luyện tập việc vận dụng định luật ampe về lực tương tác về một đoạn dòng điện -Luyệ tập việc vận dụng các công thúc tính cảm ứng từ của các dòng điện có dạng khác nhau II.Chuaån bò: -GV: Các bài tập đặc trưng trọng tâm, phù hợp với trình độ HS. Các phiếu học tập -HS: Ôn lại nội dung kiến thức cũ liên quan III.Tổ chức các hoạt động:.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> HÑGV -Hướng dẫn HS giải bài tập 1 -Hướng dẫn HS tóm tắt nội dung baøi taäp -Lực từ tác dụng lên CD có phương, chiều như thế nào? Độ lớn được tính bằng công thức nào. -Có bao nhiêu lực từ tác dụng lên khung CD? Đó là những lực nào. -Ba lực đó đặt tại vị trí nào của khung? -Vieát phöông trình ñònh luaät II Newtôn khi khung CD naèm caân baèng? -Lực căng phải thoả mãn điều kieän gì? -Yeâu caàu HS thay soá vaøo coâng thức tính toán đưa ra kết quả -Coù theå giaûi theo caùch khaùc:Phaân tích lực thành hai thành phần song song tại C và D. Khi đó  1  1  F  P  T 2 2 -Yêu cầu HS đọc BT 2 và tóm tắc noäi dung BT. -Laøm theá naøo xaùc ñònh phuông chiều vectơ cảm ứng từ B1, B2 do doøng ñieän I1, I2 gaây ra? -Hãy vẽ giản đồ vectơ cảm ứng từ tổng hợp và tìm độ lớn của cảm ứng từ.   B1 , B2 -Thay gía trò theo coâng thức và tính kết quả của B. -Hãy xác định hướng của véctơ cảm ứng từ tổng tại 0? -Xaùc ñònh goùc leäch  ? -Cảm ứng từ trong ống dây được tính theo công thức nào? -Nếu bỏ qua bề dày của lớp sơn cách điện thì tính theo công thức. HÑHS -HS thaûo luaän theo nhoùm choïn phương án trả lời -Toùm taét: l=20cm=0,2m m=10g=0,01kg B=0,2T ; F=0,6N -AÙp duïng quy taéc baøn tay traùi bieát được phương và chiều của lực từ -Độ lớn: F=BIl -Có 3 lực tác dụng lên khung CD   T P hợp lực của hai lực và   -Lực T và P đều đặt tại trọng taâm cuûa khung     F  P  2T 0    -Hợp lực:  F  P  2T 2 F 2  P 2   2T  -Khi đó: -Ñieàu kieän:T F I2B2l2+P2 4F2 4F 2  P 2 I2  B 2l 2 => -HS thaûo luaän theo nhoùm ñöa ra phương án trả lời: R=10cm=0,1m I1=3A, I2=4A  -Phương chiều và độ lớn của B taïi 0 +Vaän duïng quy taéc caùi ñinh oác 2  + B 1 có phương thẳng đứng, chiều hứơng lên  + B 2 coù phöông naèm ngang chieàu hướng sang phải -Giản đồ vectơ   B1 B.    B B1  B2 B tg  1 B2.  B2. -Vận dụng kiến thức phân tích,. ND 1.Vận dụng quy tắc tổng hợp lực, phân tích lực và định luật am pe: -Độ lớn của lực từ tác dụng lên khung CD: F=BIl -Cường độ dòng điện trong dây CD laø: 4F 2  P 2 I2  B 2l 2  I = 1,66A. 2.Vận dụng công thức tính cảm ứng từ trong ống dây và định luật ôm ch toàn mạch: -Cảm ứng từ trong ống dây; I B1 2 .10 7 1 R I B2 2 .10 7 2 R 2 .10 7 B  B B  R -5 =>B= 3,14.10 T 2 1. 2 2. I12  I 22. B1 3 B2 = 4 =>  =37o tg . -Hiệu điện thế đặt vào hai đầu oáng daây troøn.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> naøo? -Hiệu điện thế đặt vào hai đầu ống dây liên hệ với I và R theo ñònh luaät naøo? -R tính theo biểu thức nào?. giải thích để giải các bài tập (thaûo luaän theo nhoùm ñöa ra phương án trả lời) + B=4n.10-7nI + n = 1/d l R  S +. R S U. 4l nd 2. S 3.5  V  Bn d10 7 2. IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Tăng cường cho HS các kỹ năng phân tích và lựa chọn các công thức, định luật, quy tắc thích hợp vận dụng giải bài toán -Rèn kỹ năng biến đổi công thức, tính toán, đơn vị -Trên cơ sở các bải tập đã hướng dẫn, HS về nhà nắm lại những kiến thức đã học và cảm ứng từ để giải BT 3,4,5 SGK.. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 23 Tieát: 49. Baøi 31 TƯƠNG TÁC GIỮA HAI DÒNG ĐIỆN THẲNG SONG SONG ÑÒNH NGHÓA ÑÔN VÒ AM PE. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Nắm được định nghĩa am-pe -Công thức tính lực tương tác giữa hai dòng điện thẳng song song -Quy tắc bàn tay trái xác định chiều lực từ tác dụng lên đoạn dòng điện 2.Kyõ naêng: -Vận dụng quy tắc bàn tay phải xác định chiều lực từ và giải thích vì sao? -Hai dòng điện cùng chiều thì nay nhau, ngược chiều thì hút nhau -Vận dụng công thức lực tương tác áp dụng vào việc giải các bài tập.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> II.Chuaån bò: -GV: Tranh phoùng to hình 31.1 SGK vaø phieáu hoïc taäp -HS: Ôn lại các kiến thức và vận dụng và vận dụng quy tắc cái đinh ốc 1, quy tắc bàn tay trái, công thức tính cảm ứng từ của dòng điện thẳng và dòng điện tròn. Giaùo aùn 11NC III.Tổ chhức các hoạt động: HÑGV -GV đặt vấn đề: Trong TN cho ta thaáy hai doøng ñieän song song, cùng chiều thì hút nhau, ngược chieàu thì nay nhau. Tai sao laø nhö vaäy? -Trước heat ta giải thích trường hợp hai dòng điện song song cùng chieàu thì huùt nhau. -GV cho HS xem tranh -Véctơ cảm ứng của dòng điện NM gaây ra taïi ñieåm A treân doøng ñieän PQ coù chieàu nhö theá naøo? Làm thế nào để nhận biết -Hãy xác định chiều của lực từ tác dụng lên đoạn dòng điện CD? -Điều đó chứng toả đoạn dòng ñieän CD bò huùt veà phía naøo? -Giải thích véctơ cảm ứng từ của dòng điện PQ gây ra lực từ tác dụng lên đoạn dòng điện NM? -Vaäy hai doøng ñieän song song cùng chiều tương tác với nhau nhö theá naøo? -Giải thích dòng điện CD ngược chiều với dòng điện MN thì lực từ do doøng ñieän NM taùc duïng leân doøng ñieän CD coù chieàu theá naøo? -Vaäy hai doøng ñieän thaúng song song ngược chiều sẽ nay hay hút nhau? -Sử dụng công thức nào để viết biểu thức độ lớn của lực từ tác dụng lên đoạn CD? -Vaäy ampe laø gì?. Phan Xuaân Hueä HÑHS -HS theo doõi, quan saùt, thaûo luaän và đưa ra phương án trả lời tốt nhaát:. +Véctơ cảm ứng tại điển A do doøng ñieän NM gaây ra coù chieàu hướng từ sau ra trước như hình vẽ +Nhân biết nhờ vận dụng quy tắc caùi ñinh oác 1 +Vaân duïng quy taéc baøn tay traùi xác định lực từ tác dụng lên đoạn dòng điện CD hướng sang trái +Đoạn dòng điện CD bị hút về phía doøng ñieän NM. ND 1.Töông taùc giuõa hai doøng ñieän thaúng song song: a.Giaûi thích thí nghieäm: SGK M. P.  F. N.  B. Q. -Véc tơ cảm ứng từ tại điểm B do doøng ñieän NM gaây ra coù chieàu hứng từ trước ra sau -Hai doøng ñieän cuøng chieàu huùt nhau -Lực từ do hai dòng điện NM và PQ gây ra lực từ có hướng như hình veõ -Hai doøng ñieän thaúng song song ngược chiều nay nhau -Công thức của định luật ampe II F 2.10 7 1 2 r - Noäi dung ñònh nghóa ampe. BÀI TẬP. b.Công thức tính lực tương tác giữa hai dòng điện thẳng song song: II F 2.10 7 1 2 r. 2.Ñònh nghóa ñôn vò ampe: SGK.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> 6. Một dây dẫn mang dòng điện được bố trí theo phương nằm ngang, có chiều từ trong ra ngoài. Nếu dây dẫn chịu lực từ tác dụng lên dây có chiều từ trên xuống dưới thì cảm ứng từ có chiều A. từ phải sang trái. B. từ phải sang trái. C. từ trên xuống dưới. D. từ dưới lên trên. 7. Nếu lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn mang dòng điện tăng 2 lần thì độ lớn cảm ứng từ tại vị trí đặt đoạn dây đó A. vẫn không đổi. B. tăng 2 lần. C. tăng 2 lần. D. giảm 2 lần. 8. Khi độ lớn cảm ứng từ và cường độ dòng điện qua dây dẫn tăng 2 lần thì độ lớn lực từ tác dụng lên dây dẫn A. tăng 2 lần. B. tăng 4 lần. C. không đổi. D. giảm 2 lần. 9. Một đoạn dây dẫn dài 1,5 m mang dòng điện 10 A, đặt vuông góc trong một từ trường đều có độ lớn cảm ứng từ 1,2 T. Nó chịu một lực từ tác dụng là A. 18 N. B. 1,8 N. C. 1800 N. D. 0 N. 10. Đặt một đoạn dây dẫn thẳng dài 120 cm song song với từ trường đều có độ lớn cảm ứng từ 0,8 T. Dòng điện trong dây dẫn là 20 A thì lực từ có độ lớn là A. 19,2 N. B. 1920 N. C. 1,92 N. D. 0 N. 11. Một đoạn dây dẫn thẳng dài 1m mang dòng điện 10 A, dặt trong một từ trường đều 0,1 T thì chịu một lực 0,5 N. Góc lệch giữa cảm ứng từ và chiều dòng điện trong dây dẫn là A. 0,50. B. 300. C. 450. D. 600. 12. Một đoạn dây dẫn mang dòng điện 2 A đặt trong một từ trường đều thì chịu một lực điện 8 N. Nếu dòng điện qua dây dẫn là 0,5 A thì nó chịu một lực từ có độ lớn là A. 0,5 N. B. 2 N. C. 4 N. D. 32 N. 13. Một đoạn dây dẫn mang dòng điện 1,5 A chịu một lực từ 5 N. Sau đó cường độ dòng điện thay đổi thì lực từ tác dụng lên đoạn dây là 20 N. Cường độ dòng điện đã A. tăng thêm 4,5 A. B. tăng thêm 6 A. C. giảm bớt 4,5 A. D. giảm bớt 6 A. IV.Cuõng coá vaø vaën doø: -Vận dụng quy tắc cái đinh ốc 1 và quy tắc bàn tay trái xác định lực từ và cảm ứng từ -Vận dụng công thức lực tương tác giữa hai dây dẫn thẳng song song mang dòng điện vào giải bài tập -Laøm caùc baøi taäp SGK vaø SBT. KIEÅM TRA 1 TIEÁT. Ngaøy kieåm tra: Tuaàn: 23 Tieát: 50. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: Kiểm tra việc nắm kiến thức cơ bản :Từ trường, phương chiều của lực từ, cảm ứng từ 2.Kỹ năng: Biết cách làm bài kiểm tra theo hình thức trắc nghiệm, giải được một số bài tập cơ bản về cảm ứng điện từ 3.Thái độ: Rút ra bài học kinh nghiệm giảng dạy và học tập các vấn đề trong phần cảm ứng từ. II.Đề ra: 1. Người ta muốn tạo ra từ trường có cảm ứng từ 250.10-5T bên trong một ống dây. Cường độ dòng điện trong moãi voøng daây 2A, oáng daây daøi 50cm. Soá voøng daây quaán treân oáng daây laø: A. 4790 voøng B. 479 voøng C. 7490 voøng D. 497 voøng 2. Khi nói về lực điện từ do từ trường tác dụng lên phần tử dòng điện A. Tỷ lệ với cường độ dòng điện B. Có phương tiếp xúc với dây dẫn C. Coù cheàu khoâng phuï thuoäc vaøo chieàu doøng ñieän D. Luoân ñaët taïi trung ñieåm cuûa daây 3. Từ cảm của một dòng điện thẳng dài tại một điểm M có độ lớn tăng dần khi: A. M dịch chuyển theo hướng vuông góc với dây và đi lại gần dây.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> B. M dịch chuyển theo đường thẳng song song với dây C. M dịch chuyển theo một đường sức sức từ D. M dịch chuuyển theo hướng vuông góc với dây và đi ra xa dây 4. Hai dây dẫn thẳng song song cách nhau 2cm. Dòng điện chạy qua hai dây dẫn I 2=2,5I1. Khi lực từ tương tác lên mỗi đơn vị chiều dài của mỗi dây là 10-4N thì giá trị cường độ dòng điện qua mỗi vòng dây A. I1=2A, I2=5A B. I1=5A, I2=2A C. I1=4A, I2=10A D. I1=0,2A, I2=0,5A 5. Hai dây dẫn thẳng dài (a) và (b) đặt song song cách nhau một khoảng 10cm có dòng điện I 1= I2=2,4A cùng chiều. Cảm ứng từ tại M cách dây (a) khoảng 3cm, cách (b) 8cm có độ lớn: A. 1,83.10-5T B. 0,5.10-5T C. 1,33.10-5T D. 0,83.10-5T 6. Lực điện từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn có dòng điện chạy qua đặt vuông góc với đường sức từ, nếu ta đồng thời thay đổi chiều của từ trường và dòng điện thì chiều của lực điện: A. Thay đổi theo chiều dòng điện B. Chưa đủ điều kiện C. Không đổi chiều D. Đổi chiều 7. Đinh luật len-xơ là hệ quả của định luật bảo toàn: A. Doøng ñieän B. Đường sức từ C. Động năng D. Năng lượng 8. Hạt mang điện tích chuyển động với vận tốc vo vào trong từ tường. Chuyển động của hạt mang điện tích sẽ không đổi phương khi A. Hạt chuyển động vuông góc với đường sức từ B. Độ lớn vận tốc của hạt không đổi C. Hạt chuyển động song song với đường sức từ C. Hạt tăng tốc trong từ trường 9. Từ cảm bên trong ống dây hình trụ có dòng điện có độ lớn tăng khi A. Doøng ñieän giaûm ñi B. Chieàu daøi oáng taêng leân C. Đường kính ống dây giảm D. Soá voøng daây taêng leân 10. Người ta muốn tạo ra từ trường có cảm ứng 25.10 -4T bên trong ống dây. Cường độ dòng điện trong oáng daây 2A, oáng daây daøi 50cm. Soá voøng daây quaán treân oáng daây laø: A. 4790 B. 479 C. 497 D. 7490 11. Từ cảm tại một điểm trong từ trường:. A. Cùng hướng với đường sức từ B. Vuông góc với dường sức từ C. Không có hướng xác định D. Cùng hướng với lực điện từ 6 12. Một elctrôn chuyển động với vận tốc 2.10 m/s vào trong từ trường đều 0,01T và chịu tác dung của   lực lo-ren-xơ 1,6.10-15N. Góc hợp bởi B và v là: A. 300 B. 900 C. 450 D. 600 13. Hạt electron bay vào trong từ trường 3,14.10-4T, với vận tốc vuông góc với cảm ứng từ và v=8.106m/s .Electron chuyển động theo quỹ đạo tròn có bán kính A. 14,5cm B. 0,0cm C. 0,06cm D. 1,45cm 14. Tương tác nào sau đây không phải là tương tác từ A. Tương tác giữa hai nam châm B. Tương tác giữa hai dòng điện C. Tương tác giữa hai nam châm và dòng điện D. Tương tác giữa hai điện tích đứng yên 15. Một dây đồng có đường kính 0,8mm được phủ sơn cách điện rất mỏng. Người ta dùng dây này để quấn ống dây có đường kính 2cm, dài 40cm. Để cảm ứng từ trong ống dây có độ lớn 6,28.10 -3T thì hiệu ñieän theá ñaët vaøo oáng daây laø: A. 0,44V B. 0,4V C. 4,4V D. 44V 16. Hai daây daãn thaúng daøi ñaët song song caùch nhau 10cm coù doøng ñieän I 1 = I2= 2,4A cuøng chieàu ñi qua. Cảm ứng từ tại điểm M cách đều hai dây một khoảng 5cm có độ lớn: A. 0 B. 9,6.10-5T C. 1,92.10-5T D. 0,96.10-5T.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> 17. Một khung dây phẳng nằm trong từ trường đều, mặt phẳng khung dây chứa các đường sức từ. Giảm cảm ứng từ đi 2 lần và tăng cường độ dòng điện lên 4 lần thì mômen lực từ tác dụng lên khung sẽ tăng leân A. 4 laàn B. 2 laàn C. 8 laàn D. 6 laàn 18. Một phôtôn bay vào trong từ trường đều theo phương hợp với đường sức từ một góc 30 0. Vận tốc ban đầu của protôn 3.107m/s và từ trường có cảm ứng từ 1,5T. Độ lớn lực lo-ren -xơ tác dụng lên hạt protôn laø: A. 0,36.10-12N B. 36.10-12N C. 3,6.10-12N D. 360.10-12N 19. Đường sức từ của từ trường gây ra bởi A. Dòng điện thẳng là những đường thẳng song song B. Dòng điện trong ống dây có chiều đi ra ở cực bắc vào ở cực nam của ống dây C. Dòng điện tròng là những đường tròn D. Dòng điện thẳng là những đường cong có dạng hypebol 20. Lực từ tác dụng lên điện tích chuyển động trong từ trường A. Làm thay đổi hướng của vectơ vận tốc B. Làm thay đổi động năng của điện tích C. Có phương song song với vectơ vân tốc D. Làm thay đổi vận tốc của điện tích III.Đáp án: 01. - - - ~. 06. - - = -. 11. ; - - -. 16. ; - - -. 02. ; - - -. 07. - - - ~. 12. ; - - -. 17. - / - -. 03. ; - - -. 08. - - = -. 13. ; - - -. 18. - - = -. 04. ; - - -. 09. - - - ~. 14. - - - ~. 19. - / - -. 05. - - - ~. 10. - - = -. 15. - - = -. 20. ; - - -. Baøi 32 LỰC LOREN-XƠ. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 23 Tieát: 51. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Trình bày được phương, chiều và công thức xác định độ lớn của lực loren -Nắm được nguyên tắc lấy tia lửa điện bằng từ trường 2.Kyõ naêng: -Vận dụng được quy tắc bàn tay trái để xác định chiều của lực loren -Xác định được cường độ, phương, chiều của lực loren tác dụng lên một điện tích q chuyển động với vận tốc v trong mặt phẳng vuông góc với đường sức của từ trường II.Chuaån bò: -GV: TN khảo sát chuyển động của electron trong từ trường, các phiếu trắc nghiệm và hình vẽ 32.2SGK -HS: Ôn lại quy tắc bàn tay trái dùng để xác định chiều của lực điện từ III.Tổ chức các hoạt động dạy học: -Đặt vấn đề: Cực quang giống như một màn sáng huyền ảo ở trên cao tới vài trăm kilomét. Cực quang chỉ xảy ra tại những miền có quỹ độ lớn nguyên nhân của hiện tượng cực quang là do lực loren tác dụng lên các hạt mang điện HÑGV HÑHS ND -GV giới thiệu dụng cụ TN và -Quan saùt TN thaûo luaän theo 1.Thí nghieäm:.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> tieán haønh TN. Ñaët hieäu ñieän theá giữa hai cực khoảng 120V ta thấy coù veät saùng thaúng maøu xanh beân trong bình thuyû tinh vaø veät sang phản xạ khi vệt sáng tới gặp thaønh bình. Cho doøng ñieän moät chieàu chaïy qua voøng daây ta thaáy vệt sáng thẳng bao giờ cũng bị uoán cong. Ñieàu chæng doøng ñieän và cường độ 1A thì ánh sáng trong bình trở thành vòng tròn -Vì sao coù voøng troøn saùng maøu xanh? -Ngaét voøng ñieän qua voøng daây vệt sáng có quỹ đạo như thế nào? -Lực từ tác dụng lên một đoạn dòng điện gọi là lực gì ? -Véctơ cảm ứng từ hợp với mặt phẳng quỹ đạo của electron một goùc laø bao nhieâu? -Quỹ đao của electron là đường tròn chứng toả lực loren tác dụng nhö theá naøo? -Suy đoán lực loren và nguyên nhân gây ra lực từ tác dụng lên đoạn dòng điện. Vì vậy có thể vaän duïng quy taéc baøn tay traùi xaùc định lực loren? -Lực loren tác dụng lên hạt chuyển động trong từ trường theo phương vuông góc với đường sức từ có độ lớn xác định như thế naøo? -Neáu vector vaän toác laøm thaønh với vectơ cảm ứng từ một góc  thì độ lớn của lực loren được tính theo công thức nào? -Theo hình 32.4SGK neáu chöa coù từ trường thì quỹ đạo củaelctron nhö theá naøo? Vì sao?. -Nếu đường đi của các electron gặp từ trường thì quỹ đạo của nó nhö theá naøo? Vì sao?. nhóm đưa ra phương án trả lời -Do taùc duïng nhieät cuûa doøng ñieän các electron phát ra từ sợi dây đốt va chạm với các phân tử khí trong bình laøm phaùt quang. Voøng tròn sang là cho biết quỹ đạo của electron trong từ trường tức là từ trường tác dụng lực lên electron -Quỹ đạo của electron là vệt saùng thaúng khoâng coù voøng troøn vì electron không chịu sự tác dụng của lực từ do dòng điện trong voøng daây gaây ra -Là lực ampe -Mặt phẳng quỹ đạo của electron vuông góc với vectơ cảm ứng từ do doøng ñieän trong voøng daây hem gaây ra -Lực loren có phương vuông góc với vectơ vân tốc của electron và cảm ứng từ tại điểm khảo sát. -HS suy đoán lực loren và án duïng quy taéc baøn tay traùi xaùc định lực loren. -Độ lớn của lực loren trong trường hợp này: f=qvB. -Độ lớn lực loren: f=qvBsin . -Đường thẳng theo phương nằm ngang đã đập vào man hình tại điểm M vì chư có từ trường nên electron khoâng chòu taùc duïng cuûa lực loren -Quỹ đạo của electron bị uốn cong vì electron chòu taùc duïng của lực loren. SGK -Kết luận: Từ trường tác dụng lực lên hạt mang điện chuyển động trong noù. 2.Lực loren: a.Ñònh nghóa: SGK b.Phương của lực loren -Lực loren có phương vuông góc với vectơ vân tốc của electron và cảm ứng từ tại điểm khảo sát. c.Chiều của lực lo ren: -Xác định từ quy tắc bàn tay trái. d.Độ lớn của lực loren: f=qvBsin  q: ñieän tích v: vectô vaän toác cuûa haït chuyeån động  : góc hợp bởi vectơ cảm ứng từ với vectơ vân tốc. 3.Ứng dụng của lực loren: -Là sự lái tia điện tử trong ống phóng điện tử bằng từ trường.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> -Từ trường nằm ngang lái tia theo -Từ trường nằm ngang và từ phương thẳng đứng, từ trường tường thẳng đứng lái tia electron thẳng đứng lái tia theo phương theo phöông naøo? ngang. IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Nêu quy tắc xác định chiều của lực loren( hạt mang điện dương và mang điện âm) -Công thức xác định lực loren và vận dụng trong việc giải các bài toán -Laøm caùc baøi taäp SGK vaø BTSBT. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 24 Tieát: 52. Baøi 33 KHUNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN ĐẶT TRONG TỪ TRƯỜNG. I.Muïc tieâu: -Hiểu được một khung dây có dòng điện đặt trong từ trường thì khung dây nói chung có xu hướng quay dưới tác dụng của lực từ. Loại trừ trường hợp khung dây quay khi các đường sức từ vuông góc với mặt phaúng khung daây. -Thành lập được công thức mômen của ngẫu lực tác dụng lên khung dây có dòng điện trong trường hợp đường sức từ song song với mặt phẳng khung dây. -Nắm được nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều và của điện kế khung dây II.Đồ dùng dạy học: -Duïng cuï laø TN hình 33.1….SGK vaø tranh phoùng to -Ôn lại những kiến thức về ngẫu lực và động cơ điện một chiều III.Hoạt động dạy và học: -Bài cũ:+Từ cảm tại một điểm trong từ trường của dòng điện phụ thuộc vào những yếu tố nào? +Phát biểu nghuyên lý chồng chất từ trường, biểu thức quy tắc hình bình hành. HÑGV HÑHS ND -Tieán haønh TN -Tieán haønh laøm TN theo nhoùm , 1.Khung dây đặt trong từ +Khung daây chöa coù doøng ñieän quan sát TN biểu diển của GV và trường: +Khung daây coù doøng ñieân thảo luận rút ra câu trả lời: a.Thí nghieäm: -Hiện tượng gì xãy ra đối với -Khi khung daây chöa coù doøng khung dây khi đặt nó trong từ điện thì đứng yên khi có dòng trường ? ñieän ta thaáy khung daây quay.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> -Khảo sát lực từ tác dụng lên doøng ñieän cuûa khung daây trong từng trường hợp +Đường sức từ nằm trong MP khung -Giả sử dòng điện trong khung có chiều ABCDA lực từ tác dụng lên caïnh AB vaø CD baèng bao nhieâu? Vì sao? -Làm thế nào để xác định phương và chiều và chiều của lực từ -Nếu từ trường là không đều thì lực từ tác dung lên khung dây có doøng ñieän coù taùc duïng gì? -Trường hợp đường sức không nằm trong mặt phẳng khung lực từ có làm quay khung? -HS trả lời câu C1 và C2 ? -Thành lập biểu thức xác định mômen của ngẫu lực? -Viết biểu thức lực từ tác dụng leân caïnh BC vaø AD? -Goïi S laø dieän tích cuûa maët phaúng giới hạn của khung hãy viết ngẫu lực theo S? -Sử dụng hình vẽ nêu nguyên tắc cấu tạo của động cơ -Khi coù doøng ñieän qua khung daây lực từ có tác dụng gì đối với khung ? -Boä phoùng ñieän goàm hai baùn khuyeân vaø hai choåi queùt coù taùc duïng gì? -Khoâng coù boä phoùng ñieän khung coù quay lieân tuïc khoâng ? -GV giới thiệu cho HS về điện kế khung daây thoâng qua hình veõ: -Khi cho doøng ñieän vaøo khung thì lực từ tác dụng như thế nào đối với khung? -Đến khi nào thì khung doing lại? -Để biến điện kế thành ampê kế người ta mắc thên sơn hay thêm điện trở phụ?. -Bằng 0. vì các cạnh đó song song với đường sức từ -Duøng quy taéc baøn tay traùi:   FAD , FBC cùng phương, đều vuông góc với mặt phẳng của khung -Laøm khung daây seõ quay nhöng khối tâm không chhuyển động -Laøm quay khung daây vaø laøm cho khung dây chuyển động về phía từ tường mạnh -Duøng quy taéc baøn tay traùi ta thaáy các lực từ tác dụng lên các cạnh đối diện của khung dây cùng phương. Do đó lực từ không là khung quay -Lực từ tác dụng lên khung tạo thành ngẫu lực là cho khung quay theo chiều ngược lại -Biểu thức: FBC=FAD=IBL M=FBCl -Mômen ngẫu lực được tính theo công thức: M=IBS -Quan saùt suy nghó ñöa ra phöông án trả lời: -Ngẫu lực từ tác dụng lên khung laøm cho khung quay -Mặt phẳng khung vuông góc với đường sức từ thì dòng điện trong khung đổi chiếu. Khung dây quay lieân tuïc -Dòng điện trong khung đổi chiều nhưng dòng điện ên ngoài 1 chiều gọi là động cơ một chiều -Quan saùt suy nghó theo nhoùm đưa ra câu trả lời: -Ngẫu lực làm khung quay lệch khỏi vị trí ban đầu -Khi moâmen cuûa loø xo caân baèng với mômen lực từ thì khung dừng laïi -Khung caân baèng thì goùc leäch khỏi vị trí ban đầu.. b.Lực từ tác dụng lên khung daây coù doøng ñieän: -Nếu cảm ứng từ nằm trong mặt phẳng khung khi đó hai thanh AB và CD bị tác động hai lực ngược chiueàu nhau, chuùng taïo thaønh ngẫu lực làm khung quay quanh truïc. -Neáu maët phaúng khung vuoâng goùc với cảm ứng từ khi đó các lực từ tác động lên các thanh làm quay khung. c.Mômen ngẫu lực từ tác dụng leân khung daây coù doøng ñieän: -Độ lớn mô men ngẫu lực M khi vec tơ cảm ứng từ nằm trong mặt phaúng M = Fd = IBld = IBS -Độ lớn mô men ngẫu lực M khi vec tơ cảm ứng từ hợp với pháp tuyeán moät goùc  M IBS sin  2.Động cơ điện một chiều: -Động cơ hoạt động dựa trên tác dụng của từ trường lên khung dây daãn coù doøng ñieän -Cấu tạo: Nam châm tạo ra từ trường và khung dây 3.Ñieän keá khung: -Caáu taïo: Khung daây loàng beân ngoài lõi sắt và đặt giữa hai cực nam chaâm -Hoạt động: Khi cho dòng điện vào khung thì ngẫu lực làm cho khung quay leäch ra khoûi vò trí ban đầu.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Vận dụng quy tắc bàn tay trái xác định lực từ tác dụng lên các cạnh của khung. -Mômen ngẫu lực và công thức tính mômen của ngẫu lực -Nguyên tắc hoạt động và cấu tạo của động cơ điện một chiều -Nêu cấu tạo và hoạt động của điện kế khung dây -Laøm caùc baøi taäp SGK. Baøi 34 SỰ TỪ HOÁ CÁC CHẤT-SẮT TỪ. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 24 Tieát: 53. I.Muïc tieâu: -Nắm được các tính chất: thuận từ, nghịch từ, sắt từ là gì ? sự từ hoá các chất sắt từ -Hiểu được hiện tượng từ trể là gì? -Nắm được một vài ứng dụng của hiện tượng từ hoá của chất sắt từ II.Chuaän bò: -Caùc tranh veõ phoùng to vaø caùc phieáu hoïc taäp -Ôn lại những kiến thức về nam châm điện và nam châm vĩnh cữu III.Các hoạt động dạy học: -Bài cũ: +Trình bay hướng của từ trường trái đất tại một điểm? Kinh tuyến từ, địa cực từ ? +Định nghĩa độ từ thiên, độ từ khuynh và thành phần ngang của địa từ trường? -Đặt vấn đề: Các chất trong tự nhiên khi đặt nó vào trong từ trường đều bị nhiễm từ gọi là bị từ hoá. HÑGV -Các chất có mấy loại tính từ hoá -Những chất nào có tính từ hoá maïnh? -Dựa vào tranh vẽ miền từ hoá có các kích cỡ khác nhau -Vì sao bình thường thanh sắt không có từ tính? -Nếu đặt thanh sắt vào trong từ trường ngoài thì các kim nam chaâm nhoû saép xeáp nhö theá naøo? -Cho doøng ñieän chaïy qua moät. HÑHS -Có hai loại: chất thuận từ và chất nghịch từ -Quan saùt, suy nghó vaø ghi nhaân kiến thức. Cá nhân hoặc thảo luận theo nhóm đưa ra câu trả lời -Bình thường kim nam châm nhỏ sắp xếp hỗn độn nên từ trường tổng hợp của thanh sắt bằng không do đó thanh sắt không bị từ hoá -HS suy nghĩ và trả lời: lõi sắt bị. ND 1.Chất thuận từ và chất nghịch từ: -Các chất đặt trong từ trường đều bị nhiễm từ gọi là bị từ hoá -Chất có tính từ hoá mạnh: chất sắt từ -Chất có tính từ hoá yếu: chất thuận từ và chất nghịch từ . Nguyên nhân là do trong phần tử cuûa caùc chaát coù caùc doøng ñieän kín.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> oáng daây coù loõi saét thì loõi saét coù hiện tượng gì ? tại sao ? -Khi nào lõi thép là chất sắt từ mềm, chất sắt từ cứng?. -Khi nào lõi thép trở thành nam chaâm ñieän? -TN: Cho doøng ñieän vaøo oáng daây tăng dòng điện từ 0 đến giá trị I. Hãy khảo sát sự phụ thuộc của từ trường lõi thép vào từ trường của doøng ñieän trong oáng daây -Cho từ trường ngoài tăng từ tăng từ 0 đến B0 từ trường của lõi thép tăng từ 0 đến đến giá trị B1 sự phụ thuộc của từ trường lõi thép vào từ trường ngoài được biểu diễn bằng đường nào? -Giảm từ trường ngoài nhưng vẫn giữ nguyên chiều của nó thì từ trường của lõi thép biến thiên như thế nào? Điều đó chứng tỏ gì? -Điểm Q trên đồ thị cho ta biết ñieàu gì?. từ hoá vì từ trường của dòng điện trong ống dây đã làm cho lõi sắt bị nhiễm từ -Khi từ tính của nó bị mất rất nhanh gọi là chất sắt từ mềm. Khi từ tính của nó tồn tại khá lâu sau khi từ tường ngoài triệt tiêu gọi chất sắt từ cứng. -OÁng daây mang doøng ñieän coù theâm loõi saét -Quan saùt vaø thaûo luaän theo nhóm để đưa ra câu trả lời -Từ trường của lõi thép cũng giaûm nhöng khoâng giaûm theo đường MAO mà theo đường MP -Từ trường ngoài bằng không nhưng từ trường của lõi thép vẫn coøn khaùc khoâng. 2.Các chất sắt từ: -Các chất có tính từ hoá mạnh hợp thành một nhóm gọi là chất sắt từ :sắt, niken, coban… 3.Nam chaâm ñieän- Nam chaâm vĩnh cữu: -OÁng daây mang doøng ñieän coù theâm loõi saét goïi laø nam chaâm ñieän -Thay loõi saét baèng loõi theùp khi ngắt dòng điện trong ống dây từ tính trong lõi thép còn giữ được một thời gian dài. 4.Hiện tượng từ trể: -Khi lõi thép bị từ hoá bởi từ trường ngoài. Khi triệt tiêu từ trường ngoài từ trường của lõi thép vẫn cò tồn tại gọi là từ dư -Quá trình từ hoá sau đó xãy ra đường cong kí MQNLM. Gọi là chu trình từ trể. -Người ta gọi đó là hiện tượng từ treã vaø loõi theùp trong oáng daây luùc bay giờ trở thành một nam châm vĩnh cửu -Cho ta thấy từ trường của lõi thép bằng 0, trong khi đó từ trường ngoài có chiều ngược lại -HS quan saùt suy nghó vaø nhaân 5.Ứng dụng của các vật sắt từ: -GV mô tả sự phụ thuộc từ trường xét về đường cong từ hoá là một -Trong đời sống: tủ lạnh, cửa của lõi thép vào từ trường ngoài. đường cong kín kính, quaït ñieän thieát bò ghi aâm -Nếu từ trường ngoài tăng thì từ -Gọi HS1 trả lời -Trong thực tế kỹ thuật: Rè le trường của lõi tăng theo đường -Gọi HS2 Bổ sung: Nam châm ở ñieän, caàn caåu ñieän, maùy ghi aâm LKNM cửa xếp nhựa, tủ lạnh, quạt điện, -Đường cong kín đó gọi là chu chuoâng ñieän.. trình từ trể -HS chú ý để thu nhân thông tin -Nam châm do sự từ hoá của các vật sắt từ được áp dụng trong thực tế như thế nào? IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Những chất nào có tính từ hoá yếu? Nguyên nhân của hiện tượng từ hoá? -Chu trình từ trể là gì? -Kể một vài ứng dụng của nam châm điện và nam châm vĩnh cữu? -Hãy trình bày ứng dụng của hiện tượng từ hoá trong việc ghi âm? -Laøm caùc baøi taäp SGK..

