(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5 6 tuổi

Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

I.ĐẶT VẤN ĐỀ:
1. Lý do chọn đề tài
Trẻ em hôm nay là thế giới ngày mai.Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi
gia đình, là tương lai của mỗi dân tộc.Việc bảo vệ và chăm sóc, giáo dục trẻ em
là trách nhiệm của nhà nước, của xã hội và của mỗi gia đình. Đối với việc giáo
dục và phát triển nhân cách cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non, hoạt động tạo
hình đóng vai trị vơ cùng quan trọng trong sự phát triển trẻ nhỏ về mọi mặt như:
thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ, thể lực và lao động. Hoạt động tạo hình là một hoạt
động học tập mang tính nghệ thuật, giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh và
phản ánh thế giới thông qua các hình tượng nghệ thuật trong các hình thức hoạt
động mang tính nghệ thuật.
Ở trường mầm non có rất nhiều các họat động, nhiều mơn học phát triển
tồn diện cho trẻ mẫu giáo, là cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới. Trẻ
biết sáng tạo, lao động trong tương lai. Chính vì vậy việc thực hiện tốt các hoạt
động tạo hình trong trường mầm non sẽ góp phần không nhỏ vào việc nâng cao
chất lượng giáo dục nhằm phát triển toàn diện cho trẻ. Những sản phẩm trẻ tạo
ra rất đơn giản, ngộ nghĩnh sinh động. Trẻ biết đánh giá khái quát cao, trẻ phản
ánh ấn tượng của bản thân khơng phụ thuộc vào thực tế.Trẻ rất thích sử dụng
màu sặc sỡ mang tính chất phản ánh biểu tượng.Mỗi sản phẩm của trẻ mang một
nội dung, một tên gọi khác nhau. Trẻ tham gia vào hoạt đông tạo hình đã giúp
trẻ hình thành các đức tính tốt như: yêu cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp.
Trong thực tế việc tổ chức các hoạt động tạo hình theophương pháp hiện hành
cũng mang lại hiệu quả tới việc phát triển nhân cách.
Song phương pháp đó chưa thực sự đáp ứng và chưa phát huy hết khả
năng sáng tạo. Các phương pháp hoạt động tạo hình lâu nay đang được sử dụng
cịn mang tính áp đặt, dập khn theo mẫu, sao chép chưa phát huy hết khả năng
sáng tạo và sự linh hoạt của người giáo viên khi tổ chức hoạt động tạo hình. Vậy
giáo viên phải làm gì, làm như thế nào để trẻ có thể vẽ, nặn, cắt, xé, dán, tô màu
và làm đẹp sản phẩm của mình.

Nhận thưc rõ trách nhiệm to lớn của giáo viên mầm non trong giai đoạn
phát triển hiện nay. Như NQ hội nghị lần thứ hai BCH TW Đảng (Khoá VIII) đã
nêu: “Giáo viên mầm non là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và được xã
hội tôn vinh, giáo viên phải có đủ đức, đủ tài”.Là một giáo viên mầm non tôi đã
1/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

trải qua một quá trình nghiên cứu tìm tịi, tích cực học hỏi và vận dụng một số
biện pháp để giúp trẻ học tốt mơn tạo hình lứa tuổi mẫu giáo 5 – 6 tuổi.
2. Cơ sở thực tiễn:
Tạo hình là một hoạt động mang tính nghệ thuật, nhất là ở lứa tuổi Mầm
non nó là một hoạt động sáng tạo không thể thiếu được. Thông qua hoạt động
tạo hình giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên trong cuộc sống về thế
giới xung quanh trẻ, giúp trẻ thể hiện xúc cảm, tình cảm của mình, khi tham gia
hoạt động tạo hình qua sự hướng dẫn gợi mở của giáo viên, từ đó trẻ có thể tìm
hiểu khám phá kích thích sự hứng thú với hoạt động tạo hình.
Dạy trẻ hoạt động tạo hình giúp trẻ bước đầu làm quen với phương tiện và
ngôn ngữ tạo hình như: Đường nét, hình dáng, màu sắc, bố cục… thơng qua đó
phát triển năng lực quan sát phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng sáng tạo. Dạy tạo
hình cho trẻ mẫu giáo cịn có ý nghĩa tích cực trong việc chuẩn bị cho trẻ vào
lớp 1 phổ thông.
Người giáo viên mầm non cần có những phương pháp phù hợp với từng
độ tuổi, điều kiện của trường, lớp để có một giờ học đạt kết quả cao, tăng khả
năng nhận thức của trẻ. Góp phần đưa sự nghiệp giáo dục của trường, của ngành
ngày càng phát triển hơn. Bản thân tôi là giáo viên trực tiếp giảng dạy tôi muốn
được đóng góp một số kinh nghiệm nhỏ bé của mình để nâng cao chất lượng
giảng dạy nên tơi chọn đề tài “Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình
cho trẻ 5-6 tuổi”

3. Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở thực tiễn việc nghiên cứu đề tài nhằm mục đích tìm ra một số
biện pháp rèn kỹ năng cơ bản về hoạt động tạo hình cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi để
phát huy khả năng tập trung, sự hứng thú, óc sáng tạo, tính kiên trì tỷ mỉ, góp
phần vào việc nâng cao chất lượng cho trẻ Mầm non.
4. Đối tượng nghiên cứu:
Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5 – 6 tuổi.
5. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm:
Lớp mẫu giáo lớn A1.
6. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp trực quan.
- Phương pháp phân tích –tổng hợp
2/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

- Phương pháp sử dụng lời nói.
- Phương pháp thực nghiệm
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
7. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu:
- Phạm vi nghiên cứu: Lớp mẫu giáo lớn A1
- Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9/2016đến tháng 3 /2017
Thời gian
Bắt đầu
Tháng 9

Kết thúc
Tháng 10

Tháng 10

Tháng 11

Tháng 11

Tháng 2

Nội dung thực hiện
- Lựa chọn đề tài.
- Khảo sát
- Đăng ký đề tài sáng kiến kinh nghiệm
- Xây dựng đề cương chi tiết.
- Thực hiện các biện pháp.
- Ghi chép chi tiết các phương pháp và kết quả
tiến bộ của trẻ.
- Khảo sát sau khi thực hiện đề tài.
- Đánh máy, in, đóng quyển SKKN.
- Nộp bản SKKN.

