DE CUONG ON HK I HAY VA DU

<span class='text_page_counter'>(1)</span>§Ò c¬ng «n tËp SINH HỌC 9. 1. Nội dung cơ bản của phương pháp phân tích thế hệ lai của Menden gồm những điểm nào? - Lai các cặp bố mẹ khác nhau về một hoặc một số cặp tính trạng tương phản, rồi theo dõi sự di truyền riêng rẽ của từng cặp tính trạng đó trên con cháu của từng cặp bố mẹ. - Dùng toán thống kê để phân tích các số liệu thu được. Từ đó rút ra quy luật di truyền các tính trạng. 2. Quy luật phân ly của Menđen Trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi nhân tố di truyền (gen) trong cặp nhân tố di truyền (cặp gen) phân ly về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng P . 3. Muốn xác định kiểu gen của cơ thể mang tính trạng trội cần tiến hành phép lai phân tÝch: Cách làm: Cho cơ thể có kiểu hình trội cần xác định kiểu genlai với cơ thể có kiểu hình lặn. Rồi dựa vào kiểu hình con lai để xác định : + Nếu đời con lai phân tích đều đồng tính, chứng tỏ cơ thể mang tính trạng trội cú KG đồng hîp. + Nếu đời con lai phân tích phân tính 2 kiểu hình, chứng tỏ cơ thể mang tính trạng trội cú KG dÞ hîp. 4. T¬ng quan tréi lÆn cã ý nghia trong thùc tiÔn s¶n xuÊt: + Việc xác định tính trội, tính lặn có ý nghĩa rất quan trọng trong việc sản xuất. Trên thực tế, ë c¬ thÓ sinh vËt, tÝnh tr¹ng tréi thêng lµ tÝnh tr¹ng tèt, cã lîi. V × vËy, trong chän gièng cÇn phát hiện các tính trội để tập trung các gen trội về cùng một kiểu gen nhằm tạo ra giống có n¨ng xuÊt vµ chÊt lîng tèt nhÊt. 5- Nêu nội dung và ý nghĩa của quy luật phân li độc lập. - Nội dung : Các cặp nhân tố di truyền đã phân li độc lập trong quá trình phát sinh giao tử. - ý nghĩa: Giải thích được các nguyên nhân làm xuât hiện các biến dị tổ hợp vô cùng phong phú ở các loài sinh vật giao phối, đó là do sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp nhân tố di truyền. Biến dị tổ hợp là là nguồn nguyên liệu quan trọng trong chọn giống và tiến hóa. 6. KN: BiÕn dÞ tæ hîp lµ lo¹i biÕn dÞ xuÊt hiÖn ë con do sù s¾p xÕp l¹i c¸c yÕu tè di truyÒn trong qu¸ tr×nh sinh s¶n cña bè vµ mÑ. - BD tæ hîp xuÊt hiÖn rÊt phæ biÕn ë nh÷ng loµi cã h×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh (giao phèi) - ở các loài giao phối : có sự phân li độc lập, tổ hợp tự do của các NST trong giảm phân và thụ tinh lµm cho c¸c gen cã ®iÒu kiÖn s¾p xÕp l¹i theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau vµ kh¸c bè mÑ t¹o ra nhiÒu biÕn dÞ tæ hîp. - VD: Cho giao phÊn gi÷a §Ëu Hµ Lan thuÇn chñng H¹t vµng, tr¬n víi c©y thuÇn chñng h¹t xạnh, nhăn thì thu đợc ở F1 đều có hạt vàng, trơn Cho F1 tù thô phÊn, F2 xuÊt hiÖn tØ lÖ kiÓu h×nh xÊp xØ 9 h¹t vµng, tr¬n : 3 h¹t vµng, nh¨n : 3 h¹t xanh, tr¬n : 1 h¹t xanh, nh¨n. Do sự sắp xếp lại các yếu tố di truyền trong quá trình sinh sản đã tạo ra F2 biến dị tổ hợp về kiÓu h×nh h¹t vµng, nh¨n vµ h¹t