243. QUAN ĐIỂM HỒ CHÍ MINH VỀ CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM

1
Quan điểm Hồ Chí Minh về công tác t tởng
trong quân đội nhân dân việt nam

Mở đầu
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng khẳng
định: cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin, Đảng ta lấy t tởng Hồ
Chí Minh làm nền tảng t tởng, kim chỉ nam cho hành động.
Các kỳ Đại hội tiếp theo của Đảng ®· tõng bíc kh¸i qu¸t cơ thĨ
t tëng Hå ChÝ Minh về sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Đó là
sự kế thừa, phát triển t tởng của các nhà kinh điển chủ
nghĩa Mác - Lênin, đặc biệt là học thuyết về Đảng kiểu mới
của giai cấp công nhân của Lênin, học thuyết về chiến tranh
và quân đội, học thuyết của Lênin về bảo vệ Tổ quốc xà hội
chủ nghĩa, về chế độ công tác đảng, công tác chính trị
vào việc tổ chức và xây dựng quân đội ta. Bằng những lời
dạy bảo, ân cần và hoạt động thực tiễn sinh động, thiết
thực Chủ tịch Hồ Chí Minh đà để lại cho quân đội ta những
cơ sở lý luận và thực tiễn cách mạng, khoa học về công tác
đảng, công tác chính trị. Sự lÃnh đạo của Đảng Cộng sản
Việt Nam cùng với những chỉ dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh
đối với quân đội là nhân tố cơ bản quyết định sự trởng
thành và chiến thắng của quân đội ta. Điều đó đà đợc
kiểm nghiệm, thử thách trong thực tiễn 60 năm xây dựng,
chiến đấu và trởng thành của quân đội ta.
Hiện nay trong quá trình xây dựng, chỉnh đốn Đảng
theo Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX. Đảng ta rất
chú trọng quán triệt, vận dụng t tëng Hå ChÝ Minh vµo cuéc
sèng.

2

Phạm vi bài luận này, xin đề cập nội dung t tởng Hồ chí
Minh về công tác t tởng trong quân đội nhân dân việt

nam.
Kết cấu tiểu luận gồm 2 phần

I. T tởng Hồ Chí Minh về vấn đề nguyên tắc tiến hành
công tác t tởng trong quân đội.
II. Một số vấn đề về công tác t tởng trong quân đội
nhân dân việt nam hiện nay, dới ánh sáng t tëng Hå ChÝ
Minh.
I. T tëng Hå ChÝ Minh vỊ nguyªn tắc
tiến hành công tác t tởng trong quân đội

Ngay trang đầu cuốn sách "Đờng cách mệnh" viết vào
năm 1927. Chủ tịch Hồ Chí Minh đà trích câu nói nổi
tiếng của Lênin: "Không có lý luận cách mệnh, thì không
có cách mệnh vận động... chỉ có lý luận cách mệnh tiền
phong, đảng cách mệnh mới làm nổi trách nhiệm cách
mệnh tiền phong... Cách mệnh trớc hết phải làm cho dân
giác ngộ"

(. Hå ChÝ Minh. Toµn tËp. Nxb CTQG, Hµ Néi , 1995, tập 2.

Trang 177.)

Nh vậy ngay từ những năm 20 của thế kỷ trớc, quá
trình tiếp thu chủ nghĩa Mác - Lênin, Chủ tịch Hồ Chí

Minh đà khẳng định vai trò to lớn của t tởng và công tác t
tởng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng. Ngời cho rằng sự
phát triển của cách mạng bao giờ cũng là sự thống nhất
biện chứng giữa những điều kiện khách quan và nhân tố
chủ quan. Chính công tác t tởng góp phần quyết định tạo
nên những nhân tố chủ quan đó xây dựng Đảng thành


3

đội quân có ý chí thống nhất và tổ chức chặt chẽ, xứng
đáng là ngời chiến sĩ tiên phong, đồng thời giáo dục, giác
ngộ quần chúng làm cho phong trào cách mạng của họ trở
thành tự giác. Do đó, công việc đầu tiên mà Ngời tiến
hành với cách mạng Việt Nam là tuyên truyền giác ngộ quần
chúng, từ đó mà lựa chọn cán bộ, xây dựng tổ chức.
Những thắng lợi to lớn mà quân và dân ta đà giành đợc
trong hơn 60 năm qua gắn liền với việc Đảng và Hồ Chí
Minh vận dụng đúng đắn và sáng tạo chủ nghĩa Mác Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam, gắn liền với
công tác t tởng của Đảng và sự giáo dục của Chủ tịch Hồ
Chí Minh đối với cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân
dân.
Những hoạt động công tác t tởng của Chủ tịch Hồ Chí
Minh trong quá trình lÃnh đạo cách mạng Việt nam, giáo dục
và rèn luyện Đảng ta và quân đội ta là một tấm gơng mẫu
mực mà chúng ta đang noi theo để trở thành những
chiến sĩ tiên phong trên mặt trận t tëng lý ln. Chóng ta
cã thĨ t×m thÊy ë Chđ tịch Hồ Chí Minh những bài học
quý giá về công tác t tởng với những nội dung rất thiết thực
và những hình thức, phơng pháp sinh động. Xuyên qua

tất cả những sự phong phú, cụ thể về nội dung và hình
thức, đó là những bài học về tính nguyên tắc hết sức
chặt chẽ, nhất quán trong công tác t tởng.
Đảng Cộng sản Việt Nam và chủ tịch Hồ Chí Minh luôn
luôn coi việc tuyên truyền, giáo dục đờng lối, chính s¸ch


