Tư tưởng Hồ Chí Minh về “vấn đề cán bộ”, ý nghĩa đối với đội ngũ cán bộ quân đội hiện nay

Để nhận tài liệu liên hệ: Zalo 0978494441

TIỂU LUẬN
TƯ
TƯ TƯỞNG
TƯỞNG HỒ
HỒ CHÍ
CHÍ MINH
MINH VỀ
VỀ “VẤN
“VẤN ĐỀ
ĐỀ CÁN
CÁN BỘ”,
BỘ”,
Ý
Ý NGHĨA
NGHĨA ĐỐI
ĐỐI VỚI
VỚI ĐỘI
ĐỘI NGŨ
NGŨ CÁN
CÁN BỘ
BỘ QUÂN
QUÂN ĐỘI
ĐỘI HIỆN
HIỆN NAY
NAY

HÀ
HÀ NỘI,
NỘI, THÁNG

THÁNG 99 NĂM
NĂM 2021
2021


2
MỞ ĐẦU

Cán bộ và công tác cán bộ là mối quan tâm lớn của Hồ Chí Minh
trong suốt cuộc đời hoạt động của Người. Hồ Chí Minh đã dạy: Cán bộ là
gốc của cách mạng, là yếu tố quyết định sự thành bại của phong trào và
thực tiễn thắng lợi của cách mạng Việt Nam mấy thập kỷ qua đã cho chúng
ta thấy rõ như vậy. Vì thế, việc tiếp tục nghiên cứu nắm vững và vận dụng
sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và cơng tác cán bộ của Đảng và
đặc biết là thường xuyên chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội vững
BẮC NINH, THÁNG 5 NĂM 2013

BẮC NINH, THÁNG 5 NĂM 2013
mạnh càng có ý nghĩa
và giá trị thực tiễn sâu sắc đối với Đảng ta không chỉ

trong công cuộc đổi mới đất nước trong giai đoạn cách mạng hiện nay, mà
còn mãi mãi về sau.
I. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ vững mạnh
Thấm nhuần lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin làm cốt, từ tư tưởng của
C.Mác và Ph.Ăng-ghen: “...lãnh đạo phải là những người cao quý, sáng suốt và
hiểu biết(...) cần lãnh đạo nhiều, rất nhiều, bởi vì lãnh đạo là thường xuyên
khám phá và giải thích cho quần chúng hiểu được ý nghĩa của quy luật tự
nhiên”. V.I.Lênin với câu nói nổi tiếng: “hãy cho tôi một tổ chức của những
người cách mạng, tôi sẽ đảo lộn nước Nga”, và nếu vô sản Nga: “khơng có các

nhà cách mạng chun nghiệp, cơng việc khó thực hiện được”. “Nhiệm vụ tổ
chức của chúng ta là ở chỗ tìm ra những nhà lãnh đạo và những nhà tổ chức
trong quần chúng nhân dân. Công tác to lớn, vĩ đại ấy, ngày nay trở nên cấp
thiết”. Hồ Chí Minh với mục tiêu cuộc đời là giải phóng dân tộc, giải phóng xã
hội giải phóng con người, độc lập dân tộc dân chủ và chủ nghĩa xã hội. Để biến
mục tiêu, lý tưởng cách mạng thành hiện thực, vấn đề được Hồ Chí Minh quan
tâm hàng đầu là vấn đề tổ chức, là sớm lập ra Đảng cộng sản, một nhân tố quyết
định sự phát triển và quyết định sự thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Bởi lẽ,
trong quan điểm tư tưởng Hồ Chí Minh, để cứu dân, cứu nước trước hết phải có
Đảng cách mạng, có đội ngũ cán bộ ngang tầm địi hỏi của cách mạng trong mỗi
thời kỳ lịch sử. Ngay từ tác phẩm Bản án chế độ thực dân Pháp (năm 1925), sau


3
khi tố cáo những tội ác của chế độ thực dân ở các thuộc địa nói chung, ở Việt
Nam và Đơng dương nói riêng, Người cho rằng con đường để đánh đổ chế độ
thực dân ấy phải bằng cách mạng vơ sản. Cách mạng muốn thắng lợi, phải có sự
lãnh đạo của tổ chức cách mạng và có những con người tổ chức lãnh đạo đó.
Người viết: “ở Đơng dương chúng ta có đủ tất cả những cái mà một dân tộc
mong muốn... Nhưng chúng ta thiếu tổ chức và thiếu người tổ chức”1. Đảng ra
đời, tồn tại và phát triển là xuất phát từ yêu cầu của sự nghiệp cách mạng Việt
Nam. Hồ Chí Minh coi “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “công việc thành
công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”2, “vấn đề cán bộ là vấn đề rất
trọng yếu và rất cần kíp”3. Suốt những năm chuẩn bị thành lập Đảng cộng sản
Việt Nam, cùng với sự chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng cả về chính trị, tư tưởng
và tổ chức, Người đặc biệt quan tâm chuẩn bị đội ngũ cán bộ của Đảng. Trong
tác phẩm Đường cách mệnh (năm 1927) là tập hợp các bài giảng cho lớp cán bộ
cách mạng đầu tiên thì vấn đề đầu tiên và cũng là bài học đầu tiên Người nói đến
là “Tư cách người cách mạng”. Tác phẩm Sửa đổi lối làm việc (năm 1947) là thể
hiện sự quan tâm của Người về cán bộ và công tác cán bộ, trong điều kiện Đảng

cầm quyền, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành hẳn chương IV viết về vấn đề cán bộ
trong điều kiện Đảng cầm quyền. Cuối cùng Người để lại Di chúc (năm 1969)
rằng: “Cán bộ phải thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm
chính, chí cơng vơ tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là
người lãnh đạo người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.”
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ của Đảng
Hồ Chí Minh đánh giá rất cao vị trí vai trị chức năng nhiệm vụ của cán
bộ. Người cho rằng: “Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của
chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình
của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho
đúng”4, nếu cán bộ kém thì chính sách hay mấy cũng khơng thể thực hiện được.
1
2
3
4

Hồ
Hồ
Hồ
Hồ

Chí
Chí
Chí
Chí

Minh
Minh
Minh
Minh

:
:
:
:

Tồn
Tồn
Tồn
Tồn

tập,
tập,
tập,
tập,

Nxb
Nxb
Nxb
Nxb

Chính
Chính
Chính
Chính

trị
trị
trị
trị

quốc
quốc
quốc
quốc

gia,
gia,
gia,
gia,

Hà
Hà
Hà
Hà

Nội,
Nội,
Nội,
Nội,

1995,
2000,
2000,
2000,

t.2,
t.5,
t.5,
t.5,

tr.132
tr.253
tr.259
tr.269


4
Trong phong trào cách mạng, các khâu liên hoàn để làm nên thắng lợi là: Đường
lối, chủ trương, chính sách đúng của một tổ chức cách mạng; Quần chúng nhân
dân được giác ngộ, tích cực hưởng ứng tham gia; Cán bộ lãnh đạo giỏi. Ba điểm
ấy liên quan mật thiết với nhau. Riêng khâu cán bộ có một tác động lớn, trực
tiếp cho phong trào. Bởi vì, cán bộ tốt sẽ: góp phần tạo ra đường lối, chủ trương,
chính sách cho Đảng; giáo dục, động viên, tập hợp quần chúng nhân dân tham
gia tích cực vào phong trào cách mạng.
Hồ Chí Minh yêu cầu: Người cán bộ phải đủ đức lẫn tài, đức làm gốc.
Đức là đạo đức cách mạng, đây là yêu cầu cầu đầu tiên cần phải có đối với cán
bộ. Bởi vì đạo đức cách mạng là cơ sở, là nền. Người cán bộ của Đảng mà
không có đạo đức làm gốc, làm nền thì có tài giỏi đến mấy cũng chẳng có ích gì;
Người cán bộ phải tuyệt đối trung thành với Đảng, với tổ quốc, với sự nghiệp
cách mạng của nhân dân. Cách mạng là một sự nghiệp lâu dài, gian khổ, trải qua
bao nhiêu thử thách và bước ngoặt. Sự trung thành với Đảng là một yêu cầu cao
đối với người cán bộ. Sự trung thành hoàn toàn xa lạ với sự hoang mang dao
động và sự phản bội. Trên con đường dài hoạt động, đã có những người phản bội
lại Đảng phản bội tổ quốc, mặc dù trước đó họ có bề dầy chiến cơng cách mạng.
Vì thế sự thủy chung son sắt với Đảng, với cách mạng được coi là những điểm
chốt cơ bản khi nhìn nhận đánh giá cán bộ; Người cán bộ phải có năng lực lãnh
đạo tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, có trí tuệ, có trình độ
chun mơn và nghiệp vụ giỏi. Phải Bằng hành động của mình u mến kính
trọng nhân dân, làm cho dân tin, dân phục, dân tôn trọng và đảm bảo quyền làm

