247. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ PHƯƠNG PHÁP, TÁC PHONG CÔNG TÁC ĐẢNG, CÔNG TÁC CHÍNH TRỊ VÀ SỰ CẦN THIẾT PHẢI BỒI DƯỠNG PHƯƠNG PHÁP TÁC PHONG CÔNG TÁC ĐẢNG, CÔNG TÁC CHÍNH TRỊ CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHÍNH TRỊ CẤP PHÂN ĐỘI HIỆN NAY

1
Để nhận tài liệu liên hệ: Zalo 0978494441

TÀI LIỆU
TƯ
TƯ TƯỞNG
TƯỞNG HỒ
HỒ CHÍ
CHÍ MINH
MINH VỀ
VỀ PHƯƠNG
PHƯƠNG PHÁP,
PHÁP, TÁC
TÁC PHONG
PHONG CƠNG
CƠNG TÁC
TÁC
ĐẢNG,
ĐẢNG, CƠNG
CƠNG TÁC
TÁC CHÍNH
CHÍNH TRỊ
TRỊ VÀ
VÀ SỰ
SỰ CẦN
CẦN THIẾT
THIẾT PHẢI
PHẢI BỒI
BỒI DƯỠNG
DƯỠNG
PHƯƠNG

PHƯƠNG PHÁP
PHÁPTÁC
TÁC PHONG
PHONG CƠNG
CƠNG TÁC
TÁC ĐẢNG,
ĐẢNG, CƠNG
CƠNG TÁC
TÁC CHÍNH
CHÍNH TRỊ
TRỊ
CHO
CHO ĐỘI
ĐỘI NGŨ
NGŨ CÁN
CÁN BỘ
BỘ CHÍNH
CHÍNH TRỊ
TRỊ CẤP
CẤPPHÂN
PHÂN ĐỘI
ĐỘI HIỆN
HIỆN NAY
NAY

Hà
Hà Nội
Nội -- 2021
2021

2

MỞ ĐẦU
Phương pháp, tác phong công tác là một trong những yếu tố quan trọng tạo
nên chất lượng người cán bộ. Trong bất kỳ hoạt động nào, để đạt được kết quả cao
nhất theo mục đích đã xác định, địi hỏi con người phải có phương pháp, tác phong
cơng tác phù hợp.
Theo quan niệm phổ biến hiện nay: Phương pháp, tác phong công tác là biện
pháp, cách thức, lề lối, cung cách để chủ thể tiến hành một công việc nào đó nhằm
đạt được kết quả cao nhất theo mục đích đã xác định. Phương pháp, tác phong cơng
tác bao giờ cũng gắn liền với chủ thể hoạt động, gắn liền với quá trình hình thành
và phát triển của xã hội lồi người, là cơng cụ, phương tiện để con người nhận thức
và cải tạo thế giới. Trước khi hành động con người đều phải xác định cách thức,
biện pháp, lề lối và cung cách tác động đến đối tượng nhằm đạt được kết quả mong
muốn. Mỗi con người, nhóm người hay tập đồn người đều có những mục đích
hoạt động khơng giống nhau. Mặt khác, phạm vi, tính chất hoạt động của con người
vô cùng rộng lớn và đa dạng nên khơng thể có phương pháp, tác phong cơng tác
chung cho mọi lĩnh vực hoạt động, cho mọi chủ thể hoạt động. Ở mỗi lĩnh vực hoạt
động đều có phương pháp, tác phong đặc trưng, trong mỗi hình thức, mỗi lĩnh vực
hoạt động lại có phương pháp, tác phong riêng như: phương pháp, tác phong ngành,
chuyên ngành, chuyên biệt, đặc thù, vv …
Để xác định phương pháp, tác phong cho một hoạt động cụ thể bao giờ cũng
dựa theo những cơ sở phương pháp luận nhất định, dựa trên cơ sở lý luận và thực
tiễn về lĩnh vực hoạt động được thể hiện ra bằng những quy trình, quy phạm, những
thao tác theo một trình tự nhất định, phải đảm bảo tính lơgíc, khoa học và được đo
bằng hiệu quả hoạt động thực tế.
Cơng tác đảng, cơng tác chính trị là một bộ phận của công tác xây dựng
Đảng và công tác vận động quần chúng của Đảng, là sự vận dụng những nội dung

3

của công tác xây dựng Đảng và công tác vận động quần chúng của Đảng vào một
tổ chức cách mạng đặc thù - tổ chức quân đội và vào một bộ phận quần chúng đặc
thù - bộ phận quần chúng cách mạng cầm súng tiến hành đấu tranh vũ trang. Thực
chất đó là hoạt động đi sâu vào đời sống bộ đội nhằm giữ vững đường lối chính trị
của Đảng, không ngừng phát huy bản chất, truyền thống quân đội cách mạng của
giai cấp vơ sản. Nó là hoạt động đối với con người, là công tác xây dựng và phát
huy sức mạnh của những con người và sức mạnh của những tập thể trong lực lượng
vũ trang. Do vậy, phương pháp, tác phong cơng tác đảng, cơng tác chính trị phải hết
sức cách mạng và khoa học.
Từ quan niệm chung về phương pháp, tác phong công tác, từ bản chất hoạt
động cơng tác đảng, cơng tác chính trị có thể quan niệm: Phương pháp, tác phong
công tác đảng, công tác chính trị là một hệ thống những cách thức, biện pháp, lề lối
làm việc với tính cách là một hệ thống các quan điểm, nguyên tắc xuất phát từ bản
chất sự lãnh đạo của Đảng, bản chất của hoạt động cơng tác đảng, cơng tác chính trị
và những đặc điểm tác động để xác định và chỉ đạo hành động, nhận thức của cán
bộ, đảng viên, để xây dựng tổ chức và con người trong quân đội vững mạnh.
Phương pháp, tác phong cơng tác đảng, cơng tác chính trị có vị trí, vai trị hết
sức quan trọng, liên quan trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả công tác đảng, cơng tác
chính trị. Nó gắn bó chặt chẽ với phẩm chất, năng lực của người cán bộ chính trị,
bao gồm những yếu tố cơ bản như: phẩm chất chính trị, đạo đức, kiến thức, kỹ xảo,
kỹ năng công tác đảng, cơng tác chính trị.
Là người sáng lập, giáo dục và rèn luyện Quân đội nhân dân Việt Nam, Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã đặc biệt chăm lo xây dựng quân đội về mọi mặt, trong đó
Người rất chú trọng bồi dưỡng, rèn luyện phương pháp, tác phong công tác cho cán
bộ qn đội nói chung, phương pháp, tác phong cơng tác đảng, cơng tác chính trị
cho cán bộ chính trị nói riêng để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Theo Hồ Chí Minh,
đối với một đảng mácxít thì bản chất cách mạng, khoa học không chỉ thể hiện ở

4

đường lối, mà còn thể hiện ở phương pháp, tác phong công tác. Người chỉ rõ: “Cán
bộ, đảng viên làm việc khơng đúng, khơng khéo thì cịn nhiều khuyết điểm, khuyết
điểm nhiều thì thành tích ít, khuyết điểm ít thì thành tích nhiều. Đó là lẽ tất nhiên” 1
Người nhấn mạnh: nếu cán bộ khơng có phương pháp, tác phong cơng tác tốt thì
chẳng những cơng việc khơng hồn thành mà còn làm nảy sinh khuyết điểm. Tư
tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về phương pháp, tác phong cơng tác đảng, cơng
tác chính trị đến nay vẫn cịn ngun giá trị, là chuẩn mực để chúng ta học tập, rèn
luyện, phấn đấu.
1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp, tác phong cơng tác đảng,
cơng tác chính trị.
1. 1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp cơng tác đảng, cơng tác
chính trị.
Cơng tác đảng, cơng tác chính trị trong quân đội là một bộ phận rất quan
trọng trong hoạt động lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với Quân đội
nhân dân Việt Nam. Với bản chất là hoạt động lãnh đạo của Đảng đối với quân đội,
phương pháp cơng tác đảng, cơng tác chính trị là phương pháp cơng tác của Đảng.
Đội ngũ cán bộ chính trị phải lấy phương pháp công tác của Đảng làm phương
cơng tác của mình. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, phương pháp là cái ngoài ta, tác
phong là cái bên trong ta. Xuất phát từ nguyên tắc Đảng lãnh đạo quân đội, từ nội
dung, nhiệm vụ công tác đảng, công tác chính trị mà phương pháp cơng tác đảng,
cơng tác chính trị theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, thể hiện trên những nội dung chủ yếu
sau:
Phương pháp giáo dục, thuyết phục bằng chân lý, lẽ phải.
Đây là phương pháp được Chủ tịch Hồ Chí Minh sử dụng nhiều nhất. Người
chỉ rõ: Đây là phương pháp lấy lẽ phải để thuyết phục, lấy tấm lịng để cảm hố con

1

Hồ Chí Minh toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, H, 2002. tr. 233.


