SKKNT4

<span class='text_page_counter'>(1)</span>S¸ng kiÕn kinh nghiÖm:. D¹y yÕu tè h×nh häc to¸n 4 Hä vµ tªn gi¸o viªn: Qu¸ch V¨n Bµn. Chøc danh: Gi¸o viªn. §¬n vÞ c«ng t¸c: Trêng tiÓu häc Kú Phó. A. Phần thứ nhất: Đặt vấn đề. I. Lý do đề xuất sáng kiến. Trong bèn m¹ch kiÕn thøc c¬ b¶n cña To¸n 4, m¹ch c¸c yÕu tè h×nh học không đóng vai trò trọng tâm, cốt lõi, thời lợng dành cho nội dung các yÕu tè h×nh häc chØ chiÕm kho¶ng 10 % thêi lîng To¸n 4. Nh vËy, kh«ng cã nghĩa là mạch yếu tố hình học không có vai trò trong chơng trình, mà nó đợc sắp xếp hợp lí, đan xen với mạch kiến thức số học, đại lợng- đo đại lợng và gi¶i to¸n lµm næi râ m¹ch kiÕn thøc sè häc vµ hâ trî häc tèt c¸c m¹ch kiÕn thøc kh¸c. ViÖc d¹y- häc c¸c yÕu tè h×nh häc cho häc sinh cã nh÷ng biÓu tîng chính xác về một số hình học đơn giản và một số đại lợng hình học thong dụng; rèn cho học sinh một số kỹ năng thực hành nh biết dùng êke để vẽ hai đờng thẳng vuông góc, đờng thẳng song song, vẽ chính xác hình chữ nhật, ph¸t triÓn mét sè n¨ng lùc trÝ tuÖ nh ph©n tÝch, tæng hîp, quan s¸t, so s¸nh, đối chiếu, trí tởng tợng không gian đợc phát triển. Bên cạnh đó, việc dạyhọc các yếu tố hình học làm tích luỹ thêm những hiểu biết cần thiết cho dời sèng sinh ho¹t vµ häc tËp cña häc sinh. Ngoµi ra c¸c c¸c yÕu tè h×nh häc nhằm phát triển nhiều năng lực trí tuệ; rèn luyện đợc nhiều đức tính và phẩm chất tốt nh: cẩn thận, cần cù, chu đáo, khéo léo, a thích sự chính xác,…Nhờ đó mà học sinh có thêm tiền đề để học các môn học khác ở tiểu học, để học tiÕp m«n to¸n ë bËc trung häc c¬ së vµ thÝch øng tèt h¬n víi m«I trêng tù nhiªn vµ x· héi xung quanh. Với mục đích quan trọng trên, tôi thiết nghĩ bản thân mình cần có sự nh×n nhËn míi vÒ m¹ch kiÕn thøc nµy. §Æc biÖt lµ cÇn cã mét ph¬ng ph¸p dạy học thích hợp sao cho vừa đạt đợc mục đích vừa thực hiện đúng tinh thần của việc đổi mới phơng pháp dạy học. Chính vì thế mà tôi đã chọn nghiên cøu s¸ng kiÕn “D¹y yÕu tè h×nh häc To¸n 4”. II. Mục đích sáng kiến. H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cho häc sinh líp 4 c¸c kü n¨ng: + NhËn biÕt c¸c gãc: gãc nhän, gãc tï, gãc bÑt. + Nhận biết hai đờng thẳng vuông góc với nhau. + Biết vẽ hai đờng thẳng vuông góc, hai đờng thẳng song song, đờng cao của một tam giác. + Nhận biết hình bình hành, hình thoi, một số đặc điểm của mỗi h×nh; biÕt c¸ch tÝnh chu vi vµ diÖn tÝch cña mçi h×nh. III. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu. Nghiªn cøu trùc tiÕp víi häc sinh líp 4 C- Trêng tiÓu häc Kú Phó Nghiên cứu để đa ra một số sáng kiến nâng cao chất lợng dạy và học môn toán đặc biệt là kiến thức về hình học, giúp học sinh có kiến thức tốt về hình học, tạo tiền đề cho việc học ở các lớp trên. B. PhÇn thø hai: Néi dung I. Cơ sở lí luận của vấn đề nghiên cứu. Để tổ chức dạy học “Yếu tố hình học” cho học sinh lớp 4 đạt hiệu quả tèt, tríc hÕt gi¸o viªn cÇn hiÓu râ vÒ néi dung, ch¬ng tr×nh m«n To¸n ë bËc tiểu học đặc biệt là các kiến thức về hình học ở các lớp từ lớp 1 đến lớp 5. Gi¸o viªn ph¶i biÕt nghiªn cøu, lùa chän ph¬ng ph¸p d¹y häc phï hîp nhằm lôi cuốn học sinh tham gia tích cực vào hoạt động học nhằm chủ động, s¸ng t¹o t×m tßi vµ ph¸t hiÖn kiÕn thøc míi c¬ b¶n, biÕt so s¸nh sù gièng nhau về đặc điểm của các hình..