Tóm tắt luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm ở các trường đại học trong quân đội theo hướng chuẩn hóa

1
MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài luận án
Đội   ngũ nhà  giáo là  một  trong những nhân  tố  quyết   định 
thành công của sự  nghiệp đổi mới giáo dục. Văn kiện Đại hội 
Đảng tồn quốc lần thứ  XII khẳng định:  “Phát triển đội ngũ nhà 
giáo và cán bộ quản lý giáo dục, đáp ứng u cầu đổi mới giáo dục  
và đào tạo. Thực hiện chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo theo từng cấp 
học và trình độ đào tạo”. Trong xu thế hội nhập quốc tế đã đặt ra 
cho giáo dục, đào tạo ở Việt Nam cần đổi mới nhằm đáp ứng với 
sự  phát triển của đất nước, do đó u cầu người giáo viên phải  
khơng ngừng học tập, rèn luyện để  nâng cao phẩm chất, trình độ 
chun mơn, nghiệp vụ. Đối với q trình giáo dục, đào tạo  ở nhà  
trường qn đội hiện nay, một trong những nhiệm vụ  quan trọng  
hàng đầu của lãnh đạo, chỉ  huy các cấp là phải xây dựng đội ngũ  
nhà giáo có phẩm chất chính trị  và đạo đức cách mạng, đủ  về  số 
lượng, đồng bộ về cơ cấu, chuẩn hóa về chất lượng, trong đó đặc  
biệt   chú   trọng   về   “bồi   dưỡng,   nâng   cao   trình   độ   chun   mơn,  
nghiệp vụ sư phạm cho nhà giáo...”. 
Hiện nay, cuộc cách mạng khoa học và cơng nghệ  đang phát  
triển mạnh mẽ tác động đến tồn bộ q trình dạy học ở nhà trường, 
địi hỏi phải đổi mới các thành tố của q trình dạy học, đặc biệt là  
nội dung, hình thức, phương pháp dạy học và phương tiện dạy học 
hiện đại; đổi mới cách kiểm tra, đánh giá năng lực người học.  Do 
vậy, trong q trình dạy học, giáo viên cần phải khơng ngừng rèn 
luyện kỹ  năng dạy học, nâng cao trình độ  chun mơn, nghiệp vụ 
đáp ứng mục tiêu, u cầu đào tạo. Ở trường đại học qn đội,  học 
viên sư  phạm  là lực lượng kế cận quan trọng thực hiện nhiệm vụ 
giáo dục, đào tạo. Trước địi hỏi của thực tiễn và u cầu, nhiệm vụ 
của các nhà trường, học viên sư  phạm  cần được tổ chức, chỉ đạo, 
đánh giá chặt chẽ  trong học tập, nhất là rèn luyện các kỹ  năng để 

đạt được những  kỹ  năng dạy học  theo chuẩn nghề  nghiệp giáo 
viên.Vì vậy, quản lý hoạt động rèn luyện  kỹ năng dạy học cho học 
viên sư  phạm  theo hướng chuẩn hóa là một nhiệm vụ quan trọng,  
thơng qua hoạt động này, những phẩm chất, kỹ  năng và năng lực 
sư phạm cần thiết của người giáo viên sẽ được hình thành và phát  
triển. 


2
Thực tiễn ở các trường đại học trong qn đội, hoạt động rèn 
luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư  phạm đã đạt được một số 
kết quả nhất định, thơng qua rèn luyện, học viên đã hình thành được  
những kỹ năng dạy học cần thiết, bước đầu đáp ứng được u cầu 
giảng dạy  ở  các nhà trường. Lực lượng học viên sư  phạm khi ra  
trường nhìn chung đã hồn thành được nhiệm vụ  và phát huy được 
vai trị của mình trong hoạt động giáo dục, đào tạo. Tuy nhiên, một 
bộ phận khơng nhỏ học viên sau khi ra trường đảm nhiệm cương vị 
giáo viên cịn có biểu hiện lúng túng, khơng tự  tin, thiếu sáng tạo 
trong hoạt động dạy học; khả năng vận dụng các phương pháp dạy 
học cịn hạn chế. 
Một trong những ngun nhân cơ bản của hạn chế trên là do 
kỹ  năng dạy học của học viên chưa thành thạo;  nhận thức, trách 
nhiệm đối với rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư  phạm ở 
các trường đại học trong qn đội theo hướng chuẩn hóa có mặt cịn 
hạn chế. Hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên trong  
những năm qua  ở  các trường đại học qn đội cịn thiếu tính hệ 
thống, phần lớn hoạt động đều nhằm vào việc hình thành một số kỹ 
năng truyền thụ kiến thức, chưa coi trọng đúng mức đến rèn luyện 
kỹ năng dạy học. Bên cạnh đó, cơng tác quản lý hoạt động rèn luyện 
kỹ năng dạy học cho học viên sư  phạm có mặt chưa theo quy trình  

khoa học; việc xây dựng và tổ  chức thực hiện kế hoạch rèn luyện 
kỹ năng dạy học chưa thật chặt chẽ; chỉ đạo đổi mới nội dung, hình  
thức, phương pháp rèn luyện kỹ năng dạy học chưa sát hợp, tổ chức  
chưa khoa học; điều kiện, phương tiện bảo đảm cho việc rèn luyện 
cịn thiếu; kiểm tra, đánh giá kết quả  hoạt động rèn luyện kỹ năng  
dạy  học  cho học  viên  sư   phạm  có  mặt   chưa   tồn  diện,   thường  
xun. Tự rèn luyện kỹ năng dạy học  ở một số học viên cịn thiếu 
tích cực, chủ động sáng tạo.
Về rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm đã có các 
tác giả trong và ngồi qn đội nghiên cứu trên những góc độ, bình diện  
khác nhau, nhưng chưa có cơng trình nào nghiên cứu một cách cơ bản, 
có hệ thống về quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học  
viên theo hướng chuẩn hóa. Xuất phát từ lý do trên, tác giả lựa chọn 
vấn đề “Quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên  
sư phạm ở các trường đại học trong quân đội theo hướng chuẩn hóa  
” làm đề  tài luận án tiến sĩ để  khắc phục những hạn chế  trên, góp 


3
phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên  ở  các trường đại học 
qn đội hiện nay.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
 Mục đích nghiên cứu
Trên cơ  sở  nghiên cứu lý luận và thực tiễn về  quản lý hoạt 
động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm, luận án đề 
xuất biện pháp quản lý hoạt động rèn luyện  kỹ  năng dạy học cho 
học viên sư phạm  ở các trường đại học trong qn đội theo hướng  
chuẩn hóa, nhằm làm cho hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho 
học viên sư phạm đáp ứng tốt hơn theo u cầu của chuẩn, trên cơ 
sở  đó nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên  ở  các trường đại học  

qn đội hiện nay.
 Nhiệm vụ nghiên cứu
Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài, từ đó 
xác định những vấn đề luận án cần tiếp tục giải quyết.  Làm rõ cơ 
sở  lý luận của quản lý hoạt động rèn luyện kỹ  năng dạy học cho 
học viên sư  phạm ở các trường đại học trong qn đội theo hướng 
chuẩn hóa. Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động rèn luyện kỹ 
năng dạy học và quản lý hoạt động rèn luyện kỹ  năng dạy học 
cho học viên  ở  các trường đại học trong quân đội. Đề  xuất biện  
pháp quản lý hoạt động rèn luyện kỹ  năng dạy học cho học viên 
sư  phạm  ở  các trường đại học trong quân đội theo hướng chuẩn  
hóa. 
3. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động  đào tạo giáo viên  ở  các trường  đại học 
trong quân đội theo hướng chuẩn hóa.
 Đối tượng nghiên cứu
 Quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư 
phạm ở các trường đại học trong quân đội theo hướng chuẩn hóa.
Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Luận án tập trung nghiên cứu những vấn đề lý 
luận về hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học và quản lý hoạt động 
rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm theo hướng chuẩn 
hóa; đề  xuất hệ  thống biện pháp quản lý  hoạt động rèn luyện  kỹ 
năng dạy học cho học viên ở các trường đại học trong quân đội theo 
hướng chuẩn hóa. 