xanh, tr¬n. - ý nghĩa của biến dị tổ hợp đối với chọn giốngvà tiến hoá: + Trong chän gièng : tÝnh ®a d¹ng ë vËt nu«i vµ c©y trång gióp con ngêi cã nhiÒu ®iÒu kiÖn để chọn và giữ lại những dạng phù hợp nhằm tạo giống mới có năng suất phẩm chất tốt. + Trong tiÕn ho¸ : TÝnh ®a d¹ng gióp mçi loµi cã kh¶ n¨ng ph©n bè vµ thÝch nghi ë nhiÒu m«i trờng sống khác nhaulàm tăng khả năng đấu tranh sinh tồn của chúng. PhÇn 2. C¬ së tÕ bµo häc vµ c¬ së ph©n tö cña di truyÒn häc. 7. Phân biệt bộ NST đơn bội và bộ NST lỡng bội Bé NST lìng béi Bộ NST đơn bội Bé NST lµ 2n, c¸c NST lu«n s¾p xÕp thµnh Bé NST lµ n tån t¹i thµnh tõng chiÕc riªng rÏ, từng cặp tơng đồng, 1 có nguồn gốc từ bố, 1 mçi chiÕc hoÆc cã nguån gèc tõ bè hoÆc mÑ cã nguån gèc tõ mÑ. Cã trong hÇu hÕt c¸c tÕ bµo b×nh thêng (2n) chØ cã trong tÐ bµo giao tö. ngo¹i trõ giao tö.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 8. Cấu trúc điển hình của NST đợc thể hiện rõ nhất ở kì giữa của quá trình phân bào, vì vào kì này các NST đã co ngắn cức đại và có hình dạng đặc trng. Lóc nµy c¸c NST cã c¸u tróc nh sau: + về kích thớc: có chiều dài từ 0,5 đến 50 micromet, đờng kính từ 0,2 đến 2 micromet + VÒ h×nh d¹ng cã thÓ cã d¹ng h×nh h¹t, h×nh que hoÆc h×nh ch÷ V. + VÒ cÊu t¹o: NST lóc nµy ë tr¹ng th¸i kÐp gåm 2 cromatit gièng nhau vµ dÝnh nhau ë t©m động. Tại tâm động có eo sơ cấp (eo thứ nhất) chia NST làm 2 cánh. Tâm động là điểm đính NST vµo sîi t¬ v« s¾c trong thoi ph©n bµo . ë mét sè NST cßn cã (eo thø cÊp) eo thø hai trªn mét c¸nh cña NST. 9. Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST Nguyên Phân C¸c kú Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST Nguyên Phân Kỳ đầu - NST kép bắt đầu đóng xoắn và co ngắn - Các NST kép đính vào các sợi tơ của thoi phân bào ở tâm động Kỳ giữa - Các NST kép đóng xoắn cực đại - C¸c NST kÐp xÕp thµnh 1 hµng ë mÆt ph¼ng gi÷a cña thoi ph©n bµo Kỳ sau - Từng NST kép chẻ dọc ở tâm động thành 2 NST đơn phân ly về hai cùc cña tÕ bµo Kỳ cuối - Các NST đơn dãn xoắn dài ra ở dạng sợi mảnh dần thành nhiễm s¾c chÊt 10. Nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n cña Nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n. Nh÷ng ®iÓm gièng nhau: - Trong mỗi lần phân bào đều xảy ra các kì là : trung gian, đâu, giữa, sau, cuối. - NST đều xảy ra các hoạt động nh duỗi xoắn, tự nhân đôi, đóng xoắn, xếp trên mặt phẳng xích đạo, của thoi phân bào và phân li về mỗi cực của tế bào. - Các hoạt động của màng nhân, nhân con, thoi vô sắc, màng tế bào, trung thể trong từng kì tơng ứng trong cả hai quá trình tơng tự nhau. Nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau:. Nguyªn ph©n X¶y ra mét lÇn ph©n bµo, tõ 1 tÕ bµo mÑ t¹o ra hai tÕ bµo con. Sè NST trong tÕ bµo b»ng 2n gièng tÕ bµo mÑ NST cã mét lÇn xÕp trªn mÆt ph¼ng xÝch đạo của thoi phan bào và phân li về cực tế bµo. Kh«ng x¶y ra