Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (236.82 KB, 9 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1></div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>
<b>Vua Ngô Quyền (898-944) người Đường Lâm (Sơn Tây, Hà Nội), là </b>
<b>người sáng lập ra nhà Ngô.</b>
<b>Năm 930, vua Nam Hán đánh chiếm Tĩnh Hải quân bắt Khúc Thừa Mỹ. </b>
<b>931, tướng của họ Khúc làDương Đình Nghệ mưu đồ khơi phục, đem </b>
<b>qn đánh chiếm quyền Lý Khắc Chính là tiết độ sứGiao Châu. Quân </b>
<b>Hán do Trần Bảo sang cứu bị đánh bại, Bảo thua chết.</b>
<b>Năm 937, Nha tướng của Dương Đình Nghệ là Kiều Cơng Tiễn giết </b>
<b>Dương Đình Nghệ để thay chức.</b>
<b>Năm 938, con rể của Dương Đình Nghệ là Ngơ Quyền tập hợp lực </b>
<b>lượng ra đánh Kiều Công Tiễn. Công Tiễn sai sứ sang nước Nam Hán</b>
<b> xin quân cứu viện. Vua Nam Hán là Lưu Nghiễm cho con là Vạn vương </b>
<b>Hoằng Tháo đem quân sang cứu, tự mình đóng qn làm thanh viện. </b>
<b>Ngơ Quyền hạ thành Đại La, giết Công Tiễn rồi bày trận trên sông Bạch </b>
<b>Đằng đón quân Nam Hán.</b>
<b>Tháng 11 năm 938, quân Hoằng Tháo bị Ngô Quyền đánh tan trong trận </b>
<b>Bạch Đằng. Hoằng Tháo bị giết chết.</b>
<b>Năm 944, Tiền Ngơ Vương mất, sai Dương Tam Kha giúp lập thái tử. Dương Tam </b>
<b>Kha là anh (có sách nói là em) Dương Thái hậu cướp ngơi, tự xưng Dương Bình </b>
<b>Vương.</b>
<b>Con trưởng Ngơ Quyền là Ngơ Xương Ngập chạy về Nam Sách (Hải Dương). </b>
<b>Dương Tam Kha lấyNgô Xương Văn, con thứ của Ngô Quyền, làm con nuôi. </b>
<b>Dương Tam Kha ba lần sai quân đi bắt Ngô Xương Ngập mà không thực hiện </b>
<b>được mệnh lệnh vì hào trưởng Nam Sách là Phạm Lệnh Cơng che chở cho </b>
<b>Xương Ngập.</b>
<b>Năm 950, Dương Tam Kha sai Ngơ Xương Văn đi đánh Thái Bình. Ngơ Xương Văn </b>
<b>thuyết phục được 2 tướng Đỗ Cảnh Thạc và Dương Cát Lợi dẫn quân quay lại lật </b>
<b>đổ Dương Tam Kha giành lại ngôi vua. Xương Văn không giết Dương Tam Kha, </b>
<b>giáng làm Chương Dương công.</b>
<b>Năm 950, Ngô Xương Văn tự xưng làm Nam Tấn Vương, đóng đơ ở Cổ Loa. Ngơ </b>
<b>Xương Văn cho người đón anh trai Ngô Xương Ngập đang trốn ở Nam Sách trở </b>
<b>về.</b>
<b>Ngô Xương Ngập cũng làm vua, tự xưng là Thiên Sách Vương (951-954). Lúc đó </b>
<b>cùng tồn tại hai vua Nam Tấn Vương và Thiên Sách Vương. Lên ngôi vương, Ngô </b>
<b>Xương Ngập lấn át quyền hành của Ngô Xương Văn khiến Xương Văn bất bình </b>
<b>rút lui việc chính sự[1].</b>
<b>Lúc nhà Ngô suy yếu, một số thủ lĩnh địa phương nổi dậy cát cứ không thần phục triều </b>
<b>đình.</b>
<b>Năm 951, Đinh Bộ Lĩnh ở động Hoa Lư - con thứ sử châu Hoan đã mất là Đinh Công Trứ - </b>
<b>dựa vào vùng núi khe hiểm yếu, khơng chịu tn lệnh triều đình. Hai vua Ngơ muốn cất </b>
<b>quân đi đánh; Bộ Lĩnh sợ, sai con là Đinh Liễn vào triều làm con tin để ngăn chặn việc xuất </b>
<b>quân. Hai vua Ngô vương trách Bộ Lĩnh khơng tự mình đến chầu, rồi bắt giữ Đinh Liễn đem </b>
<b>theo quân đi đánh Hoa Lư.</b>
<b>Quân Ngô tấn công hơn một tháng, không đánh nổi. Hai vua Ngô bèn treo Đinh Liễn lên </b>
<b>ngọn sào, sai người bảo Bộ Lĩnh, nếu khơng chịu hàng thì giết Liễn. Nhưng Bộ Lĩnh không </b>
<b>vẫn thần phục, lại sai hơn mười tay nỏ nhắm con mình mà bắn[2]. Ngơ Xương Ngập và Ngơ </b>
<b>Xương Văn kinh sợ nói rằng:</b>
<i><b>"Ta treo con nó lên là muốn để nó đối tiếc con mà ra hàng cho chóng. Nó tàn nhẫn </b></i>
<i><b>như thế, cịn treo con nó làm gì".</b></i>
<b>Vì vậy hai anh em vua Ngô không giết Đinh Liễn mà đem quân về.</b>
<b>Sau khi Thiên Sách vương mất, thủ lĩnh ở quận Thao Giang là Chu Thái quật cường không </b>
<b>thần phục nhà Ngô. Nam Tấn vương thân chinh đi đánh, chém được Chu Thái. Từ trận </b>
<b>thắng ấy, Nam Tấn vương sinh kiêu[1]. Năm 965, ông đi đánh thôn Đường và Nguyễn ởThái </b>
<b>Bình, bị phục binh bắn nỏ chết.</b>
<b>Thời Ngơ, lãnh thổ chỉ cịn 8 châu (so với 12 châu thời Tự chủ) là[4]:</b>
<b>Giao Phong</b>
<b>Lục Trường</b>
<b>Phúc Lộc Ái</b>
<b>Hoan Diễn</b>
<b>Bốn châu: Thang, Chi, Vũ Nga và Vũ An thuộc về Nam Hán. Việc thu hẹp </b>
<b>lãnh thổ phía bắc này không được sử sách ghi chép rõ. Theo ý kiến của </b>
<b>Đào Duy Anh trong </b><i><b>Đất nước Việt Nam qua các đời</b></i><b>: 4 châu này bị Nam </b>
<b>Hán chiếm[5], nhưng không rõ vào thời điểm nào: Khi Kiều Công Tiễn cầu </b>
<b>viện đã để quân Hán tiến vào (937) và Ngô Quyền chưa kịp tập hợp lực </b>