4
Rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm có nhiều nội 

dung rèn luyện khác nhau, đề tài luận án chỉ tập trung làm rõ về nội 
dung rèn luyện kỹ năng chuẩn bị và tiến hành bài giảng.
Về khách thể khảo sát: Tập trung khảo sát hoạt động rèn luyện 
kỹ  năng dạy học cho học viên sư  phạm và quản lý hoạt động rèn 
luyện kỹ năng dạy học cho học viên ở các trường đại học trong qn 
đội, cụ thể: Học viện Chính trị, Học viện Phịng khơng ­ Khơng qn, 
Trường Sĩ quan Chính trị, Trường Sĩ quan Lục qn 2, Trường Sĩ quan  
Pháo binh; số lượng tham gia khảo sát là 120 giảng viên, 75 CBQL và 
350 HVSP.
Về thời gian: Các số liệu sử dụng phục vụ nghiên cứu luận 
án được giới hạn chủ yếu từ năm 2014 đến nay.
4. Giả thuyết khoa học
Chất lượng đào tạo giáo viên ở trường đại học phụ thuộc vào 
nhiều yếu tố, trong đó quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học 
cho  học viên sư  phạm  ở  các trường đại học trong qn đội theo 
hướng chuẩn hóa giữ  vai trị rất quan trọng.  Nếu  đề  xuất và thực 
hiện đồng bộ  các biện pháp như: tổ  chức giáo dục nâng cao nhận 
thức, trách nhiệm cho các lực lượng; thực hiện tốt kế  hoạch hóa  
hoạt động rèn luyện kỹ  năng dạy học cho học viên; đồng thời, chỉ 
đạo đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp, kết hợp với hoạt 
động tự rèn luyện kỹ năng dạy học của học viên cùng bảo đảm tốt 
các điều kiện, phương tiện và tổ  chức đổi mới kiểm tra, đánh giá 
kết quả rèn luyện kỹ năng dạy học, thì hoạt động rèn luyện kỹ năng 
dạy học cho học viên sư phạm sẽ được quản lý một cách chặt chẽ,  
khoa học, góp phần trực tiếp nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên 
ở các trường đại học trong qn đội theo hướng chuẩn hóa.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận
Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy 
vật biện chứng của chủ nghĩa Mác ­ Lênin; qn triệt tư  tưởng Hồ 

Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đồng thời,  
dựa trên phương pháp luận nghiên cứu khoa học quản lý giáo dục,  
tác giả  vận dụng các quan điểm tiếp cận: hệ thống ­ cấu trúc, lịch 
sử ­ logic, thực tiễn và nguyên tắc tiếp cận lý luận quản lý giáo dục  
như: tiếp cận quá trình, chức năng quản lý; lý luận bồi dưỡng, rèn  
luyện kỹ năng dạy học cho đối tượng đang được đào tạo giáo viên 


5
làm cơ sở  cho việc nghiên cứu, giải quyết nhiệm vụ khoa học của 
đề tài.
Tiếp cận  hệ  thống ­ cấu trúc:  Hoạt động rèn luyện kỹ  năng 
dạy học cho học viên sư phạm được xem xét, nghiên cứu với tư cách 
là một bộ phận, một khâu quan trọng đặt trong chỉnh thể thống nhất  
của q trình sư phạm qn sự. Theo đó, cần nghiên cứu quản lý hoạt  
động này trong mối quan hệ thống nhất với các bộ phận, các yếu tố 
khác của q trình quản lý giáo dục, đào tạo. Đồng thời, tính đến các  
điều kiện khách quan, chủ  quan  ảnh hưởng đến hiệu quả  của q 
trình quản lý.
Tiếp cận lịch sử ­ logic: Quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng 
dạy học cho học viên sư  phạm được xem xét theo thời gian, trong  
hồn cảnh cụ thể và trong mối quan hệ giữa các hoạt động của q  
trình quản lý giáo dục, đào tạo. Mỗi giai đoạn phải gắn với mục tiêu  
đào tạo ở các trường, với xu thế đổi mới và phát triển của khoa học  
giáo dục.
Tiếp cận thực tiễn: Từ thực tiễn về cơng tác quản lý đào tạo 
giáo viên ở nhà trường, đặc điểm đối tượng, địa bàn nghiên cứu và 
điều kiện thực hiện cụ  thể  để  tìm ra những mâu thuẫn, khó khăn 
trong quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư 
phạm, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản 

lý giáo dục. Bên cạnh đó, tác giả dựa trên cơ sở phương pháp luận: 
Tiếp cận  hoạt động:  Nghiên cứu quản lý trong mối quan hệ 
với các yếu tố cấu thành như  mục tiêu, cách thức và các lực lượng,  
chủ  thể  tiến hành.  Đồng thời,  gắn với thực hiện chương trình, nội 
dung đào tạo thơng qua những hoạt động  ở  nhà trường, trong đó có 
hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học.
Tiếp cận năng lực: Hướng đến rèn luyện cho học viên có kỹ 
năng, năng lực sư phạm đáp ứng u cầu giảng dạy ở các nhà trường 
qn đội sau khi tốt nghiệp. Vì vậy, cần coi trọng phát triển năng lực 
sư phạm của học viên phù hợp với mục tiêu đào tạo.
Tiếp cận chuẩn hóa:  Những quy định về  chuẩn do Nhà nước 
ban hành đối với phẩm chất và năng lực giáo viên. Cách thức quản lý 
đào tạo, bồi dưỡng rèn luyện nghiệp vụ sư phạm để đạt được những 
kỹ năng dạy học cần rèn luyện cho học viên theo hướng chuẩn hóa.
Đề  tài sử  dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu lý  
luận, thực tiễn và các phương pháp nghiên cứu bổ trợ. Cụ thể là:


6
 Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Đề  tài sử  dụng các phương pháp: phân tích, tổng hợp, hệ 
thống hóa, khái qt hóa các tài liệu để  rút ra những nội dung liên 
quan trực tiếp đến quản lý hoạt động rèn luyện kỹ  năng dạy học  
cho học viên các trường đại học trong qn đội theo hướng chuẩn 
hóa, như: một số tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác ­ Lê nin và  
tư  tưởng Hồ  Chí Minh; các nghị  quyết của  Đảng, của Qn  ủy  
Trung  ương về giáo dục, đào tạo; Luật Giáo dục năm 2019; Chiến  
lược phát triển giáo dục và đào tạo trong qn đội giai đoạn 2011­
2020. Các giáo trình, tài liệu về  bồi dưỡng, rèn luyện kỹ  năng dạy  
học theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên; cơng trình khoa học, bài báo 

khoa học có liên quan đến đề tài đã được cơng bố, đăng tải trên tạp 
chí, kỷ yếu hội thảo khoa học.
Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo tổ 
chức rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm của các khoa, 
bộ mơn, lực lượng giảng viên và cán bộ quản lý; hoạt động rèn luyện  
kỹ năng dạy học của học viên để rút ra kết luận đến nội dung nghiên  
cứu.
Phương pháp tọa đàm, trao đổi: Tiến hành tọa đàm, trao đổi với 
cán bộ, giảng viên  ở  khoa giáo viên và cán bộ  quản lý, học viên sư 
phạm, từ đó rút ra những kết luận phục vụ nghiên cứu.
Phương pháp điều tra: Điều tra, trưng cầu ý kiến bằng phiếu 
ankét với các đối tượng: giảng viên, cán bộ quản lý, học viên để  thu  
thập thơng tin về thực trạng hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học và 
quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm 
ở các trường đại học trong qn đội.
Phương pháp phỏng vấn: Tiến hành phỏng vấn sâu các lực 
lượng liên quan nhằm tìm hiểu kỹ  hơn về  quản lý hoạt động rèn 
luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm, trên cơ sở đó thu thập  
và xử lý số liệu làm rõ thêm thực trạng. 
Phương pháp tổng kết thực tiễn: Khái qt kết quả  thực tế 
đạt được của q trình đào tạo học viên sư  phạm; nghiên cứu báo  
cáo tổng kết của các nhà trường, các khoa, báo cáo phân tích chất  
lượng học viên; vở ghi, giáo án giảng tập của học viên; báo cáo tổng  
kết các mặt hoạt động chủ  yếu của các hệ, tiểu đồn học viên, từ 
đó tổng hợp, nhận định và bổ sung vào kết quả đánh giá thực trạng.


