GIAO TRINH THANH TRA GIAO DUC MAM NON VA PHO THONG

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (335.72 KB, 101 trang )

(1)Gi¸o tr×nh thanh tra gi¸o dôc. Công tác thanh tra, kiểm tra là một lĩnh vực, một khâu trong hoạt động qu¶n lý, trong qu¸ tr×nh qu¶n lý nhµ níc nãi chung vµ qu¶n lý nhµ níc vÒ gi¸o dục nói riêng. ở bất kỳ một nhà nớc nào khi hình thành đều thực hiện chức năng thiết yếu trong cơ quan quản lý nhà nớc, đó là hoạt động thanh tra, kiểm tra. Hoạt động này nhằm thực hiện việc kiểm tra, kiểm soát một cách hữu hiệu viÖc thùc thi quyÒn lùc nhµ níc. Cã nghÜa lµ, nhµ níc xuÊt hiÖn th× tæ chøc hoạt động thanh tra, kiểm tra; công tác thanh tra, kiểm tra cũng hình thành, g¾n liÒn víi nã nh mét tÊt yÕu lÞch sö. ë níc ta, sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m n¨m 1945 thµnh c«ng, nhµ níc Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh thành lập “Ban thanh tra đặc biệt” với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn đặc biệt. Trải qua các giai đoạn lịch sử và do yêu cầu đổi mới cơ chế quản lý nhà níc, hÖ thèng bé m¸y qu¶n lý nhµ níc nªn tæ chøc thanh tra còng cã nh÷ng thay đổi về cơ cấu, tên gọi khác nhau để phù hợp với xu thế đổi mới chung của đất nớc trong từng thời kỳ. Phải đến năm 1956, Nhà nớc ta mới có nghị định thành lập cơ quan thanh tra ở địa phơng và các bộ, ngành. Kể từ đó đến nay, nhất là từ khi có Pháp lệnh thanh tra 01/ 04/1990 cùng với các quyết định, nghị định, thông t hớng dẫn về công tác thanh tra trong một số ngành, lĩnh vực (các văn bản quy định thanh tra trong một số ngành, lĩnh vực), hoạt động thanh tra của các bộ, ngành (hay gọi là thanh tra chuyên ngành) đợc hình thµnh, ph¸t triÓn vµ ph¸t huy t¸c dông trong viÖc kiÓm tra, kiÓm so¸t viÖc thùc hiÖn c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, nhiÖm vô, kÕ ho¹ch nhµ níc thuéc các lĩnh vực khác nhau của đời sống kinh tế, văn hoá, xã hội … trong đó có thanh tra gi¸o dôc. Trong chuyên đề “thanh tra giáo dục” chúng ta sẽ nghiên cứu những vấn đề cụ thể sau: - Kh¸i niÖm thanh tra gi¸o dôc. - Vai trß, ý nghÜa cña c«ng t¸c thanh tra gi¸o dôc. - Mục đích, nhiệm vụ của thanh tra giáo dục..

(2) - C¸c nguyªn t¾c cña thanh tra gi¸o dôc. - §èi tîng, néi dung, ph¬ng ph¸p thanh tra gi¸o dôc. - Quy tr×nh tiÕn hµnh thanh tra gi¸o dôc. Đặc biệt, mỗi học viên sau khi học xong chuyên đề này cần nắm vững nghiÖp vô thanh tra gi¸o dôc mÇm non, thanh tra gi¸o dôc phæ th«ng. Cô thÓ lµ: - Thanh tra toµn diÖn mét trêng mÇm non, mét trêng tiÓu häc, mét trêng trung häc. - Thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên mầm non, cña gi¸o viªn phæ th«ng. - Thanh tra viÖc thùc hiÖn LuËt phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc. - Biết cách đánh giá, xếp loại giáo dục từng bậc học, cấp học. - BiÕt c¸ch viÕt b¸o c¸o vµ tr×nh bµy b¸o c¸o khi cã ®oµn thanh tra cÊp trªn vÒ kiÓm tra.. Ch¬ng I Những vấn đề chung về thanh tra giáo dục. 1. Kh¸i qu¸t chung vÒ thanh tra gi¸o dôc H¬n n¨m m¬i n¨m qua, kÓ tõ khi nhµ níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoà ra đời, Đảng và Nhà nớc ta đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã coi trọng vai trò, vị trí của giáo dục; giáo dục đợc coi là một bộ phận quan trọng trong sự nghiệp cách mạng giữ nớc và xây dựng đất nớc. Đặc biệt, trong những năm gần đây khi đất nớc chuyển mình đổi mới, phát triển kinh tế theo cơ chế thị trờng, định hớng xã hội chủ nghĩa, hơn lúc nào hết giáo dục - đào tạo có vai trò, vị trí xứng đáng. Giáo dục đã đợc Đảng và Nhà nớc quan tâm đề cập đến trong các văn kiện quan trọng: Hiến pháp 1992, Hội nghị lần thứ hai BCH TƯ Đảng khoá VIII, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX cña §¶ng (4-2001). GÇn ®©y, toµn ngµnh Gi¸o dôc vµ - §µo t¹o ®ang triÓn khai thực hiện Quyết định số 201/2001 QT-TTg ngày 28-12/2001 của Thủ t-.

(3) íng ChÝnh phñ phª duyÖt “ChiÕn lîc ph¸t triÓn gi¸o dôc 2001-2010”. Trong quyết định này Chính phủ xác định thời cơ và thách thức, những mặt đã làm đợc và cha làm đợc trong mời lăm năm đổi mới sự nghiệp Giáo dục - Đào tạo, đặc biệt đề ra mục tiêu của giáo dục - đào tạo cần đạt đợc trong những năm đầu của thế kỉ XXI. Đó là “tiếp tục nâng cao chất lợng giáo dục toàn diện, đổi míi néi dung, ph¬ng ph¸p d¹y vµ häc, hÖ thèng trêng líp vµ hÖ thèng qu¶n lý giáo dục, thực hiện “chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá”. Phát huy tinh thần độc lập suy nghĩ và sáng tạo của học sinh, sinh viên, đề cao năng lực tự học, tự hoµn thiÖn häc vÊn vµ tay nghÒ, ®Èy m¹nh phong trµo häc tËp trong nh©n d©n b»ng ph¬ng thøc gi¸o dôc chÝnh quy vµ kh«ng chÝnh quy, thùc hiÖn giÊo dôc cho mäi ngêi”, “c¶ níc trë thµnh mét x· héi häc tËp”; “thùc hiÖn nguyªn lý học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, lý thuyết gắn liền với thực tiễn, kết hợp giáo dục gia đình với giáo dục xã hội”. Coi trọng công t¸c híng nghiÖp vµ ph©n luång häc sinh trong trêng häc…x©y dùng qui ho¹ch đào tạo nhân lực theo phơng thức kết hợp đa dạng hoá các loại hình đào tạo. Nh vậy giáo dục từ trớc đến nay , đặc biệt trong giai đoạn hiện nay vô cïng quan träng vµ cÊp b¸ch, lµ quèc s¸ch hµng ®Çu. §Ó sù nghiÖp gi¸o dôc vµ đào tạo đạt chất lợng và hiệu quả cao đòi hỏi mọi ngành, mọi cấp, toàn thể xã hội tham gia dới sự quản lý của nhà nớc, trong đó công tác thanh tra, kiểm tra gi¸o dôc lµ mét trong nh÷ng néi dung cña qu¶n lý nhµ níc vÒ gi¸o dôc.. 2. Kh¸i niÖm thanh tra gi¸o dôc 2.1. Kh¸i niÖm vÒ thanh tra: Trong bất kì hoạt động quản lý ở cấp nào, để đảm bảo đạt hiệu quả cao những mục tiêu đã đề ra, đòi hỏi phải tiến hành công tác thanh tra, kiểm tra. Nh vậy, thanh tra, kiểm tra là một chức năng thiết yếu của hoạt động quản lý nhà nớc, nếu không thanh tra, kiểm tra công tác quản lý sẽ không đạt đợc kết quả tốt, hay nói cách khác quản lý sẽ mất đi một chức năng thiết yếu vµ kh«ng thÓ ®em l¹i kÕt qu¶ tèt. Thanh tra lµ mét chøc n¨ng thiÕt yÕu cña c¬ quan qu¶n lý nhµ níc, lµ phơng phức đảm bảo bằng pháp chế, tăng cờng kỉ luật trong quản lý nhà nớc, thùc hiÖn quyÒn d©n chñ x· héi chñ nghÜa..

(4) Trong ph¹m vi chøc n¨ng cña m×nh, c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc cã trách nhiệm tự kiểm tra việc thực hiện các quyết định của mình và thanh tra viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, nhiÖm vô, kÕ ho¹ch nhµ níc cña c¸c c¬ quan nhà nớc, đơn vị vũ trang nhân dân, tổ chức hữu quan và các cá nhân có tr¸ch nhiÖm (gäi chung lµ c¬ quan, tæ chøc vµ c¸ nh©n) nh»m ph¸t huy nh©n tè tÝch cùc, phßng ngõa, xö lý c¸c vi ph¹m, gãp phÇn thóc ®Èy hoµn thµnh nhiÖm vô, hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý, t¨ng cêng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa, b¶o vÖ lîi Ých cña nhµ níc, c¸c quyÒn lîi vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¬ quan, tæ chøc, vµ c«ng d©n. (§iÒu 1- Ph¸p lÖnh thanh tra 1990). Nh vậy hoạt động thanh tra là xem xét tại chỗ, làm rõ những việc làm đúng, sai đối với những vụ việc và hành vi của ngời thừa hành công vụ trong việc thực hiện công tác quản lý của mình. Trong hoạt động quản lý thanh tra cßn nh»m cung cÊp th«ng tin ph¶n håi gióp ngêi qu¶n lý n¾m b¾t, ®iÒu chØnh công tác quản lý của mình, đặc biệt làm cho hoạt động quản lý ngày càng phong phú đa dạng, đồng thời uốn nắn kịp thời và điều chỉnh cơ chế, chính sách cha hợp lý, tránh sự xơ cứng, rập khuôn máy móc dẫn đến sự quản lý trì trÖ, gãp phÇn lµm cho bé m¸y trong s¹ch v÷ng m¹nh, x©y dùng nhµ níc thùc sù lµ cña d©n, do d©n vµ v× d©n. (Bµi gi¶ng nghiÖp vô thanh tra) Hoạt động thanh tra trong cơ quan nhà nớc có đặc trng: - Thanh tra là một hoạt động thuộc chức năng của quyền hành pháp. Mục đích chung nhất của hoạt động thanh tra là hoạt động tự điều chỉnh trong néi bé c¬ quan nhµ níc. - Ngoµi hÖ thèng thanh tra nhµ níc cßn cã hÖ thèng thanh tra chuyªn ngành, đó là những nhánh của hoạt động thanh tra gắn liền với một ngành, một lĩnh vực nhất định xuất phát từ tính chất phức tạp về chuyên môn nghiệp vô cña c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau trong hÖ thèng qu¶n lý nhµ níc nh thanh tra nh©n d©n, thanh tra quèc phßng, thanh tra c«ng an, thanh tra tµi chính, thanh tra lao động, thanh tra y tế, thanh tra giáo dục... HÖ thèng thanh tra nhµ níc bao gåm: - Thanh tra nhµ níc. - Thanh tra Bộ, Uỷ ban nhà nớc, cơ quan thuộc Hội đồng Bộ trởng (nay lµ Thñ tíng ChÝnh phñ)..

(5) - Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc trung ơng và cấp tơng đơng. - Thanh tra së. - Thanh tra huyÖn, quËn, thÞ x· thuéc tØnh. Chøc n¨ng thanh tra nhµ níc ë x·, phêng, thÞ trÊn do uû ban nh©n d©n cùng cấp trực tiếp đảm nhận. Thanh tra nhà nớc chịu sự chỉ đạo của Thủ tớng Chính phủ, các tổ chức thanh tra nhà nớc khác chịu sự chỉ đạo trực tiếp của thủ trởng cùng cấp và sự chỉ đạo của tổ chức nhà nớc cấp trên..

(6) Sơ đồ 1: Hệ thống thanh tra nhà nớc. Thanh tra nhµ níc. Thanh tra Bé ngµnh uû ban nhµ níc, c¬ quan thuéc chÝnh phñ. Thanh tra Së. Thanh tra tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ¬ng. Thanh tra huyÖn, quËn, thÞ x·, thµnh phè trùc thuéc tØnh. 2.2. Thanh tra gi¸o dôc: Trong từ điển giáo dục học, thanh tra giáo dục đợc hiểu là công tác kiểm soát, xét tại chỗ những việc làm của cơ quan, cơ sở giáo dục để đánh giá: - ViÖc chÊp hµnh ph¸p luËt vÒ gi¸o dôc. - ViÖc thùc hiÖn môc tiªu, kÕ ho¹ch, ch¬ng tr×nh, néi dung, ph¬ng ph¸p gi¸o dôc; quy chÕ chuyªn m«n, quy chÕ thi cö; cÊp v¨n b»ng, chøng chØ; việc thực hiện các quy định về điều kiện cần thiết bảo đảm chất lợng giáo dục ë c¸c c¬ së gi¸o dôc. - Xác định, kết luận, kiến nghị việc giải quyết các khiếu nại, tố cáo về hoạt động giáo dục; kiến nghị với cơ quan nhà nớc có thẩm quyền xử lý vi ph¹m ph¸p luËt vÒ gi¸o dôc..

(7) - Kiến nghị các biện pháp bảo đảm thi hành pháp luật về giáo dục; đề nghị sửa đổi, bổ sung các chính sách và quy định của nhà nớc về giáo dục. ë ®©y, chóng ta cÇn hiÓu thanh tra gi¸o dôc lµ thanh tra chuyªn ngµnh vÒ gi¸o dôc. Thanh tra gi¸o dôc thùc hiÖn quyÒn thanh tra trong ph¹m vi qu¶n lý về giáo dục, nhằm đảm bảo việc thi hành pháp luật, phát huy nhân tố tích cùc, phßng ngõa vµ xö lý vi ph¹m, b¶o vÖ lîi Ých cña nhµ níc, quyÒn vµ lîi Ých hợp pháp của tổ chức và cá nhân trong lĩnh vực giáo dục (Điều 1. Nghị định số 101/2002/N§-CP ngµy 10 th¸ng 12 n¨m 2002 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc tæ chøc và hoạt động của Thanh tra giáo dục). Nh vậy, thanh tra nhà nớc là hoạt động quản lý nhà nớc do các chủ thÓ cã thÈm quyÒn (tæ chøc thanh tra) tiÕn hµnh kiÓm tra, xem xÐt, kiÓm so¸t hoạt động của các tổ chức cá nhân có hoạt động liên quan đến lĩnh vực giáo dục đối với việc thực hiện pháp luật, nhằm phát huy những nhân tố tích cực đồng thời phát hiện, phòng ngừa, xử lý các vi phạm nhằm bảo vệ lợi ích nhà nớc, các quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức và cá nhân. Hay nói cách khác thanh tra giáo dục là chức năng thiết yếu của các cấp quản lý giáo dục đào tạo, thực hiện quyền kiểm tra, xem xét, kiểm soát của cơ quan quản lý giáo dục- đào tạo cấp trên đối với cơ quan tổ chức và cá nhân cấp dới có hoạt động liên quan đến lĩnh vực giáo dục. Trên cơ sở đó, đánh giá việc thực hiện mục đích nhiệm vụ giáo dục của đối tợng thanh tra nhằm bảo đảm pháp chế t¨ng cêng kû luËt, n©ng cao hiÖu lùc qu¸ tr×nh gi¸o dôc, gãp pÇn c¶i tiÕn, hoµn thiện cơ chế quản lý, nâng cao chất lợng và hiệu quả cuả quá trình giáo dục đào tạo. - Thanh tra gi¸o dôc lµ thanh tra chuyªn ngµnh, thùc hiÖn quyÒn thanh tra nhà nớc trong phạm vi quản lý về giáo dục không chỉ nhằm mục đích phát hiện, phòng ngừa, ngăn chặn các sai phạm trong hoạt động giáo dục mà còn phát huy nhân tố tích cực, giúp đối tợng thanh tra hoàn thành tốt nhiệm vụ, xử lý khi cần thiết nhằm góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục đã đề ra. HÖ thèng tæ chøc cña thanh tra gi¸o dôc bao gåm: - Trớc đây tổ chức thanh tra giáo dục đợc xây dựng theo các cấp quản lý giáo dục và đào tạo, gồm ba cấp: + Thanh tra Bé gi¸o dôc vµ §µo t¹o..

(8) + Thanh tra Së gi¸o dôc vµ §µo t¹o. + Thanh tra Phòng giáo dục và Đào tạo huyện, quận, cấp tơng đơng. (Nghị định số 358- HĐBT ngày 28-09-1992 của Hội đồng Bộ trởng về tổ chức và hoạt động thanh tra giáo dục) - Hiện nay theo Nghị định số 101/2002/NĐ-CP ngày 10-12-2002 của Thủ tớng Chính phủ về tổ chức và hoạt động của thanh tra giáo dục thì hệ thèng tæ chøc thanh tra gi¸o dôc bao gåm: + Thanh tra Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o. + Thanh tra Së Gi¸o dôc vµ §µo t¹o tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ¬ng. Ngoài ra còn có hoạt động thanh tra giáo dục ở cấp huuyện do Trởng phòng Giáo dục và Đào tạo trực tiếp phụ trách và theo sự chỉ đạo nghiệp vụ cña thanh tra Së. 2.2 Ph©n biÖt kh¸i niÖm thanh tra gi¸o dôc vµ kiÓm tra: Trong thực tiễn giáo dục và đào tạo ở nhà trờng phổ thông thờng tồn tại các hoạt động: thanh tra giáo dục, kiểm tra thi đua, kiểm tra nội bộ. Vậy khái niệm thanh tra, kiểm tra có đựợc phân biệt để vận dụng trong quá trình qu¶n lý trêng häc. - Giống nhau: đều thống nhất ở mục đích, nội dung và chức năng của hoạt động thanh tra, kiểm tra thi đua và kiểm tra nội bộ. + Về mục đích: cả ba hoạt động này đều đi sâu kiểm tra, xem xét, kiểm soát các hoạt động của các tổ chức và cá nhân liên quan đến lĩnh vực giáo dục - đào tạo nhằm phát huy những nhân tố tích cực đồng thời phát hiện, ngăn ngừa và giúp đỡ đối tợng hoàn thành tốt nhiệm vụ. + Về chức năng: đều tạo lập kênh thông tin phản hồi trong quản lý gi¸o dôc. + Về nội dung công việc (hoạt động): đó là một thành tố và là thành tố quan trọng trong quản lý giáo dục - đào tạo, đó là việc kiểm tra đánh giá kết quả của một quá trình, một hoạt động giáo duc - đào tạo. - Kh¸c nhau:.

(9) Các hoạt động trên có mặt thống nhất với nhau, nhng không đồng nhÊt víi nhau mµ cã sù kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt ( chñ yÕu t c¸ch ph¸p nh©n), vÒ tổ chức, hoạt động, đối tợng và cách thức xử lý. Chính vì vậy trong công tác qu¶n lý gi¸o dôc c¸c c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc cÇn n¾m v÷ng vµ cã sù ph©n biÖt giữa hoạt động thanh tra, kiểm tra thi đua, kiểm tra nội bộ để thấy rõ mối quan hệ giữa cái phổ biến và cái đặc thù. Thanh tra, kiểm tra thi đua, kiểm tra nội bé cã mèi quan hÖ víi nhau: kiÓm tra thi ®ua, kiÓm tra néi bé cung cÊp th«ng tin tin cậy cho thanh tra, thanh tra sử dụng số liệu, kết luận, đánh giá của kiểm tra thi ®ua vµ kiÓm tra néi bé. §ã lµ nh÷ng cø liÖu cÇn thiÕt, nh÷ng c¬ së quan trọng của hoạt động thanh tra.Điểm khác biệt về mức độ của thanh tra, kiểm tra thi đua, kiểm tra nội bộ đợc thể hiện qua bảng sau: Ngoµi ra cßn cã thanh tra nh©n d©n trong c¸c trêng häc, c¸c c¬ së giáo dục. Đó là một tổ chức do quần chúng bầu ra ở cấp cơ sở, hoạt động chủ yÕu lµ gi¸m s¸t, n¾m b¾t t©m t, nguyÖn väng cña nhµ gi¸o, c¸n bé c«ng nh©n viên trong các tổ chức cơ quan, trờng học, các cơ sở giáo dục; đồng thời kiểm tra, đánh giá đúng đắn việc thực hiện các chủ trơng, chính sách, pháp luật của nhà nớc về giáo dục ở các đơn vị giáo dục cơ sở. Nghị định số 241/HĐBT (nay là Thủ tớng Chính phủ) ngày 5 tháng 8 năm 1991 quy định về tổ chức và hoạt động của Ban thanh tra nhân dân và Thông t liên tịch số 62/TT- LT ngày 22 th¸ng 5 n¨m 1992 cña Bé vµ C«ng ®oµn ngµnh Gi¸o dôc vµ §µo t¹o. ( Xem bảng ở trang 3 về hoạt động, đối tợng, xử lý) 6.. C¬ së lý luËn, thùc tiÔn vµ ph¸p lý cña thanh tra gi¸o dôc. 3.1. C¬ së lý luËn. - Trong khoa häc qu¶n lý gi¸o dôc, thanh tra gi¸o dôc lµ t¹o lËp mèi liªn hÖ ngîc (kªnh th«ng tin ph¶n håi). Thanh tra gi¸o dôc cã nguån gèc tõ kh¸i niÖm kiÓm tra, mét thµnh tè quan träng trong mèi quan hÖ qu¶n lý gi¸o dục và do đó quá trình thanh tra giáo dục cũng diễn ra theo các bớc cơ bản của c«ng t¸c kiÓm tra. - Theo lý thuyÕt ®iÒu khiÓn häc th× qu¶n lý lµ qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn vµ ®iÒu chØnh, bao gåm nh÷ng mèi liªn hÖ th«ng tin thuËn vµ mèi liªn hÖ th«ng tin ngợc (xem sơ đồ 1)..

(10) + Mối liên hệ thuận a (thông tin từ hệ quản lý đến hệ bị quản lý): chủ yếu là truyền đạt thông tin về mục tiêu, kế hoạch, quyết định quản lý… đến ngời thực hiện. + Mèi liªn hÖ ngîc gåm: * Mối liên hệ ngợc ngoài b (thông tin từ hệ bị quản lý đến hệ qu¶n lý): ph¶n ¸nh sù tiÕp nhËn vµ thùc hiÖn nhiÖm vô, khã kh¨n, thuËn lîi, tâm t, nguyện vọng, kiến nghị…của những ngời thực hiện đến ngời quản lý. * Mèi liªn hÖ ngîc trong b’ (th«ng tin tõ hÖ bÞ qu¶n lý trë l¹i chính hệ bị quản lý), phản ánh khả năng tiếp nhận, sự tự điều chỉnh để tự hoàn thiÖn, ph¸t triÓn chÝnh m×nh. Mèi liªn hÖ ngîc (ngoµi, trong) lµ nÒn t¶ng cña sù ®iÒu chØnh gåm hai qu¸ tr×nh: §iÒu chØnh (cña hÖ qu¶n lý) vµ tù ®iÒu chØnh (cña hÖ bÞ qu¶n lý), chóng liªn quan mËt thiÕt vµ thèng nhÊt víi nhau. Chính thanh tra giáo dục đã tạo lập mối liên hệ ngợc (trong, ngoài) trong quản lý giáo dục. Thanh tra cung cấp những thông tin đã đợc xử lý, đánh giá chính xác. Đó là nguồn thông tin cần thiết, cực kỳ quan trọng để hệ quản lý điều khiển, điều chỉnh hoạt động quản lý có hiệu quả hơn, đồng thời hệ bị quản lý, đối tợng thanh tra tự điều chỉnh ý thức hành vi và hoạt động của mình cµng tèt h¬n. Thanh tra gi¸o dôc lµ d¹ng kiÓm tra cã tÝnh chÊt qu¶n lý nhµ níc vÒ giáo dục của cơ quan quản lý giáo dục cấp trên đối với cơ quan, tổ chức và cá nh©n cÊp díi. §ã lµ c«ng cô ®o lêng vµ ®iÒu chØnh bao gåm c¸c yÕu tè (bíc) c¬ b¶n sau: + X¸c lËp chuÈn (tiªu chuÈn, yªu cÇu) vµ ph¬ng ph¸p ®o kÕt qu¶ hoạt động giáo dục đào tạo của tổ chức và cá nhân. + Đo lờng kết quả hoạt động giáo dục - đào tạo. + So sánh mức độ phù hợp của kết quả với chuẩn đã quy định (văn b¶n cã tÝnh chÊt ph¸p quy). + Thực hiện hành động điều chỉnh gồm: hành động phát huy, hành động uốn nắn và hành động xử lý..

(11) Ngoài ra để giúp cho các tổ chức và thành viên thanh tra giáo dục đạt chÊt lîng vµ hiÖu qu¶, thanh tra gi¸o dôc cÇn dùa trªn c¸c c¬ së khoa häc kh¸c nh: + Tâm lý học quản lý, đặc biệt tâm lý học thanh tra. + Gi¸o dôc häc. + X· héi häc gi¸o dôc. + Kinh tÕ häc gi¸o dôc. + Khoa häc qu¶n lý gi¸o dôc. 3.2. C¬ së thùc tiÔn cña thanh tra gi¸o dôc. Do yêu cầu của thực tiễn giáo dục, đặc biệt trong giai đoạn đổi mới kinh tế nớc ta hiện nay, để thực hiện sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc, ngành giáo dục và đào tạo tạo bớc chuyển biến về mọi mặt; tạo nguồn nhân lực có chất lợng. Thực tế hiện nay chúng ta đã hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân từ mầm non đến sau đại họcvới các loại hình đào tạo khác nhau bao gåm gi¸o dôc c«ng lËp, b¸n c«ng, d©n lËp, t thôc; víi ph¬ng ph¸p chÝnh quy và không chính quy rất đa dạng về mục tiêu; kế hoạch đào tạo, nội dung, phơng pháp đào tạo khác nhau…Do đó lãnh đạo và quản lý giáo dục phảI đ ợc thanh tra, kiểm tra nhằm đánh giá, phát hiện điều chỉnh, phòng ngừa và giúp đỡ các hoạt động giáo dục và dạy học của các tổ chức và cá nhân trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, trên cơ sở đó rút kinh nghiệm cảI tiến cơ chế quản lý vµ hoµn thiÖn ch¬ng tr×nh qu¶n lý phï hîp vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. §ång thêi do thực tiễn sự nghiệp giáo dục và đào tạo của nớc ta hiện nay cần tiếp tục đổi míi, hoµn thiÖn vÒ mäi mÆt tõ c¬ chÕ qu¶n lý, môc tiªu, néi dung, ph¬ng pháp… Đặc biệt chúng ta vừa mở rông, đa dạng hoá các loại hình đào tạo, vừa phải đảm bảo cơ cấu ngành nghề, cơ cấu vùng miền, nâng cao chất lợng giáo dục đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cao cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc. Muốn đạt đợc mục tiêu đó trong ngành giáo dục đào tạo phảI thờng xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện các nhiÖm vô d¹y häc cña thÇy vµ trß; c¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ phôc vô cho ho¹t động dạy học và giáo dục của nhà trờng; trình độ, trách nhiệm của giáo viên, cán bộ, học sinh không đồng đều, hoàn toàn không thể phó mặc cho sự tự giác của họ, các chế độ chính sách cho giáo viên, cán bộ công nhân viên cha đảm.

(12) bảo và còn nhiều vấn đề bất cập giữa các cơ sở giáo dục … Hơn nữa, hiện nay trình độ quản lý quản lý giáo dục của các cán bộ quản lý các cấp học, bậc học cha theo kÞp víi thùc tiÔn vµ nhu cÇu ph¸t triÓn khi nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn tõ kế hoạch hoá tập trung sang thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa; cha phối hợp tốt và sử dụng có hiệu quả nguồn lực của nhà nớc và xã hội; chậm đổi mới cả về t duy và phơng thức quản lý; chậm đề ra các định hớng chiến lợc và chính sách vĩ mô đúng đắn để xử lý mối tơng quan lớn giữa quy mô, chất lợng vµ hiÖu qu¶ trong gi¸o dôc. Các văn bản pháp quy về giáo dục cha đợc ban hành kịp thời, quá nhiÒu vµ cã chç cßn chång chÐo (võa thiÕu l¹i võa thõa, h×nh thøc cha t¬ng xứng nội dung…). Công tác thanh tra giáo dục còn yếu và ch a đợc quan tâm đúng mức. Do đó thanh tra giáo dục góp phần giúp đỡ và điều chỉnh kịp thời những sai sót, lệch lạc, đồng thời động viên mọi ngời làm tốt công việc của m×nh. Thanh tra thêng xuyªn t¹o nªn nÒn nÕp kû c¬ng trong ngµnh gi¸o dôc và đào tạo. - Bên cạnh những kinh nghiệm tổ chức, hoạt động, xây dựng nội dung thanh tra gi¸o dôc cña níc ta trong nh÷ng n¨m qua, chóng ta cßn nghiªn cøu kinh nghiÖm thanh tra chuyªn ngµnh gi¸o dôc ë mét sè níc ch©u ¢u nh Anh, Ph¸p, §øc, T©y ban Nha, Rumani… §Æc biÖt tõ n¨m häc 2002-2003 trong khu«n khæ dù ¸n hîp t¸c víi thanh tra gi¸o dôc níc céng hoµ Ph¸p, Bé Gi¸o dôc - §µo t¹o sÏ triÓn khai ch¬ng tr×nh båi dìng n¨ng lùc thanh tra chuyªn môn cho các giáo viên ở bậc học phổ thông đang đảm nhiệm công tác thanh tra, đánh giá phân loại giáo viên. Mặt khác trong công tác thanh tra giáo dục sắp tới, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã, đang và sẽ chỉ đạo các cơ sở giáo dục đại học tiếp tục tổ chức thí điểm “thanh tra đào tạo” hớng vào các nội dung giám sát hỡng dẫn đào tạo, đề xuất xem xét, kết luận các vụ việc, kiến nghị biện ph¸p gi¶I quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o vµ gióp thñ trëng tiÕp c«ng d©n theo quy định của Luật khiếu nại, tố cáo (Trần Bá Giao. Những định hớng trong công t¸c thanh tra gi¸o dôc n¨m häc 2002-2003). 3.3. C¬ së ph¸p lý. Từ sau cách mạng tháng Tám năm 1945 đến nay, nền giáo dục Việt Nam có bớc chuyển biến đáng kể, vợt bậc cả về quy mô, chất lợng và hiệu quả. Điểm nổi bật của sự nghiệp giáo dục đào tạo Việt Nam đã đợc xã hội.

