Tài liệu TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM NGHỆ AN THỰC HIỆN LỜI DẠY CỦA BÁC docx

TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM NGHỆ AN
THỰC HIỆN LỜI DẠY CỦA BÁC
TS. Nguyễn Quang Hồng
Hà Nguyên Khoa
1. Đặt vấn đề
Nhằm xây dựng một nền giáo dục mới - nền giáo dục của toàn dân - cho toàn
dân, ngày 18/10/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh thành lập ngành sư
phạm. Nhưng cuộc chiến tranh bùng nổ ngay sau đó hai tháng buộc cả dân tộc phải
huy động mọi nguồn lực sức mạnh vật chất và tinh thần cho sự nghiệp kháng chiến
kiến quốc; do đó trên thực tế cho đến năm 1948- 1949 chưa có một trường sư phạm
nào được thành lập.
Tại Nghệ An, trong những năm 1948 - 1949, một số giáo viên đầu tiên được
đào tạo tại trường chuyên khoa Huỳnh Thúc Kháng. Vượt lên khó khăn, thầy trò
trường Huỳnh Thúc Kháng đã hoàn thành những khóa học đầu tiên ngoài sự mong
đợi cả của chính những người trong cuộc. Năm 1951, tại làng Nhân Bồi, xã Bạch
Ngọc, huyện Đô Lương, Trường Sư phạm Liên Khu IV- Một trong những trường
sư phạm đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa được chính thức thành lập.
Đến năm 1957, Trường Sư phạm Liên khu IV kết thúc vai trò lịch sử của mình,
nhường chỗ cho sự ra đời của các trường sư phạm ở các tỉnh. Ngày 18/7/1959, Uỷ
ban hành chính tỉnh Nghệ An có Quyết định số 1245-CB về việc chuẩn bị bộ máy
cán bộ giáo viên để thành lập Trường Trung cấp sư phạm Nghệ An.
Ngày 20/7/1959, Bộ trưởng Bộ Giáo dục nước Việt Nam dân chủ cộng hòa
Nguyễn Văn Huyên ban hành Nghị định số 379/NQ về việc thành lập các trường
Trung cấp Sư phạm ở các tỉnh miền Bắc, trong đó có Trường Trung cấp Sư phạm
Nghệ An. Ngày 16/12/1959, Trường Trung cấp Sư phạm Nghệ An - tiền thân của
Trường Cao đẳng Sư phạm Nghệ An ngày nay chính thức được thành lập.
1
Đúng hai năm sau kể từ khi thành lập, ngày 9/12/1961, thầy trò Trường Trung
học Sư phạm Nghệ An vô cùng vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm
trường. Trong phạm vi bài viết này chúng tôi đề cập đến hai nội dung cơ bản là:
- Bài nói chuyện của Hồ Chủ tịch với thầy trò trường Trung học sư phạm

Nghệ An khi Người về thăm trường.
- Điểm qua những thành tựu của thầy trò trường Trung học- trường Cao đẳng
sư phạm Nghệ An trong gần nửa thế kỷ thực hiện lời dạy của Bác.
2. Bài nói chuyện của Hồ Chủ tịch tại Trường Trung học Sư phạm Nghệ
An ngày 9/12/1961
Từ ngày 8 đến 10/12/1961, Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm quê lần thứ hai và
đây cũng là lần về thăm quê cuối cùng của Người. Trong dịp này Người đã đến
thăm và để lại những di tích sau đây:
- Hội trường Tỉnh ủy Nghệ An, nơi Bác thăm các cháu thiếu niên nhi đồng
Thành phố Vinh, sau đó Người nói chuyện với Ban Chấp hành Tỉnh ủy và Ủy ban
hành chính tỉnh Nghệ An. Tại buổi nói chuyện này, Người có lời căn dặn chí tình:
“Tất cả những gì về quốc kế dân sinh ở Nghệ An là do các cô, các chú phụ trách.
Muốn như thế thì phải nắm vững nguyên tắc gì ?
+ Một là nguyên tắc đoàn kết nội bộ.
+ Hai là nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Muốn làm tốt việc đó
phải làm gì? Muốn dân chủ nội bộ tốt thì phải cần gì nữa? Phải phê bình, tự phê
bình…” .
- Sân vận động Thành phố Vinh, nơi Bác nói chuyện với hơn 3 vạn đồng bào,
cán bộ chiến sĩ vào sáng ngày 9/12/1961. Người nhắc nhở: “Đồng bào và đảng bộ
phải có quyết tâm phấn đấu xây dựng tỉnh ta thành một trong những tỉnh khá nhất
miền Bắc”.
- Đài tưởng niệm các liệt sĩ Xô viết Nghệ Tĩnh tại Thái Lão - Hưng Nguyên.
Nơi Bác đến viếng các liệt sĩ anh dũng hy sinh trong cuộc đấu tranh quyết liệt thời
2
kỳ 1930 - 1931, thể hiện truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” và đạo lý “Đền ơn
đáp nghĩa” của dân tộc.
- Ngày 9/12/1961, Bác về thăm quê ngoại Hoàng Trù, thăm quê nội: nhà cụ
Phó bảng, Cây đa, sân vận động làng Sen một lần nữa vinh dự đón Bác.
- Người đến thăm và nói chuyện với cán bộ lão thành cách mạng (nay ở Sở
Thương mại Nghệ An). Tại đây Người căn dặn: “Nay chúng ta có hai nhiệm vụ:

