Tài liệu Nuôi cá tiến vua docx

Nuôi cá tiến vua - Chuyện hoang đường có thật
Có một loài cá chỉ ăn rong rêu và lục tảo ở trong những sông suối trong xanh, chúng là hàn thử
biểu của môi trường nước sạch. Đó là cá Anh Vũ, một loài cá quí hiếm chỉ có ở một số sông
suối miền núi phía Bắc, từ lâu người dân gọi là loài cá tiến vua. Trước nguy cơ bị tuyệt chủng,
có một nơi đã nuôi thành công và đang chuẩn bị nhân giống trong môi trường nhân tạo...
Loài cá tiến vua
Theo sử sách cổ ghi lại: Vào thời Hùng Vương thứ ba, niên hiệu là Hùng Quốc Vương, có một
ngư dân làm nghề chài lưới ở khu vực ngã ba sông Việt Trì, nơi tụ hội của ba con sông lớn chảy
từ vùng núi phía Bắc, đó là sông Thao, sông Lô và sông Đà. Bắt đầu từ đây người ta gọi là sông
Cái hay sông Hồng. Một lần kia ngư dân đó bắt được một con cá lạ, mình giống cá trôi, vảy bạc
gặp ánh nắng mặt trời thì lấp lánh ánh xanh pha chút màu hồng, vây và đuôi có những tia đỏ,
đầu to, môi dưới dày thụt vào tựa như môi lợn, nom rất đẹp. Ngư dân này không dám ăn bèn
cung tiến vua. Khi thưởng thức món cá này, nhà vua thấy cá thơm, có vị ngọt đậm không giống
những loài cá khác, nhất là ăn xong người nhẹ nhõm và sảng khoái, nên đã chỉ dụ cho dân
chúng phải bảo vệ loài cá quí hiếm này, ai bắt được phải tiến vua.
Cá Anh Vũ chỉ sống ở những sông suối nước trong xanh có nhiều đá cuội, loài cá chỉ ăn rong
rêu và lục tảo, bởi thế môi dưới của chúng khá dày và hơi thụt vào, đó là một khối sụn giống
như mõm lợn giúp chúng dễ dàng gặm lớp rêu bám trên đá. Hệ thống sông suối miền núi phía
Bắc là nơi cá Anh Vũ cư trú, như: Sông Đà, sông Gâm, sông Lô, sông Chảy, sông Bằng Giang
và các con suối: Nậm Mu, Nậm Na, Nậm Thia, Nậm Bon, Nậm Be...chảy từ những cánh rừng
đại ngàn xuống, nước sạch và trong xanh.
Cách đây vài chục năm, người dân sống dọc theo những con sông suối đó vẫn bắt được cá Anh
Vũ, con to nhất khoảng từ 2,5- 3kg, tên gọi loài cá này mỗi địa phương, mỗi dân tộc một khác.
Có nhiều cách chế biến cá Anh Vũ, như: Nướng, kho tộ, hấp, nấu canh măng chua, ủ chua trong
các ống bương, lẩu... Ruột cá dài, nhỏ bằng đầu tăm, khi mổ ra người ta lấy ruột cá trộn với các
loại rau thơm bọc lá gừng rồi nướng, hoặc hấp ăn có vị đắng rất ngon. Tuy nhiên, trong nhiều
năm qua do việc đánh bắt cá vô tội vạ, có tính chất huỷ diệt, ngoài chài lưới người ta còn sử
dụng mìn, ruốc cá bằng lá cây độc hoặc bằng hoá chất, kích điện... nên không chỉ loài cá Anh
Vũ mà rất nhiều loài cá quí hiếm khác, như: cá chiên, cá lăng, cá bỗng, cá chày đất, cá thần, cá
hoả, cá đầm xanh, cá xỉnh, cá lum, cá mi... đều đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.
