SKKN phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh tiểu học trong môn âm nhạc

UBND QUẬN THANH XUÂN
TRƯỜNG TIỂU HỌC THANH XUÂN TRUNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
PHÁT HUY TÍCH CỰC, CHỦ ĐỘNG SÁNG TẠO CỦA
HỌC SINH TIỂU HỌC TRONG MƠN ÂM NHẠC

Mơn

: Âm nhạc

Cấp học

: Tiểu học

Tên tác giả

: Phạm Thị Thúy Mỵ

Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Thanh Xuân Trung
Chức vụ

: Giáo viên

Năm học 2020 - 2021


1
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Lý do chọn đề tài.
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, Tiểu học là bậc học nền tảng. Sự thành

cơng của giáo dục Tiểu học có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển và chất lượng
của các bậc học tiếp theo. Đây là bậc học cơ sở đặt nền móng cho sự phát triển
của một quốc gia. Qua nhiều năm thực tế giảng dạy, hiện nay việc đổi mới
phương pháp dạy học vẫn là một vấn đề được nhiều nhà nghiên cứu giáo dục
quan tâm bàn bạc và thống nhất. Cụ thể biện pháp cải tiến phương pháp dạy học
theo hướng tích cực hóa quá trình dạy học, tăng cường khả năng tư duy, sáng tạo
của học sinh được làm việc dưới nhiều hình thức khác nhau nhằm nâng cao hiệu
quả giảng dạy các mơn học. Trong đó Âm nhạc là bộ mơn mang tính nghệ thuật
nhưng chính bộ mơn này đã phát triển được tính độc lập, sáng tạo của học sinh
rất cao và mang lại hiệu quả cho các môn học khác.
Ngày nay, với sự phát triển của xã hội và xu thế hội nhập với thế giới ngành
giáo dục của nước ta đang rèn luyện phát triển học sinh một cách tồn diện, học
sinh khơng chỉ học các mơn văn hóa mà được học các môn nghệ thuật để phát
triển cả về thể chất, tinh thần và thẩm mĩ. Một thực tế, trong nhiều năm giảng
dạy môn âm nhạc, tôi nhận thấy đa số học sinh rất thích học hát thích biểu diễn,
do dù năng lực của từng em có giới hạn nhưng với niềm đam mê các em luôn cố
gắng hồn thành bài làm của mình bằng hết khả năng có thể. Nhưng vì trong
những năm gần đây, bộ mơn âm nhạc được giảng dạy theo một phương pháp
mới, phương pháp nhằm hướng tới sự phát triển của người học, về cả năng lực
tiềm ẩn lẫn phẩm chất vốn có, đây là một phương pháp mới cho cả người dạy và
người học. Để đáp ứng được mục tiêu của phương pháp này địi hỏi các em cần
phải có những kiến thức, kĩ năng cơ bản cần thiết để tạo ra những sản phẩm phù
hợp cho từng chủ đề …Điều này quả là rất khó đối với các em khi lần đầu tiếp
xúc với phương pháp mới, và bản thân giáo viên cũng rất lúng túng. Chính vì
vậy mà nhiều học sinh cảm thấy chán nản, thiếu tự tin trong các giờ học mơn
Âm nhạc . Đứng trước tình hình trên, là một giáo viên chuyên trách môn Âm
nhạc tôi đã suy nghĩ và trăn trở rất nhiều, xuất phát từ những lý do trên tơi đã
mạnh dạn chọn cho mình sáng kiến này “Phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo của học sinh Tiểu học trong môn Âm nhạc tại trường Tiểu học
Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội”.

2. Mục đích nghiên cứu.
Để giúp các em có được những kiến thức, kĩ năng cần thiết để các em tự tin
hơn, giọng hát ca từ của các em chất lượng hơn. Đưa các em về với bộ môn Âm
1.


2
nhạc bằng một phương pháp dạy học mới tích cực, phù hợp để từ đó các em có
niềm hứng thú và say mê hơn.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1 Khách thể nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu của đề tài là phát huy tính tích cực, chủ động, sáng
tạo của học sinh trong môn Âm nhạc.
3.2 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là phát huy tính tích cực, chủ động, sáng
tạo của học sinh trường Tiểu học Thanh Xuân Trung.
4. Phương pháp nghiên cứu.
4.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận:
Thu thập tài liệu để tổng hợp những vấn đề lí luận về phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo của học sinh
Đọc, thống kê tài liệu, nghiên cứu, phân tích số liệu về vấn đề phát huy
tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh môn Âm nhạc trường Tiểu học
Thanh Xuân Trung.
4.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Điều tra, phỏng vấn, sử dụng phiếu hỏi để đánh giá thực trạng của học
sinh phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong môn âm nhạc trường Tiểu
học Thanh Xuân Trung.
4.3 Nhóm phương pháp thống kê tốn học:
Sử dụng số liệu toán học thống kê tỷ lệ %.
Sử dụng phần mềm để tính tốn hiệu quả, tính khả thi của các biện pháp.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu:
5.1 Xây dựng hệ thống lí luận:
Xây dựng và xác định biện pháp bồi dưỡng phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh môn âm nhạc phù hợp với điều kiện của trường Tiểu
học Thanh Xuân Trung.
5.2 Phân tích, đánh giá thực trạng:
Phân tích, đánh giá thực trạng nhận thức và phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh các lớp đang dạy.
Nếu học sinh nhận thức giỏi lý thuyết, thực hành, tự tin và có kĩ năng thì
sẽ chủ động hơn, mạnh dạn hơn.
5.3 Đề xuất một số biện pháp bồi dưỡng phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo của học sinh tại trường Tiểu học Thanh Xuân Trung.
5.4 Tổ chức thực nghiệm:


3
Thử nghiệm một số biện pháp bồi dưỡng phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo của học sinh học môn âm nhạc tại trường Tiểu học Thanh Xuân Trung.
6. Phạm vi, giới hạn nghiên cứu:
6.1 Giới hạn về nội dung:
Đề tài chỉ nghiên cứu những biện pháp phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo của học sinh mơn âm nhạc tại trường Tiểu học Thanh Xuân Trung.
6.2 Giới hạn về thời gian:
Đề tài được nghiên cứu trong năm học 2020-2021.
6.3 Giới hạn về không gian:
Đề tài nghiên cứu chỉ chọn địa điểm thực tại trường Tiểu học Thanh Xuân
Trung.


4

PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Cơ sở lý luận
1. Mục đích u cầu dạy học của phân mơn Âm nhạc.
Dạy Âm nhạc cũng như dạy các bộ môn khác đối tượng chủ yếu là học
sinh, dạy cho học sinh theo những nội dung yêu cầu chương trình đã quy định.
Nhưng dù dạy bất cứ cái gì thì cần phải tìm hiểu rõ đối tượng cần truyền đạt là
ai, đối tượng nào, truyền đạt ở mức độ nào.Ở đây đối tượng tìm hiểu là học sinh
tiểu học, mà cụ thể là học sinh trường tôi. Lứa tuổi từ 6 đến 10 tuổi với những
đặc điểm tính cách nhận thức riêng. Bộ mơn Âm nhạc là mơn học mà kiến thức
của nó vừa cụ thể, rõ ràng vừa chung chung trừu tượng, khó thấy khó nhìn, là
loại kiến thức có ở xung quanh ta, lấy ca từ để biểu đạt. Điều đó địi hỏi giáo
viên ngồi việc phải nắm vững kiến thức chun mơn thì cần phải linh hoạt vận
dụng các phương pháp mới phù hợp với bài học.
Trong đó giáo viên phải tạo được sự hứng thú và phát huy tính tích cực,
sáng tạo của học sinh trong các bài học môn Âm nhạc để các em coi như bài học
là một sân chơi “ Chơi là học, học như chơi ” mà tiết học vẫn hiệu quả. Khi học
xong một tiết học đó HS phải đạt được mục tiêu đề ra, HS hiểu bài, thực hành
tốt, biết vận dụng vào kĩ năng sống, không học sinh nào bỏ bài, giọng hát tốt ,
sáng tạo HS thích học, lớp học sinh động... Tâm lý của các HS là thích được
khen hơn chê, cho nên khi các em được thầy cô khen, bạn bè quý mến các em rất
thích. Mặt khác khi chuyển từ giai đoạn từ chơi là chính sang hoạt động học là
chính, các em cịn bỡ ngỡ rất nhiều. Thậm chí có em cịn sợ đi học vì ít nhiều
đều cảm thấy khơng thoải mái, bị bó buộc trong khn khổ nhất định. Đây là
giai đoạn khó khăn đối với các em. Việc tìm hiểu những đặc điểm tâm lí nói trên
rất có lợi cho việc dạy Âm nhạc cho trẻ Tiểu học. Giúp cho giáo viên có thể sử
dụng những phương pháp, phương tiện thích hợp trong việc giảng dạy.Dự án
này nhằm truyền cảm hứng cho giáo viên dạy Âm nhạc để hỗ trợ học sinh phát
triển khả năng tiếp thu kiến thức âm nhạc, bằng cách khuyến khích các em tự tin
biểu diễn, tự tin thể hiện.
Phân môn Âm nhạc nhằm giáo dục thẩm mỹ, giáo dục văn hoá Âm nhạc, cho

nên cần đảm bảo:
- Làm cho học sinh yêu thích nghệ thuật Âm nhạc, cảm thụ được cái hay
cái đẹp của âm thanh qua các bài hát mà các em được học trực tiếp.
- Cung cấp cho học sinh những kiến thức âm nhạc cơ bản cần thiết, những
kỹ năng hoạt động Âm nhạc ban đầu.
- Qua Âm nhạc góp phần giáo dục tồn diện, làm phong phú đời sống tình
cảm của trẻ, góp phần hồn thiện nhân cách học sinh.
I.


