Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã thị trấn ở huyện phù ninh tỉnh phú thọ luận văn thạc sĩ kinh tế nông nghiệp

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

LÊ NGỌC HẢI

GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP XÃ, THỊ TRẤN Ở
HUYỆN PHÙ NINH- TỈNH PHÚ THỌ

Chuyên ngành:

Quản trị kinh doanh

Mã số:

8340101

Người hướng dẫn khoa học:

TS. Chu Thị Kim Loan

NHÀ XUẤT BẢN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP - 2019


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài “Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ
chốt cấp xã, thị trấn ở huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ” do TS. Chu Thị Kim Loan hướng
dẫn là cơng trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các tài liệu tham khảo có nguồn trích
dẫn, xuất xứ rõ ràng; các số liệu trong luận văn được sử dụng trung thực, khoa học, khách
quan và chưa từng công bố trong các cơng trình nghiên cứu nào trước đây.
Nội dung trong luận văn đúng như trong đề cương và yêu cầu của giáo viên
hướng dẫn. Tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm về những lời cam đoan của tôi./.

Hà Nội, ngày tháng 10 năm 2019
Tác giả luận văn

Lê Ngọc Hải

i


LỜI CÁM ƠN
Để thực hiện và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ
tận tình, sự đóng góp q báu của nhiều cá nhân và tập thể.
Trước tiên, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới các thầy giáo, cô giáo trong Ban
giám đốc Học viện, khoa Kế toán và Quản trị kinh doanh, bộ môn Maketting đã tạo điều
kiện thuận lợi cho tơi học tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn. Xin trân trọng cám
ơn TS. Chu Thị Kim Loan- Trưởng bộ mơn Maketting- Khoa Kế tốn và Quản trị kinh
doanh đã tận tình hướng dẫn để em có thể hồn thành luận văn này.
Xin trân trọng cám ơn các đồng chí là cán bộ lãnh đạo cấp huyện tại các phòng,
ban của Huyện ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân huyện Phù Ninh đã cho tôi các
ý kiến đánh giá để hoàn thiện luận văn.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng 10 năm 2019
Tác giả luận văn

Lê Ngọc Hải

ii


MỤC LỤC
Lời cam đoan ..................................................................................................................... i

Lời cám ơn ........................................................................................................................ ii
Mục lục ........................................................................................................................... iii
Danh mục chữ viết tắt ....................................................................................................... v
Danh mục bảng ................................................................................................................ vi
Trích yếu luận văn ........................................................................................................... vi
Thesis abstract.................................................................................................................. ix
Phần 1. Mở đầu ............................................................................................................... 1
1.1.

Lý do nghiên cứu ................................................................................................ 1

1.2.

Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................... 3

1.3.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 3

1.4.

Ý nghĩa của đề tài nghiên cứu ............................................................................ 4

Phần 2. Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng caochất lượng cán bộ chủ chốt cấp xã .......... 5
2.1.

Cơ sở lý luận ....................................................................................................... 5

2.1.1.

Khái niệm, vai trò, đặc điểm và chức năng của cán bộ chủ chốt cấp xã ............ 5

2.1.2.

Chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ............................................... 14

2.1.3.

Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ..... 21

2.2.

Cơ sở thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở ......................... 23

2.2.1.

Kinh nghiệm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở một
số địa phương của Việt Nam ............................................................................ 23

2.2.2.

Bài học rút ra từ kinh nghiệm nâng cao chất lượng cán bộ cơ sở ở một số
địa phương của Việt Nam ................................................................................. 28

Phần 3. Đặc điểm địa bàn và phương pháp nghiên cứu ........................................... 30
3.1.

Đặc điểm cơ bản của huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ ....................................... 30

3.1.1.

Vị trí địa lý ........................................................................................................ 30

3.1.2.

Điều kiện kinh tế - xã hội ................................................................................. 30

3.1.3.

An ninh, quốc phòng ........................................................................................ 33

3.1.4.

Khái quát về đội ngũ cán bộ công chức cấp xã, thị trấn của huyện Phù Ninh...........34

3.2.

Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 36

3.2.1.

Phương pháp thu thập số liệu ........................................................................... 36

iii


3.2.2.

Phương pháp xử lý số liệu ................................................................................ 37

3.2.3.

Phương pháp phân tích số liệu .......................................................................... 37

Phần 4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận .................................................................. 39
4.1.

Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện Phù Ninh,
tỉnh Phú Thọ ..................................................................................................... 39

4.1.1.

Tri thức của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã huyện Phù Ninh ......................... 39

4.1.2.

Kỹ năng của cán bộ chủ chốt cấp xã huyện Phù Ninh ..................................... 45

4.1.3.

Năng lực nắm bắt chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng....................... 54

4.1.4.

Năng lực tổng kết và đánh giá thực tiễn ........................................................... 56

4.1.5.

Phẩm chất chính trị và đạo đức của cán bộ công chức cấp xã.......................... 58

4.2.

Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp
xã ở huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ ................................................................. 60

4.2.1.

Yếu tố thuộc về bản thân cán bộ chủ chốt cấp xã............................................. 60

4.2.2.

Yếu tố thuộc về đơn vị...................................................................................... 60

4.2.3.

Yếu tố thuộc môi trường vĩ mô ........................................................................ 62

4.3.

Đánh giá chung về việc nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt
cấp xã ở huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ thời gian qua ..................................... 63

4.3.1.

Những kết quả đạt được.................................................................................... 63

4.3.2.

Những tồn tại, hạn chế ...................................................................................... 64

4.3.3.

Nguyên nhân của những thành tựu và hạn chế ................................................. 65

4.4.

Giải pháp nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở
huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ ......................................................................... 67

4.4.1.

Quan điểm nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở
huyện Phù Ninh ................................................................................................ 67

4.4.2.

Giải pháp nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở
huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ ......................................................................... 70

Phần 5. Kết luận và kiến nghị ...................................................................................... 82
5.1.

Kết luận............................................................................................................. 82

5.2.

