(Sáng kiến kinh nghiệm) một số biện pháp nâng cao hiệu quả việc tổ chức trò chơi học tập môn khoa học cho học sinh lớp 5 trường tiểu học điền trung 1

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HỐ

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BÁ THƯỚC

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Một số biện pháp nâng cao hiệu quả việc tổ chức trò chơi học tập môn
Khoa học cho học sinh lớp 5 - Trường Tiểu học Điền Trung I
huyện Bá Thước

Người thực hiện: Hà Văn Dương
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Điền Trung I - huyện Bá
Thước
SKKN thuộc lĩnh mực: Mơn Khoa học

THANH HĨA, NĂM 2019


MỤC LỤC

I
1.1
1.2
1.3
1.4
II
2.1
2.2
2.3
2.3.1

2.3.2

Mở đầu
Lí do chọn đề tài
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
Cơ sở lí luận của vấn đề
Thực trạng việc tổ chức trị chơi học tập trong day- học mơn
Khoa học lớp 5 trường Tiểu học Điền Trung I- huyện Bá
Thước:
Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Giải pháp 1: Lựa chọ nội dung bài dạy phù hợp với nội dung
trò chơi.

Giải pháp 2: Hướng dẫn học sinh xác định rõ mục đích của trị
chơi.
2.3.3
Giải pháp 3: Cách xây dựng trò chơi
2.3.3.1 Sự chuẩn bị đồ dùng học tập cho học sinh tham gia trò chơi
2.3.3.2. Xác định thời gian, thời điểm diễn ra trò chơi
2.3.3.3 Địa điểm và đối tượng tham gia chơi trò chơi
2.3.4
Giải pháp 4: Tiến hành tổ chức trò chơi
2.3.5
Giải pháp 5: Một số trò chơi bản thân sưu tầm và áp dụng vào
các bài học.
2.4
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo

dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
III
Kết luận, kiến nghị
3.1
Kết luận
3.2
Kiến nghị

1
1
2
2
2
2
2
3
5
5
5
6
6
8
8
9
11
16
17
17
18

I. Mở đầu
1.1. Lý do chọn đề tài:.
Nhằm thực hiện đạt hiệu quả cao của mục tiêu giáo dục mà Bộ giáo dục và
Đào tạo đã đặt ra. Giáo dục nói chung và giáo dục cho học sinh Tiểu học nói
riêng là phải giáo dục tồn diện, khơng coi trọng môn nào hơn môn nào. Bởi vậy
cùng các môn học khác, mơn Khoa học là mơn học có vai trị hết sức quan trọng
trong việc giúp học sinh học tập môn Khoa học tự nhiên ở cấp Trung học sơ sở
và các mơn Vật lý, Hố học, Sinh học ở cấp Trung học phổ thông. Môn học chú
trọng tới việc khơi dậy trí tị mị khoa học, bước đầu tạo cho học sinh cơ hội tìm
hiểu, khám phá thế giới tự nhiên; vận dụng kiến thức vào thực tiễn, học cách
giữ gìn sức khoẻ và ứng xử phù hợp với môi trường sống xung quanh [1].. Bởi
vậy cùng với các mơn học khác, mơn Khoa học đã góp phần khơng nhỏ vào việc
hình thành và phát triển tồn diện cho học sinh.
- Để dạy tốt môn Khoa học ở Tiểu học, người giáo viên cần biết phối kết
hợp các phương pháp dạy học như: Phương pháp quan sát; phương pháp thí
nghiệm; phương pháp nhóm; phương pháp trị chơi học tập …Trong đó phương
pháp Trị chơi học tập là một trong những phương pháp dạy học có hiệu quả
nhằm khuyến khích sự tị mị khoa học, thói quen đặt câu hỏi, tìm câu giải thích
khi các em được tiếp cận với thực tế, qua đó các em dễ dàng ghi nhớ nội dung
bài học. “Trò chơi học tập là một phương pháp dạy học giúp các em vui vẻ hẳn
lên, thích hoạt động hơn…Khi bị khép vào luật chơi, các em dần có trật tự, kỷ
luật hơn…”
- Trị chơi học tập cịn có một vai trị rất lớn trong mỗi tiết học vì: Nó làm
thay đổi khơng khí lớp học, tập thể có được bầu khơng khí vui vẻ, thân ái, thơng
cảm...; Q trình học tập cịn trở thành một hình thức vui chơi hấp dẫn; Học sinh
thấy nhanh nhẹn cởi mở hơn. Học sinh tiếp thu bài tự giác, tích cực hơn; Học
sinh được hệ thống và củng cố kiến thức.
Nhưng một số ý kiến cho rằng, sử dụng phương pháp này sẽ gây ồn ào, mất
trật tự ảnh hưởng đến hoạt động khác, lại có ý kiến cho rằng phương pháp này

chỉ là hình thức và thay bằng hoạt động cá nhân, nếu có tổ chức cũng chỉ là
gượng ép, miễn cưỡng.
- Mặt khác, một số giáo viên khi sử dụng Trò chơi học tập lại chưa biết lựa
chọn nội dung bài dạy để vận dụng phương pháp trò chơi cho hợp lý, hoặc trị
chơi đưa ra khơng có tác dụng thiết thực phục vụ mục tiêu bài học nên việc tổ
chức Trò học tập học sinh chơi chưa đạt hiệu quả…
Riêng tơi, tơi thấy phương pháp Trị chơi học tập có nhiều ưu điểm, khơng
những giúp học sinh tự khám phá, hình thành, hệ thống kiến thức mà nó cịn tạo
cho các em có sự thi đua, tính nhanh nhẹn, cởi mở, vui vẻ khi đến trường tạo
điều kiện cho sự phát triển toàn diện ở học sinh Tiểu học.
- Qua nhiều năm giảng dạy, tôi thấy đa số học sinh rất muốn được tham gia
Trò chơi học tập nhưng vẫn cịn khơng ít học sinh thụ động, tự ti, chưa mạnh
dạn tham gia vào các hoạt động này. Mặt khác, trong mơn Khoa học lớp 5 có rất
nhiều tiết học cần sử dụng đến phương pháp Trò chơi học tập để phát hiện kiến
thức mới hoặc để củng cố kiến thức đã học.
1