Tháng 2
Tháng 3
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận.
Hoạt động tạo hình là một hoạt động nghệ thuật, một nội dung quan trọng
không thể thiếu được trong chương trình chăm sóc giáo dục mầm non. Cho trẻ
làm quen với hoạt động tạo hình nhằm giáo dục tình cảm, đạo đức, thẩm mĩ
đồng thời tạo điều kiện cho trẻ phát huy năng khiếu góp phần phát triển trí tuệ
và thể chất cho trẻ.

Thơng qua hoạt động tạo hình giúp trẻ phát triển trí tuệ nhận thức được
thực hiện thật khách quan bằng hình tượng nghệ thuật, phát triển khả năng tri
giác về hình dạng, cấu trúc, kích thước, màu sắc của đồ vật bằng mắt một cách
có mục đích rõ ràng.
Hoạt động tạo hình cịn góp phần giáo dục thẩm mĩ cho trẻ Mầm non.
Thông qua hoạt động tạo hình để phát triển ở trẻ khả năng cảm thụ thẩm mĩ và
bồi dưỡng xúc cảm thẩm mĩ những vẻ đẹp đa dạng của hình dáng sự phong phú
của màu sắc đồ vật thiên nhiên và sự lặp đi lặp lại của các yếu tố tạo hình như sự
cân đối đa dạng về cấu trúc, hình dáng về tính truyền cảm của đường nét. Đã thu
hút những hứng thú và gây cho trẻ những cảm xúc tình cảm thẩm mĩ được nảy
sinh và trở nên sâu sắc.Hoạt động tạo hình có ý nghĩa to lớn trong giáo dục lao
3/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

động cho trẻ mầm non. Hoạt động tạo hình là hoạt động tạo ra sản phẩm, quá
trình tạo hình là một quá trình lao động nghệ thuật mang tính sáng tạo, cịn góp
phần hình thành ở trẻ ý thức làm việc có mục đích, có kỹ năng.
Với mục đích chung của giáo dục mầm non thì hoạt động giáo dục tạo hình
là một bộ phận của văn hố tinh thần, nó gắn liền với những kiến thức, kỹ năng,
kỹ xảo và thể hiện nghệ thuật. Thông qua hoạt động tạo hình đem đến cho trẻ ấn
tượng về cái đẹp và những cảm xúc chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của nhân
cách con người.
2. Thực trạng của vấn đề
2.1. Ưu điểm của vấn đề trước khi nghiên cứu.
- Đã nhiều năm tôi được phân công dạy lớp mẫu giáo lớn. Tôi đã đúc rút
được một số kinh nghiệm từ việc dạy trẻ hoạt động tạo hình và đây cũng chính
là hoạt động mà tơi u thích.
- Tập thể giáo viên nhà trường không những yêu nghề mến trẻ mà còn

đam mê sáng tạo, ham học hỏi, phát huy khả năng tìm tịi sáng tạo của mỗi cá
nhân.
- Nhà trường nằm ngay trục đường chính của con đường giao thơng trong
phường nên thuận lợi cho việc đưa đón trả trẻ của phụ huynh.
- Được sự quan tâm của ban giám hiệu và phòng giáo dục.
- Phụ huynh ủng hộ nhiệt tình.
- 100% giáo viên có trình độ trung cấp trở lên, luôn giúp đỡ lẫn nhau tạo
điều kiện cho việc học hỏi kinh nghiệm.
- Về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ để phục vụ cho việc dạy và học.
Cảnh quan nhà trường thống mát, có cây che bóng mát, cây cảnh góp phần rất
lớn cho trẻ quan sát, từ đó cung cấp cho trẻ những biểu tượng thể hiện sự hiểu
biết của mình về thế giới xung quanh.
2.2. Ưu điểm của trẻ trước khi nghiên cứu.
Trẻ lớp tôi chủ nhiệm hầu hết là trẻ đi học từ khi còn nhỏ (lớp nhà trẻ) nên
những kỹ năng, thao tác rất khéo léo.Được các cô dạy một cách bài bản nên các
sản phẩm của trẻ tạo ra cũng khá đẹp.
2.3. Hạn chế của vấn đề trước khi nghiên cứu cần phải giải quyết
- Trang thiết bị dạy học chưa phong phú, chưa hấp dẫn trẻ.
- Nhận thức của một số phụ huynh vẫn chưa đồng đều, cho rằng việc trẻ
đến trường học chỉ là để chơi chứ học vẫn là thứ yếu.
4/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

- Số trẻ trong lớp vẫn chưa đồng đều về chất lượng, số ít cháu cịn nhút
nhát trong khi thể hiện ý tưởng của mình.
- Đồ dung dạy học của cơ cịn hạn chế, chưa có những sản phẩm thật sự
đẹp và sáng tạo.
3. Các biện pháp.

