Tài liệu Cao huyết áp (Phần 1) docx

Cao huyết áp
(Phần 1)

Giới thiệu về cao huyết áp
Sự tăng huyết áp tâm thu hay huyết áp tâm trương làm tăng nguy cơ bệnh tim,
bệnh thận, làm nặng thêm bệnh lý mạch máu, tổn thương mắt, đột quị (tổn thương
não).
Những biến chứng của cao huyết áp thường tác động đến cơ quan đích vì tổn
thương những cơ quan này là kết quả cuối cùng của tình trạng áp lực máu cao kéo dài.
Do đó, chẩn đoán huyết áp cao ở một cá nhân rất quan trọng để cố gắng giữ
huyết áp mức bình thường, và bằng cách đó, ngăn ngừa các biến chứng.
Huyết áp được đo như thế nào?
Áp lực máu được đo bằng dụng cụ nhỏ, gọn gọi là huyết áp kế. Huyết áp kế cơ
bản bao gồm 1 bơm khí, 1 đồng hồ đo áp lực, và 1 túi hơi. Dụng cụ này ghi nhận huyết
áp bằng đơn vị gọi là mmHg (milimet thuỷ ngân)
Túi hơi được bao lấy cánh tay và bơm phồng lên đến 1 áp lực có thể cản trở
dòng máu ở động mạch chính (ÐM cánh tay) đi qua cánh tay. Sau đó, xả áp lực trong
túi hơi và trên ÐM giảm dần. Khi áp lực giảm dần, nhân viên y tế sẽ nghe bằng ống
nghe ngay trên ÐM ở khuỷu tay. Áp lực mà nhân viên y tế nghe mạch lần đầu là
huyết áp tâm thu. Khi áp lực túi hơi giảm hơn nữa,áp lực tại đó mạch ngưng là huyết
áp tâm trương.
Huyết áp bình thường
Mặc dù các công ty bảo hiểm, hoàn toàn có lý khi xem huyết áp cao >=
140/90mmHg nhưng mức độ này không thích hợp với tất cả cá nhân. Thực ra, nhiều
chuyên gia về cao huyết áp thấy rằng áp lực máu là 1 con số thay đổi, từ ngưỡng thấp
đến cao. Là biến số hàm ý không có 1 giới hạn chính xác, rõ ràng để phân chia huyết
áp bình thường và huyết áp cao.
Ở vài người, trị số huyết áp thấp hơn 140/90 có thể vẫn phù hợp với ngưỡng
bình thường. Ví dụ, trong vài trường hợp như bệnh nhân bệnh thận mãn tính bị mất
protein qua nước tiểu (tiểu đạm ), huyết áp lý tưởng giữ ở trị số 125/75 hay thấp hơn.
Mục đích của việc hạ huyết áp ở những bệnh nhân này là làm chậm tiến triển suy thận.

Bệnh nhân tiểu đường cũng vậy, huyết áp nên giữ ở mức <=140/90.
Ngoài ra, người da đen là những người có nguy cơ biến chứng cao huyết áp, có
thể giảm nguy cơ này bằng cách hạ huyết áp tâm trương <=80mmHg.
Cao huyết áp tâm thu là gì?
Nên nhớ là huyết áp tâm thu là trị số áp huyết cao nhất và đại diện cho áp lực
tại động mạch khi tim co bóp và bơm máu vào tuần hoàn. Huyết áp tâm thu thường
>140mmHg xem như cao, đặc biệt kết hợp huyết áp tâm trương cao (> 90mmHg).
Tuy nhiên, cao huyết áp tâm thu đơn thuần được định nghĩa khi áp lực tâm thu
>160mmHg với áp lực tâm trương vẫn < 90mmHg. Rối loạn này trước hết tác động ở
những người già, và đặc trưng bởi áp lực mạch tăng. Áp lực mạch được định nghĩa là
độ chênh lệch giữa huyết áp tâm thu và tâm trương. Sự tăng áp suất tâm thu mà không
tăng áp suất tâm trương, như trong cao huyết áp tâm thu đơn thuần thì sẽ làm tăng áp
lực mạch.
Ngày xưa xem như vô hại nhưng bây giờ tăng áp lực mạch là một vấn đề sức
khoẻ tương lai. Nói cách khác, áp lực mạch cao xem như dấu hiệu báo trước quan
trọng chỉ ra tổn thương ở cơ quan đích một cách tiềm ẩn. Vì vậy, cao huyết áp tâm thu
đơn thuần làm tăng nguy cơ 2-4 lần
lớn tim, nhồi máu cơ tim, đột quị (tổn thương não)
và chết vì bệnh tim hay đột quị. Những nghiên cứu lâm sàng ở bệnh nhân bị cao huyết
áp tâm thu đơn thuần cho thấy giảm huyết áp tâm thu ít nhất 20mmHg xuống
<160mmHg sẽ giảm được những nguy cơ trên.
Cao huyết áp áo choàng trắng là gì?
Trị số áp huyết cao đơn độc ở phòng khám có thể là giả vì sự tăng này chỉ mang
tính tạm thời. Có lẽ, hiện tượng này do sự lo lắng của bệnh nhân có liên quan đến
stress khi thăm khám. Thật vậy, đề nghị được thực hiện thấy 1 trong 4 người có huyết
áp cao nhẹ có thể có huyết áp bình thường ngoài phòng khám.
Loại cao huyết áp chỉ được ghi nhận tăng tại phòng khám được gọi là cao huyết
áp áo choàng trắng. Dĩ nhiên, tên gọi áo choàng trắng tượng trưng cho thầy thuốc, gây
lo lắng cho người bệnh, và ngẫu nhiên tăng áp huyết. Một chẩn đoán cao huyết áp áo
choàng trắng có thể ngầm hiểu là không quan trọng và nguy hiểm.