7
 Phương pháp chun gia: Xin ý kiến chun gia của một số nhà  

khoa học, các chun gia uy tín trong và ngồi qn đội đã và đang tham  
gia vào q trình giáo dục, quản lý ở các nhà trường để triển khai nghiên  
cứu để làm sáng tỏ mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung nghiên cứu đề tài.
  Phương   pháp   khảo   nghiệm,   thử   nghiệm:   Tiến   hành   khảo 
nghiệm  các biện pháp và thử nghiệm có đối chứng một số nội dung 
chủ yếu của một biện pháp đã đề xuất ở Trường Sĩ quan Chính trị.
  Nhóm phương pháp hỗ  trợ:  Sử  dụng tốn thống kê để  tổng 
hợp, phân tích, tính giá trị  điểm trung bình từng nội dung; đưa ra 
những nhận định về thực trạng quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng 
dạy học; phân tích kết quả tính cần thiết, tính khả  thi của các biện  
pháp đề xuất.
6. Những đóng góp mới của luận án
Luận án khái qt, luận giải, làm rõ hơn những vấn đề  lý  
luận về  hoạt động rèn luyện  kỹ  năng dạy học  và quản lý hoạt 
động   rèn   luyện  kỹ   năng  dạy   học  cho  học   viên  sư   phạm  ở   các 
trường đại học trong qn đội theo hướng chuẩn hóa, như: Xây 
dựng, làm rõ khái niệm, xác định rõ hệ thống kỹ năng dạy học cần 
rèn luyện cho học viên và nội dung quản lý hoạt động rèn luyện 
kỹ năng dạy học theo hướng chuẩn hóa. Xác định những yếu tố tác  
động đến quản lý hoạt động rèn luyện kỹ  năng dạy học cho học 
viên ở các trường đại học trong qn đội theo hướng chuẩn hóa.
Đề xuất hệ thống biện pháp có tính khả thi giúp các chủ thể 
vận dụng vào quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học 
viên sư  phạm  ở  trường đại học trong qn đội theo hướng chuẩn 
hóa. 
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
Về lý luận: Góp phần bổ sung, phát triển lý luận quản lý giáo 
dục ở các nhà trường qn đội, nhất là vấn đề quản lý đào tạo nguồn  
nhân lực, trọng tâm là quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học 
cho học viên sư  phạm  ở  các trường đại học trong qn đội theo  

hướng chuẩn hóa; trực tiếp nâng cao trình độ, năng lực của   học 
viên đáp  ứng u cầu xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo  ở  các  
trường đại học trong quân đội hiện nay.


8
Về thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ là cơ sở  giúp  
chủ thể quản lý các cấp dựa vào đó để đánh giá đúng hoạt động rèn 
luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm và quản lý hoạt động 
rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm theo hướng chuẩn  
hóa. Đồng thời, là tài liệu tham khảo, phục vụ  cơng tác giảng dạy, 
nghiên cứu và học tập ở các trường đại học trong qn đội hiện nay.
8. Kết cấu của luận án
Luận án được kết cấu gồm mở đầu; 4 chương (13 tiết), kết  
luận, kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CĨ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 
1.1. Các cơng trình có liên quan đến đề tài luận án
1.1.1. Hướng nghiên cứu về kỹ năng dạy học và hoạt động rèn  
luyện kỹ năng dạy học
Nghiên cứu về hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho  
đội ngũ nhà giáo nói chung và rèn luyện thực hành dạy học cho  
người học nói riêng là một trong những hướng thu hút quan tâm của 
các nhà giáo dục tiến bộ:
1.1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu ở nước ngồi
Usinxki (1824­1870), A.S. Macarenkơ (1888­1939), nhà giáo 
dục lớn người Nga và nhà giáo dục nổi tiếng thời Xơ Viết u cầu 
người thầy “phải dạy tốt mơn của mình; phải là nhà giáo dục u  
nghề, có tri thức chun sâu rộng, có kỹ năng giáo dục học sinh”.
A.V. Petrovxki (1982), Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư  

phạm. Tác giả đã nghiên cứu q trình hình thành kỹ  năng gồm 3  
giai đoạn: Giai đoạn 1: Nhận thức đầy đủ về mục đích, cách thức 
và điều kiện hành động.  Giai đoạn 2:  Quan sát và làm thử  theo 
mẫu.  Giai đoạn 3:  Luyện tập để  tiến hành các hành động theo 
đúng u cầu nhằm đạt được mục đích đặt ra.
Kixegop (1973),  Hình thành các kỹ  năng, kỹ  xảo sư  phạm  
trong điều kiện giáo dục đại học, tác giả khẳng định: kỹ năng dạy 
học được hình thành thơng qua các hoạt động rèn luyện nghiệp vụ 
sư  phạm, nhưng tổ chức thực tập sư phạm là con đường chủ  yếu  
để  hình thành nó.  Gơnơbơlin (1976),  Những phẩm chất tâm lý của  
người giáo viên”. Bônđưrep (1980), Chuẩn bị cho sinh viên làm công  
tác giáo dục ở nhà trường phổ thông. Michel (1998), Một số vấn đề  


9
về  đào tạo giáo viên. Tác giả  đề  xuất: “Đào tạo giáo viên cũng là 
đào tạo con người, cho nên giáo sinh phải được sống thật sự  trong 
các tình huống phong phú, đa dạng; phải có nhiều cách thức đào 
tạo”.
Michael   Fullan,   Andy   Hargreaves  (2002),  Teacher 
Development and Educational,  (Phát triển đội ngũ nhà giáo và giáo 
dục).  Godek,   Hasan,   Bilber   (2012)   với  A   study   on   developing 
“Microteaching scale” for student teachers, (Nghiên cứu về phát triển 
dạy học vi mơ cho sinh viên sư phạm).
1.1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu ở trong nước
Nguyễn Văn Hộ  (2000),  Thích  ứng sư  phạm.  Trần Bá Hồnh 
(2010), Vấn đề giáo viên, những nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Tác 
giả nhấn mạnh: “Kỹ năng và năng lực đều là sản phẩm của q trình  
đào tạo, rèn luyện, bao gồm cả sự  tự  đào tạo, rèn luyện”.  Hà Nhật 
Thăng và Lê Quang Sơn (2010), Rèn luyện kỹ năng sư phạm. Vũ Xn 

Hùng  (2012),  Dạy học hiện đại và nâng cao năng lực dạy học cho  
giáo viên.
Đặng Đức Thắng (2014), Lý luận dạy học đại học qn sự, 
nhấn mạnh: “Người giáo viên muốn đạt hiệu quả  cao trong dạy  
học, giáo dục khơng chỉ  cần nắm vững kiến thức chun mơn, 
kiến thức nghề  nghiệp mà cịn phải thành thạo kỹ  xảo, kỹ  năng 
sư phạm...”.
Nguyễn Hữu Các (2000),  Các biện pháp bồi dưỡng kỹ  năng  
dạy học cho học viên Hệ Sư phạm ở Học viện Chính trị qn sự.  Tác 
giả  xác định: “Một trong những điều kiện quan trọng để  hình thành 
kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm là phải tổ chức cho họ thực  
hành, thực tập, hướng dẫn cho họ những thao tác dạy học và học cơ 
bản, cụ thể”. 
Nguyễn Đức Miên (2010),  Giải pháp nâng cao năng lực sư  
phạm cho giảng viên trẻ ở các khoa qn sự Trường sĩ quan Chính  
trị  hiện nay. Phạm Minh Thụ (2010), Giải pháp rèn luyện kỹ năng  
sư  phạm cho học viên hệ  đào tạo giáo viên  ở  Học viện Chính trị  
hiện nay.  Trương Quang Học (2013),  Xây dựng kỹ  năng dạy học  
cho học viên đào tạo giáo viên khoa học xã hội và nhân văn ở Trường  
Sĩ quan Chính trị hiện nay. Nguyễn Bá Hùng (2013), Nâng cao chất  
lượng tổ chức thực hành sư phạm cho học viên sư phạm ở Học viện  
Chính trị hiện nay. Tác giả xác định: “Kỹ năng giảng bài chỉ có được 