- Tự bồi dưỡng bản thân.
- Xây dựng môi trường cho trẻ.
- Sưu tầm các nguyên vật liệu mở.
- Tổ chực hoạt động tạo hình trên tiết học.
- Ứng dụng hoạt động tạo hình vào các hoạt động khác.
- Ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong hoạt động tạo hình.
- Kết hợp với phụ huynh để tìm nguyên vật liệu cho hoạt động tạo hình.
3.1: Kết quả khảo sát đầu năm.
Nội dung

Khả năng tập
chung
Đạt
Chưa đạt

Sự hứng thú
Đạt

Chưa
đạt
8/52

Sự sáng tạo
Đạt

Chưa
đạt
10/52

Tổng số 45/52

7/52
44/52
42/52
trẻ
Tỉ lệ %
86.5
13.5
84.6
15.4
80.7
19.3
Qua khảo sát ban đầu như trên, tôi thấy kết quả trên trẻ chưa cao là điều
tôi cần phải suy nghĩ làm thế nào để dạy trẻ đạt hiệu quả cao và tạo cho trẻ học
một cách thoải mái, tập chung, sáng tạo, tự tin, khơng gị bó, trẻ luôn hứng thú
trong giờ học. Tôi tiến hành thực nghiệm:
3.2.Tự bồi dưỡng bản thân.
Con người sinh ra không phải ai cũng đã có sẵn trong mình những năng
khiếu thẩm mĩ, cũng khơng ai cũng có những tài năng bên mình, mà phải địi hỏi
thơng qua giáo dục và hoạt động thì từ đó những tài năng và khả năng đó mới
được bộc lộ và phát triển. Nhất là đối với trẻ nhỏ, việc học của trẻ không phải
đơn thuần là đưa trẻ vào một khuôn phép chặt chẽ, mà học của trẻ ở đây thông
qua chơi, "trẻ chơi mà học, học mà chơi".Vì thế, đứng trước những thuận lợi và
khơng ít những khó khăn đó là một giáo viên trẻ tơi cố gắng tìm tịi để lựa chọn
những biện pháp, hình thức tổ chức thích hợp giúp tất cả trẻ đều hứng thú và
tích cực tham gia hoạt động tạo hình. Như chúng ta đã biết, ngay từ nhỏ trẻ đã
có phản xạ với cái đẹp bằng những biểu hiện như: Hướng mắt về ánh sáng, thích
5/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

ngắm những vật có màu sắc loè loẹt nổi bật, trẻ bắt đầu có ý thích ngắm nhìn các
bức tranh, những hình thù ngộ nghĩnh và đa dạng, tuy nhiên chúng chưa thể
nhận biết, phát hiện ra cái đẹp của những tác phẩm ấy. Điều đó có thể nói rằng,
trẻ ln có những xúc cảm rất đặc biệt với những sự vật hình tượng xung quanh,
nó mang lại cảm xúc và ấn tượng mạnh đối với trẻ thôi thúc trẻ muốn khám phá
và muốn sáng tạo ra cái đẹp. Tuy nhiên đối với trẻ nhỏ, sự kiên trì và khả năng
chú ý của chúng chưa được tốt nên cũng dễ dẫn đến sự nhàm chán và không hào
hứng với công việc được giao trong một thời gian ngắn, và chính người lớn
chúng ta cũng khơng thể nào ép buộc trẻ hoàn thành nhiệm vụ được, xuất phát
từ những đặc điểm đó để hướng dẫn trẻ đi vào một hoạt động tạo hình, tơi khơng
u cầu trẻ thực hiện ngay. Vì như thế sẽ làm cho một giờ hoạt động khô khan
và không đạt ở trẻ sự hứng thú tích cực, mà đặc biệt với sự áp dụng chương trình
giáo dục mầm non mới nó địi hỏi một giờ hoạt động phải nhẹ nhàng và chủ
động trên trẻ nhiều hơn trong đó giáo viên chỉ là người định hướng cho trẻ.
Cùng với trẻ xem tranh minh hoạ trong các tác phẩm dành cho thiếu nhi. Hướng
dẫn trẻ trả lời câu hỏi của cô về nội dung tranh. Cho trẻ làm quen với các đồ
chơi dân gian, các đồ chơi đặc trưng cho văn hoá địa phương phù hợp với nhận
thức của trẻ. Cho trẻ làm quen với các phương thức diễn đạt trong các tác phẩm
nghệ thuật khác nhau (màu sắc, âm thanh, hình dáng, chuyển động,điệu bộ) để
từ đó phân biệt các loại hình nghệ thuật thơng qua hình tượng nghệ thuật. Bên
cạnh đó tơi cũng đã tiến hành tạo môi trường nghệ thuật trong lớp học sạch sẽ và
đẹp mắt, trong phịng có nhiều đồ chơi đẹp có màu sắc sặc sỡ được bố trí gọn
gàng, phù hợp và đẹp mắt.Ngoài ra, chỉ cho trẻ thấy được vẻ đẹp của các phịng
được trang trí rất đẹp bởi các mảng tranh được vẽ trên tường hay là các mảng
màu sơn trên tường và những vật dụng trang trí. Đây cũng là một trong những
biện pháp quan trọng bởi vì xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ là trực
quan sinh động thì thu hút và hấp dẫn trẻ, thúc đẩy trẻ hoạt động tích cực tốt
hơn, để đạt được điều đó tơi cho trẻ xem nhiều tranh, nhiều tác phẩm tạo hình có
giá trị như tranh vẽ, hay xem băng đĩa có các cảnh quan đẹp rõ nét. Đồng thời

hướng dẫn trẻ quan sát để nhận thấy cái đẹp đơn giản nhất trong những tác phẩm
đó.
Là một giáo viên, là người có trách nhiệm truyền kiến thức cho người
khác.Đặc biệt đối tượng là các cháu mẫu giáo.Nên tôi cần phải học hỏi kinh
nghiệm nhiều hơn, nhất là tìm hiểu về tâm sinh lý của trẻ.
6/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