* Với các lý do trên, tôi đã mạnh dạn đưa ra “Một số biện pháp nâng cao
hiệu quả việc tổ chức Trị chơi học tập mơn Khoa học cho học sinh lớp 5Trường Tiểu học Điền Trung I huyện Bá Thước”. Mà tơi đã rút ra được trong
q trình giảng dạy lớp 5 trong những năm trước đây, để các bạn đồng nghiệp
tham khảo.
1.2. Mục đích nghiên cứu .
-Tìm hiểu và tổng kết được những khó khăn, thuận lợi của học sinh và giáo
viên khi tham gia và tổ chức Trò chơi học tập.
-Đưa ra được một số biện pháp để giải quyết những khó khăn mà học sinh
và giáo viên mắc phải khi tham gia Trò chơi học tập.
- Nhằm nâng cao hiệu quả của phương pháp Trò chơi học tập trong mơn
khoa học lớp 5
- Góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, giúp các em phát triển toàn diện

ngay từ bậc học đầu tiên.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Một số biện pháp nâng cao hiệu quả việc tổ chức Trị chơi học tập trong
mơn Khoa học cho học sinh lớp 5- Trường Tiểu học Điền Trung I”.
1.4. Phương pháp nghiện cứu:
- Trong quá trình nghiên cứu tôi kết hợp sử dụng các phương pháp sau :
- Phương pháp điều tra : Tôi đã điều tra bằng phiếu điều tra để thăm dị
tình hình học tập các môn học : Khoa học ở lớp tôi chủ nhiệm.
- Phương pháp trao đổi và lấy ý kiến đồng nghiệp và học sinh: Tôi đã trao
đổi và lấy ý kiến của đồng nghiệp, học sinh ở trong trường Tiểu học Điền Trung
I- huyện Bá Thước, chủ yếu là học sinh khối 5
- Phương pháp thực nghiệm
-Tổ chức dạy thực nghiệm ở lớp mình chủ nhiệm để khẳng định kinh
nghiệm của mình là hợp lý và có hiệu quả.
* Ngồi các phương pháp cơ bản trên tơi cịn sử dụng một số biện pháp
nghiên cứu bổ trợ như phương pháp quan sát, phương pháp đàm thoại.....
II. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Vui chơi là một hoạt động không thể thiếu được của con người ở mọi lứa
tuổi, đặc biệt ở lứa tuổi Tiểu học. Bởi lẽ, nó phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý
của lứa tuổi này. Bởi vậy Trò chơi học tập được đánh giá cao trong giảng dạy.
* Trò chơi học tập là gì? Trị chơi khơng chỉ là một “cơng cụ” dạy học mà
nó cịn là con đường sáng tạo xuyên suốt quá trình học tập của học sinh. Phương
pháp tổ chức trị chơi khơng chỉ là sự đánh giá trong quá trình dạy và học của
thầy và trị mà nó cịn tạo cho ta cảm giác thoải mái, tự tin, có sự sáng tạo,
nhanh trí, có óc tư duy, tưởng tượng của học sinh. Dạy kết hợp với tổ chức trị
chơi chính là việc giáo viên hướng dẫn học sinh hoàn thành tốt phẩm chất của
con người mới xã hội chủ nghĩa.
* Tổ chức trò chơi là một hình thức tổ chức dạy học, chơi là một biện pháp
học tập có hiệu quả của học sinh. Trị chơi học tập có tính thi đua giữa các cá

nhân/nhóm. Có luật chơi. Có nội dung gắn với nội dung học tập [2]. Vì vậy
thơng qua trị chơi, học sinh được tập luyện, làm việc cá nhân, làm việc theo đơn
2


vị tập thể theo sự phân công với tinh thần hợp tác. Đó là những việc làm thuộc
phương pháp học tập mới mà trường Tiểu học Điền Trung I được tiến thành ở
các lớp học, và đặc biệt là các em học sinh lớp 5A.
2.2. Thực trạng việc tổ chức trị chơi học tập trong day- học mơn Khoa học
lớp 5 trường Tiểu học Điền Trung I- huyện Bá Thước:
Trong những năm gần đây, khi thơng tư 22 có hiệu lực từ 06/11/2016,
thì việc đánh giá xếp loại danh hiệu học sinh bậc Tiểu học nói chung học sinh
khối 4, 5 nói riêng, yêu cầu phải có sự phối hợp tương quan nhất định của các
môn được đánh giá bằng điểm số ở hai lần kiểm tra (cuối học kì I và cuối học kỳ
II) nhằm đánh giá học sinh một cách tồn diện hơn. Vì vậy khi có ý định viết
sáng kiến này tôi đã tham khảo các ý kiến của đồng nghiệp của mình, hỏi học
sinh đồng thời khảo sát và phân loại học sinh nhằm mục đích nắm được đối
tượng của mình và đề ra được biện pháp cụ thể nhất.
Sau khi được phân công giảng dạy khối 5, tôi đã tiến hành điều tra cụ thể về
tình hình học sinh, khả năng tiếp thu kiến thức về phân môn Khoa học sự mong
muốn và khả năng tham gia trị chơi học tập trong mơn khoa học nói riêng và
trong các mơn học khác nói chung.
Kết quả như sau:
Bảng 1
Số học sinh muốn
được tham gia, hiểu
mục đích và thu được
Tổng kết quả sau trò chơi
Lớp
số học tập

Số học sinh muốn Số học sinh chưa
được tham gia, nhưng muốn tham gia
chỉ tham gia với mục
đích vui chơi là chính
mà chưa hiểu, chưa
thu được kết quả sau
trị chơi học tập

SL
TL
SL
TL
SL
TL
5A 28em
6
21,4%
15
53,4%
7
25.2%
5B 27em
5
18,5%
12
44,4%
8
37,1%
Qua bảng số liệu trên cho tôi thấy tỉ lệ học sinh muốn tham gia, hiểu mục

đích và thu được kết quả sau trò chơi học tập là rất thấp (lớp 5A :21,4%, lớp 5B:
18,5%), tỉ lệ học sinh chưa muốn tham gia lại cao (lớp 5A :25,2%, lớp 5B:
37,1%)
Đồng thời tôi tiến hành khảo sát chất lượng đầu năm của hai lớp khối 5:
(lớp 5A và lớp 5B).
+ Lớp 5A là lớp thực nghiệm
+ Lớp 5B là lớp đối chứng
Kiểm tra tuần 4 năm học 2018-2019, thời gian làm bài 5 phút, phiếu chung cho cả hai
lớp như sau:

PHIẾU HỌC TẬP
MÔN: KHOA HỌC
Họ và tên học sinh:…………………………………………..Lớp:…….
Khoanh tròn chữ cái ( A,B,C,D ) trước câu trả lời đúng nhất.
1) Khi một em bé nằm trong bụng mẹ gọi là gì ?
3


A . Bào thai
B . Hợp tử
C . Phôi
D. Sự thụ tinh
2) Tuổi dậy thì ở con gái bắt đầu vào khoảng nào ?
A. Từ 10 đến 15 tuổi
B . Từ 13 đến 17 tuổi
C . Từ 13 đến 15 tuổi
D. Từ 10 đến 17 tuổi
3) Tuổi dậy thì ở con trai bắt đầu vào khoảng nào ?
A. Từ 10 đến 15 tuổi
B . Từ 13 đến 17 tuổi

C . Từ 13 đến 15 tuổi
D. Từ 12 đến 17 tuổi
4) Phịng bệnh viêm gan A, chúng ta phải làm gì?
A . Ăn chín, uống sơi
B. Rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, sau khi đi đại tiện
C . Đi tiểu đúng nơi qui định
D . Tất cả các ý trên
5) Phát biểu nào không đúng về bệnh sốt xuất huyết ?
A . Là một bệnh truyền nhiễm
B . Hiện nay chưa có thuốc đặc trị
C . Cần giữ vệ sinh mơi trường, vệ sinh sạch sẽ để phịng bệnh
D . Bệnh không lây cho trẻ em dưới 5 tuổi
6) Khi một em bé mới sinh dựa vào cơ quan nào để phân biệt trai hay gái
A . Cơ quan tuần hồn
B . Cơ quan hơ hấp
C . Cơ quan sinh dục
D. Cơ quan thần kinh
Kết quả: Bảng 2

