(Sáng kiến kinh nghiệm) đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4

Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ
“ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC ÔN TẬP BÀI HÁT
CHO HỌC SINH LỚP 4”

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Âm nhạc là nghệ thuật của âm thanh, gồm giọng hát và âm thanh của các loại
nhạc cụ. Âm nhạc xuất hiện từ rất lâu đời, gắn bó mật thiết với con người từ nhỏ
tới lớn. Con người đã sử dụng âm nhạc như một phương tiện để làm cho đời
sống tinh thần phong phú, góp phần cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Giáo dục và dạy học âm nhạc cho học sinh tiểu học không nhằm đào tạo các
em trở thành người làm nghề âm nhạc mà thông qua môn học này để tác động
vào đời sống tinh thần của các em, nhằm góp phần giúp các em phát triển tồn
diện hơn, đồng thời cũng giúp các em học tốt các mơn học khác.
Với mơn Âm nhạc lớp 4, ngồi việc ôn lại kến thức đã học ở lớp 3, các em
còn được củng cố nâng cao các kĩ năng hát như: tư thế hát, cách lấy hơi, tập hát
rõ lời, hát gọn tiếng, tập hát đúng chỗ luyến và ngân dài. Bên cạnh đó các em

Trường TH Yên Đồng 2

1

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

còn được học các bài Tập đọc nhạc ngắn, dễ học dễ đọc và trong phạm vi 1
quãng 8.
Như chúng ta cũng biết để thể hiện một bài hát khơng chỉ địi hỏi các em hát

đúng, mà khi thể hiện còn cần các em phải ít nhiều gửi gắm được tâm tư tình
cảm của mình cũng như tình cảm của tác giả qua giai điệu, lời ca của bài hát đó.
Đây là vấn đề mà mỗi giáo viên Âm nhạc chúng tôi đều trăn trở bởi các em học
sinh còn nhút nhát, thiếu tự tin trong các hoạt động âm nhạc. Trước thực trạng
đó người giáo viên cần có một phương pháp truyền đạt, hướng dẫn thật tốt, đơn
giản nhưng lại hiệu quả nhất để giúp các em nắm bắt, tiếp thu kiến thức bài học .
Việc đưa ra một phương pháp giảng dạy phù hợp cho một bài ôn, giúp các em
hứng thú và u thích mơn học là rất cần thiết. Vì vậy tôi mạnh dạn thực hiện
chuyên đề “ Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”.
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Mục tiêu của chương trình
- Giúp học sinh có những kiến thức âm nhạc phù hợp với lứa tuổi về: học hát,
phát triển khả năng âm nhạc, tập đọc nhạc.

Trường TH Yên Đồng 2

2

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

- Bước đầu giúp các em làm quen một số kĩ năng đơn giản về ca hát, rèn thói
quen tập hát đúng và hát diễn cảm theo nội dung, tính chất từng bài hát, kết hợp
hoạt động khi tập hát.
- Giúp học sinh phát triển khả năng cảm thụ âm nhạc, bồi dưỡng tình cảm phong
phú, lành mạnh, mạnh dạn tự tin khi tham gia các hoạt động âm nhạc ở trong và
ngoài nhà trường.
2. Nội dung chương trình

Mơn Âm nhạc lớp 4 gồm có 35 tiết, được thực hiện trong 35 tuần(Học hì I:
18 tiết; Học kì II: 17 tiết), mỗi tuần 1 tiết, mỗi tiết 35 phút. Nội dung chương
trình có 10 bài hát thiếu nhi ( trong đó có 2 bài dân ca Việt Nam và 1 bài dân ca
nước ngoài). Ngồi ra các em cịn được biết một vài nhạc cụ dân tộc phổ biến
và được nghe âm sắc các nhạc cụ đó. Các em được biết và hiểu thêm một vài
truyện kể, được nghe 4-5 tác phẩm âm nhạc.
Khác với nội dung chương trình âm nhạc các lớp 1,2,3 môn Âm nhạc ở lớp 4
các em bắt đầu dược làm quen với nội dung Tập đọc nhạc.
Môn Âm nhạc ở lớp 4 có 3 nội dung là:
a, Học hát