Bởi thế, cá Anh Vũ còn lại rất ít, chúng thuộc loài quí

hiếm. Tại thành phố ngã ba sông Việt Trì, loài cá này
được bán trong các nhà hàng với giá từ 700 ngàn đến 1
triệu đồng một ki lô gam. Có lẽ đó chỉ là kiểu “treo
đầu dê bán thịt chó”. Theo một số ngư dân lão luyện
vùng sông nước ngã ba Bạch Hạc, thì từ lâu lắm rồi,
khi các dòng sông bị ô nhiễm do chất thải của các nhà
máy công nghiệp và việc khai thác cát sỏi, đánh bắt
theo kiểu tận diệt loài cá Anh Vũ đã mất dạng từ lâu.
Chuyện hoang đường có thật
Ông Chu Quốc Tuấn- Phó chủ tịch thị xã Nghĩa Lộ
khoe với tôi: Trại cá Nghĩa Lộ đã nuôi được cá Anh
Vũ, ông mời tôi ăn một bữa lẩu cá tiến vua chính hiệu.
Thật khó tin, nên tôi vào Trại cá giống Nghĩa Lộ để
kiểm chứng một câu chuyện có vẻ hoang đường đó.
Thật may cho tôi Trại trưởng, kỹ sư thuỷ sản Trần
Ngọc Thư đang theo học cao học tại Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đang có mặt ở nhà.
Anh bảo tôi: Không ít người nghĩ như vậy, ngược lại tôi lại nghĩ khác. Nhiều loài cá tự nhiên
đã được con người nuôi dưỡng, thuần hoá và nhân giống thành công. Lo ngại trước loài cá
đứng bên bờ tuyệt chủng, nhất là quê hương chúng ở miền núi phía Bắc này, Trại cá giống
Nghĩa Lộ đã phối hợp với Trung tâm quốc gia giống thuỷ sản nước ngọt miền Bắc, đặt tại Hải
Dương đã sưu tầm giống cá Anh Vũ về nuôi để thuần hoá và nhân giống. Chúng tôi đã đi tới
các con sông, suối khắp khu vực miền núi phía Bắc, đúng là loài cá này còn lại rất ít ở sông
Bằng Giang (Cao Bằng) và sông Gâm (Na Hang, Tuyên Quang) mua lại của ngư dân đánh bắt
được, một số nuôi trong các ao đá, con to nhất bằng chuôi dao, thường to hơn cái đũa một chút.
Ròng rã mấy tháng trời, bỏ ra hơn 40 triệu mới mua được 600 con. Viện nghiên cứu nuôi trồng
thuỷ sản I đã giám định ADN, xác định số cá Anh Vũ mà Trại cá giống Nghĩa Lộ mua về đang
nuôi thử nghiệm trong ao đúng là cá Anh Vũ giống gốc.
Nói rồi anh dẫn tôi ra xem ao nuôi cá Anh Vũ. Thư cho biết, dưới đáy ao đổ một lớp cát suối
dày khoảng 20cm, trên là một lớp đá cuội lấy từ suối về tạo thành nhiều hang hốc. Do tập quán
sinh sống của loài cá này ở khu vực nước chảy, nước lấy vào ao là nước suối Ngòi Lung chảy

từ rừng Trạm Tấu được dẫn bằng những ống nhựa to bằng bắp chân xối từ trên cao xuống, tạo
thành những dòng chảy trong ao không khác môi trường tự nhiên của chúng. Thức ăn của
chúng ngoài rêu mọc trên đá và lục tảo không có thứ nào khác. Nên không thể có chuyện nuôi
cá Anh Vũ theo kiểu công nghiệp, do đó chúng phát triển rất chậm. Sau hơn một năm nuôi
trong môi trường nhân tạo, cá Anh Vũ phát triển bình thường, không có biểu hiện bệnh tật, con
to nhất được khoảng 0,8-1,2kg. Những con đến tuổi sinh sản được chuyển về Trung tâm giống
thuỷ sản Hải Dương, để nghiên cứu sinh sản nhân tạo.