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> II. Nh÷ng biÖp ph¸p thùc hiÖn: So víi líp 1, 2, 3 th× sè tiÕt vÒ c¸c yÕu tè h×nh häc ë líp 4 t¨ng lªn nhiÒu. Song vÒ ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y th× chñ yÕu vÉn lµ th«ng qua c¸c ho¹t động thực hành hình học (đo, vẽ, cắt, gấp, xếp,…..hình) để giúp học sinh nắm đợc một số tính chất đơn giản của các hình và các quan hệ hình học. Nắm đợc đặc điểm này, tôi đã cố gắng tổ chức các hoạt động thực hành là chñ yÕu trong tÊt c¶ c¸c tiÕt gi¶ng d¹y vÒ c¸c yÕu tè h×nh häc. Cô thÓ: 1, Gi¶ng d¹y vÒ gãc: ở lớp 3, học sinh đã đợc làm quen về góc (góc vuông, góc không vuông) với cách nhận biết góc đó nh là nhận dạng một hình (góc gồm đỉnh và hai cạnh, có hình ảnh nh là góc tạo bởi kim đồng hồ, hai cái râu của ăng ten ti vi…). §Õn líp 4, gãc ® îc nhËn biÕt cô thÓ h¬n (lµ gãc vu«ng, gãc nhọn, góc tù, góc bẹt) với các đặc điểm của mỗi góc so với góc vuông (góc nhän bÐ h¬n gãc vu«ng, gãc tï lín h¬n gãc vu«ng, gãc bÑt b»ng hai gãc vuông). Tuy nhiên để có biểu tợng về góc ở Tiểu học, học sinh cũng chỉ dựa vào quan sát tổng thể hình để nhận biết về góc. a, Giíi thiÖu gãc nhän: * ¤n l¹i vÒ c¸i ªke: - GV cho HS lấy cái êke để quan sát H: C¸i ªke h×nh g×? (…h×nh tam gi¸c) - Tam giác này có gì đặc biệt? (…có 1 góc vuông) - GV: Hôm nay chúng ta sẽ sử dụng êke để kiểm tra một số góc. - GV vÏ lªn b¶ng gãc nhän AOB - HS quan s¸t - Hãy đọc tên góc, tên đỉnh và các - Góc AOB có đỉnh O, hai cạnh OA c¹nh cña gãc nµy vµ OB. - GV giíi thiÖu: Gãc nµy lµ gãc - HS nªu: Gãc nhän AOB nhän. - Hãy dùng êke để kiểm tra độ lớn - 1 HS lên bảng kiểm tra, cả lớp theo của góc nhọn AOB và cho biết góc dõi sau đó kiểm tra góc AOB trong nµy nh thÕ nµo so víi gãc vu«ng. SGK => Gãc nhän AOB bÐ h¬n gãc 1 - GV nªu: Gãc nhän bÐ h¬n gãc vu«ng. vu«ng. - Yªu cÇu HS vÏ mét gãc nhän (HS - 1 HS vÏ b¶ng, HS c¶ líp thùc hµnh sử dụng êke để vễ góc nhỏ hơn góc vào vở nháp. vu«ng) b, T¬ng tù nh thÕ GV giíi thiÖu gãc tï, gãc bÑt. Lu ý kkhi d¹y vÒ gãc bÑt, GV võa vÏ võa thao t¸c nh sau: - GV vẽ lên bảng góc bẹt COD => - Góc COD có đỉnh là O, cạnh OC và yêu cầu HS đọc tên góc, tên đỉnh, tên OD. c¸c c¹nh cña gãc. - GV tăng dần độ lớn của góc COD, - Quan sát, theo dõi thao tác của GV đến khi hai cạnh OC và OD của góc C COD “th¼ng hµng” (cïng n»m trªn một đờng thẳng) với nhau. Lúc đó góc COD đợc gọi là góc bẹt. C c, LuyÖn tËp: - HS quan sát và đọc tên đợc các góc. - HS biết dùng ê ke để kiểm tra và phân loại các góc cho trớc để nhận ra tam gi¸c ABC cã ba gãc nhän, tam gi¸c DEG cã mét gãc vu«ng vµ tam gi¸c MNP cã mét gãc tï. - Cho HS liên hệ trong thực tế về các góc đã học. Ví dụ: + Góc nhọn: Mỗi ê ke đều có hai góc nhọn, chữ V in hoa,……………. + Gãc tï: Hai c¸nh cña c¸i qu¹t trÇn , dÊu mò trong ch÷ «, ©,…..