(13) thõa nhËn víi 20 sù kiÖn nh lµ diÖn m¹o cña thÕ kû XX. §ã lµ mét nÒn gi¸o dục cách mạng dới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam, một nền giáo dôc “v× con ngêi ViÖt Nam vµ b»ng søc m¹nh con ngêi ViÖt Nam”. §ã lµ mét nÒn gi¸o dôc thÊu suèt t tëng gi¸o dôc Hå ChÝ Minh, mét nÒn gi¸o dôc “cho mọi ngời đợc học và cho học tập suốt đời” với quy mô, chất lợng và hiệu quả đáp ứng yêu cầu thực tiễn của các giai đoạn cách mạng Việt Nam, và phù hợp với xu thế phát triển của giáo dục hiện đại trên thế giới. Một trong những thành tựu của giáo dục và đào tạo của nớc ta hơn 50 năm qua, đặc biệt hơn 15 năm đổi mới, chúng ta từng bớc hoàn thiện hệ thống văn bản pháp quy về giáo dục đào tạo. Đó là Luật bảo vệ chăm sóc và giáo dôc trÎ em (12/08/1991), LuËt phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc (1991), Ch¬ng III của Hiến pháp nớc cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đợc Quốc hội thông qua tại kỳ họp lần thứ XI – Quốc hội khoá IX, lần đầu tiên chúng ta đã xây dùng mét v¨n b¶n ph¸p quy vÒ gi¸o dôc hoµn chØnh, hÖ thèng. §ã lµ LuËt gi¸o dôc th«ng qua Quèc héi kho¸ X kú häp thø IV ngµy 02/12/1998 vµ cã hiÖu lực ngày 01/06/1999. Phải khẳng định rằng những văn bản pháp quy về giáo dục góp phần đảm bảo sự nghiệp giáo dục phát triển đúng hớng và phục vụ đắc lực cho sự nghiệp cách mạng của đất nớc. Đó là cơ sở quan trọng thực hiÖn qu¶n lý nhµ níc vÒ gi¸o dôctheo ph¸p chÕ cña níc taphï hîp víi c¸c v¨n bản quốc tế đã đợc ký kết. Đó là cơ sở hình thành các văn bản mang tính pháp lý vÒ thanh tra gi¸o dôc. MÆt kh¸c thanh tra gi¸o dôc lµ thanh tra chuyªn ngành nên phảI dựa trên pháp lệnh thanh trănm 1990 của Chủ tịch Hội đồng nhà nớc (nay là Thủ tớng chính phủ) và quyết định của Tổng thanh tra nhà nớc số 1776/TTNN ngày 21/12 năm 1996 về việc ban hành quy chế hoạt động của ®oµn thanh tra. Thanh tra gi¸o dôc cña níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y dùa trên văn bản pháp quy của ngành về giáo dục và đào tạo, trực tiếp tiến hành tổ chức và hoạt động thanh tra giáo dục dựa trên các quyết địnhcủa chính phủ và các quyết định, thông t, chỉ thị, điều lệ, trờng mầm non, điều lệ trờng tiểu học, ®iÒu lÖ trêng trung häc,… C¸c v¨n b¶n trªn lµ c¬ së ph¸p lý gióp cho viÖc tæ chức, tiến hành hoạt động thanh tra giáo dục đánh giá và xếp loại một cách chÝnh x¸c vµ cã hiÖu qu¶. Mét trong nh÷ng v¨n b¶n ph¸p quy vÒ Thanh tra gi¸o dôc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cÇn cã sù quan t©m, nghiªn cøu qu¸n triÖt trong ngành giáo dục và đào tạo đó là:.

(14) - Nghị định số 101 ngày 10/12/ 2002 của chính phủ về tổ chức và hoạt động của thanh tra giáo dục. - Th«ng t sè 13/ GD & §T ngµy 04/08/1997 cña Bé gi¸o dôc vµ đào tạo hớng dẫn hoạt độngthanh tra trong bậc học Mầm non. - Th«ng t sè 13/TT- GD & §T ngµy 12/09/1994 cña Bé gi¸o dôc vµ đào tạo về việc hỡng dẫn tổ chức và hoạt động thanh tra giáo dục tiểu học theo quy chế ban hành tại quyết định 478/QĐ ngày 11/03/1993 của Bộ giáo dục và đào tạo. - Thông t của Bộ giáo dục và đào tạo số 12/GD - ĐT ngày 04/08/1997 hớng dẫn hoạt động thanh tra trong bậc học trung học phổ thông. Nh vËy, thanh tra gi¸o dôc lµ mét bé phËn, hÖ thèng thanh tra chuyªn ngành, thực hiện quyền thanh tra nhà nớc về giáo dục và đào tạo. Do đó thanh tra giáo dục phải dựa cơ sở pháp lý đó là: các nghị định của chính phủ về thanh tra nãi chung vµ thanh tra gi¸o dôc nãi riªng, Ph¸p lÖnh thanh tra cña Hội đồng nhà nớc (nay là chính phủ), các thông t, quy chế, hớng dẫn thanh tra tổ chức, hoạt động giáo dục trong bậc học Mầm non, bậc học Tiểu học và bậc häc Trung häc phæ th«ng. Hoạt động thanh tra giáo dục chỉ tuân theo pháp luật, bảo đảm chính x¸c, kh¸ch quan, c«ng khai, d©n chñ, kÞp thêi. Kh«ng cã mét c¬ quan, tæ chøc hoặc cá nhân nào đợc can thiệp trớc pháp luật vào tổ chức và hoạt động của thanh tra gi¸o dôc. 4.. VÞ trÝ, vai trß vµ chøc n¨ng cña Thanh tra gi¸o dôc.. 4.1.VÞ trÝ, vai trß cña Thanh tra gi¸o dôc. Thanh tra gi¸o dôc lµ thanh tra chuyªn ngµnh vÒ gi¸o dôc, lµ mét trong ba bộ phận hợp thành tổ chức quản lý nhà nớc của Bộ giáo dục và đào tạo nghiên cứu,chỉ đạo và thanh tra. Do đó thanh tra giáo dục có nhiệm vụ chủ yếu là đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của đối tợng thanh tra, trên cơ sở đó đánh giá việc nghiên cứu, chỉ đạo của cấp trên. Từ đó giúp cho công tác quản lý giáo dục và đào tạo của cấp trên chỉnh lý, ngày càng hoàn thiện nội dung, thÓ chÕ ho¸ c¸c v¨n b¶n cã tÝnh ph¸p lý gäi lµ luËt vµ c¸c v¨n b¶n díi luËt vÒ giáo dục và đào tạo. Nh vậy thanh tra giáo dục có vai trò góp phần tăng cờng.

(15) ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa. Thùc chÊt thanh tra gi¸o dôc lµ c¬ quan nhµ níc cã thẩm quyền tiến hành kiểm tra việc thực hiện các quy định về giáo dục và đào tạo của các cơ quan, tổ chức và các cá nhân có hoạt động hoặc liên quan đến lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Hoạt động thanh tra sẽ giúp cho các đối tợng đợc thanh tra nhận thức đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình, đặc biệt nhận thức vai trò quan trọng và cấp bách của chính sách, các quan điểm chỉ đạo phát triển giáo dục trong giai đoạn hiện nay, xác định rõ mục tiêu chung và mục tiêu cụ thÓ cña tõng bËc häc, cÊp häc vµ c¸c gi¶I ph¸p c¬ b¶n tæ chøc thùc hiÖn c¸c mục tiêu đó. Trên cơ sở đó, hình thành ý thức tuân thủ các quy định của pháp luật nói chung và những quy định của pháp luật về giáo dục và đoà tạo nói riªng. - thanh tra gi¸o dôc gãp phÇn n©ng cao n¨ng lùc hiÖu qu¶ qu¶n lý nhµ nớc về giáo dục và đào tạo của các cơ quan có thẩm quyền không chỉ các cơ quan, cá nhân trực tiếp hoạt động hoặc liên quan đến lĩnh vực giáo dục mà ngay cả cơ quan quản lý nhà nớc về giáo dục và đào tạo các cấp cũng cần có sự chấp hành pháp luật một cách triệt để. Công tác thanh tra giúp các cơ quan quản lý nhà nớc về giáo dục nhận thức đúng và làm tròn vai trò, trách nhiệm đợc giao từ việc hạch định chính sách đến tổ chức, chỉ đạo thực tiễn. Các cơ quan quản lý nhà nớc trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo đợc đề cập tới ở đây bao gåm tÊt c¶ c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn qu¶n lý vÒ gi¸o dôc nãi chung vµ c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn thanh tra gi¸o dôc nãi riªng. - thanh tra gi¸o dôc nh»m n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý cho c¸n bé l·nh đạo các cơ sở giáo dục (Ban giám hiệu nhà trờng) đặc biệt ngời đúng đầu các cơ sở giáo dục (Hiệu trởng). Để một cơ sở giáo dục hoạt đông có hiệu quả thì yếu tố mang tính quyết định là ban lãnh đạo mà ngời quyết định chính công tác lãnh đạo của ngời hiệu trởng. Khi diễn ra hoạt động thanh tra toàn diện một cơ sở thì công tác quản lý, lãnh đạo của hiệu trởng là một nội dung thanh tra quan trọng, ngoàI ra các nội dung khác cần thanh tra ngời hiệu trởng đều có trách nhiệm giảI trình về hoạt động của mình và mọi mặt hoạt động của nhà trờng nh cơ sở vật chất, đội ngũ, các nhiệm vụ giáo dục… tr ớc cơ quan có thÈm quyÒn thanh tra. Nh÷ng sai lÇm, thiÕu sãt nÕu cã th«ng qua thanh tra sÏ kịp thời đợc phát hiện và có biện pháp xử lý phù hợp. Ngợc lại, những chuyển biến, u điểm, mặt tích cực sẽ kịp thời đợc đánh giá, biểu dơng và phát huy một.

(16) c¸ch cã hiÖu qu¶. Nh vËy, thanh tra gi¸o dôc gióp hiÖu trëng nhËn râ u khuyÕt ®iÓm cña nhµ trêng còng nh cña b¶n th©n trong c«ng t¸c qu¶n lý, gãp phÇn thực hiện tốt các yêu cầu đợc giao theo chơng trình, kế hoạch của cơ quan qu¶n lý nhµ níc cÊp trªn vÒ gi¸o dôc. §ång thêi cã thÓ cã kiÕn nghÞ víi cÊp cã thẩm quyền nhằm điều chỉnh, bổ sung chủ trơng, chiến lợc, biện pháp đã đề ra và đáp ứng yêu cầu cấp bách của các cơ sở trong từng giai đoạn. - Th«ng qua thanh tra nh÷ng sai ph¹m, thiÕu sãt cña c¸c c¬ së hoÆc c¸ nhân tham gia lĩnh vực giáo dục sẽ kịp thời đợc phát hiện, khắc phục và xử lý nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật. Đây là một ý nghĩa vô cùng quan trọng của công tác thanh tra giáo dục vì trong quá trình hoạt động các cơ sở giáo dục, các cá nhân khó tránh khỏi đợc những sai lầm, vi phạm. Những tån t¹i nµy cã thÓ do nguyªn nh©n kh¸ch quan do c¸c v¨n b¶n mang tÝnh ph¸p quy về giáo dục còn chồng chéo, cha đầy đủ, cha đồng bộ hoặc còn thiếu sự quan tâm chỉ đạo chặt chẽ từ phía các cơ quan nhà nớc có thẩm quyền, v. v… Có thể do những nguyên nhân chủ quan nh năng lực, trình độ chuyên môn yếu kém của một số giáo viên, sự hiểu biếthạn chế về các quy định của pháp luật vÒ lÜnh vùc cña mét sè gi¸o viªn, c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc v. v … ViÖc ph¸t hiÖn, kh¾c phôc vµ xö lý vi ph¹m sÏ lo¹i bá nh÷ng nh©n tè tiªu cùc, gãp phÇn thanh lọc, chấn chỉnh hoạt động của các cơ quan, tổ chức và cá nhân có hoạt động trong hoặc có liên quan đến lĩnh vực giáo dục, góp phần nâng cao chất lợng giáo dục và đào tạo. Nh vËy, thanh tra gi¸o dôc lu«n gi÷ vÞ trÝ, vai trß quan träng trong sù nghiệp phát triển giáo dục của nớc ta, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay để thực hiện tốt mục tiêu đề ra trong chiến lợc phát triển giáo dục từ năm 20012010 theo quyết định số 201/2001/QĐ-TTg của Thủ tớng chính phủ ban hành này 28/12/2001 là “tạo bớc chuyển biến cơ bản về chất lợng giáo dục theo hớng tiếp cận với trình độ tiên tiến của thế giới, phù hợp với thực tiễn Việt Nam, phục vụ thiết thực cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nớc, của từng vùng, của từng địa phơng, hớng tới một xã hội học tập; u tiên nâng cao chất lợng đào tạo nhân lực, bồi dỡng nhân tàI đặc biệt trong lĩnh vực khoa học công nghệ; tiến tới đổi mới mục tiêu, phơng pháp, chơng trình giáo dục các cấp học, bậc học và trình độ đào tạo”. Muốn thực hiện đợc mục tiêu cao cả đó.

(17) thì nhà nớc cần tăng cờng hơn nữa công tác quản lý chung trong đó có công t¸c thanh tra gi¸o dôc. 4.2. Chøc n¨ng cña thanh tra gi¸o dôc. - Chøc n¨ng kiÓm tra: kiÓm tra lµ chøc n¨ng ®Çu tiªn cña thanh tra giáo dục nhằm xác định thực chất chất lợng, hiệu quả của cơ quan, tổ chức và cá nhân trong hoặc liên quan đến lĩnh vực giáo dục. Thực chất của thanh tra nhằm xem xét, kiểm soát đúng, phát hiện đợc những u, nhợc điểm của đối tợng thanh tra giáo dục (cơ sở, tổ chức, cá nhân…) từ đó có cơ sở đánh giá đúng đối tợng. - Chøc n¨ng ph¸t hiÖn: trªn c¬ së thanh tra gi¸o dôc (thanh tra toµn diện một trờng học: đội ngũ, cơ sở vật chất, hoạt động giảng dạy, giáo dục của nhà trờng và cá nhân v.v…) nhằm phát hiện những mặt tốt để động viên, kích thích, đồng thời qua thanh tra phát hiện những lệch lạc, sai sót, những mặt yếu kém, khó khăn trở ngại, những vấn đề nảy sinh cần giảI quyết, những nguyên nhân dẫn đến những sai sót, lệch lạc để giúp đỡ đối tợng và điều chỉnh quá trình quản lý giáo dục ở đơn vị cơ sở. - Chức năng đánh giá: đánh giá trong thanh tra, kiểm tra nhằm đo lờng, xác định kết quả hoạt động của tổ chức và cá nhân trong lĩnh vực giáo dục dựa trên những văn bản quy định chuẩn của nhà nớc và của ngành giáo dục và đào tạo. Đánh giá còn nhằm để thẩm định những yếu tố chủ quan, khách quan, những lệch lạc, sai sót nhằm giúp cho đối tợng thanh tra uốn nắn, điều chỉnh các quyết định, làm cho các quyết định hoàn thiện, chính xác giúp cho hoạt động quản lý đạt hiệu quả cao hơn. - Chức năng giúp đỡ, động viên, phê phán: mục đích cơ bản của thanh tra giáo dục giúp cho cơ quan, tổ chức và cá nhân trong hoặc liên quan đến lĩnh vực giáo dục hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Bản chất của hoạt động thanh tra không chỉ nhằm mục đích phê phán mà còn mang tính giúp đỡ, động viên, kích thích đối tợng nỗ lực làm việc, bộc lộ năng lực cũng nh hạn chế, qua đó Ban thanh tra có căn cứ giúp đỡ, động viên đối tợng hoàn thành nhiệm vô chÝnh trÞ cña m×nh. - Chøc n¨ng thu thËp th«ng tin: thu thËp th«ng tin lµ chøc n¨ng trung tâm của hoạt động thanh tra. Qua thanh tra, kiểm tra mới có đợc những thông.

(18) tin đáng tin cậy để đánh giá. Những thông tin đó giúp cho những nhà quản lý khen chê đúng đắn, kịp thời những hoạt động giáo dục của nhà trờng. Đồng thêi viÖc thu thËp, xö lý th«ng tin qua Thanh tra mét c¸ch chÝnh x¸c gióp cho các nhà quản lý cấp trên có thể điều chỉnh, hoàn thiện mục tiêu, đề ra những quyết định đúng đắn, kịp thời cho cấp dới. 5. Mục đích và nhiệm vụ của thanh tra giáo dục. 5.1. Mục đích của thanh tra giáo dục. Thanh tra giáo dục là một vấn đề mang tính khách quan do bản chất của nhà nớc quy định. Trong chế độ XHCN, thanh tra nói chung và thanh tra gi¸o dôc nãi riªng nh»m phôc vô lîi Ých cña nhµ níc vµ lîi Ých cña nh©n d©n. Chính vì vậy quan điểm của Đảng và nhà nớc ta từ trớc đến nay đều nhất quán. Hoạt động của thanh tra giáo dục nhằm góp phần tham gia vào quá trình quản lý giáo dục bằng sự tác động vào đối tợng thanh tra nhằm thúc đẩy tổ chức, cơ quan và cá nhân trong hoặc liên quan đến lĩnh vực giáo dục hoàn thành nhiệm vụ của mình, đồng thời góp phần phát hiện, ngăn ngừa những thiếu sót, giúp đỡ, uốn nắn kịp thời đảm bảo thực hiện đầy đủ các quyết định quản lý. Mặt khác, thanh tra giáo dục nhằm giảI quyết kịp thời, đúng đắn những khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật. 5.2. NhiÖm vô cña thanh tra gi¸o dôc. Thanh tra gi¸o dôc cã nh÷ng nhiÖm vô sau ®©y: - Thanh tra viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt vÒ gi¸o dôc. - Thanh tra viÖc thùc hiÖn môc tiªu, kÕ ho¹ch, ch¬ng tr×nh, néi dung, ph¬ng ph¸p gi¸o dôc, quy chÕ chuyªn m«n; quy chÕ thi cö, cÊp v¨n b»ng, chứng chỉ; việc thực hiện các quy định về điều kiện cần thiết bảo đảm chất lợng giáo dục ở các cơ sở giáo dục. - X¸c minh, kÕt luËn, kiÕn nghÞ viÖc gi¶I quyÕt c¸c khiÕu n¹i, tè c¸o vÒ hoạt động giáo dục; kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm pháp luËt vÒ gi¸o dôc. - Kiến nghị các biện pháp bảo đảm thi hành pháp luật về giáo dục; đề nghị sửa đổi, bổ sung các chính sách và quy định của nhà nớc về giáo dục. (LuËt gi¸o dôc - §iÒu 29).

(19) 6.. Nguyên tắc chỉ đạo hoạt động thanh tra giáo dục.. Trong c«ng t¸c thanh tra nãi chung vµ thanh tra gi¸o dôc nãi riªng, c¸c tổ chức và cá nhân hoạt động thanh tra phảI tuân thủ một số nguyên tắc cơ b¶n. Nguyên tắc chỉ đạo hoạt động thanh tra giáo dục là những t tởng chỉ đạo phơng hớng cơ bản quy định việc lựa chọn nội dung, phơng pháp, phơng tiÖn vµ h×nh thøc tæ chøc thanh tra cho phï hîp. §ã lµ nh÷ng kiÕn thøc mang tính chuẩn mực đợc tổng kết từ thực tiễn thanh tra giáo dục có tính khách quan; cơ sở về mặt lý luận giúp cho tổ chức thanh tra và thanh tra viên định hớng đúng đắn trong mọi hoàn cảnh, tình huống cụ thể và phức tạp; để tự mình tiÕn hµnh gi¶I quyÕt nhiÖm vô thanh tra, tæ chøc tiÕn hµnh thanh tra mét c¸ch khoa học và đạt đợc kết quả tối u trong quá trình thanh tra giáo dục. Ngoµi ra, nh÷ng nguyªn t¾c thanh tra gi¸o dôc phï hîp nh÷ng néi dung của các nguyên tắc cơ bản của Quản lý hành chính nhà nớc, đồng thời chúng phản ánh những nét đặc thù của hoạt động thanh tra giáo dục trong lĩnh vực giáo dục. Những nguyên tắc này đợc pháp luật quy định cụ thể và là cơ sở ph¸p lý quan träng trong c«ng t¸c thanh tra gi¸o dôc. Trong các tàI liệu từ trớc đến nay về thanh tra giáo dục, các tác giả phân chia hệ thống nguyên tắc thanh tra giáo dục có những mức độ khác nhau, tuy nhiên dựa trên những nguyên tắc chung của thanh tra nhà nớc, đồng thời từ thực tiễn sự nghiệp giáo dục của nớc ta đã hình thành một hệ thông nguyên tắc chỉ đạo việc thanh tra giáo dục. Đó là: - Nguyên tắc tuân thủ pháp luật trong hoạt động thanh tra giáo dục. - Nguyên tắc đảm bảo tính Đảng trong công tác thanh tra giáo dục. - Nguyên tắc đảm bảo tính dân chủ, khách quan, chính xác, kịp thời trong c«ng t¸c thanh tra gi¸o dôc. - Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả trong công tác thanh tra giáo dục. - Nguyên tắc đảm bảo tính giáo dục. 6.1. Nguyên tắc tuân thủ pháp luật trong hoạt động thanh tra giáo dục..

(20) Nguyên tắc quan trọng trong hoạt động thanh tra giáo dục là tuân theo pháp luật và chịu trách nhiệm trớc pháp luật, nhằm đảm bảo việc thi hành ph¸p luËt vµ hiÖu lùc cña c«ng t¸c qu¶n lý gi¸o dôc. Kh«ng mét tæ chøc, c¸ nhân nào đợc can thiệp trớc pháp luật vào hoạt động thanh tra giáo dục. Thực hiện nguyên tắc này nhằm đảm bảo phù hợp với nguyên tắc pháp chế XHCN – mét nguyªn t¾c c¬ b¶n cña qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc. Muèn vËy, trong hoạt động thanh tra giáo dục đồng thời vừa tuân thủ pháp lệnh Thanh tra nhà nớc (1990) và các văn bản quy định của pháp luật về hoạt động thanh tra nói chung và hoạt động thanh tra giáo dục nói riêng. Để thực hiện tốt nguyên tắc này đòi hỏi những yêu cầu sau: - Mọi công việc cần tiến hành trong hoạt động thanh tra giáo dục chỉ đợc tiến hành trên cơ sở những quy định của pháp luật hiện hành về thanh tra nãi chung vµ thanh tra gi¸o dôc nãi riªng. Trong qu¸ tr×nh thanh tra, mäi tæ chøc thanh tra, Thanh tra viªn, c¸c tæ chøc, c¬ quan vµ c¸ nh©n trong hoÆc liªn quan đến lĩnh vực giáo dục phảI triệt để tuân theo các quy định của pháp luật vÒ thanh tra. - Không một cơ quan, tổ chức và cá nhân nào đợc can thiệp một cách tráI pháp luật vào hoạt động thanh tra. Khi có các văn bản pháp quy về thanh tra giáo dục, các tổ chức và cá nhân thực hiện hoạt động thanh tra một cách độc lập và chỉ tuân thủ theo pháp luật. Mọi can thiệp không dựa trên cơ sở pháp luật của bất kỳ tổ chức, cá nhân nào đều là bất hợp pháp và tuỳ theo mức độ nặng, nhẹ đều sẽ bị xử ly theo các quy định của pháp luật. Ngợc lại trong quá trình thanh tra, mọi thanh tra viên không đợc lung lay ý chÝ khi cã tæ chøc, c¸ nh©n bªn ngoµi can thiÖp vµo. Do b¶n th©n ph¶I chÞu tr¸ch nhiÖm tríc p¸hp luËt vÒ nh÷ng vô viÖc thanh tra gi¸o dôc nªn mäi thanh tra viên luôn luôn phảI rèn luyện ý chí kiên định vững vàng, có quyết tâm, bền bỉ mới hoàn thành tốt nhiệm vụ đợc giao. Có nh vậy mới đảm bảo các hiệu lực về thanh tra giáo dục, ngăn chặn đợc những vi phạm làm vô hiệu hoá hoạt đông thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực giáo dục. Tất nhiên những yêu cầu nêu tren có nội dung rất rộng, do đó từ nội dung, chơng trình, kế hoạch tổ chức hoạt động thanh tra giáo dục đến việc ra quyết định thanh tra, cử đoàn thanh tra, thanh tra viên, v.v … đến việc kiến.

(21) nghị, quyết định xử lý, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động thanh tra đều phải tuân thủ một cách triệt để, nghiêm túc các quy định của pháp luật hiÖn hµnh. 6.2. Nguyên tắc đảm bảo tính Đảng trong công tác thanh tra giáo dục. Trong mọi hoạt động giáo dục, từ việc xác định mục tiêu, nội dung, đến tổ chức thực hiện, đánh giá kết quả của quá trình giáo dục đều phảI xuất ph¸t tõ quan ®iÓm, t tëng cña §¶ng ta. TRong c«ng t¸c thanh tra gi¸o dôc, ®©y là một hoạt động thay mặt Đảng và nhà nớc thực hiện kiểm soát, xem xét, đánh giá hoạt động của cơ quan, tổ chức và cá nhân trong hoặc liên quan đến lĩnh vực giáo dục. Do đó, mọi hoạt động thanh tra giáo dục phảI thực hiện đờng lối giáo dục về xây dựng nhà nớc pháp quyền của Đảng trong công tác thanh tra giáo dục. Để thực hiện tốt nguyên tắc này đòi hỏi các yêu cầu sau: - Tæ chøc thanh tra c¸c cÊp vµ thanh tra viªn qu¸n triÖt quan ®iÓm nhµ nớc pháp quyền của Đảng ta. Vị trí hạt nhân và vai trò lãnh đạo của Đảng đợc thÓ chÕ ho¸ t¹i ®iÒu 4 HiÕn ph¸p n¨m 1992 cña níc ta. - Mäi tæ chøc thanh tra, c¸c c¬ quan, tæ chøc trong hoÆc liªn quan lÜnh vực hoạt động giáo dục luôn quán triệt và xây dựng tổ chức cơ sở Đảng vững mạnh, đóng vai trò lãnh đạo trong hoạt động của sự nghiệp giáo dục trong đó có hoạt động thanh tra giáo dục. - Mäi §¶ng viªn trong tæ chøc thanh tra gi¸o dôc hoÆc c¬ së gi¸o dôc luôn luôn học tập nâng cao trình độ chuyên môn, vững vàng trình độ chính trị, tránh có những hành vi sai tráI và đấu tranh những hành vi can thiệp sai tráI khi cã §oµn thanh tra lµm viÖc. 6.3. Nguyên tắc đảm bảo khách quan, dân chủ, chính xác, kịp thời, công khai trong hoạt động thanh tra giáo dục. - Thanh tra giáo dục là hoạt động kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách, kế hoạch, pháp luật về giáo dục và đào tạo của nhà nớc, trên cơ sỏ đó đề ra những biện pháp xử lý thích hợp đảm bảo cho các chính sách, kế hoạch, pháp luật về giáo dục đợc tôn trọng và thực hiện. Mỗi kết luận, kiến nghị hay quyết định trong hoạt động thanh tra đều rất quan trọng bởi nó phảI làm rõ đúng, sai; nêu rõ tình hình thực tế, tính chất, hậu quả của sự việc; xác đinh rõ trách nhiệm của đối tợng thanh tra nếu họ sai phạm và buộc họ phảI.

(22) có biện pháp tích cực khắc phục những sai phạm đó; làm rõ việc thực hiện đúng hay sai chế độ chính sách của các tổ chức, cá nhân trong hoặc liên quan lĩnh vực giáo dục khi có đơn th khiếu nại, khiếu tố. Vì vậy tính chính xác là một yêu cầu quan trọng, bắt buộc và đợc coi là một nguyên tắc của hoạt động thanh tra giáo dục. Bản thân nguyên tắc tuân theo pháp luật trong hoạt động thanh tra đã tạo ra cơ sở quan trọng để bảo đảm cho nguyên tắc chính xác. Điều này còn có nghĩa mọi hoạt động tiến hành thanh tra giáo dục đều phảI dùa trªn v¨n b¶n mang tÝnh ph¸p quy cña nhµ níc tõ viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô, quyền hạn, tổ chức thanh tra và đánh giá đều phù hợp với các điều khoản quy định của pháp luật về hoạt động thanh tra giáo dục. - Kh¸ch quan lµ mét yªu cÇu vµ lµ nguyªn t¾c cña tæ chøc thanh tra và thanh tra viên về giáo dục. Nguyên tắc này đòi hỏi hoạt động thanh tra phảI xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn kh¸ch quan qu¶n lý nhµ níc vÒ gi¸o dôc. Cã nghÜa lµ các kết luận, kiến nghị hay quyết định trong hoạt động thanh tra đều phảI xuất ph¸t tõ thùc tiÔn kh¸ch quan chø kh«ng thÓ lµ kÕt qu¶ suy diÔn chñ quan hay áp đặt. Vì vậy, muốn đảm bảo nguyên tắc tính khách quan trong hoạt động thanh tra giáo dục đòi hỏi cán bộ thanh tra phảI có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ hiểu biết về pháp luật, am hiểu về chuyên môn nghiệp vụ thanh tra giáo dục để có thể tiến hành độc lập, khách quan trong suy nghĩ, hành động và đánh giá của mình. - Công khai và dân chủ, đó là bản chất của chế độ ta và là nguyên tắc trong hoạt động thanh tra, kiểm tra. Các quy định pháp luật về cơ cấu, tổ chức, nhiệm vụ quyền hạn, trình tự, thứ tựu thanh tra đều thể hiện rõ nét những nội dung cña nguyªn t¾c c«ng khai, d©n chñ. §Æc biÖt tõ khi cã quy chÕ thùc hiÖn dân chủ trong hoạt động của nhà trờng ban hành kèm theo quyết định số 04/2000/ Q§ - BGD & §T ngµy 1 th¸ng 3 n¨m 2000 cña Bé trën Bé gi¸o dôc và đào tạo, nguyên tắc này nhằm thực hiện tốt nhất, có hiệu quả nhất những điều Luật giáo dục quy định với phơng châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” trong mọi hoạt động của nhà trờng. Đồng thời nguyên tắc này góp phần phát huy quyền làm chủ và huy động mọi tiềm năng trí tuệ của hiệu trởng, giáo viên, cán bộ công nhân viên trong toàn trờng theo luật định, góp phần xây dựng nền nếp, kỷ cơng trong mọi hoạt động của nhà trờng, ngăn ch¨n c¸c hiÖn tîng tiªu cùc vµ tÖ n¹n x· héi, thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t triÓn.

(23) giáo dục phù hợp với đờng lối chủ trơng của Đảng và pháp luật của nhà nớc. Nguyên tắc công khai, dân chủ đòi hỏi: + Nội dung, kế hoạch, kết quả thanh tra giáo dục phảI đợc thông báo một cách đầy đủ và rộng rãI cho mọi đói tợng biết. + Các kết luận, kiến nghị, quyết định về thanh tra trong quá trình hoát động thanh tra đợc thông báo công khai cho mọi đối tợng liên quan biết. - Kịp thời là một yêu cầu mang tính đặc thù trong phơng pháp hoạt động thanh tra. Nguyên tắc này đảm bảo phát hiện, ngăn ngừa và xử lý nhanh chãng, kÞp thêi nh÷ng viÖc lµm vi ph¹m ph¸p luËt, b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp pháp của Nhà nớc, tập thể, cá nhân. Nguyên tắc kịp thời trong hoạt động thanh tra giáo dục đòi hỏi: + Khi có đầy đủ các cơ sở để tiến hành thanh tra giáo dục, cơ quan cã thÈm quyÒn thanh tra gi¸o dôc ph¶I nhanh chãng tiÕn hµnh thanh tra theo đúng quy định của pháp luật. + Mọi công việc cần đợc tiến hành thanh tra đều phảI thực hiện trong thời hạn đợc pháp luật quy định. + Khi ph¸t hiÖn hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt ph¶i cã biÖn ph¸p xö lý kịp thời các vi phạm đó. 6.4. Nguyên tắc đảm bảo hiệu quả của hoạt động thanh tra giáo dục. Mọi hoạt động quản lý giáo dục nói chung, hoạt động thanh tra giáo dục nói riêng đều nhằm mục đích đạt đợc kết quả mong muốn thiết thực cả về nội dung và thời gian tiến hành thanh tra. Có nh vậy hoạt động thanh tra giáo dôc cã hiÖu lùc t¨ng cêng kû luËt trong qu¶n lý, thùc hiÖn quyÒn d©n chñ x· hội chủ nghĩa trong ngành giáo dục và đào tạo, và hoạt động này phát huy vai trò tích cực khi hiệu lực của nó đựoc bảo đảm trên thực tế. Nguyên tắc này đòi hái: - C¸c tæ chøc thanh tra gi¸o dôc cã quyÒn phèi hîp víi c¬ quan bảo vệ pháp luật nghiên cứu và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh chèng c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt cña c¸c c¬ quan, tæ chøc vµ c¸ nh©n trong hoặc liên quan đến lĩnh vực giáo dục..