-

Tham khảo sách báo nhất là các sách báo liên quan đến giáo dục đào tạo.
Tham quan học hỏi các trường bạn.
Dự tiết dạy, dự hội giảng.
Nghiên cứu các tài liệu về chuyên đề tạo hình.
Nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin liên quan đến hoạt động tạo
hình.
3.3. Xây dựng mơi trường cho trẻ hoạt động.
Tạo điều kiện để trẻ thường xuyên tiếp xúc với môi trường xung quanh để
từng bước cung cấp các biểu tượng phong phú về đối tượng cho trẻ tự khám phá
bằng cách huy động sự tham gia của các giác quan, các q trình tâm lí khác
nhau để lĩnh hội các khía cạnh khác nhau của sự vật.
Tạo cơ hội để trẻ khám phá đối tượng (quan sát, nghe, hỏi, tiếp xúc và
miêu tả) và tự diễn đạt nhận thức cảm xúc của mình về đối tượng.
Tận dụng các thời điểm hợp lí trong ngày cho trẻ tiếp xúc như được ngắm
nghía, chăm sóc, vuốt ve, âu yếm với các con vật gần gũi (thỏ, mèo, gà con…)
chơi với các đồ vật, tri giác tranh ảnh nghệ thuật.
Trong quá trình cung cấp biểu tượng về đối tượng tạo hình tơi chỉ cho trẻ
thấy được những nét đặc trưng nổi bật , những cái đẹp lý thú gần gũi trẻ. Đồng

thời giúp trẻ phân tích, so sánh tổng hợp tìm ra những đặc điểm riêng, chung của
những đồ vật cùng nhóm, cùng loại. Từ đó giúp trẻ tìm ra phương thức thể hiện
trong những tình huống khác nhau.
-Ví dụ: Vẽ “Vườn hoa” có bơng cao, bơng thấp, bơng cánh trịn, bơng
cánh nhọn, bông màu vàng, bông màu đỏ… Trẻ được quan sát và timg hiểu về
vườn hoa trong thực tế nên khi tạo hình trẻ sẽ biết sử dụng, phối hợp các kỹ
năng vẽ nét cong, nét cong trịn khép kín, nét xiên, nét thẳng và tô màu để vẽ
vườn hoa sinh động và đẹp hơn.
Bé quan sát vườn hoa

7/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

Đặt và sắp xếp các vật liệu sao cho trẻ có thể thấy rõ và lấy được dễ dàng
để thực hiện hoạt động tạo hình vào bất cứ lúc nào trẻ thích và có thể trưng bày
các sản phẩm của mình.
Tạo mơi trường nghệ thuật xung quanh trẻ như: bày đồ chơi đẹp, sắp xếp
các nguyên vật liệu, đồ dùng một cách hợp lý đẹp mắt…Từ đây tạo cho trẻ cảm
giác thích thú và mong muốn được tái tạo.
3.4.Sưu tầm các nguyên vật liệu tạo hình:
8/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

Khi thực hiện hoạt động tạo hình, nguyên vật liệu không thể thiếu
được.Vậy để hoạt động tạo hình có hiệu quả, sưu tầmcác ngun vật liệu tạo
hình là vô cùng quan trọng.

Nguyên vật liệu bằng hột hạt.
Nguyên vật liệu là những loại đồ dùng, dụng cụ dễ kiếm. Có thể trẻ tự
kiếm như lá cây, phế liệu hư, vỏ hộp, thùng catong, quần áo cũ, bông, vải vụn,
đá nhỏ … Chúng có thể được sản xuất như: giấy, hồ dán, kéo…
Sự đa dạng của nguyên vật liệu tạo hình để lựa chọn để khuyến khích khả
năng sáng tạo của trẻ. Hoạt động tạo hình phải thể hiện qua mầu sắc như: tô, cắt,
dán, vẽ, nặn…
Để đảm bảo khi sử dụng ngun vật liệu tạo hình tơi cần cân nhắc những
điểm sau:
+ An tồn (khơng nhọn, khơng có cạnh sắc, không độc hại…)
+ Rẻ tiền (những nguyên vật liệu mua ở địa phương)
+ Dễ kiếm: Ví dụ: vỏ ốc, hến, hạt na, bưởi, len, đá cuội …)
+ Dễ bảo quản hay cất giữ
+ Dễ cầm: (phù hợp với tầm tay của trẻ)
9/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

+ Dễ cung cấp kinh nghiệm bao gồm cả giác quan.
+ Dễ sửa chữa
+ Tạo cơ hội để lựa chọn và sắp xếp nguyên vật liệu
+ Luôn quan sát sự tưởng tượng và sử dụng trí nhớ linh hoạt
Vì từng đồ dùng, đồ chơi cịn nhiều hạn chế tơi ln huy động trẻ tìm
kiếm ngun vật liệu, phế thải có sẵn ở địa phương.
Ví dụ: Bằng những hạt gạo, hạt đỗ, rơm, rạ, lá cây, vỏ hến, giấy vụn… tơi
có thể tạo ra nhiều con vật nghộ nghĩnh, sinh động, những bức vẽ, các đề tài
khác nhau.

Tranh bằng nguyên vật liệu hột hạt.
Tranh bằng nguyên vật lá cây.
10/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

Tranh bằng nguyên liệu vải dạ, len và cành cây khô
11/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

Bằng những viên đá cuội với hình dáng khác nhau cũng tạo ra những bức

tranh vô cùng hấp dẫn và lạ mắt.
3.5. Tổ chức hoạt động tạo hình trên tiết học
12/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

Trong giờ học nói chung và giờ học tạo hình nói riêng hãy để trẻ tự thể
hiện, cơ ln là người động viên, khuyến khích trẻ sáng tạo. Trẻ cần được động
viên để thể hiện ý muốn, tình cảm, cảm xúc và những hiểu biết của trẻ đối với sự
vật, trẻ muốn được lựa chọn.+ Cái trẻ muốn làm (nội dung+ Làm thế nào để đạt
được (quá trình)+ Cái hồn thành sẽ như thế nào (kết quả, sản phẩm)
Mong muốn của trẻ cần được tự thể hiện với những phương tiện tạo hình khác
nhau. Sự thể hiện mang tính cá nhân, bởi vì trẻ ln tiếp cận theo đặc tính riêng
của mình. Chẳng hạn sau chuyến đi thăm quan “Trường Tiểu học” một nhóm trẻ

được khuyến khích hoạt động tạo hình, một trẻ vẽ trường Tiểu học, 5 trẻ khác
lắp ghép, trẻ thì xé dán trường Tiểu học. Mỗi trẻ tự lựa chọn bằng cách được
phản ánh bằng xé dán, vẽ, lắp ghép và các hình thức khác nhau để thực hiện cái
có ý nghĩa đối với cá nhân trẻ.