Chưa hoàn
thành
Lớp
Sĩ số
(điểm dưới 5)
SL
%
SL
%
SL
%

5A
28
6
21,4%
18
64,2%
4
14,4%
5B
27
5
18,5%
19
70,4%
3
11,1%
Chất lượng khảo sát đầu năm của 2 lớp là tương đương nhau.
Đặc biệt qua phiếu học tập của các em tơi cịn nhận thấy: với nội dung
trong phiếu học tập là vừa phải, phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh
nhưng kết quả thu được chưa cao. Vậy tôi đã rút ra được những nguyên nhân
như sau:
* Về phía giáo viên:
1. Trong tiết học giáo viên có sử dụng các trị chơi trong học tập nhưng chỉ
mang tính hình thức cịn hiệu quả chưa cao.
2. Trong mỗi tiết học giáo viên chưa gây được sự hứng thú cho các em lời
giới thiệu giáo viên đưa ra chưa thú vị, chưa đủ hấp dẫn để lôi cuốn học sinh.
3. Giáo viên chưa chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập cho các tiết học. Còn coi
nhẹ phần thí nghiệm thực hành.
4. Trong q trình giảng dạy giáo viên chưa phát huy hết tính tích cực, sáng
tạo của học sinh.

Hoàn thành tốt
(điểm 9-10)

Hoàn thành
(điểm 5-8)

4


* Về phía học sinh:
1. Các em chưa hiểu mục tiêu của môn học nên tiếp thu nội dung bài học một
cách qua loa.
2. Trong giờ học các em chưa tập trung chú ý nghe thầy cô giáo giảng bài.
3. Đa số các em lười đọc sách, khi giáo viên hỏi các em không chịu trả lời.
4. Một số em cịn lười đọc phần thơng tin trong sách giáo khoa. ở phần mục
bạn cần biết.
5. Các em coi đây là môn học phụ nên chưa dành thời gian để học môn này
nhiều.
Để khắc phục những nguyên nhân trên tôi đã nghiên cứu dần để tìm hướng
giải quyết như sau:
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Với những thực trạng như trên đã nêu để nâng cao hiệu quả việc tổ chức trị
chơi học tập trong mơn Khoa học nhằm tạo được sự hứng thú trong học tập qua
nhiều năm giảng dạy Tôi đã áp dụng một số giải pháp như sau:
2.3.1. Giải pháp 1: Lựa chọn nội dung bài dạy phù hợp với nội dung trị
chơi.
Khơng phải tiết Khoa học nào cũng cần sử dụng đến phương pháp Trị chơi
học tập. Nếu như vậy thì giáo viên đã quá lạm dụng phương pháp này. Vì thế,
với mỗi tiết dạy, tôi cần xác định rõ mục tiêu của bài học, lựa chọn phương
pháp dạy học cho phù hợp với nội dung từng phần, áp dụng linh hoạt các

phương pháp dạy học trong tiết dạy sao cho tiết học trở nên nhẹ nhàng, học sinh
tiếp thu bài tích cực, chủ động hơn. Tuỳ từng bài mà Tôi sử dụng phương pháp
Trị chơi học tập khác nhau thích hợp nội dung bài học. Khi đã lựa chọn được
phương pháp dạy học cho mỗi hoạt động, Tôi xác định rõ mục tiêu để xây dựng
hình thức tổ chức cho hoạt động đó.
2.3.2. Giải pháp 2: Hướng dẫn học sinh xác định rõ mục đích của trị
chơi.
Trước khi tổ chức cho học sinh tham gia chơi, Tôi đã khơi gợi cho học
sinh (học sinh hiểu): Qua trò chơi, các em sẽ tìm được những kiến thức gì, cũng
cố hay khắc sâu, hệ thống được những kiến thức gì?
Phần lớn Trị chơi học tập trong môn khoa học lớp 5 ở 2 dạng kiến thức:
chơi để khám phá, hình thành kiến thức mới và chơi để củng cố, hệ thống hoá
kiến thức đã học.
- Cách nêu mục tiêu của trị chơi, Tơi đã đưa ra một cách khéo léo, hấp dẫn,
có tính chất gợi mở để tạo sự tò mò khám phá cho học sinh.
Ví dụ: Trị chơi “Ai nhanh, ai đúng ?” (Trong bài 6 trang 14)
Tôi đưa ra một số câu hỏi như sau:
Hiện nay các em đã mấy tuổi rồi nhỉ ? (học sinh trả lời)
Em hãy nêu một số đặc điểm về lứa tuổi này ? (học sinh trả lời); Giáo viên :
Trong cuộc đời của mỗi con người chúng ta mỗi giai đoạn phát triển đều có đặc
điểm riêng đấy, để biết được đặc điểm về sự phát triển ở một số giai đoạn của
cuộc đời con người Thầy sẽ tổ chức cho lớp chơi một trò chơi nhé.
Sau đó Tơi nêu tên trị chơi, cách chơi, hướng dẫn chơi,...
5


- Sau khi các em đã hiểu được mục đích của trò chơi, thấy được sự hấp dẫn
của trò chơi các em sẽ chủ động tham gia chơi mà không cần giáo viên ép buộc.
Để có được điều đó, giáo viên cần xây dựng trò chơi học tập sao cho hợp lý; hợp
lý về thời gian; hợp lý về hình thức chơi; về luật chơi; về hình thức khen

thưởng…
2.3.3. Giải pháp 3: Cách xây dựng trò chơi học tập.
Một số hoạt động học Tôi không dạy như thông thường mà tôi tổ chức cho học
sinh học tập bằng cách chơi trị chơi khi Tơi đã chuẩn bị đầy đủ các điều kiện
sau:
- Về đồ dùng, dụng cụ phục vụ cho trị chơi.
- Về thời gian, thời điểm chơi, khơng gian chơi.
- Có cách chơi, luật chơi rõ ràng.
- Có cách tính điểm để phân định “thắng- thua”, khen thưởng…
Các yếu tố đó là sự chuẩn bị cụ thể chu đáo của bản thân, góp phần quyết
định sự thành cơng hay khơng của trị chơi.
2.3.3.1. Sự chuẩn bị đồ dùng học tập cho học sinh tham gia trò chơi.
Đối với mỗi tiết học nói chung hay với mỗi trị chơi học tập nói riêng,
giáo viên cần xác định rõ: Để phục vụ cho trò chơi này cần đến những đồ dùng
nào? dụng cụ nào? phương tiện nào?... từ đó, giáo viên dành thời gian để chuẩn
bị (hoặc giao cho học sinh chuẩn bị) chu đáo.
Ví dụ :
+ Thực hiện trị chơi tiếp sức “HIV lây hay không?’’(Tiết 17- trang 36)
cần chuẩn bị:
- 2 bộ thẻ chữ ghi các hành vi có nguy cơ lây nhiễm hoặc khơng lây nhiễm
như:
Khốc vai
Cầm tay.