(24) - Trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô cña m×nh c¸c c¬ quan, tæ chøc, cá nhân có hoạt động trong hoặc liên quan đến lĩnh vực giáo dục phảI thực hiện đúng yêu cầu của Đoàn thanh tra hoặc Thanh tra viên theo quy định của ph¸p luËt; t¹o ®iÒu kiÖn cho ®oµn thanh tra vµ thanh tra viªn hoµn thanh rnhiệm vụ, đồng thời có quyền giảI trình, có quyền khiếu nại đối với các kết luận, kiến nghị, quyết định về thanh tra. - Mọi hành vi vi phạm pháp luật liên quan hoạt động thanh tra đều đợc xử lý nghiêm minh, kịp thời, đúng pháp luật. 6.5. Nguyên tắc đảm bảo tính giáo dục. Mục đích của thanh tra giáo dục nhằm giúp cho đối tợng thanh tra nhận rõ đợc những tiến bộ cũng nh những hành vi biểu hiện sai trái. Thanh tra giúp cho các cơ quan, tổ chức và cá nhân hoạt động trong hoặc liên quan đến lĩnh vực giáo dục khắc phục những sai sót, vơn lên cáI tốt đẹp hơn. Đồng thời, thanh tra gi¸o dôc t¹o ®iÒu kiÖn cho §oµn thanh tra vµ Thanh tra viªn hiÓu râ đối tợng, giúp đỡ và giáo dục họ, tránh hiện tợng thiên vị hoặc mang tính trừng phạt trù dập. Nguyên tắc này thể hiện bản chất nhân đạo của chế độ xã hội chủ nghĩa. Do đó, khi thực hiện nguyên tắc này đòi hỏi: - Đoàn thanh tra và các thanh tra viên giáo dục phảI có trình độ nghiệp vụ, tìm hiểu nghiên cứu sự việc cẩn thận, nghiêm túc theo luật định và xử lý, kết luận theo quy định của pháp luật hiện hành. - Tất cả các xử lý, kết luận, quyết định của đoàn thanh tra giáo dục ph¶I chÝnh x¸c, d©n chñ, c«ng khai, tr¸nh thiªn vÞ, hoÆc trï dËp. - Các cơ quan, tổ chức và cá nhân hoạt động trong hoặc có liên quan đến lĩnh vực giáo dục và đào tạo đều phảI báo cáo rõ sự việc một cách trung thùc khi cã ®oµn thanh tra vÒ lµm viÖc. Tóm lại, việc thực hiện đầy đủ và đúng đắn các nguyên tắc trên trong quá trình thanh tra các cơ quan, tổ chức và cá nhân hoạt động trong hoặc liên quan đến lĩnh vực giáo dục - đào tạo không những sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho ®oµn thanh tra vµ thanh tra viªn hoµn thµnh nhiÖm vô cña m×nh mµ cßn bảo vệ quyền lợi chính đáng của chính các tổ chức và cá nhân đó. 7. §èi tîng vµ néi dung thanh tra gi¸o dôc..

(25) 7.1. §èi tîng cña thanh tra gi¸o dôc. Bớc sang thế kỷ 21, với đòi hỏi của thực tiễn cuộc sống và yêu cầu của nền kinh tế theo cơ chế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa, nghành giáo dục - đào tạo đã có chuyển biến rõ rệt cả về cơ chế quản lý và tổ chức, mở rộng quy mô và đa dạng hoá các loại hình đào tạo. Với ý nghĩa đó hoạt động gi¸o dôc kh«ng chØ bã hÑp trong nhµ trêng, mµ cßn cã c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chức chính trị – xã hội, các tổ chức và cá nhân khác tham gia vào hoạt động giáo dục. Nh vậy, hoạt động giáo dục giờ đây có sự tham gia ngoàI tổ chức và cá nhân trong nghành giáo dục và còn có cả tổ chức , cá nhân khác trong nớc và nớc ngoài. Đáp ứng tình hình đó, ngày 10 tháng 12 năm 2002 chính phủ ban hành Nghị định số 101/ 2002/ NĐ - CP ngày 10-12-2002 của Thủ tớng Chính phủ quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra giáo dục. Trong điều 2 của Nghị định này ghi rõ: §èi tîng cña thanh tra gi¸o dôc bao gåm: - C¸c c¬ së gi¸o dôc cña c¬ quan nhµ níc, cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ – x· héi, cña lùc lîng vò trang nh©n d©n, cña tæ chøc kinh tÕ vµ cña c¸ nh©n. - C¸c c¬ së gi¸o dôc cã vèn ®Çu t níc ngoµI, c¬ së hîp t¸c víi tæ chøc, cá nhân nớc ngoàI về giáo dục hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam. - Tổ chức, cá nhân hoạt động đa ngời đI đào tạo ở nớc ngoàI theo chơng trình giáo dục phổ thông, giáo dục đại học và sau đại học, giáo dục nghề nghiÖp cho c«ng d©n ViÖt Nam. - Tổ chức, cá nhân hoạt động giảng dạy giáo dục theo chơng trình giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học và sau đại học thực hiện ngoàI các cơ sở giáo dục nêu trên, bao gồm: các cơ sở gi¸o dôc cña c¬ quan nhµ níc, cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ – x· héi, cña lùc lîng vò trang nh©n d©n, cña tæ chøc kinh tÕ vµ cña c¸ nh©n; c¸c c¬ së cã vèn ®Çu t cña níc ngoµI, c¬ së hîp t¸c víi tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµI vÒ giáo dục hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam sau đây gọi tắt là hoạt động giảng d¹y, gi¸o dôc thùc hiÖn ngoµI c¬ së gi¸o dôc. 7.1.1. C¸c c¬ së gi¸o dôc..

(26) ở đây chúng ta hiểu cơ sở giáo dục là đơn vị tổ chức giáo dục và đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân từ bậc mầm non đến bậc đại học thuộc các loại hình, các ngành nghề có đội ngũ giáo viên, có cơ sở vật chất tối thiểu, có chơng trình và tàI liệu giáo khoa đợc phép lu hành theo quy chế của nhà nớc (1). Cơ sở giáo dục của nớc ta hiện nay bao gồm cơ sở giáo dục trong nớc vµ c¬ së gi¸o dôc liªn kÕt víi níc ngoµI (bao gåm tæ chøc vµ c¸ nh©n ë níc ngoµI hoÆc cã vèn ®Çu t cña níc ngoµi). HiÖn nay do thùc tiÕn nhu cÇu häc tËp của xã hội , đồng thời với chủ trơng của Đảng và nhà nớc ta đa dạng hoá loại hình đào tạo nhằm mở rộng quy mô, số lợng giáo dục - đào tạo nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển kinh tế của đất nớc, ngoàI các cơ sở giáo dục trong níc chóng ta më réng c¸c c¬ së gi¸o dôc liªn kÕt víi c¸c tæ chøc vµ c¸ nhân nớc ngoài. Đây là một hình thức liên kết đào tạo hết sức đa dạng và mới mÎ, bíc ®Çu thu hót nhu cÇu häc tËp cña mét bé phËn thÕ hÖ trÎ nh»m bæ sung đội ngũ chuyên gia có trình độ và kỹ thuật cao cho đất nớc. Tuy nhiên trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y lo¹i h×nh nµy ph¸t triÓn kh¸ m¹nh c¶ vÒ quy m« lÉn sè lîng , song thùc tiÔn cho thÊy m« h×nh nµy n¶y sinh nhiÒu bÊt cËp, them chÝ cã lúc vi phạm pháp luật. Do đó, ngoàI việc tiến hành thanh tra các cơ sở giáo dôc trong níc th× viÖc thanh tra c¸c c¬ së gi¸o dôc cã liªn kÕt víi níc ngoµI lµ một đòi hỏi cần thiết và cấp bách. 7.1.2. Tổ chức, cá nhân hoạt động đa ngời đi đào tạo ở nớc ngoàI. Để có một đội ngũ lao động có trình độ và chất lợng cao, các tổ chức và cá nhân đã gửi công dân Việt Nam đI du học ở nớc ngoàI. Hoạt động của tổ chức và cá nhân này đã và đang giúp lực lợng tri thức và lao động trẻ trong nớc có thể học hỏi đợc những tinh hoa của các nớc tiên tiến trên thế giới để trở vÒ gãp phÇn x©y dùng tæ quèc. Tuy nhiªn trong lÜnh vùc nµy mét sè tæ chøc vµ cá nhân đa ngời đI đào tạo nớc ngoàI hoặc thiếu kinh nghiệm, hoặc chỉ chú ý đến lợi nhuận mà không chú ý đến lợi ích của nhà nớc, lợi ích của ngời đI du học đã lợi dụng hình thức đào tạo hợp pháp này để đa ngời đI vợt biên tráI phÐp, ngêi ®I du häc ph¶I häc t¹i nh÷ng trêng cã chÊt lîng kÐm. Nh÷ng viÖc làm trên đã làm ảnh hởng đến lòng tin của ngời dân và chất lợng giáo dục đào tạo của ngời đI du học. Chính vì lẽ đó Nghị định số 101/2002/ NĐ - CP ngày 10 tháng 12 năm 2002 của chính phủ quy định thanh tra giáo dục có.

(27) quyền thanh tra các tổ chức, cá nhân hoạt động đa ngời đI đào tạo ở nớc ngoµI. 7.1.3. Tổ chức, cá nhân hoạt động giảng dạy, giáo dục thực hiện ngoàI c¬ së gi¸o dôc. Do nhu cầu mở rộng quy mô, loại hình đào tạo và nhu cầu học tập của mäi ngêi hiÖn nay, nhiÒu tæ chøc, c¸ nh©n gi¶ng d¹y, gi¸o dôc thùc hiÖn ngoµI cơ sở giáo dục bớc đầu đã và đang có vai trò đáng kể trong việc nâng cao chất lợng giáo dục - đào tạo. Tuy nhiên để phát triển đúng hớng, nâng cao chất lợng đào tạo các cơ sở giáo dục này cần có sự quản lý của nhà nớc về giáo dục trong đó tổ chức và cá nhân này xem nh một đối tợng mới xuất hiện cần thanh tra giáo dục theo nghị định trên. 7.2. Nội dung hoạt động của thanh tra giáo dục. Theo Nghị định số 101/2002/ NĐ - CP ngày 10-12-2002 của Chính phủ, nội dung hoạt động của Thanh tra giáo dục bao gồm: - Thanh tra việc thi hành pháp luật về giáo dục của các đối tợng thanh tra giáo dục (các cơ sở giáo dục; các tổ chức , cá nhân hoạt động đào tạo liên kết với nớc ngoài, đào tạo trong nớc, đi du học nớc ngoài hoặc hoạt động ngoµi c¬ së gi¸o dôc). - Thanh tra hoạt động giảng dạy và giáo dục của các đối tợng trên về viÖc thùc hiÖn môc tiªu, kÕ ho¹ch, ch¬ng tr×nh, néi dung, ph¬ng ph¸p gi¸o dôc; quy chÕ chuyªn m«n, quy chÕ thi cö, cÊp v¨n b»ng, chøng chØ; viÖc thùc hiện các quy định về điều kiện cần thiết để đảm bảo chất lợng giáo dục ở các c¬ së gi¸o dôc. - X¸c minh, kÕt luËn, kiÕn nghÞ c¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶I quyÕt khiếu nại, tố cáo theo định của pháp luật. - Híng dÉn néi dung, båi dìng nghiÖp vô thanh tra vµ nghiÖp vô thanh tra gi¸o dôc cÊp díi. - Kiến nghị các cơ quan nhà nớc có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung hoặc ban hµnh chÝnh s¸ch vµ v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý gi¸o dôc..

(28) Các nội dung thanh tra giáo dục ở trên đáp ứng yêu cầu và thực tiễn giáo dục hiện nay rất phong phú và đa dạng, song trên thực tế hoạt động thanh tra giáo dục từ trớc đến nay chủ yếu vẫn tập trung 3 nội dung chính có liên quan mật thiết với nhau; đó là: - Thanh tra chuyên môn: thanh tra các mặt hoạt động giáo dục - đào t¹o cña nhµ trêng, thanh tra c«ng t¸c gi¶ng d¹y vµ gi¸o dôc cña gi¸o viªn, ho¹t động học tập của học sinh. - Thanh tra c«ng t¸c qu¶n lý gi¸o dôc cña c¸c tæ chøc qu¶n lý gi¸o dôc c¸c cÊp, vµ c¸c bËc häc, cÊp häc. - Thanh tra c¸c khiÕu n¹i, tè c¸o vÒ c¸c vô viÖc sai ph¹m trong qu¸ trình hoạt động giáo dục và quản lý giáo dục. 8. Ph¬ng ph¸p thanh tra gi¸o dôc. §Ó hoµn thµnh tèt c«ng t¸c thanh tra gi¸o dôc, ®oµn thanh tra vµ thanh tra viªn ph¶i n¾m v÷ng vµ sö dông c¸c ph¬ng ph¸p thanh tra, kiÓm tra. Tuy nhiªn, viÖc lùa chän ph¬ng ph¸p nµo hoÆc kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p thanh tra tuỳ thuộc vào mục đích thanh tra, đối tợng thanh tra, nội dung thanh tra, thời gian vµ t×nh huèng cô thÓ trong qu¸ tr×nh thanh tra. Nh÷ng ph¬ng ph¸p thanh tra gi¸o dôc phæ biÕn lµ: - Ph¬ng ph¸p quan s¸t. - Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra. - Phơng pháp phân tích, tổng hợp tài liệu và đối chiếu với thực tế. - Phơng pháp tham dự các hoạt động giáo dục cụ thể (dự các sinh hoạt, hoạt động trong và ngoàI lớp, ngoàI trờng. 8.1. Ph¬ng ph¸p quan s¸t. - Ph¬ng ph¸p quan s¸t lµ ph¬ng ph¸p ®em l¹i tµI liÖu cô thÓ, c¶m tÝnh trùc quan song nã cã ý nghÜa quan träng trong qu¸ tr×nh thanh tra gi¸o dôc. - Quan s¸t cã thÓ kÕt hîp tri gi¸c cña thanh tra viªn víi viÖc sö dông các phơng tiện kỹ thuật hiện đại nếu có (camera, máy ảnh, radio – catxét, v.v…) - Cã rÊt nhiÒu néi dung cÇn quan s¸t nh:.

(29) + Quan sát thông qua các hoạt động giảng dạy và giáo dục của giáo viªn. + Quan sát thông qua các hoạt động hoạt động học tập của học sinh. + Quan sát các hoạt động, tài liệu , sản phẩm của giáo viên, cán bộ công nhân viên, cán bộ quản lý để có những số liệu cụ thể cho việc đánh giá. - Yªu cÇu : + Khi quan sát thanh tra viên phải xác định đợc mục đích và yêu cầu (quan s¸t khÝa c¹nh, quan s¸t toµn diÖn, quan s¸t ph¸t hiÖn, quan s¸t kiÓm nghiệm, quan sát liên tục, quan sát gián đoạn, quan sát theo đề tài tổng hợp hay theo chủ đề cần thanh tra), kế hoạch và hệ thống, lựa chọn đúng đắn đối tợng quan sát. Đặc biệt để có thông tin đầy đủ, hiệu quả cao nên ghi chép các hiÖn tîng, sù kiÖn cña qu¸ tr×nh gi¸o dôc. + §ßi hái thanh tra viªn ph¶i cã kü n¨ng sö dông c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt vµ cã sù tinh tÕ s ph¹m cÇn thiÕt. 8.2. Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra. Phơng pháp dùng các phiếu câu hỏi để khảo sát một số lợng lớn các đối tợng nghiên cứu có hoặc không liên quan đến sự việc cần thanh tra nhằm thu đợc những ý kiến chủ quan của họ về sự việc hoặc một vấn đề nào đó. - Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra b»ng phiÕu (gäi lµ anket) vµ ®iÒu tra b»ng hái chuyÖn, pháng vÊn. - Yªu cÇu ph¬ng ph¸p hái chuyÖn, pháng vÊn, anket gióp ta ®I s©u vµo mối quan hệ phức tạp, nhiều mặt của đối tợng cần thanh tra, do đó mỗi câu hỏi trong phiếu điều tra hay trong phỏng vấn phảI đợc chuẩn bị, cân nhắc cẩn thËn, néi dung râ rµng vµ ng«n ng÷ ph¶I dÔ hiÓu, trong s¸ng, khi tiÕn hµnh đoàn thanh tra phảI tinh tế và có kỹ năng giao tiếp nhất định. Chú ý phân tích số liệu thu đợc bằng phiếu điều tra, hệ thống hoá, phân loại các câu hỏi thu đợc. - Thông tin thu đợc qua điều tra bằng anket, trò chuyện, phỏng vấn phảI so sánh với kết quả thu đợc bằng các phơng pháp khác. 8.3. Phơng pháp phân tích, tổng hợp tàI liệu và đối chiếu với thực tế..

(30) - TàI liệu là nguồn thông tin về kết quả hoạt động của quá trình giáo dục - đào tạo. Tuy nhiên, thanh tra viên không nên đánh giá quá cao về bản b¸o c¸o, biªn b¶n , b¶n kÕ ho¹ch mµ ph¶I nghiªn cøu thùc tÕ cuéc sèng vµ hoạt động giảng dạy, giáo dục của nhà trờng. - Ph©n tÝch, tæng hîp tµI liÖu bao gåm: ph©n tÝch sè liÖu thèng kª, c¸c loại biểu đồ, đồ thị cho phép thanh tra viên hình dung trực quan sự biến động cña qu¸ tr×nh vµ hiÖn tîng quan s¸t. - Yªu cÇu khi ph©n tÝch tµI liÖu, v¨n b¶n cÇn chó ý néi dung, bè côc, theo mấu văn bản, quy định về quản lý giáo dục của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hµnh. Nãi tãm l¹i, chØ cã thÓ sö dông kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p thanh tra kh¸c nhau vµ biÕt phèi hîp tèi u gi÷a chóng míi cho phÐp rót ra nh÷ng kÕt luËn cã căn cứ, chuẩn xác để đánh giá đúng đắn, khách quan việc thực hiện nhiệm vụ của đối tợng thanh tra. 9. H×nh thøc, c«ng cô vµ ph¬ng tiÖn thanh tra gi¸o dôc. 9.1. H×nh thøc thanh tra. Để thực hiện mục đích và nội dung của thanh tra giáo dục có nhiều h×nh thøc thanh tra gi¸o dôc, tuy nhiªn cã mét sè h×nh thøc phæ biÕn sau ®©y: - Thanh tra thêng kú. - Thanh tra toµn diÖn: thanh tra mét trêng häc, thanh tra mét gi¸o viªn, v.v… cña mét bËchäc, cÊp häc trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n tõ mÇm non đến sau đại học. - Thanh tra theo chuyên đề: thanh tra chất lợng học tập của học sinh; thanh tra gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn; thanh tra thi; thanh tra d¹y thªm, häc thªm; thanh tra viÖc qu¶n lý, cÊp ph¸t, sö dông v¨n b»ng, chøng chØ; thanh tra viÖc thi tuyển vào đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp. - Thanh tra tõng mÆt: thanh tra thùc hiÖn LuËt phæ cËp gi¸o dôc; thanh tra c«ng t¸c qu¶n lý gi¸o dôc bao gåm 3 mÆt cÇn chó ý lµ thanh tra c«ng t¸c chuyªn m«n, thanh tra c«ng t¸c lÊy nh©n sù, thanh tra c«ng t¸c qu¶n lý tµI chÝnh, c¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ cña nhµ trêng..

(31) - Thanh tra viÖc thùc hiÖn c¸c kiÕn nghÞ cña thanh tra lÇn tríc. - Thanh tra viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o. 9.2. C«ng cô vµ ph¬ng tiÖn cña thanh tra gi¸o dôc. §Ó c«ng t¸c thanh tra gi¸o dôc cã hiÖu qu¶ tèi u, cÇn trang bÞ cho ®oµn thanh tra vµ thanh tra viªn nh÷ng c«ng cô vµ ph¬ng tiÖn thanh tra c¬ b¶n sau: - Giúp cho đoàn thanh tra, thanh tra viên nhận thức đúng, thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan có thẩm quyền thanh tra gi¸o dôc. - Vò trang cho hä nh÷ng c«ng cô vµ ph¬ng tiÖn cô thÓ: + HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy vÒ gi¸o dôc (c¸c v¨n b¶n vÒ thanh tra giáo dục, các chỉ thị thực hiện nhiệm vụ trong từng năm học, mục tiêu đào tạo cña tõng bËc häc, cÊp häc, líp häc, m«n häc…). + Nắm vững nghiệp vụ thanh tra giáo dục ( từ việc xác định, đánh giá đúng đối tợng thanh tra, quy trình tiến hành thanh tra giáo dục, đánh giá đúng giờ lên lớp của giáo viên, cách thức đánh giá học sinh, các vụ việc khiếu tè). + Nắm vững chuyên môn và nghiệp vụ: đặc trng môn học, kinh nghiệm giảng dạy hiện đại đang đợc sử dụng trong nớc và trên thế giới. + Trang bÞ nh÷ng ph¬ng tiÖn hç trî: c¸c lo¹i b¶ng biÓu thèng kª, thiết bị kỹ thuật hiện đại phục vụ thanh tra giáo dục (máy ảnh, camera, máy tÝnh…). 10. Quy tr×nh thanh tra gi¸o dôc (c¸c bíc tiÕn hµnh). Quy tr×nh thanh tra gi¸o dôc thêng bao gåm c¸c bíc sau: - Xác định mục đích và yêu cầu, đối tợng và hình thức, nội dung và ph¬ng ph¸p thanh tra. - Lập kế hoạch, chơng trình thanh tra cụ thể (xác định đầu việc, giới h¹n thêi gian). - Xây dựng lực lợng thanh tra (quyết định thành lập, phân công cụ thể, xác định trách nhiệm, quyền hạn…)..

(32) - Tiến hành thanh tra (tiếp cận đối tợng) bao gồm: + Lựa chọn và sử dụng phơng pháp, phơng tiện chủ yếu để thu thập th«ng tin, sè liÖu cÇn thiÕt. + Xö lý th«ng tin (xö lý th«, xö lý tinh). + §¸nh gi¸ s¬ bé. + LËp biªn b¶n vµ th«ng b¸o bíc ®Çu. - Thu thập tín hiệu phản hồi từ đối tợng. - Tæng kÕt ®a ra kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ. - Thanh tra l¹i (nÕu cÇn). - ViÕt b¸o c¸o. Hớng dẫn học tập, nghiên cứu và các văn bản có liên quan đến thanh tra gi¸o dôc. 1.. Híng dÉn häc tËp, nghiªn cøu.. Néi dung c¬ b¶n cña ch¬ng I. - N¾m v÷ng kh¸I niÖm thanh tra gi¸o dôc, ph©n biÖt kh¸I niÖm thanh tra gi¸o dôc vµ kiÓm tra ( thi ®ua, néi bé ): + Giống nhau về mục đích và chức năng. + Khác nhau về tính chất, tổ chức, hoạt động, đối tợng, xử lý. - N¾m v÷ng vµ ph©n tÝch c¬ së lý luËn, thùc tiÔn vµ ph¸p lý cña thanh tra gi¸o dôc: + C¬ së lý luËn. + C¬ së thùc tiÔn. + C¬ së ph¸p lý. ở đây chú ý tính đặc thù của thanh tra giáo dục dựa trên cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý để kiểm tra, xem xét một vấn đề thực tiễn của ngành giáo dục đào tạo. - N¾m v÷ng vai trß, ý nghÜa vµ chøc n¨ng cña thanh tra gi¸o dôc:.

(33) + Vai trß, ý nghÜa cña thanh tra gi¸o dôc. + Chức năng của thanh tra giáo dục ( kiểm tra, phát hiện, đánh giá, giúp đỡ, động viên, phê phán, thu thập thông tin). - Nắm vững và phân tích mục đích và nhiệm vụ của thanh tra giáo dôc: + Mục đích của thanh tra giáo dục. + NhiÖm vô cña thanh tra gi¸o dôc ( Môc 2, §iÒu 29, LuËt gi¸o dôc, n¨m 1998). - N¾m v÷ng néi dung, yªu cÇu cña mét sè nguyªn t¾c thanh tra gi¸o dôc. - Nắm vững và phân tích từng đối tợng và từng nội dung hoạt động cña thanh tra gi¸o dôc: + Đối tợng của thanh tra giáo dục( Theo điều 2, Nghị định số 101/ 2002/ N§-CP ngµy 10 th¸ng 12 n¨m 2002 cña ChÝnh phñ vÒ Tæ chøc vµ ho¹t động của thanh tra giáo dục). + Nội dung hoạt động của thanh tra giáo dục ( Theo điều 3, Nghị định sè 101/ 2002/ N§-CP ngµy 10 th¸ng 12 n¨m 2002 cña ChÝnh phñ vÒ Tæ chøc và hoạt động của thanh tra giáo dục ). - N¾m v÷ng c¸c ph¬ng ph¸p, h×nh thøc, c«ng cô vµ ph¬ng tiÖn cña thanh tra gi¸o dôc. - N¾m v÷ng quy tr×nh thanh tra gi¸o dôc ( c¸c bíc tiÕn hµnh ). 1. 2. C©u hái «n tËp. C©u 1. h·y so s¸nh c¸c kh¸I niÖm thanh tra vµ kiÓm tra trong gi¸o dôc. Ph©n tÝch c¬ së lý luËn, thùc tiÔn, ph¸p lý cña thanh tra gi¸o dôc. C©u 2. H·y nªu vai trß, ý nghÜa vµ ph©n tÝch chøc n¨ng cña thanh tra gi¸o dôc..

(34) Câu 3. Nêu đối tợng và nội dung hoạt động của thanh tra giáo dục. Trong điều kiện đổi mới hiện nay nội dung nào theo anh ( chị ) là khó khăn hoặc thực tế không thể thanh tra đợc. Câu 4. Những hình thức, công cụ và phơng tiện cơ bản nào đảm bảo cho thanh tra giáo dục đạt hiệu quả? C©u 5. Nªu c¸c bíc tiÕn hµnh thanh tra gi¸o dôc ( quy tr×nh thanh tra gi¸o dôc)..

(35) Ch¬ng 2: nghiÖp vô thanh tra gi¸o dôc mÇm non vµ phæ th«ng I. Thanh tra gi¸o dôc mÇm non. - Gi¸o dôc mÇm non lµ bËc häc ®Çu tiªn trong hÖ thèng gi¸o dôc quốc dân( Điều 6, Luật giáo dục năm 1998). Vì thế giáo dục mầm non là đối tợng của thanh tra giáo dục, đã đợc quy định tại điều 2 Nghị định 101/ 2002/ NĐ-CP ngày 10 –11 – 2002 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của thanh tra gi¸o dôc. - Công tác thanh tra giáo dục mầm non đợc căn cứ vào “ Quy chế tổ chức và hoạt động thanh tra giáo dục và đào tạo ban hành kèm theo Quyết định số 478 – QĐ ngày 11 tháng 3 năm 1993 của Bộ trởng Bộ Giáo dục và §µo t¹o vµ Th«ng t sè 13- GD§T ngµy 4 th¸ng 8 n¨m 1997 cña Bé Gi¸o dôc và Đào tạo hớng dẫn hoạt động thanh tra bậc học mầm non. - NghiÖp vô thanh tra gi¸o dôc mÇm non thÓ hiÖn ë nghiÖp vô thanh tra toµn diÖn mét trêng mÇm non (mét c¬ së gi¸o dôc mÇm non) vµ nghiÖp vô thanh tra một giáo viên mầm non. Vì thế, chuyên đề “Thanh tra giáo dục mầm non” đề cập đến hai vấn đề nói trên. 1. Thanh tra toµn diÖn mét trêng mÇm non. 1.1. Mục đích thanh tra. - Đánh giá toàn diện nhà trờng trên cơ sở đối chiếu mục tiêu; chơng trình; kế hoạch chăm sóc, nuôI dỡng, giáo dục của trờng mầm non và các chØ thÞ híng dÉn cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o. - Qua thanh tra gióp hiÖu trëng vµ tËp thÓ s ph¹m nhËn râ u, khuyết điểm của nhà trờng, nêu ra các kiến nghị phù hợp để thực hiện tốt các yêu cầu của mục tiêu, chơng trình, kế hoạch đào tạo của trờng mầm non. Mặt kh¸c, ®a ra c¸c kiÕn nghÞ víi c¸c cÊp qu¶n lý gi¸o dôc vµ c¸c ngµnh cã liªn quan nhằm điều chỉnh, bổ sung chủ trơng, biện pháp đã đa ra hoặc đáp ứng yªu cÇu cÊp b¸ch cña c¬ së. 1.2. §èi tîng cña thanh tra gi¸o dôc mÇm non..

(36) Gi¸o dôc mÇm non thùc hiÖn viÖc nu«I dìng, ch¨m sãc, gi¸o dôc trẻ em từ ba tháng đến sáu tuổi, nhằm giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình c¶m, trÝ tuÖ, thÈm mü, h×nh thµnh nhÜng yÕu tè ®Çu tiªn cña nh©n c¸ch, chuÈn bÞ cho trÎ em vµo häc líp mét. Trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n hiÖn nay, c¸c c¬ së gi¸o dôc mÇm non bao gåm: nhµ trÎ, nhãm trÎ; trêng, líp mÉu gi¸o; trờng mầm non. Các cơ sở giáo dục mầm non có thể đợc tiến hành theo các lo¹i h×nh trêng c«ng lËp vµ ngoµI c«ng lËp (b¸n c«ng, d©n lËp, t thôc). V× thÕ, đối tợng của thanh tra giáo dục mầm non bao gồm: - Nhà trẻ, nhóm trẻ (nhận trẻ em từ ba tháng tuổi đến ba tuổi); - Trờng, lớp mẫu giáo (nhận trẻ em từ ba tuổi đến sáu tuổi); - Trêng mÇm non lµ c¬ së gi¸o dôc kÕt hîp nhµ trÎ vµ trêng mÉu giáo (nhận trẻ em từ ba tháng tuổi đến sáu tuổi). 1.3 C¬ quan cã thÈm quyÒn thanh tra gi¸o dôc mÇm non. + C«ng t¸c thanh tra c¸c c¬ së gi¸o dôc mÇm non do Trëng phßng Gi¸o dôc - §µo t¹o huyÖn phô tr¸ch vµ do c¸c thanh tra viªn gi¸o dôc mÇm non chuyªn tr¸ch, thanh tra viªn gi¸o dôc mÇm non kiªm nhiÖm thùc hiÖn. Bëi v× c¸c c¬ së gi¸o dôc ë bËc häc mÇm non do Chñ tÞch uû ban nh©n d©n huyÖn, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh (uỷ ban nhân dân cấp huyện) quyết định thµnh lËp, thuéc quyÒn qu¶n lý hµnh chÝnh cña uû ban nh©n d©n huyÖn. Phßng Gi¸o dôc - §µo t¹o huyÖn gióp uû ban nh©n d©n huyÖn qu¶n lý c¸c c¬ së nµy về mặt chuyên môn, trong đó có công tác thanh tra giáo dục - đào tạo. + Các thanh tra viên giáo dục mầm non huyện theo khu vực đợc phân công sẽ thờng xuyên kiểm tra, giám sát các hoạt động của các cơ sở, giúp cơ sở giáo dục mầm non điều chỉnh các hoạt động dạy và học. Hàng n¨m, thanh tra Phßng Gi¸o dôc - §µo t¹o huyÖn sÏ tæ chøc c¸c ®oµn thanh tra các trờng mầm non (theo kế hoạch thanh tra định kỳ hoặc thanh tra đột xuất). 1.4. Néi dung thanh tra toµn diÖn mét trêng mÇm non. Khi tiÕn hµnh thanh tra toµn diÖn mét trêng mÇm non, ®oµn thanh tra sÏ tiÕn hµnh thanh tra c¸c néi dung chÝnh sau ®©y: - Thanh tra kÕ ho¹ch ph¸t triÓn gi¸o dôc; - Thanh tra chÊt lîng ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ;.