tiÕp hîp NST. Gi¶m ph©n X¶y ra 2 lÇn ph©n bµo, tõ 1 tÕ bµo mÑ t¹o ra 4 tÕ bµo con. Sè NST trong tÕ bµo con lµ n, gi¶m cßn mét nöa so víi tÕ bµo mÑ. NST có hai lần xếp trên mặt phẳng xích đạo cña thoi ph©n bµo vµ ph©n li vÒ hai cùc cña tÕ bµo. Xảy ra tiếp hợp NST đôi khi xảy ra trao đôi khi chÐo.. 10.b TỔNG KẾT. C¸c k×. Nguyªn ph©n NST kép co ngắn, đóng xoắn và đính vào sợi K× ®Çu thoi ph©n bµo ë t©m động. C¸c NST kÐp co ng¾n cực đại và xếp thành 1 K× gi÷a hµng ë mÆt ph¼ng xÝch đạo của thoi phân bào. Tõng NST kÐp chÎ däc ở tâm động thành 2 K× sau NST đơn phân li về 2 cùc tÕ bµo. Kì cuối Các NST đơn nằm gọn trong nh©n víi sè lîng b»ng 2n nh ë tÕ bµo mÑ.. Gi¶m ph©n I NST kép co ngắn, đóng xo¾n. CÆp NST kÐp t¬ng đồng tiếp hợp theo chiều däc vµ b¾t chÐo. Tõng cÆp NST kÐp xÕp thµnh 2 hµng ë mÆt ph¼ng xích đạo của thoi phân bµo. Các NST kép tơng đồng phân li độc lập về 2 cực tế bµo.. Gi¶m ph©n II NST kÐp co ng¾n l¹i thÊy râ sè lîng NST kép (đơn bội).. C¸c NST kÐp xÕp thµnh 1 hµng ë mÆt phẳng xích đạo của thoi ph©n bµo. Tõng NST kÐp chÎ dọc ở tâm động thành 2 NST đơn phân li về 2 cùc tÕ bµo. Các NST kép nằm gọn Các NST đơn nằm trong nh©n víi sè lîng n gän trong nh©n víi sè (kÐp) b»ng 1 nöa ë tÕ bµo lîng b»ng n (NST.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> mÑ. đơn). 11. C¬ chÕ sinh ra con trai vµ con g¸i ë ngêi. - ở ngời, tế bào 2n có 23 cặp NST trong đó có 22 cặp NST thờng giống nhau giữa ngời nam và ngêi n÷. Riªng cÆp NST giíi tÝnh th×: + Ngời nam chứa cặp XY không tơng đồng. + Ngời nữ chứa cặp XX tơng đồng. - C¬ chÕ sinh con trai, con g¸i ë ngêi do sù ph©n li vµ tæ hîp cña cÆp NST giíi tÝnh trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö vµ thô tinh. *). Do sù ph¸t sinh giao tö. Do sự phân li của cặp NST giới tính, dẫn đến: + N÷ (XX) chØ t¹o ra mét lo¹i trøng duy nhÊtmang NST X. + Nam (XY) t¹o hai lo¹i tinh trïng víi tØ lÖ ngang nhaulµ X vµ Y. *). Trong thô tinh t¹o hîp tö . + NÕu trøng X kÕt hîp tinh trïng X t¹o hîp tö XX, ph¸t triÓn thµnh con trai. + NÕu trøng X kÕt hîp tinh trïng Y t¹o hîp tö XY, ph¸t triÓn thµnh con trai. 12. Quan niệm việc ngời mẹ quyết định việc sinh con trai hay con gái là không đúng vì trong c¬ chÕ h×nh thµnh hîp tö do sù kÕt hoÑp ngÉu nhiªn gi÷a c¸c giao tö, trong dã mÑ chØ cã duy nhÊt 1 lo¹i trøng X. V× vËy, giíi tÝnh cña con phô thuéc vµo viÖc trøng kÕt hîp víi tinh trïng mang X hay mang Y cña bè. 13. Trong cÊu tróc d©n sè, tØ lÖ Nam: N÷ xÊp xØ b»ng nhau: - ë ngêi, do nam t¹o ra hai lo¹i tinh trïng víi tØ lÖ ngang nhaulµ X vµ Y. Hai lo¹i tinh trïng này kết hợp với một loại trứng duy nhất đều mang X ở ngời nữ nên dẫn đến trong cấu trúc d©n sè qui m« lín, tØ lÖ nam : n÷ xÊp xØ b»ng nhau. Sơ đồ minh hoạ: P: bè XY x MÑ XX GP X ; Y X F1 1XX : 1XY TØ lÖ giíi tÝnh : 1 nam : 1 n÷ 14. Biện pháp điều chỉnh tỉ lệ đực : cái ở vật nuôi: Do