Theo người dân sinh sống dọc các con sông suối, cá Anh Vũ sinh sản vào cuối tháng tư, khi
những trận mưa rào đầu tiên trút xuống, lũ từ trên nguồn đổ về còn khá lạnh dâng lên các bãi
cát sỏi xăm xắp nước tương đối bằng phẳng, từng đàn cá Anh Vũ lên đó vật đẻ. Trứng của
chúng trôi theo dòng nước nở dần trên đường chảy ra biển. Những con cá con bơi ngược theo
dòng nước như cha mẹ chúng từ nghìn năm trước tìm về những dòng sông, dòng suối có nhiều
rêu bám trên đá để sinh sống. Trần Ngọc Thư cho biết: Nếu không tạo ra cho cá Anh Vũ có bãi
đẻ thì trứng của chúng sẽ tự tiêu đi. Những cán bộ của Trung tâm giống thuỷ sản Hải Dương đã
vuốt trứng và tinh trùng của cá Anh Vũ trong các khay nhựa, sau đó đem ấp trong môi trường
nhân tạo. Tỷ lệ trứng nở không cao, nhưng đã thành công trong việc ấp nở trong môi trường
nhân tạo. Trại cá giống Nghĩa Lộ đang lựa chọn những con cá đến tuổi trưởng thành để thụ tinh
và ấp nở nhân tạo trong năm nay.
Trần Ngọc Thư không ngần ngại cho tôi hay: Trại cá giống Nghĩa Lộ nằm trong qui hoạch của
Bộ Thuỷ sản nay là Bộ NN-PTNT, được Chính phủ phê duyệt là một trong 16 Trung tâm giống
thuỷ sản cấp I, những năm qua chúng tôi đã nghiên cứu và sản xuất thành công các giống cá
nước ngọt: trắm, mè, trôi, chép, rô phi đơn tính...Hiện chúng tôi đang nghiên cứu nuôi và nhân
giống một số loài cá quí hiếm cư trú ở khu vực miền núi phía Bắc trước nguy cơ tuyệt
chủng,Mặc dù là trại giống nằm trong qui hoạch của Bộ n hưng chúng tôi phải tự bươn chải,
nên rất khó khăn.
Với nhiều “đại gia” phía Bắc hiện nay, cá anh vũ đang là một đặc sản được săn lùng bởi đó là
loài cá tiến vua ngày xưa, cực kỳ quí hiếm. Người ta đồn rằng từng có tay chơi bỏ ra 20 triệu
đồng để biết mùi vị của cá.
Dọc các con đường, bờ sông ở TP Việt Trì, Phú Thọ, đâu đâu cũng thấy treo bảng “đặc sản cá”, “đặc
sản cá anh vũ” và xe con từ khắp mọi nơi về đây để thưởng thức món ngon cực kỳ quí hiếm này.

Hình của cá anh vũ được dán “tiếp thị” khắp các nhà hàng. Một con cá anh vũ được các nhà hàng ra
giá ít nhất từ 700.000, 800.000 đến 1 triệu đồng/kg và thường phải đặt trước cả tháng may ra mới có.
Nhưng cũng phải khách quen và là các “đại gia” có máu mặt may ra mới có hàng. Khách vãng lai bao
giờ cũng sẽ nhận được câu trả lời lịch sự của chủ quán là “hàng vừa mới hết ạ”.
Tuy nhiên, một chủ nhà hàng thừa nhận khoảng chục năm nay họ không thu mua được bất kỳ con cá
anh vũ nào nên chủ yếu chỉ phục vụ khách cá lăng, cá chiên là chính. Còn khách muốn thưởng thức cá
anh vũ xin mời... xem ảnh được treo trên tường.
Huyền thoại về loài cá tiến vua
Làng chài Châu Hạ, phường Bạch Hạc, TP Việt Trì nằm ngay cửa sông Lô, nơi có hàng trăm gia đình
làm nghề chài lưới.