(37) - Thanh tra đội ngũ giáo viên, cán bộ, nhân viên và cơ sở vật chất cña trêng; - Thanh tra c«ng t¸c qu¶n lý cña hiÖu trëng. 1.4.1. Thanh tra kÕ ho¹ch ph¸t triÓn gi¸o dôc. §©y lµ néi dung ®Çu tiªn khi thanh tra toµn diÖn mét trêng mÇm non. Néi dung cô thÓ cña thanh tra kÕ ho¹ch ph¸t triÓn gi¸o dôc bao gåm: - Thanh tra việc thực hiên chỉ tiêu kế hoạch số lợng trẻ đợc huy động ra lớp, tỉ lệ huy động so với độ tuổi, so với kế hoạch đợc giao. Tuỳ vào quy mô của cơ sở và yêu cầu giáo dục của địa phơng, mỗi trờng mầm non đều đợc giao một chỉ tiêu huy động số lợng trẻ phù hợp để đảm bảo chất lợng giáo dục trẻ. Các trờng mầm non cần phấn đấu để đạt và vợt đợc chỉ tiêu này, thu nhận tối đa trẻ năm tuổi và số trẻ trong độ tuổi khác thuộc địa bàn trờng. - Thanh tra việc duy trì, ổn định và phát triển số lớp hàng năm của trờng mầm non, số trẻ đến lớp hàng ngày, hàng tháng so với sĩ số của lớp (đối chiÕu víi n¨m tríc). - Thanh tra viÖc ph©n chia c¸c nhãm, líp cña trêng mÇm non theo đúng quy định hiện hành. Cụ thể là, căn cứ vào quy định của Điều lệ trờng mầm non (ban hành theo Quyết định số 27/2000/QĐ- BGD & ĐT ngày 20 th¸ng 7 n¨m 2000 cña Bé trëng Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o): c¬ së gi¸o dôc mÇm non ph¶I cã tõ ba nhãm, líp trë lªn víi sè lîng Ýt nhÊt trªn 40 trÎ em. TrÎ em đợc tổ chức theo nhóm trẻ hoặc lớp mẫu giáo. + Trẻ em từ 3 tháng tuổi đến 36 tháng tuổi đợc tổ chức thành các nhóm trẻ. Số trẻ tối đa trong một nhóm đợc quy định: * Từ 3 đến 6 tháng: 15 trẻ * Từ 7 đến 12 tháng: 18 trẻ * Từ 13 đến 18 tháng: 20 trẻ * Từ 19 đến 24 tháng: 22 trẻ * Từ 25 đến 36 tháng: 25 trẻ + Trẻ em từ 37 tháng đến sáu tuổi đợc tổ chức thành các lớp mẫu giáo. Số trẻ tối đa một lớp đợc quy định nh sau:.

(38) * Líp 3 – 4 tuæi : 25 trÎ. * Líp 4 – 5 tuæi: 30 trÎ. * Líp 5 – 6 tuæi: 35 trÎ. - Thanh tra c«ng t¸c tuyªn truyÒn, phæ biÕn kiÕn thøc nu«I d¹y con cho c¸c bËc cha mÑ cña trÎ. Trêng mÇm non ngoµI viÖc ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ t¹i c¬ së gi¸o dôc cña m×nh cßn ph¶I kÕt hîp víi c¸c bËc cha mÑ trong c«ng t¸c nu«i d¹y trÎ th«ng qua viÖc tuyªn truyÒn, phæ biÕn kiÕn thøc khoa häc vÒ nuôI dạy con cho các bậc cha mẹ. Do đó, đây cũng chính là một nội dung quan träng trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn gi¸o dôc mµ trêng mÇm non ph¶I thùc hiện, đồng thời cũng là nội dung mà đoàn thanh tra phảI quan tâm khi tiến hµnh thanh tra kÕ ho¹ch ph¸t triÓn gi¸o dôc cña trêng mÇm non. C¨n cø vµo kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c néi dung nãi trªn cña trêng mÇm non, đối chiếu với kế hoạch của nhà trờng, đoàn thanh tra sẽ tiến hành đánh gi¸ viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn gi¸o dôc cña trêng mÇm non, ®a ra c¸c biÖn ph¸p xö lý phï hîp. 1.4.2. Thanh tra chÊt lîng ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ. §¶m b¶o chÊt lîng ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ lµ nhiÖm vô quan träng cña mét trêng mÇm non. V× thÕ, thanh tra chÊt lîng ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ lµ mét néi dung quan träng cña viÖc thanh tra toµn diÖn mét trêng mÇm non. §oµn thanh tra sẽ tiến hành thanh tra việc chấp hành các quy định của Bộ Giáo dục vµ §µo t¹o vÒ ch¬ng tr×nh nu«I dìng, ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ cña trêng mÇm non đợc thanh tra. Bao gồm các chơng trình: Chơng trình chăm sóc, giáo dục trẻ nhà trẻ từ 3 đến 36 tháng, Chơng trình chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo 3 độ tuổi (3- 4 tuổi, 4-5 tuổi, 5-6 tuổi), Chơng trình chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu gi¸o 26 tuÇn dµnh cho trÎ em cha häc qua mÉu gi¸o 3- 4 tuæi, 4-5 tuæi. Trªn c¬ sở đó, đoàn thanh tra sẽ tiến hành thanh tra các mặt sau: - VÒ mÆt ch¨m sãc, nu«I dìng: cÇn thanh tra c¸c néi dung sau: + Việc thực hiện chế độ sinh hoạt trong ngày ở trờng mầm non. Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cần thanh tra mức độ thực hiện và néi dung thùc hiÖn cña trêng mÇm non. Cô thÓ lµ:.

(39) * Yêu cầu phảI thực hiện nghiêm túc chế độ sinh hoạt một ngày để đảm bảo cho trẻ đợc ăn, ngủ, vệ sinh, chơI và học tập phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của từng độ tuổi. * Thực hiện đúng thời gian biểu trong ngày, nội dung chế độ sinh hoạt trong một ngày theo trình tự: đón trẻ, tiết học, hoạt động ngoài trời, trß ch¬i s¸ng t¹o, vÖ sinh ¨n tra, ngñ tra, vÖ sinh ¨n quµ (b÷a phô), sinh ho¹t chiÒu, tr¶ trÎ. + Ch¨m sãc søc khoÎ cho trÎ: * Tỷ lệ trẻ đợc theo dõi bằng biểu đồ phát triển. * Tỷ lệ trẻ đợc tổ chức khàm sức khoẻ, tổ chức tiêm chủng theo định kỳ. * ViÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng bÖnh cho trÎ. * KÕt qu¶ tû lÖ trÎ suy dinh dìng, t¨ng gi¶m so ®Çu n¨m häc hoÆc so víi n¨m häc tríc. + Việc tổ chức, nuôI dỡng trẻ tại trờng mầm non theo các chế độ quy định: * Số trẻ đợc ăn tại trờng. * So sánh, đánh giá tỷ lệ trẻ đợc ăn tại trờng mầm non đợc thanh tra víi c¸c trêng mÇm non kh¸c trong tØnh. + Thùc hiÖn gi÷ g×n vÖ sinh c¸ nh©n, vÖ sinh dinh dìng, vÖ sinh môI trờng, vệ sinh phòng bệnh,.v.v… đảm bảo an toàn cho trẻ. - VÒ mÆt gi¸o dôc: cÇn thanh tra c¸c néi dung sau: + ViÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ theo quy định của Bộ. Cụ thể là, thanh tra việc thực hiện các hoạt động học tập, vui ch¬I, tham quan, ngµy héi, ngµy lÔ,.v.v… theo quy ®inh cña ch ¬ng tr×nh. Trªn cơ sở đó, đoàn thanh tra đánh giá mức độ thực hiện của trờng mầm non. + Các biện pháp chỉ đạo và thực hiện để nâng cao chất lợng giáo dôc trÎ cña trêng mÇm non. + Kết quả đạt đợc ở trẻ về các mặt: thể lực, phát triển nhận thức, hành vi, nền nếp, v.v… theo các yêu cầu chuẩn của độ tuổi..

(40) 1.4.3. Thanh tra đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên và cơ sở vật chất cña trêng mÇm non. - Về đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên của trờng mầm non. +Về số lợng cán bộ, giáo viên, nhân viên đủ, thiếu: theo quy định của Th«ng t sè 3/ CB – UB ngµy 7 th¸ng 3 n¨m 1980 cña Uû ban B¶o vÖ bµ mÑ và trẻ em trung ơng thì tuỳ vào số trẻ huy động đợc mỗi cơ sở phảI đảm bảo số lîng gi¸o viªn phï hîp, cô thÓ lµ: * §èi víi gi¸o viªn nhµ trÎ: . Trẻ 4 tháng đến 6 tháng tuổi: 4 cô nuôI dạy (1 nhóm) 15 trẻ . Trẻ 7 tháng đến 12 tháng tuổi: 4 cô nuôI dạy (1 nhóm) 18 trẻ . Trẻ 13 tháng đến 18 tháng tuổi: 3 cô nuôI dạy (1 nhóm) 20 trẻ . Trẻ 19 tháng đến 24 tháng tuổi: 3 cô nuôI dạy (1 nhóm) 22 trẻ . Trẻ 25 tháng đến 36 tháng tuổi: 2 cô nuôI dạy (1 nhóm) 25 trẻ * §èi víi gi¸o viªn mÉu gi¸o: . Học 2 buổi có bán trú: 1,5 đến 2 giáo viên/ 1 lớp. . Häc 2 buæi kh«ng cã b¸n tró: 1 gi¸o viªn/ 1 líp. - VÒ c¬ së vËt chÊt cña trêng mÇm non: ®oµn thanh tra sÏ tiÕn hµnh thanh tra trªn c¸c néi dung sau: + Quang c¶nh s ph¹m cña trêng: cã têng rµo bao quanh, cã cæng, cã biển trờng theo đúng quy định tại Điều 2, Điều lệ trờng mầm non. + Diện tích mặt bằng: theo quy định của Điều lệ trờng mầm non, bình quân tối thiểu từ 10 m2 / 1 trẻ đối với khu vực nông thôn và miền núi; từ 6 m 2/ 1 trẻ đối với khu vực thành phố và thị xã. Trong tổng số diện tích của trờng ph¶I cã Ýt nhÊt 50 % diÖn tÝch lµ s©n vên. + C¸c phßng chøc n¨ng nh: phßng nhãm, líp häc tËp vµ vui ch¬I cña trÎ; phßng hiÖu trëng; v¨n phßng nhµ trêng; phßng häc ©m nh¹c; phßng y tÕ, v.v… + Khu vùc kho, bÕp, nguån níc, khu vÖ sinh: trêng cã tiªu chuÈn cho trẻ bán trú phảI có nhà bếp, khu vệ sinh, nguồn nớc đủ tiêu chuẩn..

(41) + Trờng lớp, bàn ghế, diện tích, ánh sáng: các phòng phảI đợc xây dựng kiên cố, phảI đảm bảo ấm về mùa đông, thoáng mát về mùa hè; đủ ánh s¸ng tù nhiªn vµ tho¸ng; nÒn nhµ l¸t g¹ch men. + Thiết bị trờng lớp, đồ dùng, đồ chơI trong lớp, ngoàI trời: phảI có đủ thiết bị đồ chơI, đồ dùng cá nhân theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đáp ứng yêu cầu của việc nuôI dỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ. + Kinh phí cho các hoạt động giáo dục trờng mầm non: thể hiện ở việc quản lý tàI sản, quản lý thu, chi từ các nguồn tàI chính, chấp hành đầy đủ các chế độ kế toán, thống kê và báo cáo định kỳ của trờng mầm non. 1.4.4. Thanh tra c«ng t¸c qu¶n lý cña hiÖu trëng. Hiệu trởng là ngời chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động của trờng mÇm non. N¨ng lùc qu¶n lý cña hiÖu trëng cã ¶nh hëng rÊt lín tíi hiÖu qu¶ hoạt động của nhà trờng. Nếu hiệu trởng là ngời có khả năng lãnh đạo, có trình độ chuyên môn, có tinh thần trách nhiệm, sẽ giúp nhà trờng hoàn thành tốt kế hoạch, mục tiêu đề ra và ngợc lại. Do đó, công tác quản lý của hiệu trởng là một nội dung quan trọng mà đoàn thanh tra sẽ tiến hành thanh tra. Nội dung thanh tra công tác quản lý của hiệu trởng sẽ tập trung đánh giá việc thực hiện các nhiệm vụ của hiệu trởng đợc quy định trong Điều lệ trờng mầm non gồm các nội dung chủ yếu sau: + Việc xây dựng và tổ chức chỉ đạothực hiện kế hoạch năm học, học kú vµ hµng th¸ng cña hiÖu trëng. + Việc phân công, sử dụng, bồi dỡng đội ngũ và quản lý công tác của giáo viên, nhân viên theo nhiệm vụ đã giao. + C«ng t¸c kiÓm tra néi bé nhµ trêng vµ thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n cña hiÖu trëng (chó ý viÖc dù giê, kiÓm tra viÖc ch¨m sãc, nu«I dìng vµ gi¸o dôc trÎ cña gi¸o viªn, nh©n viªn trong trêng). + Việc đảm bảo các điều kiện làm việc và quyền lợi chế độ của giáo viªn, nh©n viªn. + C«ng t¸c tham mu, thùc hiÖn x· héi ho¸ gi¸o dôc, viÖc phèi hîp víi c¸c ®oµn thÓ trong vµ ngoµI nhµ trêng cña hiÖu trëng..

(42) + Việc chỉ đạo phong trào thi đua, công tác tuyên truyền, xây dựng chỉ đạo điểm… + Việc chỉ đạo công tác hành chính quản trị, bao gồm: chế độ công t¸c, sinh ho¹t cña Ban gi¸m hiÖu, tæ chuyªn m«n c¸c ®oµn thÓ; ghi chÐp, sö dụng; bảo quản hồ sơ, sổ sách; thực hiện nguyên tắc, chế độ quản lý tàI chính, kÕ toµn tµI s¶n; qu¶n lý, sö dông, bæ sung c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ. + Quan hệ công tác, lề lối làm việc, đổi mới công tác quản lý của hiệu trëng vµ viÖc thùc hiÖn c«ng khai, d©n chñ ho¸. + Việc thực hiện chế độ thông tin báo cáo của Hiệu trởng. 1.5. TiÕn hµnh thanh tra trêng mÇm non. 1.5.1. Tr×nh tù, thñ tôc thanh tra trêng mÇm non. Việc thanh tra trờng mầm non đợc tiến hành theo trình tự chung đã đợc pháp luật quy định , cụ thể là: - ChuÈn bÞ thanh tra: bao gåm + Ra quyết định thanh tra. + LËp kÕ ho¹ch thanh tra. - TiÕn hµnh thanh tra: gåm c¸c bíc sau + Công bố quyết định thanh tra cho đối tợng thanh tra biết. + TiÕn hµnh thanh tra. + Đảm bảo đúng thời hạn thanh tra, nội dung thanh tra theo quy định của pháp luật và theo kế hoạch thanh tra. - KÕt thóc thanh tra: + Trëng ®oµn thanh tra x©y dùng dù th¶o kÕt luËn thanh tra b»ng v¨n b¶n. + Thông báo cho đối tợng biết dự thảo kết luận của đoàn thanh tra. + Báo cáo cho ngời ra quyết định thanh tra biết về dự thảo quyết định thanh tra. + Cuèi cïng trëng ®oµn nªu kÕt luËn thanh tra..

(43) - Tổ chức thực hiện các yêu cầu, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra: + Các yêu cầu, kiến nghị, quyết định của đoàn thanh tra hoặc thanh tra viên phảI ghi rõ nội dung, thời hạn và đối tợng thực hiện; cơ quan ra quyết định thanh tra phảI công bố công khai với cơ quan hữu quan, với đối tợng thanh tra về nội dung các yêu cầu, kiến nghị và quyết định này; có trách nhiệm giám sát đối tợng đợc thanh tra trong việc tổ chức, thực hiện. + Đối tợng đợc thanh tra khi nhận đợc các yêu cầu, kiến nghị và quyết định xử lý thì phảI có trách nhiệm thực hiện nghiêm chỉnh theo quy định của pháp luật. - Hoạt động phúc tra: + Hoạt động phúc tra nhằm kiểm tra tính hợp pháp và tính có căn cứ của kết luận thanh tra, đồng thời xem xét lại nội dung của kết luận thanh tra mà đối tợng thanh tra khiếu nại hoặc đợc cơ quan có thẩm quyền yêu cầu. + Quyết định phúc tra do thủ trởng các tổ chức thanh tra Nhà nớc hoÆc thñ trëng c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ níc ban hµnh khi cã mét trong c¸c c¨n cø sau: . CHo r»ng c¸c kÕt luËn thanh tra kh«ng chÝnh x¸c, kh«ng kh¸ch quan. . Phát hiện có tình tiết làm thay đổi cơ bản nội dung kết luận thanh tra hoÆc thanh tra viªn kh«ng biÕt khi ra v¨n b¶n kÕt luËn thanh tra. 1.5.2. Các hoạt động chủ yếu của đoàn thanh tra tại trờng mầm non đợc thanh tra: Tại trờng mầm non đợc thanh tra, Đoàn thanh tra sẽ tiến hành thanh tra các hoạt động chủ yếu sau: - Nghe hiÖu trëng b¸o c¸o theo néi dung thanh tra (tõ 1-2 giê). - Dự giờ của giáo viên: mỗi thanh tra viên dự 2 tiết hoạt động học tập và 1 tiết hoạt động vui chơI hoặc hoạt động vệ sinh… (với cả ba đối t ợng trẻ tèt, trung b×nh, yÕu). - Kiểm tra chất lợng trẻ dựa vào yêu cầu chuẩn của độ tuổi..

(44) Thanh tra viên cần tiến hành trao đổi, chuyện trò với trẻ, v.v… để nhận xÐt vÒ nhËn thøc , nÒn nÕp, hµnh vi, thãi quen cña trÎ. - KiÓm tra c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ cña nhµ trêng. - KiÓm tra hå s¬, sæ s¸ch cña gi¸o viªn, cña nhµ trêng. - Trao đổi với cán bộ, giáo viên, với cấp uỷ, chính quyền địa phơng, c¸c ®oµn thÓ vµ c¸c bËc cha mÑ cña trÎ vÒ t×nh h×nh nhµ trêng. 1.5.3. Kết thúc thanh tra: Sau khi tiến hành thanh tra toàn diện một trờng mầm non, đoàn thanh tra tiến hành trao đổi với lãnh đạo nhà trờng (hiệu trëng hoÆc phã hiÖu trëng do hiÖu trëng ñy quyÒn), c«ng bè c«ng khai kÕt luận của thanh tra cho cán bộ, giáo viên và nhân viên của trờng đợc biết. 1.6. §¸nh gi¸, xÕp lo¹i trêng mÇm non. 1.6.1. Nguyên tắc đánh giá xếp loại. - Khi đánh giá nhà trờng cần dựa trên cơ sở đối chiếu với mục tiêu, nhiÖm vô, ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch gi¸o dôc cña trêng mÇm non vµ c¸c híng dÉn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, có tính đến điều kiện thực tế, vừa căn cứ vào các hoạt động của tập thể s phạm, vừa đánh giá kết quả hoạt động thực tế đã đạt đợc. - §¸nh gi¸ toµn diÖn nhµ trêng mÇm non nhng lÊy viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô vÒ chÊt lîng ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ lµm träng t©m. - Khi đánh giá nhà trờng cần dựa vào kết quả thanh tra, có sự tham khảo ý kiến của cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phơng, các đoàn thể và lấy ý kiÕn cña gi¸o viªn, nh©n viªn nhµ trêng, cha mÑ cña trÎ. Song, ý kiÕn cña ®oµn thanh tra là quyết định. - XÕp lo¹i tõng nhiÖm vô vµ xÕp lo¹i nhµ trêng theo 4 møc: tèt, kh¸, đạt yêu cầu và cha đạt yêu cầu. 1.6.2. XÕp lo¹i tõng nhiÖm vô. - Thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn gi¸o dôc. + lo¹i tèt: . Đạt và vợt chỉ tiêu kế hoạch đợc giao..

(45) . Tỷ lệ trẻ ra lớp so với độ tuổi nhà trẻ, mẫu giáo đạt tỷ lệ cao ở trong tỉnh ( theo quy định của Sở Giáo dục và Đào tạo) . Phân chia nhóm, lớp theo đúng quy định. . Quản lý tốt số lợng trẻ hàng ngày, bảo đảm trẻ đI học đều đặn: từ 80% trë lªn (riªng miÒn nói tõ 70%). . Lµm tèt c«ng t¸c tuyªn truyÒn híng dÉn c¸c bËc cha mÑ. + Lo¹i kh¸: . Đạt chỉ tiêu kế hoạch đợc giao. Giữ vững và phát triển số lợng. . Tỷ lệ trẻ ra lớp so với độ tuổi đtạ vào loại tơng đối cao hơn so với trong tỉnh (do Sở Giáo dục và Đào tạo quy định). . Phân chia nhóm, lớp hợp lý, theo đúng quy định. . Tỷ lệ trẻ đến lớp chuyên cần 70 – 79% (miền núi từ 60% trở lên). . Lµm tèt c«ng t¸c tuyªn truyÒn híng d©n c¸c bËc cha mÑ. + Loại đạt yêu cầu: . Thực hiện kế hoạch giao đạt từ 90% trở lên, duy trì, giữ vững số nhãm líp so víi n¨m häc tríc. . Tỷ lệ trẻ ra lớp so với độ tuổi đạt ở mức trung bình trong tỉnh. . Cã sù ph©n chia c¸c nhãm, líp hîp lý. . Tỷ lệ trẻ đến lớp chuyên cần từ 60-69% (miền núi 50% trở lên). . Cã lµm c«ng t¸c tuyªn truyÒn híng dÉn c¸c bËc cha mÑ. +Loại cha đạt yêu cầu: . Chỉ tiêu, kế hoạch đợc giao đạt dới 80%, không duy trì đợc số lợng so víi n¨m tríc. . Tỷ lệ trẻ ra lớp so với độ tuổi quá thấp. . C«ng t¸c tuyªn truyÒn yÕu. - Thùc hiÖn nhiÖm vô vÒ chÊt lîng ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ: + Lo¹i tèt:.

(46) VÒ ch¨m sãc nu«I dìng: . Thực hiên nghiêm túc chế độ sinh hoạt trong ngày ở trờng mầm non. . 100% số trẻ ra lớp đợc theo dõi biểu đồ phát triển và tiêm chủng, miền núi đạt 90% trở lên. Trờng có biện phát can thiệp kịp thời đối với trẻ suy dinh dìng. Tû lÖ suy dinh dìng gi¶m so víi ®Çu n¨m häc. . Chất lợng nuôI dỡng tốt. Số trẻ đợc ăn tại trờng đạt tỷ lệ cao so với c¸c trêng trong tØnh. . Thùc hiÖn tèt viÖc ch¨m sãc vÖ sinh vµ an toµn cho trÎ. VÒ gi¸o dôc: . Thực hiện đầy đủ, có chất lợng chơng trình chăm sóc, giáo dục trẻ theo quy định. . Trờng có nhiều biện pháp tích cực, sáng tạo để nâng cao chất lợng. . Kết quả 80% trẻ đạt yêu cầu chuẩn của độ tuổi, miền núi đạt 70% trở lªn. + Lo¹i kh¸: VÒ ch¨m sãc, nu«I dìng: . Thực hiện đầy đủ chế độ sinh hoạt trong ngày ở trờng mầm non. . 90% số trẻ đợc theo dõi biểu đồ phát triển và tiêm chủng, miền núi đạt 80%. . Có biện pháp can thiệp đối với trẻ suy dinh dỡng. Tỷ lệ suy dinh dìng gi¶m so víi ®Çu n¨m häc. . Có tổ chức ăn tại nhóm, lớp, đảm bảo nhu cầu dinh dỡng. . Thực hiện tốt chăm sóc vệ sinh và đảm bảo an toàn cho trẻ. VÒ gi¸o dôc: . Thực hiên đầy đủ chơng trình chăm sóc, giáo dục trẻ theo quy định. . Kết quả giáo dục tù 70% trở lên số trẻ đạt yêu cầu chuẩn của độ tuổi, miền núi đạt 60% trở lên..

(47) + Loại đạt yêu cầu: VÒ ch¨m sãc, nu«I dìng: . 80% số trẻ đợc theo dõi biểu đồ sức khoẻ và tiêm chủng, miền núi 70%. . Cã tæ chøc cho trÎ ¨n t¹i nhãm, líp. . Cã biÖn ph¸p chèng suy dinh dìng. . §¶m b¶o vÖ sinh an toµn cho trÎ. VÒ gi¸o dôc: . 80% số lớp mẫu giáo và 30% số nhóm trẻ đợc dạy theo chơng trình quy định (miền núi 70% số lớp mẫu giáo và 20% số nhóm trẻ). . Kết quả giáo dục từ 60% trở lên số trẻ đạt yêu cầu chuẩn của độ tuổi. Miền núi đạt 50% trở lên. +Loại cha đạt yêu cầu: - Kh«ng tæ chøc ¨n cho trÎ. - Tû lÖ trÎ suy dinh dìng cao, kh«ng gi¶m. - VÖ sinh kÐm. - Không thực hiện đầy đủ chơng trình quy định. - KÕt luËn chÊt lîng thÊp so víi yªu cÇu. 1.6.3. XÕp lo¹i nhµ trêng. + Loại tốt: Chất lợng chăm sóc và giáo dục trẻ phảI đạt loại tốt, 3 nội dung còn lại có 2 đạt loại khá và một đạt yêu cầu ( Hiệu trởng phảI đạt loại kh¸ ). + Loại khá: Chất lợng chăm sóc và giáo dục trẻ phảI đạt loại khá, 3 nội dung còn lại đạt yêu cầu trở lên( Hiệu trởng phảI đạt yêu cầu trở lên ). + Loại đạt yêu cầu: Chất lợng chăm sóc và giáo dục trẻ phảI đạt yêu cầu, 3 nội dung còn lại có thể cha đạt yêu cầu. + Loại cha đạt yêu cầu: Chất lợng chăm sóc và giáo dục trẻ cha đạt yªu cÇu..

(48) Lu ý: XÕp lo¹i nhµ trêng, xÕp lo¹i hiÖu trëng kh«ng nhÊt thiÕt trïng nhau. 2. Thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên mầm non. 2.1. Mục đích, yêu cầu. - Thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên mầm non đợc tiến hành toàn diện về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, phẩm chất nghề nghiệp, cũng nh kết quả chăm sóc, giáo dục trẻ nhằm mục đích đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, giáo dục trẻ của giáoviên mầm non. Từ đó có sự nhận xét về u, khuyết điểm của giáo viên, chỉ rõ những điểm đã làm đợc và những điểm cßn thiÕu sãt trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô; nªu kÕt luËn, xÕp lo¹i gi¸o viªn nhằm xây dựng kỷ cơng, nền nếp chuyên môn, giúp đỡ giáo viên nâng cao tay nghề, khuyến khích sự cố gắng của giáo viên, tạo cơ sở để sử dụng, bồi dỡng, đãI ngộ giáo viên một cách hợp lý. - Yêu cầu của việc thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên mầm non là căn cứ vào các nội dung thanh tra cụ thể để xem xét, đánh giá chính xác, khách quan hoạt động của giáo viên, có tính đến những điều kiện, hoàn cảnh cô thÓ. 2.2. Nội dung thanh tra hoạt đông s phạm của giáo viên mầm non. gi¸o viªn mÇm non thùc hiÖn nhiÖm vô nu«I dìng, ch¨m sãc, gi¸o dôc trẻ em từ 3 tháng đến 6 tháng tuổi. Vì vậy, giáo viên mầm non vừa có nhiệm vụ giáo dục trẻ vừa có nhiệm vụ chăm sóc sức khoẻ cho trẻ, đồng thời làm tốt công tác với cha mẹ của trẻ để cùng phối hợp trong việc chăm sóc giáo dục trẻ. điều đó đòi hỏi giáo viên mầm non không chỉ có hiểu biết về tri thức khoa häc, cã kü n¨ng nghÒ nghiÖp mµ cßn ph¶I cã c¸c phÈm chÊt quan träng nh lòng yêu trẻ, tình yêu nghề, tính kiên nhẫn, v.v… công tác thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên mầm non đợc tiến hành trên tất cả các nội dung nói trên. 2.2.1 Thanh tra trình độ nghiệp vụ của giáo viên: Nội dung này đòi hỏi phảI thanh tra ở các mặt sau đây: - Mức độ nắm vững chơng trình, nội dung, kiến thức, kỹ năng cuảt giáo viên về các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ..

(49) - Khả năng vận dụng các phơng pháp để tổ chức các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ (đánh giá qua việc tổ chức hoath động học tập và các hoạt động chăm sóc nuôI dỡng trẻ mà thanh tra viên dự). 2.2.2 Thanh tra viÖc thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n: - ViÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ: gi¸o viªn ph¶I thực hiện đúng theo các quy định về nuôI dỡng, chăm sóc sức khoẻ, đảm bảo vệ sinh, an toàn cho trẻ. Giáo viên phảI tổ chức đầy đủ hoạt động học tập và các hoạt động khác của nhóm, lớp theo kế hoạch đã đợc nhà trờng phân công. - Thực hiên các yêu cầu về soạn bàI, chuẩn bị bàI theo quy định. - Tham gia các hoạt động ở tổ chuyên môn, ở trờng; thực hiện các văn b¶n híng dÉn chuyen m«n cña c¸c cÊp qu¶n lý gi¸o dôc. - Thực hiện các quy định về hồ sơ, sổ sách, tàI liệu của giaó viên (sổ ®iÓm danh, sæ theo dâi søc khoÎ…) - Sử dụng đồ dùng dạy học, đồ chơI, su tầm và tự làm đồ dùng, đồ ch¬I; b¶o qu¶n trang thiÕt bÞ, tµI s¶n cña nhãm, líp. - Rèn luyện nâng cao trình độ về chính trị, văn hoá, chuyên môn (bồi dỡng hè, chuyên đề, học tập trung, học tại chức…). 2.2.3 Thanh tra viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c phô huynh vµ c¸c c«ng t¸c kh¸c: - C«ng t¸c phô huynh: + Giáo dục mầm non là bậc học có tính chất xã hội cao, đồng thời có tÝnh chÊt gi¸o dôc gia ®inh. V× thÕ, viÖc phèi hîp gi÷a gi¸o viªn mÇm non vµ phụ huynh trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ là điều cần thiết nhằm đảm bảo cho trẻ phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần. Do đó công tác với phụ huynh cña gi¸o viªn mÇm non cã vai trß quan träng kh«ng kÐm so víi c«ng t¸c ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ. + Gi¸o viªn mÇm non ph¶I tiÕp xóc gÇn gòi, phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c bậc cha mẹ của trẻ để thống nhất việc chăm sóc , giáo dục trẻ và tuyên truyền nh÷ng kiÕn thøc khoa häc vÒ nu«I d¹y con c¸i: * C¸c h×nh thøc phèi hîp víi cha mÑ cña trÎ lµ:.

(50) . KÕt hîp c¸c héi nghÞ, cuéc häp. . Trao đổi, toạ đàm. . Sinh ho¹t c©u l¹c bé. .Kết hợp trong đợt kiểm tra sức khoẻ trẻ em. . Héi thi nu«I d¹y con vµ c¸c héi thi kh¸c. . Tæ chøc gãc tuyªn truyÒn kiÕn thøc cho c¸c bËc cha mÑ t¹i nhµ, nhãm trÎ, trêng líp mÉu gi¸o. . §Õn th¨m t¹i nhµ. . Hßm th cha mÑ. . Tham quan. . Thông qua phơng tiện thông tin đại chúng. * C¸c néi dung chÝnh cÇn tuyªn truyÒn cho c¸c bËc cha mÑ: - Ch¨m sãc søc khoÎ: . Mét ngµy cña bÐ. . VÖ sinh c¸ nh©n trÎ. . Dinh dìng trÎ. . Tiªm chñng phßng 6 bÖnh nguy hiÓm cña trÎ nhá. . Viêm đờng hô hấp trên của trẻ em. . Phßng chèng bÖnh Øa ch¶y ë trÎ em. . VÖ sinh m«I trêng. - Gi¸o dôc ph¸t triÓn cho trÎ: . Trò chơI, đồ chơI với sự phát triển của trẻ em. . ChuÈn bÞ cho trÎ 5 tuæi vµo líp 1. . D¹y trÎ. + Thanh tra viªn ph¶I th«ng qua viÖc tiÕp xóc, gÆp gì víi c¸c bËc cha mẹ của trẻ, trao đổi với giáo viên, hiệu trởng và các giáo viên khác của trờng để đánh giá việc thực hiện công tác phụ huynh của giáo viên mầm non..