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> HoÆc GV còng cã thÓ liªn hÖ cñng cè b»ng c¸ch cho HS sö dông 2 que tÝnh xếp góc nhọn rồi mở rộng góc đó (bằng cách quay một que) để đợc lần lợt gãc vu«ng, gãc tï, gãc bÑt. 2. Giảng dạy về đờng thẳng vuông góc và đờng thẳng song song: Tiếp theo việc học về đờng thẳng, HS lớp 4 đợc làm quen với hai quan hÖ h×nh häc hÕt søc quan träng lµ quan hÖ vu«ng gãc vµ quan hÖ song song giữa các đờng thẳng. Biểu tợng về hai đờng thẳng vuông góc đợc hình thành trên cơ sở kéo dài mãi hai cạnh liên tiếp của một hình chữ nhật. Hai đờng thẳng vuông góc với nhau tạo thành bốn góc vuông có đỉnh chung. ở đây hình chữ nhật chỉ là công cụ để hình thành biểu tợng về đờng thẳng vuông góc và đờng thẳng song song. Do đó: - Sau khi kéo dài các cạnh AB và AD (Của hình chữ nhật ABCD) để đợc hai đờng thẳng AB và AD vuông góc với nhau thì giáo viên nên xoá bớt các cạnh BC và CD (không cần thiết) để học sinh có thể tập trung chú ý vào c¹nh AB vµ AD. T¬ng tù nh vËy, sau khi kÐo dµi c¸c c¹nh AB vµ AD (cña hình chữ nhật ABCD) để đợc hai đờng thẳng song song với nhau thì giáo viªn nªn xo¸ bít c¸c c¹nh AB vµ CD, chØ gi÷ l¹i BC vµ AD mµ th«i.. A. B. D. A. C. B. D. C. - Trong quá trình giảng dạy, giáo viên cần quan tâm đến việc yêu cầu häc sinh: + Chỉ ra đợc các ví dụ về đờng thẳng song song và đờng thẳng vuông góc trong thực tế. Chẳng hạn: hai thanh đờng ray xe lửa song song với nhau, hai chÊn song cöa song song víi nhau; hai mÐp b¶ng liªn tiÕp vu«ng gãc víi nhau, cét cê lu«n vu«ng gãc víi bãng n¾ng cña nã. + Nêu ra các phản ví dụ về hai đờng thẳng song song (cắt nhau), hai đờng thẳng không vuông góc trong thực tế hoặc trong hình vẽ để học sinh so sánh, đối chiếu. - Cho học sinh dùng thớc tập vẽ đờng thẳng song song và đờng thẳng vu«ng gãc trªn giÊy kÎ «. - Bên cạnh đó để giúp học sinh học hình thành biểu tợng về đờng thẳng song song và đờng thẳng vuông góc đợc chính xác, ở lớp ta còn dạy học sinh dùng thớc và êke để vẽ đờng thẳng đi qua một điểm cho trớc và vuông góc (song song) với một đờng thẳng cho trớc. Trong trờng hợp này häc sinh thêng tá ra lóng tóng trong viÖc dÞch chuyÓn ªke khi ®iÓm E n»m ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau. V× vËy thao t¸c mÉu cña gi¸o viªn cÇn chËm, kÕt hîp lêi nói rõ ràng, dứt khoát để học sinh nắm bắt trớc khi thực hành. Có thể hớng dẫn học sinh vẽ đờng thẳng đi qua điểm E và vuông góc với đờng thẳng AB theo c¸c bíc sau: + Đặt một cạnh góc vuông của êke trùng với đờng thẳng AB..