10
trên cơ sở vốn tri thức, kinh nghiệm của học viên và q trình luyện  
tập lâu dài...”.
Phan Thanh Long  (2004),  Các biện pháp rèn luyện kỹ  năng  
dạy học cho sinh viên cao đẳng sư phạm. Tác giả đã đưa ra 6 nhóm 
kỹ  năng dạy  học  cơ   bản cho sinh  viên  các  trường  cao  đẳng  sư 

phạm.
  Thân Văn Quân (2013), Hoàn thiện kỹ năng dạy học cho trợ  
giảng  ở  đại học qn sự  hiện nay .  Hà Minh Phương (2015),  Hồn 
thiện kỹ thuật dạy học cho giảng viên đại học qn sự. Nguyễn Thị 
Nhân (2015),  Rèn luyện kỹ  năng dạy học cho sinh viên đại học sư  
phạm theo tiếp cận linh hoạt trong thực tập sư phạm.  Nguyễn Văn 
Cơng (2018), Kỹ năng dạy học các mơn khoa học xã hội và nhân văn  
của giảng viên ở các trường sĩ quan trong qn đội nhân dân Việt Nam. 
Nguyễn Thu Nga (2018), Rèn luyện kỹ năng dạy học cho sinh viên đại  
học sư  phạm ngành giáo dục thể  chất. Tác giả  khẳng định: “Hoạt 
động thực tiễn là con đường cơ  bản để  rèn luyện kỹ  năng cho sinh 
viên, vì vậy cần tổ chức rèn luyện  kỹ năng dạy học cho sinh viên một 
cách thường xun theo một quy trình hợp lý, trên cơ sở phát huy tính 
tích cực của sinh viên”.
Bên cạnh những cơng trình, cịn có bài báo khoa học của các  
tác giả: Vũ Xn Hùng (2011), “Xây dựng quy trình rèn luyện năng  
lực dạy học của sinh viên đại học sư phạm kỹ thuật. Trần Thị Loan  
(2018), “Rèn luyện kỹ năng thiết kế bài học theo tiếp cận năng lực  
cho sinh viên sư phạm”.
1.1.2. Hướng nghiên cứu về quản lý hoạt động rèn luyện  
kỹ năng dạy học
1.1.2.1. Các cơng trình nghiên cứu ở nước ngồi
Konđakơp và Saxerđơtơp (1985) (Liên Xơ cũ), Những vấn đề  
quản lý trường học”, các tác giả nhấn mạnh: “Đối cơng tác đào tạo 
ở  các trường sư phạm, để  đào tạo được đội ngũ giáo viên tốt theo 
tiêu chuẩn nhất định thì mỗi nhà trường cần chăm lo xây dựng và 
bồi dưỡng đội ngũ giáo viên”. Đồng thời, phải biết lựa chọn giáo 
viên bằng nhiều nguồn khác nhau và bồi dưỡng, rèn luyện họ  trở 
thành giáo viên tiêu biểu so với các trường khác.
Chris  Kyriacou (1998),  Essential  Teaching Skills  (Những kỹ 

năng dạy học cần thiết) và Duminy (2006), Teaching Practice (Thực 
hành dạy học). Cuốn sách trên là những cẩm nang quan trọng đối  


11
với hoạt động quản lý rèn luyện, phát triển kỹ  năng dạy học cho  
giáo viên.
Darling Hammond, Haselkom E. (2009), Improve the quality of  
management internship activities of pedagogical students,  (Nâng cao 
chất lượng quản lý hoạt động thực tập của sinh viên sư phạm).
Thomas Deissinger, Slilke Hellwig (2011),  The role of practice  
and internship management in forming practical capacity for pedagogic  
students, (Vai trị của quản lý hoạt động thực hành và thực tập trong  
hình thành năng lực thực hành cho sinh viên sư phạm).
1.1.2.2. Các cơng trình nghiên cứu ở trong nước
Lê Minh Vụ  (2009),  Quy trình đánh giá  năng  lực  sư  phạm  
quân sự  của đối tượng tuyển chọn  đào tạo giảng viên hiện nay. 
Trần Đình Tuấn (2018), Sư  phạm quân sự  thực hành, tác giả  nhấn 
mạnh: để  quản lý và tổ chức có hiệu quả  các hoạt động rèn luyện 
kỹ  năng sư  phạm trong tổ  chức thực hành, thực tập cho học viên 
cần: Mơ hình hóa chức trách, nhiệm vụ của người giảng viên; tăng  
thời gian, nội dung thực hành, thực tập sư  phạm của học viên; tổ 
chức cho học viên dự giờ huấn luyện mẫu, xem các động tác mẫu, 
bài thực hành mẫu.
Phan Quốc Lâm (2007),  Xây dựng nội dung, quy trình hình  
thành kỹ năng sư phạm theo chuẩn nghề nghiệp cho sinh viên ngành  
tiểu học qua hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm thường xuyên.
Nguyễn Thị  Tuyết (2013), Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy  
học cho giáo viên trung học phổ thông thành phố Hà Nội theo chuẩn  
nghề  nghiệp.  Mỵ  Giang Son (2014),  Quản lý thực tập sư  phạm  

trong đào tạo giáo viên trung học phổ thông theo định hướng chuẩn  
nghề nghiệp. Lã Hồng Phương (2015), Quản lý hoạt động bồi dưỡng  
năng lực sư phạm cho giảng viên khoa học xã hội và nhân văn  ở các  
trường đại học qn sự.
Bên cạnh đó, cịn có bài báo khoa học của các tác giả: Nguyễn 
Thị Thanh Huyền (2012), “Biện pháp rèn luyện kỹ năng dạy học cho  
sinh viên đại học sư  phạm theo chuẩn nghề  nghiệp”. Trần Khánh 
Trinh (2019), “Giải pháp nâng cao chất lượng rèn luyện nghiệp vụ sư 
phạm trong đào tạo giáo viên nhằm đáp  ứng u cầu đổi mới giáo 
dục”…
1.2. Khái qt kết quả các cơng trình nghiên cứu đã được 
cơng bố và những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục giải quyết


12
1.2.1. Khái qt kết quả các cơng trình nghiên cứu đã được  
cơng bố
Từ kết quả tổng quan các cơng trình nghiên cứu liên quan, có 
thể rút ra một số vấn đề cơ bản như sau:
Một là,  trong những năm qua đã có nhiều cơng trình, đề  tài 
nước ngồi và  ở  trong nước đã nghiên cứu sâu sắc về   đào tạo, rèn 
luyện nâng cao trình độ người giáo viên, trong đó đi sâu về kỹ năng 
dạy học  ở  nhiều góc độ.  Giáo viên và các đối tượng được đào tạo 
nghiệp vụ sư phạm ở nhà trường cần coi trọng nghề nghiệp. Đây là 
những hoạt động dựa trên cơ sở  tri thức, được hình thành bằng con 
đường luyện tập và thơng qua hoạt động thực tiễn sư phạm.
Hai là, các nghiên cứu đã khẳng định tầm quan trọng của  hoạt 
động rèn luyện kỹ năng dạy học; đây là hoạt động có mục đích, có 
tổ  chức, là sự  vận dụng, phối hợp giữa kiến thức, kỹ  năng nhằm  
bảo đảm tính hiệu quả  trong dạy học; đồng thời là thành tố  quan 

trọng hình thành năng lực sư phạm của người giáo viên.
Ba là,  một số  cơng trình, đề  tài đã quan tâm đến tổ  chức rèn 
luyện kỹ  năng sư  phạm và đề  xuất biện pháp quản lý có hiệu quả 
hoạt động rèn luyện nghiệp vụ  sư  phạm cho các đối tượng là giáo 
viên, sinh viên và học viên sư  phạm; nhiều nội dung quản lý chưa 
được làm sáng tỏ, nhất là quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy  
học cho học viên sư phạm ở các trường đại học trong qn đội theo 
hướng chuẩn hóa.
Bốn là, nhằm đáp ứng u cầu chuẩn hóa giáo viên, hiện nay  
đã có một số  cơng trình, đề  tài nghiên cứu trên lĩnh vực khoa học 
quản lý đã đặt ra u cầu mới về quản lý rèn luyện kỹ năng dạy học 
cho sinh viên và học viên sư phạm đáp ứng năng lực dạy học ở các 
nhà trường theo hướng chuẩn hóa. Tuy nhiên, góc độ tiếp cận quản  
lý rèn luyện kỹ năng thực hành dạy học cho sinh viên và học viên sư 
phạm theo hướng chuẩn hóa cịn ít.
1.2.2. Những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục giải quyết
Thứ nhất, làm rõ u cầu khách quan và ý nghĩa thiết thực của 
q trình nghiên cứu luận án; trên cơ sở đó bổ sung, phát triển những  
vấn đề lý luận là: xác định được khái niệm khoa học về hoạt động 
rèn luyện kỹ năng dạy học và quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng  
dạy học cho học viên sư phạm ở các trường đại học trong qn đội  
theo hướng chuẩn hóa.