chủ của nhân dân; khiêm tốn học hỏi nhân dân, Chí cơng vơ tư, có tinh thần lo
trước thiên hạ, vui sau thiên hạ. Yêu cầu này đặc biệt quan trọng khi Đảng cầm
quyền, nếu không đáp ứng được u cầu này thì rõ ràng tồn bộ sự nghiệp sự
cách mạng của Đảng sẽ bị thất bại; Người cán bộ phải luôn học lý luận Mác Lênin, dùng lập trường quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin mà vận dụng vào
thực tiễn, tổng kết kinh nghiêm của Đảng ta. Đồng thời cán bộ phải học tập nâng
cao trình độ chun mơn. Bởi vì, người cán bộ chỉ có nhiệt tình khơng thơi thì


5
chưa đủ, cịn phải có tri thức; Người cán bộ phải có phong cách cơng tác tốt ,
khơng mắc bệnh chủ quan, cũng như tác phong quan liêu, đại khái, ham chuộng
hình thức, phơ trương, làm việc theo kiểu bàn giấy, chỉ tay năm ngón. Đồng thời
với tiêu chuẩn của người cán bộ, Hồ Chí Minh đề cập vấn đề công tác cán bộ
của Đảng, đây là vấn đề người coi là ln ln cần kíp và trọng yếu.
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Cơng tác cán bộ của Đảng.

Một là, phải làm tốt công tác đào tạo cán bộ: Trong tác phẩm sửa
đổi lối làm việc (tháng 10/1947), Chủ tịch Hồ Chí Minh khảng định: “cán
bộ là cái gốc của mọi cơng việc. Vì vậy, huấn luyện là cơng việc gốc của
Đảng”5, trong tác phẩm đó Người đưa ra những nội dung hết sức phong
phú và rất sâu sắc về từng mặt của công tác này, từ mục đích, động cơ học
tập đến nội dung, phương pháp huấn luyện, đào tạo, từ việc mở lớp đến
việc dậy và học. Theo Người, đào tạo cán bộ Là: cần phải huấn luyện nghề
nghiệp, huấn luyện chính trị, huấn luyện văn hóa, huấn luyện lí luận cho
cán bộ. Vì, cán bộ là cái gốc của mọi cơng việc, là nịng cốt của mọi tổ
chức, là lực lượng chính trong xây dựng và tổ chức thực hiện đường lối,
công việc thành công hay thất bại, đều do cán bộ tốt hay kém. Người coi
cách mạng là một nghề, nghề gì cũng phải học, phải được đào tạo và bồi
dưỡng, mà những người có chức năng tuyên truyền, vận động giáo dục, tổ
chức quần chúng làm cách mạng, phát huy vai trò của quần chúng chính là

cán bộ “những người đem chính sách của Đảng và chính phủ giải thích
cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân
chúng báo cáo cho Đảng, cho chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho
đúng”6. Vì thế, huấn luyện cán bộ cũng là cái gốc của Đảng. Đây chính là
con đường cơ bản để có được đội ngũ cán bộ của Đảng và nhà nước đủ đức
lẫn đủ tài. Ngay cả sau này, Người còn tiếp tục khảng định: “Muốn xây
5
6

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.269
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.269


6
dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần những con người xã hội chủ nghĩa”7,
“vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng
người”8, Càng thể hiện tư tưởng chiến lược nhất quán của Người. Hồ Chí
Minh cịn chỉ rõ những khuyết điểm của cơng tác huấn luyện cán bộ lúc đó
và Đảng chưa tìm đủ cách để nâng cao trình độ cho cán bộ, cả cán bộ cao
cấp, Hồ Chí Minh coi đấy là điều Đảng nên sửa chữa ngay và đề ra cách
sửa chữa.
Hồ Chí Minh chỉ rõ mục đích huấn luyện đào tạo là: “học để sửa
chữa tư tưởng, học để tu dưỡng đạo đức cách mạng, học để tin tưởng”9.
trong diễn văn khai mạc lớp học lí luận tại trường Nguyễn ái Quốc (nay là
học viện chính tri Hồ Chí Minh) ngày 07/09/1957, Bác chỉ rõ: “Trường
Đảng là một trường học để đào tạo những chiến sĩ tiên tiến phấn đấu cho
sự nghiệp của giai cấp vô sản”10. Trả lời câu hỏi học để làm gì? Hồ Chí
Minh chỉ rõ: học để làm người, làm việc, rồi mới để làm cán bộ. Cơng việc
thì ngày càng mới, càng khó, cho nên là việc học là suốt đời. Do nhu cầu
công việc mà người học phải đến trường, nên việc huấn luyện và đào tạo

của nhà trường phải nhằm đáp ứng yêu cầu công việc, chứ không phải chỉ
dậy lý luận chung chung. Cho nên việc huấn luyện cán bộ khơng chỉ huấn
luyện về lý luận, chính trị chun mơn, nghiệp vụ, nếu chỉ đơn thuần chú ý
bồi dưỡng kiến thức mà coi nhẹ nâng cao tư tưởng, trao dồi đạo đức, lối
sống là chưa đày đủ.
Theo Hồ Chí Minh nội dung chương trình huấn luyện phải phong
phú, tồn diện, bao gồm huấn luyện lý luận, chính trị nghề nghiệp (chun
mơn) và huấn luyện văn hóa....

7

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.10, tr.310
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.9, tr.222
9
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.6, tr.50
10
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.8, tr.469
8


7
Huấn luyện cán bộ về nghề nghiệp (nghiệp vụ), tức là cán bộ ở môn
nào phải học cho thạo công việc ở trong môn ấy. Các cơ quan lãnh đạo của
mỗi mơn phải gom góp tài liệu, sắp xếp cách dậy và học, kiểm tra kết quả,
sao cho cán bộ mình dần dần đi đến thạo cơng việc. Hồ Chí Minh yêu cầu
cần có nội dung rộng, bao gồm điều tra, nguyên cứu, kinh nghiêm, lịch sử,
khoa học... Người chỉ rõ dù học quân sự hay kinh tế, chính trị hay văn hóa
đều phải có sự hiểu biết một cách hệ thống năm nội dung cơ bản đó. Vì,
mục đích cuối cùng của huấn luyện là để thạo công việc.
Hồ Chí Minh cho rằng huấn luyện cán bộ về chính trị có hai nội dung

chính là huấn luyện thời sự và chính sách. Huấn luyện về thời sự là nghe
báo cáo về thời sự, đọc báo, thảo luận và nghe giải thích những vấn đề
quan trọng. Cịn huấn luyện chính sách là giúp cán bộ nguyên cứu, thảo
luận nghị quyết, đường lối chủ trương , chương trình, kế hoạch của Đảng.
Người cho rằng nếu có văn hóa giỏi, chun mơn giỏi, giàu kinh nghiêm
mà khơng có chính trị thì cũng như có một mắt sáng một mắt mờ. Sự yếu
kém về chính trị đẻ ra những khuynh hướng sai lầm hoặc “tả” hoặc “hữu”
xây dựng Đảng có ba mặt gắn bó với nhau là chính trị, tư tưởng và tổ chức.
Thiếu một trong ba mặt đó khơng thể có Đảng vững mạnh. Trên phạm vi
tồn xã hội mà xét, khơng có chính trị, cách mạng khơng thể thành cơng.
Huấn luyện văn hóa cho cán bộ, Hồ Chí Minh cho đây là việc rất
quan trọng, đặc biệt đối với những cán bộ cịn kém văn hóa. Người cho
rằng những cán bộ cịn non kém thì việc huấn luyện văn hóa là hết sức
quan trọng, bởi nếu không nắm được kiến thức thơng thường, thì sẽ rất khó
cho việc ngun cứu lý luận, học tập chun mơn, nghề nghiệp. Do đó,
Cán bộ có thể thay phiên nhau đi học. Lớp học văn hóa phải theo trình độ
văn hóa cao hay thấp mà đặt lớp, chứ không theo cán bộ cao hay thấp.
Theo Hồ Chí Minh nội dung văn hóa là những kiến thức về lịch sử, địa lí,


