(Sáng kiến kinh nghiệm) chỉ đạo tổ chức các trò chơi dân gian nhằm nâng cao chất lượng công tác đội ở trường tiểu học đông vệ 1

PHẦN MỞ ĐẦU
Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh với mục đích thu hút, tập hợp
thiếu niên vào tổ chức Đội để giáo dục các em theo 5 điều Bác Hồ dạy thiếu
niên, nhi đồng. Muốn thu hút, tập hợp được các em tham gia phải có các hoạt
động hấp dẫn, phù hợp với đặc điểm, tâm sinh lý lứa tuổi.
Với tổ chức Đội, ngồi các mơ hình hoạt động theo nghi thức Đội như: Lễ
chào cờ, lễ diễu hành, Đại hội Đội... Người phụ trách Đội phải tổ chức các hoạt
động khác như: Chào cờ đầu tuần, các hội thi, sinh hoạt Đội, sinh hoạt Sao... bên
cạnh đó việc tổ chức các trò chơi dân gian để các em vui chơi hàng ngày trong
giờ giải lao sau những tiết học cũng là việc làm không thể thiếu, bởi vì ở lứa tuổi
học sinh tiểu học, các em khơng những cần được chăm sóc sức khỏe, được học
tập mà còn cần được thỏa mãn nhu cầu vui chơi, vui chơi là hoạt động chủ đạo
thơng qua hoạt động trị chơi, các em được phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm,
quan hệ xã hội nhằm phát triển tồn diện nhân cách cho trẻ.
Những trò chơi như kéo co, thả diều, nhảy dây... Kí ức tuổi thơ ln đọng
lại trong ta là sự sảng khoái, hả hê khi thắng cuộc trò chơi kéo co, sung sướng
đến tê người khi cánh diều no gió, bay bổng của trị chơi thả diều, là sự ú tim hồi
hộp của trị chơi trốn tìm. Những kỉ niệm thời thơ ấu gắn liền với những trị chơi
hấp dẫn lơi cuốn của trẻ thơ. Tiếc rằng những trò chơi hồn nhiên ấy đang dần
mai một, ngày càng bị lãng qn. Trong q trình Cơng nghiệp hóa - hiện đại
hóa, q trình đơ thị hóa và sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin,
những trò chơi dân gian trở nên xa lạ đối với trẻ thơ. Thay vào đó là những trị
chơi điện tử mang tính bạo lực, nguy hiểm. Các hàng trị chơi điện tử mọc lên
rất nhiều từ nông thôn đến thành thị mà khách hàng ở đây chủ yếu là các em nhỏ
ở lứa tuổi học sinh. Vì vậy, chúng ta những người làm công tác giáo dục: “Hãy
ngăn chặn các trị chơi vơ bổ, bằng việc phát huy tốt trị chơi dân gian của dân tộc”.
Tuy nhiên trong thực tế việc chuyển tải các trò chơi dân gian cho học sinh
Tiểu học cịn gặp nhiều bất cập do những khó khăn như: không gian, thời gian
chơi, cách thức tổ chức trò chơi, chơi như thế nào để vừa vui, lành mạnh vừa
đảm bảo an toàn cho học sinh. Trong khi học sinh hiện nay chưa có điều kiện
tiếp cận với trò chơi dân gian và bản thân nhiều giáo viên cũng còn bỡ ngỡ trước

các trò chơi dân gian. Để tổ chức được các trị chơi dân gian có hiệu quả, lơi
cuốn có tính giáo dục cao là một điều nan giải. Trước tình hình đó là một giáo
viên Tổng phụ trách Đội ở trường Tiểu học Đông Vệ 1, tơi ln trăn trở tìm ra
các giải pháp để hướng dẫn GV tổ chức các trò chơi dân gian trong học đường
để thu hút các em học sinh tham gia, nhằm nâng cao chất lượng công tác Đội,
thiết thực cụ thể hóa phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện - học
sinh tích cực”.
-Từ những lí do trên, tôi đã thực hiện và tổng kết kinh nghiệm chỉ đạo:
“Chỉ đạo tổ chức các trò chơi dân gian, nhằm nâng cao chất lượng công tác
Đội ở trường Tiểu học Đơng Vệ 1”.
- Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu lý luận, khảo sát thực trạng,
kinh nghiệm thực tế từ đó đề xuất biện pháp quản lý, tổ chức các trò chơi
-1-


dân gian cho học sinh ở trường Tiểu học Đông Vệ 1 – Thành phố Thanh Hóa.
- Đối tượng nghiên cứu:
Biện pháp quản lý, chỉ đạo tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh ở
trường Tiểu học Tiểu học Đơng Vệ 1 – Thành phố Thanh Hóa”.
- Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra, khảo sát, nhận định, đánh
giá về thực trạng đạo đức lối sống của học sinh.
- Phương pháp thống kê tốn học: Phân tích xử lý các thơng tin thu được,
các số liệu bằng thống kê toán học.
NỘI DUNG SÁNG KIẾN
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN:
Hoạt động của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh cùng với việc tổ
chức các trị chơi dân gian trong nhà trường có vai trị rất quan trọng để các em
học sinh tham gia học tập, vui chơi để phát triển toàn diện tâm sinh lý cho các
em. Trò chơi dân gian là vốn quý của dân tộc đã gắn liền với đời sống lao động

và các cuộc hội hè, đình đám của nhân dân. Nó được hình thành từ q trình
lao động sản xuất và sinh hoạt, trong đó hội tụ cả trí tuệ và niềm vui sống của
bao thế hệ người Việt xưa. Trị chơi vừa thể hiện tính sáng tạo của người lao
động vừa là giải trí thỏa mái sau những ngày lao động mệt nhọc, bày tỏ niềm
vui mùa bội thu, hay chiến thắng thiên nhiên…Trò chơi đa dạng cuốn hút
người chơi bởi sự bình dị khéo léo, nhạy bén, vui tươi, hòa nhập, cởi mở trong
cuộc sống. Đặc biệt đối với trẻ em, trò chơi dân gian với những chức năng đặc
biệt của nó đã mang lại cho thế giới trẻ thơ nhiều điều thú vị bổ ích.
Đặc điểm của các em ở lứa tuổi học sinh Tiểu học là ham thích sự vui
nhộn, thích khám phá những điều mới lạ, đặc biệt là các hoạt động vui chơi, giải
trí. Chính vì vậy, hướng đến mục tiêu “Xây dựng trường học Thân thiện - học
sinh tích cực”. Đưa trị chơi dân gian vào nhà trường là điều hết sức cần thiết
khơng những góp phần phát triển thể lực, trí tuệ, kĩ năng ứng xử hợp lí các tình
huống trong cuộc sống, thói quen và kĩ năng làm việc mà cịn kích thích học
sinh học tập tốt “Chơi vui, học càng vui”. Sau những giờ học căng thẳng với
những bài toán khó phải động não suy nghĩ, những bài văn phải vận dụng tư
duy, các trò chơi dân gian thú vị sẽ là món ăn tinh thần bổ ích sảng khối cho
học sinh, tạo khơng khí vui tươi cởi mở. Học sinh gần gũi thân thiện nhau hơn
bởi những trò chơi có tính hài hước, dí dỏm thể hiện sự tương tác khi chơi.
Trò chơi dân gian được gắn liền với mơi trường sống. Nó thường đơn giản
dễ chơi, vật dụng dễ tìm, khơng tốn tiền, dễ tổ chức dù trong khơng gian hẹp
như góc sân, lớp học. Tất cả những trị chơi có chung một mục đích rèn luyện
sức khỏe, nhanh tay, tinh mắt, sáng tạo khéo léo, vun đắp tình cảm hồn nhiên vơ
tư cho trẻ nhất là trẻ đang độ tuổi Tiểu học. Chính vì vậy, Tổng phụ trách Đội
phải biết lựa chọn các nội dung hoạt động, các trị chơi dân gian thú vị mang
tính giáo dục theo từng chủ đề như: Rèn luyện và phát triển khả năng ngơn ngữ, rèn
luyện tính đồn kết, rèn luyện sự vận động khéo léo, tăng cường thể lực, tăng
-2-