Kiến nghị .......................................................................................................... 83

Tài liệu tham khảo .......................................................................................................... 85
Phụ lục .......................................................................................................................... 88

iv


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Nghĩa tiếng Việt

CNH, HĐH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

HĐND

Hội đồng nhân dân

UBND

Ủy ban nhân dân

HTCT

Hệ thống chính trị

v


DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1. Giá trị sản xuất của huyện giai đoạn 2016-2018.......................................... 32

Bảng 3.2. Tình hình dân cư trên địa bàn huyện............................................................ 33
Bảng 3.3. Số lượng cán bộ công chức cấp xã ở huyện Phù Ninh ................................ 35
Bảng 3.4. Cơ cấu cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện Phù Ninh....................................... 36
Bảng 4.1.

Trình độ chun mơn nghiệp vụ của cán bộ chủ chốt cấp xã huyện Phù Ninh ......... 40

Bảng 4.2. Trình độ lý luận chính trị của cán bộ chủ chốt cấp xã huyện Phù Ninh ...... 42
Bảng 4.3.

Trình độ quản lý nhà nước của cán bộ chủ chốt cấp xã huyện Phù Ninh................... 44

Bảng 4.4. Đánh giá của cán bộ huyện về kỹ năng phát hiện, nhận thức vấn đề
của cán bộ chủ chốt cấp xã .......................................................................... 45
Bảng 4.5. Đánh giá của cán bộ huyện, công chức và người dân về lề lối làm việc
của cán bộ chủ chốt cấp xã huyện Phù Ninh ............................................... 46
Bảng 4.6. Đánh giá của cán bộ huyện và công chức cấp xã về năng lực lãnh đạo
tổ chức thực hiện công việc của cán bộ chủ chốt cấp xã ............................. 47
Bảng 4.7. Năng lực sáng tạo và tính quyết đốn trong công việc của cán bộ chủ
chốt cấp xã huyện Phù Ninh ........................................................................ 49
Bảng 4.8. Đánh giá của cán bộ huyện, công chức xã và người dân về kỹ năng
giao tiếp của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã huyện Phù Ninh ................... 50
Bảng 4.9. Đánh giá của cán bộ huyện, công chức xã và người dân về kỹ năng
truyền đạt nhiệm vụ và diễn thuyết trước quần chúng của cán bộ chủ
chốt cấp xã ................................................................................................... 51
Bảng 4.10. Đánh giá của cán bộ huyện, công chức xã và người dân về kỹ năng
chủ trì và điều hành các cuộc họp, hội nghị của cán bộ chủ chốt cấp xã
huyện Phù Ninh............................................................................................ 52
Bảng 4.11. Đánh giá của cán bộ huyện về kỹ năng soạn thảo nghị quyết của cán
bộ chủ chốt cấp xã huyện Phù Ninh............................................................. 53

Bảng 4.12. Đánh giá của cán bộ huyện và công chức xã về kỹ năng tổ chức nhân
sự của cán bộ chủ chốt cấp xã ...................................................................... 54
Bảng 4.13. Đánh giá của cán bộ huyện về năng lực nắm bắt chủ trương, đường
lối, chính sách của Đảng của cán bộ chủ chốt cấp xã .................................. 55
Bảng 4.14. Đánh giá của cán bộ huyện về năng lực tổng kết và đánh giá thực tiễn
của cán bộ chủ chốt cấp xã .......................................................................... 58
Bảng 4.15. Đánh giá của cán bộ huyện, công chức xã và người dân về phẩm chất
chính trị và đạo đức của cán bộ chủ chốt cấp xã.......................................... 59

vi


TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
Tên tác giả: Lê Ngọc Hải.
Tên luận văn: Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn ở
huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ.
Ngành: Quản trị kinh doanh

Mã số: 8340101

Tên cơ sở đào tạo: Học viện Nơng Nghiệp Việt Nam
Mục đích nghiên cứu
Đề tài hướng tới ba mục tiêu chính:
- Hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt
cấp xã.
- Đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện Phù
Ninh, tỉnh Phú Thọ và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng đó.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ
chủ chốt cấp xã ở huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới.
Phương pháp nghiên cứu

Số liệu thứ cấp được thu thập tổng hợp thông qua các văn bản, báo cáo của Tỉnh
ủy, HĐND UBND tỉnh; các Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện nhiệm kỳ 2010 – 2015,
2015- 2020; qua các tài liệu, báo cáo của Huyện ủy, HĐND, UBND huyện, Chi cục
thống kê, ban Tổ chức Huyện ủy, phòng Nội vụ và các phòng/ban ở các xã của huyện
Phù Ninh. Ngồi ra, cịn có các tài liệu thu thập trên internet, sách, báo, tạp chí… Số
liệu sơ cấp được sử dụng trong luận văn là số liệu tác giả thu thập bằng cách phỏng vấn,
trao đổi với các cán bộ ở phịng ban chun mơn của huyện và người dân ở địa bàn
nghiên cứu. Tại 19 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Phù Ninh, tác giả chọn 6 xã làm điểm
nghiên cứu đại diện cho 3 vùng trong huyện.
Kết quả chính và kết luận
Qua nghiên cứu, phân tích và đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ
chốt cấp xã, thị trấn ở huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ, cho thấy những năm vừa qua,
Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Phù Ninh đã quan tâm tới công tác nâng cao chất
lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn. Các cấp ủy Đảng, chính quyền huyện
Phù Ninh tích cực nghiên cứu, quán triệt, quan tâm, chú trọng triển khai thực hiện
nghiêm túc, vận dụng sáng tạo, hiệu quả các nghị quyết, quy định của Đảng, chính sách
của Nhà nước về cơng tác cán bộ và chiến lược cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh cơng
nghiệp hố, hiện đại hố đất nước theo Nghị quyết Trung ương 3 (khóa VIII), nhất là từ

vii


khi có Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá IX) về
"Đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn".
Tuy nhiên, chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã hiện nay của huyện Phù Ninh
còn bộc lộ một số hạn chế: Một số cán bộ chủ chốt cấp xã chưa thật sự gương mẫu trong
nhận thức và hành động, còn vi phạm pháp luật, sa sút về phẩm chất, đạo đức lối sống;
thiếu tinh thần trách nhiệm, có biểu hiện quan liêu, hách dịch, xa dân, gây phiền hà cho
nhân dân. Nhiều cán bộ chủ chốt trình độ chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của thời kỳ mới
cả trong lĩnh vực xây dựng Đảng, quản lý Nhà nước và trước yêu cầu của sự nghiệp đẩy

mạnh CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn, phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới.
Trong thời gian tới để nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn
ở huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ cần thực hiện các giải pháp sau: (1) Xây dựng tiêu
chuẩn cụ thể cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã; (2) Hoàn thiện quy hoạch cán bộ, luân
chuyển cán bộ chủ chốt cấp cấp xã; (3) Tăng cường công tác tuyển chọn, đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ; (4) Tăng cường kiểm tra, giám sát đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã; (5)
Đổi mới công tác đánh giá đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã.