8
khoa học tự nhiên xã hội, cách viết báo cáo, nghĩa vụ quyền lợi của cơng
dân. Nói tóm lại, theo tư tưởng Hồ Chí Minh, thì ở bất kỳ hồn cảnh nào,
cán bộ cũng cần phải ra sức phấn đấu làm việc, cố gắng học tập nâng cao
trình độ lý luận, chính trị, văn hóa, chun mơn, nghiệp vụ, để phục vụ
nhiều hơn, tốt hơn cho sự nghiệp cách mạng.
Huấn luyện lí luận cho cán bộ là rất quan trọng, Người chỉ rõ sự cần
thiết của việc học tập lí luận đối với cán bộ, theo Người không chỉ lựa chọn
đúng cán bộ mà cịn phải dạy lí luận cho cán bộ. Người cho rằng Đảng ta
hy sinh tranh đấu, đoàn kết lãnh đạo nhân dân, giành lại độc lập và thống

nhất tổ quốc. Đây là, kết quả rất vẻ vang, nhưng bước vào thời kỳ mới, cán
bộ còn mắc nhiều khuyết điểm, mà nguyên nhân quan trọng là do sự yếu
kém hạn chế về lí luận của cán bộ. Khơng có lí luận cách mạng thì khơng
có phong trào cách mạng, người cách mạng khơng thể làm trịn nhiệm vụ
của người chiến sĩ tiên phong. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh, khơng có
lý luận thì khơng có kim chỉ nam, khơng có phương hướng cho hành động
của cán bộ, khơng có nguồn sáng cho đơi mắt của họ, nên họ mò mẫm lúng
túng như nhắm mắt mà đi, những người khơng biết lý luận, kém lý luận thì
khơng biết xem cho rõ, cân nhắc cho đúng sử lí cho khéo mọi cơng việc, do
đó kết quả thường thất bại. Huấn lý luận là để nâng cao trình độ lý luận cho
cán bộ nhằm đáp ứng đòi hỏi của nhiệm vụ cách mạng. Để, Đảng có thể
hồn thành sự nghiệp cách mạng của mình, thì phải hết sức tránh lí luận
sng, phải gắn lí luận với việc ngun cứu công tác thực tiễn, kinh nhiệm
thực tế.
Để thực hiện được mục đích, nội dung chương trình đào tạo, Hồ Chí
Minh yêu cầu người huấn luyện phải gương mẫu về mọi mặt. Phải nắm
vững những nguyên lí cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lênin, đường lối cách
mạng của Đảng, nhất là những vấn đề cốt yếu, những quan điểm có tính


9
nguyên tắc. Phải kiên định mục tiêu, lí tưởng cách mạng của Đảng. Từ đó
truyền cho người học lịng trung thành, niềm tin vào thắng lợi cuối cũng
của cách mạng. Người huấn luyện còn là những tấm gương về rèn luyện
phẩm chất, đạo đức của người cách mạng. Để dậy tốt Hồ Chí Minh cịn địi
hỏi người huấn luyện cịn phải có tác phong làm việc khoa học, biết sắp
xếp thời gian và bài học phù hợp với từng loại lớp sao cho khéo, mạnh lặc
mà không “xung đột” với nhau. Phải chống các bệnh chủ quan, hẹp hòi ba
hoa. Nghiêm túc trong tài liệu, trong cách kiểm tra, thi thưởng, phạt. người
yêu cầu người dạy phải học thêm mãi, học để tiến bộ, càng tiến bộ càng

cần phải học thêm và người cho rằng: “Người huấn luyện nào tự cho là
mình đã biết đủ cả rồi, thì người đó dốt nhất” 11
Đối với người học, Hồ Chí Minh yêu cầu trước hết phải xác định
động cơ đúng đắn: học để làm người, làm việc, rồi mới đến làm cán bộ.
Học để phục sự Đảng phục sự giai cấp, phục vụ tổ quốc và phục vụ nhân
dân. Học lý luận còn để cải tạo cải tạo xã hội , cải tạo thế giới, giải quyết
những vấn đề cụ thể. Người chỉ rõ: Học lí luận khơng phải để nói mép, để
trang sức; Khơng phải chỉ học ít câu của mác lênin để lịe người ta, khơng
phải học “lý luận vì lí luận, hoặc tạo cho mình một cái lí luận để sau này
đưa ra mặc cả với Đảng”12. Cùng với động cơ học tập đúng đắn thì cịn
phải nêu cao tính khiêm tốn, thật thà. Phải tự nguyện tự giác, tích cực chủ
động, chịu khó khơng lùi bước trước bất cứ khó khăn nào trong học tập.
Phải xem học tập là nhiệm vụ bắt buộc mà người cán bộ cách mạng phải
hoàn thành cho được. Cần khắc phục bệnh kiêu ngạo, tự phụ, tự mãn, nó là
kẻ thù số một của học tập.
Phương pháp dạy và học của cán bộ. Trước hết, cần phải nâng cao và
hướng dẫn việc tự học. Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, nói về cách
11
12

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.6, tr.46
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.8, tr.46


10
học tập Người khảng định phải: “phải lấy tự học làm cốt. Do thảo luận và
chỉ bảo mà giúp vào” đây là quan điểm học rất hiện đại là biến một quá
trinh đào tạo thành quá trình tự đào tạo, coi việc tự học tập của cán bộ là
chính, giảng dạy của người thầy là để hỗ trợ cho việc tự học được hiệu quả
hơn, không thể thay thế cho việc tự học; Thứ hai, phải nêu cao tác phong

độc lập suy nghĩ và tự do tư tưởng, không tin một cách mù quáng từng câu
một trong sách vở. Người chỉ rõ: “có vấn đề chưa thơng suốt
Tóm lại: Huấn luyện cán bộ mà Hồ Chí Minh đề cập cho ta thấy ý
nghĩa và tầm quan trọng của nó lúc bấy giờ. Về nội dung và cách huấn
luyện rất phù hợp với hoàn cảnh mà nhân dân ta đang tiến hành cuộc kháng
chiến lâu dài và gian khổ. Ngày nay, trình độ mọi mặt của cán bộ đã phát
triển rất nhiều so với lúc đó, cơng tác bồi dưỡng, đào tạo cán bộ cũng vậy
và có những yêu cầu ngày càng cao trong giai đoạn mới của cách mạng
nước ta. Tuy vậy một số cách thức huấn luyện mà Hồ Chí Minh đề ra trong
huấn luyện nghiệp vụ, huấn luyện chính trị và huấn luyện lí luận... vẫn mãi
là ý nghĩa thực tiễn phong phú và sâu sắc đối với chúng ta.
Hai là, Phải hiểu và đánh giá đúng cán bộ: Công tác cán bộ gồm
nhiều khâu, nhiều việc từ tìm hiểu, tuyển chọn cán bộ đến đào tạo, bồi
dưỡng, sử dụng điều động, đề bạt cán bộ, chăm sóc sức khỏe và đời sống,
khen thưởng kỷ luật cán bộ... Các khâu cơng việc đó liên kết với nhau, tác
động qua lại lẫn nhau nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ số lượng và
chất lượng cao. Đánh giá đúng cán bộ là khâu quan trọng đầu tiên của cơng
tác cán bộ. Đây cũng là u cầu có tính chất như là quan điểm xuất phát để
Đảng tiến hành các công việc khác của công tác cán bộ. Muốn hiểu và
đánh giá đúng cán bộ, phải có những chuẩn mực phù hợp với từng thời kỳ,
từng địa phương, từng lĩnh vực và hồn tồn có thái độ cơng minh, khách
quan, toàn diện, cụ thể. Đây là điều tối cần thiết, bởi người đi đánh giá