Ông Nguyễn Bá Lưu, một ngư dân kỳ cựu, gia đình đã hơn chục đời làm nghề chài lưới ở ngã ba sông
Bạch Hạc, cho biết mãi đến những năm sau này, thế hệ cha của ông, cá anh vũ cũng vẫn chỉ là đặc
sản dành cho vua chúa, những người có quyền có chức...
Ông nói người ta thường chỉ đánh bắt được cá anh vũ vào thời điểm từ tháng mười đến tháng ba năm
sau. Khi luồng nước trong vắt chảy xiết, thời tiết se lạnh thì cá anh vũ sẽ từ trong các hang ra kiếm ăn
rất nhiều. Thức ăn của chúng là loài rêu, tảo bám trên các mỏm đá trơn trượt.
Muốn bắt được cá anh vũ người ta phải dùng một cách duy nhất là đánh cụp. Cụp là loại rọ đặc biệt
chuyên dùng riêng để thả sâu xuống lòng sông và đòi hỏi người thả phải có tay nghề mới có thể lặn
xuống dòng nước sâu bắt được cá.
Vào mùa lạnh, mùa cá anh vũ ra kiếm ăn, nhiều ngư dân phải uống nước mắm, nín thở mà lặn thả cụp,
mò cá.
Cá anh vũ
Sau này, người ta nghĩ ra thêm nhiều cách khác để bắt cá như lặn xuống đáy sông, chui vào các hang
động dùng xiên, vợt kích điện hoặc dùng cả cung tên bắn cá. Có nhiều nhóm ngư dân còn dùng cách
nổ mìn để đánh bắt. Nhưng dù bằng cách nào thì số người bắt được cá này một vài lần vẫn chỉ đếm
trên đầu ngón tay.
Theo lời ông Lưu, những năm 1920 - 1960, ngư dân bắt được cá
anh vũ nhiều nhất. Trong suốt mấy chục năm chài lưới, bản
thân ông từng bắt được hơn chục con cá anh vũ. Mỗi con cá
chỉ nặng hơn 1kg, con lớn nhất cũng chỉ nặng hơn 3kg. Bắt

được con cá này mà đem thả vào nước không sạch vài giờ sau
sẽ chết ngay.
Ông Lưu bảo cả cuộc đời mình ông từng thưởng thức được hương vị thịt cá anh vũ một lần. “Tiếc đứt
ruột vì tiền nhưng lần đó tôi và gia đình đã quyết định ăn thử một lần để sau này có chết cũng không
hối tiếc”.
Cá anh vũ bắt được cách đây
10 năm - Ảnh tư liệu
Đã nhân giống thành công
Cá anh vũ có tên khoa học là
Semilabeo obscurus, là loài cá
cực kỳ quí hiếm, nằm trong nhóm
bốn loài cá quí ở sông Hồng có
nguy cơ tuyệt chủng, cùng với cá
lăng chấm, cá chiên, cá bỗng,
thuộc danh mục cấm xuất khẩu và
21 loài thủy sản bị cấm khai thác
vô thời hạn theo danh sách của
Bộ Thủy sản.
Theo nhiều giai thoại và các tài
liệu từ xa xưa lưu truyền lại, cá
anh vũ đã có từ hơn 4.000 năm
trước và chỉ sống ở một nơi duy
nhất là khu vực ngã ba sông Bạch
Hạc - nơi ba con sông lớn gặp
nhau là sông Lô, sông Thao và
sông Đà ở TP Việt Trì, tỉnh Phú
Thọ. Thịt loài cá này được xem là
ngon hơn bất kỳ loài cá nào khác
và cực kỳ quí hiếm, chỉ được
dùng để tiến vua, còn thường dân

mà dùng coi như phạm thượng.
Hiện nay, Viện Nghiên cứu nuôi
trồng thủy sản 1 (Bộ Thủy sản)
đang nghiên cứu và bước đầu đã
thử nghiệm sinh sản nhân tạo
thành công loài cá này.