4

của Đảng là nhiệm vụ hàng đầu của công tác t tởng. Trong
các văn kiện của Đảng, từ nghị quyết Đại hội đến các nghị
quyết của Hội nghị Trung ơng, trong các nhiệm vụ chính
trị, bao giờ Đảng cũng đề ra các nhiệm vụ của công tác t tởng. Điều đó chứng tỏ rằng đờng lối, nhiệm vụ chính trị
là nền tảng của công tác t tởng. Để thực hiện thắng lợi
nhiệm vụ chính trị, công tác t tởng phải xuất phát từ đờng
lối, chủ trơng của Đảng để xác định nhiệm vụ, nội dung
và phơng pháp hoạt động cho phù hợp. Đồng thời bảo đảm
cho đờng lối, nhiệm vụ chính chính trị đợc thấu suốt và
thực hiện đầy đủ. Đó chính là nguyên tắc tính đảng của
công tác t tởng.
Tại hội nghị tuyên giáo miền núi ngày 31 tháng 8 năm
1963 Hồ Chí Minh nói: "Nhiệm vụ công tác tuyên giáo có
thể chia ra hai mặt, một mặt làm sao mu lợi ích cho đồng
bào. Một mặt nữa làm sao tránh đợc tệ hại cho đồng bào".
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta chỉ có nâng cao giác
ngộ t tëng cho qn chóng, híng dÉn hä thùc hiƯn thắng lợi
nhiệm vụ chính trị của Đảng thì mới phục vụ đợc quần
chúng, vì nhiệm vụ chính trị là yêu cầu khách quan của
sự nghiệp cách mạng, đồng thời cũng là nguyện vọng của
quần chúng nhân dân.

Cuộc đời hoạt cách mạng phong phú và sôi nổi của Chủ
tịch Hồ Chí Minh là một tấm gơng sáng, một mẫu mực
tuyệt vời về hoạt động t tởng phục vụ đắc lực cho nhiệm
vụ chính trị và phục vụ nhân dân. Hồ Chí Minh đà viết
báo, viết sách làm thơ... Nh chính Ngời ®· nãi: "TÊt c¶


5

những bài Bác viết chỉ một "đề tài" là: chống thực dân
đế quốc, chống phong kiến địa chủ, tuyên truyền độc
lập dân tộc và chủ nghĩa xà hội". Trong các tác phẩm của
Chủ tịch Hồ Chí Minh, thể hiện cụ thể đờng lối kết hợp và
giơng cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xà hội
của Đảng, biểu hiện sâu sắc ý chí sắt đá của dân tộc trớc vận mệnh của Tổ quốc ở mỗi thời đoạn lịch sử. Ngời
còn viết nhiều bài diễn văn quan trọng, lời kêu gọi, bài phát
biểu với các lực lợng vũ trang và nhân dân. Nội dung
truyền đạt vừa là những nhiệm vụ trung tâm của toàn
Đảng, toàn quân và toàn dân phải thực hiện trong thời
điểm lịch sử đó, quan điểm, chỉ thị của Đảng và Nhà nớc, lại vừa là những lời động viên căn dặn chân tình, gần
gủi của Bác đối với các tầng lớp nhân dân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm giáo dục rèn luyện
lực lợng vũ trang nhân dân. Ngời đặt ra yêu cầu đối với
quân đội nhân dân việt nam vừa phải đánh giặc giỏi,
vừa phải tham gia xây dựng kinh tế, ra sức giúp đỡ nhân
dân, tuyên truyền vận động nhân dân và giúp dân sản
xuất . Ngời đà chỉ thị cho quân đội ta phải luôn luôn: "
Sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ
quốc, vì chđ nghÜa x· héi. NhiƯm vơ nµo cịng hoµn thµnh,
khã khăn nào cũng vợt qua, kẻ thù nào cũng đánh th¾ng".

Hå ChÝ Minh trùc tiÕp theo dâi tõng bíc tiÕn bộ, trởng
thành của quân đội ta, trong chiến tranh cũng nh trong
hòa bình, khi huấn luyện cũng nh lúc chiến đấu, ở tiền
tuyến cũng nh ở hậu phơng, trên toàn quèc còng nh ë tõng


6

chiến trờng, lúc thuận lợi cũng nh khi gặp khó khăn. Chủ
tịch Hồ Chí Minh luôn luôn có những chỉ thị quan trọng,
những lời chỉ dạy ân cần để lÃnh đạo t tởng, hớng dẫn
hành động cho cán bộ, chiến sĩ trong quân quân đội ta.
Nhất là ở những thời điểm có tính chất bớc ngoặt của
cách mạng, của chiến tranh, làm cho quân đội ta trong bất
cứ hoàn cảnh nào cũng thực hiện đúng đờng lối, quan
điểm t tởng quân sự của Đảng. Hình ảnh Bác Hồ với áo
nâu, túi vải trên đờng cùng hành quân với bộ đội, hình
ảnh Bác đang quan sát trận địa, đi thăm hỏi và nói
chuyện với bộ đội, thơng binh thật là cảm động và mÃi mÃi
ghi sâu trong lòng mỗi cán bộ, chiến sĩ trong quân đội
nhân dân việt nam.
Chủ tịch Hồ Chí Minh quan niệm đấu tranh t tởng là
một mặt trận của quá trình đấu tranh cách mạng. Với t tởng của Bác ngòi bút là vũ khí, và những ngời hoạt động
trên lĩnh vực t tởng văn hóa là chiến sĩ. Điều đó có nghĩa
là tính chiến đấu đợc bao hàm trong nguyên tắc tính
đảng của công tác t tởng, là sự biểu hiện cụ thể của tính
đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đà khẳng định: "Cây bút
phục vụ chính nghĩa trong tay nhà văn chiến đấu có một
lực lợng cực kỳ mạnh mẽ" (

Hồ Chí Minh. Văn hóa nghệ thuật cũng là

một mặt trận, Nxb Văn hóa, Hà Nội, 1981, Tr. 357)..