13
Thứ  hai, xác định rõ nội dung quản lý hoạt động rèn luyện 
kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm  ở  các trường đại học trong 
qn đội theo hướng chuẩn hóa; phân tích những yếu tố  tác động  
tới q trình quản lý hoạt động này.
Thứ ba, đánh giá tồn diện thực trạng ho ạt động rèn luyện  

kỹ năng dạy học và quản lý hoạt động rèn luyện  kỹ năng dạy học  
cho học viên sư phạm; chỉ  rõ ngun nhân để  có cơ  sở  thực tiễn 
cho việc đề xuất các biện pháp.
Thứ tư, nghiên cứu đề xuất biện pháp quản lý hoạt động rèn 
luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm ở các trường đại học  
trong qn đội theo hướng chuẩn hóa. Kiểm chứng tính cần thiết,  
tính khả thi và thử nghiệm một số nội dung của biện pháp.
Kết luận chươ ng 1
Tổng   quan  các  cơng  trình  nghiên  cứu  liên  quan  đến  hoạt 
động rèn luyện kỹ  năng dạy học và quản lý hoạt động rèn luyện  
kỹ năng dạy học của các tác giả trên thế giới và trong nước đề cập 
ở nhiều góc độ, phạm vi khác nhau. Nhiều tác giả quan tâm nghiên 
cứu đến việc bồi dưỡng, rèn luyện tay nghề của giáo viên, nhất là  
sinh viên đang được đào tạo, bồi dưỡng chun mơn nghiệp vụ  ở 
các trường đại học. Trên cơ  sở  cơng trình khoa học, chưa có một  
cơng trình nào nghiên cứu một cách cụ  thể  về  quản lý hoạt động  
rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư  phạm. Vấn đề  đặt ra, 
cần làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn để đề xuất hệ thống biện pháp 
quản lý hoạt động rèn luyện kỹ  năng dạy học cho học viên sư 
phạm ở các trường đại học trong qn đội theo hướng chuẩn hóa.
Chương 2
CƠ SỞ  LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG RÈN LUYỆN KỸ 
NĂNG DẠY HỌC CHO HỌC VIÊN SƯ PHẠM Ở CÁC TRƯỜNG 
ĐẠI HỌC TRONG QN ĐỘI THEO HƯỚNG CHUẨN HĨA
2.1. Những vấn đề lý luận về hoạt động rèn luyện kỹ năng 
dạy học cho học viên sư phạm ở các trường đại học trong qn đội 
theo hướng chuẩn hóa
2.1.1. Rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm ở  
các trường đại học trong qn đội 
2.1.1.1. Kỹ năng dạy học

14
Kỹ  năng  dạy học là  sự  vận dụng hệ  thống kiến th ức  vào 
việc giải quyết một cách hiệu quả nhiệm vụ  dạy học, nhằm đạt 
được mục tiêu dạy học.
2.1.1.2. Rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm
Rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm là quá trình 
tổ  chức cho học viên  luyện tập các  hành động dạy học đến mức 
thành thạo, nhằm đáp ứng mục tiêu đào tạo giáo viên của nhà trường 
đã xác định.
2.1.2. Chuẩn nghề  nghiệp giáo viên và các kỹ  năng dạy  
học cần rèn luyện cho học viên sư  phạm theo hướng chuẩn  
hóa
2.1.2.1. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên
Theo Từ điển tiếng Việt của Viện Ngơn ngữ học: “Chuẩn là cái 
được chọn làm  căn cứ  để  đối chiếu, để  hướng theo đó  mà làm cho 
đúng”.
Chuẩn hóa; chuẩn hóa trong giáo dục; chuẩn hóa  giáo viên; 
chuẩn nghề nghiệp giáo viên.
Những kỹ năng dạy học cơ bản của giảng viên ở các trường  
đại học trong quân đội
Thứ nhất, nhóm kỹ năng chuẩn bị bài giảng; thứ hai, nhóm kỹ 
năng tiến hành bài giảng; thứ  ba, nhóm kỹ  năng kiểm tra, đánh giá 
kết quả dạy học.
2.1.2.2. Các kỹ năng dạy học cần rèn luyện cho học viên sư  
phạm theo hướng chuẩn hóa
Nhóm kỹ  năng chuẩn bị  bài giảng:  gồm kỹ  năng xác định 
mục tiêu, u cầu bài giảng; kỹ năng xác định kế hoạch bài giảng; 
kỹ năng soạn bài giảng; kỹ năng thục luyện và hồn thiện bài giảng.

Nhóm kỹ  năng tiến hành bài giảng:  gồm kỹ  năng  ổn định tổ 
chức lớp, chuẩn bị các điều kiện dạy học ; kỹ năng vào bài mới; kỹ 
năng trình bày nội dung bài giảng; kỹ năng sử dụng phương pháp dạy 
học; kỹ năng sử dụng ngơn ngữ, bao qt lớp học; kỹ năng sử dụng 
phương tiện dạy học hiện đại; kỹ  năng hợp tác với người học; kỹ 
năng xử lý các tình huống sư phạm; thực hiện hệ thống hóa bài giảng 
(với từng kỹ năng có các tiêu chí đánh giá kỹ năng dạy học của học 
viên sư phạm).


15
2.1.3. Hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên  
sư   phạm   ở   các   trường   đại   học   trong   quân   đội  theo   hướng  
chuẩn hóa
Dưới góc độ khoa học giáo dục, có thể quan niệm: Hoạt động  
rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư  phạm ở các trường đại  
học trong quân đội theo hướng chuẩn hóa là cách thức tổ chức cho 
học viên  luyện tập  những  kỹ  năng  dạy học  đến mức  thành thạo, 
nhằm đáp ứng mục tiêu đào tạo giáo viên của nhà trường theo chuẩn  
nghề nghiệp.
  2.1.4. Đặc điểm, yêu cầu hoạt động rèn luyện kỹ  năng dạy  
học cho học viên sư phạm ở các trường đại học trong quân đội theo  
hướng chuẩn hóa
2.1.4.1. Đặc điểm hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học  
viên sư phạm ở các trường đại học trong quân đội theo hướng chuẩn  
hóa
Đặc điểm hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên 
sư phạm được biểu hiện ở các yếu tố như sau:
  Thứ  nhất,   mục tiêu, nhiệm  vụ  hoạt   động rèn luyện kỹ 
năng dạy học cho học viên sư phạm

Thứ  hai,  nội dung, hình thức rèn luyện kỹ  năng dạy học cho 
học viên sư  phạm  ở  các trường đại học trong qn đội theo hướng 
chuẩn hóa
Thứ ba, quy trình, phương pháp rèn luyện kỹ năng dạy học cho 
học viên sư  phạm  ở  các trường đại học trong qn đội theo hướng  
chuẩn hóa
Thứ tư, điều kiện, phương tiện rèn luyện kỹ năng dạy học cho  
học viên sư  phạm  ở  các trường đại học trong quân đội theo hướng  
chuẩn hóa
Thứ năm, lực lượng tham gia rèn luyện kỹ năng dạy học cho  
học viên sư phạm
Thứ  sáu,  kết quả  hoạt động rèn luyện kỹ  năng dạy học cho  
học viên sư  phạm  ở  các trường đại học trong qn đội theo hướng 
chuẩn hóa
Thứ  bẩy, thời gian, khơng gian hoạt động rèn luyện kỹ  năng 
dạy học của học viên sư phạm ở các trường đại học trong qn đội.


16
2.1.4.2. u cầu hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học  
viên sư phạm ở các trường đại học trong qn đội theo hướng chuẩn  
hóa
 Một là, hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư 
phạm phải gắn với chức trách, nhiệm vụ người giáo viên trong tương 
lai
Hai là, hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư 
phạm phải tổ chức chặt chẽ và theo quy trình khoa học 
Ba là, củng cố nâng cao kiến thức, tích lũy kinh nghiệm, hình 
thành kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm 
Bốn là, phát huy vai trị chủ thể của lực lượng quản lý; đồng  

thời kích thích được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học viên sư 
phạm.
2.2.  Những  vấn  đề  lý  luận  về  quản  lý  hoạt  động  rèn 
luyện kỹ  năng dạy học cho học viên sư  phạm  ở  các trường  
đại học trong quân đội theo hướng chuẩn hóa
2.2.1. Khái niệm quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho  
học viên sư phạm ở các trường đại học trong qn đội theo hướng chuẩn  
hóa
Khái niệm quản lý: là những tác động có định hướng, có chủ 
đích của chủ  thể  quản lý  đến đối  tượng quản lý trong một tổ 
chức, làm cho tổ chức đó vận hành và đạt mục tiêu xác định.
Quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên  
sư  phạm  ở  các trường đại học trong qn đội theo hướng chuẩn  
hóa là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ 
thể  quản lý đến tồn bộ  q trình rèn luyện kỹ  năng dạy học,  
nhằm bảo  đảm cho các hoạt động diễn ra  đúng kế  hoạch, góp 
phần củng cố, hồn thiện kỹ  năng dạy học cho học viên đáp  ứng  
theo chuẩn nghề nghiệp sư phạm xác định. 
  Mục   tiêu   quản   lý;  chủ   thể   quản   lý;  đối  tượng quản  lý;  
phương pháp quản lý; điều kiện, phương tiện, công cụ quản lý.
2.2.2. Nội dung quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho  
học viên sư phạm ở các trường đại học trong quân đội theo hướng chuẩn  
hóa 
2.2.2.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy 
học cho học viên sư phạm 