Trẻ xé dán trường tiêu học.
Tăng cường các câu hỏi gợi ý giúp trẻ củng cố và áp dụng những kinh
nghiệmđã lĩnh hội trong các hoạt động khác nhau, động viên trẻ suy nghĩ, thăm
dị, tìm cách giải quyết vấn đề của trẻ. Hãy để tự trẻ miêu tả những gì trẻ biết và
có thể làm.
Ví dụ: “Hãy cho cơ biết vì sao”, “Nếu như vậy thì sao”, “Vì sao cháu lại
biết”, “Cháu có suy nghĩ gì”, “Cịn gì để”, “ Hay có cách nào khác để”,…
13/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

Với những cử chỉ, hành động, lời nói tạo ra cho trẻ thấy là trẻ được đánh
giá tốt (khá) qua việc làm của trẻ. Ví dụ: “Ơi cơ rất thích tơ màu ngơi trường
này”, “Bức tranh này trông đẹp quá!”
Không lạm dụng các sản phẩm mẫu và làm mẫu, càng ít làm mẫu và càng
ít sử dụng vật mẫu sẽ càng kích thích trẻ tư duy và tìm kiếm cách thể hiện.
Thực tế cho thấy các sản phẩm mẫu sẽ làm tê liệt các cảm xúc đã có trước
của trẻ, làm giảm tính tích cực hoạt động trí tuệ của trẻ, vì các hoạt động cần
thiết để tạo hình đã được làm mẫu đầy đủ, trẻ ln ghi nhớ, bắt chước. Nếu có
trường hợp yêu cầu làm mẫu, phải gợi ý chứ đừng nên làm ngay. Bắt đầu xé từ
đâu, xé hình gì, xé như thế nào…Tạo tình huống để trẻ làm giúp. Ví dụ: “Để đất
mềm ra chúng ta làm như thế nào?”.Trong khi làm mẫu tôi luôn coi trọng quan
điểm của trẻ, làm cho trẻ phát triển khả năng so sánh, phân tích, suy nghĩ về
nhiệm vụ. Động viên kích thích trẻ tự tìm, tự sáng tạo trong khi thể hiện.

Để giúp trẻ sáng tạo hơn trong sản phẩm, hứng thú hơn trong giờ học tơi
cịn linh hoạt thay đổi địa điểm học như ra ngồi sân cỏ, sân sỏi, các góc chơi ở
ngồi trời. Ở đây trẻ hịa mình vào thiên nhiên, hoa lá, khơng khí trong lành giúp
trẻ hứng thú và làm bài của mình một cách tập chung nhất.

Trẻ hoạt động tạo hình ngồi trời.
14/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

3.6. Ứng dụng hoạt động tạo hình vào các hoạt động khác:
Tạo hình là một trong những mơn học chính của trẻ ở trường mầm non.
Vì vậy giáo viên phải biết cách tổ chức một cách khoa học và sử dụng các biện
pháp một cách hợp lý thì hiệu quả sẽ được nâng lên.Tạo cảm xúc cho trẻ là bước
đầu cho trẻ tiếp nhận đối tượng tạo hình.Song về hình thức và nội dung, có thể
trẻ chưa có những biểu tượng cụ thể và chính xác về đối tượng.Nếu khơng có
những biểu tượng chính xác đó thì sẽ làm hạn chế tính tích cực và sáng tạo của
trẻ, trẻ khơng có sự chủ động mà trẻ tạo hình bằng cách rập khn theo mẫu của
cơ.
Vì vậy việc tích lũy các biểu tượng cần phải thực hiện ở mọi lúc, mọi nơi
và thông qua các hoạt động như: hoạt động ngoài trời, hoạt động vui chơi, hoạt
động dạo chơi tham quan. Giáo viên nên tạo điều kiện để trẻ tiếp xúc với đối
tượng ở bất kỳ thời điểm nào.
Ví dụ: Ở chủ đề “thế giới thực vật” với đề tài “Vẽ vườn cây ăn quả”. Đây
là loại thực vật thuộc thể loại đề tài, trẻ chủ động sáng tạo và ra được bức tranh
về “vẽ vườn cây ăn quả” theo trí tưởng tượng và tư duy của trẻ. Cơ giáo có thể
cho trẻ đi tham quan vườn cây ăn quả.Sau khi tham quan về trẻ sẽ vẽ lại những
loại cây mà mình được ngắm.
Khi cho trẻ quan sát, cô đưa hệ thống câu hỏi về vườn cây ăn quả nhằm

giúp trẻ có biểu tượng về vườn cây đó như: về hàng cây, loài cây, đặc điểm của
cây v.v...
Say khi đã có những biểu tượng chính xác một cách có hệ thống về đối
tượng trẻ sẽ về và tạo ra được sản phẩm đúng với đề tài.
“Cô giáo nên khuyến khích cho trẻ tự tạo ra bức tranh theo trí tưởng
tượng và cách suy nghĩ của mình. Song muốn cho bức tranh sinh động hơn, đẹp
hơn thì giáo viên nên gợi ý sáng tạo thêm và cũng nên hướng dẫn, gợi ý thêm
cho trẻ
- Hoạt động làm quen với mơi trường xung quanh:
Ví dụ cho trẻ vẽ các con vật, các loại quả hay các phương tiện giao thông,
và người thân trong gia đình…Trẻ được làm quen với mơi trường xung quanh
khi đi dạo chơi trẻ được ngắm nhìn vật thật, được sờ nắm, khi cho trẻ họat động
ngoài trời cơ có thể phát phấn để trẻ có thể vẽ lên nền.Trẻ dùng phấn để in cánh
hoa, lá hoa, vẽ những biểu tượng mà trẻ thích.
- Hoạt động làm quen văn học:
15/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

Ví dụ sau khi học xong bài thơ “cây dừa” cho trẻ vẽ lại cây dừa theo ý
hiểu của trẻ.
- Hoạt động làm quen với chữ cái.
- Ví dụ: Trẻ tơ màu vào chữ in rỗng, vào vở tập tơ.
- Hoạt động ngồi trời.
Khi hoạt động ngồi trời tôi yêu cầu trẻ lượm lá khô, cành khô để làm vật
liệu cho trẻ hoạt động tạo hình.
- Trong giời hoạt động góc
Trẻ sẽ trang trí những chữ cái đã học theo ý thích, sự sáng tạo riêng của
trẻ.