hiểu biết đợc cơ chế xác định giới tính và cá yếu tố ảnh hởng đến sự phân hoá giới tính, con ngời có thể chủ động điều chỉnh tỉ lệ đực cái ở vật nuôi, bằng việc tác động vào sự kết hîp gi÷a c¸ lo¹i giao tö trong thô tinh hoÆc ®iÒu chØnh c¸c yÕu tè cña m«i trêng trong qu¸ trình sống của hợp tử hay dùng hoocmon sinh dục tác động vào giai đoạn còn non của sự ph¸t triÓn c¸ thÓ. ý nghĩa: Việc điều chỉnh tỉ lệ đực : cái ở vật nuôi phù hợp với mục đích sản xuất, làm tăng hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt cho con ngêi. 15. Di truyÒn liªn kÕt. Di truyền liên kết là hiện tượng một nhóm tính trạng được di truyền cùng nhau, được qui định bởi các gen trên một NST cùng phân li trong quá trình phân bào. - Di truyền liên kết bổ sung cho định luật phân li độc lập của Men đen nh sau: Định luật phân li độc lập đợc Menđen phát hiện trên cơ sở các tính trạng do các gen quy đinh nó nằm trên các NST khác nhau, tức là mỗi NST ông chỉ xét đến một gen . Nhng trên thực tế, trong thùc tÕ bµo, sè lîng gen lu«n lín h¬n rÊt nhiÒu so víi sè NST nªn mçi NST ph¶i mang nhiÒu gen. V× vËy, ë c¬ thÓ sinh vËt hiÖn tîng di truyÒn liªn kÕt lµ hiÖn tîng phæ biÕn. 16. So sánh kết quả phép lai phân tích F1 trong 2 trờng hợp di truyền độc lập và di truyÒn liªn kÕt gi÷a hai cÆp tÝnh tr¹ng. Giống nhau : F1 dị hợp hai cặp gen lai phân tích đều tạo ra sự phân tính ở con lai. Kh¸c nhau : Di truyền độc lập Di truyÒn liªn kÕt F1 dÞ hîp 2 cÆp tÝnh tr¹ng t¹o ra 4 lo¹i giao tö F1 dÞ hîp 2 cÆp gen t¹o ra 2 lo¹i giao tö nªn nªn kÕt qu¶ lai ph©n tÝch cho 4 kiÓu h×nh víi kÕt qu¶ lai ph©n tÝch cho 2 kiÓu h×nh víi tØ lÖ tØ lÖ ngang nhau ngang nhau. Con xuÊt hiÖn kiÓu h×nh mãi ngoµi kiÓu h×nh Con kh«ng xuÊt hiÖn kiÓu h×nh míi so víi bè míi ngoµi kiÓu h×nh gièng bè mÑ, tøc xuÊt mÑ, tøc kh«ng xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp. hiÖn biÕn dÞ tæ hîp. ý nghĩa : Di truyền lên kết đảm bảo sự di truyền bền vững của từng nhóm tính trạng đợc quy định bởi các gen trên một NST . Nhờ đó trong chọn giống, ngời ta có thể chọn đợc những tính tr¹ng tèt lu«n ®i kÌm víi nhau. 17. a. §Æc ®iÓm cÊu t¹o cña ph©n tö ADN.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Là đại phân tử tạo nên từ nhiều nguyên tố và có kích thớc, khôid lợng lớn: - ADN đợc cấu tạo từ các nguyên tố C,H,O,N và P - KÝch thíc lín: dµi hµng tr¨m micromet - Khối lợng lớn: đạt hàng chục triệu đ.v.C Là đa phân tử: Do nhiều đơn phân liên kết với nhau, mỗi đơn phân là một loại nuclêôtit. Có 4 loại nuclêôtitcấu tạo ADN: Ađênin (A), Timin(T), Guanin(G), Xitôrin(X). Mỗi phân tử ADN có chứa hàng vạn đến hàng triệu đơn phân: Bèn lo¹i Nuclª«tit: A,T,G,X liªn kÕt víi nhau theo chiÒu däc vµ tuú theo sè lîng c¶u chóng mà xác định chiều dài của phân tử ADN, đồng thời chúng sắp xếp theo nhiều cách khác nhau vµ t¹o ra v« sè lo¹i ADN kh¸c nhau ë sinh vËt. C¸c