17
2.2.2.2. Quản lý các lực lượng tham gia rèn luyện kỹ năng dạy 
học cho học viên sư phạm 

2.2.2.3. Quản lý thực hiện mục tiêu, nội dung, quy trình rèn 
luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm
2.2.2.4. Quản lý hình thức và phương pháp rèn luyện kỹ năng 
dạy học cho học viên sư phạm 
2.2.2.5. Quản lý các điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện kỹ 
thuật rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm 
2.2.2.6. Kiểm  tra, đánh giá kết quả  hoạt động rèn luyện kỹ 
năng dạy học cho học viên sư phạm
2.3.   Các   yếu   tố   tác   động  đến   quản   lý   hoạt   động   rèn 
luyện kỹ  năng dạy học cho học viên sư  phạm  ở  các trường  
đại học trong quân đội theo hướng chuẩn hóa
2.3.1. Tác động từ  sự  nghiệp đổi mới giáo dục, đào tạo và  
u cầu, nhiệm vụ của qn đội hiện nay
2.3.2. Tác động từ sự phát triển của khoa học và cơng nghệ
2.3.3. Tác động từ mục tiêu, nội dung, quy trình đào tạo giáo viên  
2.3.4. Tác động từ mơi trường sư phạm qn sự
2.3.5. Tác động từ đặc điểm học viên sư phạm 
2.3.6. Tác động từ điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện dạy  
học.
Kết luận chương 2
Nghiên   cứu   m ột   s ố   v ấn   đề   lý   luận   về   hoạt   độ ng   rèn 
luyện  kỹ năng dạy học và quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng 
dạy học  cho học viên sư  phạm theo h ướ ng chu ẩn hóa là nhữ ng 
cơ  s ở  quan tr ọng để  xác đị nh hệ  thống n ội dung qu ản lý, từ  đó  
đánh giá đúng th ực tr ạng qu ản lý hoạt động rèn luyệ n kỹ  năng 
dạy   học   cho   h ọc   viên. Chủ  thể  quản lý  cần có  cách nhìn tồn 
diện để  tác động vào đối tượng và  trên cơ  sở  đó đánh giá đúng 
thực trạng quản lý hoạt động rèn luyện kỹ  năng dạy học cho học  
viên sư  phạm nhằm đề  xuất hệ  thống biện pháp phù hợp có tính  
khả thi.

Chương 3
CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG 
RÈN LUYỆN KỸ NĂNG DẠY HỌC CHO HỌC VIÊN SƯ PHẠM
 Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌCTRONG QN ĐỘI 


18
3.1. Khái qt về  tình hình đào tạo giáo viên  ở  các trường 
đại học trong qn đội
Là tổ chức bộ phận của hệ thống nhà trường qn đội, các trường  
đại học trong qn đội bao gồm 10 học viện, 12 trường sĩ quan, trường  
đại học có nhiệm vụ đào tạo đội ngũ cán bộ qn đội phục vụ trên nhiều  
lĩnh vực hoạt động qn sự  khác nhau. Trong đó, có 8 học viện, nhà 
trường đào tạo, bồi dưỡng giáo viên các chun ngành cho các đơn vị 
trong tồn qn.
3.1.1. Đặc điểm về hoạt động đào tạo học viên sư phạm ở  
các trường đại học trong qn đội
Thứ   nhất,   mơ  hình,   mục   tiêu  giáo  dục,   đào   tạo.  Thứ   hai, 
nguồn tuyển chọn đào tạo giáo viên đa dạng. Thứ ba, quy mơ, hình 
thức, quy trình đào tạo. Thứ  tư, nội dung, chương trình, thời gian 
đào tạo.
3.1.2. Đặc điểm về tổ chức quản lý đào tạo học viên sư phạm  
ở các trường đại học trong qn đội
3.2. Tổ chức khảo sát thực trạng
3.2.1. Mục đích, nội dung khảo sát
3.2.2. Đối tượng, địa bàn, thời gian khảo sát
3.2.3. Phương pháp khảo sát
3.2.4. Cơng cụ khảo sát và phương pháp xử lý số liệu
3.3. Thực trạng hoạt động rèn luyện kỹ  năng dạy học  
cho học viên sư phạm ở các trường đại học trong qn đội

3.3.1. Thực trạng nhận thức của các lực lượng về  vị  trí,  
vai trị  hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học
Giảng viên, cán bộ quản lý và học viên đã nhận thức được sự 
cần thiết của việc rèn luyện kỹ  năng dạy học và có trách nhiệm 
trong hoạt động này. Có 23.4% giảng viên cho rằng học viên sư 
phạm khơng tích cực và chưa quan tâm nhiều tới hoạt động này  
(điểm trung bình là 2.55). Đối với học viên sư phạm: có 24.3% cho 
rằng khơng tích cực, hứng thú với hoạt động này (điểm trung bình là 
2.51). Có thể  khẳng định nhận thức về  nhiệm vụ  hoạt động rèn 
luyện kỹ năng dạy học của một bộ phận học viên chưa tốt.
3.3.2. Thực trạng về  nội dung ho ạt động rèn luyện kỹ  
năng dạy học cho học viên sư phạm


19
3.3.2.1. Thực trạng hoạt  động rèn luyện kỹ  năng dạy học  
trong chuẩn bị bài giảng của học viên sư phạm
Việc “Xác định mục tiêu, yêu cầu bài giảng” của học viên sư 
phạm, được giảng viên, cán bộ  quản lý đánh giá  ở  mức khá, tốt là  
69.2% (điểm trung bình là 2.77). Việc “Xác định kế hoạch bài giảng”  
của học viên  được  giảng viên, cán bộ  quản lý đánh giá mức trung 
bình là 22.6% (điểm trung bình  là 2.67). “Hoạt động tự  thục luyện 
giáo án của học viên sư  phạm” được  giảng viên, cán bộ    đánh giá 
mức trung bình là 22.1% (điểm trung bình là 2.61).
3.3.2.2. Thực trạng hoạt  động rèn luyện kỹ  năng dạy học  
trong tiến hành bài giảng của học viên sư phạm
Giảng viên, cán bộ quản lý đánh giá “Thực hiện quy trình giảng 
bài” của học viên ở mức khá là 54.3%, trung bình là 19.5%. “Trình bày 
nội dung của bài giảng”, có 53.3% giảng viên, cán bộ quản lý đánh giá 
học viên sư phạm ở mức khá, trung bình là 21.0%. “Sử dụng ngơn ngữ, 

tác phong sư phạm” có 50.3% giảng viên, cán bộ quản lý đánh giá ở 
mức khá, trung bình là 21.5%.
Về  “Phương pháp sư  phạm”, có 48.7% giảng viên, cán bộ 
quản lý đánh giá  học   viên  rèn luyện đạt mức khá,  trung   bình   là 
20.5% (điểm trung bình là 2.66); ý kiến của học viên đánh giá ở mức 
khá là 51.4%, trung bình là 19.4% (điểm trung bình là 2.64).
3.3.3. Thực trạng về  hình thức hoạt động rèn luyện kỹ  
năng dạy học cho học viên sư phạm
Hình thức rèn luyện kỹ  năng dạy học của học viên sư  phạm  
được thực hiện trong thực hành giảng dạy;  thơng qua hoạt động 
ngoại khóa;   hoạt động hội thảo khoa học, tọa đàm.   Tuy nhiên: rèn 
luyện kỹ năng trong thực tập sư phạm, có 16.9% giảng viên đánh giá 
mức tốt; mức khá  42.6%; mức trung bình  20.5%; mức yếu  19.0% 
(điểm trung bình là 2.57). Về tự rèn luyện kỹ năng dạy học của học 
viên sư phạm, có 15.9% giảng viên đánh giá mức tốt; mức khá 44.1%; 
mức trung bình 23.1%; mức yếu 16.9% (điểm trung bình là 2.59).
3.3.4. Thực trạng về hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học  
cho học viên sư phạm của giảng viên
Giảng viên đã có nhiều phương pháp tổ chức rèn luyện kỹ  năng 
dạy học cho học viên; tổ chức thực hiện khá quy trình rèn luyện kỹ 
năng dạy học cho học viên sư phạm và đã bảo đảm các điều kiện, 
phương tiện rèn luyện cho học viên. Về kiểm tra, đánh giá kết quả 