5

người, phải giải quyết thấu tình, đạt lý sẽ mang lại hiệu quả trong giáo dục, thuyết
phục.
Sức mạnh của công tác đảng, cơng tác chính trị, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh
là sức mạnh của chính nghĩa cách mạng, của chân lý khoa học được truyền bá bởi
chính những con người tiêu biểu cho chính nghĩa và chân lý đó. Quần chúng nhân
dân có vai trị to lớn. Dưới sự lãnh đạo của Đảng quần chúng nhân dân được thức
tỉnh, được giác ngộ. Tính tích cực, chủ động, tự giác, sáng tạo của con người sẽ
được phát huy khi nhận thức được quy luật, nhận thức được chân lý sẽ tạo ra được
sức mạnh vơ địch. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Đảng tuyên truyền đường lối
thông qua những cán bộ của mình. Khi tun truyền chính sách của Đảng, cán bộ
phải dùng cách thuyết phục, chứ không được dùng mệnh lệnh” 2… “Mỗi người chỉ
huy về quân sự cũng như về chính trị, phải làm kiểu mẫu” 3. Sức mạnh giáo dục,
cảm hố của Chủ tịch Hồ Chí Minh ở chỗ bản thân Người là sự kết tinh và gặp gỡ
giữa tinh thần triệt để cách mạng của giai cấp công nhân với những tinh hoa, truyền
thống tốt đẹp của nhân loại và của dân tộc ta trải qua mấy ngàn năm dựng nước và
giữ nước. Chính niềm tin cách mạng, ý chí quyết chiến, quyết thắng, tinh thần thắng
không kiêu, bại không nản của Người đã giáo dục và nâng cao ý chí và nghị lực
cách mạng cho mỗi chúng ta.
Hồ Chí Minh ln tin vào phẩm chất tốt đẹp, và sức mạnh của nhân dân, là
cơ sở để tạo ra sức mạnh cho cách mạng. Người dạy: chúng ta phải ghi tạc vào đầu
cái chân lý này, “dân rất tốt, lúc họ đã hiểu thì việc gì khó khăn mấy họ cũng làm
được”4. Đối với cán bộ quân đội, Hồ Chí Minh chí minh chỉ rõ: “Các chú là tiểu
đoàn trưởng, trung đoàn trưởng, đại đội trưởng, các chú chỉ là người lập kế hoạch,

lúc ra trận giật mìn, đặt bộc phá đều do tay anh em đội viên làm. Nếu anh em tư

2
3
4

Sđd, tập 3, tr. 566.
Sđd, tập 5, tr. 204.
Sđd, tập 5, tr. 246.


6

tưởng vững, chính trị vững, kỹ thuật khá, thân thể khoẻ mạnh thì nhất định đánh
thắng kẻ thù”5. Do đó, phải giáo dục, thuyết phục họ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu giáo dục phải theo phương pháp tự nguyện,
tự giác, giải thích, thuyết phục, bàn bạc, chứ khơng gị bó. Bài nói, bài tuyên truyền
phải ngắn gọn, giản dị, dễ hiểu đối với quần chúng. Nội dung phải đảm bảo tính
thiết thực, tính cấp bách của vấn đề đặt ra. Nói và viết như thế nào để những chân lý
cách mạng đến với quần chúng dễ dàng nhất, nâng cao ý thức giác ngộ của họ và cổ
vũ họ mạnh mẽ đấu tranh thực hiện cái chân lý đó. Hồ Chí Minh địi hỏi, bài nói,
bài viết phải xuất phát từ đối tượng quần chúng để quyết định nội dung và hình
thức, ngơn từ phải làm cho bài nói, bài viết sát với đối tượng, đáp ứng những
nguyện vọng sâu xa và cấp bách của họ, sát với trình độ chính trị, văn hố, sát với
những thị hiếu thẩm mỹ của họ, tức là làm cho cả nội dung và hình thức đi được
vào lịng người, thức tỉnh lương tri, trí tuệ và tâm hồn của con người. Chỉ khi đó, bài
nói, bài viết mới có sức thuyết phục họ, họ mới nghe, mới làm theo. Trước mọi yêu
cầu, nhiệm vụ đặt ra phải phân tích, giải thích cho quần chúng hiểu tại sao phải làm,
làm thế nào cho đúng, làm đúng sẽ đem lại lợi ích gì cho cách mạng, cho nhân dân,
cho đơn vị mình ..., làm cho quần chúng, cán bộ, chiến sỹ ý thức giác ngộ được việc

phải làm, từ đó tự nguyện, tự giác và quyết tâm chiến đấu trực diện với kẻ thù, trực
tiếp đối mặt với cái sống, cái chết; phải giáo dục cho họ hiểu chiến đấu vì ai, vì cái
gì, chiến đấu chống ai, ta mạnh yếu thế nào, địch mạnh yếu ra sao, vv… Xây dựng
niềm tin chiến thắng cho họ. Có như vậy, họ mới có động cơ, quyết tâm chiến đấu,
sẵn sàng hy sinh vì mục tiêu cao cả của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn:
“Người đi tuyên truyền bao giờ cũng phải tự hỏi. Viết cho ai xem? Nói cho ai nghe?
Nếu khơng vậy thì cũng như cố ý khơng muốn cho người ta nghe, khơng muốn cho
người ta xem”6. Người dùng ví dụ: “Tục ngữ nói “gẩy đàn tai trâu” là có ý chê

5
6

Sđd, tập 6 tr. 320.
Sđd, tập 3, tr. 300.


7

người nghe không hiểu. Song những người tuyên truyền mà nói và viết khó hiểu,
thì chính người đó là “trâu””7.
Giáo dục, thuyết phục bằng chân lý, lẽ phải theo tư tưởng Hồ Chí Minh là
phải kết hợp chặt chẽ giữa “lý” và “tình” để giáo dục thuyết phục quần chúng, xem
xét giải quyết mọi vấn đề phải “có lý, có tình”, người cán bộ, đảng viên phải gương
mẫu, làm gương cho quần chúng. Trong giáo dục không chỉ dùng lời lẽ, dùng
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng để giáo dục, mà còn phải biết vận dụng
quy luật của tình cảm, quy luật của nhận thức để giáo dục, thuyết phục, phải thực sự
là mẫu mực, là tấm gương sáng để quần chúng học tập.
Là người theo chủ nghĩa Mác - Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh hiểu rất rõ phải
dùng lý trí, phải có ngun tắc đúng đắn thì mới xây dựng được một Đảng chiến
đấu trong điều kiện khắc nghiệt của đấu tranh giai cấp và dân tộc, mới xây dựng

được kỷ cương của một xã hội mới đi lên từ sản xuất nhỏ. Đối với quân đội, để
chiến thắng kẻ thù, quân đội cần phải được tổ chức chặt chẽ, kỷ luật nghiêm ngặt.
“Lý” ở đây là những nguyên tắc cách mạng, là Điều lệnh, Điều lệ của quân đội. Tuy
nhiên, là một chiến sỹ cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh khơng chỉ có trí tuệ, mà
cịn có trái tim của người cộng sản. Là người con của một dân tộc quen xử sự theo
nhân, nghĩa, Người hiểu hơn ai hết rằng, cần phải kết hợp lý và tình trong quan hệ
đồng chí và giữa những người cộng sản với nhau. Bời vì, nhờ cái “lý” mà hành
động của hàng triệu con người mới thống nhất như một người, tạo nên sức mạnh to
lớn. Thế nhưng những con người phải tuân theo cái chung đó lại là những con
người khơng hồn tồn giống nhau về hồn cảnh xã hội và q trình giáo dục, về
trình độ phát triển nhân cách, về khả năng nhận thức, và tính cách cá nhân, … Do
đó, khi xem xét, đánh giá con người và trong cách giáo dục, xử sự, bên cạnh những
cái lý chung cịn phải tính đến những yếu tố riêng biệt của cán bộ, chiến sỹ. Q
trình thực hiện phương châm “có lý, có tình”, địi hỏi người cán bộ phải nắm vững
7

Sđd, tập 5, tr. 300.


8

nguyên tắc tổ chức, giữ nghiêm kỷ luật đồng thời phải sâu sát, biết xử sự với đồng
chí một cách dân chủ, thân ái, thấu tình, đạt lý, xây dựng tập thể qn nhân đồn kết
gắn bó khơng chỉ bằng lý trí, bằng những ngun tắc cách mạng mà cịn bằng tình
đồng chí, đồng đội, chân thành, thuỷ chung.
Với phương pháp giáo dục, thuyết phục bằng chân lý, lẽ phải, Chủ tịch Hồ
Chí Minh cịn u cầu giáo dục theo tinh thần hướng thiện, phát huy mặt tốt, mặt
tích cực trong mỗi con người. Mặc dù luôn tỉnh táo, cảnh giác và khơng dung thứ
với những thói hư, tật xấu trong mỗi con người cán bộ, đảng viên, Chủ tịch Hồ Chí
Minh bao giờ cũng có tình thương u vào những cái tốt đẹp trong mỗi con người.

Theo Hồ Chí Minh, cơng tác đảng, cơng tác chính trị chủ yếu phải hướng tới chỗ
thức tỉnh, phát huy mặt tích cực trong mỗi con người, làm cho những mặt đó ngày
càng mở rộng ra, lấn át những mặt tiêu cực xấu xa, làm cho mỗi con người ngày
càng tốt đẹp hơn, tự tin, hăng hái hơn, chứ không phải ngược lại, chỉ thấy phần tiêu
cực, xấu xa trong con người, thiên về phê phán, truy chụp, đao to búa lớn làm cho
con người mất lịng tự tin, tự trọng vào chính bản thân mình. Đối với cán bộ, đảng
viên, Chủ tịch Hồ Chí Minh bao giờ cũng địi hỏi phải có tinh thần phụ trách trước
Đảng, trước nhân dân, hoàn thành nhiệm vụ với cố gắng cao nhất. Người không
bao giờ bỏ qua các khuyết điểm, trong những trường hợp cần thiết, Người dùng
những hình thức kỷ luật nghiêm khắc với những người làm bậy để giáo dục chung.
Thế nhưng Hồ Chí Minh khơng bao giờ có thái độ định kiến, trì triết, mạt sát đối
với những đồng chí bị vi phạm khuyết điểm làm cho họ đi đến bi quan, chán nản.
Bao giờ Người cũng có lịng thương, cũng thấy mặt tốt đẹp dù ít ỏi trong mỗi con
người và ra sức vun trồng lên, bao giờ cũng có một thái độ chân tình, khuyên răn,
chỉ bảo hướng phấn đấu cho từng người và quan trọng hơn là thực sự tin vào khả
năng tiến bộ và sửa chữa của họ.


9

Để nâng cao hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã hết sức coi trọng phương pháp giáo dục thuyết phục bằng cách nêu
gương người tốt, việc tốt.
Đây là phương pháp được Chủ tịch Hồ Chí Minh sử dụng có hiệu quả trong
việc giáo dục nhân dân, giáo dục cán bộ, đảng viên, chiến sỹ. Phương pháp này
chính là cách lấy người thực, việc thực, những cái tốt ở bản thân quần chúng và ở
thực tiễn đã có để giáo dục, cảm hố và hướng dẫn người khác làm theo. Theo Chủ
tịch Hồ Chí Minh, những gương “người tốt, việc tốt” có vai trị to lớn trong việc
hướng dẫn suy nghĩ và hành động của đông đảo quần chúng, bổ sung đắc lực cho
những lời kêu gọi của Đảng và Nhà nước. Lấy cái từ trong quần chúng tổ chức cho

quần chúng làm theo, sẽ phù hợp khả năng, trình độ giác ngộ của quần chúng, vừa
dễ làm, vừa có sức thuyết phục cao. Chính vì vậy, Người u cầu: Nêu gương
“người tốt, việc tốt” cần phải được áp dụng rộng rãi, bằng nhiều con người, nhiều
sự việc, cần chú ý đến tính phổ cập, dễ noi gương của những con người, những sự
việc được biểu dương, phải theo nguyên tắc và phương pháp là vun trồng con người
từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ bộ phận đến toàn thể, làm cho những
người tốt và việc tốt riêng lẻ sẽ trở thành những tập thể con người tốt, những tập thể
xã hội tốt. Song, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đòi hỏi gương “người tốt, việc tốt”
phải trung thực, khách quan, đúng đắn, “đúng người, đúng việc” mới có tác dụng và
nhân điển hình, tức là “gương điển hình” phải giúp cho quần chúng học được cái gì
qua việc học tập, chứ khơng được quan liêu, vì động cơ vụ lợi, mọi sự biểu dương
sai dẽ dẫn đến tác hại khơn lường, mà tác hại lớn nhất là mất lịng tin trong quần
chúng. Theo Hồ Chí Minh, cùng với việc biểu dương người tốt, việc tốt, qua đó để
giáo dục và nhân điển hình, phê phán những mặt xấu, mặt yếu kém, khuyết điểm,
tiêu cực, lạc hậu, tạo điều kiện cho cái tốt, cái tích cực phát triển. Phải giành thời
gian để tâm nhiều hơn cho người tốt, việc tốt, tạo điều kiện cho mặt tốt lấn át mặt
xấu. Đó cũng chính là tư tưởng tiến cơng trong chiến lược con người của Chủ tịch


10

Hồ Chí Minh. Người thường nhắc nhở trong mỗi con người đều có cái thiện và cái
ác ở trong lịng, phải làm sao cho cái thiện nảy nở như hoa mùa xuân, cái xấu, cái ác
ngày càng mất dần đi.
Để có nhiều “người tốt, việc tốt”, Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức coi trọng
phong trào thi đua để phát hiện gương “người tốt, việc tốt”, phổ biến gương đó để
cổ vũ phong trào. Người yêu cầu tổ chức phong trào thi đua thường xuyên và
phong trào thi đua đột kích, phải làm tốt từ lễ phát động, ra lời kêu gọi, kiểm tra,
theo dõi, chỉ đạo sát sao đến việc phát hiện điển hình, bồi dưỡng điển hình và nhân
điển hình tiên tiến. Người địi hỏi mỗi cán bộ phải kịp thời làm tốt công tác sơ kết,

tổng kết sau mỗi đợt, mỗi giai đoạn, mỗi phong trào thi đua, biểu dương, khen
thưởng kịp thời để khuyến khích, động viên những tập thể, cá nhân có thành tích
tốt, tổ chức cho mọi người học tập, đồng thời uốn nắn những động cơ lệch lạc, thiếu
tích cực trong phong trào thi đua. Theo Hồ Chí Minh: khen thưởng là một cách giáo
dục làm cho con người ta hăng hái hơn và người chưa có thành tích thì hăng hái
phấn đấu vươn lên.
Trong phương pháp cơng tác đảng, cơng tác chính trị, Hồ Chí Minh đặc
biệt coi trọng giáo dục, thuyết phục bằng sự gương mẫu của cán bộ, của người
đi giáo dục.
Đây là biểu hiện điển hình của người cán bộ lãnh đạo của Đảng và cũng là
đặc trưng cơ bản về mặt phương pháp của công tác đảng, công tác chính trị của
quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân là hoạt động thuyết phục, giác ngộ quần
chúng. Đảng đòi hỏi mọi người cán bộ lãnh đạo muốn lãnh đạo, giáo dục, thuyết
phục, giác ngộ quần chúng thì phải bằng mệnh lệnh, bằng cưỡng chế, bắt buộc mà
phải bằng sự kiên trì tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục để cảm hố quần chúng,
thế nhưng dù cho ngơn từ có đạt đến trình độ nào về sự sâu sắc của nội dung cũng
như sự hồn hảo về hình thức thì vẫn khơng thể thay thế được vai trị của hoạt động
gương mẫu của cán bộ, đảng viên trước quần chúng, của cấp trên với cấp dưới


11

trong việc thuyết phục, giác ngộ cán bộ, chiến sỹ. Hồ Chí Minh viết: “Nói chung thì
các dân tộc phương Đơng đều giàu tình cảm, và đối với họ một tấm gương sáng còn
giá trị hơn một trăm bài tuyên truyền” 8 và Người chỉ rõ: “Nếu thuộc bao nhiêu sách
mà sống khơng có tình nghĩa thì sao gọi là hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin được”9.
Sức mạnh thuyết phục của cơng tác đảng, cơng tác chính trị theo tư tưởng
đạo đức và tác phong của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một sức mạnh nhân lên gấp bội
do đã kết hợp nghệ thuật nói chuyện với quần chúng và hành động gương mẫu của
bản thân người nói chuyện, là sức mạnh thống nhất giữa lời nói và việc làm của

người làm cơng tác đảng, cơng tác chính trị. Chủ tịch Hồ Chí Minh thường xuyên
nhắc nhở: “Mỗi người chỉ huy về quân sự cũng như về chính trị phải kiểu mẫu” 10.
Lời nói bao giờ cũng phải đi đơi với việc làm. Có thể chỉ làm mà khơng nói, vì
trong một số tình huống cơng tác đảng, cơng tác chính trị khơng nói tốt hơn là nói.
Thế nhưng nhất thiết khơng bao giờ chỉ nói mà khơng làm hoặc nói một đằng, làm
một nẻo. Người yêu cầu hành động gương mẫu đối với người lãnh đạo là tồn diện
khơng chỉ về mặt đạo đức, tác phong, mà cả về mặt trình độ năng lực chun mơn
nghiệp vụ. Theo Hồ Chí Minh, cán bộ, đảng viên ở lĩnh vực nào phải hiểu biết và
làm gương cho quần chúng về sự thành thạo nghề nghiệp ở lĩnh vực đó. Cán bộ,
đảng viên trong quân đội phải giỏi kỹ thuật, chiến thuật, phải làm gương cho quần
chúng trong nghệ thuật đánh giặc. Tuy nhiên, Người đặc biệt nhấn mạnh đến yêu
cầu đạo đức, đòi hỏi người cán bộ, đảng viên phải làm gương về mặt đạo đức cách
mạng cho quần chúng noi theo. Người nói: “Trước mặt quần chúng khơng phải ta
cứ viết lên trán hai chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến. Muốn hướng dẫn nhân
dân mình phải làm mực thước cho người ta bắt trước” 11. Yêu cầu về tư cách đạo
đức với cán bộ, đảng viên của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng là một yêu cầu tồn
diện, khơng phải chỉ về nội dung cơ bản của đạo đức cách mạng như: Lòng trung
8

Sđd, tập 1, tr. 263.
Sđd, tập 12, tr. 554.
10
Sđd, tập 5, tr. 204.
11
Sđd, tập 5, tr. 552.
9


12

thành với cách mạng, thái độ đối với bạn và thù, biết xả thân hy sinh, dũng cảm,
ngoan cường trong chiến đấu…, mà còn cả về những mặt trong sinh hoạt cá nhân.
Hồ Chí Minh căn dặn: người cán bộ chủ trì về chính trị “phải biết rõ và báo cáo cho
cấp trên rõ số lượng và chất lượng của bộ đội mình”, kịp thời “khen thưởng người
tốt, trừng phạt người xấu”, “ln ln săn sóc đến sinh hoạt vật chất” và chăm lo
đến đời sống tinh thần của bộ đội; tỷ mỷ, thận trọng trong công việc, dám nghĩ, dám
làm, dám chịu trách nhiệm, thực hiện cho được sự thống nhất giữa lý luận với thực
tiễn.
Trong cách đánh giá của dư luận xã hội Việt Nam về uy tín của một con
người, khơng có sự tách rời giữa đời sống công tác với đời sống riêng của cá nhân.
Cho đến nay, xã hội Việt Nam vẫn là một xã hội trọng hành vi đạo đức. Tâm lý dân
tộc Việt Nam không thể chấp nhận những cán bộ, đảng viên thiếu đạo đức, dù là có
tài năng. Do đó, uy tín của người cán bộ, đảng viên hiện nay đang phục thuộc một
phần quan trọng ở những hành vi đạo đức cá nhân của họ. Do vậy, công tác đảng,
công tác chính trị theo tư tưởng, đạo đức, tác phong Hồ Chí Minh địi hỏi người làm
cơng tác đảng, cơng tác chính trị phải khơng ngừng tu dưỡng đạo đức cá nhân, phải
làm mực thước cho quần chúng noi theo. Sự tu dưỡng phải nhằm đạt tới sự biến đổi
thực sự trong bản chất của mỗi con người, làm cho hành vi đạo đức cá nhân chỉ là
cái biểu hiện bên ngồi của cái bản chất trong sáng đó, khơng phải là giả tạo. Nó
hồn tồn trái với những hành vi đạo đức giả, “đóng kịch”, sẽ khơng có tác dụng
thuyết phục, cảm hố quần chúng. Người chỉ rõ: “chính trị viên lãnh đạo đội vũ
trang hay đội du kích bằng lời nói chưa đủ, phải lãnh đạo bằng hành động nữa.
Mình chủ trương cho đội làm việc gì thì mình phải làm trước, làm đúng, hết sức
làm hơn ai hết. Từ công việc nhỏ đến công việc to đều như thế, gặp lúc gay go,
nguy hiểm chừng nào thì người lãnh đạo càng xông pha bước trước chừng ấy mới
kéo được người khác theo mình”12.
12

Hồ Chí Minh Về xây dựng LLVTND, Nxb QĐND 1995, tr. 57.

13

1. 2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về tác phong công tác.
Cùng với việc bồi dưỡng phương pháp công tác cho cán bộ, đảng viên, Chủ
tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng bồi dưỡng, rèn luyện tác phong công tác, nhất là đối
với đội ngũ cán bộ chính trị trong qn đội. Người cho rằng tác phong cơng tác đó
là phương pháp đã được cá nhân hoá, cá thể hoá. Người địi hỏi cán bộ lãnh đạo
phải có tác phong quần chúng, tác phong dân chủ, tập thể, tác phong khoa học và
tác phong nêu gương, nói đi đơi với làm của cán bộ, đảng viên.
Tác phong quần chúng.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, tác phong quần chúng có ý nghĩa quan trọng
tương đối trong hoạt động công tác đảng, cơng tác chính trị, kể cả trong cơng tác
xây dựng Đảng, trong kiểm tra, giám sát, trong tham gia xây dựng đường lối, chính
sách của Đảng. Người yêu cầu mọi hoạt động của đội ngũ cán bộ, đảng viên phải
trên cơ sở lấy dân làm gốc, trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, phải dựa vào
dân, vào tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, vì lợi ích của dân mà đề ra đường lối,
chính sách, chủ trương, biện pháp cho phù hợp với lợi ích của dân, phù hợp với lợi
ích của quần chúng ở đơn vị. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, nước lấy dân làm gốc,
nhân dân là nền tảng, là cha mẹ của bộ đội, cho nên bộ đội phải bảo vệ dân, phải
giúp đỡ dân, phải làm cho dân tin, dân phục, dân yêu. Cũng như cán bộ phải quan
tâm chăm sóc bộ đội, thương yêu, giúp đỡ bộ đội, với quan điểm:
“Gốc có vững, cây mới bền
Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân”13
Quan điểm lấy dân làm gốc cũng là quan điểm xuyên suốt của Đảng ta, đã
được Đại hội VI của Đảng tổng kết thành bài học kinh nghiệm và đến Đại hội X
xác định rất rõ: “phát huy quyền là chủ của nhân dân, dựa vào nhân dân để xây
dựng Đảng”14. Vì vậy, chúng ta phải quán triệt sâu sắc nội dung này.
13

Sđd, tập 5, tr. 410.
Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb CTQG, h,
2006. tr. 303.
14


14

Để có tác phong quần chúng tốt, Hồ Chí Minh yêu cầu cán bộ, đảng viên
phải sâu sát gần gũi bộ đội, hiểu tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, chiến sỹ, chăm lo
mọi mặt đến đời sống bộ đội, thực sự yêu thương và tôn trọng con người, chú ý
lắng nghe và giải quyết thấu đáo những nhu cầu, kiến nghị chính đáng của bộ đội,
nghiêm túc tiếp thu phê bình của quần chúng và sửa chữa khuyết điểm của mình.
Cán bộ vừa làm tốt nhiệm vụ lãnh đạo, giáo dục, rèn luyện, vận động và tổ chức
quần chúng, vừa không ngừng học hỏi quần chúng, tôn trọng quyền làm chủ tập thể
của mọi cán bộ, chiến sỹ; thường xuyên và nghiêm túc tu dưỡng, rèn luyện để được
quần chúng mến phục, tin yêu. Người đòi hỏi: “Muốn hiểu biết, học hỏi dân chúng,
thì ắt phải có nhiệt thành, có quyết tâm, phải khiêm tốn, phải chịu khó. Nếu khơng
vậy, thì dân cũng khơng tin chúng ta. Biết họ cũng khơng nói. Nói họ cũng khơng
nói hết lời”15.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cịn nghiêm khắc phê phán những cán bộ tự coi mình
là “quan cách mạng”, “quan nhân dân”, “bệnh quan liêu”, xa rời quần chúng, “ngồi
một chỗ chỉ tay năm ngón”, mệnh lệnh, cửa quyền, khơng chú ý lắng nghe và đáp
ứng nguyện vọng chính đáng của quần chúng.
Tác phong dân chủ tập thể.
Đây là tác phong dựa trên cơ sở nguyên tắc tập trung dân chủ, trên cơ sở kết
hợp chặt chẽ cá nhân với tập thể, con người với tổ chức, nhằm phát huy cao nhất trí
tuệ của con người. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: Công việc cách mạng rất phức
tạp, không ai thấy hết, hiểu hết, làm hết được mọi việc, ngay đến anh hùng, lãnh tụ
cũng vậy. Người khẳng định: “Đem so với cơng việc của cả lồi người trong thế

giới, thì những đại anh hùng xưa nay cũng chẳng qua làm trịn bổn phận mà thơi” 16.
Cho nên, phải phát huy sức mạnh tập thể, cái thông minh của tập thể cần có sự
thơng minh của người dẫn đầu làm cho cái thông minh của tập thể tăng lên gấp bội.
Người yêu cầu: Công việc dù to, dù nhỏ đều phải được đem ra bàn bạc để tập thể
15
16

Sđd, tập 5, tr. 293.
Sđd, tập 5, tr. 256.


15

quyết định. Khi đã quyết định rồi thì phải giao cho từng người và phát huy trách
nhiệm của từng thành viên trong tổ chức thực hiện. Nếu có bàn bạc là bàn để thực
hiện quyết định của tập thể, chứ khơng được bàn lùi, bàn ngang… Trong q trình
thực hiện phải lắng nghe ý kiến của cán bộ, chiến sỹ, phải tôn trọng ý kiến của cán
bộ, chiến sỹ. Người chỉ rõ: “Chẳng những phải lãnh đạo quần chúng mà phải học
hỏi quần chúng. Câu đó có ý nghĩa là gì? Nghĩa là: Người lãnh đạo khơng nên kiêu
ngạo, mà nên hiểu thấu, sự hiểu biết và kinh nghiệm của mình cũng chưa đủ cho sự
lãnh đạo đúng đắn. Vì vậy, ngồi kinh nghiệm của mình, người lãnh đạo cịn phải
dùng kinh nghiệm của đảng viên, của dân chúng để thêm cho kinh nghiệm của
mình. Nghĩa là một giây, một phút cũng không thể giảm bớt mối quan hệ giữa ta
với dân chúng. Nghĩa là phải lắng nghe ý kiến của đảng viên, của nhân dân”17. Nhờ
đó mà phát huy được trí tuệ sáng tạo của tập thể, vừa phát huy được tính chủ động,
sáng tạo, dám nghĩ, dám làm dám chịu trách nhiệm của từng cá nhân trong quá
trình thực hiện nhiệm vụ.
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh ln tơn
trọng tập thể, ln coi mình là một thành viên của tập thể, gắn bó với tập thể, tơn
trọng tập thể. Người nói: “Bác muốn bàn luận dân chủ, các chú có ý kiến gì trái với

Bác thì cứ cãi, nhất trí rồi về làm mới tốt được. Khơng nên, Bác nói gì, các chú cứ
ghi vào sổ trong bụng thì chưa thật rõ, rồi các chú không làm, hay làm một cách qua
loa”18. Người căn dặn: “muốn biết rõ ưu điểm, khuyết điểm của mình, muốn biết
cơng tác của mình tốt hay xấu khơng gì bằng khun cán bộ mình mạnh dạn đề ra ý
kiến và phê bình. Như thế chẳng những khơng phạm đến uy tín của người lãnh đạo
mà lại tỏ ra dân chủ, thật thà trong Đảng. Nếu cán bộ khơng nói năng, khơng đề ý
kiến, khơng phê bình, thậm trí lại tâng bốc mình, thế là một hiện tượng rất xấu. Vì
khơng phải họ khơng có gì nói, nhưng vì họ khơng dám nói, họ sợ. Thế là mất hết

17
18

Sđd, tập 5, tr. 506.
Hồ Chí Minh, Biên niên tiểu sử, tập 10, Nxb CTQG, H. 1996, tr. 199.


16

dân chủ trong Đảng. Thế là nội bộ của Đảng âm u, cán bộ trở nên những cái máy,
trong lòng uất ức, khơng dám nói ra, do uất ức mà hoá ra oán ghét, chán nản”19.
Tác phong làm việc khoa học
Từ kinh nghiệm hoạt động cách mạng phong phú của mình, Chủ tịch Hồ
Chí Minh chỉ rõ một trong những phẩm chất quan trọng của người cán bộ cách
mạng là phải có phương pháp, tác phong làm việc khoa học. Người cán bộ có
phương pháp, tác phong làm việc khoa học mới hoàn thành tốt được các nhiệm vụ
được giao, mới được quần chúng nhân dân tín nhiệm. Bởi vì người cán bộ có tri
thức khoa, có năng lực cơng tác và luôn tâm huyết với nhiệm vụ, nhưng lại khơng
có tác phong làm việc khoa học, xa rời thực tiễn, thậm trí, chun quyền, quan liêu,
độc đốn… thì làm việc gì cũng gặp nhiều khó khăn vướng mắc. Vì vậy Chủ tịch
Hồ Chí Minh rất coi trọng tác phong khoa học. Người là mẫu mực về tác phong

khoa học. Trong nhiều bài nói, bài viết, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phê phán thẳng
thắn một số cán bộ thường xuyên mắc phải “bệnh giáo điều”, chỉ thuộc sách làu làu.
Cụ Mác nói thế này, Cụ Lênin nói thế kia, rồi biến một số câu chữ trong nguyên tắc
rồi áp đặt vào cuộc sống. Người cũng vạch rõ căn nguyên của bệnh kinh nghiệm đó
là kém lý luận hoặc là có thái độ khinh lý luận, mà Người đã ví một cách rất hình
ảnh: có kinh nghiệm mà khơng có lý luận, cũng như một mắt sáng, một mắt mờ.
Chính những cán bộ mắc bệnh kinh nghiệm, giáo điều thường trong cơng tác lãnh
đạo, chỉ đạo có những biểu hiện lý luận suông, phương pháp, tác phong làm việc
chủ quan, duy ý chí.
Để khắc phục triệt để các biểu hiện của tác phong thiếu tính khoa học, thiếu
tính thực tiễn vẫn tồn tại trong khơng ít cán bộ, đảng viên, Chủ tịch Hồ Chí Minh
chỉ rõ cần phải có những biện pháp cụ thể, mà Người gọi là “cách lãnh đạo”. Chủ
tịch Hồ Chí Minh phân tích sâu sắc về cách lãnh đạo, đó là nghệ thuật cơng tác lãnh
đạo quản lý của người cán bộ cách mạng được biểu hiện ra bằng tác phong làm việc
19

Sđd, tập 5, tr. 280.


17

một cách khoa học. Vì vậy, người cán bộ lãnh đạo khơng những vừa phải có đức có
tài, vừa “hồng”, vừa “chuyên”, nhưng đồng thời phải có “cách lãnh đạo”. Chủ tịch
Hồ Chí Minh cũng đặt ra yêu cầu rất cao đối với đội ngũ cán bộ chính trị các cấp
trong quân đội phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện trong mọi hồn cảnh, để
khơng ngừng hồn thiện phương pháp, tác phong làm việc khoa học, đáp ứng với
nhiệm vụ được giao.
Tác phong nêu gương, nói đi đơi với làm của cán bộ, đảng viên
Theo Hồ Chí Minh: “Người chính trị viên không phải một ông quan suốt
ngày ngồi bàn giấy viết thông báo và chỉ thị”, mà phải “nhúng tay vào mọi việc để

do đó dìu dắt người khác”20. Người cán bộ chính trị với hoạt động chủ yếu là hoạt
động lãnh đạo, phương pháp công tác chủ yếu là giáo dục, thuyết phục thông qua
hoạt động trực tiếp hàng ngày mà tác động xây dựng nhân cách từng con người và
tập thể quân nhân, bảo đảm cho mỗi quân nhân và tập thể quân nhân “đi đúng con
đường chính trị”, hăng hái thực hiện mọi nhiệm vụ. Do đó, tác phong của người cán
bộ chính trị phải là người đại diện cho tinh thần, trí tuệ của Đảng, là tấm gương mẫu
mực để cán bộ, chiến sỹ noi theo. Trong lời nói cũng như trong việc làm khơng
được dùng quyền uy cá nhân áp đặt cho tập thể hay mượn danh tổ chức để áp đặt
mọi người phục tùng mà phải bằng đạo đức, trí tuệ, phương pháp, tác phong của
mình để thuyết phục; phải biết dựa vào đường lối, chính sách của Đảng, bằng thực
hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình trong Đảng để giáo dục,
thuyết phục cán bộ, đảng viên và quần chúng. Qua đó, làm cho cán bộ, đảng viên
và quần chúng hăng hái đề xuất ý kiến tham gia xây dựng chủ trương, biện pháp
lãnh đạo, xây dựng tổ chức đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên; quán triệt và
thực hiện chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ
của đơn vị.

20

Hồ Chí Minh, Về xây dựng LLVTND, Nxb QĐND, tr. 55, 56.


18

Đối với hoạt động cơng tác đảng, cơng tác chính trị đó là tác phong cơng tác
dựa trên cơ sở tri thức khoa học, nắm vững quy luật khách quan để tiến hành hoạt
động cơng tác đảng, cơng tác chính trị. Tác phong khoa học thể hiện ở tính kế
hoạch, tác phong điều tra, đi sâu, đi sát cơ sở, dù là việc lớn, việc nhỏ đều phải được
nghiên cứu, xem xét với phương pháp khoa học. Khi tiến hành cơng tác đảng, cơng
tác chính trị phải xác định rõ ràng mục tiêu. Chủ tịch Hồ Chí Minh thường nhắc

nhở cán bộ: khi làm bất cứ việc gì cũng phải có tác phong điều tra, nghiên cứu để
nắm vững tình hình, trên cơ sở đó để xác định chủ trương, biện pháp cho đúng.
Người chỉ rõ: “Đảng có hiểu rõ tình hình thì đặt chính sách mới đúng. Bác muốn
Đảng hiểu rõ tình hình thì đảng viên và cán bộ phải điều tra và báo cáo rõ tình hình
từng xã, từng huyện, từng tỉnh, từng khu. Nếu không biết rõ tình hình mà đặt chính
sách thì kết quả là “nồi vng úp vung trịn”, khơng ăn khớp gì hết” 21. Người phê
phán lối làm việc “ngồi một chỗ chỉ tay năm ngón”, “cái lối làm việc như vậy rất có
hại. Nó làm cho chúng ta khơng đi sát phong trào, khơng hiểu rõ được tình hình bên
dưới, cho nên phần nhiều chủ trương của chúng ta không được thi hành đến nơi,
đến chốn”22.
Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, phương pháp và tác phong cơng tác đảng, cơng
tác chính trị ln gắn kết chặt chẽ, nhuần nhuyễn với nhau, nó là sự biểu hiện phẩm
chất, năng lực của người cán bộ, đảng viên trong hoạt động thực tiễn. Phương pháp
là cơ sở để hình thành và xây dựng nên tác phong cơng tác. Ngược lại, có phương
pháp cơng tác tốt mà tác phong công tác không phù hợp cũng không thể nâng cao
hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị được. Tác phong cơng tác tốt
sẽ giúp cho phương pháp công tác trở nên hiệu quả, thiết thực trong hoạt động cơng
tác đảng, cơng tác chính trị. Vì vậy, địi hỏi người cán bộ chính trị khơng chỉ có
năng lực trí tuệ ngang tầm mà cịn phải có năng lực lãnh đạo, năng lực tổ chức thực

21
22

Sđd, tập 4, tr. 484 - 485.
Sđd, tập 5, tr. 73.


19

tiễn giỏi đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong mọi điều kiện, mọi tình huống của

sự nghiệp cách mạng.
2. Bồi dưỡng phương pháp, tác phong công tác đảng, công tác chính trị
cho cán bộ chính trị ở phân đội hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
2. 1. Sự cần thiết phải bồi dưỡng phương pháp, tác phong công tác đảng,
cơng tác chính trị cho cán bộ phân đội.
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh
ln là tấm gương sáng về phương pháp, tác phong công tác. Người thường xuyên
quan tâm đến việc bồi dưỡng, rèn luyện phương pháp, tác phong công tác của đội
ngũ cán bộ của Đảng, Nhà nước nói chung và quân đội nói riêng, Người nói: “Cán
bộ là cái gốc của mọi công việc”23. “Công việc thành công hay thất bại đều do cán
bộ tốt hay kém”24. Đội ngũ cán bộ chính trị nói chung, cán bộ chính trị trong quân
đội mà đặc biệt là cán bộ chính trị cấp phân đội nói riêng, có vị trí, vai trò rất quan
trọng trong sự nghiệp xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của quân đội ta. Chủ
tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Chính trị viên là linh hồn của đội”25. “Tư cách của
chính trị viên có ảnh hưởng rất quan trọng đến bộ đội. Người chính trị viên tốt thì
bộ đội ấy tốt, người chính trị viên khơng hồn thành nhiệm vụ thì bộ đội ấy khơng
tốt”26.
Vai trị to lớn ấy của cán bộ chính trị nói chung, cán bộ chính trị cấp phân đội
nói riêng đã được cả lý luận và thực tiễn khẳng định. Nét đặc thù ở đây là cán bộ
chính trị ở phân đội là người chủ trì cơng tác đảng, cơng tác chính trị ở phân đội, là
người trực tiếp sống, ăn, ở, làm việc, sinh hoạt, hoạt động cùng bộ đội, trực tiếp tiến
hành cơng tác đảng, cơng tác chính trị, đưa đường lối, chủ trương, chính sách của
Đảng đến cán bộ, chiến sỹ, làm cho đơn vị luôn “đi đúng con đường chính trị vơ
sản”. Do đó, phương pháp, tác phong cơng tác đảng, cơng tác chính trị của cán bộ
23
24
25
26

Sđd,

Sđd,
Sđd,
Sđd,

tập
tập
tập
tập

5,
5,
4,
5,

tr.
tr.
tr.
tr.