Trường TH Yên Đồng 2

3

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

- Học sinh được học 10 bài hát trong đó có 2 bài dân ca Vệt Nam và 1 bài hát
nước ngoài. Các kĩ năng ca hát đã học ở lớp 1,2,3 được củng cố và nâng cao hơn
một bước như:
+ Tập hát rõ lời, phát âm gọn tiếng, tập giữ hơi, những câu hát dài hát liền mạch,
tập hát đúng những chỗ có luyến…
+ Hát có sắc thái, diễn cảm và hát đúng với tốc độ.
+ Hát kết hợp vận động phụ họa.
- 10 bài hát được lựa chọn theo danh mục:
1. Em u hịa bình

(Nhạc và lời: Nguyễn Đức Tồn)

2. Bạn ơi lắng nghe

(Dân ca Ba –na)

3. Trên ngựa ta phi nhanh

(Nhạc và lời: Phong Nhã)

4. Khăn quàng thắm mãi vai em ( Nhạc và lời: Ngơ Ngọc Báu)
5. Cị lả

(Dân ca đồng bằng Bắc Bộ)

6. Chúc mừng

(Nhạc: Nga – Lời Hoàng Lân)

7. Bàn tay mẹ(Nhạc Bùi Đình Thảo – Lời thơ: Tạ Hữu Yên)
8. Chim sáo

( Dân ca Khmer Nam Bộ)

9. Chú voi con ở Bản Đôn

(Nhạc và lời: Phạm Tuyên)

Trường TH Yên Đồng 2

4

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

10. Thiếu nhi thế giới liên hoan (Nhạc và lời: Lưu Hữu Phước)
b, Tập đọc nhạc (TĐN)
Học sinh được tiếp cận với 8 bài Tập đọc nhạc
- Những bài TĐN được lựa chọn ngắn gọn, đơn giản, hầu hết từ 8 đến 16 nhịp
có lời ca, cao độ trong phạm vi 1 quãng 8 (Đơ1-Đơ2)
- Thang âm Đơ có4, 5 hoặc 6 âm (Đơ – Rê – M i - Son - La hoặc Đô – Rê - Mi
- Pha – Son - La)
- Các bài TĐN được viết ở nhịp 2/4.
- Các hình nốt gồm: Hình nốt đen, nốt trắng, lặng đen, nốt móc đơn, lặng đơn.
c, Phát triển khả năng nghe nhạc.
- Nghe và nhận biết một số bài gồm dân ca, bài hát thiếu nhi chọn lọc hoặc nhạc
không lời.
- Giới thiệu một vài nhạc cụ dân tộc Việt Nam như: đàn nhị, tàn tam, đàn tứ, đàn
tì bà và cho học sinh nghe âm sắc các nhạc cụ này qua băng, đĩa các trích đoạn.
- Nghe kể chuyện về âm nhạc có câu chuyện Tiếng hát Đào Thị Huệ.
3.Các biện pháp dạy ôn một bài hát cho học sinh Tiểu học

Trường TH Yên Đồng 2

5

Năm học: 2017 – 2018

Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

- Xây dựng nề nếp học tập: Để có một giờ học âm nhạc thành cơng thì giáo viên
và học sinh cần xây dựng nề nếp học tập ngay từ buổi đầu tiên: vào học đúng
giờ; chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập; thân thiện u q thầy cơ bạn bè; tích
cực giao lưu học hỏi; mạnh dạn tự tin; đoàn kết, trung thực; u thích mơn học;
…
- Giáo viên phải nắm vững bài hát đó, hát đúng cao độ, trường độ và diễn cảm.
Xác định tầm cữ giọng phù hợp với lứa tuổi của các em, giúp các em hiểu và
phân biệt được những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn với lực độ khác nhau, tốc độ
thể hiện khác nhau từ đó phát triển năng lực nghe nhạc và khả năng cảm thụ âm
nhạc.
- Tạo cho các em có được thái độ, tâm thế thoải mái và hứng thú cho giờ học âm
nhạc. Để làm được điều này người giáo viên cần phải truyền tải chính xác giai
điệu bài hát, giúp các em hiểu được ý nghĩa lời ca, cảm nhận được các tình cảm
tươi vui, trong sáng, nhí nhảnh hay trầm lắng trong giai điệu bài hát.
- Khởi động giọng hát: trong giờ âm nhạc trước khi hướng dẫn các em hát một
bài hát thì khởi động giọng là một bước quan trọng, nó giúp các em có giọng hát
ổn định, do các câu hát có cao độ và trường độ cao thấp khác nhau và thay đổi
thường xuyên khi hát dễ ảnh hưởng đến thanh quản, thanh đới của các em. Tuy
Trường TH Yên Đồng 2