viii


THESIS ABSTRACT
Author name: Le Ngoc Hai
Thesis title: Solutions for improving the quality of the core cadres at commune and
town levels in Phu Ninh district, Phu Tho province
Major: Business Management

Code: 8340101

Educational Institution: Vietnam National University of Agriculture
Research objectives
The objectives of this study are threefold as follows:
- To systematize theoretical and practical literature on the quality of the core cadres
at commune level.
- To evaluate and analyze factors affecting the current quality of the core cadres at
commune level in Phu Ninh district, Phu Tho province.
- To propose some fundamental solutions for enhancing the quality of the core
cadres at commune level in Phu Ninh district, Phu Tho province in the coming time.
Research methodology
Secondary data in this research were collected from documents and reports of

Provincial Party Committee, Provincial People's Council; Resolutions of the District
Party Congress in the 2010-2015 and 2015-2020 periods; from documents and reports
of District Party Committee, People's Council, District People's Committee, District
Statisticics Department, District Party Committee, Department of Home Affairs and
other departments and divisions in the communes of Phu Ninh district. In addition,
secondary data from the internet, books, newspapers and magazines, etc. were also
collected for the purpose of this study. Primary data employed in the study were the data
collected through direct interviews with officials in the district's specialized departments
and residents in the study area. Among 19 communes and towns in Phu Ninh district, 6
communes were selected as the study sites representing 3 regions of the district.
Main findings and conclusions
The analysis and evaluation of the current quality of the core cadres at commune
and town levels in Phu Ninh district, Phu Tho province, showed that over the past years,
Phu Ninh District Party Committee, People's Council and People's Committee have paid
much attention to the improvement of the quality of the core cadres at commune and
town levels. The Party Committees at all levels and the Phu Ninh district authority
actively research, fully understand and seriously implement and apply creatively and

ix


effectively the Party's resolutions and governmental regulations on cadre work and
cadre strategy during the period of promoting industrialization and modernization of
the country in accordance with the Resolution of the 3rd plenum of the Party Central
Committee (Session VIII), especially since the Resolution of the 5th Conference of
the Central Committee of Communist Party of Vietnam (Session IX) on "Renewing
and improving the quality of the political system at the grassroots and commune
levels" was announced.
However, the current quality of the core cadres at commune level in Phu Ninh
district has a number of limitations as follows: Some of the core cadres at commune

level are not really exemplary in awareness and action; they still violate the law,
have morality and ethical issues; lack of responsibility, are bureaucratic, arrogant,
and far from the local residents, causing troubles for the residents. Many key cadres
have not met the task requirements of the new era both in terms of Party building,
State management and in response to the requirements of the agricultural
industrialization and modernization, rural development and economic development,
as well as new rural construction.
In the coming time, in order to improve the quality of the core cadres at commune
and town levels in Phu Ninh district, Phu Tho province, the following measures should
be implemented: (1) Develop specific standards for the core cadres at commune level;
(2) Complete the master plan for staff assignment and key staff rotation at commune
level; (3) Improve the recruitment, training and retraining of cadres; (4) Strengthen the
inspection and supervision of core communal cadres; and (5) Innovate the assessment of
the core communal cadres.

x


PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1. LÝ DO NGHIÊN CỨU
Cấp xã, phường, thị trấn là đơn vị cơ sở trong hệ thống quản lý hành chính
4 cấp ở nước ta, đóng vai trị vơ cùng quan trọng trong hệ thống quản lý Nhà
nước. Cấp xã, thị trấn là nơi thực tiễn diễn ra sơi động hàng ngày; nơi trực tiếp
hiện thực hố mọi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước trong cuộc sống và cũng là nơi kiểm nghiệm tính đúng đắn của chủ
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Nghị quyết của Đảng, pháp luật của
Nhà nước có đi vào cuộc sống, có trở thành hiện thực hay không, một phần rất
quan trọng là do hiệu quả hoạt động của cấp đơn vị cơ sở này- trong đó chất
lượng hoạt động của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn là nhân tố quyết
định nhất. Người cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn có vai trị rất quan trọng trong

việc tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối, chính sách của Đảng,
pháp luật của Nhà nước, tăng cường đại đoàn kết toàn dân, huy động mọi khả
năng kinh tế - xã hội, tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cư.
Đảng và Nhà nước ta đã xác định công tác cán bộ là khâu quan trọng nhất,
có ý nghĩa quyết định tới chất lượng và hiệu quả công việc, là khâu then chốt
trong sự nghiệp cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh coi “Cán bộ là cái gốc của
mọi công việc”, “cán bộ nào, phong trào ấy”. Lý luận và thực tiễn đã chứng
minh, cán bộ và công tác cán bộ ln có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, quyết định
sự thành bại của mọi phong trào cách mạng, góp phần vào những thành cơng
trong sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đội
ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị nói chung, đặc biệt là đội ngũ cán bộ cấp xã
(nhất là cán bộ chủ chốt) có vai trị hết sức quan trọng trong xây dựng và hồn
thiện bộ máy chính quyền cơ sở, nhằm truyền tải và thực thi chủ trương của
Đảng, chính sách của Nhà nước đến nhân dân. Việc nâng cao chất lượng đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp xã vững vàng về chính trị, văn hóa, có đạo đức lối sống
trong sạch, có trí tuệ, kiến thức và trình độ năng lực để thực thi chức năng, nhiệm
hiệm vụ theo đúng pháp luật, bảo vệ lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức và
phục vụ nhân dân...là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đảng, Nhà nước.
Trong những năm qua, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã từng bước phát
triển cả số lượng và chất lượng, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của thời kỳ