Trẻ trang trí chữ

Trẻ tạo bức tranh sự đa dạng của thực vât.
16/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

Trẻ gắn đính những bức tranh bằng nguyên vật liệu hột hạt
- Giờ sinh hoạt chiều:
Ví dụ: Tôi cho trẻ kể về những con vật mà trẻ thích và cho trẻ vẽ những con vật
đó.
- Góc học tập trẻ có thể chơi vẽ, nặn, xé, dán.
- Trẻ: Một nhóm trẻ có thể tạo nên một bức tranh xé dán “Ngơi nhà của
bé”.
Bên cạnh dạy tạo hình ở lớp tơi thường gợi ý cho trẻ tạo hình ở nhà bằng
cách trao đổi với phụ huynh để cùng nhắc nhở, động viên trẻ, hướng dẫn trẻ thực
hiện một vài bài tập ở nhà như vẽ tranh theo đề tài, nặn theo mẫu, vẽ theo ý
thích, hay xé dán một hình ảnh nào đó, theo các đề tài mà trẻ đã được làm quen
ở lớp.
17/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

3.7. Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động tạo hình.
Chúng ta đang thực hiện giáo dục theo chủ đề, sự kiện. Khi thực hiện chủ
đề “Giao thông” tôi rất ấn tượng với bài dạy tạo hình “Vẽ thuyền trên biển” về
chủ đề nhánh “Phương tiện giao thơng đường thủy” tơi sưu tầm những hình ảnh

tàu thủy, ô tô, xe máy, máy bay, ca nô, thuyền buồm và hình ảnh biển nước... từ
trên internet, thiết kế giáo án điện tử trên máy vi tính, dưới những hình ảnh có từ
kèm theo. Khi dạy tơi tổ chức trị chơi “Nó chạy ở đâu” tìm phương tiện hoạt
động dưới nước, mời trẻ nhấp chuột vào phương tiện hoạt động dưới nước thì
những phương tiện đó sẽ chuyển đến ở biển nước. Khi dạy trẻ vẽ cô vào Sart
nhấn chuột vào Paint, dùng biểu tượng cái bút và thực hiện vẽ để trẻ thấy cô vẽ
trực tiếp trên máy tính, và dùng màu theo ý thích khiến trẻ chăm chú nhìn và rất
thích thú. Việc sử dụng đồ dùng trực quan trên máy vi tính cịn mang lại cho trẻ
hứng thú và kích thích trẻ tham gia vào hoạt động hơn nữa bởi trên máy vi tính
các hình ảnh xuất hiện và mất đi hay kèm theo các hiệu ứng mới lạ hấp dẫn theo
ý muốn của giáo viện, trẻ sẽ tập trung sự chú ý trước những điều mới lạ, tiết học
sẽ càng đạt hiệu quả hơn. Qua thực tiễn, tơi thấy hình thức cho trẻ tiếp cận với
máy vi tính và ứng dụng cơng nghệ thơng tin vào trong giờ hoạt động tạo hình,
hình thức rất cơ bản giúp người giáo viên đạt được mục đích của giờ hoạt động.
Tơi nghiên cứu tìm hiểu trên internet những phần mền cho trẻ vẽ, trẻ tô
màu, hay đổ màu… tôi đã sưu tầm và tải từ trên internet những bài học hay để
cho vào kho học liệu của lớp mình.
Qua internet tơi tìm hiểu các phương pháp cho trẻ làm bài tập trên máy
tính.Sưu tầm những clip về phương tiện giao thông như ô tô, xe máy. Chiếu lên
màn hình cho trẻ quan sát và biết được cách di chuyển của các phương tiện giao
thơng. Từ đó trẻ có thế tưởng tượng, nhớ lại các hình ảnh đã được quan sát để vẽ
vào bài của mình một cách sáng tạo, sinh động. Vì vậy trẻ rất hứng thú học và
tập trung hơn.
3.8. Phối kết hợp với phụ huynh để tìm ngun vật liệu cho hoạt đơng tạo
hình.
Để nâng cao hoạt động tạo hình cho trẻ và để có sự giáo dục đồng bộ giữa
gia đình và nhà trường là một việc làm hết sức cần thiết bởi tôi nhận thấy rằng
tất cả mọi khó khăn trong học tập khơng thể thiếu được vai trị giải quyết khó
khăn của phụ huynh. Vì vậy ngay từ đầu năm học để phụ huynh hiểu thêm về
hoạt động tạo hình tơi đã vận động tuyên truyền để phụ huynh có nhận thức sâu