Nghĩa là Chủ tịch

Hồ Chí Minh yêu cầu phải có tính chiến đấu trong văn
học, văn hóa nghệ thuật phải có tính chiến đấu và trong
mọi hoạt động t tởng là tinh thần cách mạng triệt để tiến
công của giai cấp công nhân. Đó là sự nhạy bén, sắc sảo


7

về chính trị, kịp thời phát hiện trong mọi lĩnh vực của
đời sống xà hội những vấn đề có liên quan đến đấu
tranh cách mạng, đến việc thực hiện đờng lối, nhiệm vụ
chính trị của Đảng để kịp thời cổ vũ, động viên phát huy
những nhân tố tích cực và đấu tranh chống lại mọi hiện tợng tiêu cực. Trên mặt trận t tởng, lúc nào cũng phải đấu
tranh chống mọi kẻ địch, phải chủ động cảnh giác không
khi nào đợc lơi lỏng hoặc thỏa mÃn dừng lại với những kết
quả đà đạt đợc. Nếu khi nào, lúc nào trận địa t tởng vô
sản không đợc củng cố, thì ngay lập tức t tởng phi vô sản
sẽ chiếm lĩnh và gây tác hại cho phong trào cách mạng. có
chiến thắng kẻ thù trên mặt trận t tởng mới có thể chiến
thắng kẻ thù trên các lĩnh vực khác. Có thể nói rằng, tính
chiến đấu đợc thể hiện rõ trong các tác phẩm của Chủ
tịch
Hồ Chí Minh, dù đợc viết dới hình thức nào, cũng đều là vũ
khí sắc bén,

đều là kiểu mẫu về tinh thần chiến đấu chống lại bè lũ thực
dân phong kiến, và đế quốc phản động, vạch trần bản
chất hung bạo, hiếu chiến và xâm lợc, tố cáo rõ những thủ
đoạn tinh vi xảo quyệt của chúng. Đồng thời, trong các tác
phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh còn cho thấy rõ tinh thần
đấu tranh tự phê bình và phê bình sâu sắc, đấu tranh
một cách kiên quyết không khoan nhợng đối với những sai
lầm khuyết điểm của cán bộ, đảng viên bằng sự phân tích
có lý, có tình và những lời khuyên dạy ân tình, chu ®¸o.


8

Những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn có ý
nghĩa hiện thực, cấp bách đối với công tác t tởng của Đảng
trong mọi thời kỳ cách mạng.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, để giữ vững nguyên tắc
tính đảng trong công tác t tởng thì các phơng tiện và các
cơ quan làm công tác t tởng phải đặt dới sự lÃnh đạo trực
tiếp của Đảng. Hiệu quả của việc quán triệt tính đảng
trong công tác t tởng phụ thuộc vào lập trờng kiên định và
trình độ lý luận của ngời làm công tác t tởng. Họ phải nhạy
bén về chính trị nắm vững nguyên tắc và hiểu biết sâu
sắc chủ nghĩa Mác - Lênin , thật sự thông suốt và tin tởng
tuyệt đối vào đờng lối quan điểm của Đảng, đồng thời
phải ra sức học tập nâng cao kiến thức toàn diện, để
bằng tiếng nói khoa học và cách mạng của Đảng, cổ vũ,
động viên mọi ngời cống hiến cho sự nghiệp cách mạng,
nêu cao cảnh giác chống lại các t tởng thù địch. Chống
những tàn d của quá khứ trong ý thức và hành vi của quần

chúng.
Trong hoạt động công tác t tởng của Chủ tịch Hồ Chí
Minh, nguyên tắc tính đảng và tính khoa học luôn luôn
gắn bó chặt chẽ. Bơi vì, công tác t tởng là công tác của
Đảng, do vậy tất yếu nó phải mang bản chất cách mạng và
khoa học của Đảng. Mặt khác, công tác t tởng là công tác
xây dựng con ngời, xây dựng các tổ chức cách mạng ,
điều đó ®· tù nãi lªn tÝnh khoa häc cđa nã. Nguyªn tắc
tính đảng phản ánh phơng hớng chính trị xà hội của công
tác t tởng. Thông nhất chặt chẽ, gắn bó hữu cơ với tính


9

đảng, tính khoa học biểu hiện ở sự phản ánh sâu sắc về
nội dung, tính đúng đắn và sự đa dạng vè hình thức, phơng pháp tổ chức tiến hành công tác t tởng . Chủ tịch Hồ
Chí Minh nói: "Mỗi công việc của Đảng, phải giữ vững tính
cách mạng của nó, lại phải khéo dùng những cách thức tiến
hành cho hoạt bát".
Tính khoa học trong công tác t tởng của Đảng hoàn
toàn đối lập với sự lừa dối, vốn là bản chất của lối tuyên
truyền t bản. Tính khoa học đòi hỏi phải phản ánh hiện
thực khách quan, phải nói rõ cho quần chúng thấy hết
những thuận lợi và khó khăn, thành tích và khuyết điểm,
không đợc xuyên tạc, nói sai sự thật để phát huy thuận lợi,
khắc phục khó khăn, tạo cơ sở vững chắc cho sự thống
nhất về t tởng và hành động. Tại Đại hội văn nghệ toàn
quốc lần thứ ba, Chủ tịch Hồ Chí Minh ân cần nhắc nhở: "
Quần chúng mong muốn những tác phẩm có nội dung
chân thật và phong phú, có hình thức trong sáng và vui tơi. Khi cha xem thì muốn xem, xem rồi thì bổ ích"

Chí Minh. Sách

đà dẫn, Tr. 358,) .