5
- Phát hiện bồi dưỡng những mầm non nghệ thuật cho tương lai đất nước.
2. Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh Tiểu học trong
môn Âm nhạc
Chúng ta biết rằng bất kỳ làm việc gì nếu có hứng thú thì sẽ đạt đến thành
cơng, đặc biệt là đối với học sinh tiểu học do đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi
các em. Nếu thích thú thì các em sẽ làm tốt, khi hoạt động nhận thức của học
sinh dựa trên cơ sở của hứng thú học sinh sẽ trở nên hào hứng hơn, thoải mái
hơn và tất nhiên sẽ dễ dàng lĩnh hội kiến thức. Hứng thú trong học tập nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục, ni dưỡng ở các em lịng ham muốn chính đáng
trong việc khơng ngừng vươn tới những đỉnh cao của việc nắm kiến thức, ln
tìm tịi học tập cái mới để tích cực sáng tạo cái đã học vào hoạt động thực tiễn.
Mơn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học sinh. Bản thân âm
nhạc cũng là nguồn cảm hứng đem đến cho mọi người đặc biệt là lứa tuổi học
sinh tiểu học, nếu giáo viên giảng dạy âm nhạc biết tạo cho các em hứng thú thì
khơng chỉ nâng cao hiệu quả dạy học mà còn làm cho các em vui tươi phấn khởi
thoải mái về tinh thần, kích thích tiềm năng nghệ thuật làm cho đời sống của trẻ
thêm phong phú.
Xác định được vai trị to lớn của âm nhạc đối với sự hình thành và phát
triển nhân cách nên trong chương trình giáo dục nói chung, bậc tiểu học nói

riêng, âm nhạc được đưa vào nhà trường với tư cách là môn học bắt buộc, dù đã
qua nhiều lần cải cách thì cái cốt tử của nó vẫn là những bài hát hay, giàu tính
giáo dục, dễ hát, dễ thuộc, có ý nghĩa sâu sắc rất được học sinh tiểu học yêu
thích.
II. Thực trạng của vấn đề.
1. Thực trạng chung của nhà trường.
* Thuận lợi:
- Nhà trường được sự quan tâm của PDG và ĐT, chính quyền địa phương,
của hội Cha mẹ học sinh.
- Được sự quan tâm ủng hộ của cấp ủy, chi bộ, ban giám hiệu nhà trường,
luôn chỉ đạo sát sao hỗ trợ về tinh thần và cơ sở vật chất cho nhà trường.
- Giáo viên được đào tạo tốt về âm nhạc có tâm huyết u nghề, có lịng
kiên trì học hỏi để đáp ứng cho việc dạy và học mơn âm nhạc trong bậc tiểu học.
- Vì là môn học nghệ thuật sinh động, sáng tạo Học mà vui - vui mà học
nên các em rất hứng thú học tập.
* Khó khăn
- Vì đời sống kinh tế của nhiều phụ huynh cịn gặp nhiều khó khăn nên đã
ảnh hưởng không nhỏ đến việc học tập của các con cũng như kiến thức âm nhạc


6
cũng còn bị hạn chế. Một số em còn nghĩ rằng môn âm nhạc là môn học phụ nên
chưa ý thức được tầm quan trọng của môn học.
- Nhiều học sinh chưa mạnh dạn, tự tin, sáng tạo, chủ động trong việc học
2. Thực trạng
Để nắm bắt được thực trạng của học sinh, học môn âm nhạc hiện nay, tôi đã
tiến hành điều tra khảo sát qua một số tiết học âm nhạc của học sinh lớp 3 tại
Liên đội.
* Kết quả điều tra khảo sát của 82 học sinh lớp 2A4, 3A9.
Đầu năm học 2019-2020

Rất thích
39HS (47.3%)
Qua kết quả khảo sát như trên, tôi nhận thấy với thực tế sự hứng thú,
sáng tạo của học sinh trong môn âm nhạc tại trường là chưa thể đạt yêu cầu.
- Qua quá trình điều tra khảo sát, với kết quả thu được như trên, tơi nhận
thấy: Nhìn chung, việc tiếp thu, phát huy tích sáng tạo, chủ động của học sinh
đối với môn âm nhạc chất lượng chưa cao.
- Học sinh tiếp thu bài học một cách máy móc thụ động. Học sinh khơng
có hứng thú tham gia học tập. Giờ học nghèo nàn đơn điệu, khơng mang tính đặc
trưng của môn Nghệ thuật mà đơn điệu, thực tế các tiết dạy đều đúng với
phương pháp truyền thống, nhưng các em chưa hứng thú và phát huy tính tích
cực trong giờ học âm nhạc, các con chưa thực hiện đúng kỹ năng cơ bản của
cách hát, cách gõ đệm cũng như nghe nhạc để vận động theo nhạc.
Thực tế đó địi hỏi giáo viên cùng với việc tạo niềm vui trong trong mỗi
giờ học âm nhạc, làm cho các em yêu thích mơn âm nhạc cịn cần phải đổi mới
phương pháp, hình thức dạy học, có các giải pháp phù hợp để nâng cao kết quả
học tập các mơn học nói chung, mơn âm nhạc nói riêng của học sinh.
III. Một số các biện pháp giúp phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
của học sinh.
1. Các phương pháp giảng dạy Âm nhạc
1.1 Nguyên tắc phát triển tai nghe: Giáo dục âm nhạc là làm cho tai nghe
nhạc của học sinh mỗi ngày một nhạy bén hơn. Do vậy, phải bằng sự thức tỉnh
tai chứ không phải bằng việc thuyết trình một mớ lý thuyết rườm rà, nặng nề,
khơ cứng.
-