lo¹i ph©n tö ADN ph©n biÖt nhau bëi thµnh phÇn, sè lîng, vµ tr×nh tù s¾p xÕp cña c¸c Nuclª«tit. b. Giải thích tính đa dạng và đặc thù: AND đợc cấu tạo bởi từ hàng vạn đến hàng triệu Nuclª«tit víi 4 lo¹i kh¸c nhau lµ A,T,G,X. C¸c lo¹i Nuclª«tit s¾p xÕp t¹o nªn tÝnh ®a d¹ng vµ tính đặc thù choADN. TÝnh ®a d¹ng: Bèn lo¹i Nuclª«tit : A, T,G,X s¾p xÕp víi thµnh phÇn, sè lîng vµ trËt tù kh¸c nhau t¹o nªn v« sè lo¹i ADN ë c¸c c¬ thÓ sinh vËt. Tính đặc thù của ADN: Mỗi loại ADN trong cơ thể sinh vật có thành phần, số lợng và trật tự xác định của các Nuclêôtit. c. ý nghĩa của tính đa dạng và tính đặc thù của ADN đối với di truyền ở sinh vật: + TÝnh ®a d¹ng cña ADN lµ c¬ së t¹o nªn sù phong phó vÒ th«ng tin di truyÒn ë c¸c loµi sinh vËt. + Tính đặc trng của ADN góp phần tạo nên sự ổn định về thông tin di truyền của mỗi loài sinh vËt. 18. a. CÊu tróc kh«ng gian cña ADN. - AND là chuỗi xoắn kép gồm hai mạch song song, xoắn đều quanh một trục theo chiều từ trái sang phải (xoắn phải) ngịơc chiều kim đồng hồ, tạo nên một vòng xoắn mang tính chu kì, mçi vßng xo¾n lµ 34Ao, gåm 10 cÆp nuclª«tit. - §êng kÝnh cña vßng xo¾n lµ: 20Ao - Giữa các nuclêôtỉttên 2 mạch có các liên kết theo nguyên tắc bổ sung là: A mạch đơn này liên kết với T mạch đơn kia và ngợc lại; G mạch đơn này liên kết với X mạch đơn kia và ngợc l¹i. b. HÖ qu¶ cña nguyªn t¾c bæ sung thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau: - NÕu biÕt tr×nh tù c¸c Nuclª«tit ë mét m¹ch, cã thÓ suy ra tr×nh tù cac Nuclª«tit trªn m¹ch đơn còn lại của ADN. - Do nguyên tắc bổ sung nên trong phân tử ADN, số timin bằng số ađênin và số guanin bằng sè xit«rin. A = T , G = X  A+ G = T + X A+G/T+X= 1 19. Quá trình tự nhân đôi của ADN theo những nguyên tắc: Nguyªn t¾c bæ sung, nguyªn t¾c m¹ch khu«n, Nguyªn t¾c b¸n b¶o toµn. -Hai ADN con đợc tạo ra qua cơ chế nhân đôi giống nhau và giống ADN mẹ: + Sau khi enzim tác động làm tách hai mạch đơn của ADN mẹ, các Nuclêôtit của môi trờng vµo liªn kÕt víi c¸c Nuclª«tit trªn c¶ hai m¹ch cña ADN mÑ (2 m¹ch khu«n) theo nguyªn t¾c bæ sung: A m¹ch gèc liªn kÕt víi T cña m«i trêng vµ ngîc l¹i; G m¹ch gèc liªn kÕt víi Xcña m«i trêng 20. Hai ADN con sau nhân đôi giống ADN mẹ do quá trình nhân đôi diễn ra theo các nguyên tắc: - Nguyên tắc khuôn mẫu: nghĩa là mạch mới tạo ADN con được tổng hợp dựa trên mạch khuôn của ADN mẹ. - NT Bổ sung: Sự liên kết các nu. ở mạch khuôn với các nu. tự do là cố định: A liên kết với T hay ngược lại; G liên kết với X hay ngược lại. - Nguyên tắc giữ lại một nửa (bán bảo toàn): trong mỗi ADN con có 1 mạch của ADN mẹ (mạch cũ) , còn 1 mạch mới được tổng hợp. 21. B¶n ch©t cña gen. Gen lµ mét ®o¹n ph©n tö ADN. Ph©n tö ADN cã rÊt nhiÒu gen vµ nhiÒu lo¹i gen kh¸c nhau nhng quan trọng nhất là những gen cấu trúc. Mỗi gen cấu trúc trung bình có chừăt 600 đến 1500 cÆp Nuclª«tit. Về mặt hoá học: Gen có cấu tạo tơng tự ADN với hai mạch xoắn và 4 loại đơn phân là : A,T,G,X.