11
người khác mà bản thân người đó mắc nhiều khuyết điểm thì khơng thể
làm tốt chức trách của mình. Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, Người
nhấn mạnh trước tiên đến việc: “1 - Phải biết rõ cán bộ - Từ trước đến nay,
Đảng ta chưa thực hành cách xem xét cán bộ. Đó là một khuyết điểm to.
kinh nghiệm cho ta biết: mỗi lần xem xét lại nhân tài, một mặt tìm thấy

những nhân tài mới, một mặt khác thì những người hủ hóa cũng lịi ra”13.
Hồ Chí Minh cho rằng, người ta hay mắc những chứng bệnh như: tự cao tự
đại; ưa người ta nịnh mình; định kiến đối với người khác; đem một cái
khuôn nhất định chật hẹp mà mà lắp vào tất cả mọi người khác nhau. Vì
vậy, muốn hiểu và đánh giá đúng cán bộ, phải ln ln sửa chữa khuyết
điểm của mình.
Đánh giá cán bộ phải thường xuyên, khách quan, toàn diện, cụ thể.
bởi lẽ, quá khứ, hiện tại và tương lai của mỗi người cán bộ không phải luôn
giống nhau, phải xem xét cả q trình của họ, khơng nên chỉ xem xét ngoài
mặt, xem xét một lúc, một việc mà xem xét kỹ cả tồn bộ cơng việc của
cán bộ. Người, ví dụ: “có người khi trước theo cách mạng mà nay lại phản
cách mạng. Có người khi trước khơng cách mạng mà nay tham gia cách
mạng. Thậm chí có người đang theo cách mạng sau này có thể phản cách
mạng. Một số cán bộ trước có sai lầm, khơng phải vì thế mà sai lầm mãi
mãi. Cũng có cán bộ đến nay chưa bị sai lầm, nhưng chắc gì sau này
không bị sai lầm. Quá khứ, hiện tại và tương lai của mọi người không phải
luôn giống nhau”. đánh giá cán bộ phải được tiến hành một cách thường
xuyên, một mặt Đảng sẽ tìm thấy những cán bộ mới cho cách mạng, mặt
khác thì “những người hủ hóa cũng lịi ra”
Ba là, Phải khéo dùng cán bộ biết kết hợp bố trí cán bộ: Về dùng cán
bộ theo Hồ Chí Minh là phải biết rõ cán bộ, cất nhắc cán bộ cho đúng,
khéo dùng cán bộ, phân phối cán bộ hợp lý, giúp cán bộ cho đúng, giữ gìn
13

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.274


12
cán bộ. Đây là yêu cầu đặt người đúng việc. người đời ai cũng có chỗ hay
chỗ dở. Ta phải dùng chỗ hay và giúp sửa chữa chỗ dở. Dùng người như

dùng gỗ. Người thợ khéo thì gỗ to, nhỏ, thẳng, cong đều tùy chỗ mà dùng
được. “Thường chúng ta khơng biết tùy tài mà dùng người. Thí dụ như thợ
ren thì bảo đi đóng tủ, thợ mộc thì bảo đi rèn rao. Thành thử hai người đều
lúng túng. Nếu biết tùy tài mà dùng người thì hai người đều thành cơng”.
Vì thế, Theo Hồ Chí Minh, Mặt trận dân tộc ngày càng mở rộng, nảy nở ra
hàng ngàn, hàng vạn người hăng hái tham gia vào Đảng ta. Họ hăng hái
nhưng lí luận cịn thiếu, kinh nghiệm cịn ít. Trong công tác, họ thường gặp
những vấn đề to tát, họ phải tự giải quyết. Vì vậy, chúng ta cần phải đặc
biệt săn sóc họ. Do đó vấn đề cán bộ rất trọng yếu, rất cần kíp.
Muốn dùng cán bộ trước hết phải hiểu và đánh giá đúng cán bộ. Đây
là một u cầu có tính chất như là một quan điểm xuất phát để Đảng tiến
hành các công việc khác của công tác cán bộ. Muốn hiểu đánh giá đúng
cán bộ, trước hết phải có những chuẩn mực phù hợp với từng thời kỳ, từng
địa phương, từng lĩnh vực phải tự biết mình, phải biết đúng sự phải trái của
mình thì mới biết đúng sự phải trái của người ta. Nếu khơng biết sự phải
trái của mình thì chắc không nhận rõ người cán bộ tốt hay xấu. Hồ Chí
Minh phê phán những chứng bệnh mà người lãnh đạo hay mắc phải là: tự
cao, tự đại; ưa người ta nịnh mình; đem lịng u nghét mà đối với người;
đem một cái khuôn khổ chật hẹp nhất định mà lắp vào tất cả mọi người
khác nhau. Người lãnh đạo phạm vào một trong bốn bệnh đó thì cũng như
đã mang kính màu, khơng bao giờ thấy cái mặt thật của những cái mình
trơng.
Bốn là, Chống các biểu hiện tiêu cực trong cơng tác cán bộ: Hồ Chí
Minh phê phán những bệnh thường mắc phải trong công việc dùng cán bộ
như: Ham dùng người bà con, anh em quen biết, bầu bạn, cho họ là chắc


13
chắn hơn người ngồi, để rồi từ đó nảy sinh ra nhiều quan niệm lệch lạc
trong công tác cán bộ; Ham dùng những kẻ khéo nịnh mình mà chán ghét

những người chính trực. Kẻ xu nịnh bao giờ cũng là kẻ cơ hội, có những kẻ
cơ hội chính trị nhưng cũng có những kẻ cơ hội chỉ vì quyền lợi tầm
thường (một số người là cơ hội kiếm chác). Nếu khơng tỉnh táo đề phịng
thì rất rễ đưa những kẻ này vào những chức vụ Đảng, chính quyền đồn thể
và tác hại thật khôn lường; Ham dùng những người hợp tính tình với mình,
mà tránh những người khơng hợp với mình, bất kể người đó năng lực ra
sao, nên sa vào hiện tượng cánh hẩu, biệt phái chia rẽ, phe nhóm; Tình
trạng cục bộ địa phương là những tàn dư của tư tưởng phong kiến, là hậu
quả của chính sách chia để trị của thực dân Pháp.
Hồ Chí Minh từng dạy: “Trong Đảng ta còn những người chưa học
được, chưa làm được bốn chữ “chí cơng vơ tư”, cho nên mắc phải chứng
bệnh chủ nghĩa cá nhân. Chủ nghĩa cá nhân là một thứ vi trùng rất độc, do
nó mà sinh ra các thứ bệnh rất nguy hiểm...” 14. Người nói tiếp: “Kéo bè kéo
cánh lại là một bệnh rất nguy hiểm nữa.
Từ bè phái mà dẫn đến chia rẽ. Ai hợp với mình thì người xấu cũng
cho là tốt, việc dở cũng cho là hay. Ai không hợp với mình thì người tốt
cũng cho là xấu, việc hay cũng cho là dở, rồi tìm mọi cách dèm pha, nói
xấu, tìm cách dìm người đó xuống.
Bệnh này rất hại cho Đảng. Nó làm hại đến sự thống nhất. Nó làm
cho Đảng bớt mất nhân tài và không thực hành đầy đủ chính sách của
mình. Nó gây ra những mối nghi ngờ”15
Những căn bệnh trên đây đã tác hại đến công tác xây dựng Đảng nói
chung và cơng tác cán bộ nói riêng. Vì những bệnh đó, kết quả là họ làm bậy mà
mình vẫn cứ bao dung, che chở, bảo hộ, khiến cho họ ngày càng hư hỏng. Cịn
14
15

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.255
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.257

14
đối với những người chính trực thì bới lơng tìm vết để trả thù. Như thế, cố nhiên
hỏng cả công việc của Đảng, hỏng cả danh giá của người lãnh đạo.
Bốn là, có gan cất nhắc cán bộ, đề bạt cán bộ: Lựa chọn cán bộ là phải:
chọn những người rất trung thành và hăng hái trong công việc, luôn quan hệ mật
thiết với dân chúng, có thể phụ trách giải quyết những vấn đề trong những hồn
cảnh khó khăn, ln giữ đúng kỷ luật. Hồ Chí Minh nêu lên bốn tiêu chuẩn để
lựa chọn cán bộ: Thứ nhất, là những người đã tỏ ra trung thành, hăng hái trong
công việc và trong đấu tranh; Thứ hai, là những người liên hệ mật thiết với dân,
hiểu biết dân luôn chú đến lợi ích của dân. như thế dân mới tin cậy và nhận
những cán bộ đó là những người lãng đạo họ; Thứ ba, là những người có thể phụ
trách giải quyết các vấn trong những điều kiện kiện hoàn cảnh khó khăn. Ai sợ
phụ trách, và khơng có sáng kiến thì khơng phải người lãnh đạo. Người lãnh đạo
đúng cần phải: khi thất bại không hoang mang, khi thắng lợi không kiêu ngạo.
Khi thi hành các nghị quyết, gan góc khơng sợ khó khăn; Thứ tư là những người
ln luôn giữ đúng kỷ luật.

