Tại sao trẻ cần được điều trị chỉnh hình
răng hàm mặt sớm - Kỳ 1
Ngày càng nhiều các cháu có hàm răng lệch lạc khiến cha mẹ băn
khoăn về tình trạng này của con mình. Thực tế cũng đã có rất nhiều bậc cha
mẹ cho con cháu mình đi nắn chỉnh răng để chữa trị cho những hàm răng bị
hô, bị móm hoặc là răng bị mọc lệch, chen chúc dù rằng chi phí nắn chỉnh
răng rất là tốn kém và thời gian điều trị khá lâu dài.
Chỉnh hình răng hàm mặt (CHRHM) là gì?
CHRHM (chỉnh nha) (Orthodontics) là một chuyên ngành sâu trong nha
khoa nhằm nghiên cứu chẩn đoán, ngăn ngừa và điều trị những sai lệch về khớp
cắn và các lệch lạc bất thường của răng và hàm mặt, để có một bộ răng chức năng
và thẩm mỹ mang lại sự hài hòa của hàm răng và khuôn mặt.
Điều trị CHRHM đòi hỏi những hiểu biết và kỹ năng chuyên môn cao để di
chuyển, sắp xếp các răng mọc lộn xộn, không đều, răng khập khểnh, chen chúc về
vị trí tối ưu và điều chỉnh lại tương quan giữa 2 hàm cho đúng, nhằm cải thiện
thẩm mỹ và chức năng ăn nhai, làm cho vẻ mặt hài hòa và tạo nên khuôn mặt cân
đối, các cơ hàm hoạt động chức năng hơn, các răng được ăn khớp nhau tốt, giúp
cho nụ cười đẹp và hoàn hảo hơn.
Nguyên nhân dẫn đến sự lệch lạc của răng và sự sai hình của xương
hàm?
Yếu tố di truyền từ lâu đã được xem là nguyên nhân gây lệch lạc răng hàm.
Cha hay mẹ có xương hàm nhỏ, còn răng thì quá to hoặc ngược lại, có sự mất cân
xứng về kích thước giữa răng và hàm khiến các răng không thể xếp ngay ngắn trên
cung hàm.
Một số thói quen không tốt về răng miệng khi trẻ còn nhỏ lại là nguyên
nhân khiến trẻ lớn lên có hàm răng ngoài ý muốn như tật mút ngón tay, mút môi
và cắn môi, đẩy lưỡi, thói quen thở bằng miệng. Các thói quen xấu này sẽ gây mất
hài hòa giữa răng và hàm.
Mất răng sữa sớm, răng vĩnh viễn không có được sự hướng dẫn và có thể
đưa đến mọc lệch. Việc chú ý giữ gìn răng sữa có ý nghĩa rất quan trọng trong việc
giúp các răng vĩnh viễn mọc đúng trên cung hàm.
Tình trạng dinh dưỡng kém có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của xương
hàm.
Chấn thương các răng. Ví dụ trẻ bị té ngã sẽ làm các răng di chuyển.
Một số bệnh tật gây sâu răng sớm, bệnh nha chu làm mất răng nên các răng
bị xô lệch.
Làm sao biết trẻ cần được điều trị CHRHM sớm hay không?
Quan niệm về hàm răng đẹp là hàm răng đầy đủ với các răng mọc đúng vị
trí trên cung hàm, có hình dáng bình thường và khớp cắn đúng.
Bạn nên đưa trẻ đến bác sĩ chuyên về CHRHM từ lúc 6 - 7 tuổi để bác sĩ sẽ
kiểm tra và phát hiện các lệch lạc răng hàm hoặc nguy cơ sai hình trong tương lai.
Bác sĩ sẽ có những lời khuyên nếu nhận thấy trẻ cần được can thiệp CHRHM sớm
và sẽ quyết định thời điểm điều trị. Một số trường hợp sẽ được giải quyết sớm,
không cần phải chờ đến khi rụng hết răng sữa, vì lúc đó sự lệch lạc răng sẽ trầm
trọng hơn.
Bởi vậy, tốt nhất là cứ mỗi 6 tháng cho trẻ đi khám định kỳ để tham khảo.
Khi mà người bác sĩ chuyên về CHRHM phát hiện nguyên nhân sẽ giúp
cho trẻ có được một bộ hàm răng đều và đẹp.
Những trẻ có một trong những dấu chứng hay thói quen sau đây cần được
điều trị CHRHM sớm:
- Khi có bất thường trong sự phát triển của răng, quá trình mọc răng và thay
răng sữa, quá trình phát triển và mọc răng vĩnh viễn. Có thể nêu một số ví dụ như:
răng xoay hay các răng mọc chen chúc, răng mọc sai vị trí, răng xô lệch, không
ngay ngắn trên cung hàm; thiếu răng bẩm sinh, răng dị dạng và răng dư, răng sữa
mất sớm, răng chậm thay, răng di chuyển do chấn thương.
- Khi trẻ có những thói quen xấu về răng miệng có thể gây sai lệch khớp
cắn và những lệch lạc về răng và hàm mặt. Ví dụ như: mút tay, mút môi, tật đẩy
lưỡi, thở miệng…
- Có những biểu hiện sai khớp cắn như: cắn chìa, cắn sâu, cắn chéo, cắn hở,
hô, móm...
- Sự phát triển lệch lạc hay bất hài hòa giữa xương hàm trên và hàm dưới
như cung răng và xương hàm hẹp; răng nhô ra trước hoặc răng thụt vào trong,
xương hàm nhô ra trước hoặc xương hàm lùi ra sau.
Tuổi nào bắt đầu nắn chỉnh răng là tốt nhất?
Việc CHRHM có thể thực hiện ở mọi lứa tuổi, thời điểm chuẩn tùy thuộc
vào mức độ trầm trọng của sự sai hình xương và sự lệch lạc của răng. Ví dụ, một
trẻ bị sứt môi và hở hàm ếch có thể phải dùng một máng chỉnh hình trong miệng
ngay sau khi sinh vài tuần.
Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ, nhìn chung, thời điểm tốt nhất để điều trị
CHRHM là khi các răng vĩnh viễn đã mọc (10-12 tuổi). Ở lứa tuổi này, xương
hàm đang phát triển, rất thuận lợi cho việc nới rộng và sắp xếp lại các răng. Nhưng
để việc nắn chỉnh răng thực sự có hiệu quả hoàn hảo và không gặp nhiều cản trở
về sau thì ngay từ khi bắt đầu thay răng sữa (6-7 tuổi) nên cho trẻ đi kiểm tra răng
miệng thường xuyên, để có thể thực hiện nắn chỉnh răng phòng ngừa kịp thời.
Nắn chỉnh răng phòng ngừa cần thực hiện rất sớm ngay khi bắt đầu thay
răng sữa bằng răng vĩnh viễn (khoảng 6-7 tuổi), để điều chỉnh cho hàm răng vĩnh
viễn mọc ngay ngắn và đều hơn, giúp cho việc nắn chỉnh toàn diện ở lứa tuổi đã
thay hết răng sữa (khoảng 12 tuổi) trở nên dễ dàng và đạt kết quả tốt.
Tại sao cần điều trị CHRHM sớm cho trẻ?