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Chøc n¨ng cña gen: Mỗi gen cấu trúc mang thông tin quy định cấu trúc của 1 loại Prôtêin nhất định từ đó quy định một loại tính trạng nào đó của cơ thể.. 22. §iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n cña ADN vµ ARN: ADN ARN Có cấu tạo hai mạch đơn vừa sông song vừa Chỉ có cấu tạo 1 mạch đơn xo¾n l¹i Có chứa loại đơn phân timin và không chứa Có chứa loại đơn phân Uraxin và không uraxin chøa Timin Cã kÝch thíc vµ khèi lîng lín. Cã kÝch thíc vµ khèi lîng nhá h¬n 23. Nguyªn t¾c tæng hîp ARN. ARN đợc tổng hợp theo nguyên tắc mạch khuôn, và nguyên tắc bổ sung. Ph©n lo¹i: mARN, tARN, rARN Chøc n¨ng tõng lo¹i: 24. Tính đa dạng và đặc thù của Prôtêin Do thµnh phÇn, sè lîng, vµ tr×nh tù s¾p xÕp cña 20 lo¹i Axitamin h×nh thµnh tÝnh ®a d¹ng vµ đặc thù của prôtêin VD: + VÒ tÝnh ®a d¹ng: víi h¬n 20 lo¹i aa kh¸c nhau, s¾p xÕp víi thµnh phÇn, sè lîng vµ trËt tù kh¸c nhau t¹o ra gÇn nh v« sè lo¹i Pr«tªin ë sinh vËt. + Về tính đặc thù của Prôtêin: mỗi loại Prôtêin có thành phần , số lợng, và trình tự xác định riêng về các aa. Tính đặc thù còn thể hiện ở cấu trúc không gian, số chuỗi axit amin trong ph©n tö. b. Prôtên có vai trò quan trọng đối với tế bào và cơ thể: + Lµ thµnh phÇn cÊu t¹o cña tÕ bµo, m«, c¬ quan, hÖ c¬ quan vµ c¬ thÓ . + Là thành phần hoá học cấu tạo ra nhiều loại Enzim, là chất xúc các phản ứng trao đổi của tế bµo + Là thành phần của hoôcmon, đóng vai trò điều hoà các quá trình trao đổi chất trong tế bào vµ c¬ thÓ. + T¹o nªn kh¸ng thÓ, thùc hiÖn chøc n¨ngb¶o vÖ c¬ thÓ. + Là thành phần của cơ, tham gia vận động cơ thể. + Prôtên còn là nguồn dự trữ cung cấp năng lợng cho hoạt động tế bào + Pr«tªin cßn biÓu thÞ tÝnh tr¹ng tÝnh tr¹ng c¬ thÓ. 25. Bản chất của mối quan hệ giữa gen và tính trạng : Trình tự các nuclêôtit trên mạch gốc của gen quy định trình tự các nuclêôtit trên mARN từ đó quy định trình tự các axit amin trong cấu trúc bậc I của prôtêin và biểu hiện thành tính trạng …………….. ……. (Học sinh có thể trả lời bằng sơ đồ: Gen → mARN → Prôtêin → Tính trạng) b. Nguyên tắc bổ sung đợc thể hiện trong môi liên hệ trên.( gen  mARN  prôtêin) Cã 2 qu¸ tr×nh thÓ hiÖn nguyªn t¾c bæ sunglµ: tæng hîp mARN vµ tæng hîp Pr«tªin. - Tổng hợp mARN: Khi gen tháo xoắn và tách làm hai mạch đơn thì các Nu tự do của môi trờng nội bào vào liên kết với các Nu của mạch khuôn của gen theo đúng nguyên tắc bổ sung: + A m¹ch khu«n liªn kÕt víi U cña m«i trêng + T m¹ch khu«n liªn kÕt víi A cña m«i trêng + G m¹ch khu«n liªn kÕt víi X cña m«i trêng + X m¹ch khu«n liªn kÕt víi G cña m«i trêng - Nguyªn t¾c bæ sung thÓ hiÖn trong qu¸ tr×nh tæng hîp Pr«tªin. Trong qu¸ tr×nh tæng hîp Pr«tªin, c¸c ph©n tö tARN mang axit amin vµo rib«x«m khíp víi Nu cña mARN theo tõng cÆp vµ theo nguyªn t¾c bæ sung : A trªn tARN liªn kÕt víi U trªn mARN vµ ngîc l¹i. G trªn tARN liªn kÕt víi X trªn mARN vµ ngîc l¹i. 26. Đột biến gen: là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan đến một hoặc một số cặp Nu. Các dạng đột biến gen: + Mất một hoặc một số cặp Nu + Thêm một hoặc một số cặp Nu + Thay thế một hoặc một số cặp Nu..