(51) - Công tác khác: giáo viên mầm non phảI tham gia đầy đủ các công tác khác đợc nhà trờng giao. 2.2.4 Thanh tra kÕt qu¶ ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ. - §¶m b¶o sÜ sè cña nhãm líp do gi¸o viªn phô tr¸ch. - KÕt qu¶ vÒ sù ph¸t triÓn cña trÎ ë nhãm líp gi¸o viªn phô tr¸ch: thanh tra viên đánh giá tỷ lệ trẻ đạt yêu cầu chuẩn theo Quyết định số 55/QĐ ngµy 3/2/1990 cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o vÒ c¸c mÆt: søc khoÎ, ph¸t triÓn trÝ tuệ, thẩm mỹ, vệ sinh, nề nếp, thói quen để đánh giá kết quả giáo dục, chăm sãc trÎ cña gi¸o viªn. 2.3. Tiến trình thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên mầm non. 2.3.1. Trình tự, thủ tục thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên mầm non. Công tác thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên mầm non đợc tiến hành theo đúng trình tự, thủ tục chung đã đợc pháp luật quy định, bao gồm: chuÈn bÞ thanh tra; tiÕn hµnh thanh tra; kÕt thóc thanh tra; tæ chøc thùc hiÖn các yêu cầu, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra; hoạt động phúc tra (nếu cÇn) (xem thªm ë phÇn 1.5). 2.3.2. Mét sè c«ng viÖc cô thÓ cña ®oµn thanh tra hoÆc thanh tra viªn khi tiến hành thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên mầm non. Thanh tra viên tiến hành thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên mầm non về tất cả những nội dung đã đề cập ở trên (4 nội dung). Để tiến hành thanh tra, thanh tra viªn cÇn thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc cô thÓ sau ®©y: - KiÓm tra c«ng viÖc cña gi¸o viªn. + Thanh tra viên phảI dự các hoạt động học tập và các hoạt động khác của nhóm, lớp để đánh giá: . PhảI dự ít nhất là một hoạt động học tập (bao gồm tiết dạy ở mẫu giáo hoặc giáo dục trẻ ở các độ tuổi khác nhau). . Dự một hoạt động tổ chức vui chơI hoặc hoạt động lao động, chăm sãc, b¶o vÖ søc khoÎ, v.v….

(52) + Thanh tra viên ghi phiếu nhận xét hết tiết dạy hoặc hoạt động (có thể tiến hành 1 lần vào cuối đợt thanh tra). + Kiểm tra các hồ sơ đã có để đánh giá nền nếp hoạt động thờng xuyªn cña gi¸o viªn: kÕ ho¹ch gi¶ng d¹y, sæ so¹n bµI, sæ dù giê, kiÕn tËp, thùc tập; sổ điểm danh, sổ theo dõi sức khoẻ; bảng theo dõi biểu đồ phát triển của trẻ, v.v… Qua đó thanh tra viên đánh giá việc thực hiện các chế độ bảo vệ ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ. + Quan sát và đánh giá việc bố trí, sử dụng hợp lý các đồ dùng, đồ ch¬I vµ c¸c thiÕt bÞ vÖ sinh m«I trêng. + Đánh giá khả năng tự làm đồ dùng, đồ chơI, viết sáng kiến kinh nghiÖm, båi dìng v¨n ho¸, nghiÖp vô theo yªu cÇu cña c¸c cÊp qu¶n lý. + Xem xét hồ sơ lu trữ về các lần kiểm tra của trờng đối với giáo viên để tham khảo. - KiÓm tra kÕt qu¶ ch¨m sãc, gi¸o dôc trÎ: + Thanh tra viên tiến hành quan sát các hoạt động vệ sinh, hoạt động vui chơI, tiết học, v.v…của nhóm, lớp để làm căn cứ đánh giá sự phát triển về thể lực, đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, nền nếp, thói quen và khả năng cần đạt ở trÎ. + Thanh tra nên tiếp xúc với trẻ, nên có các câu hỏi để trẻ trả lời, yêu cầu trẻ làm các thao tác, v.v… để đánh giá kết quả phát triển của trẻ. + Thanh tra nªn xem xÐt c¸c s¶n phÈm cña trÎ ë líp nh: s¶n phÈm vÏ, nặn, thủ công, vở tập tô…để đánh giá sự phát triển của trẻ. 2.3.3. KÕt thóc thanh tra. Khi kÕt thóc thanh tra, thanh tra viªn c¨n cø vµo kÕt qu¶ trùc tiÕp thu đợc, kết hợp với việc tham khảo ý kiến nhận xét của ngời cùng tham gia thanh tra, trao đổi thêm với lãnh đạo nhà trờng về nhận xét đánh giá giáo viên, gặp gỡ giáo viên đợc thanh tra để tìm hiểu thêm hoàn cảnh, năng lực, phẩm chất của giáo viên, tham khảo ý kiến của các bậc cha mẹ của trẻ… để nhận xét, đánh giá các u điểm, thiếu sót của giáo viên về từng nội dung thanh tra, đánh giá, xếp loại từng nội dung để đI đến xếp loại chung…………………...

(53) 2.4. §¸nh gi¸, xÕp lo¹i gi¸o viªn mÇm non. Trên cơ sở đánh giá, xếp loại từng nội dung để xếp loại chung. Kết thúc thanh tra giáo viên mầm non đợc xếp một trong 4 loại: tốt, khá, đạt yêu cầu và cha đạt yêu cầu. 2.4.1. XÕp lo¹i tõng mÆt: a) Về trình độ nghiệp vụ. + Loại tốt: Giáo viên đợc xếp loại trình độ nghiệp vụ tốt khi đạt các yªu cÇu sau: . Nắm vững mục tiêu, kế hoạch đào tạo, nội dung, chơng trình chăm sóc giáo dục trẻ, biết vận dụng vào thực tế để chăm sóc giáo dục trẻ. . Có khả năng tổ chức tất cả các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ theo yªu cÇu cña ch¬ng tr×nh. . VËn dông linh ho¹t vµ s¸ng t¹o c¸c ph¬ng ph¸p gi¸o dôc. . Xö lý tèt c¸c t×nh huèng s ph¹m, thu hót trÎ h¨ng h¸I tham gia c¸c hoạt động. + Loại khá: Giáo viên đợc xếp loại khá về trình độ nghiệp vụ khi có 2 hoạt động đạt loại khá trở lên, không có hoạt động bị xếp loại không đạt yêu cÇu. . Nắm vững mục tiêu, kế hoạch đào tạo, nội dung, chơng trình chăm sãc gi¸o dôc trÎ. . Có khả năng tổ chức hầu hết các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ theo yªu cÇu cña ch¬ng tr×nh. . VËn dông c¸c ph¬ng ph¸p trong viÖc ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ t¬ng đối linh hoạt. . BiÕt xö lý c¸c t×nh huèng s ph¹m. + §¹t yªu cÇu: . Nắm đợc nội dung, chơng trình chăm sóc giáo dục trẻ. . Thực hiện đúng, đủ nội dung các hoạt động, có thể sai sót song không đáng kể..

(54) . Phơng pháp giảng dạy và tổ chức các hoạt động không có gì sai phạm, ảnh hởng đến kết quả tiếp thu của trẻ. + Loại cha đạt yêu cầu: Giáo viên bị xếp loại cha đạt yêu cầu nếu trong quá trình thanh tra, kiểm tra đã bộc lộ những khuyết điểm nh: cha nắm v÷ng néi dung, ch¬ng trÝnh ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ; n¨ng lùc tæ chøc c¸c ho¹t động chăm sóc, giáo dục trẻ còn nhiều hạn chế; phơng pháp giảng dạy và tổ chức các hoạt động còn lúng túng, có những sai sót về kiến thức, kỹ năng hoặc cha thu hút đợc trẻ tham gia các hoạt động của nhóm lớp. b)VÒ thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n: + Loại tốt: Giáo viên đợc xếp loại tốt khi thực hiện đầy đủ, có chất lợng các nội dung về thực hiện chăm sóc, giáo dục trẻ; về công tác soạn bàI, chuẩn bị bàI theo quy định; về việc tham gia các hoạt động ở tổ chuyên môn, ở trờng; thực hiện tốt các quy định về hồ sơ, sổ sách tàI liệu của giáo viên; về việc sử dụng, việc su tầm và tự làm đồ dùng dạy học, đồ chơI cho trẻ; không ngừng rèn luyện nâng cao về trình độ chính trị, văn hoá, chuyên môn, v.v… Có tinh thần tự học, tự bồi dỡng để đạt chuẩn đào tạo, chủ động, sáng tạo trong công tác. Có sáng kiến kinh nghiệm đợc cấp Phòng Giáo dục và Đào tạo trë lªn c«ng nhËn. + Loại khá: Giáo viên đợc xếp loại khá khi thực hiện tơng đối đầy đủ các nội dung nh: Có thể cha tự làm đợc nhiều đồ dùng dạy học, đồ chơI nhng cã ý thøc s dông nh÷ng c¸I s½n cã cña trêng vµ su tÇm nh÷ng nguyªn vËt liÖu sẵn có ở địa phơng; thực hiện có kết quả kế hoạch học tập bồi dỡng nâng cao trình độ chuyên môn. + Loại đạt yêu cầu: Giáo viên đợc coi là đạt yêu cầu khi thực hiện đợc phần lớn các nội dung nh: Sử dụng đồ dùng dạy học và đồ chơI sẵn có; tham gia tơng đối đầy đủ kế hoạch bồi dỡng nhng kết quả ở mức bình thờng. + Loại cha đạt yêu cầu: Giáo viên không đạt yêu cầu khi trong quá tr×nh gi¶ng d¹y c¾t xÐn hoÆc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh tuú tiÖn kh«ng theo kÕ ho¹ch cña nhµ trêng hoÆc cã nh÷ng vi ph¹m vÒ c¸c néi quy, quy chÕ chuyªn m«n. c) C«ng t¸c phô huynh vµ c¸c c«ng t¸c kh¸c:.

(55) + Loại tốt: Giáo viên đợc đánh giá là thực hiện tốt công tác phụ huynh khi có quan hệ tốt với phụ huynh và nhân dân địa phơng, làm tốt công tác tuyên truyền chăm sóc giáo dục trẻ ở cộng đồng và hoàn thành tốt các công t¸c kh¸c do nhµ trêng ph©n c«ng. + Loại khá: Giao sviên đợc xếp loại khá khi có quan hệ với phụ huynh, hớng dẫn phụ huynh chăm sóc giáo dục trẻ có kết quả và hoàn thành đầy đủ các công tác đợc phân công. + Loại đạt yêu cầu: Giáo viên đợc xếp loại đạt yêu cầu khi có quan hệ với phụ huynh để giáo dục trẻ và có cố gắng hoàn thành phần lớn các công tác đợc nhà trờng phân công. + Loại cha đạt yêu cầu: không đạt các tiêu chuẩn trên. d) KÕt qu¶ ch¨m sãc gi¸o dôc: + Loại tốt: Giáo viên đợc xếp loại tốt về kết quả chăm sóc giáo dục khi đạt cả hai mặt số lợng và chất lợng, thể hiện ở việc duy trì tốt sĩ số của nhóm, lớp và tỷ lệ trẻ ở nhóm, lớp đạt yêu cầu chuẩn của độ tuổi (về các mặt sức khoÎ, thãi quen, nÒn nÕp, thÈm mü, hiÓu biÕt,v.v…) vµo lo¹i cao so víi tû lÖ chung của địa phơng, không có tai nạn xảy ra trong nhóm, lớp giáo viên phụ tr¸ch. + Loại khá: Giáo viên đợc xếp loại khá nếu bảo đảm duy trì tốt sĩ số của nhóm, lớp từ 80% trỏ lên, tỷ lệ trẻ của nhóm, lớp đạt yêu cầu chuẩn của độ tuổi váo loại khá so với tỷ lệ chung của địa phơng, không có tai nạn xảy ra tai nhãm, líp. + Loại đạt yêu cầu: Giáo viên đợc xếp loại đạt yêu cầu khi duy trì tốt sĩ số nhóm, lớp từ 70% trở lên, tỷ lệ trẻ ở nhóm, lớp đạt yêu cầu chuẩn của độ tuổi vào loại trung bình ở địa phơng và không có tai nạn xảy ra tại nhóm, lớp. + Loại cha đạt yêu cầu: Giáo viên cha đạt yêu cầu về chăm sóc giáo dục trẻ nếu trẻ đI học không đều, số trẻ ở nhóm, lớp đạt yêu cầu chuẩn còn thấp hoặc có những sơ suất, ảnh hởng đến sức khoẻ của trẻ ở nhóm, lớp. 2.4.2. Xếp loại chung: Sau khi đánh giá, xếp loại giáo viên đợc thanh tra vÒ tõng néi dung cô thÓ nh trªn, thanh tra viªn tiÕn hµnh xÕp lo¹i chung trên cơ sở đánh giá tổng hợp các nội dung đã thanh tra..

(56) Nguyªn t¾c tæng hîp xÕp lo¹i chung nh sau: + Nếu có nội dung đạt tốt, khá thì ghi nhận và biểu dơng, nhng không bù vào nội dung còn yếu khác để xếp loại chung đối với giáo viên đó. + Giáo viên đợc xếp loại nào thì ít nhất cả hai nội dung thanh tra 1 và 2 (trình độ nghiệp vụ và việc thực hiện quy chế chuyên môn) phải đợc xếp cùng loại đó trở lên, hai nội dung 3 và 4 có thể xếp dới đó một bậc; trờng hợp hai néi dung 3 vµ 4 bÞ xÕp díi hai bËc th× khi xÕp lo¹i chung ph¶i h¹ xuèng một bậc so với hai nội dung trên; nếu một trong hai nội dung này cha đạt yêu cầu thì xếp loại chung tối đa cũng chỉ đạt yêu cầu. Giáo viên đợc xếp loại chung nh sau: + Loại tốt: nếu 3 trong 4 nội dung thanh tra nói trên đạt loại tốt (trong đó phảI có nội dung 1 và 2) và nội dung còn lại phải đạt khá trở lên thì giáo viên đợc đánh giá loại tốt. + Loại khá: Giáo viên có 3 trong 4 nội dung thanh tra nói trên đạt loại khá trở lên (trong đó bắt buộc phảI có nội dung 1 và 2), nội dung còn lại đạt yêu cầu thì giáo viên đó đợc xếp loại khá. + Loại đạt yêu cầu: Giáo viên đợc xếp loại chung là đạt yêu cầu nếu có 3 trong 4 nội dung đạt yêu cầu trở lên, trong đó nội dung 1 và 2 phải đạt yêu cÇu. + Loại cha đạt yêu cầu: nếu có một trong hai nội dung 1 và 2 không đạt yêu cầu hoặc cả hai nội dung 3 và 4 không đạt yêu cầu thì cho dù các nội dung khác đợc xếp loại gì, giáo viên vẫn coi là cha đạt yêu cầu. Híng dÉn «n tËp. Khi nghiên cứu chuyên đề “Thanh tra giáo dục mầm non yêu cầu học viên phảI tập trung học tập (nghiên cứu) để nắm vững kiến thức và hình thành kháI niệm về các vấn đề cơ bản sau đây. 1. Thanh tra toµn diÖn trêng mÇm non. Mục đích thanh tra toàn diện trờng mầm non. §èi tîng thanh tra cña gi¸o dôc mÇm non. Néi dung thanh tra gi¸o dôc mÇm non: gåm 4 néi dung c¬ b¶n:.

(57) - Thanh tra kÕ ho¹ch ph¸t triÓn gi¸o dôc. - Thanh tra chÊt lîng ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ. - Thanh tra đội ngũ giáo viên, cán bộ, nhân viên và cơ sở vật chất. - Thanh tra c«ng t¸c qu¶n lý cña hiÖu trëng. 1.4. TiÕn hµnh thanh tra toµn diÖn trêng mÇm non. - Nắm đợc trình tự, thủ tục thanh tra một trờng mầm non đã đợc pháp luật quy định bao gồm: + ChuÈn bÞ thanh tra. + TiÕn hµnh thanh tra . + KÕt thóc thanh tra. + Tổ chức thực hiện các yêu cầu, kiếnnghị, quyết định xử lý về thanh tra. + Hoạt động phúc tra. - Nắm đợc cách thức thực hiện các hoạt động chủ yếu của đoàn thanh tra vµ thanh tra viªn t¹i trêng mÇm non. 1.5. Nắm đợc nguyên tắc xếp loại và xếp loại đợc từng nội dung và xếp lo¹i chung mét trêng mÇm non - Nguyªn t¾c xÕp lo¹i. - Xếp loại từng nhiệm vụ theo 4 loại: tốt, khá, đạt yêu cầu và cha đạt yªu cÇu. - Xếp loại chung: tốt, khá, đạt yêu cầu và cha đạt yêu cầu. 2. Thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên mầm non. Học viên cần đI sâu nghiên cứu để nắm vững các vấn đề sau: 2.1. Nội dung thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên mầm non: bao gåm 4 néi dung c¬ b¶n: - Thanh tra trình độ nghiệp vụ của giáo viên. - Thanh tra viÖc thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n..

(58) - Thanh tra viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c phô huynh vµ c¸c c«ng t¸c kh¸c. - Thanh tra kÕt qu¶ ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ. 2.2. Nắm đợc tiến trình thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên mÇm non. 2.2.1 Nắm đợc trình tự, thủ tục thanh tra hoạt động s phạm của một giáoviên mầm non đã đợc pháp luật quy định (xem ở phần 1.4 – Hớng dẫn häc tËp). 2.2.2 Nắm đợc cách thức thực hiện các công việc cụ thể của đoàn thanh tra hoặc thanh tra viên khi tiến hành thanh tra hoạt động s phạm của gi¸o viªn mÇm non. - C¸ch thøc kiÓm tra c«ng viÖc cña gi¸o viªn. - C¸ch thøc kiÓm tra kÕt qu¶ ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ. 2.3 Đánh giá xếp loại đợc từng mặt và xếp loại chung một giáo viên mÇm non. - Mục đích xếp loại . - XÕp lo¹i tõng mÆt. - XÕp lo¹i chung. C©u hái «n tËp: 1. Xác định đối tợng của thanh tra giáo dục mầm non. 2. Ph©n tÝch c¸c néi dung thanh tra toµn diÖn mét trêng mÇm non. Liên hệ với thực tiễn công tác thanh tra ở địa phơng nơI anh chị công tác. 3. Nªu tiÕn tr×nh thanh tra toµn diÖn mét trêng mÇm non. Anh chÞ cho biết ý kiến của mình về việc thực hiện các hoạt động chủ yếu của đoàn thanh tra và thanh tra viên tại các trờng mầm non đợc thanh tra. 4. Phân tích các nội dung thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên mầm non. Liên hệ với thực tiễn công tác thanh tra ở địa phơng anh chị c«ng t¸c..

(59) 5. Nêu tiến trình thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên mầm non. Đánh giá về việc thực hiện tiến trình thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên mầm non ở địa phơng anh chị công tác. 6. Cho biết thực trạng việc đánh giá, xếp loại từng mặt và xếp loại chung một giáo viên mầm non ở địa phơng anh chị công tác. Cho biết ý kiến đề xuất của anh chị đối với đánh giá xếp loại giáo viên mầm non hiện nay.. 2. Thanh tra gi¸o dôc tiÓu häc 2.1. Thanh tra viÖc thùc hiÖn luËt phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc (PCGDTH) 2.2.1. Thanh tra Phßng Gi¸o dôc vµ §µo t¹o huyÖn, quËn kiÕn nghÞ víi Uỷ ban nhân dân cùng cấp quyết định thanh tra việc thực hiện luật PCGDTH đối với UBND xã, phờng và tơng đơng, trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch PCGDTH ở địa phơng, đảm bảo các điều kiện thực hiện luật PCGDTH. 2.2.2. Thanh tra Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện, quận tổ chức đánh giá kết quả để làm căn cứ đề nghị công nhận việc PCGDTH và xoá mù chữ trên địa bàn một xã, phờng hoặc tơng đơng theo các tiêu chuẩn quy định của Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o. 2.2.3. Thanh tra Phßng Gi¸o dôc vµ §µo t¹o huyÖn, quËn tiÕn hµnh thanh tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch PCGDTH vµ tham gia xo¸ mï ch÷ trong phạm vi cộng đồng của các trờng tiểu học (xem xét trong 3 năm học liền): - §iÒu tra c¬ b¶n (sæ gèc vµ sæ bæ sung) hµng n¨m tõ 6 - 14 tuæi. - Thực hiện 3 tiêu chuẩn phổ cập. Riêng số trẻ 6 tuổi ra lớp 1 đạt bao nhiªu %. - Tû lÖ häc sinh bá häc, lu ban ë tõng khèi líp vµ toµn trêng. - Tham gia xoá mù chữ của trờng: sổ điều tra, huy động ra lớp, đã xoá đợc bao nhiêu %. - Thực hiện quy chế mở trờng, mở lớp đối với loại hình trờng bán c«ng, d©n lËp, t thôc. Theo híng dÉn cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o t¹i C«ng v¨n sè 2454/TH ngày 15/4/1995 thì chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học đối với cá nhân là phải tốt.

(60) nghiệp chơng trình tiểu học trớc 15 tuổi. Tại các xã, phờng, thị trấn trờng đợc công nhận đạt chuẩn PCGDTH phải có từ 80% trở lên số trẻ trong độ tuổi 14 tèt nghiÖp ch¬ng tr×nh tiÓu häc. Riªng miÒn nói vµ vïng khã kh¨n tû lÖ nµy lµ 70%. Đối với tỉnh, huyện và tơng đơng sẽ đợc công nhận đạt chuẩn này khi có ít nhất 90% số trờng ở cấp xã đợc công nhận đạt chuẩn. Với vùng núi, vùng khó khăn tỷ lệ này phải đạt đợc là 80%. 2.2. Thanh tra trêng tiÓu häc 2.2.1. §èi tîng thanh tra gi¸o dôc tiÓu häc: Các cơ sở giáo dục của bậc tiểu học là đối tợng thanh tra giáo dục tiểu häc bao gåm: c¸c trêng tiÓu häc, c¸c trêng tiÓu häc chuyªn biÖt vµ c¸c c¬ së giáo dục tiểu học khác đợc tổ chức theo các loại hình công lập hoặc ngoài công lập (bán công, dân lập, t thục), hoạt động theo quy định chung của Điều lệ trờng Tiểu học, Quy chế về tổ chức và hoạt động của trờng tiểu học chuyên biệt, Quy chế về tổ chức và hoạt động của các trờng ngoài công lập do Bộ trởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. 2.2.2. C¬ quan cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh thanh tra c¸c c¬ së gi¸o dôc tiÓu häc: Phßng Gi¸o dôc vµ §µo t¹o huyÖn, quËn lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh thanh tra c¸c c¬ së gi¸o dôc tiÓu häc. Theo sù ph©n c«ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n, Trëng phßng Gi¸o dôc vµ §µo t¹o huyÖn, quËn phô tr¸ch ho¹t động thanh tra, kiểm tra, ra quyết định thanh tra và giao cho các thanh tra viên gi¸o dôc tiÓu häc chuyªn tr¸ch, thanh tra viªn gi¸o dôc tiÓu häc kiªm nhiÖm thùc hiÖn. Mét ®oµn thanh tra khi xuèng thanh tra t¹i c¬ së sÏ do mét l·nh đạo phòng hay một thanh tra viên làm trởng đoàn cùng với 4 - 6 thanh tra viên vµ thanh tra viªn kiªm nhiÖm. 2.2.3. Néi dung thanh tra gi¸o dôc mét trêng tiÓu häc: Khi tiÕn hµnh thanh tra trêng tiÓu häc, ®oµn thanh tra thêng tËp trung vµo c¸c néi dung chñ yÕu sau ®©y: 1) Thanh tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ phæ cËp gi¸o dôc cña trêng tiÓu häc:.

(61) - Thanh tra việc huy động và duy trì sĩ số của nhà trờng, tỷ lệ huy động so với độ tuổi, so với kế hoạch đợc giao. Đoàn thanh tra sẽ căn cứ vào quy định của pháp luật về độ tuổi của học sinh tiểu học (từ 6 đến 14 tuổi); vào tình hình kinh tế - xã hội của vùng nơi có cơ sở giáo dục tiểu học đợc thanh tra, căn cứ vào kế hoạch phát triển giáo dục đợc giao cho cơ sở để tiến hành thanh tra, đối chiếu, kết luận và đa ra biện pháp xử lý phù hợp. - Thanh tra viÖc thùc hiÖn LuËt phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc, viÖc tham gia xoá mù chữ trong phạm vi địa phơng của các trờng trong 3 năm học liền víi c¸c néi dung: kiÓm tra viÖc thùc hiÖn 3 tiªu chuÈn phæ cËp trong LuËt phæ cập giáo dục tiểu học (số trẻ 6 tuổi ra lớp đạt bao nhiêu phần trăm), tỷ lệ học sinh bá häc, lu ban ë tõng khèi líp vµ toµn trêng, thanh tra c«ng t¸c tham gia xoá mù chữ của trờng thông qua điều tra, huy động ra lớp, đã xoá mù chữ đợc bao nhiêu phần trăm, có thực hiện quy chế mở trờng, lớp đối với loại hình trờng bán công, dân lập, t thục không. - Thanh tra việc duy trì, ổn định và phát triển số lớp hàng năm của cơ sở, số trẻ đến lớp hàng ngày, hàng tháng so với sĩ số (tốt nhất các cơ sở giáo dôc tiÓu häc nªn duy tr× sè trÎ tíi líp tõ 80% trë lªn). - Thanh tra viÖc ph©n chia c¸c khèi, líp cña c¸c trêng tiÓu häc theo quy định của pháp luật hiện hành. Cụ thể, Điều lệ trờng Tiểu học (Ban hành kèm theo Quyết định số 22/2000/QĐ-BGD&ĐT ngày 11/7/2000 của Bộ trởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) quy định: Học sinh tiểu học đợc tổ chức theo lớp häc. Mçi líp häc kh«ng qu¸ 35 häc sinh. Líp häc cã líp trëng, 1 hoÆc 2 líp phó do tập thể học sinh bầu ra hoặc do giáo viên chủ nhiệm chỉ định. - Thanh tra việc phối kết hợp giữa nhà trờng, gia đình, chính quyền địa ph¬ng, c¸c tæ chøc chÝnh trÞ x· héi, v.v… nh»m x©y dùng m«i tr êng gi¸o dôc thống nhất giữa nhà trờng, gia đình và xã hội. 2) Thanh tra chÊt lîng gi¸o dôc cña trêng tiÓu häc Yêu cầu về chất lợng giáo dục đòi hỏi: các trờng tiểu học phải thực hiện công tác giảng dạy theo đúng chơng trình, nội dung kế hoạch giáo dục của Bộ Giáo dục và Đào tạo về các mặt đạo đức, dạy và học các môn văn hoá: - Về đạo đức: Đoàn thanh tra sẽ tiến hành thanh tra việc thực hiện chơng trình dạy đạo đức ở từng khối lớp của các cơ sở giáo dục tiểu học, đánh.

(62) giá đạo đức, hạnh kiểm của học sinh. Thanh tra việc thực hiện nội dung các hoạt động ngoài giờ lên lớp nh vui chơi, giải trí, văn hoá, văn nghệ, thể dục thể thao, các hoạt động theo chủ điểm của lớp, sao, đội, các hoạt động công ích và hoạt động từ thiện v.v… - VÒ viÖc d¹y vµ häc c¸c m«n v¨n ho¸: §oµn thanh tra sÏ tiÕn hµnh thanh tra viÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh, néi dung, kÕ ho¹ch c¸c bé m«n (th«ng qua viÖc kiÓm tra hÖ thèng sæ s¸ch cña trêng vµ cña gi¸o viªn nh: sæ ®¨ng bé, sæ kÕ ho¹ch c«ng t¸c, sæ theo dâi phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc, sæ chñ nhiÖm, sæ ghi chÐp tæng hîp…); vÒ chÊt l îng gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn (th«ng qua dù giê gi¶ng cña gi¸o viªn); vÒ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh (th«ng qua viÖc lµm bµi kiÓm tra chÊt lîng häc sinh t¹i líp). - Ngoµi ra, ®oµn thanh tra cßn thanh tra viÖc d¹y, häc vµ thùc hµnh kü thuËt, gi¸o dôc søc kháe, thÓ dôc, gi¸o dôc h¸t - nh¹c, mü thuËt, v.v … t¹i c¸c trờng tiểu học đợc thanh tra. 3) Thanh tra đội ngũ cán bộ, giáo viên và cơ sở vật chất của trờng tiểu häc - Thanh tra, kiểm tra đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên: Đoàn thanh tra hoặc thanh tra viên sẽ tiến hành đánh giá về số lợng giáo viên của trờng tiểu học đợc thanh tra, về trình độ văn hoá, trình độ chuyên môn - nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên, nhân viên; mức độ đáp ứng đợc yêu cầu giảng dạy của giáo viên. Đồng thời, thông qua hoạt động dự giờ đối với các giáo viên, đoàn thanh tra sẽ tiến hành đánh giá năng lực thực tế của mỗi cán bộ, giáo viên của trờng. - Thanh tra, kiÓm tra vÒ c¬ së vËt chÊt cña trêng tiÓu häc: + VÒ c¶nh quan s ph¹m cña trêng tiÓu häc: Khu«n viªn cña trêng ph¶i cã hµng rµo b¶o vÖ (têng x©y hoÆc hµng rµo c©y xanh) cao tèi thiÓu 1,5m. Cổng trờng và hàng rào bảo vệ phải đảm bảo yêu cầu an toàn, thẩm mỹ. Tại cổng chính của trờng phải có biển trờng ghi bằng chữ to, trang nhã, dễ đọc, gồm những nội dung quy định tại Điều 44 Điều lệ trờng Tiểu học. Các trờng cần cố gắng đáp ứng tiêu chuẩn về diện tích mặt bằng đối với mỗi học sinh tuỳ theo số lớp, số học sinh và đặc điểm của địa phơng nhng tối thiểu là 10m2/1 học sinh đối với khu vực nông thôn, miền núi là 6m 2/1 học sinh đối víi khu vùc thµnh phè, thÞ x·..

(63) + VÒ c¬ së vËt chÊt: §oµn thanh tra sÏ tiÕn hµnh thanh tra thùc tr¹ng của phòng học, lớp học, bàn ghế, th viện sách giáo khoa, đồ dùng dạy học, dông cô ©m nh¹c vµ thÓ dôc thÓ thao, khu vÖ sinh, v.v… Cô thÓ, c¸c trêng ph¶i có số phòng học tơng ứng với số lớp học của trờng. Phòng học phải bảo đảm đủ ánh sáng, thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông; bảo đảm an toàn cho giáo viên và học sinh, đúng quy cách theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào t¹o vÒ vÖ sinh trêng tiÓu häc. Trong phßng häc cã c¸c thiÕt bÞ sau ®©y: Bµn ghÕ häc sinh theo kÝch cì phï hîp víi løa tuæi cña tõng líp (mét häc sinh/mét chç ngåi); Mét bµn, mét ghÕ tùa cho gi¸o viªn; B¶ng viÕt; Bôc giảng và bục kê bàn ghế của giáo viên; Có hệ thống đèn và hệ thống quạt (đối với những trờng đã có điện lới); Có hệ thống tủ tờng (đối với những trờng có đủ điều kiện). Các thiết bị phải bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu sắp đặt theo quy định về vệ sinh trờng tiểu học; Các phòng học phải đợc phân thµnh c¸c khèi phßng phôc vô häc tËp. Khèi phßng hµnh chÝnh qu¶n trÞ, cã s©n chơi, bãi tập. Bãi tập thể dục có hố nhảy cao, nhảy xa đúng tiêu chuẩn và bảo đảm an toàn cho học sinh, có khu để xe cho học sinh, giáo viên và nhân viên. Khu vệ sinh, khu chứa rác và hệ thống cấp thoát nớc theo quy định chung của Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o vÒ vÖ sinh trêng tiÓu häc. + Về ngân sách cho hoạt động dạy và học: Việc quản lý thu, chi từ các nguồn tài chính của nhà trờng phải tuân theo các quy định về kế toán, thống kê, báo cáo định kỳ của Bộ tài chính và liên Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ tài chính. Việc quản lý tài sản của nhà trờng phải tuân theo các quy định của Nhà níc. Mäi thµnh viªn trong trêng cã tr¸ch nhiÖm gi÷ g×n b¶o vÖ tµi s¶n nhµ trêng. 4) Thanh tra c«ng t¸c qu¶n lý cña HiÖu trëng: §oµn thanh tra tiÕn hµnh thanh tra c¸c néi dung sau: - Thanh tra việc xây dựng kế hoạch và tổ chức chỉ đạo thực hiện kế ho¹ch n¨m häc, häc kú vµ hµng th¸ng cña HiÖu trëng. - Thanh tra c«ng t¸c qu¶n lý cña HiÖu trëng trong viÖc ph©n c«ng c«ng t¸c cho gi¸o viªn, nh©n viªn, kiÓm tra c«ng t¸c cña gi¸o viªn, nh©n viªn; C«ng t¸c tæ chøc nh©n sù trêng, viÖc khen thëng, kû luËt gi¸o viªn, nh©n viªn..