7
1.2 Nguyên tắc trực quan: Trong lý luận dạy học, nguyên tắc trực quan là
một trong những nguyên tắc quan trọng thì đối với giảng dạy Âm nhạc lại càng

hết sức cần thiết và phải được coi trọng . Nếu người thầy chỉ dùng lời nói mà
khơng có những dẫn chứng minh hoạ cụ thể bằng âm thanh ( qua giọng hát,
tiếng đàn, băng máy, hình ảnh) thì học sinh khó lịng tiếp thu được Âm nhạc. Cái
trừu tượng của âm thanh như độ cao, độ dài cần được minh hoạ bằng nhiều thủ
pháp, biện pháp trực quan sinh động.
Ví dụ: tiết 30 âm nhạc lớp 4: Giới thiệu về nghệ sĩ nhân dân Đặng Thái Sơn.
Giáo viên không chỉ cho học sinh nghe bài đọc trong sách giáo khoa mà cịn
dùng các máy chiếu cho học sinh tìm hiểu thêm về ông. Giáo viên cho học sinh
nghe 1 số tác phẩm nổi tiếng của ông như: Trống Cơm....
1.3 Nguyên tắc thực hành: Quá trình học sinh tiếp thu Âm nhạc cần phải có
thời gian thực hành thoả đáng: Thực hành ca hát, thực hành nghe nhạc và phân
tích. Phải xem thực hành là trọng tâm trong các giờ dạy học Âm nhạc. Chỉ có
thể qua thực hành các kỹ năng Âm nhạc ( dù đơn giản) mới được hình thành.
1.4 Nguyên tắc sáng tạo: Bản thân Âm nhạc là nghệ thuật của nhiều lần sáng
tạo. Từ sáng tác đến biểu diễn, người nghe và các phương tiện kỹ thuật cho nên
giảng dạy Âm nhạc phải biết tôn trọng những cá tính sáng tạo và biết khơi gợi,
phát huy sáng tạo của học sinh.
Ví dụ: Giáo viên cho học sinh nghe 1 bản nhạc ở hai giọng; giọng trưởng và
giọng thứ và hỏi học sinh nêu cảm nhận về tính chất và giai điệu của bài. Giọng
trưởng: tính chất vui tươi trong sáng, giai điệu nhanh, rộn ràng.
Giọng thứ: tính chất tha thiết, giai điệu chậm và buồn hơn.
2. Các biện pháp thực hiện
2.1 Biện pháp 1. Thay đổi vị trí ngồi của học sinh:
Bàn ghế của học sinh được sắp xếp lại, nhằm hỗ trợ cho hoạt động học tập
của các em, tạo nên không gian mới trên nền của khơng gian lớp học có sẵn,
giáo viên xếp bàn ghế học sinh thành các cặp, các nhóm hoặc hình chữ U để tạo
không gian cho các em hoạt động, biểu diễn với các bài hát hoặc chơi các trò
chơi âm nhạc. Cách xắp xếp bàn ghế trong phòng học địi hỏi mỗi giáo viên phải
có sự sáng tạo, linh hoạt phù hợp với nội dung học tập, hoạt động của học sinh
và mục tiêu của tiết học.

2.2 Biện pháp 2: Dạy học phân hóa đối tượng học sinh:
Đối với biện pháp này Ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành kiểm tra
khảo sát đánh giá nhận thức của các em , em nào có năng khiếu em nào khơng
có ,để biết được em nào nhận thức tốt em nào khá và em nào cịn chậm. Sau đó