Tuy nhiên, cần thận trọng trong lời giải thích ngây ngô của cao huyết áp áo
choàng trắng. Huyết áp tăng do stress hay lo lắng do khám BS không phải luôn luôn là
vô hại. Những stress khác trong cuộc sống người bệnh cũng có thể gây tăng huyết áp
mà không được ghi đo.
Vì vậy, monitor đo áp huyết tại nhà hay ở nhà thuốc có thể giúp đánh giá tần
suất và độ ổn định của trị số huyết áp cao. Ngoài ra, những test thích hợp để tìm biến
chứng của cao huyết áp có thể giúp đánh giá ý nghĩa của những trị số huyết áp khác
nhau.
Cao huyết áp giới hạn là gì?
C.H.A giới hạn được định nghĩa là tình trạng đôi khi cao huyết áp nhẹ
>140/90mmHg, đôi lúc lại thấp hơn. Ở người lớn tuổi, huyết áp tâm thu cao hơn một
chút, khoảng 140 đến 160mmHg, xem như là huyết áp giới hạn, miễn là huyết áp tâm
trương < 90mmHg. Như trong trường hợp cao huyết áp áo choàng trắng, bệnh nhân
với huyết áp giới hạn cần lấy huyết áp trong nhiều điều kiện khác nhau và tổn thương
cơ quan đích của họ được đánh giá để biết khi nào tình trạng cao huyết áp của họ có ý
nghĩa.
Hãy nhớ là những người cao huyết áp giới hạn có xu hướng, khi họ già thì
huyết áp họ ngày càng cao và duy trì liên tục. Do đó họ thật sự có nguy cơ cao bệnh
tim mạch. Bởi vậy ngay lúc ban đầu khi cao huyết áp chưa có ý nghĩa thì ở những
người cao huyết áp giới hạn can được tiếp tục theo dõi và tầm soát những biến chứng
của cao huyết áp.
Nếu suốt thời gian theo dõi bệnh nhân cao huyết áp giới hạn, huyết áp của họ ở
mức ổn định cao >140/90mmHg, thì chỉ định thuốc hạ áp thường bắt đầu. Tuy nhiên,
nếu huyết áp tâm trương còn ở giới hạn (thường < 90mmHg và ổn định >85) thì điều
trị có thể thực hiện ở vài tình huống (Xem điều trị cao huyết áp).
Nguyên nhân cao huyết áp ?
Hai dạng áp lực máu cao được mô tả: cao huyết áp nguyên phát và thứ phát.
Cao huyết áp nguyên phát phổ biến hơn chiếm 95% dân số bị huyết áp cao. Nguyên
nhân cao huyết áp nguyên phát chưa rõ. Trong cao huyết áp thứ phát, chiếm 5%
trường hợp, huyết áp cao do bất thường đặc hiệu ở một trong những cơ quan, hệ thống

cơ thể (Cao huyết áp thứ phát được bàn luận rõ hơn trong những phần dưới
đây).
Cao huyết áp nguyên phát xuất hiện ở khoảng 75 triệu người Mỹ, xin lưu ý
nguyên nhân cơ bản vẫn chưa biết. Tuy nhiên nhiều hiệp hội vẫn chấp nhận người cao
huyết áp nguyên phát. Ví dụ như trong nhóm hay tập hợp những người có mức tiêu thụ
muối cao, vượt quá 5.8 gram/ngày.