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> * §ét biÕn gen thêng cã h¹i cho b¶n th©n sinh vËt v× chóng ph¸ vì mèi liªn hÖ thèng nhÊt hài hoà trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, g©y ra nh÷ng rèi lo¹n trong qu¸ tr×nh tæng hîp pr«tªin vµ biÓu hiÖn thµnh tÝnh tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ. í nghĩa ĐBG Trong thực tiễn sản xuất, ngời ta gặp những đột biến tự nhiên và nhân tạo có lợi cho bản thân sinh vật. VD: đột biến làm tăng khả năngchịu hạn và chịu rét ở lúa. + §ét biÕn gen ë vËt nu«i vµ c©y trång cã lîi cho con ngêi v× cung cÊp cho con ngêi nguån biến dị để lựa chọn những dạng phù hợp có lợi đối với con ngời, qua đó tạo ra các giống mới cã n¨ng xuÊt cao vµ phÈm chÊt tèt. 27. Đột biến NST là những biến đổi đột ngột trong cấu trúc hoặc số lợng NST. Có hai loại đột biến NST là đột biến cấu trúc và đột biến số lợng NST. * Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi đột ngột trong cấu trúc của NST. Có 4 dạng: + Mất đoạn NST: NST mất một hặc một số đoạn NST chứa một hoặc một số gen nào đó. + Lặp đoạn NST: một đoạn NST nào đó trên NST đợc lặp lại một hoặc một số lần. + Đảo đoạn NST: một đoạn NST đảo góc 180o làm đảo ngợc trật tự phân bố các gen trên đoạn đó. + Chuyển đoạn NST: Một đoạn NST trên NST này có thể chuyển sang NST tơng đồng hoặc không tơng đồng. * Đột biến số lợng NST: là những biến đổi số lợng xảy ra ở một hoặc một số cặp NST nào đó hoÆc tÊt c¶ bé NST. Có hai loại đột biến số lợng NST là : Hiện tợng dị bội thể và hiện tợng đa bội thể. * Thể dị bội: là cơ thể mà trong tế báoinh dỡng có một hoặc một số cặp NST bị thay đổi về sè lîng. Cơ chế dẫn đến sự hình thành thể dị bội (2n + 1) và (2n-1) + Do sự phân ly của một cặp nhiễm sắc thể tương đồng nào đó. + Kết quả: Một giao tử có cả 2 nhiễm sắc thể của một cặp còn một giao tử không mang nhiễm sắc thể nào của cặp đó. + Trong thụ tinh: Giao tử mang cả 2 nhiễm sắc thể (n+2) kết hợp với giao tử bình thường (n) tạo thành hợp tử (2n+1) + Giao tử không mang nhiễm sắc thể nào (n-1) kết hợp với giao tử bình thường (n) tạo hợp tử (2n-1) * ThÓ ®a béi: lµ c¬ thÓ mµ trong tÕ bµo sinh dìng cã sè NST lµ béi sè cña n lín h¬n 2n. - Cã thÓ nhËn biÕt c¸c thÓ ®a béi b»ng m¾t thêng dùa vµo c¸c c¬ quan sinh dìng cña chóng. C¸c thÓ ®a béi do cã s¬ lîng NST vµ ADN t¨ng lªn nªn qu¸ tr×nh tæng hîp c¸c chÊt h÷u c¬ diÔn ra rÊt m¹nh mÏ h¬n thÓ lìng béi b×nh thêng vµ v× vËy mµ thÓ ®a béi cã c¸c c¬ quan sinh dìng (rÔ, th©n, l¸) rÊt