cường trí tuệ, tăng cường tính thẩm mỹ… vào các hoạt động vui chơi, giải trí trong
nhà trường nhằm đảm bảo các em được thực sự “Chơi mà học, học mà chơi”.
II. THỰC TRẠNG:
1. Thực trạng về công tác chỉ đạo và thực hiện hướng dẫn của ngành:
Trong những năm gần đây, hoạt động Đội trong nhà trường luôn nhận
được hướng dẫn và chỉ đạo sát sao của Phòng Giáo dục và Đào tạo Thành phố
cũng như Hội đồng Đội Thành phố Thanh Hoá, sự quan tâm tạo điều kiện về
mọi mặt của Ban giám hiệu nhà trường song hiệu quả và chất lượng mà hoạt
động Đội mang lại thật sự chưa đạt hiệu quả cao so với nhu cầu phát triển của
trẻ, theo tơi vì một số ngun nhân sau:
Năm học 2008 - 2009 là năm học đầu tiên thực hiện chỉ thị 40 của Bộ
Giáo dục và Đào tạo về việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học
thân thiện - học sinh tích cực”. Từ đó đến nay nhà trường đã ln xây dựng kế
hoạch cụ thể và đã triển khai tốt việc thực hiện chương trình hoạt động theo chỉ
thị của Bộ, hướng dẫn của ngành.
Trong 2 mục tiêu, 5 yêu cầu và 5 nội dung của chỉ thị 40 có nội dung: “Tổ
chức các trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí tích cực khác phù
hợp với lứa tuổi của học sinh”. Tuy nhiên tôi thấy hoạt động này chưa được phát
huy tốt ở trong nhà trường. Nhà trường chỉ tổ chức cho học sinh tham gia trò
chơi vào các ngày lễ lớn trong năm học thường là 20/10, 20/11, 22/12, 26/3
hằng năm chứ chưa có hướng dẫn, tổ chức các trò chơi dân gian thường ngày
cho các em trong các giờ ra chơi, sinh hoạt 15 phút, các tiết hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp. Do khả năng am hiểu về trò chơi dân gian của đại đa số GV
trong trường chưa có kỹ năng tổ chức cho phù hợp, do đó việc phát huy tốt trị
chơi dân gian vào nhà trường còn hạn chế.
2. Đối với tổ chức Đoàn - Đội:
2.1. Đối với Tổng phụ trách Đội:
Dù đã được tập huấn về kỹ năng nghiệp vụ cơng tác Đội, song bản thân
đồng chí Tổng phụ trách Đội còn thiếu kinh nghiệm quản lý và phương pháp tổ
chức các hoạt động Đội, kinh nghiệm tổ chức các trò chơi dân gian cho các em học

sinh. Do chưa nắm vững về quy trình và hướng dẫn trị chơi dân gian, đồng chí mới
hiểu biết về các trị chơi dân gian qua tài liệu và bằng kinh nghiệm bản thân chơi
các trò chơi thời thơ ấu. Chưa được trải nghiệm một trường lớp đào tạo nào về cách
thức, quy trình tổ chức các trị chơi dân gian bài bản, nên việc tổ chức cho các em
học sinh được chơi các trò chơi dân gian trong nhà trường còn gặp nhiều khó khăn và
hạn chế.
2.2. Đối với Đồn thanh niên:
Số lượng Đoàn viên quá mỏng và đa số các đồng chí khả năng am hiểu về
trị chơi dân gian khơng có.
Các đồng chí đều ở xa trường, trong độ tuổi cịn trẻ con cịn nhỏ và đa số
đồng chí tham gia đứng lớp 2 buổi trên ngày nên việc tổ chức cho Đoàn viên
tham gia cùng Đội tổ chức các hoạt động của Đội còn hạn chế.
3. Đối với giáo viên phụ trách lớp:
-3-


Một số đồng chí giáo viên chủ nhiệm chưa hiểu hết được tầm quan trọng của
hoạt động Đội. Chưa ý thức được trách nhiệm của mình với cơng tác Đội, cứ nghĩ
việc tổ chức, điều hành các hoạt động Đội là của giáo viên Tổng phụ trách Đội.
Giáo viên chưa tạo được mơi trường nhằm kích thích học sinh hứng thú khi vui chơi.
Các đồng chí cịn bỡ ngỡ, chưa nắm vững nguyên tắc, quy trình, cách thức tổ
chức các trò chơi dân gian để hướng dẫn các em chơi đảm bảo lồng ghép được việc
giáo dục ý nghĩa, tác dụng của trò chơi cho học sinh.
Hầu hết trong các tiết “ Hoạt động Giáo dục ngoài giờ lên lớp” giáo viên tổ
chức cho các em chơi các trò chơi chỉ dựa trên kinh nghiệm bản thân và tài liệu do
cấp trên cung cấp nên hạn chế cả về số lượng và chất lượng các trò chơi.
4. Đối với học sinh:
Đặc điểm tâm sinh lí của học sinh Tiểu học là ham thích sự vui nhộn,
thích khám phá những điều mới lạ đặc biệt là các trò chơi. Các em muốn hịa
mình vào các trị chơi tìm sự thỏa mái thư giãn sau tiết học căng thẳng. Nhưng

cũng mau nhàm chán, nếu các trị chơi đơn điệu khơng hấp dẫn lôi cuốn.
Trong thực tế từ nhiều năm qua, đầu giờ học, giờ ra chơi, học sinh chỉ hay
chơi tự do, tự phát như: chạy nhảy đuổi nhau, có khi lại nghịch đất, nghịch đá, hoặc
chơi trị chơi thường khơ khan, gị ép, lặp đi, lặp lại nhiều lần khơng theo chủ đề,
thậm chí các em cịn chơi các trị chơi nguy hiểm cho sức khoẻ và tính mạng của
bản thân như phi tiêu, ném đá vào nhau, vật nhau. Bất kể trời mưa, trời nắng các
em lăn lộn chơi trên sân cỏ gây mất vệ sinh, khi vào học các em mồ hơi nhễ nhại,
đầu tóc, trang phục khơng gọn gàng chưa đảm bảo vệ sinh…Đa số các em còn rụt
rè, thiếu tự tin, kĩ năng làm việc theo nhóm cịn hạn chế, khả năng ứng xử trước các
tình huống không linh hoạt.
Các em cũng đã tổ chức chơi một số trò chơi dân gian nhưng chỉ dựa
trên kinh nghiệm bản thân và khơng có sự hướng dẫn, tổ chức cụ thể của các
anh chị phụ trách nên kỹ năng chơi của các em chưa tốt, chưa mạnh dạn, tự
tin khi chơi.
Từ những thực trạng trên, khi viết sáng kiến kinh nghiệm tơi đã tìm hiểu
khả năng nhận biết của học sinh qua khảo sát và đề ra một số tiêu chí của học
sinh về các trị chơi dân gian như sau:
Tổng số 824 học sinh:
T
T
1
2
3
4
5
6

Nội dung
Ham thích trị chơi dân gian
Hiểu biết về trò chơi dân gian

Mạnh dạn tự tin khi tham gia hoạt
động
Thể hiện tinh thần đoàn kết
Biết tự tổ chức trò chơi
Sáng tạo trong khi chơi trò chơi