18/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

sắc hơn về hoạt động tạo hình đồng thời tôi thường xuyên gặp gỡ trao đổi với
các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của hoạt động tạo hình trong trường mầm
non. Hoạt động tạo hình khơng chỉ giúp trẻ khả năng thẩm mỹ, biết nhìn nhận
cái đẹp và đánh giá cái đẹp mà còn giúp trẻ rèn luyện đôi bàn tay khéo léo, vững
chắc, linh hoạt hơn tạo tiền đề cho các độ tuổi khác nhau.
Bên cạnh đó trước khi tiến hành các đề tài tạo hình tơi thường xun trao
đổi, thơng báo với phụ huynh về các đề tài để phụ huynh có thể trị chuyện với
trẻ ở tại gia đình về các đề tài đó, từ đó giúp trẻ hiểu trước, hiểu sâu hơn, có cảm
xúc về đề tài từ đó trẻ sẽ hứng thú hoạt động khi cơ đưa đề tài đó ra. Như vậy
với biện pháp trên đã giúp phụ huynh nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của
môn học, từ đó tơi động viên khuyến khích ủng hộ thêm đồ dùng, giấy bút, vở
bé tập tơ màu, tìm các hình ảnh sinh động trong sách báo, tạp chí để phụ huynh
có thể dạy trẻ. Nặn, tơ màu, xé dán, chấm màu trang trí trên các tranh ảnh tạo
cho trẻ có kỹ năng hơn.Nhắc nhở phụ huynh trẻ nên động viên khuyến khích trẻ
kịp thời khi trẻ có sự cố gắng.
Để góp phần cho những sản phẩm của trẻ được sáng tạo hơn, phong phú
hơn, tạo ra những sản phẩm ấn tượng hơn. Tôi đã nhờ phụ huynh giúp tôi sưu
tầm những nguyên vật liệu, phế liệu, cỏ, cành cây khô, lá khơ, vỏ ngao, sị, trai,
hến… vỏ chai nhựa, hộp sữa, nắp chai, bìa cattong, lịch cũ…
4. Kết quả đạt được:
Sau khi đã thiết kế và tổ chức cho trẻ học theo phương pháp mới đã đạt
được kết quả khả quan.
4.1: Đối với giáo viên:
Giáo viên chủ động hơn, gây được hứng thú cho trẻ trong việc tổ chức
cho trẻ tham gia vào các hoạt động. Đồng thời phát huy được khả năng sáng tạo

của bản thân. Giáo viên cũng mạnh dạn tự tin hơn khi dễ dàng điều khiển được
tiến trình giờ học.
4.2: Đối với trẻ:
Kết quả mang lại cho trẻ trong giờ hoạt động tạo hình đạt được nhiều
thành quả đáng khích lệ.
- Gần cuối năm học trẻ có nhiều chuyển biến rõ nét, hầu hết các tiết tạo
hình 100% trẻ đề hồn thành sản phẩm.
-Tơi đã chọn ra những cháu có năng khiếu để bồi dưỡng thêm và kết hợp
với phụ huynh có hướng bồi dưỡng thêm năng khiếu cho trẻ.
19/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

- Một số cháu tuy chưa học qua MGN nhưng cũng đã theo lịp các bạn
trong lớp và thậm chí cịn có khả năng tạo hình tốt hơn một số bạn đi trước.
- Góc tạo hình đã có nhiều tranh của nhiều cháu và các sản phẩm bằng đất
nặn làm cho phụ huynh phấn khởi và yên tâm hơn. Vì thế mà phụ huynh đã có
những cách nhìn nhận tốt hơn về năng lực của con em mình.Từ đó, có những
đóng góp tích cực đối với các hoạt động của lớp, sưu tầm đồ dùng, đồ chơi giúp
đỡ và phối hợp với giáo viên chủ nhiệm để giúp trẻ ngày càng tiến bộ hơn.
 Bảng kết quả khảo sát cuối năm.
Nội dung

Tháng 9 năm 2016

Tháng 3 năm 2017

Đạt

Chưa đạt

Đạt

Chưa đạt

Khả năng tập
trung
Tỉ lệ %
Sự hứng thú
Tỉ lệ %

45/52
86.5
44/52
84.6

7/52
13.5
8/52
15.4

51/52
98
50/52
96.1

1/52
2
2/52

3.9

Sự sáng tạo
Tỉ lệ %

42/52
80.7

10/52
19,3

50/52
96.1

2/52
3.9

III: KẾT THÚC VẤN ĐỀ.
1. Kết luận:
Thực hiện đề tài này cá nhân tôi xoay quanh nội dung là làm sao cho trẻ
tự học tốt hoạt động tạo hình. Tơi nghiên cứu ngay từ lớp học của mình, nghiên
cứu về khả năng tập trung, sự hứng thú, sự sáng tạo, năng khiếu tạo hình của trẻ
với những nội dung bài học trong chương trình tơi thấy tất cả những gì áp dụng
đối với trẻ đều phù hợp, các bài vẽ, nặn, xé, dán, đính hột hạt… có nội dung
phong phú và gần gũi với trẻ. Tơi đã sử dụng phương pháp chính trong tiết học
là quan sát, đàm thoại, ghi nhớ và tái tạo… Với kinh nghiệm trên tôi đã áp dụng
với các cháu lớp tôi và đạt kết quả rất cao, tôi đã kịp thời và bồi dưỡng cho trẻ
có năng khiếu và nhân rộng ra những trẻ khác.
Qua việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động tạo hình với một số biện pháp
và kết quả đạt được, bản thân tôi rút ra được bài học kinh nghiệm như sau

- Cần cho trẻ hoạt động trong môi trường nghệ thuật phong phú.
- Giáo viên phải có khả năng tìm tịi, sáng tạo ra những cái mới để tạo ra
những sản phẩm đẹp mắt mang tính thẩm mĩ cao và phù hợp với nhận thức của
20/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