20
rèn luyện  kỹ  năng dạy học  cho học viên  được giảng viên, cán bộ 
quản lý đánh giá: 54.3%  ở  mức khá và 20%  ở  mức trung bình.  Đối 
học viên sư phạm có 21.4% ý kiến đánh giá ở mức trung bình.
3.3.5. Thực trạng  về  hoạt động rèn luyện kỹ  năng dạy  
học của học viên sư phạm

Học viên sư phạm đã chủ động nghiên cứu tài liệu, cập nhật  
thơng tin mới và sử  dụng  được một số  hình thức, phương pháp 
chuẩn bị và tiến hành bài giảng. Tuy nhiên, việc xây dựng đề cương 
và chuẩn bị  bài giảng, giảng viên và cán bộ  quản lý đánh giá mức 
khá 42.6%; mức trung bình 20.5%; mức yếu 19% (điểm trung bình là 
2.57). Đối với học viên sư  phạm:  đánh giá  mức khá  52.6%; mức 
trung bình 19.7%; mức yếu 13.4% (điểm trung bình là 2.68).
3.4. Thực trạng quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy 
học cho học viên sư phạm ở các trường đại học trong quân đội
3.4.1. Thực trạng xây dựng kế  hoạch hoạt động rèn luyện  
kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm
Trong  tổ   chức thực hiện kế  hoạch,  phối  hợp giữa  các  lực 
lượng có mặt chưa chặt chẽ; cơng tác phổ biến kế  hoạch ở một số 
đơn vị có lúc chưa cụ thể, việc qn triệt kế hoạch của một số  học 
viên  chưa sâu sắc.  Khi  được hỏi về  việc “Tổ  chức thực hiện kế 
hoạch rèn luyện  kỹ  năng dạy học  cho học viên sư  phạm”, đối với 
giảng viên, cán bộ  quản lý:  có 12.8%  đánh giá  mức tốt; mức khá 
50.3%; mức trung bình  là  23.6%  (điểm trung bình  là 2.62).  Đối với 
học viên: có 12.8% đánh giá mức tốt; mức khá 51.1%; mức trung bình 
là 20.3% (điểm trung bình là 2.73).
3.4.2. Thực trạng quản lý các lực lượng tham gia rèn luyện  
kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm
Các lực lượng quản lý ở các cơ quan, khoa giáo viên, bộ mơn 
đã đề  cao vai trị, trách nhiệm trong cơng tác chỉ  đạo, tổ  chức thực 
hiện khá tốt theo chức trách. Bên cạnh đó, có 23.1% ý kiến đánh giá 
kết quả  “Tổ  chức cho giảng viên bồi dưỡng, hướng dẫn  học viên 
rèn luyện kỹ  năng dạy học”  ở  mức trung bình (điểm trung bình là 
2.72) và 26.7% ý kiến đánh giá về “Trách nhiệm của cán bộ đơn vị 
trong bám nắm, giúp đỡ  học viên sư  phạm  rèn luyện kỹ  năng dạy 
học” ở mức trung bình (điểm trung bình là 2.68).

3.4.3. Thực trạng quản lý thực hiện mục tiêu, nội dung,  
quy trình rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm


21
Về “Tổ chức thực hiện mục tiêu rèn luyện  kỹ năng dạy học 
cho học viên sư phạm” được giảng viên, cán bộ quản lý và học viên 
đánh giá thực hiện khá tốt. Tuy nhiên, về  “Chỉ  đạo thực hiện nội 
dung rèn luyện  kỹ  năng dạy học  cho  học viên sư  phạm”; đối với 
giảng viên, cán bộ quản lý: có 51.8% đánh giá ở mức khá, 20% đánh 
giá ở mức trung bình (điểm trung bình là 2.65); đối với học viên: có 
21.4% đánh giá ở mức trung bình (điểm trung bình là 2.66).
Về  “Tổ  chức thực hiện quy trình hoạt động rèn luyện  kỹ 
năng dạy học cho học viên sư  phạm”, đối với giảng viên, cán bộ 
quản lý: có  20.5% ý kiến đánh giá  ở  mức trung bình (điểm trung 
bình là 2.68); đối với học viên: có17.7% đánh giá ở mức trung bình 
(điểm trung bình là 2.73). Về “Đánh giá kết quả thực hiện mục tiêu 
rèn luyện  kỹ  năng dạy học  cho học viên sư  phạm”, đối với giảng 
viên, cán bộ  quản lý:  có 22.6% ý kiến đánh giá  ở  mức trung bình 
(điểm trung bình là 2.71); đối với học viên sư phạm: có 21.1% ý kiến 
đánh giá ở mức trung bình (điểm trung bình là 2.74).
3.4.4.   Thực   trạng   quản   lý   hình   thức,   phương   pháp   rèn  
luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm
Nội dung “Chỉ  đạo các hình thức rèn luyện kỹ năng dạy học 
cho học viên sư phạm” được giảng viên, cán bộ quản lý và  học viên 
sư  phạm đánh giá đạt khá. Đối với giảng viên, cán bộ  quản lý: có  
55.4% đánh giá ở mức độ khá. Đối với học viên: có 52.6% đánh giá 
ở mức độ khá. Các trường đã quan tâm đến hình thức rèn luyện cho  
học viên, tuy nhiên việc chỉ  đạo đổi mới hình thức rèn luyện   kỹ 
năng dạy học cho học viên sư phạm chưa cụ thể.

Về “Tổ chức các phương pháp rèn luyện kỹ năng dạy học cho 
học viên sư phạm”, đối với giảng viên, cán bộ quản lý:  có 23.1% ý 
kiến đánh giá ở mức trung bình (điểm trung bình là 2.72); đối với học 
viên: có 22.6% đánh giá ở mức trung bình (điểm trung bình là 2.66).
3.4.5.Thực trạng quản lý cơ  sở vật chất, phương tiện rèn  
luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm
Về  tổ chức của giảng viên, cán bộ trong  quản lý và sử  dụng 
các phương tiện rèn luyện kỹ năng dạy học. Đối với giảng viên, cán 
bộ quản lý: có 60% đánh giá mức khá, 12.8% trung bình. Đối với học 
viên sư phạm: có 60.3% đánh giá mức khá.
Tuy nhiên, khi được hỏi về “Ý thức, trách nhiệm của  học viên 
sư phạm trong quản lý và sử dụng các phương tiện rèn luyện kỹ năng 


22
dạy học” có trên 22.6% giảng viên, cán bộ quản lý đánh giá mức trung 
bình và 13.3% đánh giá mức độ yếu (điểm trung bình là 2.64). Đối với 
học viên, có 23.1% đánh giá ở mức trung bình và 12.6% đánh giá mức  
độ yếu (điểm trung bình là 2.66). Với kết quả trên, cho thấy quản lý 
vật chất, phương tiện  rèn luyện  kỹ  năng dạy học  cho  học viên  có 
mặt cịn hạn chế, nhất là ý thức, trách nhiệm của  học viên trong sử 
dụng và quản lý các phương tiện dạy học.
3.4.6. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động rèn  
luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm
Cơng tác xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá rèn luyện kỹ năng 
dạy học cho học viên được đánh giá mức độ khá. Đối với giảng viên, 
cán bộ quản lý: có 60% ý kiến đánh giá ở mức độ khá (điểm trung bình là 
2.85); đối với học viên sư phạm có 58% ý kiến đánh giá ở mức độ khá 
(điểm trung bình là 2.70). Hệ thống vật chất, phương tiện kiểm tra, đánh 
giá rèn luyện kỹ năng dạy học cho  học viên được bảo đảm. Hoạt động 

rút kinh nghiệm sau tổ chức rèn luyện kỹ năng dạy học được thực hiện 
thường xun. Tuy nhiên, trong tổ chức kiểm tra, đánh giá rèn luyện kỹ 
năng dạy học cho học viên vẫn cịn hạn chế. Đối với giảng viên, cán bộ 
quản lý: có 21% đánh giá ở mức trung bình (điểm trung bình là 2.66). Đối 
với học viên sư phạm: có 20% đánh giá ở mức trung bình ( điểm trung 
bình là 2.68).
3.5. Thực trạng ảnh hưởng của các yếu tố tác động đến  
quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư 
phạm ở trường đại học trong qn đội
Kết quả  khảo sát cho thấy, cơ  bản ý kiến của giảng viên,  
cán bộ quản lý và học viên sư phạm đánh giá về mức độ tác động  
chung   của   6   yếu   tố.   Mức   độ   tác   động   rất   mạnh   chiếm   tỷ   lệ 
70.8%; mức độ  tác động khá mạnh chiếm tỷ  lệ  19.5%; mức độ 
tác động trung bình chiếm tỷ lệ 9.7%. Do vậy, cần chú ý phát huy 
các yếu tố  tác động trên để  cơng tác quản lý  ở  nhà trường đạt  
hiệu quả.
3.6. Đánh giá chung về  thực trạng quản lý hoạt động rèn  
luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm ở các trường đại 
học trong quân đội
3.5.1. Ưu điểm
Thứ  nhất,  Ban Giám đốc (Ban Giám hiệu) đã lãnh đạo, chỉ 
đạo sâu sát nhiệm vụ giáo dục, đào tạo, trong đó có hoạt động thực 