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> E.. + Trợt êke theo đờng thẳng AB sao cho cạnh thứ 2 của êke gặp điểm. + Vạch đờng thẳng theo cạnh thứ 2 của êke để đợc đờng thẳng CD đi qua ®iÓm e vµ vu«ng gãc víi AB. C. C. E. E. A. B A B D D Điểm E nằm trên đờng thẳng AB. Điểm E nằm ngoài đờng thẳng AB Còn với bài thực hành vẽ hai đờng thẳng song song, giáo viên có thể hớng dẫn học sinh nh sau: + Vẽ đờng thẳng CD đi qua điêm E và vuông góc với đờng thẳng AB. + Vẽ đờng thẳng MN đi qua điểm E và vuông góc với đờng thẳng CD. C. M. D. E A. N. B. Tuy nhiên để đạt đợc yêu cầu biÕt d¹y, khi híng dÉn häc sinh vÏ h×nh, gi¸o viªn cÇn chó ý: - Yêu cầu học sinh chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ nh: êke, thớc, bút, chì, giÊy, tÈy. - Tæ chøc cho häc sinh lµm viÖc theo c¸c bíc: + Giao nhiÖm vô. + Hớng dẫn các thao tác, làm mẫu để học sinh quan sát. + Lần lợt cho học sinh tự tay thực hiện từng bớc. Giáo viên đi sát, đôn đốc, uốn nắn, giúp đỡ … + NhËn xÐt. - Nên đặt các đờng thẳng đã cho theo các phơng khác nhau. Tránh tình trạng lúc nào cũng cho trớc một đờng thẳng nằm ngang. - Nh¾c nhë häc sinh gi÷ g×n cÈn thËn dông cô thùc hµnh. - B¶n th©n gi¸o viªn còng ph¶i hÕt søc mÉu mùc vµ cÈn thËn trong c¸c thao tác sử dụng thớc và êke để vẽ hình trên bảng lớp. Trên cơ sở nắm và thực hành tốt việc dựng hai đờng thẳng vuông góc (song song) th× häc sinh dÔ dµng häc tèt bµi: Thùc hµnh vÏ h×nh vu«ng; thùc hµnh vÏ h×nh ch÷ nhËt. 3. Gi¶ng d¹y vÒ h×nh b×nh hµnh vµ h×nh thoi: Khái niệm hình bình hành, hình thoi đợc giới thiệu, bổ sung giúp học sinh biÕt mét “hÖ thèng” c¸c h×nh tø gi¸c thêng gÆp trong thùc tÕ nh: h×nh vuông, hình chữ nhật, hình bình hành, hình thoi. Để nhận biết đặc điểm của h×nh b×nh hµnh, h×nh thoi, gi¸o viªn cÇn tæ chøc tèt cho häc sinh quan s¸t vµ quan sát chúng ở các kích thớc, góc dộ khác nhau với mục đích giúp các em có biểu tợng ban đầu về hình bình hành và hình thoi. Sau đó có thể tổ chức cho các em làm việc cá nhân hoặc làm việc theo nhóm bằng thao tác đo độ dài của các cạnh, trao đổi, nhận xét về chúng để đi đến kết luận: Hình bình hành có hai cặp cạnh song song và bốn cạnh bằng nhau. Với đặc điểm của hình bình hành, trong quá trình giảng dạy, giáo viên cũng nên đặt vấn đề:.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> “Hình chữ nhật và hình vuông có đợc gọi là hình bình hành không? Vì sao?”. Lí giải đợc điều này tôi tin rằng là học sinh đã nắm bài rất chắc. Bên cạnh hệ thống bài tập nhằm giúp học sinh nắm đợc đặc điểm của hình bình hành, h×nh thoi, t«i nghÜ ë phÇn cuèi bµi gi¸o viªn ®a ra mét trß ch¬i hoÆc thiÕt kÕ mét bµi tËp võa mang tÝnh gi¶i trÝ võa mang tÝnh cñng cè kiÕn thøc cao. VÝ dụ: Chỉ dùng một nhát kéo, em hãy cắt các hình sau và ghép lại để đợc hình b×nh hµnh.. H.1. H.2. 