Khối 1
173
100/173
80/173
90/173

Khối 2
174
110/174
90/174
90/174

Khối 3
156
115/156
65/156
80/174

Khối 4
169
120/169
75/169
80/169

Khối 5
152
125/152
90/152
85/152

140/173
60/173
40/173

150/174
60/174
50/174

130/156
50/156
45/156

130/169
70/169
50/169

135/152
75/152
55/152

Qua thực tế khảo sát, tôi đánh giá như sau:
-4-

- Sự ham thích các trị chơi dân gian ở các khối lớp tương đối cao, các em
thích chơi các trò chơi dân gian nhưng sự hiểu biết về trò chơi tỉ lệ còn thấp ở tất
cả các khối.
- Các em chưa mạnh dạn, tự tin và còn rụt rè khi tham gia trò chơi, kỹ
năng chơi còn hạn chế.
- Đa số các em đều thể hiện được tinh thần đồn kết, tương trợ lẫn nhau
khi tham gia trị chơi.
- Khả năng tự tổ chức trò chơi và thể hiện được sáng tạo khi chơi trò chơi
chưa cao. Một số em có thể tự tổ chức được một số trị chơi dân gian tuy nhiên
chưa thể hiện được sự sáng tạo khi chơi trò chơi.
- Phương tiện để các em tổ chức các trị chơi chưa phong phú.
- Chưa có thưởng, phạt, khen, chê và đánh giá thi đua trong các trò chơi
nên chưa tạo được hứng thú khi vui chơi.
Từ những thực trạng nêu trên tôi đã suy nghĩ tìm ra nhiều biện pháp thực
hiện và áp dụng thành công một số kinh nghiệm “ Chỉ đạo tổ chức các trị chơi
dân gian nhằm nâng cao chất lượng cơng tác Đội ở trường Tiểu học Đơng Vệ
1”. Đưa trị chơi dân gian vào các hoạt động vui chơi, giải trí nhằm đảm bảo tạo
được sân chơi bổ ích cho các em học sinh và nâng cao chất lượng công tác Đội
trong nhà trường.
III. MỘT SỐ GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. Giải pháp chung:
Thực hiện nghiêm túc kế hoạch năm học, kế hoạch hoạt động Đội, kế
hoạch Hoạt động ngồi giờ lên lớp.
Phát huy cao độ vai trị nịng cốt của hoạt động Đội từ trong các hoạt động
tập thể của các Chi đội, các lớp sao nhi đồng qua các hoạt động ngoài giờ lên
lớp, các hoạt động vui chơi, giải trí trong giờ ra chơi, sinh hoạt 15 phút, các hoạt
động ngoại khoá giúp các em biết tự quản, tổ chức các hoạt động và tham gia
tích cực vào các hoạt động của Đội. Trong đó Ban giám hiệu nhà trường, các
giáo viên chủ nhiệm là các anh chị phụ trách.
Đoàn Thanh niên và các đoàn thể quần chúng trong trường cần phối kết

hợp trong việc tổ chức chỉ đạo tốt hoạt động Đội, tổ chức tốt các Trò chơi dân
gian cho các em nhằm nâng cao hiệu quả chất lượng giáo dục tồn diện.
Bản thân tơi là Phó hiệu trưởng phụ trách “ Hoạt động Giáo dục ngồi
giờ lên lớp ” tơi chỉ đạo GV Tổng phụ trách Đội xây dựng, thiết kế các hoạt
động, các trị chơi gắn liền q trình học tập của các em học sinh, gắn liền
với nội dung các chủ điểm của kế hoạch hoạt động ngoài giờ lên lớp để tổ
chức cho các em được hoạt động vui chơi đúng với khả năng của lứa tuổi.
2. Một số giải pháp cụ thể:
2.1. Đối với công tác chỉ đạo và thực hiện hướng dẫn của ngành:
Chỉ đạo thực hiện nghiêm túc theo chương trình “Hoạt động giáo dục ngồi
giờ lên lớp” 4 tiết/ tháng đối với các đồng chí giáo viên chủ nhiệm, các hoạt động vui
chơi giải trí ngồi giờ học đối với tổ chức Đoàn - Đội và giáo viên chủ nhiệm lớp.
-5-


Chỉ đạo cho Chi đoàn Thanh niên, các giáo viên chủ nhiệm tham gia tích
cực vào cơng tác tổ chức các hoạt động vui chơi giải trí ngồi giờ lên lớp hỗ trợ
cùng Tổng phụ trách Đội.
Tham mưu cho đồng chí Hiệu trưởng tạo điều kiện cơ sở vật chất, kinh
phí, phương tiện phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động, trò chơi.
Lồng ghép kế hoạch của Đội, kế hoạch “ Hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp”, kế hoạch tổ chức các hoạt động vui chơi ngoài giờ học vào kế hoạch
nhà trường và đưa vào tiêu chí đánh giá thi đua đối với cá nhân và tập thể lớp.
+ Xây dựng kế hoạch, phân công và đưa vào tiêu chí thi đua cụ thể cho
từng tổ chức, cá nhân.
+ Thi đua khen thưởng, đánh giá xếp loại các hoạt động theo từng tháng
hoặc từng mảng hoạt động.
2.2. Đối với tổ chức Đoàn - Đội:
2.2.1. Đối với Tổng phụ trách:
Vào đầu năm học tôi tiến hành khảo sát cụ thể, toàn diện các đặc điểm của

Liên đội để nắm bắt những đặc điểm, tình hình của từng khối lớp, địa bàn sinh
sống của học sinh. Bám sát chương trình hoạt động của Hội đồng Đội Thành
phố, kế hoạch “ Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp” của nhà trường từ đó chỉ
đạo đồng chí Tổng phụ trách Đội xây dựng kế hoạch hoạt động sao cho phù hợp
với tình hình đặc điểm của Liên đội.
Tiếp tục học hỏi, tìm hiểu thêm trên mạng, sách báo về các trò chơi dân
gian Việt Nam để nắm vững kỹ năng tổ chức các trị chơi dân gian, từ đó thiết
kế các hoạt động vui chơi phù hợp cho các em học sinh.
Nắm vững đặc điểm tâm lý của học sinh Tiểu học nói riêng, thiếu nhi nói
chung đó là các em ln hiếu động, tị mị, ham chơi nhưng cũng dễ nhàm chán
để thiết kế các hoạt động, các trò chơi đan xen, thay đổi nhiều hình thức khác
nhau trong cùng một nội dung nhằm tập trung sự chú ý và hẫp dẫn các em, kích
thích các em tích cực tham gia.
Nắm vững được mục đích, nội dung, chủ đề, tác dụng của hoạt động, trò
chơi để thiết kế các mảng hoạt động, các trò chơi đúng với nội dung chủ đề.
Cân nhắc lựa chọn các hoạt động, trò chơi phù hợp với học sinh để đạt
được hiệu quả giáo dục cao nhất. Thống kê và phân loại từng đối tượng học
sinh, nắm vững nhu cầu và trình độ của đối tượng tham gia để thiết kế các hoạt
động, trò chơi phù hợp với các em.
Xây dựng kế hoạch hoạt động vui chơi cụ thể, chi tiết cho cả năm học và
theo từng tháng, từng tuần.
2.2.2. Đối với Đoàn thanh niên:
Tham gia chỉ đạo tổ chức Đội, tổ chức tốt các hoạt động của Đội, các hoạt
động Giáo dục ngoài giờ lên lớp, các hoạt động vui chơi, giải trí cho học sinh.
Phân cơng các đồn viên phụ trách từng mảng công việc cụ thể xuyên xuốt năm
học và theo từng hoạt động được tổ chức.
tốt các hoạt động Đội, các hoạt động vui chơi ngoài giờ học cho học sinh.
-6-