Dùng chung
dao cạo

Nghịch bơm kim
tiêm đã dùng.

Cùng chơi
bi

Uống chung ly
nước
Đánh răng
chung bàn
chải

2 bảng từ có nội dung giống nhau:

Các hành vi có nguy cơ lây
nhiễm HIV

Các hành vi khơng có nguy cơ lây
nhiễm HIV

6


Những tấm thẻ chữ, giáo viên không cần làm cầu kì, khơng có dấu hiệu
phân biệt ở 2 hành vi khác nhau, nhưng chữ viết phải rõ ràng, phía sau thẻ có
gắn nam châm để học sinh gắn thẻ lên bảng lớp một cách dễ dàng.
+ Chuẩn bị cho trò chơi “Ghép chữ” (Tiết 52-trang106 )
Giáo viên cần vẽ:
-2 tranh câm:
Sơ đồ cơ quan sinh sản ở thực vật có hoa

Hạt phấn

Đầu nhụy

Vịi nhụy

Ống phấn

Bao phấn

Bầu nhụy
Nỗn

- 2 bộ thẻ chữ có ghi tên các bộ phận của cơ quan sinh sản ở thực vật có hoa:
Với tranh câm giáo viên cần vẽ đúng các bộ phận của cơ quan sinh sản ở
thực vật có hoa. Các bộ phận phải rõ nét, phân biệt bằng màu sắc cụ thể, đảm
bảo tính khoa học và thẩm mỹ cho bức tranh.
Sự chuẩn bị chu đáo, hấp dẫn sẽ tạo niềm hứng khởi, thu hút học sinh tham
gia. Sự rõ ràng, khoa học sẽ giúp các em dễ tìm hiểu, dễ nhận biết kiến thức,
7


nhiệm vụ của bản thân trong quá trình tham gia chơi. Sự chuẩn bị cho một trị
chơi khơng nhất thiết phải q cầu kì, đơi khi cịn dễ tìm, dễ kiếm .
Để chuẩn bị “Chiếc ghế nguy hiểm” cho trò chơi tiết 10- trang 23, Tôi lấy
luôn chiếc ghế mà Tôi hay ngồi thường ngày, Tôi phủ lên ghế một tấm vải tối
màu để học sinh không phát hiện được bên trong ghế là cái gì? Sự chuẩn bị này
tuy đơn giản nhưng vẫn tạo được sự tò mò, tâm trạng hồi hộp của các em khi
đến gần chiếc ghế, chiếc ghế ấy sẽ thu hút các em tham gia vào trị chơi.
Với sự chuẩn bị như vậy, Tơi đã khuyến khích các em tham gia vào trị
chơi. Ngồi việc chuẩn bị đồ dùng dạy học, Tơi cịn cần phải biết bố trí thời gian
cho các hoạt động trong tiết học một cách hợp lý. Trò chơi học tập cũng là 1

hoạt động trong tiết học. Bởi vậy, giáo viên cần sắp xếp thời gian, thời điểm
phù hợp cho mỗi trò chơi.
2.3.3.2. Xác định thời gian, thời điểm diễn ra trò chơi.
Để xác định thời gian, thời điểm diễn ra trị chơi, Tơi đã đọc kĩ phần mục
tiêu tiết dạy, mục tiêu của trò chơi để phân bố thời gian cho hợp lý.
Ở những trị chơi hình thành kiến thức mới, hoạt động này được diễn ra đầu
tiết học hoặc đầu một phần nội dung bài học. Những trò chơi để củng cố nội
dung kiến thức đã học thường diễn ra cuối tiết học hoặc cuối 1 phần nội dung
vừa học. Tuy nhiên, trò chơi diễn ra vào thời điểm nào, người giáo viên cũng
cần xác định thời gian cho hợp lý, không để ảnh hưởng đến thời gian của tiết
học hoặc thời gian của tiết học khác.
* Ví dụ:
-Trị chơi: “Ai nhanh, ai đúng?” (Tiết 14- trang 30), đây là hoạt động đầu
tiên của tiết học, cũng là một hoạt động chính giúp học sinh hiểu được :
+ Tác nhân gây bệnh viêm não.
+ Tác hại của bệnh viên não.
+ Lứa tuổi hay mắc bệnh viêm não.
+ Đường lây truyền bệnh viêm não.
Bởi vậy, với trị chơi này tơi chỉ cần dành từ 4-5 phút để các em có đủ thời
gian để đọc các thông tin trong sách giáo khoa- thảo luận rồi lựa chọn đáp án
đúng. Đáp án đúng chính là những kiến thức mới mà các em đã tự tìm hiểu,
khám phá cho bản thân.
-Trị chơi: Ghép chữ (Tiết 52-trang 106 ), đây là trị chơi có mục đích để
củng cố kiến thức vừa học ở hoạt động trên, vì vậy trị chơi này Tơi khơng cần
q nhiều thời gian cho các em chơi, sẽ gây ảnh hưởng đến các hoạt động khác,
chỉ cần từ 5-7 phút, đủ để cho các em đọc nhanh nội dung ghi trên các tấm bìa
rồi gắn vào: Sơ đồ nhị và nhuỵ của hoa.
Việc chuẩn bị chu đáo sẽ giúp cho Tôi tự tin hơn, giúp Tôi chủ động trong
tiết dạy hơn. Bởi vậy ngoài việc chuẩn bị về đồ dùng dụng cụ, xác định thời
gian, thời điểm cho hợp lý Tôi cần xác định địa đểm, số lượng học sinh tham gia

chơi cho mỗi trò chơi để phù hợp cả về không gian, thời gian, phù hợp với cả 3
đối tượng học sinh.
2.3.3.3. Địa điểm và đối tượng học sinh tham gia chơi.
Phần lớn các trò chơi được diễn ra trong lớp học. Tuy vậy, với mỗi trò chơi
cũng cần có khoảng khơng gian chơi cho phù hợp
8


* Ví dụ:
- Những trị chơi để hình thành kiến thức mới, thường tất cả các em đều
được tham gia chơi, do vậy các em có thể ngồi ngay trong bàn học theo từng đội
chơi , như trò chơi: Ai nhanh, ai đúng? (Tiết 16- trang 34 ). Hay trò chơi: Chiếc
ghế nguy hiểm (Tiết 10-trang 23), mặc dù đây là trò chơi để củng cố nội dung
nhưng tất cả học sinh cần được tham gia, các em cần xếp thành hàng dọc để lần
lượt đi qua chiếc ghế nguy hiểm. Bởi vậy, nếu trời không mưa, các em sẽ xếp
hàng ngoài sân rồi lần lượt đi qua chiếc ghế vào lớp.
Nếu trời mưa, giáo viên cần sắp xếp bàn ghế gọn gàng để học sinh xếp hàng
trong lớp.
Những chuẩn bị này, dù là rất nhỏ nhưng giáo viên cũng cần để ý tới để chủ
động trong mọi tình huống.
Khi sự chuẩn bị đã chu đáo, giáo viên sẽ tổ chức trò chơi học tập cho các
em tham gia sao cho học sinh hào hứng làm việc và thu được kết quả tốt, đó là
điều hết sức quan trọng.
2.3.4. Giải pháp 4: Tiến hành tổ chức Trò chơi học tập.
Với mỗi trò chơi giáo viên cần tiến hành qua 3 bước sau:
Bước 1:
* Giáo viên nêu mục đích: -Tên trị chơi hấp dẫn, dễ hiểu sẽ lôi cuốn các
em tham gia chơi.
+ Ví dụ: “ Chiếc ghế nguy hiểm”; “ Bức thư bí mật”; “ Ơ chữ kì diệu”…
- Mục đích trị chơi học tập sẽ giúp cho các em định hình được mình tham gia