to lín. Ngoài ra còn dựa vào khả năng thích nghi, chống chịu tốt đặc điểm sinh trởng phát triển nhanh, m¹nh. 28. Thờng biến là những biến đổi kiểu hình phát sinh trong đời cá thể dới ảnh hởng trực tiếp của môi trờng sống. Thờng biến là những biến đổi không di truyền, biểu hiện đông loạt theo hớng xác định, tơng ứng với điều kiện ngoại cảnh.. Phân biệt thờng biến và đột biến.. Thêng biÕn Chỉ làm biến đổi kiểu hình, không làm thay đổi vật chất di truyền (NST và ADN). Do tác động trực tiếp của môi trờng. §ét biÕn Làm biến đổi vật chất di truyền (NST và ADN) từ đó dẫn đến thay đổi kiểu hình cơ thể Do tác động của môi trờng ngoài hay rối loạn trong trao đổi chất trong tế bào và cơ thể Không di truyền đợc cho thế hệ sau Di truyÒn cho thÕ hÖ sau Giúp cá thể thích nghi với sự thay đổi của PhÇn lín g©y h¹i cho b¶n th©n sinh vËt m«i trêng sèng, kh«ng ph¶i lµ nguyªn liÖu Lµ nguån nguyªn liÖu cho qu¸ tr×nh chän cña chän gièng do kh«ng di truyÒn gống do di truyền đợc. 29. Phân biệt đồng sinh cùng trứng và đồng sinh khác trứng Cïng trøng Kh¸c trøng - 1 trøng thô tinh 1 tinh trïng - 2 hay nhiÒu trøng thô tinh víi → t¹o hîp tö. ë lÇn ph©n bµo c¸c tinh trïng kh¸c nhau vµo cïng.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ®Çu trªn hîp tö t¸ch thµnh 2 hay 1 thêi ®iÓm. nhiÒu tÕ bµo riªng rÏ. Mçi TB ph¸t triÓn thµnh 1 c¬ thÓ. - Cïng giíi tÝnh. - Cïng giíi hay kh¸c giíi . - Gièng nhau, khã ph©n biÖt. - Thêng lµ kh¸c nhau. ý nghĩa của việc nghiên cứu trẻ đồng sinh cùng trứng: Giúp ta hiểu rõ vai trò của kiểu gen vµ vai trß cña m«i trêng đối víi sù h×nh thµnh kiÓu h×nh ë ngêi * Nghiên cứu phả hệ- Phơng pháp theo dõi sự di truyền của một tính trạng nhất định trên những ngời thuộc cùng một dòng họ qua nhiều thế hệ để xác định đặc điểm di truyền của tính trạng đó ( trội ,lặn ,do một hay nhiều gen kiểm soát ) Tªn bÖnh 1. BÖnh §ao. §Æc ®iÓm di truyÒn. BiÓu hiÖn bªn ngoµi - BÐ, lïn, cæ rôt, m¸ phÖ, miÖng h¬i h¸, l- CÆp NST sè 21 cã 3 NST ìi h¬i thÌ ra, m¾t h¬i s©u vµ 1 mÝ, ngãn tay ng¾n, si ®Çn, kh«ng cã con. - Lïn, cæ ng¾n, lµ n÷ 2.BÖnh T¬cn¬ - CÆp NST sè 23 ë n÷ chØ cã 1 - TuyÕn vó kh«ng ph¸t triÓn, mÊt trÝ, NST (X) kh«ng cã con. - Da vµ mµu tãc tr¾ng. 3. BÖnh b¹ch - §ét biÕn gen lÆn - M¾t hång t¹ng - C©m ®iÕc bÈm sinh. 4. BÖnh c©m - §ét biÕn gen lÆn ®iÕc bÈm sinh T¹i sao kÕt h«n gÇn lµm suy tho¸i nßi gièng? KÕt h«n gÇn lµm cho c¸c gen lÆn, cã h¹i biÓu hiện ở thể đồng hợp  suy thoái nòi giống. - ë tuæi trªn 35, tÕ bµo b¾t ®Çu n·o ho¸, qu¸ tr×nh sinh lÝ, sinh ho¸ néi bµo cã thÓ bÞ rèi lo¹n  phân li không bình thờng  dễ gây chết, teo não, điếc, mất trí.... ở trẻ. Từ độ tuổi trên 35 kh«ng nªn sinh con v× tØ lÖ trÎ s¬ sinh bÞ bÖnh §ao t¨ng râ. * HS CHÚ Ý - VỀ NHÀ XEM LẠI TẤT CẢ CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM TRONG SGK.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>