6

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

nhiên khi luyện thanh cho các em chỉ cần luyện những bài đơn giản, dễ thực
hiện hoặc các em có thể hát lại các bài hát các em đã được học.
- Xây dựng phương pháp luyện tập: Giáo viên đưa ra những yêu cầu, cần nêu rõ
các nhiệm vụ mà các em phải thực hiện khi luyện tập. Việc luyện tập bắt đầu từ
cả tập thể lớp, rồi từng nhóm, từng bàn thậm chí từng cá nhân. Giáo viên phải
lắng nghe, quan sát để sửa chữa từng lỗi chưa đúng của các em như lỗi về cao
độ, tiết tấu,…hoặc giáo viên có thể hướng dẫn để học sinh có thể tự sửa lỗi.
- Biểu diễn bài hát: Đây là hoạt động không thể thiếu trong giờ ôn tập. Tùy vào
nội dung từng bài học, điều kiện dạy học cụ thể, năng lực học tập của học sinh
mà giáo viên lựa chọn các hình thức biểu diễn phù hợp với các hình thức khác
nhau (đơn ca, song ca, tam ca, tốp ca, tổ, dãy, nhóm, học sinh nam, học sinh nữ),
thi đua giữa các nhóm thể hiện sắc thái bài hát, hát kết hợp gõ đệm hoặc hát kết
hợp vận động theo nhạc.
4. Quy trình dạy một tiết ôn bài hát
* Bước 1: Kiểm tra bài cũ
- Kiểm tra các kiến thức đã học từ bài trước
* Bước 2: Giới thiệu bài mới

Trường TH Yên Đồng 2

7

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

- Giáo viên có thể dùng tranh ảnh để minh họa cho sinh động ( nội dung các bài
hát, chân dung nhạc sĩ)
- Giáo viên đặt câu hỏi gợi mở cho học sinh nhận xét, trả lời qua quan sát tranh

ảnh.
- Giáo viên giới thiệu nội dung bài học.
* Bước 3: Khởi động giọng
- Giáo viên đàn từng chuỗi âm ngắn, đơn giản rồi cho học sinh hát lại bằng các
nguyên âm: A, I, Ô hoặc MA, MI, MÔ, LA. Giáo viên cũng có thể cho các em
hát lại một bài hát các em đã được học.
- Giáo viên phải dịch giọng cho phù hợp với đối tượng học sinh của lớp mình
(Khơng được để học sinh hát theo giọng của giáo viên)
* Bước 4: Ôn tập bài hát
- Giáo viên đệm hoặc mở nhạc cho học sinh nghe lại giai điệu, tiết tấu của bài
hát một lần.
- Hướng dẫn cho học sinh ôn bài hát với các hình thức khác nhau như thi đua
theo tổ nhóm, cá nhân, hát nối tiếp, hịa giọng…. Cho học sinh nhận xét, đánh
giá lẫn nhau. Giáo viên là người quan sát, giúp đỡ và kết luận.

Trường TH Yên Đồng 2

8

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

- Hướng dẫn hát kết hợp gõ đệm, tùy vào tính chất từng bài mà giáo viên có thể
hướng dẫn hát và gõ đệm với từng hình thức khác nhau như: hát kết hợp gõ đệm
theo nhịp, theo phách và theo tiết tấu lời ca.
- Hát kết hợp vận động theo nhạc: Giáo viên có thể gợi mở hoặc khuyến khích
các em tự tìm ra các động tác phù hợp với ca từ, tính chất, nội dung của bài hát.
* Bước 5: Biểu diễn bài hát

- Tổ chức biểu diễn bài hát với các hình thức khác nhau như: đơn ca, song ca,
tam ca, tốp ca, các bạn nam, các bạn nữ, ,…..
* Bước 6. Củng cố
- Giáo dục thẩm mĩ cho các em thông qua nội dung tiết học.
- Đặt câu hỏi để các em trả lời nhằm giáo dục các em nhớ và khắc sâu kiến thức
trong bài.
- Dặn học sinh chuẩn bị cho bài tiếp theo.
5. Vận dụng vào bài dạy

Âm nhạc
ÔN TẬP 3 BÀI HÁT

Trường TH Yên Đồng 2

9

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

I. Mục tiêu
- Học sinh hát thuộc lời ca 3 bài hát, hát đúng giai điệu, tiết tấu và thể hiện được
tình cảm bài hát.
- Biết hát kết hợp gõ đệm theo bài hát. Biểu diễn bài hát tự tin.
- Giáo dục học sinh yêu thiên nhiên đất nước tươi đẹp, yêu các làn điệu dân ca
của Việt Nam.
II. Đồ dùng dạy học
1. Giáo viên:
- Đàn phím điện tử, thanh phách, phiếu làm bài tập.