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Baøi 35 TỪ TRƯỜNG CỦA TRÁI ĐẤT. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 24 Tieát: 54. I.Muïc tieâu: -Hiểu được các khái niệm: Độ từ thiên là gì ? độ từ khuynh là gì ? từ cực của trái đất. Sự khác nhau giữa các từ cực của trái đất và các địa cực ? II.Chuaån bò: -Giaùo vieân: La baøn tranh veõ phoùng to caùc hình SGK -Phieáu hoïc taäp II.Tổ chức các hoạt động: -GV cho HS tự đọc và thuyết trình trước lớp, GV nghe bổ sung và tổng kết -GV cho HS chuẩn bị các bài tập ở nhà và gọi từng em lên trả lời từng mục nhỏ trong bài. GV dừng lại khoảng ½ thời gian để tổng kết bài học. -Bài cũ: Lực loren xơ là gì ? viết biểu thức của lực loren xơ ? Phát biểu quy tắc bàn tay trái ? -Nêu vấn đề bài học :Ở trên mặt đất kim nam châm của la bàn định hướng theo phương Bắc – Nam. Từ nhận xét đó Gin-bớt đã đưa ra giả thuyết coi trái đất nhhư một nam châm khổng lồ. Con chim di trú khi đi trú đông có thể bay hàng chục nghìn km mà không bị lạc đường người ta nghỉ rằng cơ thể của loài chim có bộ phận giúp chúng định hướng trong từ trường của trái đất. HÑGV HÑHS ND -Các đường sức từ của từ trường -HS lắng nghe và thảo luận(theo 1.Độ từ khuynh – độ từ thiên : trái đất nằm trên mặt đất gọi là nhóm) để chọn phương án trả lời a.Độ từ thiên: các kinh tuyến từ -Góc lệch giữa kim tuyến từ và -Kinh tuyến từ và kinh tuyến địa kim tuyến địa lý gọi là độ từ lyù coù truøng nhau khoâng ? thieân. kyù hieäu D -Cuối thế kỷ XV người ta biết raèng kim nam chaâm cuûa la baøn không chỉ đúng mà lệch khỏi phöông Baéc – Nam ñòa lyù -Có thể có phương án trả lời : -Góc lệch giữa kim tuyến từ và +Truøng kim tuyến từ và kim tuyến địa lý +không trùng gọi là độ từ thiên .Ký hiệu D -Như vậy kinh tuyến từ và kinh.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> -Quy ước D ứng với trường hợp cực bắc kim nam châm lệch sang phía đông là độ từ thiên dương (D > 0) lệch sang phía tây là độ từ theâin aâm (D < 0) -Yeâu caàu HS quan saùt hình veõ cho bieát D döông hay aâm ? -Quy ước đinh hướng kim nam châm quay tự do quanh trục nằm ngang ñi qua trong taâm cuûa noù ta thaáy kim leäch khoûi maët phaúng naèm ngang -Goùc leäch khoûi kim nam chaâm vaø mặt phẳng nằm ngang gọi là độ từ khuynh. ký hiệu I -Quy ước: Cực Bắc của kim nam châm ở phía dưới mặt nằm ngang có độ từ khuynh dương (I>0 ) cực Bắc của kim nam châm ở phí trên mặt nằm ngang có độ từ khuynh aâm (I<0) -HS quan sát hình vẽ: cho biết độ từ khuynh dương hay âm ? -Cực Bắc của kim la bàn hướng về phía bắc cực, cực nam hướng về phía nam cực -Đường sức từ của trái đất có chieàu nhö theá naøo ? taïi sao ? -Từ cực nằm ở nam bán cầu gọi là từ cực gì ? -GV giới thiệu vị trí các từ cực của trái đất thông qua hình vẽ: -Các từ cực trái đất có trùng với các địa cực của nó không ? vì sao ? -Các yếu tố từ trường của trái đất có những biến đổi theo thời gian. Nếu những biến đổi này xảy ra cùng một lúc trên toàn hành tinh thì gọi là bảo từ -Có 2 loại bảo từ: +Bảo từ mạnh kéo dài hàng chục giờ, hàng vài phân +Loại bảo từ yếu chỉ xảy ra vài ba giaây. tuyến địa lý không hoàn toàn truøng nhau. -Cực Bắc của kim la bàn có thể leäch sang phía ñoâng hay leäch sang phía taây tuyø thuoäc vaøo caùc vị trí khác nhau trên mặt đất. -Quan saùt hình veõ choïn phöông án trả lời : +D < 0 +I > 0. -HS suy nghæ (theo nhoùm) vaø ñöa ra phương án trả lời +Chiều Nam – Bắc. Vì có đườg sưc từ trường của trái đất là những đường khép kín vì vậy chiều đường sức phải đi vào cực Nam và đi ra cực Bắc +Cực Bắc. +Khoâng .Vì caùc kinh tuyeán khoâng trùng với kinh tuyến địa lý -Từ cực Bắc ở vĩ độ 78005’ Bắc , Kinh độ 69001’ Tây, từ cực Nam ở vĩ độ 78005’ nam kinh độ 110009’ taây -HS chú ý theo dõi để hiểu bảo từ là gì và các hiện tượng xảy ra của bảo từ -Bảo từ không tuân theo một quy luật thời gian, bảo từ mạnh thường xuất hiện trong thời gian mặt trời hoạt động mạnh và ảnh hhưởng đáng kể đến việc liên lạc voâ tuyeán treân haønh tinh. b.Độ từ khuynh: -Góc hợp bởi kim nam châm của la baøn vaø maët phaúng naèm ngang gọi là độ từ khuynh .Ký hiệu I. 2.Các từ cực của trái đất: -Trái đất có hai địa cực gọi là Bắc cực và nam cực ngoài ra còn có 2 từ cực không trùng với 2 địa cực -Chiều đường sức từ cùa trái đất laø chieàu Nam – Baéc -Từ cực Bắc ở vĩ độ 78005’ Bắc , Kinh độ 69001’ Tây, từ cực Nam ở vĩ độ 78005’ nam kinh độ 110009’ taây 3.Bảo từ: -Nếu các yếu tố từ trường trái đất (cảm ứng từ, độ từ thiên, độ từ khuynh )thay đổi cùng lúc trên quy mô hành tinh gọi là bảo từ. -Có 2 loại bảo từ: +Bảo từ mạnh kéo dài hàng chục giờ, hàng vài phân +Loại bảo từ yếu chỉ xảy ra vài ba giaây.