8
tơi chọn lọc được nhóm học sinh chưa hồn thành về mơn Âm nhạc để có
phương pháp theo dõi giúp đỡ các em suốt quá trình học tập.
Đối với những em đọc chưa tốt tơi xếp vào một nhóm để tiện theo dõi.
Các em hát và đọc nhạc kém hơn tơi xếp vào một nhóm để tiện theo dõi .
2.3 Biện pháp 3:Tạo hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học:
Học sinh cùng nhau hát một bài đã học là cách thông thường để mở đầu
cũng là cách mở đầu rất hay và thường được giáo viên sử dụng. Bên cạnh đó
giáo viên có thể cho cho học sinh nghe một bản nhạc không lời trong khoảng
một, hai phút, giáo viên cũng có thể chọn bản nhạc hay, nhịp điệu mạnh mẽ, trẻ
trung để lôi cuốn hoặc các bản nhạc gần với nội dung tiết học để mở đầu cho
một tiết học. Từ việc nghe nhạc sẽ thuận lợi cho việc dẫn dắt vào bài học.
Bên cạnh đó tránh sự căng thẳng phải khi bắt đầu một tiết học giáo viên
với thái độ vui vẻ, nét mặt rạng ngời, cử chỉ thân mật đối với học sinh sẽ tạo ra
khơng khí lớp vui, việc khuyến khích học sinh lên bảng biểu diễn bài học ở giờ
trước, nhận xét động viên khích lệ kịp thời... đều là những yếu tố góp phần tạo
nên khơng khí hào hứng chung của cả lớp để bước vào bài học mới hiệu quả
hơn.
2.4 Biện pháp 4: Thực hiện phân hóa đối tượng học sinh.
Ngay từ khâu thiết kế kế hoạch bài học mỗi giáo viên cần tính đến tính phù
hợp với từng đối tượng học sinh, đặc biệt chú ý đến đối tượng học sinh yếu và
học sinh giỏi (có năng khiếu Âm nhạc thực sự) nhưng vẫn đảm bảo chuẩn kiến
thức kĩ năng, biết tích hợp các nội dung giáo dục kĩ năng sống, giáo dục môi
trường… qua từng nội dung cụ thể của tiết học phù hợp, thiết thực, gắn với cuộc

sống sinh hoạt hàng ngày của học sinh.
2.5 Biện pháp 5: Địa điểm học tập
Các giờ học âm nhạc thường diễn ra ở trong lớp, tuy nhiên giáo viên có thể
thay đổi mơi trường, khơng gian học âm nhạc như ở sân trường,… tạo hứng thú
cho các em ở địa điểm mới.
2.6 Biện pháp 6:Thay đổi trình tự nội dung tiết học, thứ tự các bài học:
Với tiết học âm nhạc thường có 2 đến 3 nội dung, giáo viên có thể thay đổi
trình tự các nội dung mà vẫn đảm bảo mục tiêu bài học, học sinh tiếp thu kiến
thức tích cực hiệu quả. Sự thay đổi phù hợp còn làm cho tiết học sinh động hơn,
hấp dẫn hơn tránh được tình trạng dập khn cứng nhắc theo sách hướng dẫn và
sách giáo khoa.
Thực chất của việc học tập là chuỗi các vấn đề được đặt ra, được nhận thức
ở mức độ dần cao hơn, đặc trưng của môn Âm nhạc là thực hành. Thực hành là
sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình dạy và học bộ môn. Thông qua thực hành các em


9
được hoạt động, các em được tìm hiểu, được khám phá ôn tập, củng cố kỹ năng
thực hành trên cơ sở sử dụng triệt để thời gian trên lớp (tránh thời gian chết) để
tất cả học sinh được nhìn, được nghe và được luyện tập, thực hành nhiều là một
giải pháp nâng cao hiệu quả trong giảng dạy âm nhạc. Thực tế cho thấy trong
một tiết học giáo viên nên đặt ra nhiều câu hỏi vừa sức đối với học sinh, giúp
các em dễ hiểu dễ nhớ; hay cho các em nghe, quan sát nhiều hình ảnh trực quan
học sinh sẽ học tốt hơn.
2.7 Biện pháp 7: Tổ chức linh hoạt các hoạt động học tập, hình thức học tập:
Giáo viên cho các em hát kết hợp vỗ tay đệm theo phách, theo nhịp, theo
tiết tấu lời ca bằng các nhạc cụ gõ như: thanh phách, song loan, trống nhỏ,… tạo
hứng thú, đồng thời có thể khơi dậy tính tị mò bằng các âm thanh khác như cốc,
chén, bát…
Giáo viên cho các em hát kết hợp hoạt động biểu diễn như: song ca, tam ca,

tốp ca, nhóm,… hát kết hợp với trị chơi mang tính phát triển kĩ năng qua nội
dung tiết học.
Phát huy sự tương tác giữa học sinh với học sinh, giữa học sinh với giáo
viên.
2.8 Biện pháp 8: Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học.
Tránh lối dạy đọc chép khô khan, tẻ nhạt, lý thuyết dài dòng mỗi giáo viên
phải nắm chắc đặc trưng riêng của mơn âm nhạc để lựa chọn phương pháp, hình
thức tổ chức các hoạt động dạy - học phù hợp với đối tượng học sinh. Giờ học
âm nhạc phải thực sự là giờ học nghệ thuật hấp dẫn với phương châm học sinh
vui, thầy cô giáo vui, lớp học vui. Tránh dạy lý thuyết trừu tượng và dạy tập đọc
nhạc nặng nề, căng thẳng. Mỗi giáo viên cần cải tiến cách dạy từng phân mơn
theo hướng tích cực hố hoạt động của học sinh, bổ sung sáng tạo thêm nhiều
thủ pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hoá cách thức truyền đạt ở mỗi bài học
mỗi tiết dạy. Giáo viên kết hợp linh hoạt các phương pháp dạy học: phương pháp
quan sát, phương pháp hỏi đáp, phương pháp động não, phương pháp thực
hành...
* Đối với học hát
Muốn gây hứng thú cho học sinh thì vai trị của giáo viên rất to lớn, đó là
q trình chuẩn bị của giáo viên từ việc hát mẫu đến phong cách biểu diễn, cách
tiến hành dạy hát. Giáo viên phải đàn giai điệu cho học sinh nghe từng câu ngắn
để các em cảm nhận được giai điệu, lời ca bài hát.
Sau khi thuộc bài hát có thể học sinh kết hợp một số động tác múa đơn
giản hoặc vận động thân thể theo nhạc, gõ đệm.... Cuối cùng khích lệ học sinh
tập biểu diễn trước lớp thể hiện giọng hát của mình kết hợp động tác phụ hoạ.