2.3. Đối với giáo viên chủ nhiệm:
Thực hiện nghiêm túc chương trình 4tiết/ tháng “ Hoạt động giáo dục
ngồi giờ lên lớp” của nhà trường. Phối hợp cùng tổ chức Đoàn - Đội tổ chức
các hoạt động vui chơi cho học sinh trong giờ ra chơi, sinh hoạt 15 phút, các
hoạt động ngoại khoá.
Mỗi cán bộ giáo viên chủ nhiệm là anh chị phụ trách của Chi đội, của lớp
mình nhận thức thông suốt chức năng trách nhiệm phụ trách của người giáo
viên. Mỗi giáo viên sẽ là quản trò, người bạn lớn với các em học sinh để tổ chức
và chơi cùng các em, giáo dục các em tính đồn kết, vun đắp tình cảm hồn nhiên
vơ tư cho các em học sinh thơng qua các trị chơi dân gian của dân tộc. Thực sự
coi nhiệm vụ chăm sóc hoạt động Đội, hoạt động vui chơi của học sinh cũng
như nhiệm vụ chuyên môn. Phối kết hợp cùng Ban giám hiệu, Chi đoàn thanh
niên, Tổng phụ trách Đội tổ chức hiệu quả các hoạt động cho học sinh để các em
thực sự “Chơi mà học, học mà chơi”.
2.4. Đối với học sinh:
Đầu năm học kiện toàn tổ chức, sinh hoạt các Chi đội, các lớp theo hướng
dẫn, phân công của Tổng phụ trách, giáo viên chủ nhiệm. Có nghĩa vụ thực hiện,
tham gia các hoạt động, công tác do Tổng phụ trách đề ra theo đúng nghĩa vụ và
quyền lợi của mình.
Tích cực tham gia tìm hiểu về các trò chơi dân gian Việt Nam để đưa vào
hoạt động vui chơi của bản thân, tuyệt đối không chơi các trị chơi vơ bổ và
nguy hiểm như: lùa nhau, xơ đẩy nhau, nghịch đất đá...
Thực hiện nghiêm túc nội dung chương trình chính khố, ngoại khố của
nhà trường và của Liên đội. Chơi các trò chơi dân gian của dân tộc để rèn luyện
và phát triển khả năng ngôn ngữ, rèn luyện tính đồn kết, rèn luyện sự vận động
khéo léo, tăng cường thể lực, tăng cường trí tuệ, tăng cường tính thẩm mỹ cho
bản thân.
3. Các biện pháp thực hiện:
3.1. Khi tổ chức các trò chơi cần đảm bảo các nguyên tắc:
Nguyên tắc 1: Bảo đảm cho học sinh hiểu rõ yêu cầu, nội dung và

cách thức tổ chức trị chơi.
u cầu đối với trị chơi có tác dụng định hướng đối với q trình tổ chức
trị chơi, nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục đạo đức tương ứng.
Nội dung trò chơi giúp cho học sinh biết cần làm gì và cách thức tổ chức trị
chơi giúp cho học sinh cần phải làm thế nào trong khi chơi: Từ đó học sinh sẽ thực
hiện trị chơi được đúng hướng, với nội dung đầy đủ, với cách thức hoạt động phù
hợp. Vì vậy trước khi chơi người quản trị cần giải thích rõ ràng những yêu cầu cần
đạt, nội dung và cách thức hoạt động cần thực hiện nếu không các em sẽ tiến hành
chơi một cách tự phát, tuỳ tiện và không thu được kết quả mong muốn.
Nguyên tắc 2: Bảo đảm phát huy tính tích cực, độc lập sáng tạo của
học sinh trong quá trình tổ chức chơi.
Học sinh không những là đối tượng của hoạt động dạy cũng như của hoạt
-7-


động giáo dục mà điều quan trọng hơn, các em là chủ thể nhận thức vì vậy
trong quá trình tổ chức trò chơi, cần quan tâm đến các mức độ tham gia của học
sinh từ thấp đến cao:
+ Giáo viên chọn, hướng dẫn và tổ chức trò chơi. (Áp dụng đối với học
sinh khối 1, khối 2).
+ Giáo viên chọn và hướng dẫn trò chơi, còn học sinh tự tổ chức trò chơi.
(Áp dụng đối với học sinh khối 3, 4, 5).
+ Giáo viên chọn trò chơi, còn học sinh tự nghiên cứu và tự tổ chức trò
chơi. (Áp dụng đối với học sinh khối 3, 4, 5).
+ Học sinh tự chọn, tự hướng dẫn và tổ chức trò chơi. (Áp dụng đối với
học sinh khối 4, 5).
Nguyên tắc 3: Đảm bảo tổ chức trị chơi được tự nhiên, khơng gị ép.
Khi tổ chức các trị chơi tơi thường giúp học sinh tham gia một cách tự
nhiên khơng gị ép, các em được vui chơi thoải mái.
Nguyên tắc 4: Bảo đảm luân phiên các trò chơi một cách hợp lý.

Đối với học sinh tiểu học, khả năng chú ý có chủ định và hứng thú chưa
thật bền vững. Do đó tơi khơng tổ chức một trị chơi q dài mà căn cứ vào yêu
cầu giáo dục, căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý của học sinh để lựa chọn trị chơi
thích hợp, để có thể ln phiên nhau giúp học sinh chuyển hướng chú ý và hứng
thú một cách hợp lý .
Nguyên tắc 5: Bảo đảm tổ chức trò chơi với tinh thần thi đua đồng đội.
Trong khi tổ chức cho học sinh chơi các trị chơi có tính chất đồng đội, tôi
luôn quan tâm đến yếu tố thi đua có chuẩn và thang đánh giá thành tích của cá nhân
cũng như thành tích chung của đồng đội. Nhờ vậy ln kích thích được tính tích
cực phấn đấu của học sinh vì thành tích bản thân, vì thành tích đồng đội mà mình là
thành viên. Qua đó vun đắp cho em ý thức đồng đội, tình đồn kết, tình bạn thân ái.
3.2.Trong q trình tổ chức trị chơi cho học sinh tơi ln tiến hành theo
quy trình sau:
3.2.1. Chuẩn bị tổ chức trò chơi.
Thiết kế giáo án.
+ Tên trò chơi.
+ Mục đích giáo dục của trị chơi: Qua trị chơi cần đạt những yêu cầu
giáo dục gì về tri thức, thái độ và hành vi.
+ Các phương tiện phục vụ cho việc tổ chức trò chơi (tùy thuộc vào trò
chơi) nêu lên những phương tiện vật chất.
+ Các giải thưởng (nếu có).
+ Nội dung trị chơi, các hoạt động với cách tiến hành cụ thể.
+ Chuẩn và thang đánh giá, nếu cần ví dụ đối với trị chơi chuẩn đánh giá
là phần hát đúng bài đồng dao, rõ ràng mạch lạc và thang đánh giá từ 1điểm đến
10 điểm ( Mục đích để đánh giá thứ hạng của các đội).
+ Chuẩn bị đầy đủ và có chất lượng các phương tiện tổ chức.
3.2.2. Tổ chức trò chơi cho học sinh.
- Nêu tên trị chơi và giải thích ngắn gọn ý nghĩa của trò chơi.
-8-

- Nêu yêu cầu của trò chơi.
- Phổ biến luật chơi.
- Nêu rõ cách chơi, hiệu lệnh, phần việc cách thức làm việc.
- Cơng bố trọng tài.
- Tiến hành trị chơi.
Hơ hiệu lệnh dứt khốt cho các nhóm đồng loạt tiến hành. Trọng tài chú ý
quan sát, điều chỉnh, giúp đỡ các thành viên về cách chơi, kịp thời uốn nắn
những lệch lạc.
3.2.3. Kết thúc trò chơi.
- Trọng tài tập hợp học sinh để nhận xét, đánh giá chung (cá nhân và
nhóm hoặc tổ) cho học sinh tham gia đánh giá.
- Làm một số động tác thư giãn (nếu chơi trị chơi vận động).
- Tính tổng điểm của từng nhóm và công bố kết quả.
- Tuyên dương học sinh, đặc biệt là nhóm có cố gắng hơn.
3.3. Sưu tầm và chọn lọc các trò chơi phù hợp với đối tượng học sinh (Có
phụ lục kèm theo)
Như chúng ta đã biết, trò chơi dân gian Việt Nam rất phong phú, đa dạng nhưng khơng phải trị chơi
nào cũng phù hợp với học sinh. Vì thế, giáo viên nên có sự cân nhắc lựa chọn cho phù hợp nếu không sẽ không
đạt hiệu quả, phản tác dụng giáo dục. Ngoài vốn hiểu biết sẵn có tơi tìm hiểu thêm trên mạng, trong sách báo,
cẩm nang 100 trò chơi dân gian Việt Nam của Hội đồng Đội Trung ương cung cấp. Sau khi sưu tầm các trị chơi
tơi phân loại và giới hạn một số trị chơi cụ thể như sau:

Nhóm
Trị chơi
Nhóm 1: Trò chơi luyện tinh mắt dẻo
Trồng nụ trồng hoa, nhảy lò cò, nhảy
chân.
dây, đá cầu, bắn bi , nu na nu nống...
Nhóm 2: Trị chơi luyện sự phán đốn, Ơ ăn quan, cờ gánh, chơi chuyền…

tính tốn chính xác.
Nhóm 3: Trò chơi thể hiện sự nhanh nhẹn, Kéo co, rồng rắn lên mây, cướp cờ,
khéo léo phát huy tinh thần tập thể.
nhảy bao bố…
Nhóm 4: Trị chơi rèn lun sự phán
Bịt mắt bắt dê, bỏ khăn...
đốn, thính tai.
Mỗi trị chơi phải được tổ chức ở không gian phù hợp, đảm bào độ an
tồn cho học sinh thì mới phát huy được tác dụng của nó:
- Tận dụng khơng gian rộng, thống cho học sinh chơi các trị chơi như:
Rồng rắn lên mây, bịt mắt bắt dê, mèo đuổi chuột, nhảy dây, nhảy lò cò… nhằm
rèn luyện và phát triển thể lực.
- Trong lớp học, góc lớp: nên cho học sinh chơi theo nhóm: ơ ăn quan,
chơi chuyền, kéo cưa lừa xẻ, nu na nu nống...
Đặc biệt, đặc trưng của trò chơi dân gian là khi chơi các em không bao
giờ hùng hục chơi mà các em vừa chơi vừa hát hoặc đọc lời đồng dao. Từ những
thông tin thu được, tôi hướng dẫn cho học sinh học thuộc các bài đồng dao để
tạo hào hứng trong khi chơi.
Ví dụ :
Chơi chuyền:
“Chuyền chuyền một… một một đôi
-9-


Chuyền chuyền hai... hai hai đôi...”
Kéo cưa lừa xẻ:
“Kéo cưa lừa xẻ
Ơng thợ nào khỏe
Về an cơm vua...”
Nhảy lị cị:

“Nhảy lị cị…
Cho cái giị nó khỏe…”
Tập tầm vơng:
‘Tập tầm vơng tay khơng, tay có
Tập tầm vó tay có tay khơng...”
3.4.Chuẩn bị đồ dùng, lời đồng dao, địa điểm tổ chức.
3.4.1. Chuẩn bị đồ dùng:
Đồ dùng của trò chơi dân gian rất phong phú và mang đặc thù riêng biệt,
mỗi trò chơi có mỗi loại đồ dùng tương ứng mà khi thiếu nó chúng ta khơng thể
thực hiện được. Ví dụ: Trị chơi “Bịt mắt bắt dê” khơng thể thiếu tấm khăn bịt
mắt, hay trị chơi “Nhảy bao bố” nếu khơng có bao thì cũng khơng thể tổ chức
được. Chính vì vậy trước khi tổ chức một trò chơi dân gian nào đó, giáo viên
cần phải tìm hiểu trước cách chơi, luật chơi cũng như các đồ dùng trong trò chơi
cần đến để từ đó chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cần thiết cho trò chơi được tổ chức
tốt.
3.4.2. Chuẩn bị lời đồng dao:
Đa số trị chơi dân gian chỉ có thể tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao.
Chính vì vậy, cần cho các em làm quen và thuộc với lời đồng dao trước khi
hướng dẫn các em chơi. Khi các em đã thuộc lời đồng dao mới tổ chức cho các
em chơi các trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó.
3.4.3. Chuẩn bị địa điểm chơi:
Với loại hình trị chơi dân gian mang tính tập thể thì số lượng người chơi
đơng, nên cần địa điểm phải có diện tích rộng thống, bằng phẳng và sạch sẽ
như: Kéo co, cướp cờ, nhảy bao bố… Nhưng cũng có những trị chơi tĩnh, các
em hay chơi theo các nhóm nhỏ như: Tập tầm vông, chi chi chành chành, ô ăn
quan, chuyền thẻ… thì chỉ cần một khoảng sân nhỏ hoặc trong góc lớp học cũng
có thể tổ chức chơi. Chính vì vậy, giáo viên cần nắm vững cách chơi, luật chơi,
đặc điểm của từng trò chơi và tuỳ vào điều kiện thời tiết cho phép để từ đó lựa
chọn địa điểm chơi thích hợp trước khi tổ chức cho các em chơi.
3.5. Quy định thời gian tổ chức chơi.

Không phải trong giờ ra chơi nào cũng tổ chức trò chơi dân gian, nếu tổ
chức thường xuyên thì dễ gây cho các em sự nhàm chán và quỹ thời gian không
cho phép. Vì vậy căn cứ vào tình hình thực tế Đội đã lên kế hoạch quy định cho
các lớp tổ chức trò chơi vào những giờ giải lao vào các ngày thứ hai, thứ tư, thứ
sáu hằng tuần.
Lên lịch trò chơi cụ thể từng tháng:
Thời gian
Trò chơi
- 10 -


Tháng 9,10
Tháng 11,12

Kéo co, ô ăn quan, đá cầu, rồng rắn lên mây, mèo đuổi chuột.
Chơi chuyền thẻ, kéo co, nhảy nụ xịe hoa, nhảy lị cị, nhảy ơ
tiếp sức, nhảy dây, dung dăng dung dẻ.
Tháng 1,2,3
Cờ gánh, bịt mắt bắt dê, tập tầm vông, cướp cờ, bắn bi, tạt
lon, nu na nu nống, cá sấu lên bờ.
Tháng 4,5
Ôn luyện các trò chơi đã biết.
Dựa vào lịch trò chơi đã đề ra, hằng tuần Tổng phụ trách Đội xây dựng kế
hoạch tổ chức các trò chơi, triển khai, phổ biến đến các giáo viên chủ nhiệm và
học sinh trong tiết chào cờ đầu tuần, tổ chức cho học sinh chơi vào thứ hai và
thứ tư và thứ sáu trong tuần.
Lập kế hoạch, sắp xếp trò chơi cho các em theo từng buổi đảm bảo sức
khỏe, đảm bảo điều kiện thời tiết.
3.6. Hịa mình với thế giới trẻ thơ.
Để tạo hứng thú cho học sinh, giáo viên nên chủ động thay đổi trị

chơi một cách hợp lí để khơng gây nhàm chán. Trò chơi phải thay đổi tùy
theo địa điểm chơi, không gian chơi, không lặp đi lặp lại nhiều lần. Giáo
viên phải là người quản trị có kĩ năng tổ chức trị chơi và hịa mình với trẻ,
cùng chơi với các em như người bạn lớn. Trong trò chơi, người quản trị rất
quan trọng, cuộc chơi có hào hứng hấp dẫn hay không là nhờ sự khéo léo,
linh hoạt, nhạy bén của người quản trị. Trong q trình tổ chức trị chơi cho
học sinh chúng tơi ln gần gũi, động viên, vui vẻ cởi mở tạo khơng khí vui
tươi hào hứng bằng dáng vẻ hài hước, dí dỏm, hấp dẫn gây tiếng cười, làm
cho học sinh cảm thấy thỏa mái và sảng khối trong khi chơi. Qua đó học
sinh mạnh dạn tự tin hơn, sẵn sàng bày tỏ nguyện vọng của mình với thầy cơ
và tự khẳng định được mình trong tập thể.
3.7. Nhân rộng các trị chơi trong tồn trường.
Một trong những nội dung “Xây dựng trường học Thân thiện - học sinh
tích cực” là cơng tác đưa trị chơi dân gian vào trường học. Ngay từ đầu năm học
thơng qua kế hoạch năm học tơi thấy cịn hạn chế trong công tác này nên đã
mạnh dạn đề xuất “Tổ chức trò chơi dân gian trong nhà trường”. Qua hội nghị
đầu năm, các tổ đã thảo luận bàn bạc và thống nhất đưa chỉ tiêu phát động các
trò chơi dân gian trong các tổ và chọn lớp 5 xây dựng điển hình. Hằng tháng
họp tổ có đánh giá rút kinh nghiệm tổ chức. Thông qua tổ chuyên môn xây dựng
chuyên đề tổ chức các trò chơi dân gian cho các lớp, tổ chức cho giáo viên chủ
nhiệm tập huấn các trị chơi mà tơi đã xây dựng, thiết kế, nhân rộng cho tất cả
các lớp trong trường.
3.8. Thi đua tìm hiểu các trị chơi dân gian.
Để làm giàu cho kiến thức trị chơi dân gian, ngồi các trị chơi phổ biến,
tơi cịn chỉ đạo GV Tổng phụ trách Đội tổ chức cho các em thi tìm hiểu thêm các
trị chơi dân gian khác mà các em có thể biết. Tổ chức cho các em thi đua tìm xem
lớp nào biết thêm nhiều trị chơi hơn qua hình thức tổ chức cho các em chơi “Tiếp
- 11 -