chơi để làm gì? Mình sẽ tìm thấy kiến thức gì qua trị chơi nay?
* Chuẩn bị: Giáo viên nhận thấy trò chơi này cần chuẩn bị những đồ dùng
gì phục vụ cho trị chời, giáo viên chuẩn bị trước hay nhắc học sinh chuẩn bị từ
ở nhà.
* Thời gian chơi: Giáo viên quy định cụ thể thời gian của mỗi trị chơi
khơng q 7 phút.
* Hướng dẫn chơi: - Hướng dẫn cách chơi cụ thể giúp các em hiểu được
từng bước hoạt động mà mình phải tiến hành.
- Luật chơi rõ ràng giúp các em chơi tích cực, tự giác.
- Hình thức “thưởng- phạt” sẽ là động cơ thúc đẩy sự cố gắng của mình.
Bước 2: Học sinh tham gia chơi. (Học sinh có thể chơi thử nếu cần thiết).
Khi các em đã hiểu rõ mục đích, cách chơi và luật chơi, các em sẽ tham gia
trò chơi một cách chủ động, tự tin, hào hứng ở bước này học sinh là người
quyết định cho kết quả của trò chơi, do vậy các em phải làm việc tích cực, tuy
nhiên ở 1 số trị chơi học sinh vẫn cần có sự giúp đỡ của giáo viên hoặc sự tán
thưởng của bạn.Ở những trò chơi hình thành kiến thức mới, giáo viên cần quan
sát, nhắc nhở, giúp đỡ các em nếu các em còn lúng túng. Ở trò chơi củng cố nội
dung vừa học, bè bạn cũng cần có sự động viên bằng những tràng vỗ tay…
(nhưng không quá ồn ào tránh ảnh hưởng đến lớp khác).
Bước 3: Nhận xét, đánh giá.
Đây là bước thu hoạch của cả một quá trình chuẩn bị và làm việc ở trên. Bởi
vậy, giáo viên không được coi nhẹ bước này.
9


Sau khi các đội chơi đã hoàn thành, giáo viên hoặc cán sự lớp sẽ là trọng tài
để phân định “thắng-thua” và quan trọng hơn là kết luận được rút ra để hình
thành kiến thức mới hoặc để nhấn mạnh , khắc sâu kiến thức đã học.
- Học sinh (hoặc đại diện của đội chơi ) báo cáo kết quả .
-Trọng tài đánh giá, phân định “thắng-thua’’- tuyên dương đội thắng cuộc.

-Em học tập được gì qua trị chơi?
*Ví dụ:
Trị chơi: Ai nhanh, ai đúng? (Tiết 14-trang 30 Bài đó tên ghi theo Phân
phối chương trình) :
Bước 1: Giáo viên giới thiệu :
- Viêm não là một loại bệnh hết sức nguy hiểm. Nguyên nhân gây bệnh là
gì? lứa tuổi nào hay mắc bệnh? Bệnh nguy hiểm như thế nào? Các em sẽ khám
phá qua trò chơi: “Ai nhanh, ai đúng?”.
- Mỗi tổ thành một đội chơi, các em sẽ cử đội trưởng cho đội mình. Các em
sẽ đọc thơng tin trong sách giáo khoa trang 20, bàn bạc trong đội để chọn câu trả
lời tương ứng với từng câu hỏi. Sau khi cả đội thống nhất, đội trưởng sẽ ghi đáp
án theo thứ tự câu hỏi vào bảng phụ .
- Sau 5 phút đội nào có đáp án gắn lên bảng lớp nhanh nhất và đúng nhất là
thắng cuộc, đội thắng cuộc sẽ được nhận một phần thưởng xứng đáng.
Bước 2: Học sinh hoạt động theo các yêu cầu trên.
Giáo viên quan sát, nhắc nhở học sinh (nếu học sinh còn lúng túng ).
Bước 3: Nhận xét, đánh giá.
- Đội trưởng báo cáo kết quả. Mỗi đội có thể trả lời thêm 1 số câu hỏi mà
trọng tài đưa ra:
+ Vì sao từ 3-5 tuổi hay mắc bệnh viêm não?
+Bệnh viêm não nguy hiểm như thế nào?...
- Trọng tài phân định “thắng – thua”, thưởng cho đội thắng một tràng pháo
tay.
- Em rút ra được kiến thức gì qua trò chơi này?
Với cách tiến hành như trên, các em sẽ chủ động tìm tịi và phát hiện kiến
thức mới cho bài học, hình thành kiến thức cho bản thân..
Tiết 52- trang 106:
Bước 1: Giáo viên giới thiệu:
- Để thể hiện lại quá trình thụ phấn, thụ tinh ở thực vật có hoa, thầy sẽ tổ
chức cho các em chơi trị: “Ghép chữ vào hình”.

- Có 2 đội chơi, mỗi đội 7 em, các em sẽ chọn tấm thẻ có ghi chú thích (hạt
phấn; ống phấn; bao phấn; bầu nhuỵ; đầu nhuỵ; nỗn; vịi nhuỵ) để gắn vào sơ
đồ câm: “Cơ quan sinh sản ở thực vật có hoa”. Mỗi em chỉ được gắn một lần,
bạn sau có thể sửa lại cho bạn trước trong đội của mình, hết lượt mình, sẽ xuống
đứng vào cuối hàng của đội. Đội nào nhanh và đúng hơn là đội thắng cuộc, thời
gian tối đa là 3 phút.
- Giáo viên cử học sinh tham gia chơi, (có đủ cả 3 đối tượng).
Bước 2: Học sinh chơi như đã hướng dẫn.
Bước 3: Nhận xét, đánh giá.
10


- Đội trưởng báo cáo kết quả của đội. (chỉ vào từng bộ phận và nêu tên của
bộ phận đó).
- Trọng tài nhận xét, phân định “ thắng-thua”, tuyên dương đội thắng cuộc.
- Em học được gì qua trị chơi?
Học sinh có thể học tập được về: nội dung, kiến thức của bài học; về sự cẩn
thận khi làm việc; về sự nhanh nhẹn, khéo léo khi hoạt động…
Với sự chuẩn bị chu đáo, từ khâu soạn bài, chuẩn bị đồ dùng, dụng cụ đến
khâu tổ chức cho học sinh tham gia trò chơi và bước thu hoạch ở phần đánh giá,
nhận xét rồi đi đến nội dung bài học cần rút ra, tôi thấy kết quả việc dạy và học
ở lớp tơi đã có sự thay đổi.
2.3.5. Giải pháp 5: Một số trò chơi bản thân sưu tầm và đã áp dụng vào
các bài học;
Trò chơi 1: “Ai nhanh, ai đúng?”. Trị chơi này có thể dùng cho tất cả các
bài trong phần tìm hiểu kiến thức hoặc củng cố bài học.
*Mục tiêu: Tìm hiểu kiến thức mới trong bài học, củng cố nội dung kiến thức
đã học. Rèn cho học sinh kỹ năng giao tiếp, tự tin hứng thú trong học tập.
*Chuẩn bị: Tùy từng trò chơi giáo viên chuẩn bị đồ dùng cho phù hợp và có
hiệu quả.