10
* Đối với dạy âm nhạc trường thức.
Phân môn này bao gồm các nội dung: Giới thiệu tác giả tác phẩm, nghe
nhạc và một số kiến thức liên quan đến đời sống âm nhạc. Để tạo ra hứng thú

đối với phân mơn này giáo viên có thể tiến hành dưới các hình thức:
- Đọc truyện, kể chuyện âm nhạc.
- Xem tranh và giải thích.
- Nghe băng nhạc hoặc giáo viên tự trình bày tác phẩm .
Trường hợp đọc, kể chuyện theo sách có thể giáo viên đọc cho học sinh cả
lớp nghe hoặc tóm tắt ý chính và nêu câu hỏi cho học sinh trả lời. Bài nào có
tranh minh hoạ cần sưu tầm, phóng to những hình vẽ trong sách treo trên bảng.
Mỗi câu chuyện kể phải nhấn mạnh một đôi ý để gây ấn tượng cho các em. Bên
cạnh đó lời nói, giọng hát, phong cách, năng lực của giáo viên là hết sức quan
trọng, đây là một trong những yếu tố gây hứng thú đối với học sinh.
* Đối với phân mơn tập đọc nhạc
Giáo viên có thể thay đổi quy trình hát, thay đổi các bước, linh họat trong
từng tiết dạy tránh dập khn máy móc dẫn đến sự nhàm chán.
Trong quá trình giảng dạy cần đưa vào một số trò chơi vừa nâng cao hiệu
quả bài học vừa tạo hứng thú cho học sinh
Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học giáo viên dành thời gian tổ chức trị
chơi cho học sinh thì học sinh rất hào hứng học. Trong âm nhạc có rất nhiều trò
chơi nhưng giáo viên phải biết tổ chức trò chơi phù hợp với từng bài học cụ thể.
Ví dụ: Trị chơi“Nhìn tranh đốn tên bài hát”, “Nghe nhạc đốn bài hát”, “
Nghe tiết tấu đoán câu hát” . Trong tiết tập đọc nhạc có thể cho học sinh chơi
trị chơi “Nghe nhạc đoán tên nốt”, hoặc “Ghi tiết tấu của bài”...
2.9 Biện pháp 9: Giáo viên sử dụng triệt để sáng tạo các phương tiện dạy học.
Một giờ học sinh động giáo viên không thể không sử dụng phương tiện dạy
học. Đồ dùng dạy học phổ biến đó là sách giáo khoa, nhạc cụ tranh ảnh. Các
phương tiện đó giáo viên phải biết sử dụng cho phù hợp với nội dung từng bài
học. Biết minh hoạ một cách độc đáo, thú vị sẽ kích thích hứng thú học tập của
các em. Thực tế đã chứng minh rằng nếu chỉ lặp lại những kiến thức trong sách
giáo khoa thì học sinh sẽ khơng hứng thú học tập và vai trị của giáo viên trên
lớp cũng không phát huy được. Mặt khác nếu xa rời sách giáo khoa làm cho học
sinh khó nắm kiến thức cần thiết thì bài giảng dù có hấp dẫn sinh động đến mấy

cũng khơng mang lại hiệu quả. Vì vậy phải việc kết hợp kiến thức sách giáo
khoa gắn với thực tế học sinh sẽ mang lại hiệu quả vô cùng to lớn. Đặc biệt với
môn nhạc phải chú trọng thực hành giáo viên dạy nhạc khơng có nhạc cụ, khơng
biết sử dụng nhạc cụ thì tiết học sẽ trở nên nhàm chán, hiệu quả bài dạy không


11
cao. Các câu chuyện, tranh ảnh đòi hỏi giáo viên phải có để minh hoạ thêm cho
học sinh, ngồi ra học sinh cũng phải có đầy đủ các phương tiện học tập như:
sách, vở, bút…
Giáo viên thể hiện sự sáng tạo trong việc chuẩn bị đồ dùng dạy học như:
tranh ảnh minh họa, các nhạc cụ gõ, bài tập thực hành, tài liệu học tập,… Có thể
dùng các chất liệu như: vỏ sò, vỏ ốc, vỏ quả dừa, vỏ lon nước ngọt, bát chén để
tạo âm thanh khác nhau. Học sinh sẽ thích thú khám phá chất liệu gần gũi trong
cuộc sống của các em.
2.10 Biện pháp 10: Thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học.
Sử dụng màn hình tivi cho học sinh xem, kết hợp sử dụng phương tiện dạy
học mới nhất tạo sự say mê, kích thích được tư duy sáng tạo của học sinh trong
việc tìm ra cái mới
2.11 Biện pháp 11:Thường xuyên sử dụng linh hoạt cách củng cố kiến thức.
Việc gây hứng thú cho học sinh trong giờ học không chỉ một lần mà phải
rèn luyện thường xuyên từ phút đầu đến phút cuối giờ học. Hơn nữa phải làm
cho mức độ hứng thú ngày càng tăng đến nỗi các em không để ý thời gian trơi đi
nhanh chóng và đến khi giờ học kết thúc học sinh còn luyến tiếc. Thay cho việc
đặt câu hỏi, giáo viên có thể dùng hình thức trắc nghiệm để củng cố kiến thức.
Giáo viên đưa ra một số bức tranh minh họa cho bài hát, học sinh cần phải xếp
Chúng theo trình tự với nội dung của bài hát.
2.12 Biện pháp 12:Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp, nhà trường.
Để học sinh được xem, được nghe được thể hiện và bình luận, được giao
lưu học hỏi thông qua các chủ đề chủ điểm năm học. Bằng hình thức tổ chức các

Hội thi văn nghệ về các chủ đề.... giúp cho học sinh có niềm say mê hứng thú
trong học tập cũng là hình thức phát hiện năng khiếu bồi dưỡng cho các em phát
huy khả năng âm nhạc.
IV. Hiệu quả
Khi áp dụng các biện pháp trên, trong học kì II tơi nhận thấy các em học
sinh đều rất hứng thú say mê học tập, do đó mà kết quả được nâng lên rõ rệt.
Đến cuối năm học 2020-2021 nhờ áp dụng các giải pháp trên, mơn âm
nhạc khơng có học sinh chưa hồn thành. Học sinh hoàn thành và hoàn thành tốt
đã tăng lên rõ rệt, có nhiều em được phát triển năng khiếu về bộ môn Âm nhạc.
- Một số kết quả cụ thể:
Kết quả điều tra khảo sát môn âm nhạc của 82 học sinh lớp 2A4, 3A9
(tháng 3/2021).
*


12
Đã dạy thực nghiệm (tháng 3/2021)
Rất thích

Kết luận:
- Hứng thú học tập Âm nhạc, say mê tập trung học bài. Tiếp thu bài học
nhanh, sâu. Thực hành chuẩn kiến thức. Mạnh dạn tự tin trong học tập ở tất cả
các môn học khác và trong cuộc sống hàng ngày.
- Làm cho học sinh yêu thích nghệ thuật Âm nhạc, cảm thụ được cái hay
cái đẹp của âm thanh qua các bài hát mà các em được học trực tiếp.
- Lĩnh hội được những kiến thức âm nhạc cơ bản, cần thiết, những kỹ
năng hoạt động Âm nhạc tối thiểu, ban đầu.
- Âm nhạc đã góp phần giúp các em phát triển toàn diện , làm động lực
thúc đẩy học tốt các mơn học khác, đời sống tình cảm phong phú hơn, góp phần
hồn thiện nhân cách.

- Nhiều hạt nhân văn nghệ được phát hiện và bồi dưỡng phục vụ cho các
hoạt động Văn hoá - Văn nghệ của nhà trường.
*

PHẦN III: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
Kết luận
Bằng con đường riêng của mình, những thơng điệp tốt đẹp sẽ trên đơi cánh
của giai điệu ca từ đi vào tâm hồn học sinh tiểu học một cách tự nhiên, nhẹ
nhàng khác với các tiết học khác. Âm nhạc ln là món q tuyệt vời của trẻ thơ
- những học sinh yêu quý của chúng ta.
Có thể nói rằng mơn âm nhạc ở trường Tiểu học nói chung có vị trí quan
trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ. Ngày nay với nội dung chương trình đổi
mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh
thì người giáo viên phải không ngừng học tập, bồi dưỡng chuyên mơn để nâng
cao trình độ chun mơn nghiệp vụ.
Ngồi những mơn học chính, mơn âm nhạc giúp cho học sinh phát triển
thị hiếu thẩm mỹ, tạo đà cho sự giáo dục và phát triển toàn diện về nhân cách
cho học sinh.Tất cả các giáo viên cần nhận thức đúng về đặc trưng môn âm nhạc
để môn âm nhạc ngày càng phát huy tác dụng góp phần vào sự nghiệp giáo dục
thế hệ tương lai cho đất nước.
Từ thực tế giảng dạy, kết quả đạt được qua việc áp dụng các biện pháp nói
Trên, bản thân tơi đúc rút ra một số kinh nghiệm như sau:
1.