Cá anh vũ cũng chỉ có một cách chế biến ngon nhất là hấp. Khi hấp không cần gia vị vì sẽ làm mất đi
mùi thơm của con cá. Vi, vẩy cá mềm và rất giòn, ruột cá nhỏ như sợi chỉ, dài cả mét và ăn rất ngon.
Cá ngon nhất là khối sụn môi như cái mõm lợn. Sụn rất giòn, thơm và tương truyền chữa được rất
nhiều bệnh.
Sốt cá “đại gia”
Mấy năm gần đây, trong khi loài cá tiến vua này đứng trước nguy cơ tuyệt chủng và đi vào truyền
thuyết thì lại đang có một “cơn sốt” săn lùng chúng rầm rộ để phục vụ nhu cầu tìm món lạ của các “đại
gia” khắp nơi. Dân buôn cá thịt ở Việt Trì đặt cho cá anh vũ thêm một biệt danh mới: cá “đại gia”.
Chủ một nhà hàng đặc sản cá anh vũ ở ngã ba sông Bạch Hạc cho biết có nhiều “đại gia” ở Hà Nội gọi
điện đặt hàng ông đòi thu gom tất cả cá anh vũ. Họ trả giá đến 3-4 triệu đồng/kg và sẵn sàng cho xe
đến lấy cá ngay dù đêm hay ngày.
Mới đây, một “đại gia” ở TP.HCM bay ra Bắc, đến Việt Trì tìm cho được một con cá anh vũ để thưởng
thức. Nghe đâu có một chủ quán hét giá đến 20 triệu đồng một con cá nặng gần 3kg nhưng “đại gia”
này vẫn đồng ý mua ngay vì muốn biết loài cá cực kỳ quí này “nó như thế nào”.
Đầu bếp của một nhà hàng ở Bạch Hạc tiết lộ: số khách hàng may mắn được thưởng thức cá anh vũ
thật cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay, bởi người ta “treo bảng cá anh vũ, bán cá dầm xanh” - một loài cá
anh em với cá anh vũ.
Chỉ khác nhau là anh vũ thì đuôi, vây có ánh đỏ, còn dầm xanh có ánh xanh nhiều hơn. Cá anh
vũ quí hiếm hơn rất nhiều bởi giá trị dinh dưỡng, vị ngon và mức độ khan hiếm, còn cá dầm xanh vẫn
có khá nhiều ở các con sông.
Khách cũng mãn nguyện với món “tiến vua” được thưởng thức mà không biết mình vừa bị gạt vì làm
sao biết chính xác được hình thù thật sự của loài cá này như thế nào.
Ông Nguyễn Bá Lưu nói: trước cơn sốt của loài cá “đại gia” hiện nay, để tạo thương hiệu cho nhà hàng
mình, nhiều chủ nhà hàng đã sẵn sàng trả tiền công khá cao để mời ông ra đứng thuyết minh cho

khách về cách đánh bắt cũng như kể các giai thoại về loài cá quí hiếm này trong lúc khách thưởng thức
cá... dầm xanh. “Tôi không nhận lời vì không muốn lừa người khác làm gì” - ông bảo.
Chỉ tay về khu vực ngã ba sông, tàu bè đang qua lại, ông Nguyễn Văn Lãi, một ngư dân, nói ít ai biết
được dưới đáy sông kia vẫn có mấy chục con người đang ngụp lặn trong dòng nước xoáy hi vọng tìm
được một con cá anh vũ còn sót lại trong hang hốc nào đó. Theo ông, với “cơn sốt” cá tiến vua như thế
này thì “những con cá anh vũ cuối cùng rồi cũng sẽ biến mất”.
Những ngày cận tết cổ truyền 2007 người dân vô cùng vui mừng khi các nhà khoa
học công tác tại Viện nuôi trồng thủy sản 1 (đặt tại Bắc Ninh) đã công bố cho sinh sản
thành công cá anh vũ. Được biết cá anh vũ là lòai cá quí hiếm chỉ sinh sống ở các
vùng phía bắc, thịt cá ngon từng tiến vua chúa thời trước.