2. Học sinh
- Đồ dùng học tập, thanh phách.
III. Các hoạt động dạy và học
1. Ổn định tổ chức: - Trước khi đi vào - Cả lớp khởi động giọng
nội dung bài học cơ trị chúng ta sẽ hát 1
bài để khởi động cho tiết học các em nhé.
Mời các em đứng lên và cùng hát bài Gà
gáy nào. (GV mở nhạc)

Trường TH Yên Đồng 2

10

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

2. Kiểm tra bài cũ: Giáo viên nêu câu - Lắng nghe và trả lời câu hỏi
hỏi.

1. Em u hịa bình (tác giả Nguyễn

Câu hỏi: Em hãy kể tên các bài hát đã Đức Tồn)
học ở kì 1 và ai là tác giả các bài hát đó?

2. Bạn ơi lắng nghe (dân ca Ba na –
Tây Nguyên)
3. Trên ngựa ta phi nhanh (Tác giả
Phong Nhã)

4. Khăn quàng thắm mãi vai em (tác
giả Ngô Ngọc Báu)
5. Cò lả (dân ca Đồng bằng Bắc Bộ)
- Lắng nghe

- Nhận xét, đánh giá.
3. Bài mới: Ôn tập 3 bài hát

- Nghe

- Trong học kì I của chương trình lớp 4
các em đã được học 5 bài hát. Hôm nay
lớp chúng mình sẽ đi ơn 3 trong 5 bài hát
đó, đó là các bài:

Trường TH Yên Đồng 2

11

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

1. Bài Em yêu hịa bình (Nguyễn Đức
Tồn)
2. Bài Bạn ơi lắng nghe (dân ca Ba – na)
3. Bài Cò lả (dân ca Đồng bằng Bắc Bộ)
a. Hoạt động 1: Ôn bài hát Em u hịa
bình.

- Cho học sinh nghe lại giai điệu bài hát 1
lần.

- Nghe và ghi nhớ và cảm nhận

- Yêu cầu cả lớp cùng hát lại bài
hát.Nhắc nhở học sinh thể hiện đúng tính

- Cả lớp hát đồng thanh.

chất nhẹ nhàng, tha thiết của bài.
- Tổ chức ôn luyện theo nhóm, cá nhân.
- Theo dõi, nhận xét.

- 1 nhóm hát, 1 cá nhân hát, 1 bàn

- Cho học sinh hát kết hợp gõ đệm theo

hát.

nhịp.
Em u hịa bình u đất nước Việt Nam
x

x

x

Trường TH Yên Đồng 2

- Làm theo yêu cầu của giáo viên

x

12

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

- Ôn theo dãy bàn, cá nhân,…

- Thực hiện.

- Nhận xét, đánh giá.
- Cho HS hát kết hợp vận động theo nhạc - Cả lớp hát và vận động phụ họa
đơn giản.
- Tổ chức biểu diễn bài hát theo các hình - Các em xung phong biểu diễn bài
thức; đơn ca, song ca, tốp ca,…

hát

- Quan sát, nhận xét, tuyên dương học
sinh.
=> Tiểu kết.
b. Hoạt động 2: Ôn bài hát Bạn ơi lắng
nghe
- Hướng dẫn học sinh ôn bài, cho học - Nghe
sinh nghe lại giai điệu 1 lần.

- Yêu cầu học học sinh hát lại bài hát. - Cả lớp hát đồng thanh, hòa giọng.
Nhắc học sinh hát chuẩn xác những chỗ
cao độ cách nhau nửa cung.
- Cho học sinh hát kết hợp gõ đệm theo

Trường TH Yên Đồng 2

13

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

phách.
Hỡi bạn ơi cùng nhau lắng nghe
x

x

x

x

- Tổ chức thi đua theo dãy bàn

- Các dãy bàn thực hiện lần lượt.