* Thời gian chơi: 3 đến 5 phút
* Hướng dẫn chơi: Giáo viên giao nhiệm vụ và hướng dẫn
*Tiến hành chơi: Tùy từng nội dung bài học mà giáo viên lựa chọn cách chơi
phù hợp ở đây bản thân thường tổ chức chơi theo nhóm 4. Học sinh làm trên
bảng, hoặc phiếu, thẻ

Trò chơi: “Ai nhanh, ai đúng”
Trò chơi 2: Hái hoa dân chủ: Trị chơi này có thể dùng cho tất cả các bài
trong phần củng cố hoặc ôn tập.
11


*Mục tiêu: Củng cố nội dung kiến thức đã học. Rèn cho học sinh kỹ năng
giao tiếp, tự tin hứng thú trong học tập.
*Chuẩn bị: Cành cây có hoa lá; hệ thống câu hỏi theo nội dung bài học hoặc
theo chủ đề ôn tập.
* Thời gian chơi: 5 đến 7 phút
*Tiến hành: Giáo viên cho học sinh chuyền hộp và hát 3 câu hát kết thúc câu
hát đến tay ai người đó lên hái hoa và trả lời câu hỏi. Bạn nào trả lời đúng lưu
lốt, sẽ được khen ngợi.
Trị chơi 3: Đố bạn Trò chơi này dùng trong phần bài mới ở phần củng cố
bài.
*Mục tiêu: Giúp học sinh nhớ lại những đặc điềm chính của nội dung bài
học; học sinh được thực hành kỹ năng đặt câu hỏi loại trừ.
* Chuẩn bị: Hệ thống câu hỏi
* Thời gian chơi: 5 phút
*Tiến hành:
- Giáo viên chia lớp thành 2 nhóm, học sinh oẳn tù tì xem nhóm nào được
chơi trước. Một nhóm ra câu đố, nhóm kia trả lời câu đố của bạn, nếu trả lời
được thì có quyền đố lại, nếu khơng trả lời được thì bị thua và nhóm kia được

hỏi tiếp, cứ mỗi câu trả lời đúng thì được một bơng hoa, trả lời sai khơng nhận
được gì.
Ví dụ: (Bài 7 trang 16) Từ tuổi vị thành niên đến tuổi già
Các nhóm có thể đặt các câu đố như sau”
- Đây là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ con thành người lớn. Đố bạn đây là giai
đoạn nào.
- Giai đoạn này tầm vóc và thể lực chúng ta phát triển nhất. Đố ban đó là giai
đoạn nào...

Trò chơi: “Đố bạn”
12


Trò chơi 4: Em là tuyên truyền viên của lớp Trị chơi này có thể vận dụng khi
dạy các bài về chủ điểm Môi trường và tài nguyên thiên nhiên, Con người và
sức khỏe.
*Mục tiêu: Giúp học sinh có kỹ năng nói lưu lốt trước đám đơng, mạnh dạn
xung phong đóng góp trong các giờ học.
* Thời gian chơi: 5 phút
* tiến hành: - Giáo viên chia lớp thành hai nhóm, yêu cầu một nhóm đặt câu
hỏi với động từ “hãy”, một nhóm đặt câu hỏi với động từ “đừng” để nêu lên
những việc cần làm và khơng nên làm.
Ví dụ: - Hãy ăn đủ chất để cơ thể phát triển cân đối.
- Đừng chặt phá rừng bừa bãi.
...

Trò chơi: “Em là tuyên truyền viên của lớp”
Trò chơi 5: Đố bạn hoa gì ? Trị chơi này áp dụng vào các bài sự sinh sản ở
thực vật có hoa.
* Mục têu: Giúp học sinh phân biệt được hoa đơn tính và hoa lưỡng tính.

* Chuẩn bị: Học sinh chuẩn bị nhiều loài hoa mang đến lớp.
* Thời gian chơi: 7 phút
* Tiến hành:
Giáo viên chia lớp thành hai nhóm, các loài hoa học sinh sưu tầm được cắm
vào hai lọ nhỏ, giáo viên hơ “chuẩn bị” thì mỗi nhóm cử ra hai bạn nhanh tay
lên chọn hoa và xép chúng thành hài loại hoa đơn tính và hoa lưỡng tính, nếu
nhóm nào chọn được nhiều hoa và đúng thì nhóm đó thắng cuộc
Trị chơi 6: Đố bạn con gì? Trị chơi này áp dụng cho các bài sinh sản và
nuôi con của động vật.
*Mục tiêu: Giúp học sinh nhớ lại đặc điểm chính về sự sinh sản và ni con
ở động vật.
* Chuẩn bị: Tranh các con vật
13


* Thời gian chơi: 5 phút
*Tiến hành: Một học sinh được đeo hình vẽ một con vật ở sau lưng, em đó
khơng biết đó là con gì nhưng cả lớp thì biết rõ. Học sinh đeo hình vẽ được đặt
câu hỏi đúng/ sai để đốn xem đó là con gì, cả lớp trả lời.
Ví dụ: Con này có bốn chân đúng hay sai?
Con vật này ăn cỏ đúng hay sai?
Nó sống thành bầy đúng hay sai?
Con vật này đẻ con đúng hay sai? ...
Nếu học sinh đoán đúng tên con vật thì được thưởng, nếu sai thì bị phạt
Trị chơi 7: Tiếp sức Trò chơi này được áp dụng vào chơi ở các bài trong
phần chủ điểm Vật chất và năng lương.
*Mục tiêu: Rèn cho học sinh kỹ năng nhận biết được công dụng của các chất
thường dùng trong cuộc sống hằng ngày và rèn tính nhanh nhẹn.
* Chuẩn bị: Phấn viết
* Thời gian: 3 phút

*Tiến hành:
Chia lớp thành hai nhóm, mỗi nhóm 4 năm em phát cho em đứng đầu một
viên phấn. Khi giáo viên hô. “bắt đầu” từng em một theo thứ tự của hai hàng lên
viết vào bảng, từ chỉ đồ dùng phù hợp theo yêu cầu của giáo viên, đồ dùng làm
bằng thủy tinh, cao su, đồng, nhơm,...Nhóm nào ghi được nhiều từ hơn và đúng
theo như u cầu thì thắng cuộc.

Trị chơi: “Tiếp sức”
Sau đây là một hoạt động trong bài soạn của một tiết dạy có sử dụng trị chơi học tập mơn
Khoa học lớp 5 mà bản thân tôi đã thực hiện.