4. Gi¶ng d¹y vÒ diÖn tÝch h×nh b×nh hµnh, h×nh thoi: Nừu các quan hệ song song, vuông góc của hai đờng thẳng đợc xây dựng một cách trực quan từ quan hệ giữa các cạnh của hình chữ nhật đã học, thì các quy tắc tính diện tích hình bình hành, hình thoi cũng đợc xây dựng từ quy tắc tính diện tích hình chữ nhật. Nói nh vậy để chúng ta thấy đợc tính chặt chẽ, hợp lý giữa các yếu tố hình học đợc học ở lớp dới đối với lớp trên (hình chữ nhật đợc học ở lớp 3). Chúng ta có thể dạy bài diện tích hình bình hµnh, h×nh thoi th¸o c¸c bíc sau: * Bớc 1: Cắt ghép hình bình hành hoặc hình thoi để đựơc hình chữ nhật. §©y cã thÓ xem lµ bíc quan träng nhÊt. V× qua thao t¸c c¾t, ghÐp häc sinh ph¸t hiÖn ra mèi quan hÖ gi÷a diÖn tÝch h×nh ch÷ nhËt víi h×nh b×nh hµnh vµ hình thoi. ở bớc này giáo viên chỉ đóng vài trò là ngời tổ chức, hớng dẫn. Thao t¸c c¾t, ghÐp cña gi¸o viªn chØ thùc hiÖn sau khi häc sinh thùc hµnh xong, nhằm giúp học sinh so sánh, đối chiếu xem kết quả làm việc của mình cã chÝnh x¸c cha? A. B. H. B h. h D. A. C. A. H. H.1. I. H.2. B A. C. a. o. C D m. M A. B o m. N C.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> H.3. H.4. * Bớc 2: Tổ chức cho học sinh so sánh, đo đạc, đối chiếu, nhận xét để học sinh thấy đợc diện tích hình chữ nhật vừ ghép bằng diện tích hình bình hµnh (h×nh thoi) lóc ®Çu vµ dùa vµo c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh ch÷ nhËt suy ra c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch h×nh b×nh hµnh (hoÆc h×nh thoi). S= a x h hoÆc S = m×n 2 * Bíc 3: Dùa vµo c¸ch tÝnh cho häc sinh ph¸t biÓu quy t¾c tÝnh diÖn tÝch b»ng lêi vµ biÓu thÞ b»ng c«ng thøc ch÷: - Diện tích hình bình hành bằng độ dài đáy nhân với chiều cao (cùng đơn vị đo): S = a xh - Diện tích hình thoi bằng diện tích độ dài hai đờng cheó chia cho 2 (cùng đơn vị đo): S = m×n 2 Khi d¹y häc vÒ c¸c h×nh nµy, chóng ta cha yªu cÇu häc sinh “®i s©u” vào các đặc điểm, tính chất của mình, cách xây dựng công thức tính diện tích, chu vi các hình đó … mà chủ yếu yêu cầu học sinh vận dụng đ ợc quy tắc, công thức để tính diện tích, chu vi các hình với những số đo cạnh đáy, chiều cao, đờng chéo đã biết … III. KÕt qu¶: Nhờ có sự nhìn nhận đúng về nội dung dạy học toán cũng nh kế thừa và phát huy các kết quả đổi mới của phơng pháp dạy học, mà việc dạy học To¸n nãi chung vµ d¹y c¸c yªó tè h×nh häc nãi riªng cña t«i ë hai n¨m häc liÒn, cã sù chuyÓn biÕn lín. - §èi víi häc sinh: Đa số các em tỏ ra rất hứng thú khi học các tiết toán có liên quan đến các yếu tố hình học. Tiết học giờ đối với các em thực sự là một cuộc chơi. Vì ởđó, tất cả các em đều phải hoạt động, phải độc lập suy nghĩ và làm việc. Điều này tạo cho các em có đợc thói quen làm việc tự giác, chủ động, không rập khuôn, biết tự đánh giá kết quả học tập của mình, của bạn, đặc biệt là mang l¹i cho c¸c em niÒm tin, niÒm vui trong häc tËp. - §èi víi gi¸o viªn: T«i c¶m thÊy b¶n th©n m×nh dêng nh bÞ hÊp dÉn h¬n víi c¸c tiÕt häc này. Nhìn các em cần mẫn trong từng nhát kéo, từng đờng gấp, sôi nổi trong th¶o luËn, tranh c·i trong ph¬ng ph¸p gi¶i … cµng t¹o cho t«i nguån c¶m hứng khi giảng bài. Tiết học giờ đối với tôi không còn nặng nề, giữa tôi và các em đã có sự đồng điệu. Và điều quan trọng hơn là tôi cảm nhận hớng đi của mình đã tạo phần nào giải đáp đợc cho những suy nghĩ, trăn trở trớc đây “Tại sao mình dạy không hấp dẫn đợc học sinh?”