trẻ, qua đó thu hút sự chú ý của trẻ và tạo nguồn cảm hứng cho trẻ làm theo.
- Cho trẻ tiếp xúc với các sản phẩm cơng mỹ nghệ, các bức tượng, phù
điêu. Tìm kiếm các loại tranh phong cảnh, tranh đồ hoạ và tranh dân gian cho trẻ
quan sát. Từ đó làm giàu vốn biểu tượng của trẻ hơn.
- Giáo viên phải biết sử dụng đồ dùng trực quan linh hoạt, đúng lúc tránh
lạm dụng, ôm đồm.
- Biết tích hợp lồng ghép nhẹ nhàng chuyên đề vào các hoạt động mọi lúc
mọi nơi.
- Giáo viên phải biết phối hợp chặt chẽ với phụ huynh.
- Luôn tìm tịi học hỏi qua sách báo, qua các phương tiện thông tin đại
chúng, qua chị em đồng nghiệp.
- Luôn tự học hỏi để nâng cao trình độ chuyên đề thông qua dự giờ đồng
nghiệp và việc tiếp thu chyên đề do nhà trường tổ chức.
- Tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động tổng hợp mang tính nghệ thuật:
Ngày hội, lễ, hoạt động sân khấu. Ngoài ra, tổ chức các cuộc dạo chơi trong
thiên nhiên, tạo điều kiện phát triển ở trẻ óc thẩm mỹ, sáng tạo.
- Sử dụng các đồ dùng hằng ngày có các yếu tố trang trí, có chất lượng
thẩm mĩ cao: màu sắc tươi sáng, hình dáng sinh động, bắt mắt và gây hứng thú
cho
trẻ.
Trẻ em để lĩnh hội một tri thức đầy đủ và tồn diện thì địi hỏi ở trẻ có
một trạng thái tâm lý thoải mái và an tồn. Vì vậy, là một cô giáo Mầm non

chúng ta cần phải biết yêu thương, đùm bọc, che chở và tôn trọng trẻ, từ đó trẻ
thấy mình thực sự được an tồn và nó tích cực tham gia vào hoạt động và lĩnh
hội tri thức một cách trọn vẹn.
Nhờ đó mà trẻ rèn luyện kỹ năng tạo hình và phát huy được tính sáng tạo,
chủ động tích cực theo cách riêng của mình. Lúc này chúng ta mới thực sự đưa
hoạt động tạo hình của trẻ đạt đến mức độ hoạt động Nghệ Thuật. Đó là: " Nghệ
thuật của trẻ thơ” hoạt động lấy trẻ làm trung tâm.
Trong tất cả các lĩnh vực hoạt động ở trường Mầm non lĩnh vực nào cũng
quan trọng, đó là yếu tố giúp trẻ phát triển nhân cách một cách hài hoà và toàn
diện giúp trẻ bước vào đời. Vì vậy chúng ta phải hết sức quan tâm để nâng cao
chất lượng giáo dục ở bậc học, tạo một môi trường lành mạnh, một tâm thế tốt
cho trẻ có những hứng thú khi đến trường và thực sự mang tính chất là một
trường học thân thiện.
21/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

2. Ý nghĩa
Trẻ em là tương lai, là nền móng của dân tộc là sự phát triển tiến bộ của
Quốc gia.Chính vì vậy cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ ở độ tuổi Mầm non là vô
cùng quan trọng và ý nghĩa đối với từng cá nhân trẻ.
Hoạt động tạo hình có một ý nghĩa rất lớn với sự phát triển toàn diện của
trẻ. Trước hết hoạt động này tạo điều kiện để trẻ phát triển khả năng tri giác đồ
vật về hình dáng cấu trúc, màu sắc, hình thành ở trẻ các thao tác tư duy, phát
triển khả năng sáng tạo của trẻ.
+ Về đạo đức: Hoạt động tạo hình giúp hình thành ở trẻ các đức tính tốt
như: Yêu cái đẹp, mong muốn tạo ra cái đẹp.
+ Về thể chất: Hoạt động tạo hình giúp trẻ phát triển các khớp ngón tay,
cổ tay, các cơ bàn tay… Giúp trẻ ngày càng khéo léo linh hoạt.

+ Về thẩm mỹ: Giúp trẻ hình thành xúc cảm và thị hiếu thẩm mỹ khi trẻ
tạo hình. Đặc biệt đối với trẻ 5-6 tuổi, vẽ cịn góp phần tích cực vào việc chuẩn
bị các điều kiện và tâm thế để trẻ vào tiểu học được thuận lợi dễ dàng hơn.
3. Phạm vi áp dụng:
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo
hình cho trẻ mãu giáo 5-6 tuổi”. Được áp dụng tại lớp mẫu giáo lớn A1 và áp
dụng rộng dãi cho toàn trường.
4. Đề xuất và kiến nghị:
- Ban giám hiệu trường thường xuyên tổ chức các buổi thảo luận, bồi
dưỡng, hướng dẫn cho giáo viên để giáo viên có cơ hội học hỏi lẫn nhau.
- Muốn cho trẻ học tốt hoạt động tạo hình, phải có nhiều đồ dùng đồ chơi,
ngun vật liệu đẹp vì vậy tơi rất mong các cấp nhà trường, phòng quan tâm,
giúp đỡ đồ dùng đồ chơi, tranh ảnh đẹp. Để cho các cháu có đủ đồ dùng để học
tập đạt kết quả cao.
- Bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên nhất là nội dung thiết kế tiết học
cho phù hợp.
- Bồi dưỡng cho giáo viên mầm non những cơ sở lý luận và kỹ năng tổ
chức tiết học thông qua hội thảo, chuyên đề, bồi dưỡng chuyên mơn.
- Đầu tư trang thiết bị “máy trình chiếu” để giáo viên thực hiện giảng dạy
có hiệu quả hơn.
Trên đây là những biện pháp giúp trẻ học tốt hoạt động tạo hình mà tơi
đã thực hiện trong thời gian qua và đã thu được một số những kết quả nhất
22/23


Một số biện pháp dạy tốt hoạt động tạo hình cho trẻ 5-6 tuổi.

định. Qua đó tơi cũng rút ra được một số kinh nghiệm cho bản thân. Tôi rất
mong nhận được sự đóng góp và bổ sung của BGH, các bạn đồng nghiệp để
bản sáng kiến của tôi được sử dụng rộng rãi và đem lại hiệu quả trong việc giáo

dục trẻ.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Ý kiến của thủ trưởng đơn vị.

Hà nội, ngày12 tháng 03 năm 2017
Tôi xin cam đoan SKKN tôi viết
không sao chép của ai.

23/23