23
hành rèn luyện  kỹ  năng dạy học  của  học viên sư  phạm; thường 
xuyên quan tâm chỉ đạo đổi mới nội dung, phương pháp đào tạo giáo 
viên.
Thứ   hai,   khoa   giáo   viên   nắm   chắc   đặc   điểm   đối   tượng, 
chương trình, nội dung học tập, giao nhiệm vụ cụ thể và chỉ đạo bộ 

mơn phổ  biến, hướng dẫn nội dung, hình thức, phương pháp rèn 
luyện kỹ năng dạy học theo đúng kế hoạch.
Thứ ba, các chủ thể quản lý đã đề cao trách nhiệm, tích cực chỉ 
đạo, hướng dẫn, phối hợp và kiểm tra hoạt động rèn luyện kỹ năng 
dạy học.
Thứ tư, học viên sư phạm ln tích cực học tập, chủ động tự 
giác trong hoạt động thực hành rèn luyện kỹ năng dạy học.
3.5.2. Hạn chế
Thứ nhất, trong xây dựng và thực hiện mục tiêu, kế hoạch rèn 
luyện kỹ năng dạy học cho học viên có nội dung chưa gắn với các 
tiêu chí đánh giá kỹ năng dạy học của học viên sư phạm.
Thứ  hai,  hình   thức,   phương   pháp   tổ   chức   hoạt   động   rèn 
luyện  kỹ năng dạy học  có mặt cịn thiếu sáng tạo, chưa thu hút 
đượ c học viên sư phạm tích cực tham gia.
Thứ  ba, tổ  chức phối hợp thực hiện giữa các lực lượng giáo  
dục và các đơn vị trong nhà trường có lúc chưa đồng bộ; sự quan tâm  
về cơ sở vật chất, phương tiện dạy học có mặt chưa thường xun.
Thứ tư, tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động rèn luyện 
kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm chưa tồn diện.
3.5.3. Ngun nhân
3.5.3.1. Ngun nhân ưu điểm
Một là, Ban Giám đốc (Ban Giám hiệu) và khoa giáo viên  ở 
các trường đại học qn đội ln quan tâm, nhận rõ vai trị của  
giảng viên trong nhà trường, nhất là chỉ  đạo chặt chẽ  hoạt động 
thực hành rèn luyện tay nghề sư phạm trong q trình đào tạo.
Hai là, giảng viên  ở  các trường đại học trong qn đội có 
nhiều kinh nghiệm trong tổ chức hoạt động dạy học.
Ba là, phần lớn giảng viên, cán bộ quản lý và học viên đều có  
nhận thức sâu sắc về  vai trị và sự  cần thiết của hoạt  động rèn 
luyện kỹ năng dạy học đối với thực hiện mục tiêu đào tạo.

3.5.3.2. Nguyên nhân hạn chế


24
Một là, tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan 
trọng hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên của các chủ thể 
có thời điểm chưa được thực hiện tốt.
Hai là, quản lý kế  hoạch và chỉ  đạo đổi mới nội dung, hình 
thức, phương pháp rèn luyện kỹ năng dạy học chưa sát.
Ba là, trình độ, kinh nghiệm tổ chức và quản lý rèn luyện kỹ 
năng dạy học của một số giảng viên, cán bộ quản lý có mặt cịn hạn  
chế.
Bốn là, một số học viên sư  phạm động cơ  học tập chưa tốt,  
nhận thức về  giá trị  nghề  nghiệp chưa rõ ràng; cịn ngại khó, ngại 
khổ chưa thật sự cố gắng, tự giác rèn luyện kỹ năng dạy học.
Kết luận chương 3
 Hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm 
ở các trường đại học qn đội đều có  kế hoạch, có sự chỉ đạo chặt 
chẽ, đã thu hút được học viên tham gia. Đa số cán bộ, giảng viên, học 
viên đã nhận thức được tầm quan trọng của việc rèn luyện  kỹ năng 
dạy học theo hướng chuẩn hóa. Tuy nhiên, thực tế q trình quản lý,  
một bộ phận cán bộ, giảng viên tổ chức rèn luyện kỹ năng dạy học 
cho học viên sư phạm có mặt cịn hạn chế; q trình kiểm tra, đánh 
giá hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho vẫn cịn mang yếu tố 
tình cảm, nể nang. Trong quản lý cũng cịn gặp khó khăn về bảo đảm 
cơ sở vật chất; cơng tác tổ chức phối hợp của giảng viên, cán bộ có 
thời điểm chưa chặt chẽ. 
Chương 4
 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG RÈN LUYỆN 
KỸ NĂNG DẠY HỌC CHO HỌC VIÊN SƯ PHẠM Ở CÁC 

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QN ĐỘI THEO HƯỚNG CHUẨN 
HĨA 
VÀ KHẢO NGHIỆM, THỬ NGHIỆM
4.1. Biện pháp quản lý hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy  
học cho học viên sư  phạm  ở  các trường đại học trong qn 
đội theo hướng chuẩn hóa
4.1.1. Tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ quản  
lý, giảng viên và học viên sư phạm về hoạt động rèn luyện kỹ năng  
dạy học


25
4.1.2. Kế hoạch hóa hoạt động rèn luyện kỹ năng dạy học cho  
học viên sư phạm theo hướng chuẩn hóa
4.1.3. Chỉ đạo đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp rèn  
luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm theo hướng chuẩn hóa
4.1.4. Thường xun chỉ đạo hoạt động tự rèn luyện kỹ năng  
dạy học của học viên sư phạm theo hướng chuẩn hóa
4.1.5. Bảo đảm các điều kiện, phương tiện cho hoạt động  
rèn luyện kỹ năng dạy học theo hướng chuẩn hóa
4.1.6. Tổ chức đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động  
rèn luyện kỹ năng dạy học cho học viên sư phạm.
Mối quan hệ giữa các biện pháp
Các biện pháp này ln có mối quan hệ  tác động qua lại lẫn 
nhau, tạo thành một chỉnh thể  thống nhất cùng thực hiện mục tiêu 
nâng cao chất lượng đào tạo. Cán bộ, giảng viên và học viên sư phạm  
cần thực hiện đồng bộ các biện pháp, đồng thời khơng coi nhẹ biện  
pháp nào.
4.2. Khảo nghiệm, thử nghiệm các biện pháp đề xuất
4.2.1. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả  thi của các biện  

pháp
4.2.1.1. Những vấn đề chung về khảo nghiệm
Mục đích khảo nghiệm.  Nội dung khảo nghiệm. Đối tượng 
khảo nghiệm. Phương pháp khảo nghiệm. Quy trình tổ  chức khảo  
nghiệm.
4.2.1.2. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi
Điểm trung bình về  tính cần thiết của 6 biện pháp là  2.81; 
điểm trung bình về  tính khả  thi của 6 biện pháp là  2.78. Như  vậy, 
điểm trung bình của tính khả  thi thấp hơn tính cần thiết là 0.03 
điểm. Để làm rõ thêm về mối tương quan về thứ bậc giữa mức độ 
cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp, sử  dụng cơng thức  
Spearman (R):
2
Trong cơng thức này: 
6. d i
     R =  1­ 
R là hệ  số  tương quan; n là số  biện 
2
n.( n
1)
pháp đề  xuất;  di là hệ  số  chênh lệch 
thứ bậc của tính cần thiết và tính khả 
thi
Thay số vào cơng thức trên có: