Tải Top 8 bài phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa siêu hay - HoaTieu.vn

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>1. Dàn ý phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa</b>
<b>I. Mở bài</b>

- Giới thiệu tác giả tác phẩm và nêu bật được tình huống truyện độc đáo trong tác phẩm là gì.
<b>II. Thân bài</b>

1. Giới thiệu chung

- Nguyễn Minh Châu là nhà văn giàu tâm huyết, luôn trăn trở về một nền văn học xứng đáng
với tầm vóc dân tộc và với sự kì vọng của nhân dân.

- Từ cảm hứng sử thi lãng mạn, huyền ảo đã từng tạo nên vẻ đẹp rực rỡ trong các tác phẩm
thời kì chiến tranh, cảm hứng của ông dần dần chuyển sang tính chất triết luận về những giá
trị nhân bản đời thường, khám phá ý nghĩa bản chất con người trong cuộc mưu sinh, trong
hành trình nhọc nhằn kiếm tìm hạnh phúc và hồn thiện nhân cách. Hai tập truyện ngắn
“Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành” (1983) và “Bến quê” (1985) đã đưa Nguyễn Minh
Châu lên vị trí “Người mở đường tinh anh và tài năng” (Nguyên Ngọc) của văn học nước ta
từ sau năm 1975.

Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” được in lần đầu tiên trong tập “Bến quê“, sau được tác
giả lấy làm tên chung cho cả tuyển tập truyện ngắn của mình, in năm 1987. Trong thiên
truyện ngắn này, Nguyễn Minh Châu đã tạo dựng được một tình hưống truyện vơ cùng đặc
sắc.

2. Phân tích tình huống truyện trong "Chiếc thuyền ngồi xa"
a) Định nghĩa tình huống truyện:

- Là hồn cảnh được tác giả tạo dựng bằng một sự kiện đặc biệt để từ đó thể hiện được chủ đề,
tư tưởng của tác giả.

b) Tình huống truyện trong “Chiếc thuyền ngồi xa” được xây dựng qua việc phát hiện ra

những nghịch lí của Phùng, một nghệ sĩ nhiếp ảnh săn tìm cái đẹp ở ngoài bãi biển và ở toà án
huyện

– Ở ngoài bãi biển

+ Phát hiện thứ nhất đầy thơ mộng: Bức tranh thiên nhiên tồn bích của chiếc thuyền lưới vó
đang tiến gần bờ trong buổi sớm mai “trước mắt tơi là một bức tranh mực tàu... tơi tưởng
chính mình vừa khám phá cái chân lí của sự hồn thiện...”. Trong đôi mắt người nghệ sĩ khát
khao cái đẹp thì đó là “cảnh đắt trời cho” chứa đựng chân lí sự hồn thiện, khiến tâm hồn anh
như được gột rửa, thanh lọc.

+ Phát hiện thứ hai đầy nghịch lí, phi nghệ thuật: Cảnh tượng xấu xí: người đàn bà xấu xí, mệt
mỏi, người đàn ơng cục mịch, hung bạo. Thiếu tính người: người chồng đánh đập vợ thơ bạo,
đứa con bảo vệ mẹ, đánh lại cha => Người nghệ sĩ cay đắng nhận ra: đằng sau cái đẹp cảnh
“đắt” trời cho là khung cảnh xấu xí, chứa đựng sự thật tàn nhẫn - nạn bạo hành gia đình.
– Trong toà án huyện

+ Người đàn bà dù bị đánh đập, bị nguyền rủa mỗi ngày bởi người chồng vũ phu nhưng khi
tịa khun bà bỏ chồng thì bà lại van xin “quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng
được, đừng bắt con bỏ nó”. Với bà “người đàn bà trên một chiếc thuyền khơng có đàn ơng” là
rất khó khăn. Dù người đó có vũ phu thì cũng cần đến những lúc sóng gió ngồi biển khơi.
Niềm vui của bà là được ngắm con cái ăn no, ngủ say và chờ đợi những đôi lúc “vợ chồng con
cái hòa thuận vui vẻ”, người đàn bà trên thuyền sống vì con.

+ Câu chuyện người đàn bà khiến Phùng và Đẩu một lần nữa nhận thức sâu hơn về cuộc đời:
++ Cuộc sống mưu sinh có thể làm người hiền lành trở nên thô bạo

++ Đằng sau vẻ xấu xí kia thì người đàn bà lại nhân hậu, vị tha, hiểu đời

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

++ Nhà nhiếp ảnh nhận ra nghệ thuật thì đẹp đấy nhưng cuộc đời sinh ra nghệ thuật vẫn nhiều

khiếm khuyết. Hình thức bên ngồi của người đàn bà khơng nói lên được lịng vị tha, nhân
hậu và nỗi đau bên trong. Người cán bộ đơi khi lại chưa thể thấu hiểu vì cịn thiếu trải
nghiệm.

3. Ý nghĩa tình huống truyện:

– Tư tưởng và chủ đề của tác phẩm được thể hiện qua tình huống truyện: Đó là những phát
hiện sâu sắc của người nghệ sĩ về cuộc đời, con người, sự gắn kết giữa nghệ thuật và đời
sống.

+ Cuộc đời vốn là bức tranh nhiều màu sắc, nhiều nghịch lý mà khi nhìn vẻ bề ngồi khó lịng
mà đánh giá. Từ cái nhìn của chánh án Đẩu, tác giả cho ta cái nhìn đa chiều, tồn diện.

+ Đơi khi thiện chí khơng là chưa đủ để giúp đỡ ai đó, cần phải gắn liền với thực tế để trải
nghiệm, thấu hiểu họ.

+ Mỗi chúng ta cần nhìn lại bản thân để hồn thiện nhân cách.

+ Nghệ thuật khơng thể tách rời cuộc đời, nó phải có cội rễ từ đời sống và phản ánh đời sống
chân thật nhất.

– Tình huống truyện cịn mang ý nghĩa nền tảng để nhà văn xây dựng thành công nhân vật:
+ Người đàn bà hàng chài với nỗi khổ cả thể xác lẫn tâm hồn thế nhưng vẫn ngời lên đức tính
tốt đẹp của người phụ nữ.

+ Người chồng là kết quả của cuộc sống túng thiếu, bế tắc

+ Phùng – người nghệ sĩ tha thiết với cuộc đời, Đẩu - chánh án có lịng tốt nhưng cả hai cịn
thiếu kinh nghiệm sống.

– Tình huống truyện cịn lơi cuốn người đọc bởi nhiều sự vỡ ra, bất ngờ.

– Tình huống truyện chứa đựng giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc của nhà văn:
+ Giá trị hiện thực: Cuộc sống đói nghèo lạc hậu tăm tối là nguyên nhân dẫn tới nạn bạo hành
gia đình. Cuộc chiến đấu bảo vệ quyền sống của cả dân tộc trải qua bao hi sinh gian khổ
nhưng cuộc đấu tranh bảo vệ quyền sống của từng con người còn đầy cam go, lâu dài, cần có
sự quan tâm của cách mạng, của cộng đồng

+ Giá trị nhân đạo: Sự chia sẻ cảm thông của tác giả với những số phận đau khổ tủi nhục của
những người lao động vô danh đông đảo trong xã hội. Lên án, đấu tranh với cái xấu, cái ác
vẫn còn tồn tại trong từng gia đình. Phát hiện, ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp của người lao
động.

<b>III. Kết bài</b>

- Tình huống truyện là một thành cơng lớn của truyện ngắn nói chung và của tác phẩm “Chiếc
thuyền ngồi xa” nói riêng.

- Với tình huống truyện độc đáo sẽ tạo ra tài năng của tác giả.
<b>2. Tình huống truyện Chiếc thuyền ngồi xa - Mẫu 1</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Tình huống truyện có thể hiểu là hoàn cảnh, bối cảnh của một câu chuyện mà trong đó có một
hoặc một vài sự kiện đặc biệt xảy ra, mà theo như Nguyễn Minh Châu đó là “tình thế của câu
chuyện, là khoảnh khắc mà trong đó sự sống hiện ra rất đậm đặc”. Và chính tình huống truyện
đã trở thành chìa khóa then chốt, là điểm tựa để tác giả dễ dàng làm nổi bật cuộc sống cũng
như cá tính của tồn nhân vật, đồng thời cũng là cách để tác giả bộc lộ những tư tưởng, những
suy nghĩ của của mình. Và trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngồi xa tình huống truyện ở đây
là một tình huống mang tính nhận thức thơng qua hai bức tranh, một là bức tranh ở bãi biển
sáng sớm và bức tranh thứ hai chính là bức tranh ở tịa án của huyện. Điểm chung là chúng
đều chứa đựng những nghịch lý bất ngờ, từ đó để lại cho nhiếp ảnh Phùng, cũng như độc giả

những nhận thức mới mẻ về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống.

Tình huống truyện đầu tiên diễn ra trên bãi biển, bắt đầu với chuyện nhiếp ảnh gia Phùng
được giao nhiệm vụ chụp lấy một bức ảnh đẹp về cảnh biển buổi sáng sương mù để in làm bộ
lịch nghệ thuật. Với tâm thế của một nhà nghệ thuật chân chính khao khát cái đẹp, Phùng đã
mai phục ở bãi biển này đến cả chục ngày, tuy nhiên vẫn chưa chụp được bức nào thật sự
đáng giá. Trong khi người nghệ sĩ quyết định chọn một bức ảnh trong số ảnh đã chụp được
làm kết quả báo báo, thì bất ngờ anh lại gặp được một cảnh “đắt” trời cho, cảnh mà suốt đời
cầm máy Phùng chưa bao giờ thấy được mà người nghệ sĩ đã xuýt xoa ví như “một bức tranh
mực tàu của một danh họa thời cổ”. Hình ảnh chiếc thuyền lưới vó dưới ánh bình minh mờ
ảo, với những gam màu hồng hồng của ánh nắng bình minh tạo nên một “vẻ đẹp thực đơn
giản và tồn bích”, mà đứng trước cảnh tượng ấy người nghệ sĩ thấy trái tim mình thắt lại, bối
rối, rồi đưa máy lên chụp “liên thanh” hết cả một phần tư cuốn phim. Thậm chí người nghệ sĩ
đã nhận định rằng bản thân đã “khám phá ra chân lý của sự toàn thiện, khám phá ra khoảnh
khắc trong ngần của tâm hồn”. Đây có thể nói là sự phát hiện của một người nghệ sĩ chân
chính, người có thể hiểu, khám phá và chỉ cần lướt qua cũng đã có thể nắm bắt được cái thần
của bức tranh, nắm bắt được linh hồn của sự vật. Và cũng từ tình huống truyện thơng qua phát
hiện thứ nhất của nghệ sĩ Phùng, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã khéo léo bộc lộ quan điểm
của mình về cái đẹp “bản thân cái đẹp là đạo đức”. Thế nhưng đối lập hoàn toàn với cái cảnh
“đắt” trời cho, với bức tranh tồn thiện, tồn mỹ, thì bước xuống từ chính con thuyền ấy lại là
hai con người đọng lại như một nỗi ám ảnh, trên con thuyền đó cũng có những mảnh đời bất
hạnh, những nỗi khốn khổ của một gia đình làng chài lênh đênh trên sóng biển ẩn dưới cái vẻ
đẹp thơ mộng đến khơng thực trong mắt người nghệ sĩ. Tiếng thét của người đàn ơng dường
như đã xé tan cái bức họa tồn bích “Cứ ngồi nguyên đấy. Động đậy tao giết cả mày đi bây
giờ”. Bóng người hiện rõ hơn, đó là một người đàn bà xấu xí, thơ kệch, mặt đầy rỗ, trông mệt
mỏi sau một đêm dài thức kéo lưới, người đàn ơng đi sau mái tóc tổ quạ, chân đi hình chữ bát,
ánh mắt độc dữ nhìn chằm chằm vào tấm lưng người đàn bà. Rồi một cuộc bạo hành gia đình
diễn ra ngay trước mắt Phùng, gã đàn ông rút thắt lưng quất liên tiếp vào vợ, miệng rít lên
những tiếng căm hận “Mày chết đi cho ơng nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ”, những
tưởng chỉ có kẻ thù mới đối với nhau như thế chứ không phải là một cặp vợ chồng. Người đàn

bà im lặng, nhẫn nhục chịu đựng, không chống trả cũng khơng chạy trốn. Tất cả những sự
việc kinh hồng ấy diễn ra nhanh quá, khiến Phùng chưa thể phản ứng lại được, bởi chỉ mới 5,
10 phút trước nó cịn là một cảnh “đắt” trời cho, còn bây giờ lại là một cảnh khủng khiếp,
Phùng không thể hiểu nổi những gì đang xảy ra trước mắt. Chỉ kịp vứt máy ảnh chạy đến
ngăn cản, rồi anh chàng lại chứng kiến tiếp cảnh đứa con trai vì thương mẹ mà đánh lại cả bố,
nó lại căm thù bố như kẻ thù, như ác quỷ. Cuối cùng những con người ấy rời đi chỉ để lại một
bãi cát mênh mông và hoang vắng, khơng cịn bóng dáng của một cảnh “đắt” trời cho mà
người nghệ sĩ chộp được ban nãy. Như vậy tổng kết lại tình huống truyện trên bãi biển mở ra
bằng một bức họa tuyệt diệu, tồn bích, sau đó bị phá vỡ bởi cảnh tượng gia đình tan hoang,
thù ghét lẫn nhau cũng bởi chính những con người bước xuống từ chiếc thuyền trong sương
sớm. Và cái phát hiện tưởng như trong sáng, tổng hợp vẻ đẹp chân thiện mỹ ấy hóa ra lại ẩn
chứa những điều ghê gớm và đáng sợ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó,...”. Phản ứng ấy của người
đàn bà làng chài khiến cả Phùng và Đẩu vơ cùng khó hiểu, gian phịng trở nên ngột ngạt và
khó chịu vơ cùng. Cũng từ đây Phùng bắt đầu nhận thức được nỗi lòng của người đàn bà, hóa
ra chị cam chịu nhẫn nhục từng ấy năm, rốt cuộc cũng chỉ vì một chục đứa con đang chờ ăn
trên chiếc thuyền của hai vợ chồng chị. Qua lời lý giải của người đàn bà, Đẩu cũng hiểu ra
rằng mình khơng hiểu nỗi khốn khổ của một người đàn bà, đặc biệt lại là người đàn bà làm
nghề chài lưới mà khơng có người đàn ơng chèo chống những ngày mưa bão, trở trời. Mình
bản thân chị không thể nào gồng gánh nuôi nấng từng ấy đứa con mà khơng có chồng, những
nỗi vất vả ấy cả Phùng và Đẩu sẽ chẳng bao giờ hiểu được bởi họ không phải là chị, không
phải là một người đàn bà có số kiếp bất hạnh và chịu đựng hy sinh vì con cái. Và trong cuộc
đời khổ cực của người đàn bà làng chài cũng có những lúc chị cảm thấy hạnh phúc khi được
nhìn thấy các con ăn no, chỉ bấy nhiêu đấy thôi cũng đáng để cho chỉ đánh đổi bằng những
trận đòn, sự nhẫn nhục, chịu đựng chung sống với gã chồng vũ phu. Ngay lúc này đây trong
đầu Phùng và Đẩu mới vỡ ra một lẽ rằng cái có lý nó tồn tại ngay trong nghịch lý của cuộc
sống, sự cố chấp không ly hôn của người đàn bà nếu chỉ nhìn từ vị trí khách quan của hai
người thì đó là nghịch lý đến khó hiểu, thế nhưng đứng vào vị trí của người phụ nữ đó thì nó
lại trở nên có lý. Rốt cuộc phụ nữ hy sinh, chịu đựng cũng chỉ vì con cái, vì muốn con được

ăn no, được lớn lên, và được có một gia đình đầy đủ cả cha lẫn mẹ. Khơng chỉ vậy xét từ vị trí
của người đàn bà làng chài, thì sự vũ phu của chồng cũng chỉ vì khổ quá, chị hiểu chồng và
bênh vực chồng, người đã có ơn với chị, và chị trân trọng gia đình, mái ấm của mình, khơng
muốn nó sự xáo trộn nào cả.

Như vậy thơng qua hai tình huống truyện ở bờ phá và ở tòa án huyện, tác giả Nguyễn Minh
Châu đã cho chúng ta những nhận thức rõ nét hơn về cách nhìn nhận cuộc đời và con người.
Chúng ta khơng thể chỉ nhìn nhận sự vật một cách phiến diện, mà phải có cái nhìn đa diện
nhiều chiều, không thể chỉ muốn thu lấy một vẻ đẹp tĩnh mà bỏ qua sự tồn tại của con người,
cũng khơng thể vì tơn thờ nghệ thuật tuyệt đối mà bỏ qua những sự thật, những éo le bất cơng
đang tồn tại đằng sau nó, mà khi làm nghệ thuật quan trọng nhất người nghệ sĩ phải đi sâu vào
cuộc đời để thấm thía, để cảm nhận vẻ đẹp thật sự khơng ở đâu xa trong chính tâm hồn của
con người. Bởi nghệ thuật thì xa nhưng cuộc đời thì gần. Đồng thời tình huống truyện cũng
cho chúng ta những cảm nhận rõ ràng hơn về vẻ đẹp tâm hồn của người đàn bà làng chài.
<b>3. Tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa - Mẫu 2</b>

Nguyễn Minh Châu là một cây bút lớn của nền văn học Việt nam hiện đại. Ơng có nhiều đóng
góp cho văn chương của dân tộc trong thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đặc biệt tác
phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của tác giả sau năm
1975. Nhà văn đã xây dựng được một tình huống truyện độc đáo.

Đối với truyện ngắn, tình huống truyện là yếu tố then chốt và có vai trị quan trọng. Tình
huống truyện cũng là cơ sở để tác giả xây dựng câu chuyện độc đáo, thu hút sự chú ý của
người đọc.

Trong truyện ngắn, “ Chiếc thuyền ngoài xa” bao trùm tác phẩm là cách Nguyễn Minh Châu
xây dựng tình huống nhận thức mang ý nghĩa khám phá và phát hiện đời sống. Truyện xoay
quanh đến chuyến đi thực tế của nhân vật phùng ở vùng biển miền Trung. Trong chuyến đi
này, nhân vật Phùng có những chuyển biến nhận thức rất sâu sắc.

Tình huống truyện diễn ra với hai phát hiện đầy trái ngược của nhiếp ảnh Phùng. Phát hiện
thứ nhất là vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa trong sương sớm. Sau mấy ngày chờ đợi, Phùng
bất ngờ khám phá vẻ đẹp của con thuyền được bao bọc “trong bầu sương mù trắng như sữa có
pha đơi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. Đối với Phùng đang đi tìm kiến cái
đẹp thì đây là một cảnh đắt trời cho. Khung cảnh ấy hiện lên như một bức tranh tồn bích. Và
đối với một người nghệ sĩ như Phùng, đứng trước cảnh đẹp đó, Phùng vô cùng xúc động và
hạnh phúc. Anh đã liên tục bấm máy ghi lại khoảnh khắc đắt giá mà hiếm khi có được lần hai
như này.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

nhất. Bước xuống từ con thuyền kia là hình ảnh con người nhưng xấu xí và thơ kệch. Từ
ngoại hình cho đến tính cách đều tốt lên là những con người lam lũ nghèo khổ. Và tiếp nữa,
Phùng phát hiện ra cảnh bạo hành ngay trước mặt mình. Hình ảnh người đàn ông vùng biển
đánh đập dã man người vợ của mình. Kèm theo đó là những lời chửi rủa vơ cùng thậm tệ.
Đáng ngạc nhiên hơn là hình ảnh trẻ thơ như thằng Phác cũng lao vào đánh bố để bảo vệ mẹ.
Những cảnh này xưa nay vốn trái lại với luân thường đạo lý. Nhưng hôm nay đây, Phùng
được chứng kiến tận mắt những hình ảnh chân thực nhất. Sau những phát hiện đầy bất ngờ
như vậy, dường như trong nhận thức của nhân vật Phùng đã có sự thay đổi.

Tình huống truyện tiếp theo là cuộc đối thoại giữa Phùng, Đẩu và người đàn bà làng chài ở
toà án huyện. Nhân vật Phùng tiếp tục được thay đổi nhận thức và Đẩu cũng là nhân vật rút ra
được nhiều bài học cuộc sống. Trái với lời khuyên của Đẩu dành cho người đàn bà làng chài
là hãy bỏ chồng vì khơng thể nào sống được với gã đàn ơng vũ phu đày đọa người phụ nữ như
vậy. Nhưng không, tưởng chừng là những lời khuyên chân thành ấy người phụ nữ sẽ nghe
theo nhưng người phụ nữ ấy lại xin tịa khơng ly hơn với người đàn ơng đó. Tưởng chừng như
đầy trái ngược vì khơng ai muốn sống cùng với người đàn ông vũ phu. Ngay cả Đẩu và Phùng
cũng đều hết sức ngạc nhiên. Nhưng sau tất cả những điều phi lí ấy lại trở thành những lý lẽ
vơ cùng thuyết phục trong hồn cảnh của người phụ nữ làng chài. Cả phùng và Đẩu đều được
nghe những câu chuyện gan ruột từ đáy lòng của người phụ nữ làng chài trong cuộc sống mưu
sinh trên biển phải cần đến bàn tay của người đàn ông. Cuộc trò chuyện này cũng giúp Đẩu và
phùng nhận ra được nhiều chân lý của cuộc sống và giúp hai nhân vật nhận thấy được cịn rất

nhiều góc khuất đằng sau cuộc sống.

Thơng qua tình huống truyện của “Chiếc thuyền ngồi xa” Nguyễn Minh Châu thể hiện rất
nhiều thơng điệp có ý nghĩa sâu sắc. Không thể đơn giản, sơ lược khi nhìn nhận đánh giá một
hiện tượng mà cần có cái nhìn đa diện, nhiều chiều.Thơng qua đó, nhà văn cũng nêu lên thông
điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời. Người nghệ sĩ không thể đứng từ xa để nhìn
ngắm cuộc sống mà phải kéo gần khoảng cách giữa nghệ thuật và cuộc đời. Tình huống
truyện cũng góp phần tơ đậm giá trị nhân đạo của tác phẩm.

<b>4. Tình huống truyện Chiếc thuyền ngồi xa - Mẫu 3</b>

Nguyễn Minh Châu là một nhà văn tiên phong trong thời kỳ đổi mới, người được xem là
“không thể thay thế” cho giai đoạn văn học này. Hành trình sáng tác của ông trải qua hai thời
kỳ chống Mỹ và thời kỳ đổi mới sau 1975. Ở thời kỳ đổi mới Nguyễn Minh Châu được coi là
“người mở đường tinh anh và tài năng”, truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” là một truyện
ngắn đặc sắc của ơng. Truyện xốy sâu vào bức tranh hiện thực đời thường của người lao
động ở một vùng ven biển miền Trung sau chiến tranh. Thể hiện cái nhìn sâu sắc của

tác giả về cuộc sống và băn khoăn về thân phận con người. Thành công và nghệ thuật nổi bật
của Nguyễn Minh Châu trong tác phẩm là xây dựng tình huống truyện vơ cùng độc đáo.
Đối với truyện ngắn, tình huống truyện giữ vai trò là hạt nhân của cấu trúc thể loại, nó chính
là cái hồn cảnh riêng (thời gian, khơng gian, sự việc diễn ra trong thời gian, khơng gian
đó,...) được tạo nên bởi một sự kiện đặc biệt khiến cho tại đó, cuộc sống hiện lên đặc sắc nhất
và tư tưởng của tác giả cũng được bộc lộ rõ nét nhất.

Có ba loại tình huống phổ biến trong truyện ngắn: tình huống hành động, tình huống tâm
trạng và tình huống nhận thức. Tình huống hành động nhằm hướng tới hành động có tính
bước ngoặt của nhân vật, tình huống tâm trạng chủ yếu khám phá diễn biến tình cảm, cảm xúc
của nhân vật và tình huống nhận thức chủ yếu cắt nghĩa giây phút “giác ngộ” chân lý của
nhân vật. Tình huống trong “Chiếc thuyền ngồi xa” thuộc loại tình huống nhận thức.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

chụp tấm ảnh cho cuốn lịch năm sau, anh thấy cảnh đẹp như tranh vẽ. Phùng đã phục kích
mấy buổi sáng mà chưa chụp được bức nào. Sau một tuần lễ suy nghĩ tìm kiếm Phùng quyết
định thu vào cuốn lịch năm sau bức ảnh cảnh thuyền đánh cá thu lưới lúc bình minh. Đó là
chiếc thuyền ngoài xa trong màn sương sớm đẹp như tranh vẽ cảnh đẹp đến mức Phùng thấy
“có lẽ suốt cuộc đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi thấy một cảnh đắt trời cho như vậy"… cái
khoảnh khắc đó hạnh phúc tràn ngập tâm hồn mình. Do cái đẹp tuyệt đỉnh ngoại cảnh vừa
đem lại “Phùng nhanh chóng bấm máy

thu lấy một cảnh khơng dễ gì gặp trong đời". Nhưng lúc ấy, khi chiếc thuyền đâm thẳng vào
bờ Phùng thấy hai vợ chồng làng chài đi xuống, anh chứng kiến những người chồng đánh vợ
hết sức dã man, lão đàn ông hùng hổ, mặt đỏ gay, hắn rút trong người ra một chiếc thắt lưng
quất tới tấp vào lưng người đàn và lão vừa đánh vừa thở hộc hộc, hai hàm răng nghiến ken
két, mỗi phát quất xuống hắn lại nguyền rủa bằng cái giọng đau đớn. Đứa con khơng thể đứng
n nhìn mẹ bị đánh, đã giành được chiếc thắt lưng, ưỡn thẳng người vung chiếc khóa sắt quất
vào khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng. Ba hôm sau, cũng trong màn sương sớm Phùng lại
chứng kiến cảnh lão đàn ông đánh vợ, cả chị gái tước đoạt dao găm mà đứa em trai định dùng
để bảo vệ người mẹ đáng thương. Phùng không thể ngờ rằng đằng sau bao cảnh đẹp tựa chiêm
bao lại là bao ngang trái của đời thường.

Bên cạnh đó là khía cạnh nhận thức của tình huống thể hiện qua những phát hiện về đời sống
của hai nhân vật Phùng và Đẩu.

Phùng nhận thấy cái đẹp của ngoại cảnh có khi che khuất cái xấu của đời sống. Lúc đầu,
người nghệ sĩ ngây ngất trước vẻ đẹp bề ngồi của hình ảnh con thuyền nhưng sau đó Phùng
nhận ra vẻ đẹp ngoại cảnh đó đã che lấp cuộc sống nhức nhối bên trong con thuyền. Cái xấu
cũng có thể làm cái đẹp bị khuất lấp. Khi tìm hiểu sâu về gia đình hàng chài, Phùng thấy cuộc
sống nhức nhối ấy làm che lấp đi vẻ đẹp của thành viên trong gia đình. Trước đó, anh hàng
chài cũng là một người hiền lành, khơng bao giờ đánh vợ, người đàn ơng chính là nạn nhân
của đói nghèo lam lũ đã trở thành vũ phu, thơ bạo, đánh vợ như để giải thốt tâm lý, nỗi khổ

thường ngày. Vẻ đẹp của người phụ nữ yêu chồng, thương con, biết thấu hiểu, cam chịu và
hiểu lí lẽ. Chính từ những sự phức tạp ấy, Phùng nhận ra rằng để hiểu được sự thật đời sống
không thể nhìn đơn giản, người nghệ sĩ phải có cái nhìn đa chiều và sâu sắc hơn.

Ở nhân vật Đẩu – với tư cách là thẩm phán huyện, ở Đẩu cũng đã đọng lại những phát hiện.
Đằng sau cái vô lý là cái có lý, việc người đàn bà bị chồng hành hạ là vô lý nhưng người đàn
bà ấy không muốn rời bỏ chồng lại có lý do riêng. Đằng sau cái tưởng chừng đơn giản lại chất
chứa nhiều thứ phức tạp.

Ban đầu, Đẩu tưởng ly hôn là cách giải quyết dứt điểm sự việc, nhưng sau khi nghe những lời
phân trần của người đàn bà từng trải anh nhận ra quan hệ của họ có nhiều ràng buộc phức tạp
hơn. Từ những điều chiêm nghiệm của Phùng và Đẩu mang lại một bài học: muốn giải quyết
những vấn đề của đời sống, khơng chỉ dựa vào thiện chí, pháp luật hoặc lý thuyết sách vở mà
phải thấu hiểu cuộc sống và cần có giải pháp thiết thực.

Thành cơng trong truyện ngắn chính là việc Nguyễn Minh Châu xây dựng được tình huống
truyện đặc sắc, độc đáo, nhấn mạnh mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời. Người đọc ngộ
ra từng điều sau những tình huống truyện mang ý nghĩa sâu sắc, càng thêm thấm thía về lẽ
đời. Tác giả đã đem đến cho người đọc những cái nhìn mới mẻ về con người về đời sống
<b>5. Phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngồi xa - Mẫu 4</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Có ba loại tình huống phổ biến trong truyện ngắn: tình huống hành động, tình huống tâm
trạng và tình huống nhận thức. Nếu tình huống hành động chủ yếu nhằm tới hành động có
tính bước ngoặt của nhân vật, tình huống tâm trạng chủ yếu khám phá diễn biến tình cảm,
cảm xúc của nhân vật thì tình huống nhận thức chủ yếu cắt nghĩa giây phút "giác ngộ" chân lý
của nhân vật. Tình huống trong Chiếc thuyền ngồi xa của Nguyễn Minh Châu thuộc loại tình
huống nhận thức.

Trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu đã tạo ra tình huống truyện hết
sức độc đáo: Anh phóng viên Phùng đang làm công việc đi săn ảnh nghệ thuật và phong cảnh

để làm lịch. Một buổi sáng sớm anh đi trên bãi hiển, anh bỗng phát hiện ra một bức tranh
tuyệt tác của thiên nhiên, đó hình ảnh một chiếc thuyền ngồi xa thấp thống trong màn sương
sớm, lúc ẩn lúc hiện. Cảnh vật hiện lên trước mặt anh phóng viên Phùng là "một bức tranh
mực tàu của một danh họa thời cổ. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lịe nhịe" bầu sương mù
trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào "Toàn bộ khung cảnh
từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, một vẻ đẹp đơn giản và tồn bích" đã khiến
Phùng bối rối và trong trái tim Phùng "như có gì bóp thắt vào", và trong cái giây phút bối rối
ấy Phùng "tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy
cái khơng khí trong ngần của tâm hồn". Cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh đã mang lại
"khoảnh khắc hạnh phúc tràm ngập tâm hồn Phùng" và Phùng đã bấm máy liên tục để thu hết
vẻ đẹp tuyệt đỉnh của cảnh vật vào trong ống kính của mình.

Thế nhưng, khi chiếc thuyền vào tới bờ thì một sự thật trần trụi phơi bày trước Phùng, một sự
thật bi thương, đó là hình ảnh những con người lao động nghèo khổ, xơ xác, như khơng hề có
chút niềm vui, hạnh phúc nào cả. Phùng nghe tiếng anh hàng chài quát vợ "Cứ ngồi nguyên
đấy. Động đậy tạo giết cả mày đi bây giờ" rồi nhìn cảnh anh hàng chài "mặt đỏ gay, lão rút
trong người ra một chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa... quất tới tấp vào lưng người đàn
bà, hắn vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão
lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn: "Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết
đi cho ơng nhờ!"trong khi đỏ thì người đàn bà nhẫn nhục cam chịu tất cả những sự việc ấy
diễn ra làm cho Phùng "kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu tơi cứ đứng há mồm ra mà
nhìn...". Điều làm cho Phùng càng kinh ngạc sững sờ hơn khi nhìn cảnh thằng Phác lao vun
vút đến chỗ bố nó, giằng lấy cái thắt lưng trong tay bố nó "liền rướn thẳng người vụng chiếc
khóa sắt quật vào giữa khn ngực trần vạm vờ cháy nắng có những đám lơng đen như hắc ín,
loăn xoăn từ rốn mọc ngược lên" của bố nó để bảo vệ mẹ nó. Tình huống truyện này đã đưa ra
những vấn đề đầy nghịch lý, nghịch lý giữa cái đẹp của nghệ thuật với sự trần

Nghịch lý giữa người vợ tốt bị hành hạ nhưng vẫn không bỏ chồng, nghịch lý giữa sự vũ phu
tàn bạo của anh hàng chài với vợ nhưng không bỏ vợ. Với tình huống của truyện, nhà văn
Nguyễn Minh Châu đã đặt ra một vấn đề rất quan trọng để người đọc suy nghĩ, đó là mối

quan hệ giữa văn chương, nghệ thuật với cuộc sống. Nghệ thuật là một cái gì xa vời như chiếc
thuyền ngồi xa trong màn sương sớm mờ ảo, cịn cuộc sống thì rất cần như con thuyền khi đã
vào tới bờ. Hay nói một cách khác, Nguyễn Minh Châu cho rằng nghệ thuật trước hết phải
gắn liền với cuộc sống, phải phản ánh chân thật cuộc sống và góp phần cải tạo cuộc sống, làm
cho cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn. Quan điểm này của Nguyễn Minh Châu rất gần với
quan điểm của nhà văn Nam Cao "nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, không nên
là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật chỉ có thể là tiếng đau khổ kia, thoát ra từ những kiếp lầm
than... (Trăng sáng)".

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

phải là người làm ăn...cho nên các chú đâu có thể hiểu được cái việc của các người làm ăn
lam lũ, khó nhục...", " là bởi các chú khơng phải là đàn bà, chưa bao giờ các chú biết như thế
nào là nỗi vất vả của người đàn bà trên một chiếc thuyền khơng có đàn ơng...", "Đàn bà ở
thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không phải sống cho mình như ở trên đất được!
Mong các chú lượng tình cho cái sự lạc hậu. Các chú đừng bắt tơi bỏ nó!".

Những lời lẽ của người đàn bà khiến "Một cái gì mới vừa vỡ ra trong đầu vị Bao Công của cái
phố huyện miền biển". Đẩu chợt nhận ra rằng lịng tốt của

anh hóa ra phi thực tế. Anh bảo vệ luật pháp bằng sự thông hiểu sách vở nhưng trước thực tế
đa dạng, muôn nỗi, anh trở thành kẻ ngây thơ.

Những lời lẽ của người đàn bà đã giúp Đẩu nhận ra những nghịch lý của đời sống - những
nghịch lí buộc con người phải chấp nhận một cách chua chát "trên thuyền phải có một người
đàn ông dù hắn man rợ, tàn bạo". Từ đây, Đẩu có thể đã bắt đầu hiểu ra rằng muốn con người
thoát ra khỏi cảnh đau khổ, tăm tối, man rợ cần phải có những giải pháp thiết thực chứ khơng
phải chỉ là lịng tốt, thiện chí hoặc các lí thuyết đẹp đẽ nhưng xa rời thực tế.

Tình huống này cùng với tình huống trên của truyện, Phùng đã nhận ra rằng để hiểu được sự
thật đời sống không thể nhìn một cách đơn giản, phải đi sâu vào thực tế cuộc sống để hiểu
được thực tế cuộc sống, những nghịch lý nhưng cổ lý của cuộc sống.

Tóm lại, trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa nhà văn Nguyễn Minh Châu đã tạo nên
những tình huống truyện khá độc đáo, tạo cho người đọc sự suy nghĩ về mối quan hệ giữa
nghệ thuật và cuộc sống và đặt ra một vấn đề hết sức quan trọng của xã hội là khi nhìn cuộc
sống chúng ta phải có cái nhìn đa chiều, chúng ta mới hiểu cuộc sống sâu sắc hơn. Nếu nhìn
cuộc sống một cách hời hợt, theo cảm tính, theo sách vở... thì chúng ta chưa thể hiểu hết được
những nghịch lý nhưng có lí của thực tế cuộc sống.

<b>6. Phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngồi xa - Mẫu 5</b>

Nguyễn Minh Châu là người mở đường tinh anh và tài hoa của nền văn học trong giai đoạn
đổi mới sau năm 1975. Đứng trước sự thay đổi của thời đại, nhận thức được nhu cầu đổi mới
văn học, Nguyễn Minh Châu đã người tiên phong gieo những hạt giống đầu tiên trên con
đường đổi mới ấy. Nếu như trong giai đoạn trước Nguyễn Minh Châu sáng tác theo cảm hứng
sử thi đậm nét, sau năm 1975 ông đã chuyển sang cảm hứng thế sự với những vấn đề về đạo
đức và triết lý nhân sinh. “Chiếc thuyền ngoài xa” là truyện ngắn xuất sắc được sáng tác theo
cảm hứng thế sự ấy. Truyện ngắn đã xây dựng được tình huống đặc sắc, qua đó thể hiện được
những tư tưởng triết lí nhân sinh mà Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm.

Chiếc thuyền ngoài xa kể về chuyến đi thực tế của nghệ sĩ nhiếp ảnh gia tên Phùng, qua tình
huống bất ngờ mà Phùng bắt gặp trên bãi biển tác giả đã thể hiện được cái nhìn sâu sắc về
cuộc sống cũng như sự trăn trở về số phận của con người trong giai đoạn đổi mới.

Tình huống truyện của “Chiếc thuyền ngồi xa” cũng là tình huống đầy nghịch lý mà người
nghệ sĩ Phùng đã phát hiện khi tác nghiệp trên bãi biển. Anh Phùng nhận nhiệm vụ đến vùng
biển Miền Trung, cũng là nơi anh cùng đồng đội cầm súng chiến đấu giành lại độc lập cho
dân tộc, tự do cho nhân dân để chụp bộ ảnh làm lịch. Sau nhiều ngày chụp ảnh, Phùng đã phát
hiện ra khoảnh khắc trời cho, đó là khoảnh khắc cảnh biển trong cái hồng hồng của sương
sớm vô cùng thơ mộng, Phùng đã tiếp cận được cảnh chiếc thuyền ngồi xa vơ cùng thơ
mộng, anh đã bấm máy liên tục để ghi lại cảnh sắc trời cho này.

Tuy nhiên, cũng tại bãi biển ấy anh đã chứng kiến một nghịch cảnh của cuộc sống – cảnh bạo
hành trong gia đình làng chài sống trong chính chiếc thuyền kia, từ một trong những con
thuyền bước ra một người đàn ông to lớn, thơ lỗ, phía sau là người đàn bà khốn khổ, đáng
thương. Người đàn ông vừa đánh vừa chửi người đàn bà bằng những lời nói thậm tệ, tàn nhẫn
nhất, trong khi đó người đàn bà khơng hề phản kháng, cũng không cầu xin van lài mà chỉ im
lặng hứng chịu những trận đòn roi tàn nhẫn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

giúp đỡ người đàn bà nhưng lại bị nạn nhân từ chối quyết liệt. Chính nghịch cảnh cùng thái độ
của người đàn bà hàng chài khiến cho Phùng không sao hiểu được.

Người đàn bà bất hạnh, nạn nhân của bạo lực gia đình bị chính chồng của mình ngược đãi
nhưng vẫn cam chịu sống với người đàn ông tàn nhẫn, vũ phu. Khi biết được trận đòn roi trên
bãi biển chỉ là một trong rất nhiều trận đòn khác “ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận
nặng”, Phùng cũng như độc giả bàng hồng, khơng thể tin nổi trước thái độ cam chịu một
cách mù quáng của người đàn bà ấy. Không những thế, khi được Phùng và Đẩu giúp đỡ để bỏ
đi người đàn ơng vũ phu, thốt khỏi cuộc sống đọa đày như trong địa ngục thì người đàn bà
ấy đã quyết không bỏ chồng, quỳ xuống van lạy để không bỏ chồng và bênh vực cho người
chồng tàn nhẫn ấy.

Qua câu chuyện của người đàn bà hàng chài, Phùng và Đẩu cũng đã nhận ra nhiều góc khuất
tối tăm của cuộc sống, từ đó Phùng cũng nhận thức sâu sắc về nghệ thuật và cuộc sống. Cái
đẹp ngoại cảnh mà Phùng phát hiện chỉ là cái đẹp đẽ bề ngoài nhưng sâu bên trong cái đẹp đẽ
ấy lại che khuất đi những cái khốn khổ của đời sống. Khi mới phát hiện ra khung cảnh trời
cho, Phùng đã đắm chìm trong khát khao sáng tạo nghệ thuật, cảm thấy nhẹ nhõm như được
thanh lọc con người, nhưng sau đó anh lại phát hiện ra sự thật xù xì, tàn nhẫn bên trong cái
khung cảnh tồn bích đó.

Cái đẹp của khung cảnh thiên nhiên có thể che khuất đi sự thật tàn nhẫn thì cũng chính cái sự
thật, nghịch lý của cuộc sống cũng có thể làm cho cái đẹp bị khuất lấp, bởi khi nhận thức

được những góc khuất của cuộc sống, nhìn lại bức tranh cảnh biển mà mình đã chụp ảnh,
Phùng lại cảm thấy trăn trở, nhức nhối với những suy tư về cuộc sống.

Từ cái phức tạp của góc khuất cuộc đời, Phùng bỗng nhận ra rằng, để hiểu được sự thật của
đời sống khơng chỉ nhìn nhận, đánh giá bên ngồi mà cần nhìn sâu vào bản chất của cuộc
sống ấy, người nghệ sĩ phải có cái nhìn đa diện mà khơng thể nhìn như “chiếc thuyền ngồi
xa”.

Khơng chỉ nhận thức về nghệ thuật, mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời mà câu chuyện
của người đàn bà còn mang đến bước ngoặt về nhận thức về con người và xã hội của Phùng.
Đằng sau dáng vẻ cam chịu một cách vô lý đáng trách lại là một người đàn bà hiểu biết, đáng
thương. Dù bị đánh đập nhưng người đàn bà ấy quyết khơng chịu bỏ chồng vì có lý do riêng
của mình, chị ta muốn những đứa con có một gia đình hồn chỉnh, được ăn no. Người đàn bà
ấy cũng hiểu về người chồng của mình, rằng sự tàn nhẫn hiện tại không phải là bản chất mà
do người đàn ông ấy quá khổ.

Để giải quyết những vấn đề của cuộc sống khơng chỉ dựa vào thiện chí, tấm lòng, pháp luật
mà còn cần sự thấu hiểu về cuộc sống và có giải pháp thiết thực, bởi điều người đàn bà mong
muốn ở đây không phải sự giải thoát khỏi người chồng vũ phu mà là một giải pháp để cuộc
sống đỡ nghèo khổ, khốn khó.

Như vậy, tình huống truyện của Chiếc thuyền ngồi xa khơng chỉ là phát hiện mang tính
khám phá của Phùng mà cịn là tình huống nghệ thuật đặc sắc được dựng lên để thể hiện
những quan điểm, triết lí nhân sinh sâu sắc của Nguyễn Minh Châu.

<b>7. Phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngoài xa chi tiết - Mẫu 6</b>

Sau năm 1975, văn chương trở về với cuộc sống thường nhật. Và Nguyễn Minh Châu cũng là
một trong số những nhà văn đi đầu đổi mới. Ông khám phá nghệ thuật ở bình diện thế sự, làm
cho người đọc ý thức hơn về những vấn đề phức tạp của đời sống. Từ đó, con người ý thức

hơn về cuộc sống. Từ “Mảnh trăng cuối rừng” cho đến “Chiếc thuyền ngoài xa” là một q
trình thay đổi khơng chỉ về quan niệm nhân sinh mà còn về cả về quan niệm nghệ thuật. Tình
huống truyện trong Chiếc thuyền ngồi xa đã thể hiện rõ quan niệm của Nguyễn Minh Châu
về nghệ thuật và văn học. Cùng phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa.

Trước khi tìm hiểu và phân tích phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa, chúng ta
cần nắm được những nét chính về tác giả cũng như tác phẩm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

sức trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ. Năm 1965, ông từng làm tiểu đội trưởng tiểu đội
dân quân trực chiến tại khu vực cầu Hàm Rồng.

Năm 1966, ông nhập ngũ tham gia chiến đấu nhiều chiến trường ác liệt nhất của cuộc kháng
chiến. Sau khi giải ngũ, làm việc tại Tuần báo Văn nghệ thuộc Hội Nhà văn Việt Nam và là
Trưởng Đại diện của báo này tại phía Nam. Ơng là một trong những nhà văn tiến phong của
thời kỳ đổi mới. Nguyễn Minh Châu ln đi sâu khám phá đời sống ở bình diện thế sự.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa, ta thấy tác phẩm mang đậm dấu ấn phong
cách tự sự triết lý của ông. Truyện ngắn này được in trong tập truyện cùng tên xuất bản năm
1987. Chiếc thuyền ngoài xa là truyện ngắn tiêu biểu cho hướng tiếp cận đời sống từ góc độ
thế sự của Nguyễn Minh Châu ở giai đoạn sáng tác thứ hai.

Đối với truyện ngắn hay tùy bút, tình huống truyện chính là yếu tố then chốt, có vai trị quan
trọng trong việc thể hiện tư tưởng và nội dung của tác phẩm. Tình huống truyện cũng là cơ sở
để tác giả xây dựng câu chuyện một cách độc đáo cũng như thu hút sự chú ý của người đọc.
Nhìn chung tình huống truyện được chia thành ba loại cơ bản là tình huống hành động, tình
huống tâm trạng và tình huống nhận thức. Nếu tình huống hành động chủ yếu nhằm tới hành
động có tính bước ngoặt của nhân vật trong truyện, tình huống tâm trạng thì chủ yếu khám
phá diễn biến tình cảm hay cảm xúc của nhân vật, thì tình huống nhận thức lại chủ yếu cắt
nghĩa giây phút “giác ngộ” trong chân lý của nhân vật. Phân tích tình huống truyện chiếc
thuyền ngồi xa, ta thấy nó thuộc tình huống nhận thức.

Tình huống truyện theo Nguyễn Minh Châu chính là “Đơi khi người ta nghĩ ra một cái tình
thế xảy ra câu chuyện thật hay và thế là coi như xong một nửa. Nó là cái cớ chắc chắn hết sức
cụ thể và mang tính riêng ở đó cốt truyện và nhân vật nương tựa vào nhau để thực hiện đắc
lực tất cả ý định của tác giả”.

Đối với truyện ngắn, tình huống truyện tạo nên các sự kiện đặc biệt gây tác động mạnh mẽ
đến đời sống nhân vật và ở đó quan niệm nhân sinh của tác giả hiện lên rõ nét. Phân tích tình
huống truyện chiếc thuyền ngồi xa, ta thấy tình huống truyện là một hồn cảnh đầy éo le. Đó
là tình huống nhận thức của nhân vật để dẫn đến những giây phút giác ngộ sau này của nhân
vật. Tình huống truyện nằm ở hai phát hiện của nhân vật Phùng – đặc biệt ở cảnh Phùng và
Đẩu gặp lại người đàn bà ở tòa án huyện.

Có thể thấy, phân tích tình huống truyện Chiếc thuyền ngồi xa, ta thấy nó gắn liền với hai
phát hiện của người nghệ sĩ và sự “vỡ ra” của chánh án sau khi nghe câu chuyện của người
đàn bà hàng chài.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa đầu tiên cần đề cập đến vẻ đẹp của con
thuyền ngoài xa. Phùng là một nghệ sĩ nhiếp ảnh được phân công nhiệm vụ đến một vùng
biển để chụp ảnh chuẩn bị cho bộ sưu tập năm sau. Anh đã phục kích mấy buổi sáng nhưng
vẫn chưa chụp được tấm nào vừa ý. Sau gần một tuần lễ suy nghĩ, tìm kiếm, Phùng quyết định
thu cảnh đánh cá vào lúc bình minh. Và đó cũng là lúc Phùng phát hiện vẻ đẹp của chiếc
thuyền ngồi xa.

Ở cự ly xa, đó là một chiếc thuyền lưới vó trong cảnh biển mờ sương. Là một người nghệ sĩ,
Phùng đánh giá khung cảnh ấy rất đẹp, rất quý và cũng rất hiếm gặp. “Có lẽ suốt một đời cầm
máy chưa bao giờ tơi thấy được cảnh “đắt” trời cho như vậy: trước mặt tôi là bức tranh mực
tàu của một danh họa thời cổ”.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa, người đọc thấy Phùng đang đứng trước

một bức tranh thiên nhiên khơng chỉ mang vẻ đẹp cổ kính mà đó là một vẻ đẹp không thể gặp
lại lần thứ hai. Bức tranh ấy có sự hài hịa giữa đường nét, ánh sáng cho đến màu sắc. “Mũi
thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đơi chút màu hồng
do ánh mặt trời chiếu vào”, chỉ với vài đường nét phác họa, tác giả đã vẽ ra một khung cảnh
tuyệt vời như những bức tranh cổ thi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

không muốn phá vỡ bầu khơng khí n tĩnh này. Con thuyền đang chuyển động nhưng dường
như lại đứng yên trong giây phút nó xuất hiện trước mắt Phùng.

Điều đặc biệt đó là khung cảnh ấy “được nhìn qua những cái mắt lưới và tấm lưới nằm giữa
hai chiếc gọng vó” giống hệt “cánh một con dơi”. Các từ láy kết hợp với hình ảnh so sánh đã
góp phần cho thấy vẻ mơ hồn, huyền ảo, tinh khơi và sự hài hịa giữa con người và thiên
nhiên. Vẻ đẹp ấy làm người nghệ sĩ phải rung động. Đối diện với hình ảnh “chiếc thuyền
ngồi xa” với vẻ đẹp “đơn giản và tồn bích” khiến cho Phùng cảm thấy “bối rối, trong trái
tim như co cái gì bóp thắt vào”.

Đây là trạng thái vừa xao xuyến vừa căng thẳng đến nghẹt thở khi lần đầu tiên anh phát hiện
cái đẹp quý giá đến thế. Anh liên tưởng đến câu nói “bản thân cái đẹp chính là đạo đức” và
tưởng như chính bản thân mình đã vừa khám phá ra “chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy
cái khoảnh khắc trong ngầm của tâm hồn”.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa, người đọc dễ dàng nhận ra với Phùng, cái
đẹp hướng con người đến những giá trị đạo đức, những điều thanh cao trong sạch “chân –
thiện – mỹ”. Cái đẹp ấy cịn có thể thanh lọc tâm hồn con người, gột rửa đi những lấm lem
của đời sống.

Vì ý thức được vai trị của cái đẹp đối với đời sống con người, Phùng đã cố gắng thu giữa hết
lấy mọi khoảnh khắc ấy để dâng tặng cho đời. Chính vì vậy, anh đã “bấm liên thanh một hồi
hết một phần tư cuốn phim, thu vào chiếc Praktica” cái đẹp tuyệt đỉnh ấy. Sau này, bức ảnh
chiếc thuyền ngồi xa của Phùng có mặt “trong các gia đình sành nghệ thuật”.

Đây có thể được xem là một phần thưởng cao quý, một cách khẳng định tài năng của những
người làm nghệ thuật đều khát khao. Qua việc Phùng phát hiện bức ảnh tuyệt bích của thiên
nhiên trong cảnh sương mờ ấy, tác giả muốn nhấn mạnh vai trò, chức năng của nghệ thuật.
Nghệ thuật phải hướng con người đến cái đẹp, “chân – thiện – mỹ” ở đời. Và người nghệ sĩ
phải là người phải biết phát hiện, rung cảm và dâng tặng cái đẹp ấy cho đời.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa cịn thể hiện ở bi kịch của gia đình người
đàn bà làng chài. Khi tiếp cận chiếc thuyền ở cự ly gần, Phùng lại phát hiện ra thêm bao điều.
Đó là những xấu xí trong cuộc sống của một gia đình ngư dân. Chưa kịp ngắm nhìn kiệt tác
thiên nhiên thì bỗng chốc “chiếc thuyền đăm thẳng vào chỗ Phùng đang đứng”. Từ trên
thuyền bước xuống một người đàn ông và một người đàn bà.

Hai nhân vật này đều có vẻ ngồi hồn tồn đối lập với khung cảnh nên thơ. Người đàn bà
“trạc ngoài bốn mươi”, thân hình “cao lớn với những đường nét thơ kệch”. Cịn khn mặt
người đàn bà thì rỗ mặt, “tái ngắt” và “mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới”. Còn người
đàn ơng thì xuất hiện với “mái tóc tổ quạ”, “chân đi chữ bát”, “hai con mắt đầy vẻ độc dữ”.
Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa, ta thấy trong tác phẩm không chỉ xuất hiện
những con người với vẻ ngồi xấu xí, thơ kệch, mà đó cịn là một cảnh bạo hành vi phạm đạo
đức, sự đảo lộn ln thường đạo lý trong chính gia đình ấy. Đơi vợ chồng đi về phía bãi xe
tăng. Người đàn ông “trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp
vào lưng người đàn bà”. Lão vừa đánh vừa nguyền rủa bằng một giọng rên rỉ “mày chết …
cho ông nhờ”.

Nhưng thằng Phác – con của gia đình hàng chài, đã tìm đến kịp lúc để che chở cho mẹ mình.
“Nó giằng được chiếc thắt lưng” rồi quật vào khn ngực của ba nó. Thế nhưng, lão đàn ơng
dáng cho nó hai cái tát rồi bỏ đi về phía chiếc thuyền. Thế nhưng, khơng chỉ cảnh bạo hành đó
khiến Phùng bất ngờ mà cịn chính là sự nhẫn nhục, cam chịu đến mức nhu nhược của người
đàn bà khi bị đánh.

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Nếu đứng trước chiếc thuyền ngoài xa Phùng cảm thấy rung động và thăng hoa trước cái đẹp,
thì giờ đây chứng kiến chiếc thuyền ngoài xa ấy ở cự ly gần Phùng lại chỉ có thể “kinh ngạc
đến mức (…) há mồm ra mà nhìn”. Rồi sau đó, anh liền vội “vứt chiếc máy ảnh xuống đất,
chạy nhào tới”. Anh kinh ngạc bởi sự thật q trớ trêu, nghiệt ngã.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngoài xa, người đọc nhận ra nếu chiếc thuyền ở
ngoài xa là biểu tượng của vẻ đẹp tồn thiện tồn bích hướng con người đến những giá trị đạo
đức, thì giờ đây chiếc thuyền – nhìn từ cự ly gần lại trở thành hiện thân của sự nghèo đói, bạo
hành, là sự thay đổi vị trí đảo lộn luân thường đạo lý – chồng đánh vợ, con đánh cha.

Hành động “vứt chiếc máy ảnh” của Phùng như nói lên anh khơng cần giữ lại bức ảnh cảnh
đắt trời cho này mà trong giây phút này chuyện quan trọng nhất đối với Phùng chính là cứu
người đàn bà. Chiếc thuyền tuyệt đẹp trong biển trời mờ sương bỗng chốc là những trái chiều
trớ trêu đến mức gần như Phùng khơng tin vào điều mình vừa tận mắt chứng kiến. Đẹp và
xấu, thiện và ác, giữa tâm hồn trong ngần và những dằn vặt đau đớn, tất cả hòa lẫn vào nhau
trong cùng một khung cảnh.

Đặt Phùng trong tình huống éo le ấy, nhà văn muốn đặt ra mối quan hệ giữa nghệ thuật và
cuộc sống. Nghệ thuật phải vì cuộc sống, người nghệ sĩ phải biết đấu tranh nhìn nhận đúng
đắn về sự vật, hiện tượng. Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa, ta thấy nhà văn
không được cực đoan, phiến diện một chiều mà phải có cái nhìn xa và gần, từ bên ngồi đến
bên trong thì mới có thể đánh giá đúng bản chất của sự vật hiện tượng.

Bên cạnh vẻ đẹp ẩn sâu của con thuyền ngoài xa cùng với bi kịch gia đình của người đàn hàng
chai thì tình huống truyện của tác phẩm còn thể hiện ở câu chuyện người đàn bà hàng chài kể
ở tòa án huyện. Ấn tượng ban đầu của Phùng về người đàn bà là sự xấu xí, nghèo khổ, cam
chịu nhẫn nhục đến đáng thương. Lần đầu, Phùng gặp người đàn bà ở bãi xe tăng. Đó là người
đàn bà xấu xí thơ kệch nhưng quan trọng hơn đó là sự cam chịu khi bị chồng đánh bà không
hề kêu la hay chống trả. Lần thứ hai, Phùng gặp người đàn bà ấy cũng chính tại nơi chỗ cũ và
cũng trong hoàn cảnh cũ – tự nguyện rút vào bãi xe tăng cho chồng đánh. Lần thứ ba, gặp lại

nhưng trong một hoàn cảnh khác – tịa án huyện.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa, ta thấy vì cứu người đàn bà bị bạo hành
nên Phùng bị thương và được đưa vào trạm xá bệnh viện. Tại đây, anh tình cờ gặp người đàn
bà đến tòa án huyện. Bà đến đây theo lời mời của chánh án Đẩu để bàn về công việc gia đình.
Sau bức màn, Phùng im lặng lắng nghe chị một cách tỉ mỉ. Lúc mới đến, chị “sợ sệt, lúng
túng” rồi “tìm đến một góc tường để ngồi”, đơi mắt chị lúc ngước lên nhìn Đẩu lúc thì khúm
núm hướng nhìn xuống đất.

Nhưng khi nghe Đẩu nói về việc ly hôn, chị lại “chắp tay lạy vái lia lịa” và van xin “Con lạy
quý tòa (…), quý tòa bắt tội con cũng được, bỏ tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó”. Qua
ba lần gặp gỡ, Phùng vẫn mang ấn tượng về người đàn bà vẫn không đổi – một người đàn bà
thât học, thô kệch. Những lời van xin của chị trước Đẩu làm Phùng cảm thấy “gian phịng ngủ
lồng lộn gió biển như bị hút hết khơng khí, trở nên ngột ngạt”, khơng chịu nổi anh liền vén
màn bước ra.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

Nếu không nghe câu chuyện của người đàn bà, ai sẽ biết được đằng sau vẻ cộc tính có phần
hung bạo của người đàn ông là một người từng “cục tính nhưng hiền lành”, chấp nhận mọi
lầm lỡ trẻ tuổi của người đàn bà. Người đàn bà cũng biết, cũng hiểu vì sao người đàn ơng lại
đánh mình. Vì đó chính là cách ơng giải tỏa nỗi uất ức, bức bách “bất kể lúc nào thấy khổ là
lão xách tôi ra đánh”.

Người đàn bà tự nhận tất cả mọi tội lỗi về mình “cái lỗi chính là đám đàn bà ở thuyền đẻ
nhiều quá, mà thuyền lại chật”. Điều hạnh phúc của người đàn bà cũng rất bình dị. Người đàn
bà nói về những lần vui vẻ hiếm hoi của gia đình mình “Ở trên thuyền cũng có lúc vợ chồng
con cái chúng tơi sống hịa thuận, vui vẻ”, “vui nhất là ngồi nhìn đàn con chúng tơi được ăn
no”.

Nói về những điều đó “mặt chị bừng sáng lên như một nụ cười”. Đây cũng chính là động lực
giúp bà vượt qua mọi khó khăn. Từ câu chuyện ấy, Phùng chợt nhận ra, người đàn bà tuy vẻ

bên ngồi thơ lỗ, q mùa nhưng sâu bên trong là một người sâu sắc hiểu lẽ đời, giàu tình yêu
thương cũng như sự hy sinh.

Khi phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa, ta thấy nhà văn tiếp tục đặt nhân vật
Phùng vào một tình huống đầy nghịch lý. Đó là phát hiện người đàn bà hàng chài với những
mâu thuẫn giữ dáng vẻ thái độ bên ngồi và tâm hồn bên trong. Từ đó, Nguyễn Minh Châu đã
đặt ra vấn đề về cách nhìn nhận và đánh giá con người. Con người vốn không hề đơn giản mà
vô cùng phức tạp. Người nghệ sĩ cần phải biết lắng nghe hòa nhập vào đời sống.

Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa, ta thấy nhà văn Nguyễn Minh Châu đã xây
dựng một tình huống truyện cuốn hút và độc đáo. Phía sau bức ảnh tuyệt đẹp là những đớn
đau, ngang trái trong gia đình người đàn bà. Phía sau vẻ ngồi xấu xí là một vẻ đẹp tâm hồn bị
khuất lấp của người đàn bà. Từ tình huống đó mà tính cách của các nhân vật và chủ đề tư
tưởng của tác phẩm được thể hiện. Nhân vật Phùng cũng chính là hóa thân của tác giả. Một
góc nhìn tinh tế, khách quan đầy khám phá của nhà văn và cũng là một trái tim cháy bỏng vì
cuộc đời.

Tình huống truyện trong Chiếc thuyền ngồi xa thuộc tình huống nhận thức, mang tính khám
phá, phát hiện về sự thật đời sống – Đây cũng là đặc điểm chính của tình huống nhận thức.
Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa, ta thấy nó đã nhấn mạnh mối quan hệ gắn
bó giữa nghệ thuật và cuộc sống. Qua đó, nhà văn nhắn gửi đến mọi người cần phải hịa mình
vào cuộc sống và có cái nhìn đa chiều để có thể khám phá ra những vẻ đẹp khuất lấp của cuộc
sống và có thể nhìn thẳng vào đúng bản chất vấn đề.

Như vậy thơng qua tình huống truyện trong tác phẩm chiếc thuyền ngồi xa, nhà văn Nguyễn
Minh Châu đã thể hiện rất nhiều thơng điệp có ý nghĩa sâu sắc về cuộc sống và nghệ thuật.
Chúng ta không thể đơn giản hay sơ lược khi nhìn nhận đánh giá về một hiện tượng sự vật mà
cần có cái nhìn đa diện đa chiều. Phân tích tình huống truyện chiếc thuyền ngồi xa cũng giúp
người đọc cảm nhận được ý nghĩa nhân văn của tác phẩm cùng phong cách nghệ thuật của
nhà văn.

<b>8. Ý nghĩa tình huống truyện Chiếc thuyền ngồi xa</b>

Nguyễn Minh Châu (1930 - 1989) là một trong những cây bút tiên phong của văn học VN
thời kì đổi mới. Ơng đã để lại cho đời nhiều tác phẩm hay, đặc biệt là tác phẩm “chiếc thuyền
ngoài xa” mà nhà văn để lại ấn tượng sâu sắc nhất trong lòng người đọc là hình ảnh người đàn
bà hàng chài – một người phụ nữ cam chịu, vị tha, giàu đức hi sinh, có tấm lịng bao dung và
rất am hiểu về cuộc sống.Tình huống truyện của tác phẩm thể hiện điều cốt lõi mà tác giả
Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

Nhân vật Phùng đi ghé qua và vơ tình bắt gặp ánh mắt của mình vào người đàn bà làng chài.
Người nhiếp ảnh vội chụp lấy một bức ảnh. Hình ảnh người phụ nữ hiện lên với ánh mắt tần
tảo, đơi vai gầy đã gánh chịu nhiều gió sương. Dưới chiếc thuyền nhỏ cũ kỹ đã khiến người
nhiếp ảnh suy nghĩ về số phận của những người đàn bà làng chài nói chung hiện lên sự khó
khăn trong đơi mắt họ nhưng khơng vì thế họ bỏ cuộc.

Sau chuyến gặp gỡ đó hé lên trong anh nhiều suy nghĩ. Hình ảnh con thuyền cứ mãi trơi dạt
về xa và dần dần lặng bóng. Giữa biển khơi thăm thẳm vẫn chiếc thuyền đó, vẫn con người đó
nhưng tại sao con người leaji hiện lên một cách hùng dũng như vậy. Cũng như những con
người làng chài khác họ cũng có những cuộc sống riêng, những nỗi lo riêng sống cạnh biển
khơi tự khắc học phải vận động thân mình để lo lắng cho những người thân u của họ. Chính
hình ảnh đó đã khiến Phùng cảm thấy bồi hồi và lóe trong mình rất nhiều suy tư.

</div>

<!--links-->