<span class='text_page_counter'>(21)</span> IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi SGK -Đọc phần bạn có biết -Giaûi caùc baøi taäp SGK vaø SBT. Baøi 36 BAØI TẬP VỀ LỰC TỪ. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 25 Tieát: 55. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Nắm được đặc trưng về phương, chiều và biểu thức của lực lorenxơ -Nắm được các đặc trưng cơ bản chuyển động của hạt điện tích trong từ trường đều, biểu thức bán kính của vòng tròn quỹ đạo -Rèn luyện việc vận dụng định luật ampe về lực từ tác dụng lên một đoạn dòng điện -Vận dụng các công thức tính cảm ứng từ của các dòng điện có hình dạng khác nhau 2.Kyõ naêng: -Vận dụng để giải các bài tập II.Chuaån bò: -Chuẩn bị các bài tập tiêu biểu về lực loren xơ , một số bài tập mở rộng SBT -HS ôn lại chuyển động đều, lực hướng tâm, định lý động năng, thuyết electron về dòng điện trong kim loại, lực lorenxơ III.Tổ chức các hoạt động: -Bài cũ: +Lực lorenxơ: định nghĩa và cách xác định ? +Chuyển động tròn đều: Lực hướng tâm, công thức ? BAØI TAÄP TRAÉC NGHIEÄM Câu 1: Một đoạn dây dẫn có chiều dài 10cm,có dòng điện 1A chạy qua đặt trong từ trường đều 0,1T góc hợp bởi đoạn dây và cảm ứng từ 300. Lực từ tác dụng lên dòng điện có giá trị: A. 5.10-3N B. 5.10-4N C. 5.10-2N D. 5.10-6N Câu 2: Một dòng điện chạy trong dây dẫn thẳng dài. Tại điểm M cách dây 10cm. Cảm ứng từ do dòng điện gây ra có độ lớn 5.10-6T. Cường độ dòng điện chạy trong dây là: A. 5A B. 2,5A C. 25A D.10A Câu 3: Dòng điện thẳng dài có cường độ 0,5A gây ra tại N, cảm ứng từ có độ lớn 10 -6T. Khoảng cách từ điểm N đến dòng điện là: A. 0,1cm B. 10cm C. 0,5cm D. 5cm Caâu 4: Cuoän daây daãn troøn baùn kính 5cm goàm 100 voøng daây quaán saùt nhau, moãi voøng daây coù doøng ñieän 0,4A chạy qua. Cường độ từ trường ở tâm vòng dây có độ lớn là: A. 5.10-4N B. 5.10-3N C. 2,5.10-4N D. 25.10-4N Câu 5: Một sợi dây dẫn rất dài căng thẳng ở khoảng giữa được uốn thành một vòng tròn, bán kính vòng tròn 6cm. Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn 3,75A . Cảm ứng từ tại tâm vòng dây : A. 2,68.10-5N B. 2,68.10-4N C. 1,05.10-5N D. 1.05.10-4N.

<span class='text_page_counter'>(22)</span> Câu 6: Ba dây dẫn thẳng dài đặt song song cách đều nhau, khoảng cách giữa hai dây là 4cm, dòng điện trong các dây có I1 chiều như hình vẽ. Khi I3 = 20A, I2 = I1 = 10A thì lực từ tác dụng leân moãi ñôn vò chieàu daøi cuûa doøng I3 laø: B.5.10-3N B. 5.10-4N C. 5.10-2N D. 5.10-6N I2 I3 0 Câu 7: Một phôton bay vào trong từ trường đều theo phương hợp với đường sức từ một góc 30 . Vận tốc ban đầu của phôton bằng 3.107 m/s và từ trường có cảm ứng từ 1,5T. Độ lớn của lực loren xơ tác dụng lên haït phoâton laø: A. 36.10-12N B. 36.10-11N C. 3,6.10-12N D.36 .10-10N Câu 8: Một khung dây hình chử nhật ABCD có AB = 10cm, CD = 20cm đặt trong từ trường đều, mặt phẳng khung song song với đường cảm ứng từ. Ở vị trí đó mômen củ lực từ tác dụng lên khung 0,02Nm. Biết dòng điện chạy vào khung 2A. Giá trị cảm ứng từ: A. 0,5T B. 5T C. 0,05T D.0,2T Câu 9: Một vòng dây hình tròn, bán kính 5cm, có dòng điện 5A chạy qua. Vòng dây đặt song song với đường cảm ứng từ của một từ trường 8.10-6T. Cảm ứng từ tổng hợp tại tâm của vòng dây : A. 10-3T B. 10-4T C. 10-2T D.10-1T Câu 10: Một điện tích có khối lượng m = 1,6.10-27kg có điện tích q = +e chuyển động vào trong từ trường đều 0,4T với vận tốc 106m/s theo phương vuông góc với đường sức từ. Bán kính quỹ đạo của điện tích là : A. 25cm B. 0,25cm C. 2,5cm D. 4cm HÑGV HÑHS ND -Hướng dẫn HS giải BT 1 -HS hoạt động cá nhân sau đó 1.Vân dụng quy tắc tổng hợp, -Hướng dẫn HS tóm tắc đề ra ? thaûo luaän theo nhoùm choïn phaân tích vaø ñònh luaät am pe: -Lực từ tác dụng lên CD có phương án trả lời : Độ lớn lực từ tác dụng lên CD F BIl phương, chiều như thế nào ? độ l = 20cm = 0,2m lớn được tính bằng công thức m = 10g = 0,01kg Khi CD naèm caân baèng naøo ? B = 0,2 T, F = 0,06N F2 + P2 = (2T)2 -Có bao nhiêu lực từ tác dụng lên -Phương án: áp dụng quy tắc bàn T thoả mãn đều kiện: T Tk khung CD , đó là những lực nào ? tay trái, biết được phương, chiều I 2 B 2l 2  P 2 4 Fk2 -Ba lực đó đặt tại vị trí nào của của lực từ, biểu diễn trên hình vẽ. 4 Fk2 2  I  2, 75 khung ? -HS tiến hành giải BT với các B 2l 2 -Vieát PT ñònh luaät II Niutôn khi câu hỏi gợi ý của GV  I  2, 75 1,66 A khung CD naèm caân baèng ? +Phân tích các lực tác dụng lên -Viết biểu thức độ lớn của lực ? đoạn dây -Lực căn phải thoả mản điều kiên +Lập PT gì ?và biểu thức được tường minh +Giải nhö theá naøo ? +Bieän luaän -Hãy thay số và tính toán đưa ra keát quaû cuûa I ? IV.Cuõng coá vaø daën doø: -GV hướng dẫn HS phân tích và trả lời các câu hỏi trắc nghiệm -Cho HS thấy được khi electron chuyển động trong từ trường đều có vận tốc vuông góc với phương đường sức thì electron chuyển độn tròn đều -Nắm được các công thức của dòng điện thẳng , dòng điện tròn, bán kính quỹ đạo, trong ống dây -Laøm caùc baøi taäp SBT naâng cao.

<span class='text_page_counter'>(23)</span> Ngaøy giaûng: Tuaàn: 25 Tieát: 56. Baøi 37(T1) THỰC HAØNH: ĐO THAØNH PHẦN NẰM NGANG CỦA ĐỊA TỪ TRƯỜNG. I.Muïc tieâu: -Trình bày được phương, chiều của BT đặc trưng tác dụng của từ trường trái đất tại mỗi điểm. Từ đó định nghĩa và nêu đặc điểm thành phần ngang của B0 của từ trường Trái Đất -Nêu được phương, chiều và viết được công thức xác định độ lớn của B d đặc trưng cho từ trường của một cuộn dây dẫn chạy qua gây ra tại tâm của dây dẫn đó -Mô tả được nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của la bàn. Áp dụng nguyên tắc từ trường suy ra công thức (4) từ đó xác định thành phần ngang B0 từ trường trái đất -Nêu phương pháp sử dụng la bàn và đo thành phần ngang B 0 của từ trường trái đất II.Chuaån bò: -GV: Phổ biến cho HS những nội dung cần chuẩn bị trước buổi thực hành +Kiểm tra hoạt động của các dụng cụ TN dùng cho bài thực hành. Thực hiện phép đo B 0 theo đúng nội dung quy định ở bài thực hành, đồng thời tính các kết quả đo theo mẫu báo cáo TN +Rút kinh nghiệm về phương pháp, Kỹ thuật đo B0 để có thể hướng dẫn HS thực hiện tốt các nội dung bài thực hành -HS: Đọc kỹ nội dung bài thực hành để hiểu được +Lý thuyết của phương pháp đo B0 của từ trường trái đất +Cách sử dụng các dụng cụ TN, cách mắc các dụng cụ này thành mạch điện để đo B 0 +Caùch tieán haønh TN ño B0 sao cho pheùp sai soá nhoû nhaát +Chuẩn bị báo cáo TN theo mẫu có sẵn ở bài thực hành III.Tổ chức các hoạt động: -Bước 1: GV kiểm tra phần chuẩn bị bài ở nhà của HS -Bước 2: Lý thuyết GV trình bày cơ sở lý thuyết liên quan mà HS đã học và nguyên tắc cấu tạo của các duïng cuï ño -Bước 3: GV hướng dẫn cách sử dụng các dụng cụ đo và trình tự tiến hành các phép đo -Bước 4: HS làm TN theo nhóm, GV quan sát và hướng dẫn HS làm TN +Đây là một bài thực hành giúp HS hiểu rõ các nội dung đã học ở lý thuyết +Sauk hi đã làm quen với các bài thực hành trước, HS dễ dàng thực hiện bài thực hành này. Tuy nhiên để đạt được kết quả tốt thì cần phải có thái độ và tác phong nghiêm túc cẩn thận và nhẹ nhàng chính xác trong thao tác đặt biệt là cách mắc vàsử dụng đúng quy định những dụng cụ điện trong mạch điện, tránh tư tưởng chủ quan dễ dẫn tới việc làm hỏng các dụng cụ TN +Cuối buổi thực hành GV cần kiểm tra và ký nhận kết quả của các phép đo mà HS đã ghi được trong mỗi báo các TN của riêng mình. Sau đó mỗi HS về nhà tính tóan và sai số của các phép đo để hoàn thành bản baùo caùo TN vaø noäp cho GV.

<span class='text_page_counter'>(24)</span> Ngaøy giaûng: Tuaàn: 25 Tieát: 57. Baøi 37(T2) THỰC HAØNH: ĐO THAØNH PHẦN NẰM NGANG CỦA ĐỊA TỪ TRƯỜNG IV.Baùo caùo keát quaû thí nghieäm: -Muïc ñích thí nghieäm -Cơ sở lý thuyết -Tieán trình thí nghieäm -Keát quaû thí nghieäm: +Tính giá trị trung bình của cường độ dòng điện 1 I   I '  I ''  2 vaø BT +Lặp lại thí nghiệm hai đến 3 lần ghi giá trị I’ và I’’ B +Tính T vaø BT. +Lặp lại các bước thí nghiệm lần lượt với các cuộn dây 100 vòng, 300 vòng của la bàn +Lập bản số liệu và tính toán: I  mA  Laøm TN I’(mA) I’’(mA). BT(T). 1 2 3 BT . BT1  BT2  BT3. BT . 3 BTMax  BTMin 2.  …………….  ……………….. BT BT BT  ……….. +Nhaän xeùt veà keát quaû thí nghieäm +So saùnh keát quaû cuûa BT trong 3 thí nghieäm vaø ruùt ra keát luaän +Trong thí nghiệm trước khi cho dòng điện vào cuộn dây nhất thiết phải điều chỉnh vị trí của kim nam châm như thế nào với cuộn dây? +Tại sao dùng la bàn tang không thể xác định được thành phần thẳng đúng của từ trường trái đất +Có thể dùng nguồn điện xoay chiều để tạo từ trường của cuộn dây trong la bàn tang được không ? +Cho HS kiểm điểm lại buổi thực hành => Rút kinh nghiệm.

<span class='text_page_counter'>(25)</span> Ngaøy giaûng: Tuaàn: 26 Tieát: 58 Chöông V:. CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ Baøi 38(T1) HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ – SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Hiểu được mục đích các thí nghiệm về sự biến thiên của từ trường -Nắm được định nghĩa từ thông -Nắm được hiện tượng cảm ứng điện từ, dòng điện cảm ứng 2.Kyõ naêng: -Reøn luyeän kyõ naêng, caùch thao taùc khi tieán haønh laøm thí nghieäm -Rèn kỹ năng lấy số liệu và sử lý số liệu -Biết vận dụng để xác định chiều của dòng điện cảm ứng trong các trường hợp khác nhau 3.Thái độ: -Hứng thú học tập, tích cực tìm hiểu thực tế về vấn đề vừa học II.Chuaån bò: -GV: Chuaån bò caùc thí nghieäm SGK -HS: Ôn lại những kiến thức về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng lớp 9 III.Tổ chức các hoạt động: -Bài cũ: Xác định lực điện từ do từ trường tác dụng lên phần tử dòng điện? quy tắc bàn tay trái ? HÑGV HÑHS ND -Boá trí TN nhö hình 38.1 SGK -Laøm TN quan saùt theo nhoùm vaø 1.Thí nghieäm: -Giữ nguyên vị trí tương đối giữa trả lời các câu hỏi của GV a.TN1: ống dây với nam châm có dòng -HS quan sát và theo dõi khi nào -Khi số đường sức từ qua ống dây ñieän qua oáng daây kim điện kế lệch khỏi số 0 và khi thay đổi thì có dòng điện qua ống -Khi naøo trong oáng daây coù doøng naøo kim ñieän keá khoâng leäch khoûi daây ñieän chaïy qua ? soá 0 b.TN2: -GV kết luận: khi biết số đường -Gọi HS trả lời câu hỏi GV -Khi số đường sức từ xuyên qua sức từ qua ống dây thay đổi thì có -Gọi HS khác nhân xét vòng dây biến đổi thì trong vòng doøng ñieän qua oáng daây dây biến đổi -Bố trí TN theo sơ đồ hình 38.2SGK -HS bố trí và làm TN theo sự -Di chuyeån con chaïy trong oáng hướng dẫn GV quan sát TN và trả daây coù coøng ñieän vì sao? lời các câu hỏi -GV keát luaän: khi di chuyeån con -Gọi HS trả lời câu hỏi chạy từ trường trong ống dây -HS khaùc nhaän xeùt vaø boå sung biến đổi, do đó có đường sức đi qua vòng dây biến đổi. Trong voøng daây xuaát hieän doøng ñieän -GV trình baøy giaû thuyeát vaø veõ -Lắng nghe và tự rút ra định hình 23.1 SGK nghĩa về từ thông.

<span class='text_page_counter'>(26)</span> +Ñöa ra ñònh nghóa  BS cos . -Công thức  BS cos . -Gọi HS nhận xét về từ thông +  0 khi naøo?. -Dạng khác của công thức định  BnS nghóa:. +  BS khi naøo? -Dẫn dắt HS tìm đơn vị từ thông trong heä SI -Ý nghĩa của từ thông? -Neâu moät vaøi ví duï cuï theå vaø goïi HS xaùc ñònh chieàu cuûa phaùp tuyeán -GV khaùi nieäm veà maïch kín ñònh hướng -Nêu cách tính từ thông của các quy ước -Dựa vào nguyên lý từ thông xác định chuyển động của một mạch điện kín tronng từ trường -GV giới thiệu và tiến hành thí nghieäm +Thí nghieän 1 vaø 2 nam chaâm dịch chuyển và mạch kín đứng yeân +Thí nghiệm 3 nam châm đứng yên và mạch kín dịch chuyể hoặc cho maïch kín quay quanh moät trục nào đó hoặc là biến dạng +Thí nghieäm 4 thay nam chaâm baèng moät nam chaâm ñieän vaø thay đổi chế độ dòng điện qua nam chaâm ñieän -Goïi HS nhaän xeùt veà keát quaû TN =>Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng trong mạch gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ. -Khi các đường sức từ song song với mặt phẳng thì  0 -Đơn vị từ thông trong hệ SI Wb. -HS trình baøy caùch xaùc ñònh chieàu cuûa phaùp tuyeán -Thảo luận và tính từ thông qua moät maët S +Mạch kín định hướng +Từ thông qua một mạch kín định hướng. -HS theo doõi ruùt ra caùc nhaän xeùt theo các câu hỏi định hướng GV +HS quan saùt vaø neâu caùc nhaân xeùt +HS neâu nhaân xeùt veà keát quaû thí nghieäm cuûa mình +HS bổ sung và kết luận đi đến caùc khaùi nieäm: doøng ñieän caûm ứng , hiện tượng cảm ứng điện từ -Đặt điểm chung: từ thông qua maïch kín bieán thieân -Kết luận:Mỗi khi từ thông qua maïch kín bieán thieân thì trong maïch xuaát hieän moät doøng ñieän -Dòng điện cảm ứng điện từ chỉ tồn tại trong khoảng thời gian từ thoâng qua maïch kín bieán thieân. 2. Khái niệm từ thông: a.Ñònh nghóa: -Từ thông  qua diện tích S giới hạn bởi đường cong kín (C) trong  từ trường đều cảm ứng từ B là:  BS cos     ( B, n ) b.Ý nghĩa từ thông   - n hợp với B một góc:  +  < 2 =>  > 0  +  > 2 =>  < 0 +  = 0 =>  = BS c.Đơn vị từ thông: Trong hệ SI từ thông là vêbê ký hieäu (Wb) 3.Hiện tượng cảm ứng điện từ: a.Dòng điện cảm ứng: -Dòng điện xuất hiện khi có sự biến đổi từ thông qua mạch điện kín gọi là dòng điện cảm ứng b.Suất điện động cảm ứng: -Khi có sự biến thiên từ thông qua mặt giới hạn bởi một mạch kín thì trong maïch xuaát hieän doøng điện cảm ứng. IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Từ thông: Định nghĩa, biểu thức và ý nghĩa của nó, đơn vị từ thông. -Hiểu các thí nghiệm và kết luận về hiện tượng cảm ứng điện từ . -Laøm caùc baøi taäp SGK vaø SBT. Ngaøy giaûng:.

<span class='text_page_counter'>(27)</span> Tuaàn: 26 Tieát: 59. Baøi 38(T2) HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ – SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Chiều của dòng điện cảm ứng và suất điện động cảm ứng -Hiểu và vận dụng được định luật len xơ xác định chiều của dòng địên cảm ứng -Vận dụng được công thức xác định suất điện động cảm ứng 2.Kyõ naêng: -Reøn luyeän kyõ naêng, caùch thao taùc khi tieán haønh laøm thí nghieäm -Rèn kỹ năng lấy số liệu và sử lý số liệu -Biết vận dụng để xác định chiều của dòng điện cảm ứng trong các trường hợp khác nhau 3.Thái độ: -Hứng thú học tập, tích cực tìm hiểu thực tế về vấn đề vừa học II.Chuaån bò: -GV: Chuaån bò caùc thí nghieäm SGK -HS: Ôn lại những kiến thức về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng lớp 9 III.Tổ chức các hoạt động: -Bài cũ: + Từ thông: Định nghĩa, biểu thức và ý nghĩa của nó, đơn vị từ thông? +Hiện tượng cảm ứng điện từ ? HÑGV HÑHS ND -GV giới thiệu và tiến hành TN -HS theo doõi TN quan saùt vaø traû 4.Chiều của dòng điện cảm ứng +Laøm TN nhö hình 38.5a SGK lời câu hỏi GV ñònh luaät Len xô: +Qua TN rút ra nhận xét về sự -HS trả lời câu hỏi và rút ra nhận a.Thí nghiệm: tương ứng giữa chiều của dòng xeùt: b.Nhaän xeùt: điện qua điện kế và phía lệch của +Từ trường của dòng điện cảm -Khi nam chaâm laïi gaàn oáng daây kim ñieän keá ứng ngăn cản nam châm lại gần thì từ trường của dòng điện cảm -Laøm TN hình 38.5b SGK oáng daây ứng trong ống dây muốn ngăn +Quan saùt phía leäch kim ñieän keá, -HS laøm TN theo nhoùm, quan saùt caûn nam chaân laïi gaàn noù chieàu doøng ñieän trong oáng daây? nhaän xeùt vaø chuaån bò caùc phöông -Khi nam chaâm ra xa oáng daây thì -GV keát luaän chieàu doøng ñieän án trả lời : từ trường của dòng điện cảm ứng cảm ứng +Từ trường của dòng điện cảm trong oáng daây muoán ngaên caûn -GV dẫn dắt HS nhớ lại quy tắc ứng ngăn cản nam châm ra xa nó. nam châm ra xa nó baøn tay phaûi vaø thoâng baùo quy -HS nghe và liên hệ với các ước chiều dương phù hợp với trường hợp TN vừa tiến hành chiều đường sức từ của nam -Hình 38.5a từ thông qua C tăng chaâm dòng điện cảm ứng có chiều -Yêu cầu HS liên hệ quy ước ngược với chiều dương trên C c.Ñònh luaät Len-xô: này với TN -Hình 38.5b từ thông qua c giảm (SGK) -GV thông báo khái niệm về từ dòng điện cảm ứng có chiều trường cảm ứng trùng với chiều dương của C -GV phaân tích caùc keát quaû cuûa -HS theo doõi GV phaân tích vaø ruùt TN yeâu caàu HS ruùt ra keát luaän => ra keát luaän noäi dung cuûa ñònh luaät leân xô 5.Ñònh luaät Fara ñaây veà caûm -Thực nghiệm chứng tỏ suất điện -HS theo dõi GV phân tích và ghi ứng điện từ:.

<span class='text_page_counter'>(28)</span> động cảm ứng trong mạch điện kín tỷ lệ với tốc độ biến thiên từ thoâng qua maïch -Hình 38.5 Cho nam châm đứng yeân neáu khung daây laïi gaàn nam chaâm thì chieàu cuûa doøng ñieän cảm ứng trong ống dây thay đổi khoâng? giaûi thích? -Hình 38.5 Ñöa nam chaâm laïi gaàn oáng daây nam thì chieàu cuûa dòng điện cảm ứng trong ống dây thay đổi không? giải thích?. nhận kiến thức. -Từ thông qua khung dây tăng => chiều dòng điện cảm ứng trong ống dây như nhau (không đổi) -Từ thông qua khung tăng =>chiều của dòng điện cảm ứng ngược chiều với B => dòng điện sẽ bị đổi chiều. -Độ lớn của suất điện động cảm ứng trong mạch kín tỷ lệ với tốc độ biến thiên từ thông trong maïch  ec  N t N: soá voøng daây  : Từ thông qua diện tích giới hạn bởi một vòng dây ec: suất điện động cảm ứng. BAØI TAÄP TRAÉC NGHIEÄM Câu 1: Một hình vuông cạnh 5cm đặt trong từ trường đều có cảm ứng từ 4.10 -4T , từ thông qua hình vuông đó là 10-6Wb. Góc hợp bởi giữa vec tơ cảm ứng từ và pháp tuyến là: A.0o B.180o C.90o D.120o Câu 2: Một khhung dây phẳng đặt trong từ trường 5.10 -2T, mặt phẳng khung dây hợp với cảm ứng từ một góc 30o. Khung dây giới hạn bởi diện tích 12cm2. Từ thông qua diện tích S là: A.3.10-6Wb B.3.10-5Wb C.3.10-4 Wb D.3.10-3 Wb Câu 3: Từ thông qua mạch kín biến thiên theo thời gian được biểu diễn  =0,08(2 – t ) điện trở mạch là 0, 4 . Cường độ dòng điện trung bình từ lúc đầu đến khi t=10s là: A.0,02A. B.2A. C.1,6A. D.0,4A Câu 4: Một cuộn dây có 1000 vòng, diện tích mỗi vòng 25cm 2 trong thời gian t 0,5s đặt cuộn dây vào trong từ trường 10-2T, cảm ứng từ song song với trục cuộn dây.Độ biến thiên của từ thông : A.2,5.10-3Wb B.25.10-3Wb C.2,5.10-4 Wb D.25.10-4 Wb Câu 5: Từ thông qua mạch kín biến thiên theo thời gian  =,004(3 – 2t) trong khoảng thời gian 1s đến 2s suất điện động trong khung có độ lớn: A.0,1V B.0,24V C.0,2V IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Nắm được công thức suất điện động cảm ứng mạch kín và định luật Len xơ -Quy tắc xác định chiều của dòng điện cảm ứng -Laøm Caùc baøi taäp SGK vaø SBT. D.0,56V. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 26 Tieát: 60. Baøi 39 SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG TRONG MỘT ĐOẠN DÂY DẪN CHUYỂN ĐỘNG.