Người cho rằng công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt
hay kém. Vì vậy Đảng phải ni dậy cán bộ như người làm vườn vun trồng
những cây cối quý báu. Phải trọng dụng nhân tài, trọng dụng cán bộ, trọng
mỗi một người có ích cho cơng việc trung của chúng ta. Đảng ta là một
đoàn thể đấu tranh, trong cuộc tranh đấu thường hao tổn một số cán bộ quý
báu. Vì vậy, chúng ta càng phải quý cán bộ, phải bổ xung xán bộ, phải giữ
gìn cán bộ cũ và đào tạo cán bộ mới.
Trên cơ sở những tiêu chuẩn đó mà lựa chọn cán bộ, và phải biết
cách dùng cán bộ cho đúng. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ người lãnh đạo:
phải có độ lượng vĩ đại thì mới có thể đối với cán bộ một cách chí cơng vơ
tư, không thành kiến, khiến cho cán bộ khỏi bị rơi; phải có tinh thần rộng
rãi, mới có thể gần gũi những người mình khơng ưa; phải có tính chịu khó

dạy bảo, mới có thể nâng đỡ những đồng chí cịn kém, giúp họ tiến bộ;


15
phải sáng suốt, mới khỏi bị bọn vu vơ bao vây mà xa cách cán bộ tốt; phải
có thái độ vui vẻ, thân mật, các đồng chí mới vui lịng gần gũi mình.
Muốn cho cán bộ yên tâm làm việc, theo người phải có gan cất nhắc
cán bộ. Cất nhắc cán bộ phải vì cơng tác, tài năng, vì cổ động cho đồng chí
khác thêm hăng hái. Như thế cơng việc nhất định chạy. Nếu vì lịng u
nghét, vì thân thích, vì nể nang, nhất định khơng ai phục, mà gây lên mối
lơi thơi trong Đảng, như thế là có tội với Đảng với đồng bào.
Phải khiến cho cán bộ có gan nói, có gan đề ra ý kiến phê bình ưu
khuyết điểm của cán bộ lãnh đạo. Như thế chẳng những khơng phạm gì đến
uy tín của người lãnh đạo mà lại tỏ ra dân chủ thực sự trong Đảng; phải
khiến cho cán bộ có gan phụ trách, có gan làm việc. Có nhiều việc hay việc
dở một phần do cán bộ có đủ năng lực hay khơng, nhưng một phần cũng do
cách lãnh đạo có đúng hay khơng. Năng lực của con người khơng phải
hồn tồn do tự nhiên mà có , mà phần lớn là do cơng tác, do tập luyện mà
thành. Lãnh đạo khéo, tài nhỏ có thể hóa ra tài to. Lãnh đạo khơng khéo ,
tài to cũng hóa ra tài nhỏ.
Cũng theo Hồ Chí Minh, trước khi giao công tác cho cán bộ, phải
bàn kỹ với họ. Nếu họ gánh không nổi, chớ miễn cưỡng giao việc đó cho
họ. Khi đã trao cho họ thì cần phải chỉ đạo rõ ràng, sắp xếp đầy đủ, vạch rõ
những điểm chính và những khó khăn có thể xẩy ra. Một khi đã quyết định
rồi thì thả cho họ làm, khuyên họ cứ cả gan mà làm và phải hồn tồn tin
họ. Nếu khơng tin cán bộ sợ họ làm khơng được, rồi thì việc gì mình cũng
nhúng vào, kết quả thành chứng bao biện mà công việc vẫn khơng xong.
Cán bộ thì vớ vẩn cả ngày, sinh ra buồn rầu nản chí.
năm là, Thương yêu cán bộ chăm sóc cán bộ, tạo điều kiện cho cán bộ
trưởng thành: Hồ Chí Minh đã phân tích một cách sâu sắc, giầu lòng nhân ái,

theo Người đào tạo bồi dưỡng để có được cán bộ tốt là một quá trình lâu dài,
khơng phải vài ba tháng, hoặc vài ba năm đã đào tạo được người cán bộ tốt, mà


16
cần phải trải qua công tác, được tôi luyện trong thực tiễn tranh đấu, huấn luyện
lâu năm mới được. Trái lại, trong quá trình hoạt động thực tiễn, cán bộ khó tránh
khỏi sai lầm, khuyết điểm, nếu khơng được phát hiện, sửa chữa kịp thời sẽ dẫn
đến thối hóa biến chất, dễ mất cán bộ. Vì vậy Đảng phải thương yêu cán bộ,
thương yêu không phải là vỗ về, nuông chiều, thả mặc, mà là giúp đỡ cán bộ để
họ tiến bộ; giúp họ giải quyết những vấn đề khó khăn trong sinh hoạt, khi họ đau
ốm được chăm nom để gia đình họ khỏi túng quẫn, vv... Thương yêu là luôn
luôn chú ý đến công tác của họ. Thấy họ có khuyết điểm thì giúp họ sửa ngay, để
vun trồng cái thói cả gan phụ trách, cả gan làm việc của họ. Đồng thời cũng nêu
rõ những ưu điểm, những thành công của họ, nhưng không làm cho họ kiêu
căng, mà làm cho họ thêm hăng hái, thêm gắng sức, vun đắp chí khí của họ để đi
đến chỗ bại khơng nản, thắng khơng kiêu. Vì kiêu ngạo là bước đầu của thất bại.
Đối với cán bộ mắc sai lầm, theo quan điểm của Hồ Chí Minh ta khơng sợ
sai lầm và khuyết điểm, chỉ sợ không cố gắng sửa chữa, và chỉ sợ những người
lãnh đạo không biết tìm cách đúng để giúp cán bộ sửa chữa sai lầm. Cách đúng,
theo Người là người lãnh đạo phải giúp đỡ họ một cách chí tình, làm cho họ tự
giác thấy được nguyên nhân của sai lầm và tác hại của nó, để có biện pháp sửa
chữa một cách tích cực và hiệu quả. Không phải một sai lầm to lớn mà đã vội
cho họ là cơ hội chủ nghĩa, đã cảnh cáo, đã tạm khai trừ. Những cách quá đáng
như thế đều không đúng. Sửa chữa sai lầm một phần trách nhiệm của cán bộ
mắc sai lầm, một phần cũng là trách nhiệm của người lãnh đạo. Sửa chữa sai lầm
bằng giải thích, thuyết phục, cảm hóa, dậy bảo là điều nên làm, nhưng không
phải tuyệt nhiên là không dùng xử phạt. Vấn đề là phải phân tích rõ ràng mức độ
sai lầm nặng hay nhẹ một cách thấu tình, đạt lý mà hình thức sử phạt cho đúng.
Cuối cùng Hồ Chí Minh Hồ Chí Minh kết luận: Cách đối sử với cán bộ là

một điểm trọng yếu trong tổ chức cơng việc. Cách đối sử khéo, có đúng thì mới
thực hiện được nguyên tắc “vấn đề cán bộ quyết định mọi việc”. Phê bình sử
phạt cho đúng chẳng những khơng làm mất thể diện và uy tín của cán bộ, của