Bài soạn minh họa
Giáo viên : Hà Văn Dương
Trường Tiểu học Điền Trung I- huyện Bá Thước
14


Mơn: khoa học
Lớp 5A
Bài 11: Dùng thuốc an tồn
I.MỤC TIÊU
Sau bài học, HS có khả năng:
- Xác định khi nào nên dùng thuốc.
- Nêu những điểm cần chú ý khi phải dùng thuốc và khi mua thuốc.
- Nêu tác hại của việc dùng không đúng thuốc, không đúng cách và
không đúng liều lượng.
II. ĐỒ DÙNG DẠY – HỌC
- Sách giáo khoa, vở bài tập, thẻ để trống theo nhóm
III.HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
Hoạt động 1: làm việc theo cặp

* Mục tiêu: Khai thác vốn hiểu biết của HS về một số thuốc và trường hợp cần
sử dụng thuốc đó.
* Cách tiến hành:
Bước 1: Làm việc theo cặp
Giáo viên yêu cầu học sinh làm việc theo cặp để hỏi và trả lời câu hỏi sau:
Bạn đã dùng thuốc bao giờ chưa và dùng trong trường hợp nào?
Bước 2:
- Giáo viên gọi một số cặp lên bảng để hỏi và trả lời nhau trước lớp.
- Sau đó, giáo viên kết luận:
Hoạt động 2: Thực hành làm bài tập trong SGK.
* Mục tiêu: Giúp HS :
- Xác định được khi nào nên dùng thuốc.
- Nêu được những điểm cần chú ý khi phải dùng thuốc và khi mua
thuốc.
- Nêu được tác hại của việc dùng không đúng thuốc, không dúng cách
và không đúng liều lượng.
* Cách tiến hành:
Bước 1: Làm việc cá nhân.
GV yêu cầu HS làm bài tập trang 24 SGK.
Bước 2: Chữa bài
Gv chỉ định một số HS nêu kết qủa làm bài tập cá nhân.
Dưới đây là đáp án:
1-d;
2-c;
3-a;
4-b.
Giáo viên kết luận: [3]
Hoạt động 3: Trò chơi “Ai nhanh, ai đúng?”.
Bước 1
* Mục tiêu: Giúp HS không chỉ biết cách sử dụng thuốc an tồn mà cịn biết

cách tận dụng giá trị dinh dưỡng của thức ăn để phòng tránh bệnh tật.
* Chuẩn bị: Mỗi nhóm chuẩn bị sẵn một thẻ từ để trống có cán để cầm
* Thời gian: 3 phút
* hướng dẫn chơi: Giáo viên giao nhiệm vụ và hướng dẫn
Giáo viên yêu cầu mỗi nhóm đưa thẻ từ đã chuẩn bị sẵn ra và hướng dẫn
cách chơi:
15


- Cả lớp sẽ cử ra 2-3 Học sinh làm trọng tài. Các bạn này có nhiệm vụ
quan sát xem nhóm nào giơ nhanh và đúng đáp án.
- Cử 1 học sinh làm quản trò để đọc từng câu hỏi.
- Giáo viên đóng vai trị cố vấn, nhận xét và đánh giá từng câu giải thích
của các nhóm.
Bước 2: Tiến hành chơi
- Quản trò lần lượt đọc từng câu hỏi trong mục Trị chơi trang 25 SGK,
các nhóm thảo luận nhanh và viết thứ tự lựa chọn của nhóm mình vào thẻ và
giơ lên.
- Trọng tài quan sát xem nhóm nào giơ lên nhanh và đúng.
Dưới đây là đáp án:
Câu 1 Thứ tự ưu tiên cung cấp vi ta min cho cơ thể là:
c) Ăn thức ăn chứa nhiều vi – ta – min
a) Uống vi – ta - min
b) Tiêm vi – ta -min
Câu 2. Thứ tự trên phòng bệnh còi xương cho trẻ là:
c) Ăn phối hợp nhiều loại thức ăn có chứa can xi và vi – ta – min D.
a) Uống can – xi và Vi – ta – min D.
b) Tiêm can –xi
Bước 3: Nhận xét, đánh giá.
- Đội trưởng báo cáo kết quả của đội.

- Trọng tài nhận xét, phân định “ thắng-thua”, tuyên dương đội thắng cuộc
Kết thúc tiết học,
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với
bản thân, đồng nghiệp, và nhà trường
Sau một năm, tôi đã tiến hành áp dụng “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả
việc tổ chức Trị chơi học tập mơn Khoa học lớp 5” nhằm khắc phục những khó
khăn mà học sinh và giáo viên còn mắc phải trong khi sử dụng phương pháp Trị
chơi trong mơn khoa học lớp 5. Áp dụng những biện pháp mới này vào việc
giảng dạy môn Khoa học cho học sinh lớp 5A trường Tiểu học Điền Trung I, tơi
thấy các em đã có nhiều tiến bộ khi tham gia Trò chơi học tập ở mơn Khoa học.
Góp phần vào việc nâng cao chất lượng giáo dục của xã nhà, về phía học sinh
qua điều tra tôi thu được kết quả cụ thể là:
Bảng 3

Số học sinh muốn
được tham gia,
hiểu mục đích và
thu được kết quả
Tổng sau trò chơi học
Lớp
số tập

5A

28em

SL
18

TL

64,2%

Số học sinh muốn Số học sinh chưa
được tham gia, muốn tham gia
nhưng chỉ tham gia
với mục đích vui
chơi là chính mà
chưa hiểu, chưa
thu được kết quả
sau trò chơi học
tập
SL
TL
SL
TL
10
35,8%
0
0%
16


Về phía bản thân, Tơi cảm thấy nhẹ nhàng hơn, khơng cịn mệt mỏi khi
truyền thụ kiến thức tới học sinh vì các em tiếp nhận kiến thức một cách chủ
động, tích cực thơng qua trị chơi. Kỹ năng vận dụng trị chơi của tơi kinh hoạt
hơn, thành thạo hơn. Tơi có nhiều kinh nghiệm trong việc lựa chọn và tổ chức
trò chơi hơn , đảm bảo kiến thức và kỹ năng bài học cho học sinh.
Để minh chứng cho điều lí giải ở trên tơi đưa ra bảng đối chứng qua lần
khảo sát thực tế ở cuối năm học của hai lớp (5A, 5B). Tôi tiến hành khảo sát
chất lượng vào tuần 33 năm học 2018- 2019 kết quả thu được như sau:

Bảng 4

Hoàn thành tốt Hoàn thành
Chưa hoàn thành
(điểm 9-10)
(điểm 5-8)
(điểm dưới 5)
Lớp
Sĩ số
SL
%
SL
%
SL
%
5A
28
18
64,2%
10
35,2%
0
0%
5B
27
12
44,4%
15
55,6%
0