- Nhận xét, đánh giá, tuyên dương.
- Mời 1 em lên hát và làm động tác phụ - Xung phong

họa phù hợp với lời ca.
- Nhận xét
- Cho cả lớp hát và vận động theo nhạc.

- Hát và vận động

- Tổ chức biểu diễn bài hát (khuyến khích - Biểu diên với các hình thức đơn ca,
các em biểu diễn tự nhiên, làm động tác song ca, tam ca,…
phù hợp với lời ca theo sáng tạo của các
em)
- Theo dõi, nhận xét, đánh giá, tun
dương
=> Tiểu kết
c. Hoạt động 3: Ơn bài Cị lả

Trường TH Yên Đồng 2

14

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

- Cho HS nghe lại giai điệu

- Nghe và cảm nhận

- Cho HS ôn, yêu cầu các em hát đúng - Ghi nhớ
tính chất nhẹ nhàng mền mại của dân ca,

thể hiện chính xác những chỗ luyên láy
của bài hát.
- HS ôn theo các hình thức nhóm, dãy

- Ơn bài hát

bàn, cá nhân,…
- GV theo dõi, quan sát, nhận xét.
- Tổ chức biểu diễn bài hát theo các hình

- Trình bày tự nhiên trước lớp

thức đơn ca, song ca, tốp ca,…
- Nhận xét, tuyên dương.
4. Củng cố dặn dò
- GV đặt câu hỏi: Sau khi ôn 3 bài hát các
em thấy 3 bài hát vừa rồi có điểm gì
giống nhau khơng?
- Nhận xét về tiết học

- Điểm giống nhau của 3 bài hát là
cả 3 bài hát vừa rồi đều có tính chất
nhẹ nhàng mềm mại, tình cảm, tha
thiết ạ.

- Liên hệ thực tế: Âm nhạc là một môn

Trường TH Yên Đồng 2

15

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

nghệ thuật dùng âm thanh để diễn tả - Lắng nghe
những tâm tư nguyện vọng của con
người, là món ăn tinh thần giúp ta xua tan
những mệt mỏi,hay sau những giờ học
căng thẳng thì một tiết học âm nhạc sẽ
lấy lại cân bằng để chúng ta học tốt hơn
những giờ học tiếp theo. Qua Âm nhạc
các em còn thấy được cái hay cái đẹp của
- Ghi nhớ
những vùng đất mà ta chưa hề đặt chân
tới và rất nhiều những thú vị khác nữa,
….
- Dặn dị học sinh về nhà tiếp tục ơn lại
các bài hát, đồng thời ôn lại 4 bài Tập
đọc nhạc chuẩn bị cho tiết học tuần 17.
PHẦN III: KẾT THÚC VẤN ĐỀ
Với khả năng nhận thức của các em học sinh, qua đổi mới phương pháp
giảng dạy một tiết ôn tập bài hát đối với học sinh lớp 4 trong trường tiểu học nói
chung và các em học sinh trường tiểu học yên Đồng 2 nói riêng, trên cơ sở bám

Trường TH Yên Đồng 2

16

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

sát chương trình của BGD&ĐT và đã có kết quả đáng khích lệ: học sinh u
thích mơn âm nhạc, các em mạnh dạn thể hiện trước lớp để biểu diễn, hát rõ lời,
….Đây là động lực để bản thân tơi tiếp tục tìm tịi, trau đồi kiến thức cũng như
trách nhiệm đối với học sinh của mình. Tìm ra phương pháp giảng dạy một cách
thích hợp nhất đối với học sinh.
Trên đây là báo cáo chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát
cho học sinh lớp 4”. Vậy kính mong sự đóng góp của các đồng chí cán bộ quản
lý, các bạn đồng nghiệp, để cùng nhau xây dựng những phương pháp giảng dạy
phù hợp nhất đối với các em học sinh lớp 4 nói riêng và bộ mơn Âm nhạc nói
chung, giúp cho q trình dạy và học ngày một tốt hơn, góp phần vào việc nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh.
BAN GIÁM HIỆU DUYỆT

Yên Đồng, ngày 12 tháng 12 năm 2017
Người thực hiện

Trường TH Yên Đồng 2

17

Năm học: 2017 – 2018


Chuyên đề “Đổi mới phương pháp dạy học ôn tập bài hát cho học sinh lớp 4”

Đường Thị Phượng

Trường TH Yên Đồng 2

18

Năm học: 2017 – 2018