13
+ Để tạo hứng thú đối với học sinh thì trước hết phải gây hứng thú cho
học sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới thiệu đề mục mới.
+ Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực chủ
động sáng tạo của học sinh.

+ Giáo viên cần phải nắm vững đặc trưng của bộ mơn, có phương pháp
dạy học linh hoạt sáng tạo, phải tìm nhiều cách để cải tiến cách dạy từng phân
mơn theo hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh, bổ sung sáng tạo thêm
nhiều thủ pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hóa cách thức truyền đạt ở mỗi bài
học.
+ Phương tiện dạy học phải đầy đủ, giáo viên phải biết sử dụng
phương tiện dạy học như một yếu tố gây xúc cảm.
+ Trong các tiết học phải tạo cho các em sự hứng thú từ đầu đến hết tiết
học, tạo cho các em sự hứng thú vui tươi bởi vì đặc trưng bộ mơn đó là học vui
– vui học, tránh gò ép đối với học sinh.
2. Khuyến nghị
Để nâng cao chất lượng học tập môn âm nhạc tiểu học tơi xin có ý kiến
đề xuất như sau:
Một là: Bổ sung thêm đồ dùng học tập phục vụ giảng dạy để đáp ứng nhu
cầu học tập của học sinh.
Hai là: Đây là một mơn học mang tính đặc trưng riêng nên cần phải có
phịng học chức năng, trang bị thêm một số tranh ảnh, tài liệu phục vụ mơn học.
Với trình độ hiểu biết cịn hạn hẹp, chắc chắn những ý kiến đưa ra trong
đề tài còn những thiếu xót. Với lịng mong muốn học hỏi để trau dồi kiến thức,
nâng cao chuyên môn, người viết mong nhận được sự quan tâm góp ý của các
cấp Lãnh đạo cùng các bạn đồng nghiệp.
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh nghiệm của tôi viết, không sao
chép nội dung của người khác.
Thanh Xuân, ngày
tháng
năm
Người viết

Phạm Thị Thúy Mỵ

14

MỘT SỐ MẪU PHIẾU ĐIỀU TRA
PHIẾU ĐIỀU TRA SỐ 1

Đã dạy thực nghiệm (tháng 3/2021)
Rất thích


15
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Sách giáo khoa Âm nhạc – Nhà xuất bản Giáo dục VN

2.

Sách Âm nhạc và tuổi thơ, Hoàng Tấn, 2003

3.

Nghệ thuật 3 – Sách giáo viên, nhà xuất bản Giáo dục VN

4.

Lịch sử Âm nhạc thế giới toàn tập – GS. Nguyễn Xinh
Nhạc viện Hà Nội.

5.

Tài liệu bộ môn: Phương pháp dạy học Âm nhạc

6.

Website www.vnstlyle.vdc.com.vn – Viện Âm nhạc
(Giới thiệu các nhạc cụ dân tộc Việt Nam)


16

MỤC LỤC
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ .......................................................................................
1.Lý do chọn đề tài. ........................................................................
2. Mục đích nghiên cứu. .....................................................................................
3.Khách thể và đối tượng nghiên cứu ............................................
3.1Khách thể nghiên cứu ..........................
3.2Đối tượng nghiên cứu ..........................
4.Phương pháp nghiên cứu.............................................................
4.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận: ................................
4.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: ............................
4.3 Nhóm phương pháp thống kê tốn học: .................................
5.Nhiệm vụ nghiên cứu: .................................................................
5.1Xây dựng hệ thống lí luận:...................
5.2 Phân tích, đánh giá thực trạng: ..............................................
5.3Đề xuất một số biện pháp bồi dưỡng p
sáng tạo của học sinh tại trường Tiểu học Thanh Xuân Trung. ...
5.4Tổ chức thực nghiệm: ..........................
6.Phạm vi, giới hạn nghiên cứu: .....................................................
6.1Giới hạn về nội dung: ..........................

6.2Giới hạn về thời gian: ..........................
6.3Giới hạn về không gian: ......................
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .......................................................................
I. Cơ sở lý luận ...................................................................................................
1. Mục đích u cầu dạy học của phân mơn Âm nhạc. ...............


17
2.
Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh Tiể
môn Âm nhạc ..................................................................................................
II. Thực trạng của vấn đề. ..................................................................................
1.
Thực trạng chung của nhà trường. ........................................
2.
Thực trạng .............................................................................
BI. Một số các biện pháp giúp phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của
học sinh.................................................................................................................................................... 6
1. Các phương pháp giảng dạy Âm nhạc........................................................................... 6
2. Các biện pháp thực hiện......................................................................................................... 7
IV. Hiệu quả........................................................................................................................................ 11
PHẦN III: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ....................................................................................... 12
1. Kết luận............................................................................................................................................ 12
2. Khuyến nghị.................................................................................................................................. 13
MỘT SỐ MẪU PHIẾU ĐIỀU TRA........................................................................................... 14