. Điều đó càng giúp tôi có quyết tâm hơn trên con đờng đổi mới mà tôi đã chọn. Chính vì thế mà chất lợng giảng dạy của tôi ngày một vững chắc và thực tế hơn IV. Bµi häc kinh nghiÖm: Nh chúng ta đã biết, ở nội dung Toán 4, số lợng tiết học về các yếu tố hình học không nhiều, kiến thức các tiết học này thì tơng đối đơn giản. Tuy nhiªn, nÕu chóng ta kh«ng cã sù nghiªn cøu, ®Çu t th× khã cã thÓ cã mét tiÕt dạy thành công. Vậy để một tiết dạy về các yếu tố hình học thành công, chóng ta cÇn ph¶i lµm g×? - Điều đầu tiên tôi chú trọng nhất đó là phơng pháp dạy học. Vì hình học ở tiểu học là hình học trực quan nên phơng pháp cơ bản để dạy là giáo viªn ph¶i biÕt kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¸i cô thÓ vµ c¸i tr×u tîng. ë ®©y häc sinh.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> tiếp thu và vận dụng các kiến thức hình học theo quá trình hoạt động với những vật thể hoặc với mô hình hay sơ đồ vẽ, từ đó chuyển sang ngôn ngữ và áp dụng những điều khái quát đã lĩnh hội đợc vào những trờng hợp cụ thể. Ví dô khi d¹y bµi “H×nh b×nh hµnh”, GV cã thÓ tiÕn hµnh nh sau; + Giíi thiÖu h×nh b×nh hµnh: GV gi¬ lÇn lît tõng tÊm b×a h×nh b×nh hµnh cho häc sinh xem (víi c¸c mµu s¾c, kÝch thíc vµ vÞ trÝ kh¸c nhau) vµ nãi: “§©y lµ h×nh b×nh hµnh” -> Gi¸o viªn vÏ h×nh b×nh hµnh lªn b¶ng råi chØ vµo vµ yªu cÇu häc sinh nãi t¬ng tù. + Yêu cầu học sinh chọn và lấy ra hình bình hành có trong bộ đồ dùng häc to¸n. + Tổ chức cho học sinh quan sát, đo, nhận xét -> nêu đợc đặc điểm cña h×nh b×nh hµnh. + GV cho häc sinh t×m c¸c vËt xung quanh cã d¹ng h×nh b×nh hµnh. Bên cạnh đó, giáo viên cũng cần xem trọng phơng pháp thực hành – luyÖn tËp. Cã thÓ nãi kh«ng mét tiÕt häc nµo vÒ c¸c yÕu tè h×nh häc mµ c¸c em không thực hành để phát hiện kiến thức mới. Ngoài ra các em còn thực hành – luyện tập giải các loại bài tập đa dạng từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp để củng cố kiến thuức mới và rèn kĩ năng. - Trong giảng dạy các yếu tố hình học, giáo viên nên cân đối giữa tính khoa học và tính vừa sức. Chúng ta không nên đặt yêu cầu quá cao vào tính chính xác và sự chặt chẽ của kiến thức, khiến học sinh không thể tiếp thu đợc. Tuy nhiên cũng đừng vin vào cớ học sinh còn nhỏ, khả năng suy nghĩ còn nhiÒu h¹n chÕ mµ bÊt chÊp mäi yªu cÇu vÒ tÝnh khoa häc cña kiÕn thøc. Hay nãi c¸ch kh¸c lµ cÇn cè g¾ng d¹y c¸c yÕu tè h×nh häc cho häc sinh ë møc chặt chẽ và chính xác cao nhất mà trẻ có thể tiếp thu đợc. Chẳng hạn, khi dạy häc sinh vÒ chiÒu cao cña h×nh tam gi¸c, gi¸o viªn cha nªn yªu cÇu häc sinh ph©n biÖt: + Chiều cao là độ dài đoạn thẳng AH. + Còn đờng cao là đờng thẳng AH. Yªu cÇu nh thÕ lµ qu¸ cao: thiªn vÒ tÝnh khoa häc, coi nhÑ tÝnh võa søc. Tuy nhiªn nÕu gi¸o viªn chØ vÏ ®o¹n th¼ng AH vu«ng gãc víi BC råi chØ vµo vµ nãi: “§©y lµ chiÒu cao cña tam gi¸c” th× l¹i qóa thÊp bëi v× c¸ch giíi thiÖu nh vậy quá mơ hồ, cha mô tả đợc đặc điểm cơ bản của khái niệm chiều cao. D¹y nh thÕ lµ qu¸ thiªn vÒ tÝnh võa søc, coi nhÑ tÝnh khoa häc. ở đây để đảm bảo sự cân đối, ta nên kết hợp mô tả thêm “Đoạn thẳng kẻ từ đỉnh tam giác mà vuông góc với đáy thì gọi là chiều cao”. Sau đó cho học sinh tập vẽ chiều cao của hình tam giác trong các trờng hợp: đáy nằm ngang, đáy nằm xiên hoặc tam giác có ba góc nhọn, tam giác có góc tù, tam giác vu«ng. - Gi¸o viªn cÇn coi träng viÖc rÌn luyÖn cho häc sinh kÜ n¨ng sö dông c¸c dông cô h×nh häc. + D¹y cho c¸c em n¾m v÷ng c¸c thao t¸c cÇn thiÕt trong khi sö dông các dụng cụ hình học để vẽ hình, … đợc chính xác, đẹp và sạch. + Dạy cho các em cách giữ gìn, bảo vệ các dụng cụ hình học để sử dụng chúng đợc lâu bền và chính xác. + VÒ phÇn m×nh, gi¸o viªn còng ph¶i g¬ng mÉu: gi÷ g×n, b¶o qu¶n vµ có thái độ cẩn trọng trong khi sử dụng các dụng cụ hình học để vẽ hình, đo đacj, … Các hình vẽ của giáo viên trên bảng phải chính xác, sạch sẽ và đẹp, …. tuyệt đối không đợc cẩu thả. Đồng thời, giáo viên cũng phải chú ý sử dông phÊn mµu mét c¸ch thÝch hîp trong khi vÏ h×nh; ph¶i viÕt c¸c kÝ hiÖu hình học một cách rõ ràng, chuẩn xác và mẫu mực,… để học sinh dễ theo dõi vµ b¾t chíc. - Cần đặc biệt quan tâm đến việc thờng xuyê ôn tập, củng cố và hệ thèng ho¸ c¸c kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng h×nh häc. Nh÷ng quy t¾c vµ c«ng thøc hình học cần phải đợc thờng xuyên ôn lại để học sinh dễ nhớ. Giáo viên cần.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> cho học sinh áp dụng nhiều lần các công thức đó trong nhiều bài tập thực hành, qua đó mà trẻ ghi nhớ. Không nên coi việc bắt trẻ đọc thuộc làu các công thức và quy tắc nhiều lần là cách chính để ghi nhớ. C. PhÇn thø ba: KÕt luËn chung §æi míi ph¬ng ph¸p d¹y to¸n häc nãi chung vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc các yếu tố hình học nói riêng có thể nói là một qúa trình lâu dài. Để đi đến cái đích của việc đổi mới, bản thân ngời giáo viên cần có sự nỗ lực rất lớn. Gi¸o viªn cÇn n¾m ch¾c vµ hiÓu s©u c¸c néi dung d¹y häc cña ch¬ng tr×nh to¸n 4. Gi¸o viªn ph¶i biÕt nãi Ýt, gi¶ng gi¶i Ýt, lµm mÉu Ýt nhng l¹i thêng xuyªn lµm viÖc víi tõng häc sinh hoÆc tõng nhãm häc sinh. C¸ch lµm nh vËy đòi hỏi giáo viên phải biết cách tổ chức hoạt động của học sinh, phải không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ để đáp ứng kịp thời những tình huống có thể xảy ra. Nhờ cách dạy học này mà giáo viên nắm đợc kĩ năng của từng học sinh. Từ đó có thể giúp học sinh phát triển năng lực, tự tin, chủ động nắm kiến thức. Trên đây là một số sáng kiến để nâng cao chất lợng dạy học “Yếu tố h×nh häc” cho häc sinh líp 4. Trong ph¹m vi nghiªn cøu nhá hÑp t«i míi chØ đa ra một số biện pháp thực hiện trên. Bản thân tôi rất mong đợc sự đóng góp, nhận xét của đồng nghiệp để sáng kiến trên sẽ hoàn thiện hơn. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Kú Phó, ngµy 26 th¸ng 3 n¨m 2009 Ngêi viÕt. Qu¸ch V¨n Bµn.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>