(64) - Thanh tra chính công tác kiểm tra của Hiệu trởng đối với giáo viên trong trờng nh: kiểm tra việc Hiệu trởng dự giờ của giáo viên để kiểm tra công t¸c gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn. - Thanh tra việc chỉ đạo công tác hành chính, quản trị, bảo đảm các điều kiện vật chất, tài chính của nhà trờng gồm các hoạt động: Ghi chép, sử dông vµ b¶o qu¶n c¸c lo¹i sæ s¸ch, hå s¬ nh sæ danh b¹, sæ gäi tªn ghi ®iÓm, sæ häc b¹, sæ chñ nhiÖm, sæ phæ cËp - xo¸ mï ch÷, hå s¬ thi hÕt cÊp vµ khen thởng kỷ luật; Thực hiện nguyên tắc quản lý tài chính, chế độ quản lý tài chÝnh, kÕ to¸n, tµi s¶n; Qu¶n lý bæ sung vµ sö dông c¬ së vËt chÊt thiÕt bÞ trêng häc. - Thanh tra việc đảm bảo các điều kiện và quyền lợi cho giáo viên, nh©n viªn trong trêng. - Đoàn thanh tra cũng rất quan tâm đến các phơng án sáng tạo thực hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý trêng häc theo tinh thÇn d©n chñ ho¸ nhµ trêng cña HiÖu trởng mà đạt hiệu quả, chất lợng giáo dục tốt. 2.2.4 TiÕn tr×nh thanh tra mét trêng tiÓu häc. 1) Tr×nh tù, thñ tôc thanh tra trêng tiÓu häc. Thanh tra trờng tiểu đợc tiến hành theo trình tự chung đã đợc pháp luật quy định dới đây: - ChuÈn bÞ thanh tra gåm c¸c bíc sau: + Ra quyết định thanh tra. + LËp kÕ ho¹ch thanh tra. - TiÕn hµnh thanh tra: + Công bố quyết định thanh tra cho đối tợng thanh tra biết + Tiến hành thanh tra (tiếp cận với đối tợng). + Đảm bảo thời hạn thanh tra theo quy định của pháp luật và theo kế ho¹ch thanh tra. - KÕt thóc thanh tra. + Trëng ®oµn x©y dùng dù th¶o kÕt luËn thanh tra b»ng v¨n b¶n..

(65) + Thông báo cho đối tợng biết dự thảo kết luận thanh tra. + Báo cáo cho ngời ra quyết định thanh tra biết về dự thảo quyết định thanh tra + Cuèi cïng trëng ®oµn nªu kÕt luËn thanh tra. - Tổ chức thực hiện các yêu cầu, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra: + Các yêu cầu, kiến nghị, quyết định của đoàn thanh tra hoặc thanh tra viên phải ghi rõ nội dung, thời hạn và đối tợng thực hiện và cơ quan ra quyết định thanh tra phải công bố công khai với cơ quan hữu quan, với đối tợng thanh tra về nội dung các yêu cầu, kiến nghị và quyết định này có trách nhiệm giám sát đối tợng đợc thanh tra trong việc tổ chức thực hiện. + Đối tợng đợc thanh tra khi nhận đợc yêu cầu, kiến nghị, quyết định xử lý thì có trách nhiệm thực hiện nghiêm chỉnh theo quy định của pháp luật. - Hoạt động phúc tra: + Việc phúc tra đợc tiến hành nhằm kiểm tra tính hợp pháp và tính có căn cứ của kết luận thanh tra, đồng thời xem xét lại nội dung của kết luận thanh tra mà đối tợng thanh tra khiếu nại hoặc đợc cơ quan có thẩm quyền yêu cÇu. + Quyết định phúc tra do thủ trởng các tổ chức thanh tra Nhà nớc hoặc thñ trëng cá quan hµnh chÝnh Nhµ níc ban hµnh khi cã mét trong c¸c c¨n cø sau:  Cho r»ng c¸c kÕt luËn thanh tra kh«ng chÝnh x¸c, kh«ng kh¸ch quan.  Phát hiện có tình tiết làm thay đổi cơ bản nội dung kết luận thanh tra mà ®oµn thanh tra hoÆc thanh tra viªn kh«ng biÕt khi ra v¨n b¶n kÕt luËn thanh tra. 2) Các hoạt động chủ yếu của đoàn thanh tra trờng tiểu học đợc thanh tra: Tuỳ thuộc vào nội dung thanh tra đã đợc xác định trong quyết định thanh tra mµ khi tiÕn hµnh thanh tra t¹i trêng tiÓu häc, ®oµn thanh tra sÏ tiÕn hµnh c¸c hoạt động chủ yếu sau: - Nghe HiÖu trëng b¸o c¸o viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô n¨m häc (tõ 1-2 giê).

(66) - Dự giờ của giáo viên ở các khối lớp thuộc 3 đối tợng: khá, trung bình, yếu và các lớp 1-3-5. Mỗi thanh tra viên dự 4 tiết (do thanh tra viên bộ môn dự trớc và trong đợt thanh tra). - Dự các hoạt động giáo dục khác, quan sát cách làm và hiệu quả. - Tæ chøc lµm bµi kiÓm tra b»ng c¸ch chän x¸c suÊt ë c¶ líp kh¸ vµ trung b×nh, kiÓm tra kiÕn thøc c¬ b¶n tèi thiÓu, chÊm vµ ph©n tÝch kÕt qu¶. - Vấn đáp học sinh, làm phiếu trắc nghiệm để nhận xét nhận thức, tình c¶m vµ hµnh vi cña häc sinh. - KiÓm tra c¬ së vËt chÊt vµ c¸c lo¹i sæ s¸ch, hå s¬. - Trao đổi với chính quyền địa phơng, với cán bộ giáo viên về tình hình nhµ trêng. 3) KÕt thóc thanh tra: Sau khi hoạt động thanh tra toàn diện một trờng tiểu học kết thúc, đoàn thanh tra tiến hành trao đổi với lãnh đạo trờng (Hiệu trởng hoặc Hiệu phó do Hiệu trëng uû quyÒn) vµ c«ng bè kÕt luËn thanh tra tríc toµn thÓ c¸n bé, gi¸o viªn cña trêng. 2.2.5. §¸nh gi¸, xÕp lo¹i trêng tiÓu häc. Việc đánh giá, xếp loại nhà trờng là một nội dung rất quan trọng khi kết thúc thanh tra và phải đợc thực hiện trên cơ sở đối chiếu với mục tiêu, chơng trình kế hoạch giáo dục của trờng tiểu học và các hớng dẫn của Bộ Giáo dôc vµ §µo t¹o. Cô thÓ: 1) XÕp lo¹i tõng nhiÖm vô: - NhiÖm vô phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc vµ tham gia xo¸ mï ch÷: + Loại tốt: Hồ sơ sổ sách đầy đủ rõ ràng chính xác. Đạt tiêu chuẩn phổ cập hoặc đạt chỉ tiêu đợc giao. + Loại đạt yêu cầu: Hồ sơ sổ sách đầy đủ. Có cố gắng trong công tác phổ cập, đạt chỉ tiêu đợc giao từ 90% trở lên. + loại cha đạt yêu cầu: Phổ cập giáo dục tiểu học đạt chỉ tiêu đợc giao dới 90%, hồ sơ sổ sách không đầy đủ, thiếu chính xác..

(67) - Nhiệm vụ thực hiện đầy đủ, có chất lợng chơng trình nội dung kế ho¹ch gi¸o dôc: + Loại tốt: Thực hiện đầy đủ các quy định về chuyên môn, có nhiều biện pháp tích cực sáng tạo để nâng cao chất lợng. Học sinh ngoan, kết quả chất lợng giáo dục đạt cao so với trong vùng (đức và trí). + Loại đạt yêu cầu: Thực hiện đầy đủ các quy định về chuyên môn. Học sinh ngoan, kết quả chất lợng giáo dục đạt đợc yêu cầu tối thiểu so với trình độ chung ở địa phơng. + Loại cha đạt yêu cầu: Không chấp hành đúng các quy định về chuyên môn. Kết quả chất lợng giáo dục - đào tạo thấp so với yêu cầu tối thiÓu. - NhiÖm vô x©y dùng m«i trêng gi¸o dôc, khai th¸c c¸c lùc lîng tham gia giáo dục và phát huy tác dụng của nhà trờng với cộng đồng: + Loại tốt: Liên hệ nhà trờng với gia đình, xã hộ thờng xuyên, chặt chẽ, có tác dụng. Nhà trờng có ảnh hởng tốt đối với địa phơng về văn hoá t tởng và khoa học kỹ thuật. + Loại đạt yêu cầu: Có mối liên hệ với gia đình, xã hội nhng không thờng xuyên, ảnh hởng của nhà trờng với địa phơng bình thờng. + Loại cha đạt yêu cầu: Xây dựng môi trờng giáo dục đạt thấp, khai thác các lực lợng xã hội ít, không có ảnh hởng gì của trờng với cộng đồng. 2) XÕp lo¹i nhµ trêng - Loại tốt: Thực hiện nhiệm vụ thứ hai đạt loại tốt, hai nhiệm vụ sau phải từ loại đạt yêu cầu trở lên. - Loại đạt yêu cầu: Thực hiện nhiệm vụ thứ hai đạt yêu cầu, hai nhiệm vụ còn lại có thể có một nhiệm vụ cha đạt yêu cầu. - Loại cha đạt yêu cầu: Nhiệm vụ thứ hai cha đạt yêu cầu (hai nhiệm vụ còn lại cao thì chỉ đợc ghi nhận riêng). 3) XÕp lo¹i HiÖu trëng: - Lo¹i tèt:.

(68) + Thùc hiÖn tèt kh©u kÕ ho¹ch, c«ng t¸c kiÓm tra. qu¶n lý tµi chÝnh, tµi sant, dân chủ hoá các yêu cầu khác làm đầy đủ theo quy định. + Kết quả chất lợng giáo dục - đào tạo của trờng loại tốt. - Loại đạt yêu cầu: + Thực hiện đầy đủ các khâu: kế hoạch, kiểm tra, quản lý công tác gi¸o viªn, nh©n viªn, tµi chÝnh, tµi s¶n, v.v… kh«ng cã g× sai sãt lín. + Kết quả chất lợng giáo dục - đào tạo của trờng đạt yêu cầu. - Loại cha đạt yêu cầu: + Thực hiện các khâu đều yếu. + Chất lợng giáo dục - đào tạo của trờng cha đạt yêu cầu. Chó ý viÖc xÕp lo¹i nhµ trêng, xÕp lo¹i HiÖu trêng kh«ng nhÊt thiÕt trïng nhau. 2.3. Thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên tiểu học. 2.3.1. Mục đích, yêu cầu: Việc thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên tiểu học cần đợc tiến hành một cách thờng xuyên, nhằm đánh giá việc thực hiện các nội dung, phơng pháp giáo dục và trình độ chuyên môn - nghiệp vụ của giáo viên tiểu học, giúp giáo viên tiểu học phấn đấu thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, góp phần n©ng cao hiÖu qu¶ vµ chÊt lîng gi¸o dôc tiÓu häc. 2.3.2. Nội dung thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên tiểu học. Nội dung thanh tra, hoạt động s phạm của một giáo viên tiểu học gồm: trình độ nghiệp vụ, thực hiện quy chế chuyên môn, thực hiện công tác chủ nhiÖm vµ gi¶ng d¹y vµ gi¸o dôc. 1) Thanh tra về trình độ nghiệp vụ của giáo viên tiểu học, bao gồm hai néi dung c¬ b¶n sau: - Thanh tra về trình độ kiến thức, kỹ năng thể hiện qua giảng dạy. - Thanh tra trình độ vận dụng phơng pháp giảng dạy và giáo dục (thể hiÖn chñ yÕu ë c¸c tiÕt d¹y mµ thanh tra viªn dù)..

(69) Việc thanh tra các nội dung trên đợc tiến hành thông qua việc dự các giê d¹y cña gi¸o viªn. Thanh tra viªn dù c¸c giê lªn líp cña gi¸o viªn (dù Ýt nhất là 2 tiết, trong đó có tiết Tiếng Việt), qua đó đánh giá, xếp loại tiết dạy cña gi¸o viªn theo ba tiªu chÝ: néi dung gi¶ng d¹y, ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vµ phong th¸i cña gi¸o viªn. a) VÒ néi dung gi¶ng d¹y: ViÖc thanh tra néi dung gi¶ng d¹y trong tiÕt d¹y chñ yÕu xem xÐt néi dung đó có đạt đợc các yêu cầu đối với một tiết học đợc quy định bởi sách gi¸o khoa, tµi liÖu "yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kü n¨ng", c¸c v¨n b¶n chØ đạo của Vụ Tiểu học và phù hợp với đặc điểm của từng nhóm đối tợng học sinh. Cụ thể, thanh tra viên xem xét, đánh giá nội dung giảng dạy, giáo dục trong tiÕt d¹y cña gi¸o viªn vÒ c¸c mÆt sau: - KiÕn thøc: Gi¸o viªn ph¶i x©y dùng nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cña tiÕt học, bài học và đảm bảo truyền thụ đợc cho học sinh những kiến thức cơ bản tối thiểu đó, trình bày kiến thức một cách chính xác, có hệ thống và có liên hệ với thực tiễn, nhất là thực tiễn đời sống học sinh. - Kỹ năng: Giáo viên phải đảm bảo rèn luyện những kỹ năng chủ yếu về đọc, nói, viết, tính toán và các kỹ năng riêng phù hợp với yêu cầu, đặc điểm cña m«n häc. - Thái độ: Giáo viên phải thực hiện giáo dục tình cảm và thái độ phù hîp cho häc sinh víi néi dung cña tiÕt häc. b) VÒ ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y: Thanh tra viên phải tiến hành xem xét, đánh giá về phơng pháp giảng d¹y cña gi¸o viªn thÓ hiÖn qua c¸c mÆt sau: - Giáo viên xây dựng tiến trình tiết học hợp lý, phối hợp tốt hoạt động giữa thầy và trò, phát huy đợc tính chủ động, ham học hỏi của trò. - Gi¸o viªn biÕt khÝch lÖ, khen ngîi nh÷ng cè g¾ng cña häc sinh còng nh uèn n¾n kÞp thêi, nghiªm kh¾c víi c¸c sai tr¸i cña häc sinh, tæ chøc cho mọi học sinh tích cực tham gia các hoạt động học tập trong lớp, giúp đỡ những häc sinh cßn yÕu vµ cã khã kh¨n trong häc tËp, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi häc sinh lÜnh héi kiÕn thøc vµ rÌn luyÖn kü n¨ng..

(70) - Gi¸o viªn phèi hîp c¸c ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y (thuyÕt tr×nh, diÔn giảng, kể chuyện, tổ chức các trò chơi, v.v…), phát huy đợc sở trờng của giáo viên trong giảng dạy, phù hợp với môn học và đặc điểm đối tợng học sinh. - Giáo viên sử dụng hợp lý các trang thiết bị, đồ dùng dạy học, đạt hiÖu qu¶ cô thÓ. c) VÒ phong th¸i, t¸c phong cña gi¸o viªn ở bậc tiểu học, phong thái của giáo viên có ảnh hởng rất lớn đến học sinh, đặc biệt là kết quả của tiết dạy. Phong thái giảng dạy của giáo viên thể hiÖn qua viÖc sö dông ng«n ng÷ trong s¸ng, gi¶n dÞ, dÔ hiÓu, giäng nãi vµ ®iÖu bộ thích hợp cũng nh thể hiện qua thái độ yêu thơng, gần gũi, chăm sóc học sinh, tôn trọng học sinh và đợc học sinh yêu mến, kính trọng. Tóm lại, thông qua việc xem xét, đánh giá các tiêu chí trên, thanh tra viên đánh giá kết quả tiết dạy của giáo viên. Đánh giá các tiết dạy trên lớp của giáo viên là nội dung quan trọng, chủ yếu của công tác thanh tra, qua đó sẽ đánh giá đợc một cách tổng hợp về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và khả n¨ng vËn dông ph¬ng ph¸p gi¸o dôc cña gi¸o viªn. 2) Thanh tra viÖc thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n: Điều lệ trờng Tiểu học quy định giáo viên tiểu học có nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục theo đúng chơng trình giáo dục, kế hoạch dạy học; soạn bài, kiểm tra, đánh giá học sinh theo đúng quy định. Giáo viên phải lên lớp đúng giờ, không tuỳ tiện bỏ giờ, bỏ buổi học, bảo đảm chất lợng và hiệu quả giảng dạy; quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục do nhà trờng tổ chức. Thanh tra viªn ph¶i tiÕn hµnh thanh tra viÖc thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n cña gi¸o viªn tiÓu häc theo c¸c néi dung cô thÓ sau: a) Thùc hiÖn nhiÖm vô gi¶ng d¹y: - Thanh tra viÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh vµ kÕ ho¹ch d¹y häc. - Thanh tra việc soạn bài, lên lớp, đánh giá học sinh: Thanh tra viên xem xét các hồ sơ, vở soạn bài của giáo viên, sổ ghi đầu bài của lớp để xem số lîng, chÊt lîng bµi d¹y, bµi so¹n cña gi¸o viªn; xem xÐt sæ ®iÓm vµ mét sè bµi kiểm tra đã chấm..

(71) - Thanh tra mức độ tiến bộ của học sinh qua từng học kỳ và cả năm c¨n cø vµo tû lÖ xÕp lo¹i häc lùc vµ h¹nh kiÓm cña häc sinh. - Thí nghiệm, sử dụng đồ dùng sẵn có và làm mới, thực hiện các tiết thực hành theo quy định của phân phối chơng trình bộ môn. b. Bồi dỡng và tự bồi dỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ: Đây cũng là một nội dung cần thanh tra để có thể đánh giá chính xác, kh¸ch quan vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n, phÈm chÊt nghÒ nghiÖp cña gi¸o viªn tiÓu häc: - Thanh tra việc giáo viên tham gia các hoạt động chuyên môn của nhà trêng vµ cña tæ chuyªn m«n. - Thanh tra viÖc tham gia c¸c líp båi dìng chuyªn m«n nghiÖp vô hµng n¨m theo yªu cÇu cña c¸c cÊp qu¶n lý gi¸o dôc. - Thanh tra việc giáo viên tham gia học tập để đạt chuẩn và nâng cao trình độ đào tạo cũng nh nâng cao trình độ nghiệp vụ. 3) Thanh tra việc thực hiện công tác chủ nhiệm lớp và các hoạt động gi¸o dôc kh¸c: Thanh tra viªn tiÕn hµnh thanh tra viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c chñ nhiÖm líp cña gi¸o viªn tiÓu häc trªn c¸c mÆt sau: - Bảo đảm sĩ số của lớp mình phụ trách, quản lý việc học tập và rèn luyÖn cña häc sinh, qu¶n lý hå s¬, sæ s¸ch. - Thực hiện việc giáo dục đạo đức cho học sinh, xây dựng nền nếp, rèn luyện thói quen tốt cho các em học sinh, giúp đỡ các học sinh có khó khăn trong học tập và rèn luyện đạo đức. - Chủ động phối hợp với Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, Sao Nhi đồng Hồ Chí Minh, với gia đình học sinh và các tổ chức xã hội có liên quan trong hoạt động giảng dạy và giáo dục, xây dựng môi trờng giáo dục lµnh m¹nh. - Tham gia các công tác khác đợc nhà trờng phân công. Riêng đối với giáo viên làm công tác tổng phụ trách Đội trong trờng tiểu học có nhiệm vụ tổ chức các hoạt động của Đội Thiếu niên và Sao Nhi.

(72) đồng của nhà trờng, thì nội dung thanh tra bao gồm cả việc thực hiện công tác phụ trách Đội của giáo viên đó. 4) Thanh tra kÕt qu¶ gi¶ng d¹y, gi¸o dôc. Thanh tra viên tiến hành đánh giá kết quả giảng dạy, giáo dục của giáo viên trên cơ sở đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh và đánh giá tiÕt d¹y cña gi¸o viªn. Thanh tra viên đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh thông qua kÕt qu¶ c¸c lÇn kiÓm tra chung cña khèi líp, c¸c kÕt qu¶ lªn líp, tèt nghiệp của học sinh và kết quả kiểm tra trực tiếp của thanh tra viên, có đối chiÕu víi sù tiÕn bé cña häc sinh khi gi¸o viªn nhËn líp. Ngoµi ra, thanh tra viên có thể quan sát hoạt động của học sinh để đánh giá về nền nếp, thái độ, hành vi đạo đức của học sinh. 2.3.3. Tiến trình thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên tiểu học. 1. Trình tự, thủ tục thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên tiểu học. Việc thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên tiểu học đợc tiến hành theo đúng trình tự, thủ tục chung đã đợc pháp luật quy định gồm: chuẩn bị thanh tra; tiÕn hµnh thanh tra; kÕt thóc thanh tra; tæ chøc thùc hiÖn c¸c yªu cầu, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra; hoạt động phúc tra (nếu cần) 2. Mét sè c«ng viÖc cô thÓ cña ®oµn thanh tra hoÆc thanh tra viªn khi tiến hành thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên tiểu học. Khi tiến hành thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên tiểu học, thanh tra viªn yªu cÇu HiÖu trëng cö ngêi cña trêng (tæ trëng hoÆc gi¸o viªn trong tæ, khèi chuyªn m«n) cïng thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc cô thÓ nh sau: a) KiÓm tra c«ng viÖc cña gi¸o viªn. - Thanh tra viªn dù c¸c giê lªn líp cña gi¸o viªn (dù Ýt nhÊt lµ hai tiÕt dạy, trong đó có một tiết tiếng Việt). Thanh tra viên ghi biên bản tờng thuật tiết dạy. Việc nhận xét, đánh giá các tiết dạy có thể chỉ tiến hành một lần vào cuối đợt thanh tra. - Xem xÐt c¸c hå s¬, vë so¹n bµi cña gi¸o viªn, sæ ghi ®Çu bµi cña líp để xem số lợng, chất lợng bài dạy, bài soạn (nếu đợc phép dùng giáo án cũ thì.

(73) thanh tra viªn cã thÓ xem xÐt viÖc ®iÒu chØnh, bæ sung gi¸o ¸n v.v …); xem sæ điểm và một số bài tập kiểm tra đã chấm; xem việc sử dụng và tự làm các đồ dïng d¹y häc cña gi¸o viªn, c¸c s¸ng kiÕn kinh nghiÖm vµ viÖc båi dìng v¨n ho¸ nghiÖp vô cña gi¸o viªn theo yªu cÇu cña c¸c cÊp qu¶n lý gi¸o dôc. - Xem xét hồ sơ lu trữ về các lần kiểm tra của trờng đối với giáo viên để tham khảo việc đánh giá của nhà trờng về giáo viên đó. b) KiÓm tra chÊt lîng, kÕt qu¶ gi¸o dôc: - Thanh tra viªn kiÓm tra chÊt lîng häc sinh b»ng c¸ch tiÕn hµnh cho häc sinh lµm bµi kiÓm tra viÕt hai m«n TiÕng ViÖt vµ To¸n, mçi bµi kiÓm tra tõ 15 - 20 phút. Nội dung kiểm ta là những yêu cầu tối thiểu học sinh cần đạt đợc, thuộc phần chơng trình giáo viên đó đã dạy trong thời gian trớc ngày kiểm tra. Trong đề bài có thể sẽ có thêm câu hỏi phụ nhằm để phát hiện học sinh giái, chØ tÝnh ®iÓm thëng mµ kh«ng tÝnh vµo thang ®iÓm chung. Thanh tra viªn trùc tiÕp coi häc sinh lµm bµi kiÓm tra vµ ph¶i tù m×nh chÊm bµi cña häc sinh. - Thanh tra viªn tiÕp xóc, hái chuyÖn häc sinh t×m hiÓu vÒ kÕt qu¶ nhËn thøc, t×nh c¶m cña häc sinh. - Thanh tra viên có thể tiến hành quan sát hoạt động của học sinh để nhận xét về nền nếp, thái độ, hành vi đạo đức, chất lợng các hoạt động lao động, thể dục và thẩm mỹ của học sinh. Kết quả học tập, thái độ tình cảm và nền nếp, đạo đức của học sinh là yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc đánh giá kết quả lao động s phạm của giáo viên. 3) KÕt thóc thanh tra. Theo quy định chung về thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên tiểu học và Quy chế đánh giá, xếp loại chuyên môn - nghiệp vụ giáo viên tiểu học (Ban hành kèm theo Quyết định số 48/2000/QĐ-BGDĐT ngày 13/11/2000 của Bộ trởng Bộ Giáo dục và Đào tạo), sau khi đã tiến hành thanh tra về các nội dung cụ thể nêu trên, thanh tra viên trao đổi thêm với Hiệu trởng về đánh giá giáo viên và gặp giáo viên đợc thanh tra để trao đổi nhằm hiểu thêm về hoµn c¶nh vµ lý tëng riªng cña gi¸o viªn vÒ chuyªn m«n - nghiÖp vô. Trªn c¬ sở đó, thanh tra viên xếp loại giáo viên về từng nội dung cụ thể và đánh giá, xÕp lo¹i chung..

(74) 2.3.4. §¸nh gi¸, xÕp lo¹i gi¸o viªn tiÓu häc. 1) XÕp lo¹i tõng néi dung. - Về trình độ nghiệp vụ. + Tốt: Giáo viên đợc xếp loại tốt nếu giảng dạy đầy đủ và chính xác các kiến thức, kỹ năng cho học sinh; tổ chức tốt các hoạt động học tập, thực hành cũng nh hoạt động vui chơi, giải trí cho học sinh trong lớp; phát huy đợc tÝnh tÝch cùc, s¸ng t¹o cña häc sinh trong häc tËp vµ xö lý tèt c¸c t×nh huèng s ph¹m. + Đạt yêu cầu: Giáo viên đợc xếp loại đạt yêu cầu nếu dạy đúng (có thÓ cã sai sãt nhng lµ sai sãt kh«ng c¬ b¶n), kh«ng cã nh÷ng sai ph¹m lín vÒ phơng pháp giảng dạy có thể gây ảnh hởng lớn đến kết qủa tiếp thu của học sinh, đặc biệt là không dạy theo lối đọc chép, thuyết giáo, áp đặt. + Cha đạt yêu cầu: Giáo viên cha đạt yêu cầu nếu có nhiều sai sót nghiªm träng vÒ kiÕn thøc, kü n¨ng gi¶ng d¹y hoÆc ph¬ng ph¸p d¹y häc cßn cha khoa häc. - VÒ thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n. + Tốt: Giáo viên đợc xếp loại tốt về thực hiện quy chế chuyên môn nếu bảo đảm dạy đúng nội dung chơng trình và kế hoạch dạy học, chuẩn bị bài, lên lớp, đánh giá học sinh theo đúng quy định; kết quả học tập của học sinh tiÕn bé râ rÖt; tæ chøc cho häc sinh lÜnh héi v÷ng ch¾c c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n, rèn luyện đợc những kỹ năng chủ yếu, giáo dục tình cảm tốt; sử dụng hợp lý ph¬ng ph¸p d¹y häc lµm cho tiÕt d¹y tù nhiªn, nhÑ nhµng vµ hiÖu qu¶; thêng xuyên tham gia bồi dỡng, tự bồi dỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vô. + Đạt yêu cầu: Giáo viên đợc xếp loại đạt yêu cầu khi hoàn thành tơng đối đầy đủ các tiêu chí của nội dung về thực hiện quy chế chuyên môn. Cụ thể là: Dạy đúng, đầy đủ nội dung chơng trình và kế hoạch dạy học. Thực hiện các yêu cầu về soạn bài, chuẩn bị bài, lên lớp, kiểm tra và chấm bài, đánh giá học sinh theo quy định. ViÖc tæ chøc cho häc sinh lÜnh héi kiÕn thøc c¬ b¶n vµ rÌn luyÖn kü n¨ng cßn nh÷ng sai sãt nhá. Cã ý thøc vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc,.

(75) song cha nhuần nhuyễn; có ý thức bồi dỡng, tự bồi dỡng nâng cao trình độ chuyªn m«n nghiÖp vô cha thËt cao. + Cha đạt yêu cầu: Hoàn thành cha đầy đủ theo yêu cầu của quy chế chuyªn m«n, cã sù c¾t xÐn ch¬ng tr×nh gi¶ng d¹y, hoÆc so¹n bµi kh«ng ®Çy đủ, không kiểm tra đủ số lần quy định;. - Về thực hiện công tác chủ nhiệm lớp và các hoạt động giáo dục khác. + Tốt: Giáo viên đợc đánh giá tốt nếu hoàn thành xuất sắc công tác chủ nhiệm lớp và các hoạt động khác đợc nhà trờng giao, quan tâm đến việc giáo dục kiến thức cũng nh giáo dục đạo đức cho học sinh, duy trì sĩ số lớp; quản lý tốt mọi hoạt động học tập và rèn luyện của học sinh; gơng mẫu trớc học sinh, quan hệ tốt với phụ huynh học sinh; thực hiện đầy đủ các công tác do nhµ trêng ph©n c«ng. + Đạt yêu cầu: Giáo viên đợc xếp loại đạt yêu cầu nếu thực hiện đầy đủ các quy định trong công tác quản lý, giáo dục học sinh; hoàn thành công tác chủ nhiệm lớp và các hoạt động khác ở mức độ trung bình; có ý thức cố g¾ng thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c kh¸c do nhµ trêng ph©n c«ng. + Cha đạt yêu cầu: Giáo viên bị xếp loại cha đạt yêu cầu nếu trong quá trình giảng dạy của mình có biểu hiện thiếu quan tâm đến việc giáo dục ch¨m sãc häc sinh; kh«ng hoµn thµnh c«ng t¸c chñ nhiÖm líp; kh«ng h×nh thành đợc thói quen tốt cho học sinh hoặc bản thân có những hành vi thiếu gơng mẫu, gây ảnh hởng không tốt đến việc giáo dục học sinh. - VÒ kÕt qu¶ gi¶ng d¹y, gi¸o dôc häc sinh: + Tốt: Kết quả giảng dạy, giáo dục của giáo viên đợc xếp loại tốt nếu giáo viên bảo đảm việc duy trì sĩ số lớp, học sinh có nền nếp học tập tốt, có thái độ, hành vi đạo đức tốt; kết quả các bài kiểm tra của học sinh đợc đánh giá cao, có nhiều điểm tốt, hầu hết học sinh làm đợc bài, hoặc tuy kết quả cha cao nhng cã tiÕn bé râ rÖt so víi chÊt lîng cña häc sinh khi gi¸o viªn b¾t ®Çu nhận lớp; kết quả các kỳ kiểm tra trờng ngày, tỷ lệ lên lớp và đỗ tốt nghiệp vào loại cao ở địa phơng. + Đạt yêu cầu: Kết quả giảng dạy, giáo dục của giáo viên đợc đánh giá là đạt yêu cầu nếu qua các cuộc thanh tra do thanh tra viên tiến hành, có trên.

(76) hai phần ba (2/3) số học sinh có kết quả kiểm tra đạt điểm trung bình trở lên; nÒn nÕp, thãi quen cña häc sinh b×nh thêng; kÕt qu¶ kiÓm tra thêng ngµy, tû lÖ lên lớp, đỗ tốt nghiệp ở mức bình thờng. + Cha đạt yêu cầu: Giáo viên cha đạt yêu cầu nếu kết quả bài kiểm tra của trên một phần ba (1/3) số học sinh thuộc lớp do giáo viên đó phụ trách không đạt mức trung bình;học sinh không có thói quen,nền nếp tốt trong học tập,ý thức đạo đức,kỷ luật kém ;tỷ lệ lên lớp,đỗ tốt nghiệp ở mức kém. 2) XÕp lo¹i chung. Nguyên tắc xếp loại chung đối với giáo viên tiểu học là: Trên cơ sở đánh giá tổng hợp các nội dung đã thanh tra để xếp loại chung, không lấy nội dung này bù nội dung khác, nếu có những nội dung đạt tốt thì đợc ghi nhận và biÓu d¬ng, kh«ng bï vµo nh÷ng néi dung cßn yÕu kh¸c. Cụ thể việc xếp loại chung đối với giáo viên tiểu học nh sau: + Tốt: Giáo viên đợc đánh giá là đạt loại tốt nếu 3 trong 4 nội dung thanh tra nói trên đạt loại tốt (trong đó phải có nội dung 1 và 2) và nội dung còn lại phải đạt yêu cầu trở lên. + Đạt yêu cầu: Giáo viên đợc xếp loại chung là đạt yêu cầu nếu có 3 trong 4 nội dung đạt yêu cầu trở lên, trong đó cả hai nội dung 1 và 2 phải đạt yªu cÇu. + Cha đạt yêu cầu: Giáo viên đợc thanh tra nếu có một trong hai nội dung 1 và 2 không đạt yêu cầu hoặc cả hai nội dung 3 và 4 không đạt yêu cầu thì cho dù các nội dung khác đợc xếp loại gì cũng vẫn xếp loại cha đạt yêu cầu. Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh thanh tra, nÕu ph¸t hiÖn gi¸o viªn cã hµnh vi sai trái nh đánh đập, trù dập, lợi dụng học sinh ở mức độ phải thi hành kỷ luật thì thanh tra viên phải coi là trờng hợp đặc biệt và tuỳ tình hình mà có cách xÕp lo¹i chung cho thÝch hîp. 2.3.5. §¸nh gi¸, xÕp lo¹i tiÕt d¹y cña gi¸o viªn tiÓu häc. 1) Tiêu chuẩn đánh giá tiết dạy ở các lớp tiểu học (tài liệu hớng dẫn nghiÖp vô dïng cho thanh tra viªn - kÌm theo c«ng v¨n sè 2672/TTr, ngµy 24/4/1995)..

(77) a) §¸nh gi¸ néi dung - KiÕn thøc: + X©y dùng cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cña tiÕt häc, bµi häc; đặc biệt đảm bảo truyền thụ những kiến thức cơ bản tối thiểu của tiết học. + Tr×nh bµy kiÕn thøc cã hÖ thèng, chÝnh x¸c. + Liên hệ với thực tế và đời sống, nhất là đời sống học sinh. - Kü n¨ng: Bảo đảm rèn luyện các kỹ năng chung về đọc, nói, viết, tính toán và các kỹ năng riêng theo đặc điểm của môn học, tiết học. - Thái độ: Giáo dục những tình cảm, thái độ thích hợp với nội dung của tiết học. b) §¸nh gi¸ ph¬ng ph¸p: - Tổ chức tiến trình tiết học hợp lý, phối hợp hoạt động giữa thầy và trò, phát huy tính chủ động của trò. - KhuyÕn khÝch, khen ngîi nh÷ng cè g¾ng cña häc sinh, uèn n¾n kÞp thời các sai trái, tác động đến mọi đối tợng. - Phèi hîp c¸c thñ ph¸p gi¶ng d¹y (thuyÕt tr×nh, diÔn gi¶ng, kÓ chuyÖn, tổ chức trò chơi…), phát huy đợc sở trờng của giáo viên trong giảng dạy, phù hợp với đặc điểm của môn học. - Sử dụng bảng hỏi và các đồ dùng dạy học, các phơng tiện trực quan mét c¸ch hîp lý. c) §¸nh gi¸ phong th¸i cña gi¸o viªn. - Ng«n ng÷: gi¶n dÞ, cô thÓ, dÔ hiÓu, giäng nãi vµ ®iÖu bé thÝch hîp. - Gần gũi, thơng yêu tôn trọng học sinh; đợc học sinh yêu mến, kính träng. 2) §¸nh gi¸, xÕp lo¹i tiÕt day ë c¸c líp tiÓu häc.

(78) - Việc đánh giá tiết dạy phải dựa vào việc đánh giá từng phần. Thanh tra viên cần phân tích mức độ đạt đợc của từng tiểu mục để đi đến đánh giá chung cña tõng phÇn. Trong thực tế sẽ xuất hiện những tình huống đặc biệt, có thể thoát ra ngoµi b¶ng chuÈn trªn ®©y. Trong trêng hîp nµy, b¶n th©n thanh tra viªn cÇn căn cứ vào tinh thần của các tiêu chuẩn để có thể có sự đánh giá tích cực hoặc tiªu cùc. - Cả ba phần: nội dung, phơng pháp, phong thái đều xếp loại: tốt, đạt yêu cầu và cha đạt yêu cầu. Trên cơ sở xếp loại từng phần tiết dạy đợc đánh giá nh sau: Tốt: Nội dung, phơng pháp và phong thái đều đợc xếp loại tốt. Hoặc nội dung, phơng pháp tốt, phong thái đạt yêu cầu. Đạt yêu cầu: Nội dung, phơng pháp đạt yêu cầu. Cha đạt yêu cầu: Có một mặt nội dung hoặc phơng pháp cha đạt yêu cầu. Lu ý: Điều kiện đủ của tiết dạy trung bình trở lên là phải dạy đúng kiến thức. Nếu phạm sai lầm về kiến thức cơ bản thì tiết dạy cha đạt yêu cầu.. Híng dÉn häc tËp. Chuyên đề "Thanh tra giáo dục tiểu học" đòi hỏi học viên cần tập trung học tập (nghiên cứu) để nắm vững kiến thức và hình thành kỹ năng về các vấn đề cơ bản sau: 1. Thanh tra viÖc thùc hiÖn luËt phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc cña trêng tiÓu häc: ViÖc tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch PCGDTH vµ tham gia xo¸ mï ch÷ trong phạm vi cộng đồng (xã, phờng). 2. Thanh tra trêng tiÓu häc, cÇn ®i s©u nghiªn cøu: 2.1. Néi dung thanh tra gi¸o dôc mét trêng tiÓu häc, gåm 4 néi dung c¬ b¶n:.

(79) - Thanh tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ phæ cËp gi¸o dôc cña trêng tiÓu häc. - Thanh tra chÊt lîng gi¸o dôc cña trêng tiÓu häc. - Thanh tra đội ngũ cán bộ, giáo viên và cơ sở vật chất của trờng tiểu học. - Thanh tra c«ng t¸c qu¶n lý cña hiÖu trëng. 2.2. TiÕn tr×nh thanh tra mét trêng tiÓu häc, cÇn n¾m v÷ng: - Trình tự, thủ tục thanh tra một trờng tiểu học đã đợc pháp luật quy định chung bao gồm 5 bớc tiến hành. - Biết đợc cách thực hiện các hoạt động chủ yếu của đoàn thanh tra và thanh tra viên tại trờng tiểu học đợc thanh tra. 2.3. Đánh giá, xếp loại trờng tiểu học, nắm đợc: - Nguyên tắc đánh giá, xếp loại trờng tiểu học. - XÕp lo¹i tõng néi dung. - XÕp lo¹i nhµ trêng. - XÕp lo¹i hiÖu trëng. 3. Thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên tiểu học, cần đi sâu nghiªn cøu. 3.1. Nội dung thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên tiểu học, gåm 4 néi dung c¬ b¶n: - Thanh tra trình độ nghiệp vụ của giáo viên tiểu học. - Thanh tra viÖc thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n. - Thanh tra việc thực hiện công tác chủ nhiệm lớp và các hoạt động gi¸o dôc kh¸c. - Thanh tra kÕt qu¶ gi¶ng d¹y, gi¸o dôc. 3.2. Tiến trình thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên tiểu học. - Trình tự, thủ tục thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên tiểu học đã đợc pháp luật quy định chung bao gồm 5 bớc tiến hành..

(80) - Biết đợc cách thức thực hiện các hoạt động chủ yếu của đoàn thanh tra và thanh tra viên khi tiến hành thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên tiểu học. 3.3. Đánh giá, xếp loại giáo viên tiểu học, nắm đợc: - Nguyên tắc đánh giá, xếp loại giáo viên tiểu học. - XÕp lo¹i tõng néi dung - Xếp loại chung đối với giáo viên tiểu học. 3.4. Tiêu chuẩn đánh giá, xếp loại tiết dạy của giáo viên tiểu học (Tài liÖu híng dÉn dïng cho thanh tra viªn theo c«ng v¨n sè 2672/TTr ngµy 24/4/1995).. C©u hái «n tËp. 1.. Ph©n tÝch néi dung c¬ b¶n vµ tiÕn tr×nh thanh tra mét trêng tiÓu. häc. 2. Phân tích nội dung cơ bản và tiến trình thanh tra hoạt động s ph¹m cña mét gi¸o viªn tiÓu häc. 3. Nêu rõ những hoạt động chủ yếu của đoàn thanh tra và thanh tra viên khi tiến hành thanh tra một trờng tiểu học hoặc thanh tra hoạt động s ph¹m cña mét gi¸o viªn tiÓu häc. 4. Nêu rõ những tiêu chuẩn đánh giá tiết dạy của giáo viên tiểu học và sử dụng tiêu chuẩn này để đánh giá, xếp loại tiết dạy ở các lớp tiểu học. 5. Anh (chị) có ý kiến gì xung quanh vấn đề đánh giá, xếp loại trờng tiểu học, giáo viên tiểu học trong và sau thanh tra giáo dục.. 3. Thanh tra gi¸o dôc trung häc 3.1. Thanh tra toµn diÖn mét trêng trung häc. 3.1.1. §èi tîng cña thanh tra gi¸o dôc ë bËc häc trung häc. Đối tợng của thanh tra giáo dục ở bậc học trung học bao gồm các trờng trung học bán công, dân lập, t thục, trờng đào tạo chính quy cũng nh trờng bổ túc văn hoá:.

(81) - Các cơ sở giáo dục - đào tạo trung học cơ sở: gồm các trờng trung häc c¬ së vµ trêng trung häc c¬ së chuyªn biÖt. - Các cơ sở giáo dục - đào tạo trung học phổ thông: gồm các trờng trung häc phæ th«ng vµ trêng trung häc chuyªn biÖt vµ c¸c c¬ së kh¸c. 3.1.2. C¬ quan cã thÈm quyÒn thanh tra c¸c c¬ së gi¸o dôc bËc trung häc. ViÖc thanh tra c¸c trêng trung häc c¬ së do Thanh tra Phßng Gi¸o dôc - §µo t¹o quËn, huyÖn, thµnh phè, thÞ x· trùc thuéc tØnh thùc hiÖn. Thanh tra Së Gi¸o dôc - §µo t¹o cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh thanh tra c¸c trêng trung häc phæ th«ng, trung häc chuyªn ban vµ c¸c trêng trung häc chuyªn biÖt thuéc quyÒn qu¶n lý cña Së. 3.1.3. Néi dung thanh tra toµn diÖn mét trêng trung häc. Theo §iÒu lÖ trêng trung häc vµ Th«ng t sè 12/GD-§T ngµy 4/8/1997 hớng dẫn hoạt động thanh tra trong bậc trung học phổ thông, hoạt động thanh tra toµn diÖn mét trêng trung häc cã c¸c néi dung c¬ b¶n sau ®©y: 1) Thanh tra đội ngũ cán bộ, giáo viên và cơ sở vật chất của trờng trung học. a) Thanh tra đội ngũ giáo viên, nhân viên của trờng trung học. Gi¸o viªn trêng trung häc gåm: HiÖu trëng, Phã hiÖu trëng, gi¸o viªn bé m«n, gi¸o viªn bé m«n, gi¸o viªn Tæng phô tr¸ch §éi ThiÕu niªn tiÒn phong Hồ Chí Minh (có nhiệm vụ tổ chức các hoạt động của Đội ở trờng trung học cơ sở và tham gia các hoạt động với địa phơng). Nhân viên của trờng trung häc gåm cã: c¸c nh©n viªn hµnh chÝnh, qu¶n trÞ, lu tr÷, kÕ to¸n, thñ quü, th viện, thí nghiệm, y tế học đờng, bảo vệ và phục vụ. Trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh thanh tra toµn diÖn mét trêng trung häc, đoàn thanh tra hoặc thanh tra viên sẽ đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên, nhân viên cả về số lợng và chất lợng (trình độ đào tạo). Đoàn thanh tra hoặc thanh tra viên xem xét, kiểm tra số lợng giáo viên đủ hay thiếu so với yêu cầu chuẩn đối với mỗi loại trờng (trờng trung học phổ thông, trung học cơ sở hay trung học chuyên ban, v.v…), kiểm tra giáo viên có đạt trình độ đào tạo về chính trị, văn hoá, chuyên môn so với trình độ chuẩn quy định tại Điều lệ Trờng trung học: giáo viên trung học cơ sở phải tốt nghiệp cao đẳng s phạm, giáo viên trung học phổ thông phải tốt nghiệp đại học s phạm. Giáo viên trung.

(82) học cha đạt trình độ chuẩn này đợc nhà trờng, cơ quan quản lý giáo dục tạo điều kiện để học tập bồi dỡng đạt trình độ chuẩn. Ngời tốt nghiệp trờng cao đẳng, trờng đại học cha qua đào tạo s phạm mà thành giáo viên trung học thì phải qua một lớp bồi dỡng về nghiệp vụ s phạm tạo các khoa, trờng cao đẳng s phạm hoặc đại học s phạm. b) Thanh tra c¬ së vËt chÊt cña Trêng trung häc: - Đoàn thanh tra sẽ tiến hành kiểm tra, xem xét, đánh giá tổng thể c¶nh quan trêng trung häc: + Về địa điểm: Trờng học phải là một khu riêng đợc đặt trong môi trờng thuận lợi cho giáo dục (nh: không ồn ào, không gần chợ hay gần đờng cái, không quay mặt hớng ra đờng…). Trờng phải có tờng bao quanh, có cổng trờng, biển trờng. + Tæng diÖn tÝch mÆt b»ng cña trêng tÝnh theo ®Çu häc sinh/1 ca häc Ýt nhất phải đạt: 6m2 đối với thành phố, thị xã và 10m 2 đối với ngoại thành (ngo¹i thÞ) vµ vïng n«ng th«n. - Thanh tra cơ sở trờng, lớp và các công trình cần thiết khác trong trờng: Đoàn thanh tra hoặc thanh tra viên xem xét, kiểm tra trờng có đầy đủ cơ cÊu c«ng tr×nh bao gåm: khèi phßng häc, phßng häc bé m«n; khèi phßng phôc vụ học tập, khối phòng hành chính, khu sân chơi, bãi tập, khu vệ sinh, khu để xe; đồng thời kiểm tra, đánh giá thực trạng của từng công trình có đáp ứng các tiêu chuẩn theo quy định không. + Phòng học: Thanh tra về số lợng phòng học của trờng (có đủ phòng học để học nhiều nhất là hai ca trong 1 ngày), về kiến trúc phòng học (có xây dựng theo mẫu thiết kế của Bộ Giáo dục và Đào tạo hoặc bảo đảm các yêu cầu chuẩn về ánh sáng, độ ẩm… haykhông) vàvề trang thiết bị trong phòng học (có đủ bàn ghế học sinh, bàn ghế của giáo viên, bảng viết). + Phòng học bộ môn: Phải đảm bảo xây dựng theo mẫu thiết kế của Bộ Giáo dục và Đào tạo, có đủ thiết bị, máy móc, dụng cụ thực hành và bàn ghế theo quy cách riêng của từng môn học để thực hiện giờ học cho 45 học sinh/1 ca. Có hệ thống tủ bảo quản thiết bị, đồ dùng dạy học, có hệ thống chiÕu s¸ng, cÊp níc, tho¸t níc theo yªu cÇu riªng cña tõng lo¹i phßng..

(83) + Khèi phßng phôc vô häc tËp gåm nhµ tËp ®a n¨ng, th viÖn, phßng thiết bị giáo dục, phòng hoạt động Đoàn - Đội, phòng truyền thống; + Khối phòng hành chính - quản trị: gồm phòng làm việc của hiệu trởng, Phó hiệu trởng, văn phòng, phòng giáo viên, phòng y té học đờng, nhà kho, phòng thờng trực. Các phòng này phải đợc trang bị bàn ghế, tủ, thiết bị lµm viÖc. + Khu s©n ch¬i, b·i tËp: cã diÖn tÝch Ýt nhÊt b»ng 25% tæng diÖn tÝch mÆt b»ng cña trêng: khu s©n ch¬i cã hoa, c©y bãng m¸t vµ vÖ sinh; khu b·i tËp có đủ thiết bị luyện tập thể dục thể thao và bảo đảm an toàn. + Khu vÖ sinh vµ hÖ thèng cÊp tho¸t níc: ®©y lµ c¸c c«ng tr×nh quan trọng nhằm bảo đảm một môi trờng vệ sinh an toàn cho học sinh cũng nh cán bộ, giáo viên trong trờng, vì vậy phải tuân theo các quy định vệ sinh, an toàn. Đoàn thanh tra hoặc thanh tra viên xem xét vị trí của khu vệ sinh có đợc bố trí hîp lý theo tõng khu lµm viÖc, häc tËp cho gi¸o viªn vµ häc sinh hay kh«ng; có đủ nớc, ánh sáng, vệ sinh, không làm ô nhiễm môi trờng, kiểm tra trờng có thực hiện đúng yêu cầu về có hệ thống cấp nớc sạch và hệ thống thoát nớc cho tất cả các khu vực theo đúng quy định vệ sinh môi trờng. + Khu để xe: khu để xe cũng phải đợc bố trí hợp lý trong khuôn viên trờng, để bảo đảm an toàn, trật tự, vệ sinh trờng học, tránh cảnh ùn tắc, không quy củ gây mất trật tự học đờng. c) Thanh tra, kiểm tra ngân sách cho hoạt động giáo dục, giảng dạy: Các trờng công lập, bán công đợc áp dụng chế độ quản lý thu, chi của các cơ sở công lập. Hàng năm cơ sở giáo dục - đào tạo bán công lập dự toán thu, chi theo nguồn hình thành; sau khi đợc Hội đồng quản trị thông qua, gửi cơ quan quản lý cấp trên để tổng hợp gửi cơ quan tài chính đóng góp. Có trờng công lập, bán công thực hiện chế độ kê toán theo Quyết định sè 999/TC-Q§-C§KT ngµy 2/11/1996 cña Bé Tµi chÝnh ban hµnh hÖ thèng chế độ kế toán hành chính sự nghiệp. Có trờng dân lập thực hiện hạch toán kế toán theo chế độ kế toán do Nhà nớc quy định, thực hiện báo cáo quyết toán hàng quý, hàng năm toàn bộ.

(84) tình hình hoạt động tài chính của cơ sở và chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan tài chính đồng cấp. Các trờng t thục hoạt động theo nguyên tắc thu, chi và chịu trách nhiệm về quản lý tài chính đối với hoạt động của mình. 2) Thanh tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn gi¸o dôc cña trêng trung häc. - §oµn thanh tra hoÆc thanh tra viªn tiÕn hµnh thanh tra, viÖc thùc hiÖn chØ tiªu sè lîng häc sinh tõng khèi líp vµ toµn trêng theo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn giáo dục đã đề ra của trờng. Ngoài ra, đối với các trờng trung học cơ sở, Đoàn thanh tra còn kiểm tra, đánh giá việc thực hiện phổ cập giáo dục của trờng. - Thanh tra viÖc thùc hiÖn quy chÕ tuyÓn sinh cña trêng vÒ viÖc sè lîng học sinh lấy vào và số lợng học sinh ở mỗi khối lớp chuyên (đối với các trờng chuyên ban) có đúng chỉ tiêu, kế hoạch của trờng theo kế hoạch chung của toàn ngành, toàn địa phơng không. - Thanh tra tû lÖ häc sinh bá häc, lu ban tõng khèi líp vµ toµn trêng. Đồng thời kiểm tra hiệu quả đào tạo đạt đợc của các lớp cuối cấp so với lúc vµo ®Çu cÊp th«ng qua tû lÖ häc sinh kh¸, giái, trung b×nh v.v… t¨ng hay giảm. Trên cơ sở đó đánh giá đợc mức độ thực hiện kế hoạch giáo dục, chất lợng giáo dục - đào tạo cũng nh năng lực quản lý của Hiệu trởng. 3) Thanh tra chất lợng giáo dục - đào tạo của trờng trung học. Theo ch¬ng tr×nh, néi dung kÕ ho¹ch gi¸o dôc cña Bé Gi¸o dôc - §µo tạo, các trờng phải thực hiện công tác giáo dục về các mặt đạo đức, văn hoá, lao động, giáo dục thể chất, thẩm mỹ và hớng nghiệp. Đó cũng chính là những nội dung đoàn thanh tra tiến hành kiểm tra - đánh giá chất lợng giáo dục-đào t¹o cña nhµ trêng. Cô thÓ lµ thanh tra: ViÖc thùc hiÖn néi dung ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch d¹y häc vµ gi¸o dôc; chÊt lîng d¹y häc vµ gi¸o dôc cña c¸c m«n häc vµ c¸c mÆt gi¸o dôc. a) Về đạo đức: - §oµn thanh tra hoÆc thanh tra viªn tiÕn hµnh thanh tra viÖc thùc hiÖn các hoạt động nội, ngoại khoá trong và ngoài nhà trờng về: Chơng trình hoạt động, nội dung hoạt động, kế hoạch giáo dục. Nhà trờng có thể thông qua các.

(85) hoạt động nội, ngoại khoá nh các hoạt động vui chơi, giải trí, văn hoá, văn nghệ, thể dục thể thao, các hoạt động theo chủ điểm của lớp, đội, các hoạt động công ích và hoạt động từ thiện v.v… để giáo dục đạo đức cho học sinh. - Kiểm tra, đánh giá hoạt động của Đội Thiếu niên tiền phong ở Trờng trung học cơ sở và hoạt động của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và c¸c tæ chøc kh¸c trong vµ ngoµi nhµ trêng. - Ngoài ra, đoàn thanh tra còn kiểm tra hoạt động của giáo viên chủ nhiệm; kiểm tra việc gắn nhà trờng với thực tế đời sống địa phơng. - Thanh tra chất lợng đạo đức, nếp sống của học sinh. b) VÒ viÖc gi¶ng d¹y vµ häc tËp c¸c bé m«n v¨n ho¸: - Thanh tra viÖ thùc hiÖn ch¬ng tr×nh, néi dung kÕ ho¹ch gi¸o dôc c¸c bé m«n cña trêng. Thanh tra viªn hoÆc ®oµn thanh tra tiÕn hµnh thanh tra, néi dung nµy th«ng qua viÖc kiÓm tra hÖ thèng sæ s¸ch cña trêng vµ cña gi¸o viªn nh sổ đăng bộ, sổ kế hoạch, sổ đầu bài, sổ kiểm tra, đánh giá giáo viên về c«ng t¸c chuyªn m«n.v.v… - Thanh tra kết quả học tập của học sinh: để kiểm tra chất lợng của học sinh, ®oµn thanh tra sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra x¸c suÊt mçi líp tõ 5 - 10 häc sinh, thanh tra viên chấm và nhận xét kết quả đạt đợc (các bài kiểm tra in trớc và ph¸t cho häc sinh, néi dung kiÓm tra lµ kiÕn thøc c¬ b¶n trong ch¬ng tr×nh, ë mức độ tối thiểu, thời gian kiểm tra không quá 20 phút). Về kết quả học tập của học sinh, Đoàn thanh tra sẽ đánh giá trên cơ sở các tiêu chí nh trình độ học sinh chung, các giải mà nhà trờng đạt đợc, tỷ lệ thi đỗ tốt nghiệp trung học phổ thông, trung học cơ sở, tỷ lệ học sinh vào đại học hàng năm. - Thanh tra trình độ giảng dạy của giáo viên: Thanh tra viên hoặc đoàn thanh tra sẽ dự giờ, thăm lớp của giao viên để đánh giá về trình độ chuyên môn, kỹ năng, phơng pháp giảng dạy của giáo viên, khả năng truyền đạt kiến thøc cho häc sinh… c) VÒ c¸c mÆt gi¸o dôc kh¸c: Thanh tra việc thực hiện các mặt giáo dục lao động, hớng nghiệp, dạy nghề và giáo dục thể chất, thẩm mỹ của các trờng đợc thanh tra. 4) Thanh tra c«ng t¸c qu¶n lý cña HiÖu trëng..

(86) Khi thanh tra c«ng t¸c qu¶n lý cña HiÖu trëng, §oµn thanh tra chñ yÕu kiểm tra, đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của Hiệu trởng quy định trong Điều lệ Trờng phổ thông, trong đó tập trung vào một số nội dung chủ yếu sau: - Thanh tra c«ng t¸c qu¶n lý cña HiÖu trëng trong viÖc x©y dùng tæ chøc, thùc hiÖn kÕ ho¹ch n¨m häc, häc kú, tõng th¸ng cña trêng vµ c¸c bé phËn. - Thanh tra việc phân công, sử dụng, quản lý đội ngũ giáo viên, nhân viên trong trờng; kỷ luật lao động, khen thởng đối với giáo viên, nhân viên trong trờng. - Thanh tra viÖc thu chi, sö dông, qu¶n lý tµi chÝnh, tµi s¶n cña HiÖu trëng vµ c«ng t¸c x©y dùng, sö dông, b¶o qu¶n c¬ së vËt chÊt vµ thiÕt bÞ trêng häc. - Thanh tra chính công tác kiểm tra của Hiệu trởng đối với giáo viên, nhân viên (chủ yếu là dự giờ, kiểm tra giảng dạy của Hiệu trởng đối với giáo viên). - Thanh tra việc chỉ đạo công tác hành chính, quản trị bảo đảm các ®iÒu kiÖn vËt chÊt, tµi chÝnh cña nhµ trêng nh qu¶n lý sæ danh b¹, sæ ®iÓm, sæ häc b¹, sæ ®Çu bµi, sæ tµi chÝnh, tµi s¶n vµ 3 lo¹i hå s¬, tuyÓn sinh, thi tèt nghiÖp, khen thëng kû luËt. - Thanh tra công tác bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ, gi¸o viªn, nh©n viªn trong trêng. - Thanh tra c«ng t¸c tham mu, x· héi ho¸ gi¸o dôc, d©n chñ ho¸ trong viÖc khen thëng, kû luËt, n©ng l¬ng, c«ng khai tµi chÝnh v.v… 3.1.4. TiÕn tr×nh thanh tra toµn diÖn mét trêng trung häc. 1) Tr×nh tù, thñ tôc thanh tra. Việc thanh tra, kiểm tra toàn diện một trờng trung học đợc tiến hành theo đúng trình tự, thủ tục thanh tra chung theo quy định của pháp luật gồm c¸c bíc: chuÈn bÞ thanh tra; tiÕn hµnh thanh tra; kÕt thóc thanh tra; tæ chøc thực hiện các yêu cầu, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra; hoạt động phóc tra (nÕu cÇn). 2) Các công việc chủ yếu của Đoàn thanh tra tại trờng trung học đợc thanh tra..

(87) Trớc khi thông báo với trờng trung học đợc thanh tra về kế hoạch thanh tra, thanh tra giáo dục sẽ tập hợp những thông tin về nhà trờng để dự kiến những nội dung sẽ thanh tra và những vấn đề trọng tâm khi thanh tra, chuẩn bị các đề kiểm tra, phiếu trắc nghiệm… Khi tiến hành thanh tra tại trờng trung học đợc thanh tra, đoàn thanh tra hoÆc thanh tra viªn thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc chñ yÕu sau ®©y: - Nghe HiÖu trëng b¸o c¸o viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô n¨m häc. - Dự giờ của giáo viên ở các khối lớp thuộc ba đối tợng: khá, trung bình, yếu (do thanh tra viên bộ môn dự trớc và trong đợt thanh tra). - Dự các hoạt động giáo dục khác, quan sát cách làm và hiệu quả của hoạt độngđó. - KiÓm tra chÊt lîng häc sinh: + Tæ chøc lµm bµi kiÓm tra b»ng c¸ch chän x¸c suÊt ë c¶ líp kh¸ vµ trung b×nh, kiÓm tra kiÕn thøc c¬ b¶n tèi thiÓu, chÊm vµ ph©n tÝch kÕt qu¶. + Vấn đáp học sinh, làm phiếu trắc nghiệm để nhận xét nhận thức, tình c¶m vµ hµnh vi cña häc sinh. - KiÓm tra c¬ së vËt chÊt vµ c¸c lo¹i sæ s¸ch, hå s¬. - Trao đổi với chính quyền địa phơng, với cán bộ giáo viên về tình hình nhµ trêng. 3) KÕt thóc thanh tra. Sau khi tiến hành các hoạt động trên, đoàn thanh tra sẽ tiến hành đánh giá, xếp loại từng nội dung đợc thanh tra và đa ra kết luận thanh tra. 3.1.5. §¸nh gi¸, xÕp lo¹i trêng trung häc. Việc đánh giá, xếp loại dựa trên các nguyên tắc. - Đánh giá nhà trờng lấy chất lợng giáo dục - đào tạo làm trọng điểm, xếp loại theo từng nội dung để xếp loại chung, không cộng chia trung bình. - Đánh giá trên cơ sở đối chiếu với yêu cầu của các quy định, có tính đến điều kiện thực tế. Vừa căn cứ các hoạt động của tập thể s phạm, vừa đánh giá kết quả thực tế đã đạt đợc..

(88) - Khi đánh giá, đoàn thanh tra cần tham khảo ý kiến của chính quyền địa phơng, ý kiến của đông đảo học viên, học sinh và cha mẹ học sinh. Nhng ý kiến của đoàn thanh tra thông qua hoạt động thanh tra trực tiếp là quyết định. - ViÖc xÕp lo¹i nhµ trêng, xÕp lo¹i HiÖu trëng kh«ng nhÊt thiÕt trïng nhau. - Trờng Trung học đợc thanh tra, đợc đánh giá, xếp loại từng mặt và xếp loại chung theo bốn mức: tốt, khá, đạt yêu cầu và cha đạt yêu cầu. 1) XÕp lo¹i tõng néi dung a) XÕp lo¹i c¸c néi dung 1 vµ 2: - Loại tốt: Thực hiện đúng, đủ các quyđịnh và đạt kết quả cao so với điều kiện chung ở địa phơng. - Loại khá: Thực hiện đúng và đủ các quy định, đạt kết quả tơng đối cao so với điều kiện chung ở địa phơng. - Loại đạt yêu cầu: Cơ bản thực hiện đúng các biện pháp quy định và kết quả đạt đợc các yêu cầu cơ bản tối thiểu. - Loại cha đạt yêu cầu: Không thực hiện đợc nhiều yêu cầu tối thiểu và kÕt qu¶ thÊp. b) XÕp lo¹i vÒ néi dung 3: - XÕp lo¹i theo tõng mÆt gi¸o dôc, mçi mÆt xÕp nh sau: + Loại tốt: Chấp hành đầy đủ và đúng các quy định, có nhiều biện pháp tích cực, sáng tạo, kết quả chất lợng giáo dục - đào tạo đạt cao so với trình độ chung ở địa phơng. + Loại khá: Chấp hành đầy đủ và đúng các quy định, kết quả chất lợng giáo dục - đào tạo tơng đối cao so với trình độ chung ở địa phơng. + Loại đạt yêu cầu: Chấp hành tơng đối đầy đủ các quy định, các yêu cầu tối thiểu về các biện pháp giáo dục. Kết qủa chất lợng giáo dục, đào tạo đạt yêu cầu tối thiểu so với trình độ chung ở địa phơng. + Loại cha đạt yêu cầu: Không chấp hành các quy định và các yêu cầu tối thiểu về các biện pháp giáo dục. Kết qủa chất lợng giáo dục - đào tạo thấp. - Xếp loại chung về chất lợng giáo dục - đào tạo:.

(89) Chất lợng giáo dục - đào tạo đợc xếp loại nào thì các mặt giáo dục đạo đức, giảng dạy và học tập các bộ môn văn hoá (đức, trí) đều phải đợc xếp loại đó trở lên, các mặt khác có thể thấp hơn một bậc. Nếu một tronghai mặt đó bị xếp loại cha đạt yêu cầu thì toàn bộ chất lợng giáo dục - đào tạo sẽ xếp cha đạt yªu cÇu vµ chØ ghi nhËn nh÷ng mÆt tèt riªng biÖt (nÕu cã). c) XÕp lo¹i HiÖu trëng (néi dung 4): - Loại tốt: Hiệu trởngđợc đánh giá, xếp loại tốt nếu đạt đợc các yêu cÇu sau: + Thùc hiÖn tèt kh©u kÕ ho¹ch, c«ng t¸c kiÓm tra, qu¶n lý tµi chÝnh, tµi sản, dân chủ hoá; các yêu cầu khác làm đầy đủ theo quy định. + Chất lợng giáo dục - đào tạo của trờng loại tốt hoặc đã làm chuyển biến chất lợng từ đạt yêu cầu lên khá; các nội dung về điều kiện nh phân công, sử dụng đội ngũ, xây dựng, sử dụng bảo quản, cơ sở vật chất và kế hoạch phát triển giáo dục của trờng đạt khá trở lên. - Lo¹i kh¸: + Thực hiện đầy đủ các khâu kế hoạch, kiểm tra, quản lý tài chính, tài s¶n vµ d©n chñ ho¸. + Chất lợng giáo dục - đào tạo của trờng đạt loại khá hoặc đã làm chuyển biến chất lợng từ loại cha đạt yêu cầu lên loại đạt yêu cầu; các nội dung về phân công sử dụng đội ngũ, cơ sở vật chất và kế hoạch phát triển giáo dục của trờng đạt yêu cầu trở lên. - Loại đạt yêu cầu: + Thùc hiÖn c¸c kh©u kÕ ho¹ch, kiÓm tra, qu¶n lý tµi chÝnh, tµi s¶n vµ d©n chñ ho¸ kh«ng cã g× sai sãt lín. + Chất lợng giáo dục - đào tạo của trờng đạt yêu cầu, các nội dung về điều kiện phân công, sử dụng đội ngũ, cơ sở vật chất và kế hoạch phát triển có thể cha đạt yêu cầu. - Loại cha đạt yêu cầu: + Ba trong n¨m kh©u kÕ ho¹ch, kiÓm tra, qu¶n lý tµi chÝnh, tµi s¶n vµ dân chủ hoá đạt thấp..

(90) + Chất lợng giáo dục - đào tạo loại cha đạt yêu cầu. 2) XÕp lo¹i nhµ trêng: - Loại tốt: Trờng trung học đợc thanh tra, đợc xếp loại tốt khi chất lợng giáo dục - đào tạo đợc xếp loại tốt và trong 3 nội dung còn lại có 2 nội dung đạt loại khá và 1 nội dung đạt yêu cầu trở lên; Hiệu trởng phải đạt loại khá trở lªn. - Loại khá: Trờng đợc xếp loại khá nếu chất lợng giáo dục - đào tạo đạt khá, 3 nội dung còn lại xếp loại đạt yêu cầu trở lên, Hiệu trởng phải đợc xếp loại đạt yêu cầu trở lên. - Loại đạt yêu cầu: Trờng chỉ đạt yêu cầu nếu nội dung chất lợng giáo dục - đào tạo đợc xếp loại đạt yêu cầu và 3 nội dung còn lại có thể còn 2 nội dung cha đạt yêu cầu; Hiệu trởng phải xếp loại đạt yêu cầu. - Loại cha đạt yêu cầu: Chỉ riêng nội dung chất lợng giáo dục - đào tạo cha đạt yêu cầu là trờng bị xếp loại cha đạt yêu cầu. 3.2. Thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên trung học 3.2.1. Mục đích, yêu cầu Nhằm đạt đợc các mục tiêu giáo dục chung, cơ quan có thẩm quyền tiến hành thanh tra, hoạt động s phạm của giáo viên trung học, đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục, giảng dạy của giáo viên, giúp đỡ giáo viên nâng cao chÊt lîng gi¸o dôc vµ gi¶ng d¹y, gi÷ v÷ng kû luËt, khuyÕn khÝch sù cè gắng của giáo viên, đồng thời tạo cơ sở để giúp Hiệu trởng và các cấp quản lý sử dụng, bồi dỡng, đãi ngộ giáo viên một cách hợp lý. Yêu cầu đối với công tác thanh tra, là phải xem xét, đánh giá một cách chính xác, khách quan hoạt động s phạm của giáo viên, chủ yếu là công tác giảng dạy trong năm học đợc thanh tra; kết hợp với việc đánh giá của hiệu trởng về việc thực hiện các mặt công tác khác của giáo viên đó, đồng thời có tham khảo kết quả từ lần kiểm tra tríc, hoÆc n¨m häc tríc. 3.2.2. Nội dung thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên trung học. Khi thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên trung học, đoàn thanh tra hoÆc thanh tra viªn tËp trung vµo c¸c néi dung sau ®©y:.

(91) 1) Thanh tra trình độ nghiệp vụ: - Thanh tra trình độ nắm kiến thức, kỹ năng cần xây dựng cho học sinh thÓ hiÖn qua viÖc gi¶ng d¹y. - Thanh tra trình độ vận dụng phơng pháp giảng dạy và giáo dục (thể hiÖn chñ yÕu ë c¸c tiÕt lªn líp mµ thanh tra viªn dù). Thanh tra viªn dù c¸c giê lªn líp cña gi¸o viªn (dù Ýt nh©t 2 tiÕt cña c¸c bµi d¹y kh¸c nhau ë ph©n m«n chñ yÕu cña nh÷ng bé m«n mµ gi¸o viªn đã đợc đào tạo) để đánh giá việc vận dụng phơng pháp giảng dạy và giáo dục của giáo viên đợc thanh tra. 2) Thanh tra viÖc thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n: - Thanh tra viÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch gi¶ng d¹y, gi¸o dôc. Giáo viên phải giảng dạy và giáo dục theo đúng chơng trình giáo dục, kế hoach dạy học của nhà trờng; lên lớp đúng giờ; không tuỳ tiện bỏ giờ, bỏ buổi d¹y. - Thanh tra việc thực hiện các yêu cầu về soạn bài theo quy định. Thanh tra viªn xem xÐt c¸c hå s¬, tµi liÖu, vë so¹n bµi cña gi¸o viªn, sæ ghi đầu bài của lớp để kiểm tra số lợng, chất lợng bài dạy, bài soạn (nếu đợc phép dïng gi¸o ¸n cò th× xem viÖc ®iÒu chØnh, bæ sung). - Thanh tra việc thực hiện các quy chế về kiểm tra và chấm bài, đánh giá học sinh, quan tâm giúp đỡ các đối tợng học sinh. Giáo viên thực hiện kiểm tra, đánh giá học sinh theo quy định; vào sổ điểm, ghi học bạ đầy đủ; thờng xuyên quan tâm đến mọi học sinh trong lớp, thơng yêu, tôn trọng học sinh; đối xử công bằng với học sinh; bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của học sinh. - Thanh tra việc thí nghiệm, sử dụng đồ dùng dạy học sẵn có và làm mới của giáo viên. Giáo viên phải đảm bảo các tiết thực hành theo quy định cña ph©n phèi ch¬ng tr×nh bé m«n. Thanh tra viªn xem xÐt sè lîng, chÊt lîng của các tiết thực hành và việc sử dụng và tự làm các đồ dùng dạy học, các s¸ng kiÕn kinh nghiÖm cña gi¸o viªn. - Việc bảo đảm đầy đủ các yêu cầu về hồ sơ và các quy định về chuyªn m«n. Thanh tra viªn xem xÐt hå s¬ c«ng t¸c chñ nhiÖm (nÕu cã), sæ.

(92) ®iÓm c¸ nh©n vµ c¸c hå s¬ chuyªn m«n kh¸c, hå s¬ c¸ nh©n cña gi¸o viªn vÒ viÖc båi dìng theo yªu cÇu cña c¸c cÊp qu¶n lý gi¸o dôc. - Thanh tra viÖc båi dìng kiÕn thøc v¨n ho¸, nghiÖp vô theo kÕ ho¹ch cña c¸c cÊp qu¶n lý gi¸o dôc. Gi¸o viªn ph¶i kh«ng ngõng häc tËp v¨n ho¸, bồi dỡng chuyên môn - nghiệp vụ để nâng cao chất lợng và hiệu quả giảng d¹y vµ gi¸o dôc. 3) Thanh tra kÕt qu¶ gi¶ng d¹y, gi¸o dôc: Thanh tra kết qủa học tập, rèn luyện của học sinh về trình độ, kiến thức cũng nh về đạo đức, tình cảm của học sinh thông qua các lần kiểm tra chung cña khèi líp, c¸c kÕt qu¶ lªn líp vµ tèt nghiÖp cña bé m«n ë c¸c líp giáo viên đã dạy các năm trớc và kết quả kiểm tra trực tiếp của thanh tra viên, có đối chiếu với sự tiến bộ của học sinh so với khi giáo viên nhận lớp. Thanh tra viªn tiÕn hµnh kiÓm tra x¸c suÊt ë nhiÒu líp víi tæng sè häc sinh tơng đơng một lớp học, bằng cách cho học sinh làm bài kiểm tra viết (nội dung kiểm tra là những yêu cầu tối thiểu học sinh cần đạt thuộc về phần chơng trình giáo viên đã dạy trong thời gian liền kề trớc ngày kiểm tra), thanh tra viªn trùc tiÕp coi häc sinh lµm bµi kiÓm tra vµ tù m×nh chÊm bµi, ph©n tÝch kết quả kiểm tra đó. Ngoài ra, thanh tra viên có thể gặp gỡ tiếp xúc, trao đổi với học sinh để n¾m thªm nh÷ng kÕt qu¶ nhËn thøc, t×nh c¶m cña häc sinh, quan s¸t c¸c ho¹t động của học sinh để nhận xét về hành vi đạo đức, chất lợng các hoạt động lao động, thể dục và thẩm mỹ của học sinh. Từ đó để đánh giá chung về kết quả gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn. 4) Thanh tra viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c kh¸c. - Thanh tra việc thực hiện công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên (đối với giáo viên đợc phân công chủ nhiệm lớp). Bªn c¹nh nhiÖm vô gi¶ng d¹y th× nhiÖm vô chñ nhiÖm líp còng rÊt quan träng. Gi¸o viªn chñ nhiÖm ph¶i t×m hiÓu vµ n¾m v÷ng häc sinh trong lớp về mọi mặt để có biện pháp tổ chức giáo dục sát đối tợng nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp; cộng tác chặt chẽ với phụ huynh học sinh; chủ động phèi hîp víi c¸c gi¸o viªn bé m«n, tæ chøc §oµn, §éi, c¸c tæ chøc x· héi cã.

(93) liên quan trong hoạt động giảng dạy và giáo dục học sinh. Cuối học kỳ và cuối năm học giáo viên tiến hành nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh; đề nghị khen thởng và kỷ luật học sinh; đề xuất danh sách học sinh đợc lên lớp thẳng, ph¶i thi l¹i, ph¶i rÌn luyÖn thªm vÒ h¹nh kiÓm trong hÌ, ph¶i ë l¹i líp; hoµn chØnh viÖc ghi vµo sæ ®iÓm vµ häc b¹ häc sinh. Thanh tra viªn tiÕn hµnh thanh tra vÒ viÖc thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c c«ng t¸c trªn cña gi¸o viªn chñ nhiÖm líp. - Thanh tra, kiểm tra thực hiện các công tác khác đợc phân công. Thanh tra viªn cã thÓ xem xÐt c¸c hå s¬ lu tr÷ vÒ c¸c lÇn kiÓm tra tríc của trờng đối với giáo viên để tham khảo việc đánh giá của trờng về việc thực hiện công tác đợc phân công của giáo viên. 3.2.3. Tiến trình thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên trung học. 1. Trình tự, thủ tục thanh tra hoạt động s phạm của giáo viên trung häc. Việc thanh tra hoạt động s phạm của một giáo viên trung học đợc tiến hành theo đúng trình tự, thủ tục chung đã đợc pháp luật quy định gồm các bớc: chuẩn bị thanh tra; tiến hành thanh tra; kết thúc thanh tra; tổ chức thực hiện các yêu cầu, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra; hoạt động phúc tra (nÕu cÇn). 2. Mét sè c«ng viÖc cô thÓ cña ®oµn thanh tra hoÆc thanh tra viªn khi tiÕn hµnh thanh tra. Khi tiÕn hµnh thanh tra, thanh tra viªn cã thÓ yªu cÇu HiÖu trëng cö ngêi cña trêng (tæ trëng hoÆc gi¸o viªn trong tæ, khèi chuyªn m«n) cïng lµm việc. Những ngời tham gia phải có cùng chuyên môn của giáo viên đợc thanh tra (đã tốt nghiệp cao đẳng s phạm đối với cấp trung học cơ sở và đã tốt nghiệp đại học s phạm đối với trung học phổ thông và trung học chuyên ban). C¸c c«ng viÖc cô thÓ mµ thanh tra viªn tiÕn hµnh nh sau: a) KiÓm tra c«ng viÖc cña gi¸o viªn. - Dù c¸c giê lªn líp: Thanh tra viªn sÏ dù Ýt nhÊt hai tiÕt cña c¸c bµi dạy khác nhau ở phân môn chủ yếu của những bộ môn mà giáo viên đã đợc đào tạo. Đối với giáo viên chỉ dạy chéo môn, việc thanh tra viên dự giờ chủ.

(94) yếu nhằm đánh giá khả năng thâm nhập vào bộ môn cha đợc đào tạo của giáo viên đó. Thanh tra viên ghi biên bản đánh giá tiết dạy. Việc trao đổi nhận xét đánh giá các tiết dạy chỉ tiến hành một lần vào cuối đợt thanh tra. - Xem xÐt c¸c hå s¬: Vë so¹n bµi cña gi¸o viªn, hå s¬ c«ng t¸c chñ nhiệm (nếu có), sổ ghi đầu bài của lớp để xem số lợng chất lợng bài dạy, bài soạn (nếu đợc phép dùng giáo án cũ thì xem việc điều chỉnh, bổ sung); xem sổ ®iÓm c¸ nh©n vµ cña líp vµ c¸c hå s¬ chuyªn m«n kh¸c. Thanh tra viªn cã thÓ yêu cầu học sinh nộp lại để xem một số bài kiểm tra đã chấm; xem việc sử dụng và tự làm các đồ dùng dạy học, các sáng kiến kinh nghiệm; hồ sơ cá nh©n vÒ viÖc båi dìng theo yªu cÇu cña c¸c cÊp qu¶n lý gi¸o dôc. - Xem xét các hồ sơ lu trữ về các lần kiểm tra của trờng đối với giáo viên để tham khảo việc đánh gia của trờng. Đối với giáo viên giỏi đã đợc công nhận hoặc những giáo viên có tay nghÒ v÷ng thÓ hiÖn ë kÕt qu¶ gi¶ng d¹y nhiÒu n¨m th× cã thÓ chØ dù mét tiÕt nhng vẫn phải xem xét kỹ nhiều mặt để có thể đánh giá một cách toàn diện và chÝnh x¸c. b) KiÓm tra chÊt lîng häc sinh: - Thanh tra viªn cho häc sinh lµm bµi kiÓm tra viÕt: mçi bµi kiÓm tra kh«ng qu¸ 20 phót; néi dung kiÓm tra lµ nh÷ng yªu cÇu tèi thiÓu häc sinh cÇn đạt thuộc về phần chơng trình giáo viên đã dạy trong thời gian liền kề trớc ngày kiểm tra (không kiểm tra kiến thức của tiết vừa dạy). Trong đề kiểm tra có thể có thêm câu hỏi phụ để phát hiện học sinh giỏi nhng chỉ cho điểm thởng, không tính vào thang điểm chung. Tiến hành kiểm tra xác suất ở nhiều lớp với tổng số học sinh tơng đơng mét líp häc. Thanh tra viªn sÏ trùc tiÕp coi häc sinh lµm bµi kiÓm tra vµ tù mình chấm bài, phân tích kết quả kiểm tra đó. - Tiếp xúc trao đổi với học sinh để nắm thêm những kết quả nhận thức, t×nh c¶m cña häc sinh. - Quan sát các hoạt động của học sinh để nhận xét về hành vi đạo đức, chất lợng các hoạt động lao động, thể dục và thẩm mỹ của học sinh..

(95) 3) KÕt thóc thanh tra, kiÓm tra. Khi kết thúc thanh tra, thanh tra viên trao đổi thêm với lãnh đạo trờng để tham khảo về đánh giá giáo viên đó, gặp gỡ giáo viên đợc thanh tra trao đổi để hiểu thêm hoàn cảnh và ý tởng riêng của giáo viên về chuyên môn - nghiệp vụ. Sau đó, thanh tra viên nhận xét u, khuyết điểm của giáo viên trong giảng d¹y, thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n vµ nªu kÕt luËn xÕp lo¹i gi¸o viªn vÒ tõng nội dung thanh tra nêu trên rồi căn cứ vào đó để xếp loại chung đối với giáo viên đó. 3.2.4. §¸nh gi¸, xÕp lo¹i gi¸o viªn trung häc 1) XÕp lo¹i tõng néi dung - Trình độ nghiệp vụ: + Tốt: Giáo viên đợc xếp loại tốt về mặt trình độ nghiệp vụ nếu trong quá trình giảng dạy, giáo dục giáo viên bảo đảm các yêu cầu sau:  Xây dựng đợc một cách đầy đủ và chính xác các kiến thức, kỹ năng cho học sinh theo yêu cầu của chơng trình, biết tuỳ trình độ thực tế của học sinh để mở rộng, nâng cao hợp lý, liên hệ với cuộc sống một cách thích hợp để tiết dạy có tác dụng giáo dục thái độ tốt cho học sinh.  Cã kh¶ n¨ng vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, gi¸o dôc khoa häc và thích hợp, phát huy đợc trí tuệ của học sinh, biết tổ chức cho mọi đối tợng học sinh làm việc trên lớp có hiệu quả, hầu hết học sinh nắm đợc và vận dụng đợc kiến thức, kỹ năng đã dạy. + Khá: Giáo viên đợc xếp loại trình độ nghiệp vụ khá nếu đạt đợc các yªu cÇu:  Xây dựng cho học sinh đầy đủ và chính xác các kiến thức, kỹ năng cơ bản và giáo dục thái độ cho học sinh theo yêu cầu của chơng trình, có liên hÖ víi cuéc sèng.  Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y hîp lý, cã tæ chøc cho häc sinh lµm viÖc trªn lớp, đa số học sinh nắm đợc và vận dụng đợc kiến thức, kỹ năng đã dạy. + Đạt yêu cầu: Giáo viên đợc xếp loại đạt yêu cầu nếu xây dựng đợc đầy đủ các kiến thức kỹ năng tối thiểu cho học sinh theo yêu cầu của chơng.

(96) trình; có thể có sai sót nhỏ nhng không ảnh hởng đến việc xây dựng các kiến thøc, kü n¨ng c¬ b¶n cho häc sinh; ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y kh«ng cã g× sai phạm lớn ảnh hởng đến kết quả tiếp thu của học sinh. + Cha đạt yêu cầu: Trong quá trình giảng dạy, giáo dục, nếu giáo viên cã nhiÒu sai sãt nhá hoÆc cã mét sai sãt nghiªm träng trong kiÕn thøc, kü n¨ng cña tiÕt d¹y, ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cßn lóng tóng hoÆc phÇn lín häc sinh không hiểu bài thì bị xếp loại cha đạt yêu cầu. - Thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n: + Tốt: Giáo viên đợc đánh giá loại tốt nếu bảo đảm đầy đủ và có chất lîng c¸c yªu cÇu vÒ thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n nh thùc hiÖn tèt ch¬ng trình kế hoạch giảng dạy, giáo dục; thực hiện đúng, đầy đủ các yêu cầu về soạn bài, kiểm tra và chấm bài theo quy định cũng nh các yêu cầu về hồ sơ, các quy định về chuyên môn, quan tâm giúp đỡ các học sinh; các tiết thực hành đạt kết qủa tốt, sử dụng đồ dùng dạy học sẵn có của trờng và có sự sáng t¹o lµm míi; thêng xuyªn båi dìng kiÕn thøc v¨n ho¸, nghiÖp vô. + Khá: Giáo viên đợc xếp loại khá nếu thực hiện đầy đủ chơng trình giảng dạy, giáo dục, soạn bài, chấm bài cho học sinh, có sử dụng đồ dùng dạy häc s½n cã trong trêng hoÆc dÔ su tÇm, ch¨m lo tù båi dìng kiÕn thøc v¨n ho¸, nghiÖp vô… + Đạt yêu cầu: Giáo viên đợc xếp loại đạt yêu cầu nếu thực hiện đầy đủ chơng trình giảng dạy giáo dục, soạn bài, chấm bài cho học sinh, có sử dụng đồ dùng dạy học sẵn có. + Cha đạt yêu cầu: Giáo viên bị xếp loại cha đạt yêu cầu nếu trong quá trình giảng dạy, giáo dục, giáo viên phạm một trong các điều sau đây: cắt xén chơng trình; soạn bài không đầy đủ; không kiểm tra đủ số lần điểm quy định. - KÕt qu¶ gi¶ng d¹y, gi¸o dôc häc sinh. Tốt: Kết quả giảng dạy, giáo dục của giáo viên đợc xếp loại tốt khi kết quả các bài kiểm tra, trắc nghiệm của học sinh đợc đánh giá cao, có nhiều điểm tốt, hầu hết học sinh làm đợc bài, tạo đợc cho học sinh thói quen nền nếp tèt vµ ph¬ng ph¸p häc tËp hiÖu qu¶; hoÆc häc sinh cã tiÕn bé râ rÖt so víi khi.

(97) giáo viên bắt đầu nhận lớp; thành tích học tập của học sinh do giáo viên đó dạy đạt mức độ cao so với mức độ chung ở địa phơng. + Khá: Giáo viên đợc xếp loại khá nếu kết quả các bài kiểm tra, trắc nghiệm của học sinh đạt yêu cầu cao, đa số học sinh làm đợc bài, học sinh có tiÕn bé so víi khi gi¸o viªn míi nhËn líp; thµnh tÝch häc tËp cña häc sinh do gi¸o viên đó dạy trong thời gian đợc thanh tra đạt khá so với thực tế địa phơng. + Đạt yêu cầu: Giáo viên đợc coi là đạt yêu cầu về kết quả giảng dạy, giáo dục nếu có nhiều học sinh làm bài kiểm tra đạt điểm trung bình trở lên, thành tích của học sinh do giáo viên đó dạy trong thời gian trớc khi thanh tra đạt mức trung bình ở địa phơng. + Cha đạt yêu cầu: Giáo viên không đạt yêu cầu nếu kết quả kiểm tra cña häc sinh thÊp, häc sinh kh«ng cã tiÕn bé so víi khi gi¸o viªn b¾t ®Çu nhận lớp, thành tích của học sinh do giáo viên đó dạy ở mức dới trung bình so với địa phơng. - ViÖc thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c kh¸c: + Tốt: Giáo viên đợc xếp loại tốt khi hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ đợc giao, cã nhiÒu s¸ng kiÕn, biÖn ph¸p tèt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng viÖc cña mình, luôn quan tâm đến việc giáo dục đạo đức cho học sinh. + Khá: Giáo viên đợc xếp loại khá nếu các công tác đợc giao đạt kết quả tơng đối cao, có ý thức khắc phục khó khăn, chú ý giáo dục đạo đức cho häc sinh. + Đạt yêu cầu: Giáo viên đợc xếp loại đạt yêu cầu khi làm đầy đủ các công tác đợc giao, đạt kết quả bình thờng; hoặc tuy có nhiều cố gắng nhng do ®iÒu kiÖn kh¸ch quan nªn kÕt qu¶ cßn h¹n chÕ. + Cha đạt yêu cầu: Giáo viên không đạt yêu cầu nếu không thực hiện đầy đủ, không hoàn thành các công tác đợc giao hoặc có sai lầm trong thực hiện, ảnh hởng đến kết quả công tác của trờng. 2. XÕp lo¹i chung Sau khi tiến hành xếp loại từng mặt cụ thể, trên cơ sở đó, thanh tra viên sẽ đánh giá, xếp loại chung theo các nguyên tắc sau đây:.

(98) - Xếp loại chung trên cơ sở đánh giá tổng hợp các nội dung đã thanh tra, kiểm ta, không lấy kết quả này bù kết quả khác. Nếu có những nội dung đạt tốt thì đợc ghi nhận và biểu dơng, không bù vào những nội dung còn yếu khác. - Giáo viên đợc xếp loại nào thì cả hai nội dung trình độ nghiệp vụ và việc thực hiện quy chế chuyên môn phải đợc xếp cùng loại đó trở lên, hai nội dung cßn l¹i (kÕt qu¶ gi¶ng d¹y, gi¸o dôc vµ viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c kh¸c) cã thể xếp vào dới đó một bậc. - Trêng hîp hai néi dung: kÕt qu¶ gi¶ng d¹y, gi¸o dôc vµ viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c kh¸c bÞ xÕp díi hai bËc th× khi xÕp lo¹i chung ph¶i h¹ xuèng một bậc so với hai nội dung trên; nếu một trong hai nội dung này cha đạt yêu cầu thì xếp loại chung tối đa cũng chỉ đạt yêu cầu. Giáo viên đợc xếp loại chung nh sau: + Tốt: Giáo viên đợc xếp loại chung đạt loại tốt nếu nội dung 1 và 2 xÕp lo¹i tèt, néi dung 3 vµ 4 xÕp lo¹i kh¸ trë lªn. + Khá: Giáo viên đạt loại khá nếu nội dung 1 và 2 xếp loại khá trở lên, các nội dung còn lại đạt yêu cầu. + Đạt yêu cầu: Giáo viên đợc xếp loại chung là đạt yêu cầu nếu nội dung 1 và 2 xếp loại đạt yêu cầu trở lên. + Cha đạt yêu cầu: Giáo viên đợc thanh tra bị xếp loại chung không đạt yêu cầu nếu không đạt đợc các mức độ của các nội dung trên. Sau khi tiến hành thanh tra, đánh giá, xếp loại giáo viên, thanh tra viên cần đa ra các kiến nghị cụ thể và khả thi đối với giáo viên và đối với trờng, để giúp giáo viên hoàn thành nhiệm vụ, có ý thức tu dỡng đạo đức, bồi dỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, giúp nhà trờng điều chỉnh việc phân công, tạo điều kiện làm việc cho giáo viên đó, nâng cao chất lợng giáo dục, đào tạo nhà trờng. 3.2.5. §¸nh gi¸ vµ xÕp lo¹i giê d¹y ë bËc trung häc (theo C«ng v¨n sè 10227/THPT ngµy 14/9/2001). 1) Tiêu chuẩn đánh giá, xếp loại giờ dạy ở bậc trung học a) Tiªu chuÈn:.

(99) C¸c mÆt. C¸c yªu cÇu §iÓm 0. 1. 2. 1. ChÝnh x¸c khoa häc (khoa häc bé m «n vµ quan ®iÓm t tëng; lËp trêng chÝnh trÞ). Néi dung 2. Bảo đảm tính hệ thống, đủ nội dung, làm rõ träng t©m.. 3. Liªn hÖ víi thùc tÕ (nÕu cã); cã tÝnh gi¸o dôc. 4. Sử dụng phơng pháp phù hợp với đặc trng bộ m«n, víi néi dung cña kiÓu bµi lªn líp.. 5. KÕt hîp tèt c¸c ph¬ng ph¸p trong c¸c ho¹t động dạy và học.. 6. Sö dông vµ kÕt hîp tèt c¸c ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc phï hîp víi néi dung cña kiÓu bµi lªn líp.. 7. Tr×nh bµy b¶ng hîp lý, ch÷ viÕt, h×nh vÏ, lêi nãi râ rµng, chuÈn mùc; gi¸o ¸n hîp lý.. 8. Thùc hiÖn linh ho¹t c¸c kh©u lªn líp, ph©n phèi thêi gian hîp lý ë c¸c phÇn, c¸c kh©u. Tæ chøc. 9. Tæ chøc vµ ®iÒu khiÓn häc sinh häc tËp tÝch cực, chủ động phù hợp với nội dung của kiểu bài, với các đối tợng; học sinh hứng thú học.. KÕt qu¶. 10. §a sè häc sinh hiÓu bµi; n¾m v÷ng träng t©m, biÕt vËn dông kiÕn thøc.. Ph¬ng ph¸p. Ph¬ng tiÖn. §iÓm tæng céng. 20. b) C¸ch xÕp lo¹i giê d¹y ë bËc trung häc: - Lo¹i giái:. a) Điểm tổng cộng đạt từ 17 - 20 b) Các yêu cầu 1, 4, 6, 9 phải đạt 2 điểm. - Lo¹i kh¸:. a) Điểm tổng cộng đạt từ 13 - 16,5 b) Các yêu cầu 1, 4, 9 phải đạt 2 điểm. - Loại trung bình: a) Điểm tổng cộng đạt từ 10 - 12,5 b) Yêu cầu 1,4 phải đạt 2 điểm - Loại yếu kém: Điểm tổng cộng đạt từ 9 trở xuống.. C©u hái «n tËp.

(100) 1.. Ph©n tÝch néi dung c¬ b¶n vµ tiÕn tr×nh thanh tra mét trêng trung. häc. 2. Phân tích nội dung cơ bản và tiến trình thanh tra hoạt động s ph¹m cña mét gi¸o viªn trung häc. 3. Nêu rõ những hoạt động chủ yếu của đoàn thanh tra và thanh tra viên khi tiến hành thanh tra một trờng trung học hoặc thanh tra hoạt động s ph¹m cña mét gi¸o viªn trung häc. 4.. Nêu rõ những tiêu chuẩn đánh giá, xếp loại giờ dạy ở bậc trung. häc. 5. Anh (chị) có ý kiến gì xung quanh vấn đề đánh giá, xếp loại trờng trung học, giáo viên trung học trong và sau thanh tra giáo dục..

(101) Ch¬ng 3 Mét sè néi dung th¶o luËn, thùc hµnh vµ v¨n b¶n liªn quan thanh tra gi¸o dôc 1.Néi dung th¶o luËn vµ thùc hµnh. 1.1. Néi dung th¶o luËn: - T¹i sao nãi thanh tra gi¸o dôc dùa trªn c¬ së lý luËn, thùc tiÔn, ph¸p lý? - Tại sao hiện nay đối tợng và nội dung hoạt động của thanh tra giáo dục phảI có những thay đổi phù hợp với thực tiễn giáo dục? Liên hệ cơ sở giáo dục nơI địa phơng anh, chị học tập, công tác. - Anh, chị có ý kiến gì về nội dung thanh tra, đánh giá, xếp loại trờng mÇm non, trêng tiÓu häc, trêng trung häc phæ th«ng vµ xÕp lo¹i gi¸o viªn c¸c bËc häc hiÖn nay? Nªu thùc tiÔn hiÖn nay n¬i anh, chÞ häc tËp, c«ng t¸c. 1.2. Néi dung thùc hµnh. - Báo cáo kinh nghiệm viết báo cáo về một nội dung đợc thanh tra khi cã ®oµn thanh tra vÒ kiÓm tra. - Nêu kinh nghiệm đánh giá một giờ dạy của giáo viên. 2. Các văn bản chủ yếu có liên quan đến công tác thanh tra giáo dục. - Môc 4. Thanh tra gi¸o dôc (LuËt gi¸o dôc. NXB CTQG. HN.1998.). - Nghị định số 101/2002/NĐ-CP ngày 10-12-2002 của Chính phủ về Tổ chức và hoạt động của thanh tra giáo dục. TµI liÖu tham kh¶o.

(102)

GIAO TRINH THANH TRA GIAO DUC MAM NON VA PHO THONG

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về