Tài liệu Quản lý nước lúa Đông Xuân giai đọan thu hoạch pdf

Quản lý nước lúa Đông Xuân
giai đoạn thu hoạch
Phần lớn các giống lúa gieo trồng trong vụ đông xuân
(ĐX) ở ĐBSCL có thời gian sinh trưởng từ 90-100 ngày. Lúa được bắt đầu
gieo trồng trong tháng 11, tháng 12. Khi gieo sạ được 30 ngày, cây lúa đã đẻ
nhánh tối đa.
Tháo nước ra cho thật cạn ruộng trong vòng 10 ngày từ 30-40 ngày sau sạ
( NSS ) sẽ giúp cho các chất độc trong dung dịch đất theo nước thoát thủy di
chuyển ra khỏi vùng rễ lúa. Các chất độc tích tụ trong đất dưới dạng khử như
acid sulfidric (H2S) sẽ bị oxid hóa, bay hơi lên làm giảm ngộ độc cho cây lúa.
Nếu ruộng đang cạn thì không nhất thiết nôn nóng bơm nước vào ngay.
Quan sát ống nhựa đóng trong ruộng cho đến khi mực nước trong ống xuống
cách mặt đất 15 cm thì hãy bơm nước vào. Đất thoáng khi kích thích hệ
thống rễ mới phát triển và chúng sẽ hấp thụ tốt chất dinh dưỡng lúc bón phân
đón đòng và hạn chế lúa đỗ ngã. Không có nước mặt trong ruộng vào giai
đọan này, giúp cho các lá ủ bên dưới khô lại, tạo môi trường tiểu khí hậu
dưới gốc lúa thông thoáng, giảm sâu bệnh. Tưới luân phiên giữa ngập và khô
giúp giảm chi phí tưới nước, năng suất lúa tăng cao, lợi nhuận gia tăng.

Việc xác định thời điểm bơm nước trở lại sau khi rút nước cạn là quan trọng.
Quan niệm xưa cho rằng trồng cây lúa nước thì lúc nào trên mặt ruộng cũng
có nước thì lúa mới tốt. Khoa học ngày nay đã chứng minh rằng điều đó
không còn đúng nữa. Tưới luân phiên giữa ướt và khô xen kẻ thì cây lúa sinh
trưởng tốt hơn và tiết kiệm được lượng nước tưới, giảm chi phí sản xuất.

Tuy nhiên có hai giai đoạn cần giữ nước ngập trên mặt ruộng cho an toàn là
từ 10-20 NSS để cây lúa hấp thụ phân bón dễ dàng, đẻ nhánh tốt và ém
không cho hạt cỏ dại mọc. Một giai đọan khác là đòng trỗ tức khoảng 40-
60NSS, cây lúa cần rất nhiều nước do đó cũng nên giữ nước mặt cho chắc
ăn. Gần đây, đối với cây lúa nước, các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu lúa
gạo quốc tế đã nghiên cứu tìm ra một phương pháp mới, đơn giản, rẻ tiền, dễ

áp dụng để xác định giới hạn lượng nước thấp nhất còn giữ lại trong đất mà
cây lúa vẫn hấp thụ được.

Cách sử dụng là dùng một ống nhựa cứng có bề dày từ 3 đến 4 mm, đường
kính là 15cm, chiều dài ống là 30 cm. Hai phần ba của ống (20cm) được
khoan các lỗ nhỏ bên hông, mỗi lỗ có đường kính khoảng 0,5-1 cm, lỗ này
cách lỗ kia khoảng 5cm. Phần ống có khoan lỗ được chôn xuống đất. Chôn
ống lúc 7 đến 10 NSS và móc hết đất sình trong ống ra cho đến tận đáy. Mỗi
mảnh ruộng nên chôn được ba ống để lấy số liệu trung bình ba nơi thì tốt hơn
là chỉ chôn một ống. Lúc 30 NSS, tháo nước ra cạn toàn bộ ruộng. Quan sát
trong ống nhựa hàng ngày. Khi nào mực nước trong ống nhựa xuống sâu
cách mặt đất ruộng 15cm thì bắt đầu bơm nước trở lại. Đối với vùng đất có sa
cấu nhẹ, có cao trình cao thì rút nước khô dễ dàng. Ở vùng đất sét nặng thì
thời gian nước vực xuống sâu lâu hơn.

Giai đoạn từ tượng khối sơ khởi ( 40-45 NSS) cho đến khi trổ đều thì cây lúa
cần rất nhiều nước. Cần đảm bảo mực nước trong ruộng ngập khoảng 5- 7
cm khi bơm vào và quan sát không để bất cứ ngày nào mực nước trong ống
xuống thấp hơn 15 cm cách mặt đất. Ngay cả khi mực nước trong ống chỉ
xuống khoảng 10 cm cách mặt đất vào giai đoạn đòng trỗ, thì cũng nên bắt
đầu bơm nước lại vào ngập ruộng để đảm bảo an toàn.

Vào giai đoạn lúa chín, cần rút nước cạn ruộng để lúa chín sớm và đồng đều.
Ngày thu họach được xác định là lúc bông cái trong bụi lúa có 85% số hạt
trên bông có vỏ trấu chuyển sang màu vàng. 15% số hạt ở cây bông, vỏ trấu
vẫn còn màu xanh nhưng đã chín sinh lý, phôi nhũ đã cứng, vẫn cho hạt gạo
tốt. Trung bình lúc 10 ngày trước khi thu hoạch, cần tháo nước cạn toàn bộ
ruộng để giúp lúa chín đều, nền đất cứng giúp thu họach và vận chuyển lúa
hạt dễ dàng, nhất là thu họach bằng máy gặt đập liên hợp.

Ở vùng đất sét nặng, nhiều chất bã hữu cơ, lầy thụt, nên bắt đầu rút cạn
ruộng khoảng 15 ngày trước khi thu hoạch. Nếu quanh ruộng có mương nuôi
cá thì cũng nên tát cạn mương bắt cá luôn để cho ruộng mau khô. Không nên
giữ nước trong mương vì như vậy chỗ trũng trong ruộng sẽ không cạn, máy
móc hoạt động dễ bị sa lầy, máy di chuyển ngang mương từ ruộng này sang
ruộng khác khó khăn. Ở những vùng đất giồng cát, phù sa cổ, ven chân núi,
phù sa ven bờ sông lớn có sa cấu nhẹ, nên rút nước khoảng một tuần trước
khi thu hoạch vì ruộng khô rất nhanh