17
Đảng, trái lại còn làm cho sự lãnh đạo mạnh mẽ hơn, thiết thực hơn, do đó mà
uy tín thể hiện ngày càng tăng thêm.
Trong chính sách cán bộ Chủ tịch Hồ Chí Minh cịn thể hiện tư tương
“chiêu hiền đãi sĩ”, “cầu người hiền tài” biểu hiện rất rõ ngay khi nước nhà mới
giành được độc lập với tư cách là chủ tịch nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra chỉ
thị cho các địa phương phải tìm người hiền tài ra gánh vác công việc cho nước,
cho dân, chúng ta có thể cảm nhận được chính sách chiêu hiền đãi sĩ của Người
qua những lời cảm kích sau đây: “ Nước nhà cần phải kiến thiết. Kiến thiết cần
phải có người tài. Trong số 20 triệu người đồng bào chắc khơng thiếu người có
tài có đức. E vì chính phủ khơng đến, thấy khơng khắp, đến nỗi những bậc tài
đức khơng thể xuất hiện. Khuyết điểm đó tơi xin thừa nhận. Nay muốn sửa đổi
điều đó và trọng dụng những kẻ hiền năng, các địa phương phải lập tức điều tra
nơi nào có người tài đức, có thể làm được những việc ích nước lợi dân, thì phải
báo cáo ngay cho chính phủ biết.
Báo cáo phải nói rõ tên tuổi , nghề nghiệp, tài năng, nguyện vọng và chỗ
ở của người đó. Hạn trong một tháng, các cơ quan địa phương phải báo cáo
cho đủ”16. Hồ Chí Minh thể hiện một con người có cái tâm trong như pha lê.
Người đã tập hợp được rất nhiều nhân tài cho đất nước dưới ngọn cờ đại nghĩa
của mình. Những người đi theo tiếng gọi của người đã trở nên những người con
trung kiên cho tổ quốc, thành vốn cán bộ quý cho Đảng, cho nhà nước và các
đoàn thể nhân dân.
Tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh về cơng tác cán bộ luôn luôn gắn với sự
nghiệp cách mạng vĩ đại của dân tộc, đã và đang trở thành cái cẩm nang, kim chỉ
nam và mặt Trời soi sáng cho công tác cán bộ của Đảng. Là vấn đề đại sự, đang

nóng hổi, bức xúc hiện nay. Bởi vì, cán bộ và cơng tác cán bộ đang đứng trước
địi hỏi phải ngang tầm sự phát triển của sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân
dân ta.

16

Hồ Chí Minh: Về Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb CTQG, HN, 1993, trang 228-229


18
Riêng đối với quân đội ở thời kỳ nào, giai đoạn nào, Bác cũng luôn
chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ cả về chính trị, tư tưởng, quan điểm, lề
lối tác phong công tác. Bởi lẽ, theo quan điểm của Bác cán bộ là những
người đem chính sách của Đảng, của chính phủ cho quần chúng hiểu rõ và
thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho
chính phủ hiểu rõ để đặt chính ách cho đúng. Vì vậy, cán bộ là cái gốc của
mọi cơng việc. Do đó, huấn luyện cán bộ là cái gốc công việc gốc của
Đảng. Đội ngũ cán bộ là lực lượng nòng cốt xây dựng quân đội, đưa chủ
trương đường lối chính sách nghị quyết của Đảng vào quán triệt chỉ đạo tổ
chức thực hiện trong các hoạt động của quân đội: xây dựng, huấn luyện
chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu, công tác lao động sản xuất, đạt chất lượng
hiệu quả cao, biến đường lối chủ trương chính sách của Đảng nhà nước, chỉ
thị mệnh của cấp trên thành hiệu quả thiết thực trong đời sống chiến đấu,
công tác, lao động sản xuất của quân đội. Cho nên bất cứ chính sách gì, cán
bộ tốt thì thành cơng. Và người coi huấn luyện bồi dưỡng cán bộ là công
việc gốc của Đảng. Bao giờ Bác cũng giành cho đội ngũ cán bộ quân đội
sự quan tâm đặc biệt, những tình cảm hết sức sâu sắc và rộng lớn. Người
luôn gắn việc bồi dưỡng giáo dục, rèn luyện bồi dưỡng cán bộ, với đường
lối chính trị, đường lối quan sự, nhiệm vu cách mạng của Đảng, của quân
đội trong từng thời kỳ, từng giai đoạn cách mạng, đề ra những yêu cầu cụ

thể về phẩm chất năng lực của cán bộ tương ứng với địi hỏi của nhiệm vụ
chính trị đặt ra. Trong đó quan điểm bao trùm nhất là: Bác nhắc nhở cán bộ
phải ra sức học tập, tu dưỡng nắm vững bản chất cách mạng khoa học của
chủ nghĩa Mác - Lênin để củng cố giữ vững lập trường, bản chất chính trị,
có phương pháp sử lí đúng đối với công việc và đối với con người. Bác
thường căn dặn “cán bộ phải thường thương yêu đội viên. Đối với anh em
ốm yếu, thương tật, cán bộ phải trông nom, thăm hỏi. Người đội trưởng,


19
người chính trị viên phải là người anh, người chị người bạn của đội viên.
chưa làm được như vậy thì chưa hết nhiệm vụ”, rằng “từ tiểu đội trưởng
trở lên, từ tổng tư lệnh trở xuống, phải săn sóc đời sống vật chất và tinh
thần của đội viên, phải xem xét đội viên ăn uống như thế nào, phải hiểu
nguyện vọng và thắc mắc của đội viên. Bộ đội chưa ăn cơm, cán bộ khơng
được kêu mình đói. Bộ Đội khơng có áo mặc, cán bộ khơng được kêu mình
rét. Bộ đội chưa đủ chỗ ở, cán bộ không được kêu mình mệt. Thế mới là
dân chủ, là đồn kết, là tất thắng”. Đối với nhân dân, Bác thường căn dặn
cán bộ chiến sĩ, phải kính trọng dân , giúp đỡ dân, khiêm tốn học hỏi nhân
dân không được công thần kiêu ngạo. Mình đánh giặc là vì nhân dân,
nhưng khơng phải là “cứu tinh” của dân, mà là có trách nhiệm phục sự
nhân dân. Tất cả bộ đội phải làm cho dân tin, dân phục dân yêu. Phải làm
thế nào khi mình chưa đến thì dân trơng mong, khi mình đến thì dân giúp
dỡ, khi mình đi nơi khác thì dân luyến tiếc. Muốn vậy, cán bộ phải giúp đỡ
dân, thương yêu dân. Mỗi quân nhân phải là một cán bộ tuyên truyền bằng
việc làm của mình.
Bởi vậy, ngay từ ngày thành lập đến nay, dù trong gian khổ chiến đấu hy
sinh, giải phóng dân tộc, bảo vệ tổ quốc, hay trong huấn luyện sẵn sàng chiến.
Học tập công tác, lao động sáng tạo của thời bình, quân đội ta luôn luôn phấn
đấu thực hiện lời dậy của Bác Hồ kính yêu “trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn

sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm
vụ nào cũng hồn thành khó khăn nào cũng vượt qua kẻ thù nào cũng đánh
thắng”. Chính vì vậy, mà đồng bào ta ở mọi miền đất nước đã tặng cho quân đội
ta danh hiệu cao quý “Bộ đội cụ Hồ”. “Bộ đội cụ Hồ” một lòng một dạ phục vụ
hân dân, đi dân nhớ ở dân thương, bộ đội là một hình mẫu về đạo đức lối sống.
Đối với đồng đội đồng chí thì q trọng như ruột thịt, hết lịng giúp đỡ nhau
cùng tiến bộ. Cán bộ thương yêu chiến sĩ chia ngọt sẻ bùi với cấp dưới, làm cho
chiến sĩ tơn trọng cán bộ. Mọi người sống có lí tưởng sống có kỷ luật, khiêm tốn


20
giản dị, trung thực thẳng thắn, lễ độ và nhân hậu, kính già u trẻ. Mình vì mọi
người. “Bộ đội cụ Hồ” là tình sâu nghĩa nặng.

II. ý nghĩa trong xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội hiện nay
1. Thực trạng và tính cấp thiết phải thường xuyên chăm lo xây dựng
đội ngũ cán bộ của Đảng và trong quân đội vững mạnh hiện nay
1.1 - Dưới ngọn cờ tư tưởng của Người, cách mạng Việt Nam đã
vững bước tiến lên giành được những thắng lợi có ý nghĩa lịch sử mang
tầm thời đại. Và ngày nay cả nước đang thực hiện đường lối đổi mới xây
dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghiã, phấn đấu thực hiện mục tiêu dân
giàu nước mạnh xã hội công bằng dân chủ văn minh, tiến lên chủ nghĩa xã
hội.
Ở vào thời điểm hiện nay, đứng trước tình hình thế giới có những diễn
biến phức tạp khó lường, các thế lực thù địch phản động dùng mọi thủ đoạn
nham hiểm nhất để phá hoại sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Đồng thời những
căn bệnh của Đảng cầm quyền chưa chữa khỏi. Do đó, xây dựng Đảng càng địi
hỏi phải chỉnh đốn Đảng, chỉnh đốn Đảng là nội dung cơ bản của xây dựng
Đảng, Chỉnh đốn Đảng trước hết về tư tưởng, tổ chức, cán bộ, và phương thức
lãnh đạo của Đảng, làm cho Đảng trong sạch, bảo đảm hiệu quả sự lãnh đạo của

Đảng trong thời kỳ mới. Việc xây dựng chỉnh đốn Đảng chủ yếu nhằm khắc
phục những lệch lạc về tư tưởng, chính trị, sự thối hóa biến chất trong đạo dức
lối sống, thiếu tu dưỡng rèn luyện buông thả của một bộ phận cán bộ.
Ngay từ đại hội V của Đảng, đã nhận định tình hình xa sút phẩm chất,
giảm sút ý chí chiến đấu một bộ phận cán bộ Đảng viên. “Nhiều người từ sai
lầm trong sinh hoạt, quan liêu trong tác phong, đã đi đến chỗ biến chất trong lối
sống, thối hóa về chính trị”17. Đại biểu đại hội VIII của Đảng nhận định: “Một
bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên thiếu tu dưỡng bản thân, phai nhạt lý
tưởng, mất cảnh giác, giảm sút ý chí, kém ý thức tổ chức kỷ luật, xa đọa về đạo
đức lối sống. Một số cán bộ thối hóa về chính trị, tuy rất ít nhưng hoạt động
Đảng cộng sản Việt Nam , Văn kiện Đại họi đại biểu toàn quốc lần thứ V, Tập III, Nxb Sự
thật, HN 1982, tr.25
17


21
của họ của họ gây hậu quả hết sức nghiêm trọng”18 hiện tượng suy thoái này đến
nay vẫn chưa được ngăn chặn và đẩy lùi, và không chỉ ở đảng viên thường mà cả
ở cán bộ lãnh đạo cao cấp.
1.2 - Trước diễn biến phức tạp của tình hình và tác động tiêu cực của xã
hội. Do đó, trong Đảng bộ Qn đội cũng cịn khơng ít cán bộ, đảng viên cịn
biểu hiện hẫng hụt về chí tuệ, thiếu dũng khí đấu tranh, tư tưởng trung bình chủ
nghĩa, cá biệt có cả cán bộ lãnh đạo các cấp mang nặng chủ nghĩa cá nhân, giảm
sút ý chí, tư tưởng cơ hội thực dụng, tham nhũng chạy theo tham vọng quyền
lực, danh lợi, cục bộ bản vị, chưa gương mẫu rèn luyện bản thân, ... Gây hậu quả
sấu. Xây dựng và quy hoạch đội ngũ cán bộ có mặt cịn bất cập trước yêu cầu
mới; trong thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ cịn biểu hiên dân chủ hình
thức, đề cao uy quyền cá nhân...
Tóm lại, tất cả tình hình trên cho thấy, hơn lúc nào hết Đảng phải được
xây dựng chỉnh đốn, trong đó vấn đề then chốt là cán bộ và cơng tác cán bộ. Để

cho Đảng có đủ trình độ, trí tuệ, bản lĩnh, phẩm chất, năng lực lãnh đạo và sức
chiến đấu của mình, đáp ứng tình hình nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Đây khơng
những là vấn đề then chốt mà còn là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và cấp bách,
có ý nghĩa quyết định đối với toàn bộ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước,
đối với vận mệnh chế độ ta và Đảng ta.
2. Một số giải pháp góp phần vận dụng sáng tao tư tưởng Chủ tịch Hồ
Chí Minh và các văn kiện, nghị quyết của Đảng vào xây dựng đội ngũ cán bộ
quân đội vững mạnh đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn hiện
nay.
Thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, thực hiện mục tiêu xây dựng dân
giầu nước mạnh xã hội công bằng dân chủ văn minh, tiến lên chủ nghĩa xã hội.
Từ đại hội VI, VII, VIII, IX và một số nghị quyết của trung ương đã nêu rõ phải
đổi mới cán bộ và công tác cán bộ, đổi mới cả về phương pháp và tổ chức. Đồng
thời đề ra những giải pháp cụ thể về vấn đề này. Đại hội Đảng IX khảng định:
Đảng cộng sản Việt Nam , Văn kiện Đại họi đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Nxb CTQG, HN
1996, tr.137
18


22
“Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận
mệnh của Đảng, của đất nước và chế độ, là khâu then chốt trong cơng tác xây
dựng Đảng”. Do đó, “cần tiếp tục đổi mới công tác cán bộ”, vấn đề cán bộ kế
cận đang là vấn đề bức súc, việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong
công tác cán bộ đang cịn có những vi phạm, vấn đề cơ chế và chính sách, đang
cịn bất cập, đảng ta đã nhiều lần yêu cầu cần đổi mới căn bản bộ máy làm cơng
tác cán bộ, nhưng chưa có sự chuyển biến rõ rệt. Và điều đặc biệt nghiêm trọng
là vẫn còn một bộ phận cán bộ thối hóa biến chất về chính trị, đạo đức lối sống,
độc đoán quan liêu, gia trưởng...
Trên cơ sở chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa hiện đại

hóa đất nước, hội nghị BCHTW 3 (khóa VIII) của Đảng đã xác định và từ thực
tiễn công tác cán bộ và đội ngũ cán bộ hiện nay đại hội IX chỉ rõ, hội nghị lần 9
BCHTW, Khóa IX tiếp tục khảng định những vấn đề cụ thể cần tập trung giải
quyết là: Xây dựng đội ngũ cán bộ trước hết là cán bộ lãnh đạo và quản lý ở các
cấp vững mạnh về chính trị, gương mẫu về đạo đức, trong sạch về lối sống, có
trí tuệ kiến thức, và năng lực hoạt động thực tiễn, sáng tạo gắn bó với nhân dân;
Có cơ chế chính sách phát hiện tuyển chọn, đào tạo bồi dưỡng cán bộ, trọng
dụng những người có đức có tài; Thực hiện đúng nguyên tắc Đảng thống nhất
lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ đi đôi với phát huy trách
nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị về cơng tác cán bộ...; Làm tốt
công tác quy hoạch và tạo nguồn cán bộ, đánh giá bồi dưỡng lựa chọn, sử dụng
cán bộ trên cơ sở tiêu chuẩn, lấy hiệu quả công tác thực tế và tín nhiệm của nhân
dân là thước đo chủ yếu; Đổi mới trẻ hóa cán bộ lãnh đạo, và quản lí, kết hợp
các độ tuổi, bảo đảm tính liên tục, kế thừa phát triển; Xây dựng chỉnh đốn các
học viện, nhà trường và trung tâm chính trị, nâng cao chất lượng và hiệu quả đào
tạo, bồi dưỡng cán bộ, đến hết 2005 phần lớn cán bộ chủ chốt cấp huyện trở nên
học xong chương trình lí luận cao cấp và có kiến thức trình đội học về một
chun ngành nhất định.