269.
273.
222.
392.


20

chính trị ở phân đội có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả cơng tác đảng,
cơng tác chính trị ở cơ sở.
Mặt khác, hầu hết cán bộ chính trị ở phân đội là những cán bộ tuổi đời cịn

trẻ, kinh nghiệm tiến hành cơng tác đảng, cơng tác chính trị tích luỹ được chưa
nhiều, nên việc bồi dưỡng, rèn luyện phương pháp, tác phong công tác cho họ là hết
sức cần thiết.
Hơn 60 năm qua, quán triệt phương pháp, tác phong cơng tác đảng, cơng tác
chính trị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, việc giáo dục, bồi dưỡng phẩm chất, năng lực,
phương pháp, tác phong công tác đảng, cơng tác chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng
viên của Đảng, đặc biệt là đội ngũ cán bộ chính trị ngày càng được quan tâm và tiến
hành tốt hơn. Nhờ đó, phương pháp, tác phong cơng tác đảng, cơng tác chính trị của
đội ngũ cán bộ, đảng viên trong qn đội, trong đó có cán bộ chính trị ở phân đội
khơng ngừng được bổ sung, phát triển và hồn thiện, trực tiếp quyết định tới việc
nâng cao chất lượng, hiệu quả cơng tác đảng, cơng tác chính trị, góp phần giữ vững
và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với Quân đội nhân dân
Việt Nam, xây dựng và phát huy bản chất truyền thống của một quân đội cách
mạng, mang bản chất giai cấp cơng nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc.
Thực tiễn, qúa trình xây dựng, chiến đấu, trưởng thành và chiến thắng của quân đội
ta, cả trong kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ xâm lược, cả
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa hiện nay đã chứng
minh điều đó. Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp, tác phong cơng tác đảng,
cơng tác chính trị đến nay vẫn giữ nguyên giá trị, là sợi chỉ đỏ xuyên suốt chỉ đạo,
định hướng cho quá trình giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện phương pháp, tác phong
công tác đảng, công tác chính trị cho cán bộ, đảng viên của Đảng nói chung, cán bộ
chính trị ở phân đội nói riêng.
Trong những năm gần đây, quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết của
Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị trong thời kỳ mới, trong q trình thực


21

hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, việc bồi dưỡng, rèn luyện phương pháp, tác
phong công tác cho cán bộ chính trị cấp phân đội có nhiều chuyển biến tích cực,

góp phần quan trọng vào việc giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng ở đơn vị cơ sở,
thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ được giao và xây dựng đơn vị vững mạnh tồn
diện. Phần đơng cán bộ chính trị ở phân đội có phương pháp, tác phong cơng tác
tốt, giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, làm
việc có kế hoạch, khoa học, bám sát thực tiễn đơn vị, bộ đội để tiến hành cơng tác
đảng, cơng tác chính trị phát huy được vai trò tiền phong, gương mẫu, tận tuỵ với
công việc được quần chúng tin yêu, mến phục.
Tuy nhiên, phương pháp, tác phong của cán bộ chính trị ở phân đội vẫn còn
bộc lộ một số yếu kém, khuyết điểm như:
Một số cán bộ chính trị phân đội vẫn còn những biểu hiện của phương pháp,
tác phong “mệnh lệnh”, “áp đặt”, tác phong quan liêu, nắm và quản lý bộ đội không
chắc, thiếu sâu sát, gần gũi bộ đội, phát hiện và xử lý các vấn đề nảy sinh chưa nhạy
bén, linh hoạt, kịp thời. Trong công tác có lúc cịn tuỳ tiện, thiếu kế hoạch hoặc kế
hoạch khơng cụ thể và mang tính khả thi cao, có đồng chí cịn trọng hình thức hơn
là chất lượng, hiệu quả, nội dung của hoạt động công tác đảng, công tác chính trị
cịn thiếu trung thực, “che dấu khuyết điểm”, sợ phê bình… Một số đồng chí cịn
thiếu gương mẫu, lười học tập, rèn luyện, nói chưa đi đơi với làm. Việc quan tâm
bồi dưỡng, rèn luyện phương pháp, tác phong cơng tác cho cán bộ chính trị của cấp
uỷ, cơ quan chính trị, cán bộ cấp trên đối với cấp dưới có lúc, có nơi chưa đúng
mức, chưa thường xuyên… Những hạn chế, khuyết điểm trên ảnh hưởng trực tiếp
đến chất lượng, hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị ở đơn vị cơ sở, cần phải
được khắc phục.
Hơn thế nữa, trong tình hình hiện nay, trước những diễn biến phức tạp của
tình hình thế giới, khu vực và trong nước, trước sự chống phá ngày càng tăng của
các thế lực thù địch bằng chiến lược “diễn biến hồ bình”, “phi chính trị hố” qn


22

đội, đang đặt ra những đòi hỏi bức thiết đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục

chính trị tư tưởng cho bộ đội, xây dựng tổ chức Đảng trong sạch vững mạnh, cũng
như bồi dưỡng phương pháp, tác phong cơng tác đảng, cơng tác chính trị cho cán
bộ chính trị ở cấp phân đội.
Mặt khác, cơ chế thị trường, chính sách “mở cửa”, bên cạnh những kết quả
tích cực đưa lại cho đời sống kinh tế xã hội của đất nước, cịn có những mặt trái của
nó đang hàng ngày, hàng giờ tác động đến đời sống của bộ đội. Trong khi đó, nhiệm
vụ bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa của chúng ta trong giai đoạn hiện nay, đang đặt
ra những yêu cầu, nội dung mới. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X khẳng định: “
Xây dựng nền quốc phịng tồn dân và an ninh nhân dân vững mạnh; bảo vệ vững
chắc Tổ quốc, độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; bảo vệ Đảng, Nhà
nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ an ninh chính trị, an ninh kinh
tế, …, giữ vững ổng định chính trị của đất nước, ngăn ngừa, đẩy lùi và làm thất bại
mọi âm mưu, hoạt động chống phá, thù địch, không để bị động, bất ngờ” 27. Để hồn
thành nhiệm vụ đó, qn đội phải được xây dựng theo hướng cách mạng, chính
quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở, bảo đảm
cho quân đội không chỉ là cơng cụ bạo lực sắc bén, mà cịn là lực lượng chính trị
đặc biệt tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân, có đầy đủ khả năng tiến công
địch trên cả mặt trận đấu tranh vũ trang và phi vũ trang. Do vậy, đòi hỏi tất yếu phải
giữ vững và tăng cường hiệu lực công tác đảng, công tác chính trị, đội ngũ cán bộ
chính trị phân đội phải có sự chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng; có bản lĩnh chính
trị vững vàng, kiến thức, năng lực, phương pháp, tác phong công tác khoa học, dân
chủ, sâu sát, gần gũi bộ đội, biết lắng nghe ý kiến, tâm tư, nguyện vọng của mọi
người, hết lòng quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội, tạo sự
đoàn kết thống nhất trong toàn đơn vị.

Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện ĐHĐB Đảng toàn quốc lần thứ X, Nxb CTQG, H,
2006, tr. 108 - 109.
27

23

Do vậy, để đáp ứng sự phát triển của tình hình và nhiệm vụ trong thời kỳ
mới thì bồi dưỡng, rèn luyện phương pháp, tác phong công tác đảng, công tác chính
trị cho cán bộ chính trị phân đội theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Đây vừa là yêu cầu cơ
bản, thường xuyên, vừa là yêu cầu cấp thiết hiện nay.
2. 2. Nội dung, yêu cầu và giải pháp cơ bản bồi dưỡng phương pháp, tác
phong công tác đảng, công tác chính trị cho cán bộ chính trị ở phân đội theo tư
tưởng Hồ Chí Minh hiện nay.
Xuất phát từ đặc điểm của cán bộ chính trị ở phân đội, nội dung bồi dưỡng
phương pháp, tác phong công tác đảng, cơng tác chính trị tập trung chủ yếu vào một
số nội dung sau.
Tiếp tục bồi dưỡng thế giới quan, phương pháp luận của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp
luật của Nhà nước, nhiệm vụ của quân đội, của đơn vị cho cán bộ chính trị cấp
phân đội làm cho người cán bộ chính có sự giác ngộ sâu sắc lý luận của chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, ln kiên định với mục tiêu, lý tưởng của
Đảng, của cách mạng tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân,
sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội; nhanh
nhạy, tỉnh táo, sáng suốt trước những diễn biến phức tạp của tình hình, khơng dao
động, mơ hồ, thoả hiệp trước những âm mưu thủ đoạn của các thế lực thù địch
trong và ngoài nước.
Bồi dưỡng nhân cách, đạo đức của người cán bộ chính trị trong quân đội.
Đây là một yêu cầu rất quan trọng đối với người cán bộ chính trị trong quân
đội. Vì vậy, Hồ Chí Minh ln u cầu người cán bộ chính trị phải biết đặt lợi ích
của Đảng, của cách mạng, của nhân dân lên trên lợi ích của cá nhân; sống có hồi
bão, có lý tưởng; có niềm tin yêu mãnh liệt đối với bộ đội, đối với nhân dân; lạc
quan tin tưởng vào tương lai tươi sáng; sống trong sạch, lành mạnh, chân thành,
thẳng thắn, trung thực với mọi người; đi đầu trong gian khổ, sung sướng hưởng sau,

24

“giầu sang khơng thể quyến rũ, nghèo khó khơng thể chuyển lay, uy vũ không thể
khuất phục”; kiên quyết đấu tranh khắc phục mọi biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân,
luôn xứng đáng với lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “chính trị viên phải làm kiểu
mẫu trong mọi việc”.
Bồi dưỡng kinh nghiệm, cách thức tiến hành công tác đảng, cơng tác chính
trị, cách thức vận dụng kiến thức xây dựng Đảng, tiến hành cơng tác đảng, cơng
tác chính trị vào thực tiễn hoạt động công tác tư tưởng, công tác tổ chức, kỹ năng,
kỹ xảo tiến hành công tác đảng, cơng tác chính trị.
Cơng tác đảng, cơng tác chính trị là một trong những hoạt động lãnh đạo của
Đảng, thường xuyên đòi hỏi phải gắn chặt giữa lý luận và thực tiễn. Là người chủ
trì cơng tác đảng, cơng tác chính trị trong các phân đội, có vị trí, vai trị quan trọng
trong giải quyết các mối quan hệ chính trị - xã hội. Do đó, người cán bộ chính trị ở
phân đội khơng những cần có năng lực trí tuệ ngang tầm mà địi hỏi phải có năng
lực lãnh đạo, tổ chức thực tiễn giỏi. Hồ Chí Minh đã chỉ ra: “Người chính trị viên
phải có nhiều năng lực lãnh đạo, năng lực này phải đủ mọi mặt quân sự lẫn chính
trị, năng lực về tuyên truyền, tổ chức, xếp đặt kế hoạch, năng lực giải quyết vấn đề
cấp bách cũng như vấn đề sinh hoạt hàng ngày về chính trị hay vật chất” 28. Là
người đảm nhiệm công tác tư tưởng và công tác tổ chức người cán bộ chính trị ở
phân đội phải chủ động, sáng tạo trong giải quyết mối quan hệ giữa lãnh đạo với chỉ
huy, tập thể với cá nhân, phát huy tính tích cực của mỗi thành viên tạo nên sự vững
vàng của mỗi thành viên, tạo nên sự vững vàng thường xuyên của tổ chức, của đơn
vị cả trước mắt và lâu dài, cả trong lúc thuận lợi cũng như lúc khó khăn, gian khổ.
Bồi dưỡng phương pháp làm việc khoa học và tác phong quần chúng, dân
chủ tập thể.
Người cán bộ chính trị với hoạt động chủ yếu là hoạt động lãnh đạo,
phương pháp công tác chủ yếu là giáo dục thuyết phục, thơng qua hoạt động trực
28

Hồ Chí Minh về xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, (Biên niên những sự kiện và tư
liệu) Nxb QĐND. H. 1995, tr. 55.


25

tiếp hàng ngày mà tác động và xây dựng nhân cách từng con người và tập thể quân
nhân, bảo đảm cho mọi quân nhân và tập thể quân nhân “đi đúng con đường chính
trị” hăng hái thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ. Do đó, phong cách, tác phong của
người cán bộ chính trị có ảnh hưởng rất quan trọng đến bộ đội và tác động rất lớn
đến hiệu quả thực hiện nhiệm vụ của đơn vị. Theo Hồ Chí Minh, người cán bộ
chính trị trong bất kỳ hồn cảnh nào cũng phải nắm vững nguyên tắc, giữ nghiêm
kỷ luật, dân chủ bàn bạc trong tập thể, xây dựng bầu khơng khí dân chủ, tin tưởng
và đồn kết, tạo ra được sự giao hoà, đồng cảm giữa cán bộ và chiến sỹ. Hồ Chí
Minh căn dặn: cán bộ chính trị phải “ln săn sóc đến sinh hoạt vật chất” và chăm
lo đến đời sống tinh thần của bộ đội. Phải làm kiểu mẫu trong mọi việc, thực sự là
đầu tàu gương mẫu để mọi người học tập, noi theo.
Hình thức, biện pháp bồi dưỡng chủ yếu là thông qua tổ chức các hoạt
động thực tiễn, tập huấn, hướng dẫn của cơ quan chính trị cấp trên và tự rèn luyện
của cán bộ chính trị.
Yêu cầu bồi dưỡng:
- Bồi dưỡng phương pháp, tác phong cơng tác đảng, cơng tác chính trị cho
cán bộ chính trị phải trên cơ sở nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Bồi dưỡng phương pháp, tác phong cơng tác đảng, cơng tác chính trị phải
xuất phát từ thực tiễn cách mạng, nhiệm vụ quân đội, đơn vị, nhiệm vụ, u cầu
cơng tác đảng, cơng tác chính trị.
- Bồi dưỡng phương pháp, tác phong công tác đảng, cơng tác chính trị cho
cán bộ chính trị phân đội phải toàn diện, tập trung vào khâu yếu, mặt yếu, thường
xuyên, liên tục, triệt để, là trách nhiệm của mọi cấp, mọi ngành, trực tiếp là cấp uỷ,
chỉ huy, cán bộ chính trị ở cơ sở.

Giải pháp chủ yếu:
Một là, quán triệt sâu sắc và nâng cao nhận thức tư tưởng của Chủ tịch Hồ
Chí Minh về phương pháp, tác phong cơng tác đảng, cơng tác chính trị.