sức”, “Quản trò giỏi” vào tiết chào cờ đầu tuần tuần thứ 4 hằng tháng. Qua việc
này giúp học sinh biết thêm nhiều trò chơi mới, phát huy được kĩ năng nhanh
nhẹn, sáng tạo, tinh thần tập thể, bởi trò chơi dân gian rất đa dạng, phong phú nếu
chúng ta biết phát huy tốt.
4. Kết quả:
Qua kết quả tổ chức thực hiện, nhờ sự quan tâm, giúp đỡ và chỉ đạo sát sao
của Ban giám hiệu nhà trường, sự phối kết hợp của các giáo viên chủ nhiệm, các tổ
chức đoàn thể trong và ngoài nhà trường, cố gắng của bản thân, áp dụng các mơ hình
hoạt động, các trị chơi thú vị phù hợp với lứa tuổi và nội dung của từng chủ điểm,
từng phong trào thi đua. Với những thiết kế hoạt động của mình, phong trào hoạt
động Đội của nhà trường đã thu được kết quả khả quan. Học sinh hào hứng khi vui
chơi, tích cực tham gia các hoạt động của tổ chức Đội cụ thể là: Kết quả học tập và
các hoạt động vui chơi đã có nhiều tiến bộ rõ rệt:
- Các em tích cực tham gia tìm hiểu các trị chơi dân gian.
- Đa số các em nắm vững được cách thức chơi một số trò chơi dân gian.
- Biết cách tổ chức trò chơi, thuộc được nhiều bài hát đồng dao.
- Qua việc chơi trò chơi giúp các em rèn được thể chất, phản xạ nhanh,
khéo léo, thể hiện tinh thần tập thể, đồn kết gắn bó với nhau hơn.
- Sau giờ chơi các em có hứng thú tích cực tham gia vào các hoạt động
học tập, chất lượng học tập nâng lên rõ ràng.
- Mở rộng kiến thức và có thêm hiểu biết về trò chơi dân gian.
- Hứng thú tham gia các trị chơi một cách tích cực khơng những các em
tham gia mà còn động viên các bạn cùng tham gia.
Kết quả được đánh giá cụ thể như sau:
Tổng số 824 học sinh:
TT
1
2
3

Nội dung

Khối 1

Khối 2

Khối 3

Khối 4

Khối 5

173 em 174 em 156 em 169 em 152 em
173/173 174/174 156/156 169/169 152/152
155/173 160/174 140/156 150/169 142/152
170/173 174/174 156/156 169/169 152/152

Ham thích trị chơi dân gian
Hiểu biết về trị chơi dân gian
Mạnh dạn tự tin khi tham gia
hoạt động
Thể hiện tinh thần đoàn kết
173/173 174/174 156/156 169/169 152/152
Biết tự tổ chức trò chơi
130/173 140/174 125/156 140/169 145/152
Sáng tạo trong khi chơi trò chơi 70/173 100/174 115/156 125/169 135/152

4
5
6

5. Bài học kinh nghiệm:
Đối với trẻ thơ, những trò chơi dân gian là một trong những yếu tố hình
thành nên bản sắc văn hóa dân tộc, là nguồn sữa ni dưỡng thế giới tinh thần,
là nhịp cầu nối tâm thức các em với mọi bài học về cuộc sống xã hội bởi vì nó
có sức hấp dẫn, lơi cuốn mạnh mẽ nhất đối với các em. Tổ chức cho các em chơi
các trò chơi dân gian là phương tiện giúp các em phát triển ngơn ngữ, phát triển
tình cảm, đạo đức, tình đoàn kết, rèn luyện thể lực, mở rộng nhận thức, tình yêu
thiên nhiên, yêu quê hương đất nước. Bằng những biện pháp tích cực có đầu tư
- 12 -


nghiên cứu khắc phục những hạn chế nhất định. Tôi đã giúp các em thỏa mãn
nhu cầu vui chơi, giải trí, kích thích học sinh học tập tốt góp phần thắng lợi
trong cuộc vận động “Xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực” và
nâng cao chất lượng hoạt động Đội trong nhà trường.
Trên đây là một số kinh nghiệm chỉ đạotổ chức trò chơi dân gian cho học
sinh Tiểu học Đơng Vệ 1- Thành phố Thanh Hố. Rất mong nhận được sự đóng
góp ý kiến của đồng nghiệp.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. KẾT LUẬN
Hoạt động của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh trong nhà trường
là hoạt động của học sinh tham gia vào các tổ chức quần chúng cách mạng của
Đảng, thể hiện sinh động nguyên lý giáo dục của Đảng là học đi đôi với hành,
nhà trường gắn liền với xã hội. Qua hoạt động học tập, vui chơi của tổ chức Đội
giáo dục và rèn luyện cho các em trí tuệ, phẩm chất đạo đức, tinh thần làm chủ
tập thể Xã hội chủ nghĩa, xây dựng cho các em ý thức trách nhiệm, năng lực tự
quản trong học tập và rèn luyện, năng lực tổ chức các hoạt động vui chơi giải trí
ngồi giờ học cho bản thân. Giúp các em tích luỹ được kinh nghiệm thực tế bổ
xung vào những kiến thức tiếp thu trong sách vở.
Trong những năm qua, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh trường

Tiểu học Đơng Vệ 1 đã và đang khẳng định được vị trí của mình, thể hiện rõ sự
phát triển cả về số lượng và chất lượng hoạt động. Để đạt được kết quả này, bản
thân chỉ đạo tổ chức Đội trong nhà trường đã có những đổi mới về các loại hình
hoạt động, tổ chức được các sân chơi bổ ích giúp các em “Chơi mà học, học mà
chơi” gắn với truyền thống dân tộc nên đã thu hút trẻ em vào tổ chức, tạo cho
mọi Đội viên, thiếu niên, nhi đồng phát huy mọi khả năng của mình trong hoạt
động Đội.
II. NHỮNG ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ
1. Đối với Nhà trường:
Có kế hoạch chỉ đạo chặt chẽ và đồng thời xây dựng chuyên đề tổ chức
trò chơi dân gian cho học sinh Tiểu học, đưa vào chỉ tiêu phấn đấu trong tiêu chí
“Xây dựng trường học Thân thiện - học sinh tích cực” có tổng kết báo cáo điển
hình để rút kinh nghiệm.
cho các hoạt động của Đội nhằm phát huy tối đa tác dụng của các hoạt
động Đội trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
2. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo:
Tăng cường sự chỉ đạo phối hợp hoạt động Đội với “Hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp”, hoạt động vui chơi giải trí của học sinh ở các trường, phổ
biến thêm các tài liệu về hướng dẫn các trò chơi dân gian trong trường học. Tạo
điều kiện tập huấn cho giáo viên học tập thơng qua xây dựng một trường thí
điểm để giáo viên có điều kiện tham quan học hỏi kinh nghiệm trong việc tổ
chức trị chơi dân gian, nhằm góp phần thực hiện tốt cuộc vận động “Xây dựng
trường học Thân thiện - học sinh tích cực”.
- 13 -


3. Đối với Hội đồng Đội các cấp:
Tiếp tục duy trì việc tập huấn định kỳ các hoạt động Đội. Hoạt động Giáo
dục ngoài giờ lên lớp, bổ xung thêm các trị chơi dân gian vào chương trình tập
huấn. Thường xuyên tổ chức các chương trình giao lưu học tập kinh nghiệm cho