23
Trên tinh thần đó, vận dụng vào thực tiễn xây dưng đội ngũ cán bộ quân
đội, nghị quyết Đại hội VII của Đảng bộ quân đội xác định: Thực hiện có hiệu
quả chủ trương xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ mới, có số lượng cơ cấu
hợp lí, đồng bộ, chất lượng cao. Phấn đấu đến năm 2005 hầu hết có trình độ đại
học, cao dẳng trở lên. Tăng tỷ lệ cán bộ khoa học quân sự và chuyên gia đầu
ngành giỏi; tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì cấp chiến lược, chiến dịch
và nguồn kế cận tin cậy, vững chắc, tổng kết việc thực hiện quy định 64 và bổ
xung hoàn chỉnh các quy định về công tác cán bộ .... Làm tốt công tác quy hoạch
và bồi dưỡng cán bộ, nâng cao chất lược đào tạo; Gắn đào tạo đội ngũ cán bộ

với đào tạo đội ngũ cán bộ đảng viên; chú trong đội ngũ cán bộ qua chiến đấu,
được rèn luyện thử thách trong cơng tác, cán bộ vùng dân tộc ít người, cán bộ
khoa học kỹ thuật, cán bộ nguyên cứu giảng dậy ở các học viện, nhà trường;
Chú trong xây dựng đội ngũ sĩ quan dự bị; Đổi mới việc đánh giá, lựa chọn, sử
dung cán bộ , trên cơ sở dựa vào tiêu chuẩn, nhưng lấy hiệu quả công tác làm
chính, bảo đảm đánh giá đúng, sử dung hợp lí, bảo đảm tính liên tục kế thừa,
phát triển; Thực hiện cấp ủy thống nhất lãnh dạo công tác cán bộ và quản lí cán
bộ theo nguyên tắc tập trung dân chủ; Khắc phục mọi biểu hiện cá nhân, cơ hội
cục bộ, khép kín, nghiên cứu điều chỉnh các chính sách phù hợp để giữ gìn và
thu hút người tài, động viên cán bộ nơi khó khăn gian khổ và đơn vị sẵn sàng
chiến đấu cao.
Để tiếp tục nâng cao năng lực và phẩm chất của đội ngũ cán bộ và cơ
quan tham mưu cho cấp ủy về công tác cán bộ. Kết luận số 36-KT/TW ngày
22/12/2004 của bộ chính trị về việc nhận xét đánh giá cán bộ phục vụ cho chuẩn
bị nhân sự ban chấp hành Trung ương khóa X đã nhấn mạnh đến các vấn đề: Kết
quả và hiệu quả công tác, năng lực thực tiễn của cán bộ; Trên cương vị cơng tác
của mình đã tổ chức thực hiện tốt, đóng góp thúc đẩy cơng tác được giao, khơng
để trì trệ yếu kém; Khơng có biểu hiện chủ nghĩa cá nhân, tham vọng địa vị,
tham nhũng và kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí; Bản thân
khơng lợi dụng và khơng để gia đình lợi dụng chức quyền của mình để mưu cầu


24
lợi ích riêng; Giữ được đồn kết nội bộ; Tác phong làm việc dân chủ; Riêng với
lực lượng vũ trang cần nhấn mạnh thêm việc nghiêm chỉnh chấp hành mệnh lệnh
cấp trên, tuyệt đối trung thành với Đảng, với tổ quốc, với nhân dân19
Tài năng, sự cống hiến của cán bộ đều phải được kiểm nghiệm qua hoạt
động thực tiễn. Đại hội toàn quân lần thứ VII, yêu cầu khắc phục mọi biểu hiện
cá nhân, cơ hội cục bộ khép kín, nguyên cứu điều chỉnh các chính sách phù hợp
để giữ gìn và thu hút người tài, động viên cán bộ nơi cơng tác khó khăn gian khổ

và đơn vị sẵn sàng chiến đấu cao. Nâng cao năng lực và phẩm chất đội ngũ ngũ
cán bộ và cơ quan tham mưu cho cấp ủy về công tác cán bộ.
Xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội là nội dung quan trọng xây dưng quân
đội về chính trị, là vấn đề cực kỳ hệ trọng, rộng lớn Và phức tạp, có ý nghĩa then
chốt quyết định trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam theo hướng cách
mạng chính quy tinh nhuệ từng bước hiện đại, góp phần xây dưng nền quốc
phịng tồn dân vững mạnh. Cơng tác cán bộ trong quân đội là một bộ phận
công tác cán bộ của Đảng, một trong những nội dung chủ yếu của CTĐ, CTCT
trong quân đội có quyết định đến việc xây dựng hệ thống lãnh đạo, chỉ huy quản
lý của quân đội, nhằm đảm sự bảo lãnh đạo tuyệt đối trực tiếp về mọi mặt của
Đảng đối với quân đội.
Trong những năn qua, đội ngũ cán bộ quân đội đã từng bước phát triển,
trưởng thành, số lượng cơ cấu được cải thiện, chất lượng được nâng lên tương
đối toàn diện, tuy nhiên số lượng thiếu so với nhu cầu biên chế, trong đó nhiều
đơn vị vừa thừa vừa thiếu, nhưng số thừa không bù đắp được cho số thiếu; số
thiếu chủ yếu là cán bộ cơ sở cấp trung đội, phó đại đội trưởng về chính trị, trợ
lý kỹ sư, bác sĩ cơ sở, tỉ lệ cán bộ tại chỗ nhiều vùng, miền chưa tương xứng với
yêu cầu bố trí, cán bộ là người dân tộc thiếu số, nhất là dân tộc đặc biệt ít người,
ở các đơn vị đóng qn trên địa bàn có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số còn
mỏng. Chưa tương xứng với nhu cầu sử dụng. Đặc biệt trong tình hình hiện nay
một số cán bộ hiệu quả cơng tác chưa tương xứng với trình độ học vấn.
19

Trần Đình Hoan, Tạp trí XDĐ, Tháng 5/2005, tr.8


25
Để góp phần thực hiện đúng tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh và các văn
kiện, nghị quyết của Đảng vào xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội vững mạnh
đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn hiện nay. Có thể, cần phải

tiến hành một số giải pháp là:
2.1- Nguyên cứu quán triệt nắm vững tư tưởng Hồ Chí Minh để có quan
điểm xem xét đánh giá cán bộ thật sự đúng đắn khoa học, công tâm, theo một
quy trình dân chủ, xử lí tốt mỗi quan hệ biện chứng giữa đức và tài, nhiệm vụ và
lợi ích, tiêu chuẩn và cơ cấu, năng lực thực tế và bằng cấp.
Đánh giá đúng cán bộ là: một khâu quyết định trong sử dụng cán bộ; vừa
là cơ sở để quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán bộ lâu dài, cán bộ trẻ có
đức có tài, đồng thời cũng là nhân tố tác động tác động đến sự ổn định và đoàn
kết nội bộ. Phải nắm vững và dựa vào tiêu chuẩn cán bộ, đẻ đánh giá cán bộ, coi
trọng cả đức và tài , lấy đức làm gốc. Trước yêu cầu bảo vệ tổ quốc xã hội chủ
nghĩa, xây dựng quân đội hiện nay, lại càng phải đặc biệt chú trọng, phẩm chất
chính trị và năng lực trí tuệ của cán bộ. Đánh giá cán bộ phải: Căn cứ vào tiêu
chuẩn, chức vụ đảm nhiệm. Lấy kết quả hoàn thành nhiệm vụ được giao và sự
tín nhiệm của quần chúng làm thước đo chủ yếu về phẩm chất và năng lực cán
bộ. Phải tránh đánh giá cán bộ một cách hình thức, lẫn lộn tiêu chuẩn và điều
kiện. Đặt cán bộ trong môi trường và điều kiện cụ thể để đánh giá cán bộ, chú
trọng đến mục đích động cơ hồn thành nhiệm vụ, trong điều kiện thuận lợi hay
khó khăn, hồn thành trong mỗi nhiệm vụ hay cả trong q trình; Khuyến khích
cán bộ có tâm huyết có trách nhiệm, trước những khó khăn phức tạp, biết tháo
gỡ khó khăn, vượt qua thử thách, dám nghĩ tới cái mới dám làm và giám chịu
trách nhiệm theo hướng đi đúng đã xác định. Để đánh gia đúng cán bộ địi hỏi
phải làm tốt cơng tác quan lý cán bộ, kết hợp chặt chẽ cả ba khâu: tổ chức quản
lí; quần chúng quản lí; và cán bộ tự quản lí. Cấp quản lí cán bộ phải sát cán bộ,
trực tiếp nghe cán bộ tự nhận xét, lấy ý kiến của quần chúng và thống báo cho
cán bộ biết kết luận của cấp ủy về những ưu điểm, khuyết điểm trong công tác
học tập rèn luyện của họ, giảm bớt các thủ tục hành chính máy móc, rườm rà,