0%
So sánh kết quả bảng 2 và bảng 4 tôi nhận thấy: ở cuối năm học, tỉ lệ học
sinh hoàn thành tốt ở lớp thực nghiệm tăng, tỉ lệ học sinh Hoàn thành giảm
xuống và khơng cịn học sinh chưa hồn thành. Cụ thể
Ở lớp thực nghiệm là lớp 5A tỉ lệ học sinh hoàn thành tốt tăng 43,8%, học
sinh hoàn thành giảm 29%.
Qua kết quả khảo sát như trên tôi nhận thấy ở lớp tơi có số lượng học sinh
hồn thành tốt nhiệm vụ chiếm tỉ lệ cao hơn lớp 5B. Tôi thấy rất vui, khi học
sinh của mình có tiến bộ, khơng những về kiến thức mà các em còn trở nên vui
vẻ, nhanh nhẹn, cởi mở, khéo léo…trong hoạt động và trong giao tiếp.
III. Kết luận và kiến nghị
3.1. Kết luận
Qua việc nghiên cứu một số biện pháp nâng cao hiệu quả của Phương pháp trị
chơi trong mơn khoa học lớp 5A Trường Tiểu học Điền Trung I, tôi rút ra một
số kinh nghiệm sau:
- Giáo viên và học sinh cần xác định rõ mục đích của mỗi trị chơi trong
mỗi tiết học, từ đó có hướng đi đúng đắn cho việc làm tiếp theo của mình.
- Giáo viên cần có sự chuẩn bị chu đáo về đồ dùng học tập để phục vụ trị
chơi, đồ dùng cần đảm bảo tính khoa học, thẩm mĩ, phù hợp với đặc điểm tâm
sinh lý của trẻ em; giáo viên cần có sự chuẩn bị về khơng gian, thời gian, thời
điểm diễn ra trị chơi, khơng lạm dụng trị chơi biến cả tiết học thành tiết chơi
hoặc tổ chức quá nhiều trò chơi trong tiết học tạo cho học sinh sự thái quá; giáo
viên cần chuẩn bị về hình thức tổ chức, có luật chơi rõ ràng, đơn giản, dễ nhớ,
dễ thực hiện, khơng địi hỏi thời gian dài cho việc huấn luyện. Giáo viên cần xác
định về số lượng học sinh tham gia sao cho đủ cả các đối tượng đều được hoạt
động.
*Tổ chức trò chơi theo 3 bước:
a. Bước 1- Giáo viên hướng dẫn.
- Giáo viên nêu tên và mục đích trị chơi, hướng dẫn cách chơi, luật chơi,
thời gian chơi, hình thức khen thưởng…

- Cử số lượng thành viên trong mỗi đội chơi (đủ 3 đối tượng).
- Cử đội trưởng, trọng tài.
17


b. Bước 2 - Học sinh tham gia trò chơi. (học sinh) có thể chơi thử nếu giáo
viên thấy cần thiết).
Học sinh cần nỗ lực, tự giác thực hiện đúng cách chơi, luật chơi mà giáo
viên đã nêu ra.
c. Bước 3 – Nhận xét, đánh giá.
- Các đội chơi tổng kết, báo cáo.
- Trọng tài nhận xét, phân định “thắng- thua”, tuyên dương, khen thưởng…
- Học sinh rút ra điều cần ghi nhớ về nội dung bài học qua trò chơi.
Nếu giáo viên thực hiện tốt những việc làm trên, có ý thức coi trọng
Phương pháp Trị chơi học tập, hiểu được tầm quan trọng của phương pháp này:
không chỉ đơn thuần là cung cấp kiến thức cho học sinh, phát huy tính tích cực,
chủ động tìm tịi, khám phá kiến thức cho học sinh mà còn tạo cho các em niềm
vui học tập mỗi khi đến trường…Chắc chắn chất lượng dạy và học mơn khoa
học nói riêng và các mơn học khác nói chung sẽ được nâng cao. Song để thực
hiện được điều đó, tơi mạnh dạn có một số ý kiến đề xuất với các cấp lãnh đạo
như sau.
3.2. Kiến nghị.
Bản thân tôi cũng như các giáo viên trong khối 5 trường Tiểu học Điền
Trung I mong muốn Ban giám hiệu nhà trường giúp đỡ:
- Một số thiết bị dạy học môn Khoa học như: tranh, một số tranh liên quan
đến việc ô nhiễm môi trường; một số thẻ từ, một số đồ dùng làm thí nghiệm như
ở phần sự biến đổi của chất…
- Tổ chức những buổi chun đề khoa học có sử dụng đến phương pháp
Trị chơi học tập để chúng tôi được học hỏi kinh nghiệm.
- Tổ chức hội thảo những sáng kiến kinh nghiệm hay có hiệu quả cho giáo

viên học hỏi rút kinh nghiệm.
Trên đây là một vài biện pháp có thể coi là kinh nghiệm của bản thân tôi
trong thời gian qua, đó cũng là những gì tơi rút ra từ thực tế giảng dạy. Tôi đã
mạnh dạn đưa ra, mong muốn nhận được sự góp ý, bổ sung của Hội đồng khoa
học Trường Tiểu học Điền Trung I giúp tơi có nhiều biện pháp hay để Tôi thực
hiện tốt hơn Phương pháp trị chơi học tập trong các mơn học ở Tiểu học nói
chung và mơn Khoa học nói riêng để Tơi áp dụng trong thời gian tới, góp phần
đáp ứng mục tiêu mà giáo dục đã đề ra.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG Điền Trung, ngày 22 tháng 05 năm
2019
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, khơng sao chép nội dung
của người khác.
NGƯỜI VIẾT

Hà Văn Dương
TÀI LIỆU THAM KHẢO
18


1. Dự thảo chương trình giáo dục phổ thơng mới của Bộ Giáo dục và Đào
tạo
2. Tài liệu bồi dưỡng giáo viên dạy các môn học lớp 5 Tập 1- Vụ giáo dục
Tiểu học- Bộ Giáo dục và Đào tạo- năm 2006
3. Thiết kế bài giảng Khoa học lớp 5- Tập 1- Phạm Thu Hà- Nhà Xuất bản
Hà Nội- năm 2012
4. Thiết kế bài giảng Khoa học lớp 5- Tập 2- Phạm Thu Hà- Nhà Xuất bản
Hà Nội- năm 2012
5. Sách giáo khoa môn Khoa học lớp 5- Bùi Phương Nga- Nhà xuất bản
Giáo dục Việt Nam- Năm 2018.

6. Vở bài tập Khoa học lớp 5, tâp 1, tập 2 – Bùi Phương Nga- Nhà xuất bản
Giáo dục Việt Nam- Năm 2018
DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Hà Văn Dương
Chức vụ và đơn vị công tác: Trường Tiểu học Điền Trung I- huyện Bá Thước

TT
1.
2.
3.
4.

Tên đề tài SKKN
Biện pháp nâng cao chất
lượng thực hiện phép tính
trên số thập phân lớp 5.
Hướng dẫn giải toán lớp 5
bằng sơ đồ đoạn thẳng
Một số biện pháp rèn kỹ năng
thực hiện phép nhân, chia
trên số thập lớp 5
Một số biện pháp rèn kỹ năng
viết văn cho học sinh lớp 5
thông qua tiết trả bài

Cấp đánh giá
xếp loại

(Ngành GD cấp
huyện/tỉnh;
Tỉnh...)

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B,
hoặc C)

Năm học
đánh giá
xếp loại

Cấp huyện

C

2009-2010

Cấp huyện

C

2011-2012

Cấp huyện

B

2014-2015

Cấp huyện

C

2016-2017

19