1


mới. Đa số cán bộ chủ chốt cấp xã có phẩm chất đạo đức tốt, trung thành với lý
tưởng, tin tưởng vào sự nghiệp đổi mới của Đảng; có lối sống giản dị, trong sáng,
gần gũi với nhân dân, tâm huyết với công việc. Đây là nhân tố quan trọng góp
phần đảm bảo tổ chức thực hiện thành cơng đường lối, chính sách của Đảng, pháp
luật của Nhà nước, lãnh đạo nhân dân phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện thắng
lợi các mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, do tác động mặt trái của nền kinh tế thị trường và

nhiều lý do khác, một bộ phận cán bộ cơng chức cấp xã (trong đó có nhiều cán bộ
chủ chốt) có biểu hiện suy thối về phẩm chất đạo đức, quan liêu, hách dịch, chưa
thực hiện quy chế dân chủ cơ sở; ý thức kỷ luật kém; tinh thần phê bình và tự phê
bình hạn chế, gây tổn hại đến uy tín và làm giảm sút lịng tin của nhân dân đối với
Đảng, Nhà nước. Những hạn chế yếu kém này có ngun nhân khơng nhỏ từ năng
lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, còn nhiều bất cập.
Trong nhiều năm qua, Đảng bộ và chính quyền huyện Phù Ninh đã xây
dựng, hồn chỉnh nhiều chính sách nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ,
công chức, đặc biệt là đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp cơ sở, nhưng vẫn còn
nhiều bất cập, hạn chế; đội ngũ cán bộ lãnh đạo chưa đáp ứng yêu cầu. Để thực
hiện mục tiêu đến năm 2020 khai thác hiệu quả các tiềm năng, lợi thế của huyện
để phát triển kinh tế, xã hội nhanh, bền vững, gắn với xây dựng nông thôn mới và
đảm bảo an ninh quốc phòng, phấn đấu đưa Phù Ninh trở thành khu vực kinh tế
động lực, phát triển năng động của tỉnh Phú Thọ, yêu cầu đặt ra là cần phải có
các giải pháp thiết thực xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ lãnh đạo
chủ chốt cấp cơ sở vững mạnh, đồng bộ, có phẩm chất, năng lực, phương pháp,
phong cách công tác tốt, nhạy bén, năng động, theo tinh thần nghị quyết của
Đảng, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Để các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Phù Ninh có thể phát triển về các
mặt kinh tế- xã hội, an ninh quốc phòng thì vai trị, nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ
chủ chốt cấp xã, thị trấn là rất quan trọng. Việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán
bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn là một nhiệm vụ hết sức quan trọng, tất yếu và cần
thiết để đáp ứng với yêu cầu thực hiện các nhiệm vụ chính trị cách mạng trong
tình hình mới hiện nay.
Từ những lý do trên nên tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Giải pháp nâng
cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã, thị trấn ở huyện Phù Ninh,
tỉnh Phú Thọ”.

2

1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1. Mục tiêu chung
Nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt
cấp xã, thị trấn (sau đây gọi chung là cán bộ chủ chốt cấp xã) ở huyện Phù Ninh, tỉnh
Phú Thọ, từ đó đưa ra các giải pháp góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ
chủ chốt cấp xã ở địa bàn nghiên cứu.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ
chốt cấp xã.
- Đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở
huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến thực
trạng đó.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới.
1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã
của huyện Phù Ninh từ sau Đại hội Đảng bộ xã, thị trấn (từ tháng 8/2015 đến
nay). Từ đó đề xuất một số giải pháp cơ bản để nâng cao chất lượng đội ngũ cán
bộ chủ chốt xã của huyện Phù Ninh trong giai đoạn 2020 -2025.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
1.3.2.1 Phạm vi về nội dung:
Nghiên cứu thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện
Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ và đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao chất
lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã trong thời gian tới. Các cán bộ chủ chốt
cấp xã bao gồm các chức danh: Bí thư Đảng ủy, Phó Bí thư Thường trực Đảng
ủy, Chủ tịch UBND, Phó Chủ tịch UBND, Chủ tịch HĐND, Phó Chủ tịch
HĐND của 19 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Phù Ninh.
1.3.2.2 Phạm vi về không gian:

Nghiên cứu chất lượng cán bộ chủ chốt ở 19 xã, thị trấn thuộc địa bàn hành
chính huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ.

3


1.3.2.3 Phạm vi về thời gian:
Số liệu thứ cấp được thu thập trong giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2018.
Số liệu sơ cấp thu thập trong năm 2018.
1.4. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Luận văn thạc sỹ này đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ
chốt cấp xã của huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn 2016 - 2018, đưa
ra những giải pháp thiết thực nhằm góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ
chủ chốt cấp xã của huyện Phù Ninh trong những năm tiếp theo.
Kết quả nghiên cứu của luận văn cung cấp thêm cơ sở khoa học giúp cấp ủy
Đảng, chính quyền ở huyện Phù Ninh vận dụng trong quá trình xây dựng đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp xã; góp phần xây dựng huyện Phù Ninh vững mạnh về kinh tế,
chính trị, an ninh, quốc phịng.
Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu, giảng dạy tại
trường chính trị tỉnh, trung tâm bồi dưỡng chính trị các huyện, thị xã, thành phố
thuộc tỉnh Phú Thọ.

4


PHẦN 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP XÃ
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
2.1.1. Khái niệm, vai trò, đặc điểm và chức năng của cán bộ chủ chốt cấp xã
2.1.1.1. Một số khái niệm cơ bản

a. Cán bộ và cán bộ cấp xã
Theo Điều 1 của Pháp lệnh công chức do Uỷ ban Thường vụ Quốc hội
ban hành ngày 9/3/1998: “Cán bộ, công chức là công dân Việt Nam, trong biên
chế và hưởng lương từ ngân sách”. Có nhiều quan niệm về cán bộ nhưng tựu
trung lại, có hai cách hiểu cơ bản:
Một là, cán bộ bao gồm những người trong biên chế nhà nước, làm việc
trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, đồn thể chính trị xã hội, các doanh nghiệp
nhà nước và các lực lượng vũ trang nhân dân từ Trung ương đến địa phương và
cơ sở.
Hai là, cán bộ là những người giữ chức vụ trong một cơ quan hay tổ chức
để phân biệt với người khơng có chức vụ.
Như vậy, hiểu theo nghĩa chung nhất: Cán bộ là người lãnh đạo, quản lý
hoặc người làm chuyên môn, nhà khoa học hay công chức, viên chức làm việc,
hưởng lương từ ngân sách nhà nước hoặc từ các nguồn khác. Họ được hình thành
từ tuyển dụng, phân cơng cơng tác sau khi tốt nghiệp ra trường, từ bổ nhiệm, đề
bạt hoặc bầu cử.
Hồ Chí Minh chỉ ra rằng: “Cán bộ là những người đem chính sách của
Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời
đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ để đặt
chính sách cho đúng” (Hồ Chí Minh, 2002). Như vậy, từ nội dung khái niệm về
cán bộ trên, Người không đơn thuần chỉ nói về những người có chức, có quyền
trong bộ máy nhà nước và đoàn thể mà nêu lên những nét cơ bản nhất về nhân
cách người cán bộ cách mạng trong thời đại mới. Hồ Chí Minh ít dùng đến khái
niệm cán bộ cách mạng, nhưng Người ln địi hỏi người cán bộ phải có ý thức
cách mạng, phải hết mình về sự nghiệp của cách mạng, của nhân dân.
Ngồi điều kiện có trình độ nhất định, cán bộ cần có một bản lĩnh chính