<span class='text_page_counter'>(29)</span> I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Hiểu được rằng đoạn dây dẫn chuyển động trong từ trường thì trong đoạn dây suất hiện suất điện động cảm ứng -Nắm và vận dụng được quy tắc bàn tay phải xác định chiều của suất điện động trong đoạn dây -Nắm và vận dụng được công thức xác định độ lớn của suất điện động cảm ứng trong đoạn dây -Nắm được nguyên tắc, hoạt động của máy phát điện xoay chiều 2.Kyõ naêng: -Vận dụng các công thức tính suất điện động cảm ứng trong một số trường hợp đơn giản 3.Thái độ: -Có nhìn nhân sâu sắc về suất điện động cảm ứng, liên hệ với việc sản xuất điện năng trong thực tế II.Chuaån bò: -GV:Chuẩn bị thí nghiệm 39.1SGK, tranh phóng to 39.2 SGK, giới thiệu quy tắc bàn tay phải -HS: Ôn lại kiến thức về quy tắc bàn tay trái III.Tổ chức các hoạt động: -Bài cũ:Phát biểu các định nghĩa: Dòng điện cảm ứng, hiện tượng cảm ứng địên từ,định luật Len xơ +Tại sao khi xác định từ thông qua một mạch kín ta phải chọn chiều dương trên mạch đó? HÑGV HÑHS ND -Trình bày TN theo sơ đồ 39.1 -HS theo dõi TN suy luận để trả 1.Suất điện động cảm ứng trong SGK lời câu hỏi GV đoạn dây dẫn chuyển động -Khi cho đoạn mạch MN chuyển +HS: khi đoạn dây MN chuyển trong từ trường: động tịnh tuyến và tiếp xúc với động từ thông qua mạch MNPQ -Khi MN chuyển động cắt các hai thanh ray ta thấy kim điện kế biến thiên do đó trong mạch suất đường sức từ nhưng không nối với quay. khi cho đoạn NM dừng lại hiện suất điện động cảm ứng thanh ray thì trong đoạn dây đó thì kim điện kế chỉ số 0. Điều đó +HS: khi đoạn dây MN đứng yên suất hiện suất điện động cảm ứng chứng tỏ gì ? thì trong maïch khoâng xuaát hieän -GV kết luận: suất điện động suất điện động cảm ứng cảm ứng chỉ có thể xuất hiện ở đoạn dây NM chuyển động -Đặt vấn đề: thí nghiệm 39.1 -HS thảo luận theo nhóm trả lời SGK và MN đóng vai trònguồn caâu hoûi GV 2.Quy taéc baøn tay phaûi: ñieän trong maïch . +HS 1 trả lời câu hỏi của GV (SGK) -Hai đầu MN đầu nào là cực +HS 2 nhận xét câu trả lời của dương đầu nào là cực âm ? bạn và đưa ra câu trả lời của -Nếu ta biết hướng của các đường mình sức từ, chiều chuyển động của -Nhaân xeùt: Goïi MN laø nguoàn đoạn dây MN, ta dùng bàn tay điện thì M là cực âm N là cực phải xác định vào cực âm và cực dương dương của nguồn điện được khoâng ? -HS thaûo luaän theo nhoùm vaø ñöa -GV keát luaän: Neâu quy taéc baøn ra câu trả lời: tay phải (chỉ chiều cực âm sang -Gọi đại diện nhóm trả lời câu cực dương của nguồn điện) theo hoûi GV: SGK +Ta giả thuyết rằn hai đầu của -GV đặt điều kiện và đưa ra công đoạn dây không nối thành mạch.

<span class='text_page_counter'>(30)</span>  t thức   v  MN , B  MN -Vì.  . kín +Khi M chuyển động tịnh tuyến về phía trái do đó đầu M thừa electron, đầu N thiếu electron. Trong MN xuất hiện điện trường  fB -Ngoài lực còn có lực điện  fE trường cảm ứng taùc duïng leân electron, lực lorenxơ không đổi , lực điện trường tăng dần cuối cùng hai lực đó cân bằng e = Bv -HS nhân xét câu trả lời: U = el = Blv -Hiệu điện thế hai đầu MN chính là suất điện động của nguồn điện  =Blv. 3.Biểu thức suất điện động cảm ứng trong đoạn dây: ec Blv sin     : góc hợp bởi v và B l : chieàu daøi daây (m).   BS Blvt -Theo quy tắc bàn tay trái thì lực lorrenxô taùc duïng leân caùc electron coù chieàu nhö theá naøo ? -Trên electron có mấy lực tác dụng, mối quan hệ giữa các lực đó như thế nào?  fB -Viết biểu thức liên hệ giữa  fE vaø ở trạng thái cân bằng -Goïi l laø chieàu daøi cuûa MN thì công thức liên hệ giữa U và E nhö theá naøo ? -Từ đó rút ra công thức liên hệ -HS tái hiện những kiến thức đã giữa U hai đầu MN với B, V,L ? học lớp 9 -Trong trường hợp véctrơ vận tốc 4.Maùy phaùt ñieän: +Boä phaän chính cuûa maùy phaùt của hạt mang điện và đường sức điện gồm khung dây đặt trong từ -Khi khung quay trong khung từ không vuông góc nhau mà hợp xuất hiện suất điện động cảm ứng trường nam châm với nhau một góc  ? được đưa ra ngoài bởi hai bán -Khi khung daây quay caùc caïnh -Dùng TN kết hợp với hình 39.5 của khung cắt các đường sức từ vì khuyên tiếp xúc 2 chổi quét mỗi SGK giới thiệu cấu tạo máy phát vậy trong các đoạn dây xuất hiện chổi quét là một cực của máy ñieän phaùt ñieän suất điện động cảm ứng, suất -Caáu taïo maùy phaùt ñieän goàm điện động này sinh ra dòng điện những bộ phận nào ? cảm ứng -Vì sao khi khung daây quay trong từ trường thì có dòng điện IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Thiết lập biểu thức xác định suất điện động cảm ứng trong đoạn dây dẫn chuyển động trong từ trường -Vận dụng quy tắc bàn tay trái áp dụng trong việc xác định chiều của dòng điện cảm ứng -Nguyên tắc , cấu tạo, hoạt động của máy phát điện -Laøm caùc baøi taäp SGK vaø SBT. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 27 Tieát: 61. BAØI TAÄP. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Vận dụng được các kiến thức về dòng điện cảm ứng , suất điện động cảm ứng 2.Kyõ naêng:.

<span class='text_page_counter'>(31)</span> -Vận dụng để giải các bài tập II.Chuaån bò: -Chuẩn bị các bài tập tiêu biểu về suất điện động cảm ứng trong một mạch kín và trong một dây dẫn chuyển động , một số bài tập mở rộng SBT -HS oân laïi caùc quy taéc: quy taéc baøn tay phaûi, quy taéc baøn tay traùi III.Tổ chức các hoạt động: -Baøi cuõ: +Phaùt bieåu: ñònh luaät lenxô, ñònh luaät Fara ñaây, quy taéc baøn tay phaûi ? BAØI TAÄP TRAÉC NGHIEÄM Câu 1: Một vòng dây phẳng diện tích S đặt trong từ trường đều 0,1T. Mặt phẳng vòng dây hợp với cảm ứng từ một góc 300. Từ thông qua vòng dây là 0,25.10-4 Wb. Diện tích của vòng dây là: A.50cm B.5dm C.2,88cm2 D.2,88m2 Câu 2: Một cuộn dây có 1000 vòng diện tích mỗi vòng 25cm 2. Trong thời gian 0,5s đặt cuộn dây vào trong từ trường đều cảm ứng từ 10-2T, cảm ứng từ song song với trục cuộn dây. Độ biến thiên của từ thông: A.2,5.10-3Wb B.25.10-3Wb C.2,5.10-4Wb D.0,25Wb Câu 3: Một thanh dẫn MN dài 80cm chuyển động tịnh tiến đều trong từ trường đều có véctơ vận tốc vuông góc với thanh. Vectơ cảm ứng từ hợp với vectơ vân tốc một góc 30 0. Biết B = 0,06T, suất điện động cảm ứng trong thanh 0,012V. Vận tốc chuyển động của thanh là: A.50m/s B.5m/s C.0,5m/s D.0,29m/s -4 Câu 4: Một thanh dẫn điện dài 20cm tịnh tiến trong từ trường đều cảm ứng từ 5.10 T. Vectơ vân tốc của thanh vuông góc với cảm ứng từ và có độ lớn 5m/s. Suất điện động cảm ứng suất hiện trong thanh : A.5.10-4V B.5.10-3V C.0,5V D.0,05V Câu 5: Một thanh dẫn điện dài 20cm chuyển động với vận tốc 1m/s trong từ trường đều cảm ứng 0,3T hai đầu của thanh được nối với một điện kế có điện trở R 2 . Cường độ dòng điện qua điện kế là: A.0,3A B.0,03A C.0,12A D.1,2A 2 Câu 6: Một vòng dây phẳng có diện tích giới hạn 80cm đặt trong từ trường đều có cảm ứng từ 0,3.10-3T và vuông góc với mặt phẳng vòng dây. Vectơ cảm ứng từ đột ngột đổi hướng ngược lại, sự đổi hướng diễn ra trong thời gian 10-3s. Suất điện động suất hiện trong khung là: A.4,8.10-2V B.0,48V C.4,8.10-3V D.0,24V Câu 7: Chọn câu sai:Từ thông qua mặt S phụ thuộc vào A. Độ lớn của từ cảm B. Độ lớn của diện tích S C. Độ nghiên của mặt S D. Độ lớn của chu vi Câu 8: Hai thanh kim loại nằm ngang song song cách nhau 50cm, có điện trở không đáng kể đặt trong từ trường đều có cảm ứng từ 2T và vuông góc với mặt phẳng chứa hai thanh hai đầu của 2 thanh nối với nguồn điện có suất điện động 2V. Một đoạn dây dẫn thẳng có điện trở R 0, 2 đặt vuông góc với hai thanh và trượt trên hai thanh đó do tác dụng của lực từ với vận tốc 0,5m/s Câu 8a: Cường độ dòng điện chạy qua dây dẫn A.12,5A B.0,75A C.1,25A Câu 8b: Lực từ tác dụng lên một dây dẫn A.7,5N B.1,25N C.0,75N Câu 8c: Công suất toả nhiệt trên dây dẫn A.1,25W B.0,3125W C.11,25W Câu 8d: Công suất làm cho đoạn dây chuyển động A.0,375W B.3,75W C.0,625W 1. Suất điện động cảm ứng là suất điện động A. sinh ra dòng điện cảm ứng trong mạch kín.. D.7,5A D.12,5N D.3,125W D.6,25W.

<span class='text_page_counter'>(32)</span> B. sinh ra dòng điện trong mạch kín. C. được sinh bởi nguồn điện hóa học. D. được sinh bởi dòng điện cảm ứng. 2. Độ lớn của suất điện động cảm ứng trong mạch kín tỉ lệ với A. tốc độ biến thiên từ thông qua mạch ấy. B. độ lớn từ thông qua mạch. C. điện trở của mạch. D. diện tích của mạch. 3. Khi cho nam châm chuyển động qua một mạch kín, trong mạch xuất hiện dòng điện cảm ứng. Điện năng của dòng điện được chuyển hóa từ A. hóa năng. B. cơ năng. C. quang năng. D. nhiệt năng. 4. Một khung dây hình vuông cạnh 20 cm nằm toàn độ trong một từ trường đều và vuông góc với các đường cảm ứng. Trong thời gian 1/5 s, cảm ứng từ của từ trường giảm từ 1,2 T về 0. Suất điện động cảm ứng của khung dây trong thời gian đó có độ lớn là A. 240 mV. B. 240 V. C. 2,4 V. D. 1,2 V. 5. Một khung dây hình tròn bán kính 20 cm nằm toàn bộ trong một từ trường đều mà các đường sức từ vuông với mặt phẳng vòng dây. Trong khi cảm ứng từ tăng từ 0,1 T đến 1,1 T thì trong khung dây có một suất điện động không đổi với độ lớn là 0,2 V. thời gian duy trì suất điện động đó là A. 0,2 s. B. 0,2 π s. C. 4 s. D. chưa đủ dữ kiện để xác định. 6. Một khung dây được đặt cố định trong từ trường đều mà cảm ứng từ có độ lớn ban đầu xác định. Trong thời gian 0,2 s từ trường giảm đều về 0 thì trong thời gian đó khung dây xuất hiện suất điện động với độ lớn 100 mV. Nếu từ trường giảm đều về 0 trong thời gian 0,5 s thì suất điện động trong thời gian đó là A. 40 mV. B. 250 mV. C. 2,5 V. D. 20 mV. 7. Một khung dây dẫn điện trở 2 Ω hình vuông cạch 20 cm nằm trong từ trường đều các cạnh vuông góc với đường sức. Khi cảm ứng từ giảm đều từ 1 T về 0 trong thời gian 0,1 s thì cường độ dòng điện trong dây dẫn là A. 0,2 A. B. 2 A. C. 2 mA. D. 20 mA. IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Nắm được công thức suất điện động cảm ứng mạch kín và định luật Len xơ -Quy tắc xác định chiều của dòng điện cảm ứng -Laøm Caùc baøi taäp SGK vaø SBT. Baøi 40 DOØNG ÑIEÄN FU – COÂ. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 27 Tieát: 62. I.Muïc tieâu: -Hiểu được dòng điện phu cô là gì ? -Hiểu được những cái lợi và hại của dòng phu cô II.Chuaån bò: -Giaùo vieân: duïng cuï thieát bò hình 40.1; 40.2; 40.3; 40.4 SGK -HS: Nắm và vận dụng quy tắc lenxơ vào nhhững trường hợp cụ thể. Oân lại những kiến thức có liên quan đến quy tắc cấu tạo và hoạt động của máy biến thế.

<span class='text_page_counter'>(33)</span> III.Tổ chức các hoạt động: -Đặt vấn đề: trước đây ta mới chỉ nói đến dòng điện cảm ứng được sinh ra trong các dây dẫn. Trong bài này ta sẽ nói về dònh điện cảm ứng được sinh ra trong vật dẫn dạng khối HÑGV HÑHS ND -Thí nghieäm 1: 40.1 SGK -HS tieán haønh TN theo nhoùm 1.Doøng ñieän Phu coâ: -GV giới thiệu dụng cụ TN(thay quan sát suy nghĩ lựa chọn a.Thí nghieäm: nam châm vĩnh cửu bằng nam phương án trả lời tốt nhất b.Giaûi thích: chaâm ñieän) +HS Thí nghiệm cho thấy KL dao KL: dòng điện cảm ứng được sinh -Cho tấm kim loại Cu hoặc Al động giữa hai cực của nam châm ra ở trong khối vật dẫn khi vật dao động mà không có nam dừng lại nhanh hơn dẫn chuyển động trong từ trường châm. Sau đó cho KL dao động +Tấm KL dao động cắt các hay được đặt trong từ trường biến giữa hai cực của nam châm dùng đường sức từ của nam châm do đổi theo thời gian là dòng điện đồng hồ tính 20 dao động cho đó trong KL sinh ra dòng điện phu coâ mỗi trường hợp cảm ứng .Theo định luật Lenxơ +Trong trường hợp KL dừng lại dòng điện cảm ứng trong tấm KL nhanh ? có tác dụng ngăn cản sự chuyển -Vì sao tấm KL dao động giữa hai động của chính tấm KL đó vì vậy cực của nam châm thì dừng lại tấm KL dừng lại nhanh chóng nhanh ? -Đó là trường hợp dòng điện cảm -GV: keát luaän ñöa ra khai nieäm ứng trong lõi của máy biến thế. doøng ñieän phu coâ. -HS tieán haønh TN theo nhoùm -Thí nghieäm 2: 40.2 SGK dưới sự hướng dẫn của GV, quan -Tieán haønh TN gioáng nhö TN 1 saùt ruùt ra nhaän xeùt thay taám KL lieàn khoái baèng taám -HS đại diện nhóm trả lời: dòng KL coù xeû raûnh điện phu cô có tính chất xoáy 2.Taùc duïng cuûa doøng phu coâ: +Tấm KL nào dao động lâu hơn. (các đường của dòng phu cô là a.Một vài ví dụ ứng dụng dòng Vì sao ? những đường sức) phu coâ: -GV: keát luaän Taám KL coù xeû -Tác dụng có lợi: gây ra lực hãm rảnh dao động lâu hơn vì điện trở cuûa doøng phhu coâ trong moät soá cuûa noù taêng laøm doøng phu coâ trường hợp là cần thiết : dùng để giảm khả năng chống lại sự hãm chuyển động quay hãm chuyển động của các chất giảm -HS trả lời câu hỏi GV phanh điện từ ở các xe tải trọng nó sẽ dao động chậm lại hơn +Đĩa kim dao động giữa hai cực lớn, công tơ điện -Đặt vấn đề: trong một số trường của một nam châm vì dòng điện -Taùc duïng coù haïi: taùc duïng nhieät hợp dòng phu cô có ích. trong phu cô chống lại sự dao động đó trong caùc loõi saét cuûa thieát bò ñieän, một số trường hợp dòng phu cô và dao động của kim loại sẽ tắt chống sự quay động cơ làm giảm coù haïi ta xeùt moät vaøi khaù laâu? coâng suaát +Taùc duïng coù ích :GV ñöa ra +Do tương tác điện từ sẽ sinh ra hiện tượng khi ta cân một vật moâmen quay laøm cho ñóa quay baèng caân nhaïy kim cuûa caân +Khi đĩa KL quay trong từ trường thường dao động khá lâu. Muốn seõ sinh ra doøng ñieän phu coâ trong tránh hiện tượng đó người ta khắc đĩa và gây ra mômen cản tác phuïc baèng caùch gì? vì sao? duïng leân ñóa +Khi cho doøng ñieän qua cuoän +Khi moâmen caûn baèng moâmen dây của công tơ sẽ có hiện tượng quay thì đĩa quay đều.

<span class='text_page_counter'>(34)</span> gì xaûy ra ? +Khi ngaét ñieän ñóa vaãn quay do +Đĩa KL quay trong từ trường sẽ quá trình dòng phu cô tác dụng sinh ra hiện tượng gì ? khi nào thì cản làm cho đĩa ngừng quay một đĩa quay đều ? caùch nhanh choùng. +Khi ngaét doøng ñieän thì hieän +Toả nhiệt làm lõi sắt nóng lên tượng gì xảy ra đối với đĩa KL ? coù theå laøm hoûng maùy maët khaùc -Loõi saét cuûa maùy bieán theá coù öu doøng phu coâ choáng laïi nguyeân điểm làm tăng từ trường. nhaân sinh ra noù +Sự xuất hiện dòng phu cô trong +Khắc phục: thay lõi sắt bằng trường hợp này có hại, vì sao ? nhieàu laù theùp silic moûng coù sôn +Để làm giảm tác hại của dòng cách điện được ghép song song phu cô người ta phải khắc phục với đường sức từ điều gì đối cới lõi sắt vì sao? IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Khái niệm dòng phu cô, trường hợp nào dòng phu cô có lợi và trường hợp nào dòng phu cô có hại ? -Tìm hiểu thêm một vài ứng dụng dòng phu cô có lợi ?. Baøi 41 HIỆN TƯỢNG TỰ CẢM. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 27 Tieát: 63. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Hiểu được bản chất của hiện tượng tự cảm khi đóng mạch, khi ngắt mạch -Nắm và vận dụng công thức xác định hệ số tự cảm của ống dây -Công thức xác định suất điện động tự cảm -Phát biểu được định luật và hiểu được các khái niệm 2.Kyõ naêng: -Vận dụng để giải các bài tập SGK, xác định chiều của dòng điện tự cảm trong mạch II.Chuaån bò: -GV:Chuẩn bị đồ dùng các TN SGK -HS: Nắm quy tắc Lenxơ về xác định chiều của dòng điện cảm ứng.

<span class='text_page_counter'>(35)</span> III.Tổ chức các hoạt động: -Bài cũ: +Nêu cách tính từ thông qua một mặt S đặt trong từ trường đều bất kỳ ? + Phát biểu công thức công của lực điện từ ? HÑGV HÑHS ND -Thí nghieäm 1: SGK -HS triển khai TN theo sự hướng 1.Hiện tượng tự cảm: +GV giới thiệu dụng cụ TN và daãn cuûa GV a.Thí nghieäm 1: SGK hứng dẫn HS tiến hành làm TN +Các nhóm tiến hành TN, đóng -Khi đóng khoá K đèn D1 sáng +Khi đóng khoá K ta thấy hiện K quan sát độ sáng của 2 đèn lên ngay đèn D2 sáng từ từ tượng sáng lên ở 2 bóng đèn thoả thuận để đưa ra phương án -Giaûi thích: Trong nhaùnh 2 doøng D1vaø D2 xaûy ra nhö theá naøo ? trả lời: điện tăng làm cho từ thông qua +Hiện tượng sáng lên ở 2 bóng +Đèn D1 sáng lên ngay còn đèn ống dây biến đổi , vì vậy xuất đèn trong trường hợp này xãy ra D2 sáng từ từ hiện dòng điện cảm ứng trong theá naøo ? +HS đại diện nhóm trả lời câu oáng daây coù taùc duïng choáng laïi +Caùi gì laø nguyeân nhaân ngaên caûn hoûi GV nguyeân nhaân gaây ra noù =>nhaùnh không cho dòng điện trong nhánh +Bóng đèn ở nhánh có ống dây 2 khoâng taêng leân nhanh choùng đó tăng lên nhanh chóng? sáng chậm hơn bóng đèn ở nhánh b.Thí nghiệm 2: SGK +GV keát luaän: Oáng daây chính laø kia -Ngắt khoá K: đèn không tắc mà nguyeân nhaân ngaên caûn khoâng cho loé sáng lên rồi sau đó tắt dòng điện trong nhánh đó tăng -Giaûi thích: Doøng ñieän trong leân nhanh choùng. mạch giảm làm cho từ thông biến -Thí nghieäm 2: SGK đổi trong ống dây xuất hiện dòng +GV hướng dẫn HS tiến hành TN điện cảm ứng. Dòng điện này +Khi ngắt khoá K ta có nhận xét -HS Lắp ráp và tiến hành TN: cùng chiều với dòng điện trong gì về độ sáng của bóng đèn? +Bóng đèn không tắc ngay mà mạch => Bóng đèn loé sáng lên +Để khẳng định chân lý đó GV léo sáng lên rồi sau đó mới tắc hướng dẫn HS thay ống dây bằng điện trở có giá trị bằng điện trở cuûa oáng daây vaø tieán haønh TN *Kết luận: Hiện tượng cảm ứng +Nhận xét về độ sáng của bóng điện từ trong mạch điện do chính đèn khi ngắt kháo K ? +Lúc này bóng đèn tắt ngay mà sự biến đổi của dòng điện trong +Căn cứ vào TN GV đưa ra kết khoâng loeù saùng nhö khi trong mạch gây ra gọi là hiện tượng tự luận về định nghĩa hiện tượng tự maïch coù oáng daây caûm caûm. +HS ghi chép vào vở -GV yeâu caàu HS nhaéc laïi coâng thứ xác định cảm ứng từ của dòng 2.Suất điện động tự cảm: ñieän troøn vaø doøng ñieän trong oáng a.Hệ số tự cảm: daây? -HS nhớ lại những công thức do - Từ thông qua diện tích giới hạn -Coù nhaän xeùt gì veà moái quan heä GV neâu ra ? bởi mạch điện  LI giữa B và I trong hai trường hợp +Doøng ñieän troøn: I treân ? -Hệ số tự cảm của ống dây đặt B 2 .10 7 R -GV kết luận: Từ thông qua diện trong khoâng khí +Doøng ñieän trong oáng daây: tích giới hạn bởi mạch điện L 4 .10 7 n 2V 7  LI B 4 .10 nI n: soá voøng daây -GV thông báo công thức tính hệ -HS trả lời câu hỏi GV: V: theå tích oáng daây +HS daã n daé t ñaë t vaá n đề veà coâ n g số tự cảm b.Suất điện động tự cảm:.

<span class='text_page_counter'>(36)</span> L 4 .10  7 n 2V -GV thoâng baùo noäi dung suaát điện động tự cảm -HS rút ra công thức xác định suất điện động tự cảm ?. thức hệ số tự cảm L ống dây: nếu oáng daây coù N voøng daây vaø dieän tích moãi voøng thì   NBS. etc  L. i t. Goïi l chieàu daøi oáng daây thì  nlBS nBV 7 Ta coù  4 .10 I. -HS độc lập suy nghĩ ghi vào vở nháp và trình bày trước lớp công thức xác định suất điện tự cảm. IV.Cuõng coá vaø daën doø: -TN1 và TN2 :hiện tượng và giải thích -Nắm các công thức hệ số tự cảm và suất điện động cảm ứng -Vận dụng các công thức làm các bài tập SGK và SBT. Baøi 42 NĂNG LƯỢNG TỪ TRƯỜNG. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 28 Tieát: 64. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Hiểu được từ tường mang năng lượng -Nắm được công thức xác định năng lượng từ tường trong ống dây và công thức xác định mật độ năng lượng từ trường 2.Kyõ naêng: -Vận dụng các công thức áp dụng vào việc giải các bài tập 3.Thái độ: -Có nhìn nhận sâu sắc về năng lượng từ trường, hứng thú học tập, tích cực tìm hiểu thực tế về vấn đề vừa hoïc II.Chuaån bò: -GV: Chuaån bò caùc TN SGK -HS: Nắm lại quy tắc Lenxơ về việc xác định chiều của dòng điện cảm ứng III.Tổ chức các hoạt động:.

<span class='text_page_counter'>(37)</span> -Bài cũ: +Nêu cách tính từ thông qua một mặt S đặt trong từ trường đều bất kỳ? +Phát biểu công thức công của lực điện từ ? -Bài mới: HÑGV HÑHS ND -GV thông qua thí nghiệm bài 41 -HS theo dõi, suy nghĩ những vấn 1.Năng lượng của ống dây có SGK để chhứng toả trong ống đề GV nhân xét và suy luận về doøng ñieän: dây có năng lượng năng lượng làm cho đèn sáng lên a.Nhận xét: -GV tìm phương pháp để rút ra khi ngắt khoá K trong thí nghiệm (SGK) kết luận: năng lượng trong ống 2 b.Công thức tính năng lượng dây là năng lượng từ trường cuûa oáng daây coù doøng ñieän: -GV đặt vấn đề sự cần thiết phải -Tất cả HS làm vào vở nháp thảo 1 W  Li 2 xác định độ lớn của năng lượng luận theo nhóm tìm ra công thức 2 từ trường trong ống dây: -GV thông báo công thức xác định năng lượng từ tường trong -HS thaûo luaän theo nhoùm laøm vaøo oáng daây vở nháp và đại diện nhóm lên -Yêu cầu HS sử dụng công thức baûng trình baøy: 29.3; 41.2; 42.1 SGK để thiết lập +Năng lượng của ống dây: 1 công thức W  Li 2 1 2 W  107 B 2V 7 8 +Cảm ứng từ: B 4 .10 nI 7 2 -Sử dụng các kết quả: +Hệ số tự cảm: L 4 .10 n V 1 w  I =>Năng lượng từ trường: 2 1 W  107 B 2V  nBV 8 B -Mật độ năng lượng điện trường I 4 .10 7 n 2.Năng lượng từ trường: => bieåu dieãn qua bình phöông cuõa 1 -Nếu gọi w là mật độ năng lượng cường độ điện trường còn mật độ W  107 B 2V 8 từ trường và coi từ trường trong năng lượng từ trường biểu diễn -Mật độ năng lượng từ ttrường: ống dây là từ trường đều ta có qua bình phương của cảm ứng từ 1 1 +Năng lượng điện trường: w  .107 B 2 w  107 B 2 8 8  E2 w 8 .9.109 +Năng lượng từ trường: -Nhận thấy có sự tương quan gì 1 w  .107 B 2 đáng chú ý ? 8 -Đó là sự tương quan đáng kể giữa hai công thức BAØI TAÄP TRAÉC NGHIEÄM Câu 1: Một ống dây dài 50cm, tiết diện ngang của ống dây lá 10cm 2 trên ống dây người ta quấn 100 vòng. Hệ số tự cảm của ống dây là: A.0,25.10-4H B. 0,25.10-3H C. 12,5.10-5H D. 12,5.10-4H Câu 2: Một cuộn tự cảm có độ tự cảm 30mH, trong đó dòng điện biến thiên đều đặn 150A/s thì suất điện động tự cảm có giá trị A.4,5V B.0,45V C.0,045V D.0,05V.

<span class='text_page_counter'>(38)</span> Câu 3: Oáng dây có hệ số tự cảm 100mA khi có dòng điện chạy qua, ống dây có năng lượng 0,05J. Cường độ dòng điện qua ống dây: A.0,1A B.0,7A C.1A D.0,22A Câu 4: Dòng điện trong ống dây phụ thuộc vào thời gian theo biểu thức i = 0,2(10 – t ). Oáng dây có hệ số tự cảm 5mH. Suất điện động tự cảm trong ống dây: A.1V B.2V C.0,02V D.0,01V Câu 5: Trong lúc đóng khoá K cường độ dòng điện biến thiên 50A/s thì suất điện động tự cảm xuất hiệh trong ống dây 0,2V. Biết ống dây có 500 vòng. Khi có dòng điện 5A chạy qua ống dây. Tính năng lượng từ trường trong ống dây? *Baøi giaûi: -Hệ số tự cảm của ống dây: e 0, 2 L  tc  4.10 3 H di 50 dt -Năng lượng từ trường trong ống dây: 1 1 W  LI 2  .4.10  3.52 5.10 2 J 2 2 IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Công thức năng lượng của ống dây có dòng điện, năng lượng từ trường, mật độ năng lượng từ trường. -Vận dụng các công thức áp dụng làm các bài tập SGK và SBT. Baøi 43 BAØI TẬP VỀ CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 28 Tieát: 65. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Vận dụng được các kiến thức về dòng điện cảm ứng, suất điện động cảm ứng vào việc giải các bài tập định tính và định lượng -Vận dụng được các quy tắc bàn tay trái, bàn tay phải về lực từ tác dụng lên dòng điện, chiều của dòng điện vào việc xác định chiều lực từ tác dụng lên các cạnh của khung dây, mômen ngẫu lực từ tác dụng lên khung dây trong trường hợp khung đặt trong từ trường 2.Kyõ naêng: -Vận dụng các công thức định lượng xác định các đại lượng vật lý trong các bài toán đơn giản và phức tạp 3.Thái độ: - Hứng thú học tập, tích cực tìm hiểu thực tế về vấn đề vừa học II.Chuaån bò: -GV: Chuaån bò phöông phaùp, caùc baøi taäp traéc nghieäm -HS: Giaûi caùc baøi taäp veà nhaø vaø caùc baøi taäp lieân quan III.Tổ chức các hoạt động: HÑGV HÑHS ND *Baøi taäp 1: -Trong một từ trường đều từ *Baøi taäp 1: -Aùp duïng ñònh luaät Lenxô xaùc thông gửi qua diện tích S giới Khi khung quay từ thời điểm t đến.

<span class='text_page_counter'>(39)</span> ñònh chieàu cuûa doøng ñieän chaïy hạn bởi một vòng dây kín phẳng trong khung trong trường hợp vị được tích bởi công thức :  BS cos   1  2 khung quay -Nhoùm khaùc nhaän xeùt boå sung: trí cuûa khung Xác định độ lớn của từ thông quanh T1  BS cos   2  -Từ thông biến thiên: 2, -Khi vò trí cuûa khung   BS  sin  khung quay quanh truïc T2 -Số đường cảm ứng từ xuyên qua -Độ lớn của suất điện động:  diện tích S càng nhiều thì từ  BS sin  t thông càng lớn. Khi giải cần xác  định góc  hợp với véctơ cảm   t Trong đó : ứng từ B và pháp tuyến n với maët phaúng voøng daây -Xác định độ lớn của từ thông trong các trường hợp  BS cos  -Xác định độ lớn của suất điện động   BS sin  t. -Xác định cường độ dòng điện: BS i R. *Baøi taäp 2: -Aùp duïng ñònh luaät Lenxô haõy chæ ra chieàu cuûa doøng ñieän chaïy qua các đoạn dây dẫn C1M và M2C SGK -Khi thanh 0M quay từ điển 1 đến điểm 2 thì số chỉ của ampe keá nhö theá naøo ? -Quan saùt hình 43.7 SGK +Số đường cảm ứng từ xuyên qua diện tích S càng nhiều thì từ thông càng lớn. Khi thanh 0M quay , diện tích S thay đổi từ thông biến thiên ? thanh OM trở thaønh moät nguoàn ñieän. -HS tieáp thu vaø thaûo luaän caùc phương án trả lời tốt nhất -HS đại điện nhóm trình bày các phhương án trả lời của nhóm -HS khaùc nhaän xeùt vaø boå sung: +Số đường cảm ứng từ xuyên qua diện tích S càng nhiều thì từ thông càng lớn. Khi thanh OM quay từ thông biến thiên 1   Bl 2  2 thanh OM trở. +Độ lớn của suất điện động ? +Điện trở C1M = R1, C2M = R2 +Xác định cường độ dòng điện I1= ? ,I2 = ? I = ?. thaønh moät nguoàn ñieän +Độ lớn của suất điện động:  1  Bl 2       t 2  t  +Điện trở: C1M = R1,C2M = R2 +Cường độ dòng điện:   i1  c1 , i2  c 2 R1 R2 4 2 c  i i1  i2  R   2   . t  t thì độ biến thiên của từ thoâng laø:  BS  cos       cos          2 BS sin     sin 2  2  Coi t raát nhoû thì  cuõng raát nhoû. Vì vaäy:      2 BS  sin      2     BS  sin  -Biểu thức xác định suất điện động cảm ứng trong khung :     BS sin  t t =>  BS sin  -Điều kiện khung quay đều quang   truïc vì vaäy: t. -Cường độ dòng điện cảm ứng: BS i 0, 075 A R *Baøi taäp 2: -Quan saùt hình veõ SGK +OM’M laø tam giaùc. Dieän tích tam 1 S  l 2  2 giaùc: +Từ thông OM quét qua diện tích 1   Bl 2  2 S laø: +Suất điện động cảm ứng:  1  Bl 2       t 2  t    +Vì OM quay đều nên: t 1  c  Bl 2 2 +Do đó: +Goïi cung C1M laø  cung M2C laø 2   R R  , R2   2    2 2 +   i1  c1 , i2  c 2 R1 R2 + R1 .

<span class='text_page_counter'>(40)</span> 4 2 c  i R   2    IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Phát biểu: phương,chiều, công thức của lực Lorentz -Nêu các đặt trưng cơ bản của chuyển động hạt điện tích trong từ trường đều, viết biểu thức tính bán kính của quỹ đạo tròn 2 aht v ,   T -Lực Lorentz: f qvB sin  (     B, n , O  1800   BS cos  -Từ thông: ,  A  I  -Công của lực điện: -Suất điện động cảm ứng:. Phaàn hai: Chöông VI:. . . c N.  t. QUANG HÌNH HOÏC. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 28 Tieát: 66. KHUÙC XAÏ AÙNH SAÙNG Baøi 44 KHUÙC XAÏ AÙNH SAÙNG. I.Muïc tieâu: -HS cần nắm được khái niệm: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng, nhận ra khi nào có khúc xạ ánh sáng -Phát biểu đúng nội dung, viết đúng biểu thức định luật khúc xạ ánh sáng -Định nghĩa được chiết suất của môi trường: chiết suất tỷ đối , chiết suất tuyệt đối -Vẽ được ảnh của một vật qua lưỡng chất phẳng -Giải thích được các hiện tượng thực tế làm được bài toán về khúc xạ II.Chuaån bò: -HS xem lại SGK lớp 9 -Chuẩn bị một bể nước trong suốt, bản mặt song song trong suốt, bản gắn có chia độ, đèn laser để thực hiện một số thí nghiệm định tính và định lượng III.Tổ chức các hoạt động: -Bài cũ: Nội dung, biểu thức, biểu diễn bằng hình vẽ định luật phản xạ ánh sáng. Vận dụng trả lời câu hoûi SGK -Bài mới: Cho HS quan sát một số hiện tượng (liên quan đến sự khúc xạ ánh sáng) hãy giải thích? +Thông báo thêm một số hiện tượng liên quan đến một số hiện tượng khúc xạ và đặt vấn đề yêu cầu khảo sát định lượng các hiện tượng đó HÑGV HÑHS ND 1.Định nghĩa hiện tượng khúc xạ -Bố trí dụng cụ thí nghiện và tiến -Quan sát hiện tượng và giải.

<span class='text_page_counter'>(41)</span> haønh thí nghieäm -Gọi HS định nghĩa về hiện tượng khúc xạ được học ở lớp 9 -GV veõ hình vaø giaûi thích -GV tiến hành TN với cặp môi trường thuỷ tinh- không khí , thay đổi góc tới để có góc khúc xạ tương ứng và cho HS điền vào giaáy nhaùp -Yêu cầu HS vẽ đường đi của tia saùng. thích hiện tượng theo các cách hieåu -HS xử lí số liệu để nêu được mối quan hệ định lượng giữa i và r của hai môi trường trong suốt nhaát ñònh -Vẽ đồ thị biểu điễn i theo r -Quan sát đường đi của tia sáng vaø nhaân xeùt -Định nghĩa hiện tượng khúc xạ aùnh saùng -Cả lớp theo dõi GV làm thí -GV tieáp tuïc laøm TN vaø cho HS nghieäm keát luaän: so sánh hướng của tia khúc xạ với -i thay đổi thì r thay đổi theo hướng của tia tới -i taêng thì r cuõng taêng -Kết luận về sự liên hệ giữa sini sin i -Huớng ẫn HS phát biểu nội dung n ñònh luaät khuùc xaï aùnh saùng? vaø sinr: sin r. aùnh saùng: (SGK). 2. Ñònh luaät khuùc xaï aùnh saùng: a.Thí nghieäm: b.Ñònh luaät: (SGK) sin i n sin r +n > 1 môi trường khúc xạ chiết quang hơn môi trường tới +n < 1 môi trường khúc xạ kém chiết quang môi trường tới. -Noäi dung cuûa ñònh luaät HÑGV -Thông báo định nghĩa, biểu thức của chiết suất tỷ đối -Từ biểu thức định nghĩa chiết suất tỷ đối hãy nêu ý nghĩa vật lý cuûa noù? -Phân tích các trường hợp n21 và đưa ra các định nghĩa môi trường chieát quang hôn keùm -GV gợi ý đưa ra định nghĩa chiết suất tuyệt đối -Nêu biểu thức về mối liên hệ giữa chiết suất môi trường và vận toác aùnh saùng -Neâu yù nghóa cuûa chieát suaát tuyeät đối ? -GV hướng dẫn HS cách xác định và vẽ đường đi của tia sáng qua lữơng chất phẳng từ đó xác định ảnh của vật qua lưỡng chất này -Dựa vào hình vẽ, chứng minh cho HS thaáy neáu aùnh saùng truyeàn trong một môi trường theo một đường nào đó thì nó cũng truyền theo đường ngược lại nếu hoán vị. HÑHS -Nhân xét tỷ số sini /sinr với các cặp môi trường trong suốt khác nhau -Khái quát hoá kết quả của TN để phát biểu nôi dung định luật khuùc xaï -Viết biểu thức và nêu ý nghĩa của chiết suất tỷ đối -Ghi nhớ các trường hợp cụ thể veà giaù trò cuûa n21, vaän dung khi veõ đường đi của tia sáng qua hai môi trường -Viết biểu thức và nêu ý nghĩa của chiết suất tuyệt đối -Veõ hình 44.5 SGK -Giải thích hiện tượng -Ñieåm 0’ laø ñieåm aûo cuûa 0 +HS tieáp thu vaø coù theå lieân heä với trường hợp thực tế để có thể khác sâu kiến thức hơn +Tiếp thu kiến thức +Veõ hình 44.7 SGK. ND 3.Chiết suất của môi trường: a.Chiết suất tỷ đối: sin i n2 v1 n21    sin r n1 v2 +n21 > 1, r < i: môi trường 2 chiết quang hơn môi trường 1 +n21 < 1, r > i: môi trường 2 chiết quang kém môi trường 1 +i = 0 thì r = 0: tia tới vuông góc maët phaân caùch truyeàn thaúng b.Chiết suất tuyệt đối: c n v 4.Ảnh của một vật được tạo bởi sự khúc xạ ánh sáng qua mặt phân cách hai môi trường: S’ S n1 H. I n2.

<span class='text_page_counter'>(42)</span> vị trí nguồn sáng với ảnh.. SH S ' H d d'    0 n1 n2 n1 n2 5.Tính chất thuận nghịch sự 1 n21  n12 truyeàn aùnh saùng:. IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Định luật khúc xạ ánh sáng, biểu thức. -Hiện tượng khúc xạ ánh sáng -Chiết suất của môi trường (chiết suất tuyệt đối, chiết suất tỷ đổi) -Ảnh của một vật được tạo bởi sự khúc xạ ánh sáng qua mặt phân cách giữa hai môi trường -Laøm caùc BTSGK vaø SBT. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 29 Tieát: 67. BAØI TAÄP. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Hệ thống kiến thức và phương pháp giải bài tập về khúc xạ ánh sáng 2.Kyõ naêng: -Rèn luyện kỹ năng về vẽ hình và giải các bài tập dựa vào các phép toán hình học II.Chuaån bò: -GV: Lựa chọn các bài tập đặc trưng và các phiếu học tập -HS: Ôn lại định luật khúc xạ ánh sáng và chiết suất tỷ đối và tuyệt đối III.Tổ chức các hoạt động: BAØI TAÄP TRAÉC NGHIEÄM Câu 1: Chiếu một tia sáng đơn sắc đi từ không khí vào một môi trường trong suốt có chiết suất tuyệt đối bằng √ 3 . Để góc khúc xạ của tia sáng bằng 30o thì góc tới của nó phải bằng: A. 30o B. 60o C. 45o D. 15o Câu 2: Khi cho ánh sáng đơn sắc truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác thì A. Tần số thay đổi và vận tốc thay đổi B. Tần số không đổi và vận tốc thay đổi C. Tần số không đổi và vận tốc không đổi D. Tần số thay đổi và vận tốc không đổi Câu 3: Aùnh sáng truyền trong môi trường có chiết suất n1 với vận tốc v1, trong môi trường có chiết suất n2 với vận tốc v2. Hệ thức liên hệ giữa chiết suất với vận tốc là: n2 v1 n2 v 1 n2 v 2 n2 v2 =2 = = =2 A. B. C. D. n1 v2 n v2 n1 v 1 n1 v1 o Caâu 4: Moät laêng kính coù goùc chieát quang A= 60 vaø chieát suaát n= √ 2 . Chieáu moät chuøm tia saùng naèm trong một tiết diện thẳng vào mặt bên của lăng kính dưới góc tới bằng 45 o. Góc lệch của tia ló so với tia.

<span class='text_page_counter'>(43)</span> tới bằng: A. 30o B. 60o C. 75o D. 45o Câu 5: Phát biểu nào sau đây là không đúng về hiện tượng khúc xạ: A. Khi ánh sang tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bao giờ cũng xuất hiện tia khuùc xaï B. Tia khúc xạ luôn nằm trong mặt phẳng tới và ở bên kia pháp tuyến so với tia tới C. Nếu môi trường chứa tia tới kém chiết quang hơn môi trường chứa tia khúc xạ thì góc khúc xạ luôn nhỏ hơn góc tới D. Góc khúc xạ không những phụ thuộc vào góc tới mà còn phụ thuộc vào chiết suất tỷ đối giữa môi trường chứa tia tới và môi trường chứa tia khúc xạ Câu 6: Từ không khí người ta chiếu xiên góc tới mặt nước nằm ngang một chùm tia sáng hẹp song song gồm hai ánh sánng đơn sắc màu vàng và màu chàm. Khi đó chùm tia khúc xạ: A. vaãn chæ laø moät chuøm tia saùng heïp song song B. gồm hai chùm tia sáng hẹp là chùnm tia màu vàng và chùm tia màu chàm, trong đó góc khúc xạ cuûa chuøm maøu vaøng nhoû hôn goùc khuùc xaï cuûa chuøm maøu chaøm C. gồm hai chùm tai sang hẹp màu vàng và màu chàm trong đó góc khúc xạ của chùm màu vàng lớn hơn góc khúc xạ của chùm màu chàm D. chæ laø chuøm tia maøu vaøng coøn chuøm tia maøu chaøm bò phaûn xaï toøan phaàn Caâu 7: Choïn caâu sai: Khi noùi veà tia khuùc xaï: A. Tia khúc xạ luôn nằm trong mặt phẳng tới và ở bên kia pháp tuyến so với tia tới B. Khi ánh sang tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt bao giờ cũng xuất hiện tia khuùc xaï C. Góc khúc xạ không những phụ thuộc vào góc tới mà còn phụ thuộc vào chiết suất tỷ đối giữa môi trường chứa tia tới và môi trường chứa tia khúc xạ D. Nếu môi trường chứa tia tới kém chiết quang hơn môi trường chứa tia khúc xạ thì góc khúc xạ luôn nhỏ hơn góc tới Câu 8: Khi tia sáng truyền từ môi trường 1 sang môi trường 2 thì tia khúc xạ: A. Luôn ra xa pháp tuyến so với tia tới B. Lại gần pháp tuyến nếu môi trường 2 chiết quang hơn C. Luoân luoân laïi gaàn phaùp tuyeán D. Lại gần pháp tuyến nếu môi trường 2 chiết quang kém hơn Câu 9: Chiếu một tia sáng SI đi từ không khí vào chất lỏng có chiết suất n. Góc lệch tia sáng khi di vào chất lỏng 30o và tia khúc xạ hợp với mặt thoáng chất một góc 60 o. Trị số của n là: A. 1,5 B. 2 C. 4/3 D. 3. Câu 10: Chiếu một chùm ánh sáng đơn sắc song song có dạng một dải mỏng bề rộng 10mm từ không khí vào bề mặt của chất lỏng chiết suất n’=1,5 góc tới 45 o. Dải sáng nằm trong một mặt phẳng vuông góc với mặt thoáng của chất lỏng. Bề rộng của chùm sáng trong chất lỏng: A. 19mm B. 12,5mm C. 14,25mm D. 8,2mm Câu 11: Một người nhìn vào vật ở đáy chậu theo phương thẳng đứng. Đổ nước vào chậu, người này nhìn vật gần mình thêm 5cm. Chiết suất của nước 4/3. Chiều cao của lớp nước đã đổ vào chậu: A. 15cm B. 20cm C. 10cm D. 25cm Câu 12: Một bản mặt song song có bề dày e = 6cm, chiết suất 1,5 đặt song song với gương phẳng,giữa bản song song và gương phẳng đặt điểm sáng S cách gương 20cm. Qua hệ có 2 ảnh khoảng cách giữa chuùng laø: A. 30cm B. 35cm C. 20cm D. 40cm.

<span class='text_page_counter'>(44)</span> IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Nắm, hiểu và vẽ được ảnh của một vật sáng qua mặt phân cách giữa hai môi trường , nhận xét tính chất aûnh? -Nhấn mạnh đặc điểm điều kiện để có khúc xạ ánh sáng. Kết quả của các góc khi đó -Laøm caùc baøi taäp SGK vaø SBT. Baøi 45 PHẢN XẠ TOAØN PHẦN. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 29 Tieát: 68. I.Muïc tieâu: -Rút ra được nhận xét về hiện tượng phản xạ toàn phần từ việc quan sát các thí nghiệm trên lớp -HS nắm được hiện tượng phản xạ toàn phần, nêu được điều kiện để có hiện tượng phản xa toàn phần -Trình bày được cấu tạo và tác dụng dẫn sáng của sợi quang, cáp quang -Giải thích được các hiện tượng thực tế làm được các bài toán về phản xạ toàn phần II.Chuaån bò: -Một số các loại bản mặt trong suốt, bản gắn có chia độ, đèn laser để thực hiện một số thí nghiệm định tính và định lượng -Sưu tầm một mẫu sợi quang cho HS khảo sát III.Tổ chức các hoạt động: -Bài cũ: Nội dung, biểu thức, biểu diễn hình vẽ về định luật khúc xạ ánh sáng. Vận dụng làm BT 2 và 3 SGK -Bài mới: Thông báo một số hiện tượng liên quan đến phản xạ toàn phần như cáp quang trong công nghệ thông tin và trong y học từ đó đặt vấn đề về khảo sát hiện tượng để vào bài mới HÑGV -Từ hình vẽ 45.1 SGK về sự khúc xạ ánh sáng từ môi trường n1 qua môi trường n2 .Viết biểu thức ñònh khuùc xaï +Tia sáng truyền thẳng từ không khí vaøo baùn truï doïc theo baùn kính thì tia saùng truyeàn nhö theá naøo? +Đường đi của tia sáng khi ra khoûi baùn truï coù ñaëc ñieåm gì vì sao?. HÑHS -HS tiếp thu và xét các trường hợp: +khi n1 > n2 cho góc tới tăng dần từ 0 đến 90o +Khi n1 < n2 cho góc tới tăng dần từ 0 đến 90o. -Quan saùt TN nhaän xeùt vaø ruùt ra keát luaän. ND 1.Hiện tượng phản xạ toàn phaàn: a.Góc khúc xạ giới hạn: -Khi i đạt giá trị lớn nhất là 90o r thì r đạt đến giá trị lớn nhất gh -Biểu thức: n sin rgh  1 n2 -Keát luaän:. (SGK).

<span class='text_page_counter'>(45)</span> +Nhận xét về góc tới và góc ló taïi maët phaân caùch +Nhaän xeùt veà chieát suaát cuûa moâi trường tới và môi trường khúc xaï? -GV làm TN với góc tới nhỏ sau đó tăng dần lên với góc tới có giá trò igh sao cho tia loù laø laø maët phaân caùch -Nêu định nghĩa về hiện tượng phản xạ toàn phần ? -Phân biệt phản xạ toàn phần với phaûn xaï moät phaàn? -GV tieán haønh TN vaø yeâu caàu HS rút ra điều kiện để có hiện tượng phản xạ toàn phần -Khi ánh sáng truyền từ môi trường chiết quang kém sang môi trường chiết quang hơn nếu góc tới i = 90o, góc khúc xạ bằng góc giới hạn phản xạ toàn phần -GV trình bày sơ lược cấu tạo, coâng duïng cuûa caùp quang -Nêu một số ứng dụng của hiện tượng phản xạ toàn phần trong các dụng cụ quang học hoặc phép noäi soi trong y hoïc. =>Biểu thức về góc khúc xạ giới n sin rgh  1 n2 haïn:. -HS vieát ñònh luaät khuùc xaï aùnh sáng từ đó giải thích hiện tượng xaûy ra trong caùc thí nghieäm. -Quan sát, tổng hợp và ghi chép caùc thoâng tin -Phaân tích keát quaû cuûa caùc thoân tin => định nghĩa phản xạ toàn phaàn -HS theo doõi vaø tieáp thu vaø ghi chép vào vở -Định nghĩa được hiện tượng phản xạ toàn phần -So sánh được phả xạ toàn phần vaø phaûn xaï moat phaàn i igh -Keát luaän: n1 > n2; -HS tiếp nhận thông tin về sợi cáp quang và ứng dụng của nó +Loõi caùp quang +Voû caùp quang +Vai troø cuûa noù. b.Sự phản xạ toàn phần: -Khi r đạt giá trị lớn nhất là 90o i thì i tăng đến giá trị gh -Biểu thức: n sin igh  2 n1 -Keát luaän: (SGK) 2.Ứng dụng hiện tượng phản xạ toàn phần: -Sợi quang: +Loõi: thuyû tinh sieâu saïch (n1) +Voû: thuyû tinh (n2) -Cáp quang: là bó sợi quang mỗi sợi quang là một dây trong suốt. BAØI TAÄP 1. Lăng kính có chiết suất 1,5 góc chiết quang A. Chiếu tia sáng đơn sắc vuông góc với mặt bên lăng kính chuøm tia loù laø laø maët su laêng kính. Goùc chieát quang laø: A. 30o B. 42o C. 46o D. 35o 2. Chiêú một tia sáng đơn sắc từ không khí vào mặt phẳng của một khối thủy tinh với góc tới 60 o .Nếu tia phản xạ và tia khúc xạ vuông góc với nhau thì chiết suất của lọai thủy tinh này bằng: A. 3 B. 2 C. 3/2 D. 2 / 3. 3. Moät baûn hai maët song song coù 10cm, chieát suaát 1,5 daët trong khoâng khí. Ñieåm saùng S caùch baûn 20cm.. Aûnh S' của S qua bản mặt song song cách S một khoảng là: A. 2cm B. 1cm C. 4cm D. 3cm o 4. Lăng kính có chiết suất n góc chiết quang 30 . Chiếu tia sáng đơn sắc vuông góc với mặt bên lăng kính, chuøm tia loù laø laø maët au laêng kính. Chieát suaát n laø: A. 1,7 B. 1,5 C. 2 D. 1,85 5. Khi ánh sáng đi từ nước sang không khí góc giới hạn phản xạ toàn phần có gía trị là: A. 48o35' B. 38o26' C. 62o44' D. 41o48'.

<span class='text_page_counter'>(46)</span> ĐÁP ÁN 01. - / - -. 03. ; - - -. 05. ; - - -. 02. ; - - -. 04. - - = -. IV.Cuõng coá vaø daëb doø: -Nội dung về hiện tượng phản xạ toàn phần -Nhấn mạnh về hiện tượng phản xạ toàn phần và điều kiện để có hiện tượng phản xạ toàn phần -Các ứng dụng của hiện tượng , đặt biệt là hiện tượng xảy ra trong sợi cáp quang và ứng dụng trong công ngheä thoâng tin -Laøm caùc BTSGK vaø SBT. BAØI TAÄP. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 29 Tieát: 69. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Hệ thống kiến thức và phương pháp giải bài tập về khúc xạ ánh sáng và phản xạ toàn phần ánh sáng 2.Kyõ naêng: -Rèn luyện kỹ năng vẽ hình và giải các bài tập dựa vào các phép toán hình học II.Chuaån bò: -Caùc phieáu hoïc taäp -Lựa chọn bài làm đặt trưng III.Hoạt động dạy học: -Bài cũ: Phát biểu nội dung và viết biểu thức, biểu diễn hình vẽ định luật khúc xạ ánh sáng -Bài mới: Một số lưu ý khi giải bài toán: +Khi ánh sáng đi từ môi trường chiết quang kém sang môi trường chiết quang hơn ta luôn có tia khúc xạ nhưng góc khúc xạ nhỏ hơn góc giới hạn +Khi ánh sáng đi từ môi trường chiết quang hơn sang môi trường chiết quang kém ta nên tính góc giới hạn trước.Nếu i < igh thì có tia khúc xạ, Nếu i = igh thì tia khúc xạ nằm trên mặt phân cách hai môi trường => r = 900, Nếu i > igh có hiện tượng phản xạ toàn phần *Các bứơc giải toán: -Vẽ đường đi của tia sáng qua các môi trường theo đề ra trên cơ sở định luật khúc xạ ánh sáng, xác định aùnh cuûa vaät -Sử sdụng các công thức về chiết suất, mối quan hệ giữa chiết suất với vận tốc, định luật khúc xạ …và các tính chất của ảnh để tìm các đại lượng theo các yêu cầu bài toán -Biện luận kết quả và chọn đáp án 1.Caùc daïng baøi taäp: PHIEÁU TRAÉC NGHIEÄM Caâu 1.Haõy chæ ra caâu sai: A. Chiết suất tuyệt đối của mọi môi trường trong suốt đều lớn hơn 1 B. Chiết suất tuyệt đối của chân không được quy ước là 1 C. Chiết suất tuyệt đối cho biết vân tốc tuyền ánh sáng trong môi trường châm hơn trong chậm hơn trong chaân khoâng bao nhieâu lame.

<span class='text_page_counter'>(47)</span> D Chiết suất tỷ đối giữa hai môi trường luôn lớn hơn 1 Câu 2.Hiên tượng phản xạ toàn phần xãy ra khi: A. AÙnh saùng gaëp beà maët raát nhaün B. Ánh sáng đi từ môi trường chiết quang hơn sang môi trường chiết quang kém C. Góc tới lớn hơn góc giới hạn D. Góc tới nhỏ hơn góc giới hạn Câu 2. Trong hiện tượng khúc xạ thì: A.Góc tới tăng thì góc khúc xạ tăng B.Khi góc tới tăng thì góc khúc xạ giảm C.Khi góc tới bằng 900 thì không có góc khúc xạ D.Tia tới và pháp tuyến cùng nằm trong một mặt phẳng còn tia khúc xạ thì không Câu 3. Yếu tố nào dưới đây quyết định giá trị của chiết suất tia sáng đối với hai môi trường khác A. Khối lượng riêng của hai môi trường B. Tỷ số giữa giá trị hàm sin của góc tới và góc khúc xạ C. Tần số của ánh sáng lan truyền trong hai môi trường D. Tính chất đàn hồi của hai môi trường Caâu 4. Moät baûn hai maët song song coù 10cm, chieát suaát 1,5 daët trong khoâng khí. Ñieåm saùng S caùch baûn 20cm. Aûnh S’ của S qua bản mặt song song cách S một khoảng là: A. 2cm B 3cm C 4cm D 1cm Câu 5. Khi ánh sáng đi từ nước sang không khí góc giới hạn phản xạ toàn phần có gía trị là: A. 48o35’ B. 38o26’ C. 41o48’ D. 62o44’ Câu 6. Khi tia sáng truyền từ môi trường 1 sang môi trường 2 thì tia khúc xạ: A. Lại gần pháp tuyến nếu môi trường 2 chiết quang hơn B. Lại gần pháp tuyến nếu môi trường 2 chiết quanng kém hơn C. Luoân luoân laïi gaàn phaùp tuyeán D. Luôn ra xa pháp tuyến so với tia tới Caâu 7: Moät baûn maët song song coù beà daøy 6cm, chieát suaát 1,5 ñaët trong khoâng khí. Ñieåm S caùch baûn 20cm. Aûnh S’ cách S một khoảng là: A. 1cm B. 2cm C. 3cm D. 4cm Câu 8: Khi tia sáng đi từ nước ra không khí góc giới hạn phản xạ toàn phần có giá trị ? A. 41o48’ B. 48o35’ C.62o44’ D.38o26’ Câu 8: Tia sáng đi từ thuỷ tinh đến mặt phân cách với nước. Điều kiện của góc tới để không có tia khúc xạ trong nước? o A. i 62 44 ' B. i < 62o44’ C. I < 41o48’ D. i < 48o35’ Câu 9: Cho tia sáng từ nước ra không khí sự phản xạ toàn phần xảy ra khi góc tới thoả mãn điều kiện: A. i < 49o B. i > 42o C. I > 49o D. i > 43o Câu 10: Chiếu một chùm tia sáng từ không khí vào chất lỏng có chiết suất n . Góc lệch của tia sáng khi đi vào chất lỏng là 30o và tia khúc xạ hợp với mặt thoáng chất lỏng một góc 60 o. Tính n : 3 A. 1,5 B. 2 C. 4 D. 3 Câu 11: Một đĩa bằng gỗ bán kính 5cm nỗi trên mặt nước, ở tâm đĩa có gắn một cây kim thẳng đứng chìm trong nước có chiết suất 4/3 . Đặt mắt bất kỳ điểm nào trên mặt thoáng của nước vẫn không thấy được caâu kim thì chieàu daøi toái ña cuûa kim laø: A. 4,4cm B. 4cm C. 5cm D. 6cm Câu 12: Chiêú một tia sáng đơn sắc từ không khí vào mặt phẳng của một khối thủy tinh với góc tới 60 o.

<span class='text_page_counter'>(48)</span> .Nếu tia phản xạ và tia khúc xạ vuông góc với nhau thì chiết suất của lọai thủy tinh này bằng: A. 2 B. 2 / 3 C. 3/2 D. 3. Câu 13: Khi ánh sáng đi từ nước sang không khí góc giới hạn phản xạ toàn phần có gía trị là: A. 41o48' B. 38o26' C. 48o35' D. 62o44' IV. Cuõng coá vaø daën doø: -Nắm, hiểu và vẽ được ảnh của một vật sáng qua lăng, nhận xét tính chất ảnh? -Nhấn mạnh đặc điểm điều kiện để có phản xạ toàn phần. Kết quả của các góc khi đó -So sánh điểm giống và khác nhau về phản xạ thường và phản xạ toàn phần -Laøm caùc baøi taäp SGK vaø SBT Ngaøy giaûng: Tuaàn: 30 Tieát: 70. BAØI TAÄP. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: -Hệ thống kiến thức và phương pháp giải bài tập về khúc xạ ánh sáng và cảm ứng điện từ. 2.Kyõ naêng: -Rèn luyện kỹ năng vẽ hình và giải các bài tập dựa vào các phép toán hình học II.Chuaån bò: -Caùc phieáu hoïc taäp -Lựa chọn bài làm đặt trưng III.Hoạt động dạy học: -Bài cũ: Phát biểu nội dung và viết biểu thức, biểu diễn hình vẽ định luật khúc xạ ánh sáng -Bài mới: Một số lưu ý khi giải bài toán: +Vẽ đường đi của tia sáng qua các môi trường theo đề ra trên cơ sở định luật khúc xạ ánh sáng, xác định aùnh cuûa vaät +Sử sdụng các công thức về chiết suất, mối quan hệ giữa chiết suất với vận tốc, định luật khúc xạ … và các tính chất của ảnh để tìm các đại lượng theo các yêu cầu bài toán +Biện luận kết quả và chọn đáp án BAØI TAÄP TRAÉC NGHIEÄM 1. Người ta muốn tạo ra từ trường có cảm ứng 25.10-4T bên trong ống dây. Cường độ dòng điện trong oáng daây 2A, oáng daây daøi 50cm. Soá voøng daây quaán treân oáng daây laø: A. 479 B. 4790 C. 7490 D. 497   2. Hạt electrôn bay vào trong từ trường đều có cảm ứng từ 3,14.10 -4T, với vận tố v=8.106m/s và B  v . Electron chuyển động theo quỹ đạo tròn có bán kính A. 14,5cm B. 0,6cm C. 0,66cm D. 1,45cm -19 3. Một hạt mang điện tích 3,2.10 C bay vào trong từ trường đều có cảm ứng từ 0,5T hợp với hướng của từ trường một góc 30o. Lưc loren xơ tác dụng lên hạt có độ lớn 8.10-14N.Vận tốc của hạt khi bắt đầu chuyển động trong từ trường là: A. 5.106m/s B. 107m/s C. 106m/s D. 5.107m/s 4. Hai hạt bay vào trong từ trường đều theo phương vuông góc với cảm ứng từ và cùng vận tốc. Hạt thứ nhất có khối lượng m1 = 1,66.10-27kg, điện tích q1 = 1,6.10-19C. Hạt thứ hai có khối lượng m2=6,65.10-27kg , điện tích q2 = 3,2.10-19C . Bán kính quỹ đạo của hạt thứ nhất là 5 cm thì bán kính quỹ đạo của hạt thứ hai A. 10cm B. 4cm C. 2,5cm D. 0,4cm 2 5. Một khung dây có 500 vòng diện tích mỗi vòng 20cm , đặt khung dây vào trong từ trường đều cảm.

<span class='text_page_counter'>(49)</span> ứng từ hợp với mặt phẳng khung một góc 60o.Từ thông xuyên qua khung 0,45Wb. Cảm ứng từ có độ lớn: A. 3 3T B. 0, 3 3T C. 3T D. 0,45 T 6. Hai daây daãn thaúng daøi ñaët song song caùch nhau 10cm coù doøng ñieän I 1=I2=2,4A cuøng chieàu ñi qua. Caûm. ứng từ tại điểm M cách đều hai dây một khoảng 5cm có độ lớn: A. 9,6.10-5T B. 1,92.10-5T C. 0,96.10-5T D. 0 7. Một đoạn dây dẫn dài l đặt trong từ trường đều có cảm ứng từ 0,5T hợp với đường cảm ứng một góc 30o. Dòng điện qua dây có cường độ 0,5A. Lực từ tác dụng lên đoạn dây 4.10 -2N. Chiều dài của đoạn dây A. 32 B. 0,5.10-6T C. 2.10-5T D. 3,2 8. Một ống dây có hệ số tự cảm 100mH khi có dòng điện qua ống dây có năng lượng 0,05J. Cường độ doøng ñieän qua oáng laø: A. 1A B. 0,1A C. 0,7A D. 0,22A 9. Một thanh dẫn điện dài 20cm tịnh tuyến trong từ trường đều cảm ứng từ 5.10 -4T. Vectơ vận tốc của thanh vuông góc với vectơ cảm ứng từ và có độ lớn 5m/s. Suất điện động cảm ứng xuất hiện trong thanh coù giaù trò : A. 5,10-3V B. 0,05V C. 0,5V D. 5.10-4V 10. Một dây đồng có đường kính 0,8mm được phủ sơn cách điện rất mỏng. Người ta dùng dây này để quấn ống dây có đường kính 2cm, dài 40cm. Để cảm ứng từ trong ống dây có độ lớn 6,28.10 -3T thì hiệu ñieän theá ñaët vaøo oá ng daây laø: A. 0,4V B. 4,4V C. 44V D. 0,44V 2 11. Một khung dây phẳng có diện tích 20cm đặt trong từ trường đều cảm ứng từ 4.10-4T. Khi dòng điện 0,5A chạy vào khung thì mômen lực từ cực đại tác dụng lên khung bằng 0,4.10 -4Nm. Số vòng dây trong khung laø: A. 20 voøng B. 100 voøng C. 200 voøng D. 10 voøng 12. Một thanh dẫn điện dài 20cm chuyển động với vận tốv 1m/s trong từ trường đều 0,3T. Hai đầu của   thanh nối với điện kế có điện trở 2  . Cường độ dòng điện qua điện kế ( v vuông góc với B ) A. 0,3 A B. 0,12A C. 0,03 A D. 12A 13. Người ta muốn tạo ra từ trường có cảm ứng từ 250.10 -5T bên trong một ống dây. Cường độ dòng điện trong moãi voøng daây 2A, oáng daây daøi 50cm. Soá voøng daây quaán treân oáng daây laø: A. 497 voøng B. 4790 voøng C. 479 voøng D. 7490 voøng 14. Một phôtôn bay vào trong từ trường đều theo phương hợp với đường sức từ một góc 30 0. Vận tốc ban đầu của protôn 3.107m/s và từ trường có cảm ứng từ 1,5T. Độ lớn lực lo-ren -xơ tác dụng lên hạt protôn : A. 0,36.10-12N B. 360.10-12N C. 36.10-12N D. 3,6.10-12N 15. Một elctrôn chuyển động với vận tốc 2.106m/s vào trong từ trường đều 0,01T và chịu tác dung của   lực lo-ren-xơ 1,6.10-15N. Góc hợp bởi B và v là: A. 900 B. 600 C. 450 D. 300 16. Một ống dây dài 50cm, tiết diện ngang của ống là 10cm 2 trên ống dây người ta quấn 100 vòng. Hệ số tự cảm của ống dây : A. 12,5.10-4 H B. 0,25.10-3H C. 12,5.10-5 H D. 0,25.10-4 H ĐÁP ÁN 01. - - - ~. 05. ; - - -. 09. - - - ~. 13. ; - - -. 02. ; - - -. 06. - - - ~. 10. - / - -. 14. - - - ~. 03. - - = -. 07. ; - - -. 11. - / - -. 15. - - - ~. 04. ; - - -. 08. ; - - -. 12. - - = -. 16. - - - ~.

<span class='text_page_counter'>(50)</span> IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Nêu các đặt trưng cơ bản của chuyển động hạt điện tích trong từ trường đều, viết biểu thức tính bán kính của quỹ đạo tròn 2  aht v ,   c N T , Suất điện động cảm ứng: t -Lực Lorentz: f qvB sin  ( -Laøm caùc baøi taäp taäp SBT vaø baøi taäp naâng cao. KIEÅM TRA 1 TIEÁT. Ngaøy kieåm tra: Tuaàn: 30 Tieát: 71. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: Kiểm tra việc nắm kiến thức cơ bản của chương cảm ứng điện từ, khúc xạ ánh sáng. 2.Kỹ năng: Biết cách làm bài kiểm tra theo hình thức trắc nghiệm, giải được một số bài tập cơ bản về cảm ứng điện từ, khúc xạ ánh sáng. 3.Thái độ: Rút ra bài học kinh nghiệm giảng dạy và học tập các vấn đề trong phần cảm ứng từ, khúc xạ aùnh saùng. II.Đề ra: 1. Một thanh dẫn điện dài 20cm tịnh tuyến trong từ trường đều cảm ứng từ 5.10 -4T. Vectơ vận tốc của thanh vuông góc với vectơ cảm ứng từ và có độ lớn 5m/s. Suất điện động cảm ứng xuất hiện trong thanh coù giaù trò : A. 0,5V B. 5.10-4V C. 0,05V D. 5,10-3V 2. Người ta muốn tạo ra từ trường có cảm ứng từ 250.10 -5T bên trong một ống dây. Cường độ dòng điện trong moãi voøng daây 2A, oáng daây daøi 50cm. Soá voøng daây quaán treân oáng daây laø: A. 4790 voøng B. 497 voøng C. 7490 voøng D. 479 voøng 3. Khi một electron bay vào trong từ trường theo hướng vuông góc với các đường sức từ. Chuyển động cuûa electron: A. Không thay đổi B. Thay đổi năng lượng C. Thay đổi tốc độ D. Thay đổi hướng 4. Khi ánh sáng đi từ nước sang không khí góc giới hạn phản xạ toàn phần có gía trị là: A. 48o35' B. 62o44' C. 41o48' D. 38o26' 5. Một khung dây phẳng có diện tích 20cm2 đặt trong từ trường đều cảm ứng từ 4.10-4T. Khi dòng điện 0,5A chạy vào khung thì mômen lực từ cực đại tác dụng lên khung bằng 0,4.10 -4Nm. Số vòng dây trong khung laø: A. 20 voøng B. 200 voøng C. 100 voøng D. 10 voøng 6. Chiếu một tia sáng đơn sắc từ không khí vào mặt phẳng của một khối thủy tinh với góc tới 60 o .Nếu tia phản xạ và tia khúc xạ vuông góc với nhau thì chiết suất của lọai thủy tinh này bằng: A. 2 / 3 B. 3 C. 2 D. 3/2 7. Hạt electron bay vào trong từ trường 3,14.10-4T, với vận tốc vuông góc với cảm ứng từ và. v=8.106m/s .Electron chuyển động theo quỹ đạo tròn có bán kính A. 0,06cm B. 0,0cm C. 1,45cm D. 14,5cm 8. Lực từ tác dụng lên điện tích chuyển động trong từ trường A. Làm thay đổi vận tốc của điện tích B. Làm thay đổi hướng của vectơ vận tốc C. Làm thay đổi động năng của điện tích D. Có phương song song với vectơ vân tốc 9. Khi tia sáng truyền từ môi trường 1 sang môi trường 2 thì tia khúc xạ: A. Lại gần pháp tuyến nếu môi trường 2 chiết quanng kém hơn.

<span class='text_page_counter'>(51)</span> B. Lại gần pháp tuyến nếu môi trường 2 chiết quang hơn C. Luôn ra xa pháp tuyến so với tia tới D. Luoân luoân laïi gaàn phaùp tuyeán 10. Một khung dây có 500 vòng diện tích mỗi vòng 20cm2, đặt khung dây vào trong từ trường đều cảm ứng từ hợp với mặt phẳng khung một góc 60o.Từ thông xuyên qua khung 0,45Wb. Cảm ứng từ có độ lớn: A. 3T B. 3 3T C. 0,45 T D. 0, 3 3T 11. Một đoạn dây dẫn dài l đặt trong từ trường đều có cảm ứng từ 0,5T hợp với đường cảm ứng một góc 30o. Dòng điện qua dây có cường độ 0,5A. Lực từ tác dụng lên đoạn dây 4.10 -2N. Chiều dài của đoạn dây laø: A. 32 B. 16 C. 1,6 D. 3,2 -19 12. Một hạt mang điện tích 3,2.10 C bay vào trong từ trường đều có cảm ứng từ 0,5T hợp với hướng của từ trường một góc 30o. Lưc loren xơ tác dụng lên hạt có độ lớn 8.10-14N. Vận tốc của hạt khi bắt đầu chuyển động trong từ trường là: A. 107m/s B. 5.107m/s C. 106m/s D. 5.106m/s 13. Hai daây daãn thaúng daøi ñaët song song caùch nhau 10cm coù doøng ñieän I 1=I2=2,4A cuøng chieàu ñi qua. Cảm ứng từ tại điểm M cách đều hai dây một khoảng 5cm có độ lớn: A. 9,6.10-5T B. 0,96.10-5T C. 1,92.10-5T D. 0 14. Tại tâm của dòng điện tròn gồm 100 vòng, người ta đo được cảm ứng từ 62,8.10 -4T. Đường kính của mỗi vòng 10cm. Cường độ dòng điện chạy qua mỗi vòng là: A. 0,5A B. 5A C. 10A D. 1A 15. Hiện tượng phản xạ tòan phần xảy ra khi ánh sáng truyền theo chiều từ môi trường chiết quang: A. Kém sang môi trường chiết quang hơn B. Hơn sang môi trường chiết quang kém và góc tới lớn hơn góc giới hạn phản xạ tòan phần C. Kém sang môi trường chiết quang hơn và góc tới lớn hơn góc giới hạn phả xạ tòan phần D. Hôn sang môi trường chiết quang kém 16. Một khung dây phẳng nằm trong từ trường đều, mặt phẳng khung dây chứa các đường sức từ. Giảm cảm ứng từ đi 2 lần và tăng cường độ dòng điện lên 4 lần thì mômen lực từ tác dụng lên khung sẽ tăng leân : A. 6 laàn B. 4 laàn C. 2 laàn D. 8 laàn. ĐÁP ÁN 01. - / - -. 05. - - = -. 09. - / - -. 13. - - - ~. 02. - / - -. 06. - / - -. 10. - / - -. 14. - / - -. 03. - - - ~. 07. - - - ~. 11. ; - - -. 15. - / - -. 04. ; - - -. 08. - / - -. 12. - - = -. 16. - - = -.

<span class='text_page_counter'>(52)</span> Ngaøy giaûng: Tuaàn: 30 Tieát: 72 Chöông VI: MAÉT- CAÙC DUÏNG CUÏ QUANG HOÏC -Ngày nay, các dụng cụ quang học được sử dụng rất rộng rãi trong khoa học và trong đời sống. Hoạt động của chúng dựa vào hiện tượng phản xạ và khúc xạ ánh sáng. Trong chương này ta tìm hiểu một số dụng cụ quang học phổ biến nhất. Nội dung chủ yếu xoay quanh các vấn đề như: Cấu tạo, sơ đồ tạo ảnh, tính chất ảnh, công dụng của các dụng cụ quang học. Vận dunng5 công thức của các định luật phản xạ và khúc xạ ánh sáng vào việc giải các bài toán đơn giản, bài toán nâng cao và bài toán hệ ghép các dụng cụ quang học. Trong chương này cũng đề cập đến cấu tạo và hoạt động của mắt khi quan sát một vật, các tật cuûa maét, can thò, vieãn thò. Baøi 47 LAÊNG KÍNH I.Muïc tieâu: -Trình bày được cấu tạo của lăng kính và hai đặt trưng của nó A,n (góc chiết quang và chiết suất của lăng kính) -Nêu được các tác dụng của lăng kính đối với ánh sáng truyền qua: Tán sắc ánh sáng trắng làm lệch tia sáng về phía đáy của lăng kính -Viết được các công thức về lăng kính và vận dụng để giải các bài tập về lăng kính -Trình bày được vấn đề về góc lệch cực tiểu và nêu được công dụng của lăng kính -Lăng kính phản xạ toàn phần và ứng dụng của nó II.Chuaån bò: -Các loại lăng kính, nguồn sáng -Phieáu hoïc taâp III.Tổ chức các hoạt động: -Bài cũ: Thế nào là hiện tượng phản xạ toàn ? điều kiện để có hiện tượng phản xạ toàn phần? Viết biểu thức định luật khúc xạ khi có xãy ra hiện tượng phản xạ toàn phần ? HÑGV HÑHS ND -GV ñöa ra hình veõ vaø cho HS -HS quan saùt vaø keát luaän: 1.Caáu taïo laêng kính: xem một số lăng kính thực tế để +Nắm được các yếu tố của lăng -Ñònh nghóa: SGK nhiên cứu: kính : Cạnh đáy, hai mặt bên -Có hai mặt bên và một mặt đáy, +Neâu ñaëc ñieåm veà caáu taïo laêng +Ñaët tröng cuûa moät laêng kính: coù chieát suaát n kính goùc chieát quang A, chieát suaát n -Góc tạo bởi hai mặt bên gọi là -Tổ chức cho HS TN theo nhóm -HS tieán haønh TN , quan saùt keát goùc chieát quang về hiện tượng ánh sáng trắng bị quả để nêu nhân xét theo yêu taùn saéc qua laêng kính caàu cuûa GV -Gọi một HS nhận xét đường -Tieáp nhaân thoâng tin veà aùnh saùng truyền của tia sáng mặt trời qua traéng , aùnh saùng ñôn saéc laêng kính .Giaûi thích nguyeân +AÙnh saùng traéng ñi qua laêng kính nhân của hiện tượng đó bò taùch nhieàu maøu -GV ñònh nghóa aùnh saùng traéng, +Nguyeân nhaân: chieát suaát cuûa aùnh saùng ñôn saét lăng kính thay đổi theo màu sắc -GV laøm TN (xeùt tia saùng naèm +AÙnh saùng ñôn saéc khoâng bò taùn trong mặt phẳng vuông góc với saéc qua laêng kính.

<span class='text_page_counter'>(53)</span> cạnh của lăng kính và có tia ló ở bên thứ hai) sau đó cho HS qua sát đường truyền của tia sáng tại hai mặt bên và hướng của tia ló. Chæ roõ hình veõ goùc leäch D cuûa tia saùng khi qua laêng kính -GV hướng dẫn HS vẽ đường của tia saùng qua laêng kính? -Từ hình vẽ GV dắt HS thành lập công thức về lăng kính trong trường hợp tổng quát -Thành lập công thức trường hợp góc tới i và góc chiết quang A đều nhỏ -Sử dụng công thức lượng giác gần đúng với góc bé -Boá trí duïng cuï vaø tieán haønh TN (khi lăng kính quay thì tia tới không đổi còn tia ló quay) HS quan saùt giaù trò cuûa D ? -Từ TN HS rút ra sự phụ thuộc của D vào góc tới i -Từ hình vẽ nêu điều kiện để có góc lệch cực tiểu ? -Vẽ được đường đi của tia sáng khi góc lệch cực tiểu? -Hướng dẫn HS chứng minh công thức Dmin=2i – A? -GV trình bày TN với một lăng kính tieát dieän laø moät tam giaùc vuoâng? -Hứng màn ảnh ở các mặt bên khác nhau => ánh sáng chỉ ló ra ở mặt phản xạ toàn phần -GV yeâu caàu HS giaûi thích hieän tượng xảy ra trong thí nghiệm? -GV trình baøy caùch ño chieát suaát của chất rắn trong suốt nhờ việc đo góc lệch cực tiểu?. -Quan sát TN để nhận xét đường truyeàn cuûa tia saùng qua laêng kính A D I J B. o ˆ ˆ -Ta coù: A  K 180 rˆ  rˆ  Kˆ 180o Maø: 1 2  A r1  r2. C. -Maët khaùc:   D̂ DIJ  DJI   DIJ i1  r1 vaø DJI i2  r2  D r1  r2  A -Quan saùt TN vaø neâu nhaân xeùt -Kết luận về điều kiện để có góc lệch cực tiểu -Veõ hình 47.3 SGK -Định nghĩa góc lệch cực tiểu và chứng minh công thức: Khi Dmin thì i1 = i2 vaø r1 = r2 Vaäy: A = 2r vaø Dmin = 2i – A  D  A  A sin  min  n sin   2  2 =>  -Quan saùt TN vaø ruùt ra nhaän xeùt: +Aùnh sáng chỉ ló ra ở mặt cố định, ở mặt kia không có +HS1 giaûi thích TN +HS2 nhaân xeùt vaø boå sung -GV keát luaän vaø HS ghi cheùp vaøo vở. -HS tieáp thu caùc noäi dung: +Cấu tạo, hoạt động, công dụng cuûa maùy quang phoå +Lăng kính phản xạ toàn phần trong caùc duïng cuï quang hoïc hoặc phép nội học. 2.Đường đi của tia sáng qua laêng kính: -Sau khi qua lăng kính hướng của tia ló bị lệch về phía đáy của lăng kính so với hhướng của tia tới 3.Công thức lăng kính: sini1 = nsinr1 sini2 = nsinr2 A = r 1 + r2 D = i1 + i2 – A. 4.Bieán thieân cuûa goùc leäch theo góc tới: Khi Dmin thì i1 = i2 vaø r1 = r2 Vaäy: A = 2r vaø Dmin = 2i – A Dmin = 2imin –A D A imin  min 2 D  A   A sin  min  n sin   2   2 =>  5.Lăng kính phản xạ toàn phần: a.Thí nghieäm: b.Giaûi thích: Khi i = 0o tia sáng đến cạnh bên truyeàn thaúng n 1 igh  2  0, 6667 n1 1,5  igh =42o c.Ưùng dụng: -Lăng kính phản xạ toàn phần laø moät tam giaùc vuoâng caân -Duøng taïo aûnh thuaän chieàu. IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Đường đi của tia sáng qua lăng kính, cấu tạo lăng kính -Công thức lăng kính, góc lệch cực tiểu và ứng dụng lăng kính Ngaøy giaûng:.

<span class='text_page_counter'>(54)</span> Baøi 48 (T1) THAÁU KÍNH MOÛNG. Tuaàn: 31 Tieát: 73. I.Muïc tieâu: -Trình bày được định nghĩa, cấu tạo và phân loại thấu kính -Trình bày được các khái niệm về các đặc trưng quan trọng của một thấu kính mỏng: quang tâm, quang trục, tiêu điểm, tiêu cự, độ tụ. -Vẽ được ảnh tạo bởi thấu kính và nêu được đặc điểm của ảnh: thật hay ảo, chiều độ lớn ứng với từng vị trí cuûa vaät. II.Chuaån bò: -Chuẩn bị một số các loại thấu kính mỏng, nguồn sáng, tranh vẽ để giới thiệu các đặc trưng của thấu kính -Phöông phaùp: +Khai thác tính kế thừa tối đa những kiến thức đã học ở THCS để làm nhẹ nội dung bài giảng +Oân lại những kiến thức đã học: Phân loại thấu kính, các khái niệm +Có thể tách hai loại thấu kính , minh hoạ cho công dụng của thấu kính và quang sai bằng tranh vẽ III.Tổ chức các hoạt động: -Bài cũ: Viết các công thức về lăng kính và ứng dụng lăng kính? -Bài mới: Cho HS quan sát một số loại thấu kính, nêu một số ứng dụng của nó để từ đó đặt ra yêu cầu caàn phaûi tìm hieåu HÑGV HÑHS ND -GV vừa giới thiệu cấu tạo của -Quan sát và vẽ hình vào vở 1.Ñònh nghóa: thấu kính vừa vẽ hình và yêu cầu -Định nghĩa và phân loại TK SGK HS ñònh nghóa veà TK? -TKHT: chuøm tia song song thì 2.Tiêu điểm, tiêu diện, tiêu cự: cho chuøm hoäi tuï taïi 1 ñieåm sau -TKHT: -GV làm TN về đường đi của tia TK sáng song song qua mỗi loại thấu -TKPK: chùm song song qua TK F1 kính . kéo dài gặp nhau tại 1 điểm trước F O F’ -GV làm TN kết hợp với hình vẽ TK F’ SGK để giới thiệu cho HS quang -Quan sát TN và rút ra các nhân taâm, truïc chính, truïc phuï xeùt theo yeâu caàu GV -TKPK: +Quang taâm laø gì ? +Đường đi của tia sáng tới trùng F1’ +Truïc chính laø gì ? với trục chính +Truïc phuï laø gì ? +Quang taâm F’ O F +Ñaëc ñieåm cuûa tia saùng qua +Quan sát TN để nhận xét đường F1 quang taâm ? truyeàn cuûa hai tia saùng qua TK -Làm TN với 2 tia sáng song song -HS quan sát TN2 nhận xét và -Tieâu ñieåm aûnh chính F’ vaø raát gaàn truïc chính .Yeâu caàu keát luaän: -Tieâu ñieåm vaät chíng F HS quan saùt vaø nhaän xeùt ? +Tieâu ñieåm phuï -Tieâu ñieåm phuï F1, F1’ -Giải thích nguyên nhân của hiện -Tia sáng bị đổi hướng khi đi từ tượng đó ? hai môi trường có chiết suất khác -Tiêu cự: f = OF = OF’ +f > O: TKHT -Làm TN với hai tia sáng song nhau song vaø raát gaàn truïc phuï ? -Tia ló phân kỳ và đường kéo dài +f < O: TKPK -HS quan sát đường đi của tia ló tia loù gaëp nhau taïi moät ñieåm treân -Tieâu dieän: laø maët phaúng vuoâng vaø nhaän xeùt keát quaû ? truïc chính góc với trục chính đi qua tiêu -GV yeâu caàu HS ñònh nghóa caùc -Nắm được khái niệm tia điển.

<span class='text_page_counter'>(55)</span> loại tiêu điểm trên cơ sở nhận aûnh chính, tieâu ñieåm aûnh phuï ñieåm chính xeùt? -Ñònh nghóa tieâu ñieåm vaät chính, 3.Đường đi của tia sáng qua TK -TN chieáu tia saùng qua F, qua tieâu ñieåm vaät phuï -Tia song song với tục chính, tia quang taâm. -HS nhaéc laïi khaùi nieäm aûnh vaø ló (hoặc đường kéo dài) đi qua -GV cho HS nhaéc laïi aûnh vaø vaät vaät thaät tieâu ñieåm aûnh chính F’ trong quang học ở lớp 7 và 9 -Quan sát và thực hiện vẽ đường -Tia đi qua quang tâm truyền -TN về sự tạo ảnh qua TKHT ñi cuûa tia saùng qua TK treân giaáy thaúng trường hợp ảnh thật và trường +Caùch veõ truïc phuï -Tia song song với trục phụ, tia ló hợp ảnh ảo? +Xaùc ñònh tieâu ñieåm, tieâu dieän ñi qua tieâu ñieåm phuï -GV trình baøy tia ñaëc bieät khi ñi +Veõ caùc tia ñaëc bieät qua thấu kính làm cơ sở cho việc -Rút ra phương pháp chung về vẽ veõ aûnh cuûa moät vaät qua TK đường đi của tia sáng qua tk -Giới thiệu 2 cách vẽ ảnh ứng với moät tia saùng baát kyø? IV.Cuõng coá vaø daën doø: -Nắm nội dung chính về: tiêu điển chính, tiêu điểm phụ, tiêu cự, tiêu diện của các loại TK -Các đặc điểm về 2 loại TK và so sánh điểm giống và khác nhau giữa hai loại TK -Laøm caùc BTSGK vaø SBT. Baøi 48 (T2) THAÁU KÍNH MOÛNG. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 31 Tieát: 74. I.Muïc tieâu: -Viết và vận dụng các công thức về TK và cách quy ước về dấu của các đại lượng trong công thức -Trình bày sơ lượt các quang sai xảy ra với TK -Nêu được một số công dụng quan trong của TK -Vẽ được ảnh tạo bởi thấu kính và nêu được đặc điểm của ảnh: thật hay ảo, chiều độ lớn ứng với từng vị trí cuûa vaät. II.Chuaån bò: -Chuẩn bị một số các loại thấu kính mỏng, nguồn sáng, tranh vẽ để giới thiệu các đặc trưng của thấu kính -Phöông phaùp: +Khai thác tính kế thừa tối đa những kiến thức đã học ở THCS để làm nhẹ nội dung bài giảng +Oân lại những kiến thức đã học: Phân loại thấu kính, các khái niệm +Có thể tách hai loại thấu kính , minh hoạ cho công dụng của thấu kính và quang sai bằng tranh vẽ III.Tổ chức các hoạt động: -Bài cũ: Có mấy loại TK, nêu đặc điểm khác nhau giữa chúng? -Bài mới: Cho HS quan sát một số loại thấu kính, nêu một số ứng dụng của nó để từ đó đặt ra yeâu caàu caàn phaûi tìm hieåu HÑGV HÑHS ND.

<span class='text_page_counter'>(56)</span> --GV yeâu caàu HS nhaéc laïi khaùi nieäm aûnh vaø vaät thaät trong quang học lớp 9 ? -TN về sự tạo ảnh (ngọn đèn) qua TK hội tụ trường hợp ảnh thật và trường hợp ảnh ảo? -Giới thiệu thêm về vật ảo, ảnh ảo qua hình vẽ 29.12; 29.13 từ đó ñònh nghóa veà aûnh ñieåm, vaät ñieåm vaø caùch taïo ra chuùng ? -GV làm TN để minh hoạ các khaùi nieäm. -Từ một điểm A trước TK lần lượt chiếu các tia sáng đặt biệt tới TKHT cho HS quan sát đường ñi cuûa tia loù vaø neâu nhaän xeùt ? -Haõy chæ ra caùch veõ aûnh cuûa moät ñieåm qua TKHT -GV làm TN để minh hoạ các khaùi nieäm -Yeâu caàu HS khaùi quaùt caùch veõ aûnh ñieåm saùng qua TK -GV làm TN về sự tạo ảnh bởi TK qua TKHT, di chuyeån vaät cho HS quan saùt aûnh vaø neâu tính chaát ảnh của TK trong trường hợp cụ theå. -GV làm TN đối với TKPK -Trường hợp vật ảo HS xác định aûnh qua caùch veõ? -Yeâu caàu HS nhaän xeùt qua caùc TN? -HS dựa vào hình vẽ chứng minh công thức xác định vị trí của ảnh vaø vaät +Dựa vào kiến thức toán học +Xét các tam giác đồng dạng +Ñaët: OA = d , OA’ = d’ -Trong thực tế có những dụng cụ quang học nào có sử dụng TK -GV giới thiệu khái quát các ứng dụng thực tế của TK. -Nhaéc laïi khaùi nieäm aûnh vaø vaät thaät -Quan saùt TN vaø cho bieát keát quaû: +AÛnh thaät +AÛnh aûo +AÛnh ñieåm thaät +AÛnh ñieåm aûo +Vaät ñieåm thaät +Vaät ñieåm aûo -HS quan saùt TN vaø ruùt ra nhaän xét đường đi của các tia sáng đặt bieät : +Tia tới qua quang tâm +Tia tới song song với trục chính +Tia tới song song với trục phụ -HS quan saùt GV laøm TN -Qua TN HS veõ hình bieåu dieãn -Quan saùt TN vaø nhaän xeùt veà tính chaát aûnh cuûa vaät saùng qua TK +TKHT : * Ảnh thật ngược chiều vật khi vật đặt ngoài OF * Ảnh ảo cùng chiều và lớn hơn vaät khi vaät ñaët trong OF +TKPK: Luoân cho aûnh aûo cuøng chieàu vaø nhoû hôn vaät ' ' + A B O đồng dạng ABO A' B ' A'O d '    AB AO d ' ' ' ' + F OI đồng dạng F A B A' B ' F ' A' d '  f   '  OI FO f -Một số ứng dụng của TK: +Kính luùp +Kính hieån vi +Kính thieân vaên +Kính khaéc phuïc taät cuûa maét BÀI TẬP. 4.Xaùc ñònh aûnh baèng caùch veõ đường đi của tia sáng: -TKHT: B I A’ A F O F’ B’ -TKPK: B B’ A. F’ A’. O. F. -Keát luaän: +TKHT: cho ảnh thật ngược chiều, ảnh ảo cùng chiều và lớn hôn vaät +TKPK: Luoân cho aûnh aûo cuøng chieàu vaø nhoû hôn vaät. 5.Độ tu: 1 f -TKHT: D > O -TKPK: D < O *Công thức độ tụ:  1 1 1  D   n  1    f  R1 R2  D. -Maët loài R > O, maët loõm R < O 6.Công thức TK: -Công thức xác định vị trí : 1 1 1   f d d' -CT xác định độ phóng đại ảnh d' k  d +d’ > O aûnh thaät, d>O aûnh aûo.

<span class='text_page_counter'>(57)</span> 1. Đặt một vật phẳng nhỏ vuông góc trước một thấu kính phân kì tiêu cự 20 cm một khoảng 60 cm. ảnh của vật nằm A. trước kính 15 cm. B. sau kính 15 cm. C. trước kính 30 cm. D. sau kính 30 cm. 2. Một vật đặt trước một thấu kính 40 cm cho một ảnh trước thấu kính 20 cm. Đây là A. thấu kính hội tụ có tiêu cự 40 cm. B. thấu kính phân kì có tiêu cự 40 cm. C. thấu kính phân kì có tiêu cự 20 cm. D. thấu kính hội tụ có tiêu cự 20 cm. 3. Qua một thấu kính có tiêu cự 20 cm một vật thật thu được một ảnh cùng chiều, bé hơn vật cách kính 15 cm. Vật phải đặt A. trước kính 90 cm. B. trước kính 60 cm. C. trước 45 cm. D. trước kính 30 cm. 4. Qua một thấu kính hội tụ tiêu cự 20 cm, một vật đặt trước kính 60 cm sẽ cho ảnh cách vật A. 90 cm. B. 30 cm. C. 60 cm. D. 80 cm. 5. Đặt một vật phẳng nhỏ vuông góc với trục chính của thấu kính hội tụ tiêu cự 20 cm cách kính 100 cm. Ảnh của vật A. ngược chiều và bằng 1/4 vật. B. cùng chiều và bằng 1/4 vật. C. ngược chiều và bằng 1/3 vật. D. cùng chiều và bằng 1/3 vật. 6. Đặt một vật phẳng nhỏ vuông góc với trục chính trước một thấu kính một khoảng 40 cm, ảnh của vật hứng được trên một chắn và cao bằng 3 vật. Thấu kính này là A. thấu kính hội tụ tiêu cự 30 cm. B. thấu kính hội tụ tiêu cự 40 cm. C. thấu kính hội tụ tiêu cự 40 cm. D. thấu kính phân kì tiêu cự 30 cm. 7. Ảnh của một vật thật qua một thấu kính ngược chiều với vật, cách vật 100 cm và cách kính 25 cm. Đây là một thấu kính A. hội tụ có tiêu cự 100/3 cm. B. phân kì có tiêu cự 100/3 cm. C. hội tụ có tiêu cự 18,75 cm. D. phân kì có tiêu cự 18,75 cm. 8. Ảnh và vật thật bằng nó của nó cách nhau 100 cm. Thấu kính này A. là thấu kính hội tụ có tiêu cự 25 cm. B. là thấu kính hội tụ có tiêu cự 50 cm. C. là thấu kính phân kì có tiêu cự 25 cm. D. là thấu kính phân kì có tiêu cự 50 cm. 9. Qua một thấu kính, ảnh thật của một vật thật cao hơn vật 2 lần và cách vật 36 cm. Đây là thấu kính A. hội tụ có tiêu cự 8 cm. B. hội tụ có tiêu cự 24 cm. C. phân kì có tiêu cự 8 cm. D. phân kì có tiêu cự 24 cm. 10. Đặt một điểm sáng nằm trên trục chính của một thấu kính cách kính 0,2 m thì chùm tia ló ra khỏi thấu kính là chùm song song. Đây là A. thấu kính hội tụ có tiêu cự 20 cm. B. thấu kính phân kì có tiêu cự 20 cm. C. thấu kính hội tụ có tiêu cự 200 cm. D. thấu kính phân kì có tiêu cự 200 cm. IV.Cuõng coá vaø daën doû: -Nắm được cách vẽ ảnh qua TK,công thức TK -Quy ước dấu của các đại lượng trong công thức TK -Laøm caùc BT traéc nghieäm -Laøm caùc baøi taäp SGK. Baøi 49 GIẢI BAØI TOÁN VỀ HỆ THẤU KÍNH. Ngaøy giaûng: Tuaàn: 31 Tieát: 75. I. MUÏC TIEÂU + Phân tích và trình bày được quá trình tạo ảnh qua một hệ thấu kính. Viết được sơ đồ tạo ảnh. + Giải được các bài tập đơn giản về hệ hai thấu kính..

<span class='text_page_counter'>(58)</span> II. CHUAÅN BÒ 1.Giaùo vieân + Choïn loïc hai baøi veà veà heä hai thaáu kính gheùp thuoäc daïng coù noäi dung thuaän vaø noäi dung nghòch: Hệ thấu kính đồng trục ghép cách nhau. Hệ thấu kính đồng trục ghép sát nhau. + Giải từng bài toán và nêu rỏ phương pháp giải. Nhấn mạnh (có lí giải) các hệ thức liên hệ: d2 = O1O2 – d1’ ; k = k1k2. 2.Hoïc sinh OÂn laïi noäi dung baøi hoïc veà thaáu kính. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC -Kieåm tra baøi cuõ : +Viết các công thức về thấu kính. Nêu các ứng dụng của thấu kính. +Lập sơ đồ tạo ảnh. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn I. Lập sơ đồ tạo ảnh Veõ hình 30.1. 1. Hệ hai thấu kính đồng trục ghép Veõ hình. caùch nhau Sơ đồ tạo ảnh: Thực hiện C2. L1 L2 AB  A1B1  A2B2 Theo dõi tính toán để xác d1 d1’ d2 d2’ Thực hiện tính toán. ñònh d2 vaø k. Với: d2 = O1O2 – d1’; ' ' d1d2 k = k1k2 = Veõ hình 30.2. d1d2 Veõ hình. 2. Hệ hai thấu kính đồng trục ghép saùt nhau Sơ đồ tạo ảnh: L1 L2 AB  A1B1  A2B2 d1 d1’ d2 d2’ Với: d2 = – d1’; Thực hiện tính toán. ' ' ' d1d2 d2 k = k1k2 = =d1d2 d1 Yêu cầu học sinh rút ra kết luận Thực hiện C1. 1 1 1 1 về độ tụ của hệ thấu kính ghép sát + = + d 1 d '2 f 1 f 2 nhau. Ruùt ra keát luaän. Hệ thấu kính : độ tụ D = D1 + D2. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn II. Caùc baøi taäp thí duï Baøi taäp 1 d 1 f 1 10 .(−15) Yêu cầu học sinh nêu sơ đồ Nêu sơ đồ tạo ảnh. = d’1 = = - 6(cm) taïo aûnh. d 1 − f 1 10+15 L1 L2 AB >A1B1 > A2B2 d2 = l – d’1 = 34 – (-6) = 40(cm) d 2 f 2 40 . 24 Yeâu caàu hoïc sinh tính d1’. d1 d1’ d2 d2’ = d’2 = = 60(cm) d 2 − f 2 40 − 24 Tính d1’? Yeâu caàu hoïc sinh tính d2. Tính d2?.

<span class='text_page_counter'>(59)</span> Yeâu caàu hoïc sinh tính d2’. Yeâu caàu hoïc sinh tính k.. d '1 d '2 Tính d2’? − 6 .60 k= = = - 0,9 10 . 40 Tính k ? d1d2 Neâu tính chaát cuûa aûnh cuoái Aûnh cuối cùng là ảnh thật, ngược Yeâu caàu hoïc sinh neâu tính cuøng ? chiều với vật và cao bằng 0,9 lần vật. chaát cuûa aûnh cuoái cuøng. Baøi taäp 2 a) Tính d : ' Yeâu caàu hoïc sinh tính d. Tính d. − 12.(− 20) df d= ' = = 30(cm) − 12+ 20 d −f b) Tiêu cự f2 : Coi laø heä thaáu kính gheùp saùt nhau : Yêu cầu học sinh tính tiêu cự Tính f. d . d ' 30 .(− 20) = f = = - 60(cm) cuûa heä thaáu kính gheùp. d+ d ' 30 − 20 1 1 1 Với f = f + f suy ra : Yêu cầu học sinh tính tiêu cự Tính f2. 1 2 f1f − 20.(− 60) cuûa thaáu kính L2. = f2 = = 30(cm) f 1− f −20+ 60. KIEÅM TRA 15’. I.Muïc tieâu: 1.Kiến thức: Kiểm tra việc nắm kiến thức cơ bản của chương khúc xạ ánh sáng, lăng kính, TK mỏng 2.Kỹ năng: Biết cách làm bài kiểm tra theo hình thức trắc nghiệm, giải được một số bài tập cơ bản về khuùc xaï aùnh saùng, thaáu kính. laêng kính 3.Thái độ: Rút ra bài học kinh nghiệm giảng dạy và học tập các vấn đề trong phần khúc xạ ánh sáng thaáu kính, laêng kính. II.Đề ra: 1. Chiêú một tia sáng đơn sắc từ không khí vào mặt phẳng của một khối thủy tinh với góc tới 60 o .Nếu tia phản xạ và tia khúc xạ vuông góc với nhau thì chiết suất của lọai thủy tinh này bằng: A. 3/2 B. 2 C. 2 / 3 D. 3 2. Ơû vị trí ban đầu vật sáng phẳng nhỏ AB đặt vuông góc với trục chính của một thấu kính hội tụ tiêu cự. 20cm cho ảnh thật cao gấp 4 lần vật. Để ảnh của vật cho bởi thấu kính là ảnh ảo cao 4 lần vật thì phải dịch chuyển vật dọc theo trục chính từ vị trí ban đầu: A. Laïi gaàn thaáu kính 10cm B. Ra xa thaáu kính 10 cm C. Laïi gaàn thaáu kính 15cm D. Ra xa thaáu kính 15cm o 3. Một lăng kính có góc chiết quang A=60 , chiếu một tia sáng đơn sắc tới lăng kính trong trường hợp có góc lệch cực tiểu Dmin=30o, chiết suất của chất làm lăng kính so với môi trường đặt lăng kính là: A. 1,5 B. 4/3 C. 2 D. 3 4. Một vật kính của một lọai máy ảnh là thấu kính hội tụ mỏng có tiêu cự 7cm. Khỏang cách từ vật kính.

<span class='text_page_counter'>(60)</span> đến phim trong máy ảnh có thể thay đổi trong khỏang từ 7 đến 7,5cm. Dùng máy ảnh này có thể chụp ảnh rõ nét của vật cách vật kính từ: A. 7cm đến 7,5cm B. 105cm đến vô cùng C. 7,5cm đến 105cm D. Moät vò trí baát kyø 5. Một lăng kính có tiết diện thẳng là một tam giác đều, ba mặt như nhau, chiết suất 3 được đặt trong không khí, chiếu tia sáng đơn sắc nằm trong mặt phẳng tiết diện thẳng vào mặt bên của lăng kính với góc tới 60o. Góc lệch của tia nó ra mặt bên kia: A. Tăng khi i thay đổi B. Giaûm khi i giaûm C. Không đổi khi i tăng D. Giaûm khi i taêng 6. Một người mắt không có tật quang sát một vật qua một kính lúp có tiêu cự 10cm trong trạng thái ngắm chừng ở cực cận, biết rằng mắt người đó có khỏang thấy rõ ngắn nhất 24cm và kính đặt sát mắt. Độ boäi giaùc cuûa kính luùp: A. 9 B. 17,1 C. 11,6 D. 7,1 7. Hiện tượng phản xạ tòan phần có thể xảy ra khi ánh sáng truyền theo chiều từ: A. Không khí vào nước B. Nước vào không khí C. Khoâng khí vaøo thuûy tinh D. Không khí vào nước 8. Maét khoâng coù taät laø maét khoâng ñieàu tieát coù: A. Độ tụ lớn nhất B. Tieâu ñieåm naèm treân voõng maïc C. Tieâu ñieåm naèm sau voõng maïc D. Tiêu điểm nằm tước võng mạc 9. Vật kính và thị kính của một kính thiên văn có tiêu cự lần lượt là f 1=+168cm, f2=+4,8cm trong trạng thái ngắm chừng ở cực cận . Biết rằng mắt người đó có khỏang nhìn thấy rõ ngắn nhất 24cm và kính đặt sát mắt . Độ bội giác của kính thiên văn khi ngắm chừng ở vô cực: A. 163,2cm vaø 35 B. 172,8cm vaø 35 C. 100cm vaø 30 D. 168cm vaø 40 10. Một người cận thị có khoảng cách từ mắt đến điểm cực cận là 15 cm và giới hạn nhìn rõ của mắt là 35cm. Để sửa tật cận thị sao cho có thể nhìn rõ được những vật ở xa, người này phải đeo sát mắt một kính có độ tụ là: A. -2ñioâp B. -20/3 ñioâp C. 2 ñioâp D. -20/7 ñioâp 11. Gọi D là khỏang nhìn rõ ngắn nhất của mắt f là tiêu cự của kính lúp, độ bội giác của kính lúp có giá trò D/f A. Chỉ khi ngắm chừ ở điểm cực cận B. Chỉ khi ngắm chừng ở vô cực C. Khi đặt mắt ở tiêu điểm ảnh của kính lúp hoặc khi ngắm chừng ở vô cực D. Chæ khi ñaët maét saùt kính luùp 12. Phát biểu nào sai khi liên hệ giữa mắt và máy ảnh về phương dịên quang học ? A. Con ngưới có vai trò giống như màn chắn có lỗ với kích thước thay đổi được B. Thuûy tinh theå coù vai troø gioáng nhö vaät kính C. Giaùc maïc coù vai troø gioáng nhö phim D. Aûnh của vật do mắt và máy ảnh thu được đều là ảnh thật 13. Hiện tượng phản xạ tòan phần xảy ra khi ánh sáng truyền theo chiều từ môi trường chiết quang: A. Hơn sang môi trường chiết quang kém B. Kém sang môi trường chiết quang hơn C. Kém sang môi trường chiết quang hơn và góc tới lớn hơn góc giới hạn phả xạ tòan phần D. Hơn sang môi trường chiết quang kém và góc tới lớn hơn góc giới hạn phản xạ tòan phần 14. Một người mắt không có tật quang sát một vật qua một kính hiển vi trong trạng thái mắt không điều tiết. Mắt người đó có điểm cực cận cách mắt 25cm. thị kính có tiêu cự 4cmvà vật ở cách vật kính 13/12.

<span class='text_page_counter'>(61)</span> cm.Khi đó độ bội gíac của kính hiển vi bằng 7,5cm.Tiêu cự của vật kính và độ dài quang học của kính hieån vi laø: A. f1=0,8cm,  =14cm B. f1=0,5cm,  =11cm C. f1=1,2cm,  =16cm D. f1=1cm,  =12cm 15. Đặt vật sáng nhỏ AB vuông góc với trục chính của một thấu kính mỏng thì ảnh của vật tạo bởi thấy kính nhỏ hơn vật, dịch chuyển vật dọc trục chính về phía thấu kính thì ảnh lớn lần và cuối cùng bằng vật. Thấu kính đó là: A. Phaàn kyø B. Hội tụ nếu vật nằm trong khỏang từ tiêu điểm đến vô cùng C. Hội tụ nếu vật nằm trong khỏang từ tiêu điểm đến quang tâm của thấu kính D. Hoäi tuï ĐÁP ÁN 01. - - - ~. 05. ; - - -. 09. - / - -. 13. - - - ~. 02. ; - - -. 06. - - - ~. 10. ; - - -. 14. - - - ~. 03. - - = -. 07. - / - -. 11. - - = -. 15. ; - - -. 04. - / - -. 08. - / - -. 12. - - = -.

<span class='text_page_counter'>(62)</span>