đội ngũ Tổng phụ trách Đội.
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hoá, ngày 10 tháng 4 năm 2015
Cam kết khơng COPPY
Người viết

Lê Thị Tâm

PHỤ LỤC
THIẾT KẾ TRỊ CHƠI
- 14 -


Nhóm 1: Trị chơi luyện tinh mắt dẻo chân.
TRỊ CHƠI: ĐÁ CẦU
1. Mục đích:
- Trị chơi đơn giản, dễ chơi với khối lượng vận động tốt, đa dạng đặc biệt
là chân giúp các em tăng cường thể lực, nâng cao khả năng khéo léo, khả năng
phản ứng nhanh, mắt tinh đặc biệt đây là trò chơi giúp các em phát triển chân
khéo léo, tạo dáng chân thẳng, dài.
2. Chuẩn bị:
Dụng cụ:
- Quả cầu, cách làm quả cầu:
Lấy 1 miếng cao su dày hoặc một miếng bìa dày (cao cu dễ nảy hơn), sau
đó cắt một hình trịn đường kính 4cm làm đế. Đóng 1 cái đinh từ 2,5cm đến 4cm
vào chính giữa xuyên từ dưới lên mặt trên. Lấy ba hay bốn chiếc lơng gà rồi
dùng dải băng dính buộc phần ống của chiếc lông gà đầu tiên vào cái đinh, quấn
xung quanh 1 vòng, rồi cứ thế buộc nốt những chiếc lơng gà cịn lại, buộc từng

chiếc một.
Địa điểm chơi: Khoảng đất đủ rộng để cho trẻ tham gia.
3. Các bước thực hiện:
* Giáo viên nêu tên trò chơi, cách chơi.
- Chơi 2 người: Các em quyết định thứ tự chơi và chọn số lần đá lớn nhất
trong 1 lượt, ví dụ 10 lần. Em đầu tiên bắt đầu tung cầu lên và đá bằng mắt cá
chân, gan bàn chân hay đầu gối bằng chân trái hay chân phải (không được dùng
tay). Nếu em đá hỏng hay làm rơi cầu xuống đất thì em bị mất lượt và người thứ
hai được chơi. Người thứ hai tiếp tục tung cầu và đá đến số lần quy định thì
thắng (được cống) người thua bị cống.
- Chơi nhiều người: Người chơi đứng thành vòng tròn và co một chân lên
đá vào quả kiện để chuyền đến người khác. Người nào để kiện bị rơi xuống đất
hoặc đá khơng chính xác thì bị phạt (bị cống)
- Cách cống: Người bị cống phải tung quả kiện cho người được cống đá,
người này có thể đá quả kiện ra xa hoặc gần cốt sao cho người bị cống bắt
không được quả kiện, nếu người bị cống bắt được hoặc người được cống đá
hỏng, không trúng kiện thì trị chơi được bắt đầu lại.
* Ý nghĩa của trò chơi:
Rèn luyện độ khéo léo của trẻ, làm sao để cầu không bị rơi xuống đất.
* Giáo viên cử học sinh làm trọng tài.
* Tiến hành chơi: chơi thử, chơi thật; Giáo viên quan sát giúp đỡ.
TRÒ CHƠI: NHẢY DÂY
1. Mục đích:
- Rèn luyện sự dẻo dai, khéo léo và tinh thần đoàn kết.
2. Chuẩn bị: Dụng cụ
- Dây chão hoặc dây thừng (Tuỳ điều kiện có thể chọn các loại dây khác,
miễn là chơi được).
- 15 -

Địa điểm chơi: Khoảng đất đủ rộng để cho trẻ tham gia.
3. Các bước thực hiện:
* Giáo viên nêu tên trò chơi, cách chơi.
- Các bạn nhỏ tham gia chơi oẳn tù tì tìm ra hai bạn thua cuộc để cầm dây
quất. Hai bạn bị thua cầm hai đầu dây quất đưa qua đưa lại cùng chiều. Lần lượt
các bạn còn lại nhảy vào dây và hát:
“ Dung dinh ơi là dung dinh
Bên con chó, bên con mèo ta trèo cây cau”.
Hát đến đấy thì hai bạn cầm dây quất dây thành vòng sao cho cùng chiều
để cho các bạn tiếp tục nhảy và hát:
“ May đo ơi là may đo
May áo đỏ, may áo xanh ta về nhà tranh”.
*Giáo viên phổ biến luật chơi:
- Nếu trong quá trình nhảy mà bạn nào vướng dây hay khi kết thúc bài hát bạn
nào khơng đặt được chân qua dây thì coi như thua cuộc, phải vào thay quất dây.
* Giáo viên cử học sinh làm trọng tài.
* Tiến hành chơi: chơi thử, chơi thật.
* Giáo viên quan sát giúp đỡ.
Nhóm 2: Trị chơi luyện sự phán đốn, tính tốn chính xác
TRỊ CHƠI: CHUYỀN THẺ (CHƠI CHUYỀN)
1. Mục đích:
- Rèn luyện phản xạ nhanh nhẹn, tinh mắt, sự phán đốn, tính tốn chính
xác cho các em.
2. Chuẩn bị:
Dụng cụ:
- Mười que nhỏ và một quả trịn nặng (quả cà, quả bóng nhỏ...), ngày nay
các em thường chơi bằng quả bóng tennis.
Địa điểm chơi: Ngoài sân, trong lớp.
Số lượng: Từ 2 đến 5 em chơi một nhóm.
3. Các bước thực hiện:

*Giáo viên nêu tên trò chơi, cách chơi:
- Các bạn chơi cầm quả ở tay phải tung lên không trung và nhặt từng que
thẻ được rải trên cẳng chân. Lặp lại cho đến khi quả rơi xuống đất là mất lượt.
- Chơi từ bàn 1 (lấy 1 que một lần tung), bàn 2 (lấy 2 que một lần tung) cho
đến bàn 10, vừa nhặt quả chuyền vừa hát những câu thơ phù hợp với từng bàn:
Một mốt, một mai, con trai, con hến.
Đôi chị, đôi tôi...
Ba lá đa, ba lá đề...
- Hết 10 bàn thì chuyền bằng hai tay: chuyền một vịng, chuyền hai vòng
hoặc ba vòng và hát: “Đầu quạ, quá giang, sang sông, trồng cây, ăn quả, nhả
hạt...” khoảng mười lần là hết một bàn chuyền, đi liền mấy ván sau và tính điểm
được thua theo ván.
- 16 -


*Giáo viên phổ biến luật chơi:
- Khi người chơi không nhanh tay nhanh mắt để bắt được bóng và que
cùng một lúc thì sẽ bị mất lượt, lượt chơi sẽ chuyền sang cho người bên cạnh.
* Giáo viên cử học sinh làm trọng tài.
* Tiến hành chơi: chơi thử, chơi thật.
* Giáo viên quan sát giúp đỡ.
TRÒ CHƠI: CỜ GÁNH
1. Mục đích:
- Rèn luyện phản xạ nhanh nhẹn, tinh mắt, sự phán đốn, tính tốn chính
xác cho các em.
2. Chuẩn bị: Dụng cụ
- Bàn cờ: Hình vng, chia đều thành 16 ô nhỏ, vẽ thêm các đường chéo.
Bàn cờ gánh có thể vẽ trên mảnh giấy, tấm bảng hoặc vẽ trực tiếp trên đất.
- Quân cờ: Có thể làm bằng giấy, vỏ sị, đồng xu, nắp chai... hình trịn
hoặc vng có đường kính 2 – 3cm. Các qn cờ phải có sự phân biệt hai mặt