( Hồ

Và Ngời đà phê bình khuyết

điểm của báo chí: "Thờng nói một chiều và đôi khi thổi
phồng những thành tích mà ít hoặc không nói đúng mức
đến khó khăn và khuyết điểm của ta"

.( Hồ Chí Minh Sách đÃ

dẫn Tr 362)

Liên hệ chặt chẽ với hoạt động thực tiễn của đời sống là
một nguyên tắc bảo đảm cho công tác t tởng có sức mạnh
và đạt hiệu quả cao. Chủ tịch Hồ Chí Minh thờng nhắc
nhở công tác tuyên truyền giáo dục phải chú trọng thiết


10

thực bổ ích, tránh sáo rỗng, viễn vông, hình thức. Trong
hoạt động thực tiễn Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn là một
mẫu mực, đồng thời Ngời cũng đặt ra yêu cầu đối với mọi
ngời phải gắn giáo dục huấn luyện, gắn học tập lý luận với
thực hành thực tiễn của cuộc đấu tranh cách mạng, đi đôi
với việc nâng cao giác ngộ chính trị trong quần chúng

nhất thiết phải
tổ chức cho quần chúng thực hiện thắng lợi những nhiệm
vụ chính trị của

_

từng đơn vị. Đó cũng chính là tiêu chí, là chuẩn mực để
đánh giá hiệu quả của công tác t tởng.
Quán triệt thực hiện nguyên tắc công tác t tởng gắn
liền với thực tiễn cuộc sống đòi hỏi những ngời làm công
tác t tởng phải hớng mọi hoạt động của công tác t tởng vào
hiện thực cụ thể của cách mạng, phải trực tiếp tham gia
trong phong trào cách mạng của quần chúng, đi sâu sát
các lĩnh vực của đời sống xà hội, nơi có phong trào mạnh
mẽ cũng nh những nơi phong trào còn yếu kém, kịp thời
phát hiện và giải đáp những vấn đề do thực tiễn đặt ra.
Chỉ có đi sâu sát cuộc sống thực tiễn mới có thể tìm
hiểu và đánh giá đúng thực chất tình hình t tởng của
đơn vị, phát hiện đợc những vấn đề đạt ra trong cuộc
sống, mới phát hiện đợc những điển hình tốt thể hiện
đúng đờng lối, chính sách của Đảng và Nhà nớc để phổ
biến cổ vũ và phát huy những sáng kiến hay, những gơng
ngời tốt, viƯc tèt, kinh nghiƯm tèt. §ång thêi, míi chØ ra đợc những biểu hiện sai lầm khuyết điểm để đấu tranh


11

phê phán, nhằm đẩy mạnh việc phấn đấu hoàn thành tốt
nhiệm vụ của đơn vị.
Để không ngừng nâng cao sức mạnh chiến đấu, trình

độ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu giành thắng lợi.
Công tác t tởng trong quân đội phải ra sức đổi mới chơng
trình nội dung, phơng pháp tổ chức học tập lý luận chính
trị cho từng đối tợng theo hớng gắn chặt, liên hệ sát với
thực tiễn nhiệm vụ. Mặt khác phải thông qua các hoạt
động quân sự và đời sống hoạt động của bộ đội để rÌn
lun, t tëng, båi dìng cho c¸n bé, chiÕn sÜ có những
phẩm chất, ý chí tinh thần chiến đấu, đoàn kết giúp đỡ
lẫn nhau, kiên cờng, dũng cảm, chủ động sáng tạo trong
quá trình chiến đấu, sử dụng thành thạo các loại vũ khí,
có ý chí quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vểntong mọi
tình huống.
Khi tiến hành công tác t tởng phải kết hợp chặt chẽ với
công tác tổ chức, đây là một trong những nguyên tắc
xây dựng đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, đồng
thời là một biện pháp để hoàn thành nhiệm vụ chính trị.
T tởng chỉ đạo hành động, chính là thông qua công tác t
tởng định hớng cho con ngời hành động một cách đúng
đắn, có niềm tin và ý chí quyết tâm để biến t tởng
thành hiện thực. Song t tởng đúng trở thành hiện thực
phải thông qua tổ chức. Nghĩa là muốn làm cho t tởng
cách mạng, lý luận cách mạng trở thành hành động cách
mạng của quần chúng, thì cùng với việc tiến hành công tác
t tởng, phải dựa vào tổ chức và tiến hành công tác tổ


12

chức. Với ý nghĩa đó tổ chức đợc coi nh là "công cụ", phơng tiện để biến t tởng thành hành động hiện thực trong
cuộc sống.

Chủ tịch Hồ Chí Minh, không những là ngời đầu tiên
truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào nớc ta, là nhà t tởng
thiên tài mà Ngời còn là một nhà tổ chức vĩ đại. Hồ Chí
Minh đà thành công lớn trong sự nghiệp giáo dục, rèn luyện
cán bộ, đảng viên và nhân dân, đồng thời Ngời đà sáng lập,
tổ chức và rèn luyện Đảng, chính quyền... các lực lợng vũ
trang và các tổ chức đoàn thể quần chúng, những tổ chức
cơ bản bảo đảm cho cách mạng Việt nam giành thắng lợi.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: " Muốn đi tới mục đích, không
phải chỉ tổ chức là đủ, mà phải chân thành trong t tởng
nữa.( Hồ Chí Minh. Toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội. 1995, Tập 5,

Tr. 41.)

Công tác t tởng không những mở đờng cho công tác tổ chức
mà nó còn gắn liền với từng biện pháp, từng bớc đi của công
tác tổ chức, để thờng xuyên nâng cao tinh thần tự giác, chủ
động trong hành động cách mạng, củng cố kết quả và phát
huy tác dụng của công tác tổ chức. Nhng công tác tổ chức
không phải chỉ cũng cố kết quả và phát huy tác dụng của
công tác t tởng mà còn gắn liền với từng biện pháp, từng bớc
đi của công tác t tởng. Sự hòa quện đan xen giữa công tác t
tởng với công tác tổ chức trong thực tế, ở một quá trình cụ
thể nào đó thì công tác tổ chức lại đi trớc để tạo điều kiện
cho công tác t tởng phát triển. Trong giáo dục xây dựng con
ngời trong các tổ chức


13

cách mạng càng đòi hỏi phải vận dụng cả biện pháp giáo dục
t tởng và biện pháp tổ chức. Đối với quân đội ta, thực hiện
nhiệm vụ thờng xuyên sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu
giành thắng lợi đòi hỏi phải có hoạt động phong phú về tổ
chức và giáo dục t tởng của đội ngũ cán bộ, của các tổ chức
trong quân đội, trên mọi mặt hoạt động trong đời sống
hàng ngày của bộ đội. Để xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ
những phẩm chất chiến đấu cần thiết, trớc hết phải giáo dục
chính trị t tởng , nâng cao ý thøc tù ngun, tù gi¸c, ph¸t
huy tr¸ch nhiƯm nổ lực học tập nâng cao trình độ làm chủ
vũ khí trang bị. Đồng thời còn phải đa bộ đội vào mọi hoạt
động quân sự

nh huấn luyện chiến đấu, trực ban, trực

chiến, tuần tra canh gác, chấp hành kỷ luật, tuân thủ các
chế độ quy định sẵn sàng chiến đấu. Trong thực hiện
nhiệm vụ chiến đấu, để xây dựng và giữ

vững ý chí

quyết tâm chiến đấu cao cho bộ đội đòi hỏi phải kết hợp
chặt chẽ các biện pháp về t tởng và tổ chức.
Hoạt động công tác t tởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh
trong quá trình lÃnh đạo cách mạng, cũng nh trong quá
trình giáo dục, tổ chức, rèn luyện quân đội nhân dân
Việt nam là những mẫu mực sáng ngời về khoa học tiến
hành công tác t tởng, đó là sự vận dụng và phát triển một
cách đúng đắn sáng tạo nguyên tắc của chủ nghĩa MácLênin trong công tác t tởng vào phong trào cách mạng nớc
ta. Đó là di sản quý báu mà Hồ Chí Minh để lại cho Đảng ta,

cho quân đội ta. Ngày nay, t tởng đó có ý nghĩa chỉ đạo
thiết thực và cấp bách đối với ngời cán bộ chính trị trong


14

quân đội, trong việc phấn đấu để nâng cao chất lợng
hiệu quả công tác t tởng trong quân đội, đáp ứng yêu cầu
của cuộc đấu tranh trên mặt trận t tởng hiện nay.

II. một số vấn đề về công tác t tởng trong quân đội nhân
dân việt nam hiện nay dới ánh sáng t tởng Hồ Chí Minh

Lịch sử xây dựng, chiến đấu và trởng thành của
quân đội ta hơn 60 năm qua đà chứng minh công tác t tởng dới ánh sáng t tởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đà phát
huy sức mạnh và hiệu quả to lớn trong việc củng cố và tăng
cờng sự lÃnh đạo của Đảng đối với quân đội, đóng góp
tích cực vào việc xây dựng các tổ chức đảng trong quân
đội trong sạch vững mạnh, thực sự là hạt nhân lÃnh đạo
chính trị, là pháo đài chiến đấu kiên cờng của Đảng, đÃ
phát huy đợc những tiềm năng cách mạng to lớn, giữ vững
đợc trận địa t tởng của quân đội trớc sự tiến công của
mọi kẻ thù. Đó là nhân tố quan trọng, có tính chất quyết
định bảo đảm cho quân đội ta hoàn thành xuất sắc mọi
nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nớc giao cho.
Ngày nay, thực tiễn cách mạng đang đặt ra đòi hỏi
khách quan gay gắt, không ngừng củng cố nền tảng t tởng
của Đảng, phấn đấu khẳng định vai trò chủ đạo của chủ
nghĩa Mác - Lênin, t tởng Hồ Chí Minh trong Quân đội
nhân dân Việt Nam, nhằm tăng cờng sự nhất trí về chính

trị, t tởng và tổ chức trong quân đội, giữ vững bản chất


15

giai cấp công nhân, tính nhân dân, tính dân tộc và không
ngừng nâng cao tiềm lực chính trị tinh thần của quân đội
ta. Chủ động tiến công làm thất bại mọi âm mu thủ đoạn
của các thế lực thù địch hòng "phi chính trị hóa" quân
đội, cùng toàn dân thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới
đất nớc dới sự lánh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Để thực hiện đợc điều đó, vấn đề nghiên cứu, học
tập, quán triệt vận dụng đúng sáng tạo t tởng của Chủ tịch
Hồ Chí Minh trong lĩnh vực công tác t tởng là vấn đề vừa
có tính cơ bản, vừa có tính cấp bách. Bởi vì, xuất phát từ
thực tiễn cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc gay
go quyết liệt hiện nay, trong bối cảnh quốc tế đầy biến
động phức tạp và sự nghiệp đổi mới ở nớc ta đạt đợc
những thành tựu to lớn, nhng còn không ít khó khăn thử
thách.
Công tác t tởng trong quân đội trong những năm qua
đà đạt đợc những kết quả to lớn trực tiếp nâng cao niềm
tin và ý chí phấn đấu của toàn quân góp phần cùng toàn
dân vợt qua những khó khăn thử thách, bảo đảm cho đất
nớc ngày càng ổn định và không ngừng phát triển. Tuy
vậy, công tác t tởng vẫn còn yếu kém, khuyết điểm nh :
Tính chủ động nhạy bén sắc sảo, tính phong phú sinh
động, sức thuyết phục cao, tính hớng dẫn hành động
thiết thực, tính chiến đấu phê phán cha đáp ứng yêu cầu
cuộc sống đa dạng, phong phú đặt ra nhiều thử thách lớn

hiện nay.


16

Chính vì vậy, công tác t tởng tuy có nhiều tiến bộ nhng vẫn cha đủ sức khắc phục ở một số cán bộ, chiến sĩ
trong quân đội những biểu hiện dao động, giảm sút
niềm tin, mơ hồ mất cảnh giác, ảnh hởng t tởng thực dụng,
xa rời lý tởng, sa sút phẩm chất đạo đức, lối sống buông
thả...
Trong Nghị quyết của Bộ Chính Trị về " Một số định
hớng lớn trong công tác t tởng hiện nay" đà khẳng định
tình hình hiện nay, công tác t tởng có vai trò đặc biệt
quan trọng. Điều đó hoàn toàn phù hợp với đời sống thực
tiễn của Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.
Trong quá trình lÃnh đạo cách mạng Việt nam, ngay từ
khi cách mạng còn trứng nớc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đà sớm
phát hiện ra sức mạnh để lật đổ ách thống trị của chế
độ thực dân phong kiến là "ở nơi dân", là sức mạnh
đoàn kết toàn dân, biết làm cách mạng. Vì vậy, trong bất
kỳ giai đoạn nào, trong nhiệm vụ gì Chủ tịch Hồ Chí Minh
luôn luôn coi trọng công tác t tởng để giác ngộ nhân dân,
hớng dẫn, động viên nhân dân quyết tâm làm và biết
làm đúng.
Những chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về trách
nhiệm cụ thể của công tác t tởng từ trớc đến nay luôn luôn
có ý nghĩa thực tiễn đối với công tác đảng, công tác chính
trị. Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu không những phải đặc
biệt coi trọng công tác t tởng mà còn phải nắm vững
những định hớng lớn trong hoạt động tuyên truyền giáo

dục.


17

Trong giai đoạn lịch sử hiện nay, sự nghiệp đổi mới
đất nớc đà đạt đợc những thành tựu quan trọng, tạo điều
kiện đa cách mạng Việt Nam bớc vào thời kỳ phát triển mới thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nớc theo định hớng xà hội chủ nghĩa. Có nhiều cơ hội và thách thức lớn đan
xen, phức tạp đang đặt những đòi hỏi rất cao đối với con
ngời Việt nam. Nhất là ngời cán bộ, đảng viên cả về bản
lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, cả về tầm cao trí tuệ
và năng lực hoạt động thùc tiƠn. Qu¸n triƯt t tëng Hå ChÝ
Minh vỊ vai trò quyết định của con ngời, về sức mạnh của
lực lợng toàn dân trong đấu tranh cách mạng, hơn lúc nào
hết phải đặc biệt coi trọng công tác t tởng. Đẩy mạnh công
tác t tởng cả về bề rộng, ở từng tổ chức, từng con ngời, từng
đơn vị trong toàn quân và cả về bề sâu, từ việc giáo dục
quan ®iĨm lý ln ®Õn viƯc qu¸n triƯt ®êng lèi, quan
®iĨm của Đảng, từ định hớng t tởng đến hớng dẫn hành
động, từ việc tạo sức mạnh đoàn kết thống nhất của đơn
vị đến phát huy sức mạnh cá nhân mỗi cán bộ, chiến sĩ.
Nắm vững phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh ở
những bớc chuyển lớn của cách mạng, ở những thời điểm
có tính chất bớc ngoặt của lịch sử, khi tình hình đặc
biệt khó khăn cũng nh thuận lợi, càng phải coi trọng công
tác t tởng, phải luôn luôn coi công tác t tởng có vị trí quan
trọng hàng đầu. Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, đất nớc ta đang có sự chuyển mình lớn lao, không ngừng đấu
tranh quyết liệt, dai dẳng để chống lại sự đói nghèo và
chậm phát triển và chống lại các thế lực thù địch tận dụng

18

điều kiện lịch sử mới hòng xóa bỏ độc lập dân tộc và
định hớng xà hội chủ nghĩa ở nớc ta.
Tình hình đó đòi hỏi phải tăng cờng mạnh mẽ công
tác t tởng trong Đảng, trong nhân dân, trong quân đội.
Mặt trận t tởng thực sự trở thành một mặt trận hàng đầu.
Những nguy cơ thách thức lớn của cách mạng nớc ta hiện
nay, suy đến cùng đó là những thách thức đối với con ngời
Việt Nam, mà trớc hết là về chính trị t tởng vững vàng,
đạo đức trong sáng. Quân đội ta với t cách là lực lợng nòng
cốt của Đảng trong chiến lợc xây dựng và bảo vƯ Tỉ qc
ViƯt Nam x· héi chđ nghÜa, trong ®iỊu kiện mới cần đợc
tổ chức tinh gọn. Đơng nhiên mỗi cán bộ, chiến sĩ trong
quân đội nhân dân Việt Nam đều đứng trớc những thử
thách nghiêm ngặt về bản lĩnh chính trị vững vàng, năng
lực hành động sáng tạo, phẩm chất đạo đức trong sáng
lành mạnh. Trong điều kiện lịch sử phức tạp của cuộc đấu
tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc ngày nay chúng ta càng
thấm thía sâu sắc luận điểm cách mạng và khoa học của
Chủ tịch Hồ ChÝ Minh: "Mn x©y dùng chđ nghÜa x· héi,
tríc hÕt cần có những con ngời xà hội chủ nghĩa"
Minh. Toàn tËp, Nxb CTQG, Hµ Néi. 1996, TËp 9, Tr. 63 )

( Hồ Chí

. Ngày nay, luận

điểm đó giúp chúng ta quán triệt sâu sắc t tởng của Ngời đề cao tính chủ động sáng tạo của toàn dân. Để xây

dựng và bảo vệ Tổ quốc giữ vững định hớng xà hội chủ
nghĩa, trớc hết phải chăm lo xây dựng những con ngêi cña
chñ nghÜa x· héi. Theo t tëng cña Chủ tịch Hồ Chí Minh,
đó là con ngời có ý thức làm chủ nớc nhà, có tinh thần làm


19

chđ tËp thĨ, cã ý thøc m×nh v× mäi ngêi, mọi ngời vì
mình, là ngời có tinh thần tất cả phục vụ lao động sản
xuất, có kỷ luật và năng suất cao, cần kiệm xây dựng nớc
nhà, chịu khó học tập nâng cao tình độ văn hóa khoa
học kỷ thuật, vững vàng về chính trị, thành thạo về
chuyên môn, có tinh thần trách nhiệm giám nghĩ, giám
làm, giám chịu trách nhiệm. Có tinh thần sáng tạo, tìm tòi
cái mới... là con ngời có quyết tâm đấu tranh ngăn chặn
và khắc phục chủ nghĩa cá nhân, tham ô, tham nhũng,
quan liêu, mệnh lệnh, bảo thủ trì trệ cản trở sự nghiệp
đổi mới đất nớc.
Hiện nay trong sự vận động, phát triển của xà hội Việt
nam, t tởng định hớng của Hồ ChÝ Minh vỊ chn mùc
x©y dùng "con ngêi x· héi chđ nghÜa víi t tëng x· héi chđ
nghÜa" cµng cã giá trị chỉ đạo thực tiễn công tác t tởng
trong Đảng, trong nhân dân và trong quân đội hiện nay.

Thấm nhuần những luận điểm cơ bản của Chủ tịch
Hồ Chí Minh và quán triệt t duy mới của Đảng ta về công
tác t tởng. Đòi hỏi công tác t tởng trong quân đội hiện nay
phải chủ động tiến hành một cách toàn diện, lấy việc giáo
dục, rèn luyện ngời quân nhân cách mạng trong quân đội

nhân dân Việt nam là trung tâm. Trên cơ sở xác định
đúng đắn những nhiệm vụ cơ bản của công tác t tởng
trong quân đội, theo phơng hớng, biện pháp tiến hành cụ
thể đà đợc Chđ tÞch Hå ChÝ Minh chØ râ:


20

Trớc tiên, phải quan tâm chăm lo xây dựng tổ chức
đảng trong sạch vững mạnh đáp ứng yêu cầu lÃnh đạo
toàn diện công tác t tởng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng:
"LÃnh đạo quan trọng nhất là lÃnh đạo t tởng". Trong Đảng
và ngoài Đảng có nhận nhận rõ t×nh h×nh míi, nhiƯm vơ
míi, th× t tëng míi thèng nhất, t tởng thống nhất thì hành
động mới thống nhất. Nếu trong đảng và ngoài Đảng từ
trên xuống dới, từ trong đến ngoài đều t tởng thống nhất
thì nhiệm vụ tuy nặng nề, công việc tuy khó khăn phức
tạp, chúng ta nhất định thắng lợi. Là tổ chức lÃnh đạo ở
các đơn vị trong toàn quân, sự lÃnh đạo của tổ chức
đảng các cấp tác động trực tiếp đến t tởng, niềm tin của
quần chúng đối với Đảng. Tinh thần tự giác của quần chúng
chấp hành đờng lối, chủ trơng của Đảng, chính sách và
pháp luật của Nhà Nớc phụ thuộc rất lớn vào năng lực lÃnh
đạo và sức chiến đấu của các tổ chức đảng và tính tiên
phong gơng mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Thực tế
cho thấy ở đâu tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, thì
ở đơn vị đó tình hình t tởng ổn định, ý thức chấp
hành đờng lối, chủ trơng của đảng, chính sách và pháp
luật của Nhà Nớc đợc thực hiện nghiêm túc, các hiện tợng
tiêu cực bị đẩy lùi, mối liên hệ mật thiết giữa Đảng với quần

chúng đợc tăng cờng và củng cố. Ngợc lại, ở nơi nào, đơn
vị nào tổ chức đảng yếu kém thì đờng lối, chủ trơng
của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà Nớc không đợc
thực hiện một cách triệt để; uy tín và sức lÃnh đạo của
Đảng bị giảm sút, các hiện tợng tiêu cực, t tởng lệch lạc nảy


21

sinh và phát triển. Chính vì lẽ đó, để nâng cao chất lợng,
hiệu quả công tác t tởng rong quân đội trớc hết phải quan
tâm chăm lo xây dựng tổ chức đảng các cấp (nhất là cấp
ủy, chi bộ) trong sạch vững mạnh.
Xây dựng cấp ủy, chi bộ trong sạch vững mạnh, theo
Hồ Chí Minh phải chăm lo xây dựng toàn diện cả về chính
trị, t tởng và tổ chức; phải coi trọng việc giáo dục, quản lý
và rèn luyện đảng viên; nghiêm chỉnh chấp hành các
nguyên tắc, chế độ sinh hoạt đảng; đẩy mạnh tự phê
bình và phê bình; giải quyết tốt mối quan hệ mật thiết
giữa tổ chức đảng với đảng viên và quần chúng. Phải thờng xuyên gắn chặt công tác xây dựng đội ngũ đảng
viên với công tác cán bộ, công tác củng cố, kiện toàn tổ
chức cấp ủy, chi bộ. Phải đợc kiện toàn cả về số lợng, chất
lợng và cơ cấu phù hợp, đáp ứng lÃnh đạo toàn diện công tác
t tởng. Cán bộ, đảng viên phải thực sự tiêu biểu về phẩm
chất, năng lực, đạo đức cách mạng xứng đáng là tấm gơng
sáng tiêu biểu để quần chúng noi theo.
Hai là: Phát huy vai trò tiền phong gơng mẫu, tích cực
chủ động của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong quá trình
tiến hành công tác t tởng:
Chất lợng hiệu quả công tác t tởng ở các đơn vị trong

toàn quân là kết quả ảnh hởng trực tiếp vai trò tích cực
chủ động của đội ngũ cán bộ, đảng viên, theo Chủ tịch
Hồ Chí Minh "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc". Thông
qua đội ngũ cán bộ, đảng viên mà Đảng nắm chắc đợc
tình hình t tởng của cán bộ, chiến sĩ trong quân đội . Đó


22

là cơ sở để Đảng xác

định đờng lối, chủ trơng, biện

pháp tiến hành công tác t tởng cho phù hợp với nhiệm vụ và
đời sống hoạt động của quân đội. Mặt khác, cán bộ,
đảng viên là những ngời tuyên truyền, giáo dục và tổ chức
thực hiện đờng lối chủ trơng, chính sách của Đảng . Do
đó, để nắm chắc tình hình t tởng và tiến hành công
tác t tởng ở các đơn vị trong toàn quân đạt chất lợng hiệu
quả cao, đòi hỏi đội ngũ cán bộ, đảng viên phải có bản
lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng,
có năng lực toàn diện trên các mặt công tác, có khả năng
vận dụng lý luận để giải quyết các vấn đề nảy sinh trong
hoạt động thực tiễn của đời sống bộ đội dặt ra. Đội ngũ
cán bộ, đảng viên phải sâu sát, nắm vững tâm t, nguyện
vọng và các yếu tố tác động, ảnh hởng đến t tởng bộ đội
để kịp thời đề xuất và tiến hành các hoạt động công tác
t tởng cho phù hợp với từng đối tợng. Sinh thời Chủ tịch Hồ
Chí Minh đặc biệt coi trọng việc phát huy vai trò trách
nhiệm của đội ngũ cán bộ chính trị. Theo Hồ Chí Minh, t

cách của ngời chính trị viên ảnh hởng rất quan trọng đến
bộ đội. Ngời chính trị viên tốt, thì bộ đội tốt và Hồ Chí
Minh đòi hỏi ngời chính trị viên phải thực sự tiêu biểu,
mẫu mực về mọi mặt, phải là ngời kiểu mẫu trong mọi
việc. Sự gơng mẫu đó có sức cảm hóa mạnh mẽ đối với mọi
cán bộ, chiến sĩ trong quá trình rèn luyện, phấn đấu để
trở thành ngời quân nhân cách mạng, sẵn sàng chiến
đấu hy sinh vì nền độc lập tự do của Tổ quốc.


23

Ba là: Đổi mới hình thức phơng pháp tuyên truyền, giáo
dục gắn với công tác tổ chức các phong trào thi đua rộng
khắp:
Để nâng cao chất lợng hiệu quả công tác t tởng, theo
Chủ tịch Hồ Chí Minh cần phải sử dụng tổng hợp các hình
thức, biện pháp sinh động, khoa học và hiệu quả trong
tuyên truyền, giáo dục. Theo ngời, phơng pháp giáo dục
theo nguyên tắc tự giác, giải thích, bàn bạc, thuyết phục
chứ không gò bó. Ngời rất chú trọng phơng pháp nêu gơng
điển hình tiên tiến, lấy gơng ngời tốt, việc tốt để hàng
ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất
để xây dựng Đảng, xây dựng tổ chức cách mạng, xây
dựng con ngời mới, cuộc sống mới. Bên cạnh đó phải coi
trọng việc khơi dậy, phát huy chủ nghĩa yêu nớc, một tiềm
năng vô tận của dân tộc Việt nam nói chung và của quân
đội nói riêng. Ngời cho rằng lòng yêu nớc là cái quý nhất của
con ngời Việt nam. Nó là động lực mạnh mẽ trong sức mạnh
dựng nớc và giữ nớc của nhân dân ta. Ngời nhắc nhở: tinh

thần yêu nớc cũng nh các thứ của quý, có khi đợc trng bày
trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhng
cũng có khi cất dấu kín đáo trong rơng, trong hòm. Bổn
phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy
đều đợc đa ra trng bày. Nghĩa là phải hết sức giải thích,
tuyên truyền, tổ chức lÃnh đạo làm cho tinh thần yêu nớc
của tất cả mọi ngời đều đợc thực hành vào công việc yêu
nớc, công việc kháng chiến. Gắn liền với tuyên truyền, giáo
dục tinh thần yêu nớc phải tổ chức các phong trào thi đua


24

sôi nổi, rộng khắp để mọi ngời đợc phát huy hết của
mình trong thực hiện nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ
quân đội.
Bốn là: Công tác t tởng phải quan tâm chăm lo đến
đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ, chiến sĩ trong
đơn vị:
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, chất lợng hiệu quả công tác
t tởng không thể tách rời đời sống vật chất, tinh thần của
cán bộ, chiến sĩ. Đây là yếu tố tác động trực tiếp đến sự
ổn định t tởng của bộ đội. Ngời chỉ dạy cho cán bộ trong
quân đội: đối với binh sĩ, thì từ lời ăn, tiếng nói, niềm
vui nỗi buồn nhất nhất phải biết rõ và hết sức chăm nom.
Có đồng cam cộng khổ với binh sĩ, thì

khi dẫn họ đi

đâu, dù nguy hiểm mấy họ cũng vui lòng đi, khi bảo họ

đánh họ sẽ hăng hái đánh. Trách nhiệm đó thuộc về lÃnh
đạo, chỉ huy và các ngành, các cấp, là sự thể hiện sự quan
tâm sâu sắc của Đảng và nhân dân đối với những ngời
hoạt động trong lĩnh vực quân sự.

Tóm lại
Quán triệt t tởng Hồ Chí Minh về công tác t tởng trong
quân đội ta hiện nay, mọi hoạt động của lĩnh vực công tác t
tởng đều hớng vào vấn đề trung tâm là giáo dục, rèn luyện
con ngời mới xà hội chủ nghĩa trong quân đội, con ngời có
tình cảm yêu nớc xà hội chủ nghĩa, quyết tâm dồn toàn bộ
tinh thần và nghị lực phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc xà hội chủ nghĩa vì mục tiêu dân giàu, nớc mạnh, xÃ
hội công bằng dân chủ, văn minh.