5

trị, phẩm chất đạo đức cách mạng. Việc truyền đạt, giải thích chính sách của
Đảng và Nhà nước cho dân là việc khó khăn, nhưng khó khăn và phức tạp hơn
nhiều là nắm chắc được tình hình, tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân,
cũng như phản ánh được thực chất của tình hình để làm căn cứ cho việc hoạch
định chủ trương chính sách, việc này địi hỏi người cán bộ vượt lên trình độ nhận
thức kinh nghiệm để có khả năng khái qt, nâng lên trình độ lý luận, nắm chắc
bản chất của tình hình, đây quả là công việc không đơn giản, người cán bộ vừa là
một nhà khoa học và một người chiến sỹ cách mạng nhiệt thành.
Cán bộ là người làm công tác nghiệp vụ chun mơn trong cơ quan nhà
nước, tổ chức chính trị xã hội; người làm cơng tác có chức vụ trong một cơ quan,
một tổ chức, phân biệt với người khơng có chức vụ (Viện ngơn ngữ học, 2010).
Theo cách hiểu thông thường, cán bộ được coi là những người thốt ly, làm
việc trong bộ máy chính quyền, đảng, tổ chức chính trị xã hội và lực lượng vũ trang.
Trong quan niệm hành chính, cán bộ được coi như những người có mức
lương từ cán sự (theo ngạch bậc cũ) trở lên, để phân biệt với nhân viên có mức
lương thấp hơn.
Các cách gọi trên được nêu lên với mục đích có thêm các cách nhìn nhận
về danh từ “cán bộ”. Để hiểu một cách chính xác nhất, theo Điều 4, Luật Cán bộ,
công chức:
Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ
chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam,
Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương (cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (cấp huyện),
trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
Cán bộ xã, phường, thị trấn (cấp xã) là công dân Việt Nam, được bầu cử
giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân
dân và giữ chức Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu các tổ chức chính
trị - xã hội (Phan Văn Tích, 1993).
b. Cán bộ chủ chốt cấp xã
Theo Từ điển tiếng Việt: Chủ chốt là khái niệm chỉ "quan trọng nhất, có tác

dụng làm nịng cốt” (Viện ngơn ngữ học, 2010).
Có thể hiểu "cán bộ chủ chốt" là người có chức năng lãnh đạo, được giao
đảm đương các nhiệm vụ quan trọng để lãnh đạo, quản lý, điều hành, tổ chức

6


thực hiện nhiệm vụ; chịu trách nhiệm trước tập thể và cấp trên về nhiệm vụ được
phân công. Họ là người giữ vị trí quan trọng trong việc cụ thể hóa đường lối, chủ
trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào điều kiện thực tiễn ở
cơ sở; Là người chủ trì, hoạch định chiến lược phát triển, xác định mục tiêu,
phương hướng tổ chức thực hiện tất cả các nhiệm vụ đề ra và nhiệm vụ cấp trên
giao; kiểm tra, giám sát, kịp thời sửa chữa những hiện tượng lệch lạc; bổ sung,
điều chỉnh những chủ trương, giải pháp nếu thấy cần thiết, tổng kết, đúc rút kinh
nghiệm để thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ đề ra.
Hiểu theo nghĩa chung nhất "cán bộ chủ chốt" là người có chức vụ, nắm
giữ các vị trí quan trọng, có ảnh hưởng lớn đến hoạt động của tổ chức bộ máy,
làm nòng cốt trong các tổ chức thuộc hệ thống bộ máy của một cấp nhất định;
người được giao đảm đương các nhiệm vụ quan trọng để lãnh đạo, quản lý, điều
hành bộ máy, có vai trị tham gia định hướng lớn, điều khiển hoạt động của bộ
máy thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao; chịu trách nhiệm trước cấp trên
và cấp mình về lĩnh vực cơng tác được giao.
Chính quyền cấp xã (xã, phường, thị trấn) là cấp cuối cùng trong hệ thống
chính quyền địa phương, là bộ máy lãnh đạo quản lý gần dân nhất, sát dân nhất;
là nền tảng của hệ thống chính trị, trực tiếp thực hiện đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.
Từ phân tích trên thì đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã là những người đứng
đầu, giữ vị trí trọng yếu nhất trong hệ thống chính trị cấp xã, có ảnh hưởng quyết
định đến việc chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật
của Nhà nước thông qua việc trực tiếp lãnh đạo, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ

phát triển kinh tế- xã hội trên địa bàn xã; thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy
định của Điều lệ Đảng, Luật tổ chức chính quyền địa phương, Luật hoạt động
giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, các Luật khác có liên quan. Mỗi
cán bộ chủ chốt được gắn với tổ chức và chức danh cụ thể. Đồng chí Bí thư Đảng
ủy là cán bộ chủ chốt của Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã, phường là cán bộ chủ
chốt của chính quyền xã, phường...
Bí thư, Phó Bí thư thường trực Đảng ủy xã là người được Đại hội đại biểu
Đảng bộ cùng cấp bầu, được cấp ủy cấp trên trực tiếp chuẩn y (trường hợp đặc biệt
hoặc thật cần thiết do cấp trên chỉ định); là người chủ trì các mặt cơng tác của Đảng
ủy, người thay mặt Đảng ủy xã giải quyết công việc hàng ngày của Đảng ủy theo
nghị quyết của Đảng ủy cấp mình và nghị quyết, chỉ thị của cấp trên.