Còn tại mảnh đất miền Tây, sau khi cho sinh sản thành công các loài cá quí hiếm trên sông
Mekong như cá hô, cá trà sóc, cá cóc, cá ét... các nhà khoa học Viện nghiên cứu nuôi trồng
thủy sản II, Trung tâm quốc gia giống thủy sản nước ngọt Nam Bộ (đặt tại tỉnh Tiền Giang)
đang lên kế hoạch tìm cá cháy cho sinh sản nhân tạo.
Cá cháy là loài cá ngon, thời xưa được giới ẩm thực đặt cho biệt danh là thiều ngư, cá chỉ
xuất hiện ở vùng giáp ranh giữa huyện Cầu Kè (Trà Vinh) và huyện Trà Ôn (Vĩnh Long).
Khoảng 40 năm về trước, những ngày cận tết cá xuất hiện rất nhiều trên sông Hậu nhưng
hiện nay hầu như không ngư dân nào đánh lưới trúng. Cá cháy là loài cá ngon, đặc biệt món
cháo ám cá cháy ăn một lần là nhớ suốt đời.
Cá Anh vũ, cá Rầm xanh, cá Lăng, cá Chiên và cá Bỗng là năm loại cá quý của các dòng sông
phía Bắc mà người dân quanh sông thường gọi là “ngũ quý hà thủy”.
Trên các triền sông miền núi phía Bắc nước ta vốn có nhiều loài cá quý (trong đó có loài cá trước
kia được dùng để “tiến Vua”) nhưng hiện đang có nguy cơ tuyệt chủng. PV Tiền phong đã theo
chân các “phường săn” lùng tìm một số loài cá quý hiếm, với nhiều bất ngờ, lý thú…
Kỳ I: Vượt sương mù săn Anh vũ
Sau nhiều lần hẹn và qua nhiều người quen chắp mối, cuối cùng tôi cũng nhận được cái gật đầu của
ông “Vua săn cá” sông Gâm, người dân tộc Dao - Tẩn Sân Chưn theo một chuyến cho thỏa chí tò mò.
Cách thị xã Hà Giang gần 70 cây số nhưng mãi sau gần 4 tiếng đồng hồ ngược quốc lộ 34, tay lái xe
ôm có thâm niên 20 năm mới đưa tôi đặt chân lên thị trấn Bắc Mê cũ, sát huyện Bảo Lâm (Cao Bằng).
Mấy ngày trước trời đang mát mẻ là thế nhưng khi tôi đặt chân lên Bắc Mê thì trời lại đổi tiết, nắng nóng

bất thường. Thế là tôi lại phải ăn chực nằm chờ gần 4 ngày nữa, khi tiết trời dịu mát, nhiều sương mù,
mới có thể bắt đầu chuyến du ngoạn ngược sông Gâm, săn cá quý.
Dù đã chuẩn bị trước tinh thần, với đồ nghề tinh gọn nhất nhưng khi đặt chân xuống chiếc thuyền nan
để xuất phát từ ngã ba của 3 tỉnh giáp ranh Bắc Mê (Hà Giang) - Bảo Lâm (Cao Bằng) - Na Hang
(Tuyên Quang) vẫn không khỏi chợn gợn vì sương mù và những ẩn hoạ có thể xảy đến bất kỳ lúc nào
trên dòng sông với độ dốc rất lớn.
Cá Anh vũ, cá Rầm xanh, cá Lăng, cá Chiên và cá Bỗng là năm loại cá quý của các dòng sông phía
Bắc mà người dân quanh sông thường gọi là “ngũ quý hà thủy”.
Nay, cá còn quý hơn, vì ngày càng khan hiếm. Vì thế, săn được chúng là gặp may mắn, trong đó nếu
vớ được con Anh vũ hay Rầm xanh thì không gì tuyệt hơn… Đó là những thông tin ngắn gọn, đầu tiên
anh Chưn nói với tôi khi bắt đầu chuyến săn.
Bây giờ trên sông Gâm hiếm khi săn
được con cá Lăng to như thế này
Sông Gâm là một trong số rất ít còn có thể săn được các loại cá này. Sông Gâm bắt nguồn từ vùng núi
cao gần 2.000 m, thuộc địa phận tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), chảy vào Việt Nam tại địa phận huyện
Bảo Lạc, Bảo Lâm (Cao Bằng), chảy qua Bắc Mê (Hà Giang), Na Hang và Chiêm Hóa (Tuyên Quang),
nhập vào sông Lô ở Khe Lau (Tuyên Quang). Sông Gâm dài 297 km, trong đó phần chảy qua nước ta
217 km.
Với đặc điểm đó, có đến gần 10 tháng trong năm, sông Gâm luôn giữ mực nước nhất định, ngập các
phiến đá hai bên bờ để rêu mọc quanh năm, môi trường tiện lợi cho cá Anh vũ sinh sống.
Năm giờ sáng, khi sương mù còn dày đặc, che khuất tầm nhìn, khí trời lạnh lẽo, chiếc thuyền độc mộc
chín sức ngựa, chở chúng tôi lao vun vút, như xé đôi dòng nước yên lặng, hướng về thượng nguồn
sông Gâm. Anh Chưn vừa điều khiển con thuyền vừa kể cho tôi nghe những chuyến săn cá không thể
nào quên.
Cứ theo lời anh kể thì, trước đây, người dân tộc Dao, Tày, Nùng dọc hai bên bờ sông này chủ yếu
sống bằng nghề săn cá. Cứ đến đầu mùa thu, khi khí trời dịu mát, nhiều sương mù, đám phường săn
lại họp tại một phường cả thắp hương, khấn bái thần sông độ trì săn được nhiều cá và phù hộ cho
những người săn cá an toàn trên từng khúc sông…
Mùa săn bắt đầu từ tháng 9 năm trước đến tháng 4 năm sau. Có những chuyến đi, đám phường săn
thu dăm bảy tấn cá... Con Anh vũ mà phường săn ở sông Gâm bắt được xem là to nhất nặng tới 5 kg,

có lẽ nặng kỷ lục. Con Chiên nặng nhất tới gần 1 tạ, da đã mốc trắng, lờ đờ như con kình ngư.
Thế nhưng, mấy năm trở lại đây, cá ở sông Gâm còn rất ít, do một số người dùng thuốc nổ đánh bắt;
cùng với đó, sự thay đổi của khí hậu cũng làm các loại cá đặc sản ở khu vực này bị đe doạ nghiêm
trọng…
“Nhất dạ, nhất giao, sinh quý tử!”
Sau gần 2 tiếng đồng hồ, thuyền chúng tôi đến một khúc cua, thắt vào như một cái eo để chuẩn bị
mở ra một khoảng sông khá rộng nhưng âm u, lạnh lẽo vì cây cối hai bên bờ đổ xuống. Sau này
tôi mới biết nơi đây nằm dưới chân Núi Đô, phía thượng nguồn sông Gâm.
Chưn tắt máy từ xa, nhẹ nhàng chèo thuyền vào giữa khúc sông. Ở đó, nhiều phiến đá mọc ra nham
nhở, nước trong leo lẻo, nhìn rõ những đám rêu đá xòa theo làn nước. Tôi có cảm giác gờn gợn.
“Đây là nơi Anh vũ thường tụ tập sinh sống và chỉ số ít trong phường săn ở sông Gâm biết được vị trí
đắc địa này. Nhưng cũng ít người trong số đó dám lặn xuống” - Chưn nói nhỏ với tôi.
Tay săn cá nổi tiếng Lò Văn Thắng
và một phường săn khác đang
ngược sông Gâm