(sấp - ngửa, đen - trắng).
Địa điểm chơi: Ngoài sân, trong lớp.
3. Các bước thực hiện:
*Giáo viên nêu tên trò chơi, cách chơi:
- Khi chơi quân cờ di chuyển từng bước một theo đường thẳng, ngang
hoặc chéo trên bàn cờ. Người chơi phải tìm cách đi vào giữa hai quân của đối
phương để tạo thành thế “gánh” hoặc khiến một số quân đối phương không có
đường đi gọi là thế “vây” hay thế “bí”, khi đó ta có quyền lật chúng lên biến
thành quân của mình (ăn quân). Người chơi sẽ chiến thắng nếu “gánh” hoặc
“vây” hết quân cờ của đối phương.
- Người chơi phải có khả năng quan sát tốt, tính tốn trước được các nước
đi, các thế cờ để nhanh chóng “gánh” hoặc “vây”, biến quân đối phương thành
quân của mình càng nhiều càng tốt.
- Cách ăn quân: Khi một quân cờ đi vào giữa hai quân đối phương (trên
một đường thẳng) thì khi đó hai quân đối phương bị ăn - lật ngược qn đối
phương lại để thành qn của mình. Có thể cùng một lúc gánh được 4 quân hoặc
6 quân đối phương được gọi là chầu 4 hay chầu 6.
*Giáo viên phổ biến luật chơi:
- Quân cờ đi theo các đường dọc, ngang, chéo trên bàn cờ. Mỗi bước đi
chỉ được bước một ô, hai bên lần lượt thay nhau đi cờ.
- Không cần phải nhớ cách đi của từng con cờ, người chơi chỉ cần tìm
cách “gánh” và “vây” đối phương là đủ.
* Giáo viên cử học sinh làm trọng tài.
* Tiến hành chơi: chơi thử, chơi thật.
* Giáo viên quan sát giúp đỡ.
- 17 -


Nhóm 3: Trị chơi thể hiện sự nhanh nhẹn, khéo léo phát huy tinh
thần tập thể.

TRÒ CHƠI: CƯỚP CỜ
1. Mục đích:
- Rèn luyện phản xạ nhanh nhẹn, sức khỏe, tính đồng đội, kỷ luật.
- Tạo khơng khí sơi nổi trong học tập, sinh hoạt.
2. Chuẩn bị:
Địa điểm chơi: Sân chơi khoảng 10m.
Dụng cụ:
- Một cái khăn bất kỳ tượng trưng cho cờ.
- Một vòng tròn.
- Vạch xuất phát cũng là đích của hai đội.
3. Các bước thực hiện:
*Giáo viên nêu tên trò chơi, cách chơi:
- Quản trò chia tập thể chơi thành 2 đội có số lượng bằng nhau, mỗi đội có
từ 5 đến 6 bạn đứng hàng ngang ở vạch xuất phát của đội mình. Đếm theo số thứ
tự 1,2,3,4,5... Các bạn phải nhớ số của mình.
- Khi quản trị gọi tới số nào thì số đó của 2 đội nhanh chóng chạy đến
vịng và cướp cờ.
- Khi quản trị gọi số nào về thì số đó phải về.
- Một lúc quản trị có thể gọi nhiều số.
*Giáo viên phổ biến luật chơi:
- Khi đang cầm cờ nếu bị bạn đội đối phương vỗ vào người là thua cuộc.
- Khi lấy được cờ chạy về vạch xuất phát của đội mình mà khơng bị đội
bạn vỗ vào người là thắng cuộc.
- Khi có nguy cơ bị vỗ vào người thì được phép bỏ cờ xuống đất để tránh
bị thua.
- Số nào vỗ số đó khơng được vỗ vào số khác, nếu bị số khác vỗ vào
người thì khơng bị thua.
- Số nào bị thua rồi quản trị khơng gọi số đó chơi nữa.
- Người chơi khơng được ơm, giữ nhau cho bạn cướp cờ.
- Người chơi tìm cách lừa đối phương để mang cờ về.

- Khoảng cách cờ đến hai đội bằng nhau.
* Giáo viên cử học sinh làm trọng tài.
* Tiến hành chơi: chơi thử, chơi thật.
* Giáo viên quan sát giúp đỡ.
TRÒ CHƠI: NHẢY BAO BỐ
1. Mục đích: - Rèn luyện sức khoẻ, tính đồng đội kỷ luật.
- Sự khéo léo cùng sự kết hợp ăn ý giữa các thành viên cùng đội sẽ giúp trò chơi thuận lợi.
2. Chuẩn bị:
3. Các bước thực hiện:
*Giáo viên nêu tên trò chơi, cách chơi:
- 18 -


- Các bạn nhỏ tham gia chơi chia thành hai đội trở lên, mỗi đội phải có số
thành viên bằng nhau. Hai đội quy định vạch xuất phát và vạch đích để chơi.
- Mỗi đội xếp thành một hàng dọc. Bạn nhỏ đứng đầu bước vào trong bao bố,
hai tay giữ lấy miệng bao. Sau khi nghe lệnh xuất phát bạn nhỏ đứng đầu mỗi đội
mới nhảy đến đích rồi quay trở lại vạch xuất phát đưa bao cho người thứ hai. Khi
nào người thứ nhất nhảy về đến đích thì người thứ hai tiếp theo mới bắt đầu nhảy.
Cứ như vậy lần lượt đến người cuối cùng. Đội nào về trước đội đó thắng.
* Giáo viên phổ biến luật chơi:
- Bạn nhỏ nào nhảy trước hiệu lệnh xuất phát là phạm luật, bạn nào nhảy
chưa đến đích mà quay lại cũng phạm luật. Nhảy chưa đến đích mà bỏ bao ra
cũng phạm luật và có thể bị loại khỏi cuộc chơi.
* Giáo viên cử học sinh làm trọng tài.
* Tiến hành chơi: chơi thử, chơi thật.
* Giáo viên quan sát giúp đỡ.
Nhóm 4: Trị chơi rèn lun sự phán đốn, thính tai.
TRỊ CHƠI: BỊT MẮT BẮT DÊ

1. Mục đích:
- Rèn luyện phản xạ nhanh nhẹn, phán đốn chính xác.
- Qua trị chơi sẽ tăng cường tính đồn kết và tập thể cho trẻ.
2. Chuẩn bị:
- Một chiếc khăn dùng để bịt mắt.
- Sân chơi rộng rãi, thoáng mát.
3. Các bước thực hiện:
* Giáo viên nêu trò chơi, cách chơi:
- Oẳn tù tì để tìm ra bạn nhỏ sẽ bị bịt mắt, những bạn còn lại đứng thành
vòng tròn quanh bạn bị bịt mắt.
- Mọi người chạy xung quanh bạn bị bịt mắt đến khi nào người đó hơ “bắt
đầu” hoặc “đứng lại” thì tất cả mọi người phải đứng lại, không được di chuyển
nữa. Lúc này bạn bị bịt mắt bắt đầu lần đi xung quanh để bắt được ai đó, mọi
người thì cố tránh để khơng bị bắt và tạo ra nhiều tiếng động để đánh lạc hướng.
Đến khi ai đó bị bắt và bạn bị bịt mắt đốn đúng tên thì người đó sẽ phải ra “bắt
dê”, nếu đoán sai lại bị bịt mắt lại và làm tiếp.
- Có ai đó muốn chơi cùng thì phải vào thay bạn bị bịt mắt hoặc oẳn tù tì
để xem ai thắng thì được ra ngồi chơi.
* Giáo viên phổ biến luật chơi:
- Khi người bị bịt mắt hô hiệu lệnh “bắt đầu” hoặc “đứng lại” thì tất cả
người chơi phải thực hiện theo, bạn nào làm sai hiệu lệnh là phạm luật.
- Khi chơi những người xung quanh không được xô đẩy người bị bịt mắt.
* Giáo viên cử học sinh làm trọng tài.
* Tiến hành chơi: chơi thử, chơi thật.
MỤC LỤC
STT

Nội dung

Trang

- 19 -


MỞ ĐẦU
I.
II
III
1
2
3

Lý do chọn đề tài.
Mục đích nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu.
NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Cơ sở lý luận.
Thực trạng về công tác chỉ đạo và thực hiện hướng dẫn
của ngành
Một số giải pháp, biện pháp thực hiện
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Đối với Nhà trường
Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo
Đối với Hội đồng Đội các cấp

1
1
2
2
2

3
3
4
5- 12
13
13
13
14

- 20 -