7


Chủ tịch Hội đồng nhân dân xã là người được Đại hội đại biểu Đảng bộ
cùng cấp bầu vào Đảng ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy xã; là người được Hội đồng
nhân dân cùng cấp bầu, được Thường trực Hội đồng nhân dân cấp trên trực tiếp
phê chuẩn; là người cùng tập thể Hội đồng nhân dân chịu trách nhiệm ra nghị
quyết về các biện pháp bảo đảm thi hành nghiêm chỉnh Hiến pháp và pháp luật ở
địa phương; về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách...; giám sát hoạt
động của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cùng cấp và có quyền đình chỉ,
bác bỏ những quyết định sai trái của Ủy ban nhân dân cùng cấp.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã là người được Đại hội đại biểu Đảng bộ cùng
cấp bầu vào Đảng ủy, Ban Thường vụ Đảng ủy xã; là người được Hội đồng nhân
dân cùng cấp bầu, được Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp trên trực tiếp phê chuẩn;
là người chịu trách nhiệm cá nhân về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của
mình; cùng tập thể Ủy ban nhân dân chịu trách nhiệm về hoạt động của Ủy ban
nhân dân trước Hội đồng nhân dân cùng cấp và trước cơ quan nhà nước cấp trên.
2.1.1.2. Vai trò và đặc điểm của cán bộ chủ chốt cấp xã

a. Vai trò của cán bộ chủ chốt
Cán bộ lãnh đạo cấp cơ sở là người có trách nhiệm lãnh đạo xây dựng tổ
chức đảng và hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, trực tiếp lãnh đạo các tầng lớp
nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng. Họ là những
người hội tụ đầy đủ các yếu tố: gần dân nhất, trực tiếp nhất, công việc nhiều nhất
nên sự nghiệp cách mạng có thành cơng hay khơng phụ thuộc vào đội ngũ cán bộ
này. Hồ Chí Minh khẳng định “Cấp xã là người gần gũi nhân dân nhất, là nền
tảng của hành chính. Cấp xã làm được việc thì mọi cơng việc đều xong xi” (Hồ
Chí Minh, 2002). Theo Luật tổ chức chính quyền địa phương thì nhiệm vụ,
quyền hạn của chính quyền địa phương cấp xã có nhiệm vụ rất quan trọng đó là:
Quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp nhằm phát huy quyền làm chủ của
nhân dân, huy động các nguồn lực xã hội để xây dựng và phát triển kinh tế xã
hội, đảm bảo an ninh quốc phòng trên địa bàn.
Bác Hồ của chúng ta đặc biệt quan tâm đến vấn đề cán bộ. Người viết
“Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”; “công việc thành công hay thất bại đều
do cán bộ tốt hay kém” và Người khẳng định: “Huấn luyện cán bộ là công việc
gốc của Đảng”. Khơng có đội ngũ cán bộ tốt thì dù có đường lối, chủ trương,
chính sách đúng, sự nghiệp cách mạng khó mà thành cơng. Người nói: “Khi đã

8


có chính sách đúng thì sự thành cơng hoặc thất bại của chính sách đó là do nơi
cách tổ chức công việc, nơi lựa chọn cán bộ và nơi kiểm tra”. Nếu ba điều ấy sơ
sài thì chính sách đúng mấy cũng vơ ích” (Hồ Chí Minh, 2002). Người cho rằng,
vai trò của người cán bộ như “chiếc cầu nối” giữa Đảng, chính phủ, với nhân
dân. Cán bộ là người đem chính sách của Đảng, Nhà nước vào quần chúng để
tuyên truyền, giáo dục vận động quần chúng thực hiện có hiệu quả mọi chủ
trương, đường lối, chính sách của Đảng và nhà nước. Điều này lại càng đúng đối
với đội ngũ cán bộ cơ sở, nhất là cán bộ chủ chốt.

b. Đặc điểm của cán bộ chủ chốt cấp xã
Thứ nhất, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã là những người địa phương,
phần lớn sinh ra và lớn lên ngay tại địa bàn xã, được nhân dân địa phương trực
tiếp hoặc gián tiếp bầu thông qua các cuộc bầu cử tại địa phương hoặc có thể do
bổ nhiệm tại nguồn quy hoạch cán bộ tại chỗ.
Thứ hai, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã vừa là người đại diện cho nhân
dân địa phương, vừa là người đại diện cho chính quyền địa phương. Do đó, họ
ln phải giải quyết mối quan hệ giữa Nhà nước và nhân dân địa phương. Đây là
một mối quan hệ rất phức tạp nên nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã
rất khó khăn.
Thứ ba, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã là người đứng đầu các cơ quan, tổ
chức chính quyền của địa phương, có quyền quyết định trong việc huy động, khai thác
và sử dụng các nguồn lực của địa phương theo sự phân cấp của Nhà nước. Do đó,
năng lực của họ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả và sự phát triển của địa phương.
Thứ tư, theo quy định của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức Hội đồng
nhân dân và Ủy ban nhân dân, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã làm việc theo
nhiệm kỳ 5 năm. Sau mỗi nhiệm kỳ lại tổ chức bầu lại hoặc bổ nhiệm lại các
chức danh lãnh đạo chủ chốt cấp xã. Nhiều người có năng lực cơng tác, có phẩm
chất đạo đức, được nhân dân tín nhiệm có thể được bầu lại trong vài nhiệm kỳ.
2.1.1.3. Chức năng nhiệm vụ của từng vị trí cán bộ chủ chốt cấp xã
Theo Quyết định số: 04/2004/QĐ-BNV ngày 16 tháng 1 năm 2004 của Bộ
trưởng Bộ Nội vụ, chức năng, nhiệm vụ của từng vị trí cán bộ chủ chốt như sau:
a. Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy xã, thị trấn
- Chức trách: Là cán bộ chuyên trách công tác đảng ở đảng bộ, chi bộ (nơi
chưa thành lập đảng bộ) xã, thị trấn; có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động

9


thực hiện chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ; cùng tập thể đảng uỷ, chi ủy

lãnh đạo toàn diện đối với hệ thơng chính trị ở cơ sở trong việc thực hiện đường lối,
chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước trên địa bàn xã, thị trấn.
- Nhiệm vụ của Bí thư Đảng ủy:
+ Nắm vững Cương lĩnh, Điều lệ Đảng và đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước, Nghị quyết và Chỉ thị của cấp trên và chức
năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ cấp mình; nắm vững nhiệm vụ trọng tâm,
giải quyết có hiệu quả cơng việc đột xuất; nắm chắc và sát tình hình đảng bộ, tổ
chức đảng trực thuộc và nhân dân trên địa bàn; chịu trách nhiệm chủ yếu về các
mặt công tác của đảng bộ.
+ Chủ trì cuộc họp của ban chấp hành, ban thường vụ và chỉ đạo việc chuẩn
bị xây dựng nghị quyết của đảng bộ, của ban chấp hành, ban thường vụ và tổ
chức chỉ đạo thực hiện thắng lợi các nghị quyết đó.
+ Thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động
và giữ vai trị trung tâm đồn kết; giữ vững vai trị lãnh đạo toàn diện đối với các
tổ chức trong hệ thống chính trị ở xã, thị trấn.
+ Lãnh đạo, kiểm tra việc tổ chức thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của cấp
trên, của đảng bộ, của Ban Chấp hành và Ban Thường vụ Đảng uỷ.
- Nhiệm vụ của Phó Bí thư Đảng uỷ:
+ Giúp Bí thư đảng bộ, chuẩn bị nội dung các cuộc họp và dự thảo nghị
quyết của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ về các mặt công tác của đảng bộ.
+ Tổ chức việc thông tin tình hình và chủ trương của ban chấp hành, ban
thường vụ cho các uỷ viên ban chấp hành và tổ chức đảng trực thuộc.
+ Tổ chức kiểm tra việc thực hiện nghị quyết, chỉ thị của cấp uỷ cấp trên,
của Ban Chấp hành và Ban Thường vụ.
- Tiêu chuẩn cụ thể:
+ Tuổi đời: Không quá 45 tuổi khi tham gia giữ chức vụ lần đầu.
+ Học vấn: Có trình độ tốt nghiệp trung học phổ thơng.
+ Lý ln chính trị: Có trình độ trung cấp chính trị trở lên.
+ Chun môn, nghiệp vụ: Ở khu vực đồng bằng và đô thị có trình độ trung
cấp chun mơn trở lên. Ở khu vực miền núi phải được bồi dưỡng kiến thức

chuyên mơn (tương đương trình độ sơ cấp trở lên), nếu tham gia giữ chức vụ lần

10


đầu phải có trình độ trung cấp chun mơn trở lên. Đã qua bồi dưỡng nghiệp vụ
công tác xây dựng đảng, nghiệp vụ quản lý hành chính nhà nước, nghiệp vụ quản
lý kinh tế.
b. Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân
- Chức trách: Là cán bộ chuyên trách của Hội đồng nhân dân xã, thị trấn,
chịu trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện chức năng, nhiệm vụ của hội
đồng nhân dân cấp xã, bảo đảm phát triển kinh tế-xã hội, an ninh chính trị, trật tự,
an toàn xã hội trên địa bàn xã, thị trấn.
- Nhiệm vụ của Chủ tịch Hội đồng nhân dân:
+ Triệu tập, chủ toạ các kỳ họp của Hội đồng nhân dân, phối hợp với Uỷ ban
nhân dân trong việc chuẩn bị kỳ họp Hội đồng nhân dân; chủ trì trong việc tham
gia xây dựng nghị quyết của Hội đồng nhân dân
+ Giám sát, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các nghị quyết của Hội đồng
nhân dân.
+ Tổ chức tiếp dân, đôn đốc, kiểm tra việc giải quyết các kiến nghị, khiếu
nại, tố cáo của nhân dân.
+ Giữ mối quan hệ với đại biểu Hội đồng nhân dân, phối hợp công tác với
Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp, thông báo hoạt động của Hội đồng
nhân dân với Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
+ Báo cáo hoạt động của Hội đồng nhân dân lên Hội đồng nhân dân và Uỷ
ban nhân dân cấp huyện.
+ Chủ trì và phối hợp với Uỷ ban nhân dân trong việc quyết định đưa ra bãi
nhiệm đại biểu Hội đồng nhân dân theo đề nghị của Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam cùng cấp.
- Nhiệm vụ của Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân:

Căn cứ nhiệm vụ của Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Phó Chủ tịch Hội đồng
nhân dân tổ chức thực hiện các nhiệm vụ do Chủ tịch Hội đồng nhân dân phân
công cụ thể và thay mặt Chủ tịch Hội đồng nhân dân giải quyết công việc khi chủ
tịch Hội đồng nhân dân vắng mặt.
- Tiêu chuẩn đối với Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân:
+ Tuổi đời: Tuổi của Chủ tịch Hội đồng nhân dân và Phó Chủ tịch Hội đồng
nhân dân do Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh quy định phù hợp với tình hình

11


đặc điểm của địa phương nhưng tuổi tham gia lần đầu phải đảm bảo làm việc ít
nhất hai nhiệm kỳ.
+ Học vấn: Có trình độ tốt nghiệp trung học phổ thơng.
+ Lý luận chính trị: Có trình độ trung cấp lý luận chính trị đối với khu vực
đồng bằng; khu vực miền núi phải được bồi dưỡng lý luận chính trị tương đương
trình độ sơ cấp trở lên.
+ Chun mơn, nghiệp vụ: Có trình độ trung cấp chun mơn trở lên đối với
khu vực đồng bằng. Với khu vực miền núi phải được bồi dưỡng kiến thức chuyên
môn (tương đương trình độ sơ cấp trở lên), nếu tham gia giữ chức vụ lần đầu phải
có trình độ trung cấp chun môn trở lên. Ngành chuyên môn phù hợp với đặc
điểm kinh tế-xã hội của từng loại hình đơn vị hành chính xã, thị trấn. Đã qua lớp
bồi dưỡng quản lý hành chính Nhà nước, nghiệp vụ quản lý kinh tế, kiến thức và
kỹ năng hoạt động đạt biểu hội đồng nhân dân cấp xã.
c. Chủ tịch, Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân
- Chức trách: Là cán bộ chuyên trách lãnh đạo Uỷ ban nhân dân cấp xã, chịu
trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành hoạt động của Uỷ ban nhân dân và hoạt
động quản lý Nhà nước đối với các lĩnh vực kinh tế-xã hội, an ninh, quốc phòng
đã được phân cấp trên địa bàn xã, thị trấn.
- Nhiệm vụ của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân:

+ Lãnh đạo phân công công tác của Uỷ ban nhân dân, các thành viên Uỷ ban
nhân dân, công tác chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân cấp xã gồm:
Tổ chức chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra đối với công tác chuyên mơn thuộc Uỷ
ban nhân dân trong việc thực hiện chính sách, pháp luật của cơ quan nhà nước
cấp trên nghị quyết của Hội đồng nhân dân và các quyết định của Uỷ ban nhân
dân xã, thị trấn.
Quyết định các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch Uỷ ban nhân
dân cấp xã, tham gia quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền tập thể Uỷ ban
nhân dân.
Áp dụng các biện pháp cải tiến lề lối làm việc, quản lý và điều hành bộ máy
hành chính ở xã, thị trấn hoạt động có hiệu quả.
Ngăn ngừa, đấu tranh chống biểu hiện tiêu cực trong cán bộ công chức Nhà
nước và trong bộ máy chính quyền địa phương cấp xã; tiếp dân, xét và giải quyết

12


kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân theo qui định của pháp luật; giải quyết
và trả lời các kiến nghị của Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể
nhân dân ở xã , thị trấn.
+ Trực tiếp quản lý, chỉ đạo thực hiện một số nhiệm vụ theo quy định của
pháp luật.
+ Tổ chức quản lý, điều hành hoạt động của trưởng, phó thơn, tổ dân phố
theo quy định của pháp luật.
+ Báo cáo công tác trước Hội đồng nhân dân cùng cấp và Uỷ ban nhân dân
cấp trên.
+ Triệu tập và chủ toạ phiên họp của Uỷ ban nhân dân xã, thị trấn.
+ Thực hiện việc bố trí sử dụng, khen thưởng, kỷ luật cán bộ, công chức cơ
sở theo sự phân cấp quản lý.
+ Đình chỉ hoặc bãi bỏ quy định trái pháp luật của trưởng thôn và tổ dân phố.

- Nhiệm vụ của Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân:
Tổ chức quản lý, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ theo khối cơng việc (khối kinh
tế-tài chính, khối văn hố-xã hội...) của Uỷ ban nhân dân do Chủ tịch Uỷ ban
nhân dân phân công và những công việc do Chủ tịch uỷ ban nhân dân uỷ nhiệm
khi Chủ tịch uỷ ban nhân dân đi vắng.
- Tiêu chuẩn đối với Chủ tịch và Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân:
+ Tuổi đời: Tuổi của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân và Phó Chủ tịch Uỷ ban
nhân dân do Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh quy định phù hợp với tình hình
đặc điểm của địa phương nhưng tuổi tham gia lần đầu phải đảm bảo làm việc ít
nhất hai nhiệm kỳ.
+ Học vấn: Có trình độ tốt nghiệp trung học phổ thơng.
+ Chính trị: Có trình độ trung cấp lý luận chính trị trở lên đối với khu vực
đồng bằng; khu vực miền núi phải được bồi dưỡng lý luận chính trị tương đương
trình độ sơ cấp trở lên.
+ Chun mơn, nghiệp vụ: Ở khu vực đồng bằng có trình độ trung cấp
chuyên môn trở lên. Với miền núi phải được bồi dưỡng kiến thức chun mơn
(tương đương trình độ sơ cấp trở lên), nếu giữ chức vụ lần đầu phải có trình độ
trung cấp lý luận trở lên. Ngành chun mơn phù hợp với đặc điểm kinh tế-xã hội
của từng loại hình đơn vị hành chính xã, thị trấn. Đã được bồi dưỡng nghiệp vụ

13


hành chính Nhà nước, quản lý kinh tế.
Trong hệ thống chính trị tại cơ sở, cơ cấu đội ngũ cán bộ chủ chốt luôn vận
động và phát triển cùng với sự vận động, phát triển của nền kinh tế, xã hội, với
nhiệm vụ chính trị của địa phương. Trình độ phát triển xã hội càng cao thì cơ cấu
càng phức tạp, đa dạng. Tuỳ theo nhu cầu phát triển khách quan của nền kinh tế xã hội mà xác định yếu tố, thành phần nào quan trọng hơn trong cơ cấu ở từng
giai đoạn cách mạng. Muốn có đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã năng động, sáng
tạo, đạt chất lượng và hiệu quả cao trong cơng tác thì cơ cấu tổ chức phải đồng bộ

hợp lý, phù hợp với xu thế phát triển chung của thời đại.
2.1.2. Chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã
2.1.2.1. Khái niệm chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã
Để hình thành một đội ngũ phải có một số lượng người nhất định, một người
không thể thành đội ngũ và số lượng người đó phải được tổ chức mới thành đội
ngũ. Đội ngũ là tập hợp gồm một số đơng người có cùng chức năng hoặc nghề
nghiệp, được tổ chức thành một lực lượng. Đội ngũ cán bộ do những cá nhân cán
bộ hợp thành, vì vậy, chất lượng đội ngũ cán bộ có mối quan hệ khơng tách rời
với chất lượng cá nhân cán bộ.
"Chất lượng là cái tạo nên phẩm chất, giá trị của một con người, một sự vật,
sự việc" (Viện ngôn ngữ học, 2010).
Khi đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã một vấn đề đặt ra là
hiểu cho đúng thế nào là chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt. Chất lượng của
đội ngũ cán bộ chủ chốt được xem xét dưới nhiều góc độ khác nhau:
Chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt được thể hiện thơng qua hoạt động
của hệ thống chính trị cấp xã, ở việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ
thống chính trị cấp xã.
Chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt được đánh giá dưới góc độ phẩm
chất đạo đức, trình độ năng lực và khả năng hồn thành nhiệm vụ được giao cũng
như hiệu quả cơng tác của họ.
Chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt là chỉ tiêu tổng hợp chất lượng của
từng cán bộ chủ chốt. Đối với đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã muốn xác định chất
lượng cao hay thấp ngồi việc đánh giá phẩm chất đạo đức phải có hàng loạt chỉ
tiêu đánh giá trình độ năng lực và sự tín nhiệm của nhân dân địa phương. Chẳng
hạn, các lớp đào tạo huấn luyện đã qua; bằng cấp (kể cả ngoại ngữ, tin học) về

14