1. Bất kỳ Đảng giao cho công việc gì, nhân dân giao cho việc gì phải cố gắng
làm tròn việc đó.
2. Đào tạo thanh niên cho họ làm việc hơn mình không nên nạnh kẹ”.
- Ngày 9/12/1961, Bác đến thăm Trường Trung học Sư phạm Nghệ An (nay
thuộc khu vực xí nghiệp may mặc Việt Đức). Tại đây Người có cuộc nói chuyện ân
cần, cởi mở với thầy trò nhà trường:
“Thấy các cháu vui vẻ, mạnh khỏe, Bác rất vui lòng. Bác có ghé thăm một số
phòng ngủ, khá sạch sẽ. Thường ngày có được như vậy không? Hay nghe tin Bác
đến rồi mới làm vệ sinh ?
- Ở đây có mấy dân tộc? Sao mà lại mặc theo kiểu người Kinh cả?
- Các cháu dân tộc Thổ đâu? Mặc sao giống người Kinh?
- Các cháu dân tộc Thái đâu?
- Các cháu dân tộc Thanh đâu?
- Các cháu dân tộc Tày Mường đâu?
- Các cháu dân tộc Tày Hạy đâu? Chỉ có một cháu thôi à? Sao lại không có
cháu gái? Lần sau phải có cháu gái.
- Các cháu Đan Lai đâu?
- Các cháu người Lào đâu?
- Các cháu có hiểu nhau không?
- Các cháu nói chuyện với nhau được không? Nói chuyện với nhau bằng tiếng
gì?
3
Hồi trước, bọn Tây và vua quan phong kiến làm cho các dân tộc thù hằn lẫn
nhau, người Mường ghét người Kinh. Bây giờ các dân tộc đều là anh em cả. Dân
tộc nào đông hơn, nhiều người hơn, tiến bộ hơn thì phải giúp đỡ các dân tộc khác
để đều tiến bộ như nhau, đều đoàn kết như anh em một nhà. Có làm được không? Ở
đây các cháu thi đua gì? Bác khuyên các cháu học tập tốt. Thế nào là học tập tốt?
Học tập tốt là chính trị, văn hóa đều phải gắn liền với lao động sản xuất, không
được dông dài. Mục đích học là để làm kinh tế, chính trị, văn hóa đều tiến bộ, các
dân tộc đều đoàn kết với nhau. Học để làm gì nữa? Để xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Chủ nghĩa xã hội là gì? Là no ấm. Gì nữa? Là đoàn kết vui vẻ. Muốn đi đến
chủ nghĩa xã hội phải làm gì? Phải học tập, lao động,đoàn kết. Làm gì nữa? Phải
tăng gia sản xuất, làm ra nhiều lúa, nhiều khoai, đủ các thứ. Vải nhiều thì mặc ấm,
nhiều lúa khoai thì ăn no. Còn phải làm gì nữa? Phải tiết kiệm. Tăng gia sản xuất là
làm cho được nhiều nhưng lại còn phải tiết kiệm nữa.
Các cháu có muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội không? Muốn xây dựng chủ
nghĩa xã hội thì phải tiết kiệm. Liên xô xây dựng chủ nghĩa xã hội trong 20 năm,
lại bị hai trận giặc xâm lăng tàn phá. Ta bây giờ xây dựng chủ nghĩa xã hội thì có
Liên Xô, Trung Quốc và các nước anh em giúp đỡ. Ta có dễ dàng hơn Liên Xô
trước đây vì có Liên Xô giúp đỡ nhưng cũng phải thắt lưng buộc bụng.
Các cháu ăn ở đây có phải trả tiền không? Đồng bào, công nhân và nông dân
hiện nay thắt lưng buộc bụng để xây dựng chủ nghĩa xã hội, mà các cháu học ở đây
không phải trả tiền, ăn không phải trả tiền, ngủ không phải trả tiền, như thế các
cháu đã sống theo chế độ cộng sản rồi đấy. Để đền đáp công ơn, các cháu không
phải học rồi ở đây mà phải về giúp đỡ đồng bào.
Bác đến thăm các cháu và chúc các cháu tiến bộ.”
Sau khi thăm và nói chuyện với thầy trò Trường Trung học Sư phạm Nghệ
An, Bác đến thăm và nói chuyện với công nhân Nhà máy cơ khí Vinh, thăm và
huấn thị lực lượng vũ trang Quân khu IV, thăm và nói chuyện với bà con nhân dân
4
Hợp tác xã nông nghiệp Vĩnh Thành - Yên Thành, thăm Nông trường Đông Hiếu -
Nghĩa Đàn.
3. Thầy trò Trường Trung học - Cao đẳng Sư phạm Nghệ An thực hiện
lời Bác dạy (1961- 2007)
Thế hệ thầy - trò Trường Trung học Sư phạm Nghệ An đón Bác năm 1961 nay
đã bước qua tuổi “thất thập cổ lai hy”, nhiều thầy cô giờ không còn nữa. Những
người có may mắn được đón Bác, nghe lời dặn dò ân cần của Bác giờ vẫn còn nhớ
như in giọng nói, cử chỉ của Bác khi đến thăm trường. Ngay sau khi chia tay Bác,
toàn trường đã dấy lên phong trào thi đua “Dạy tốt, học tốt”, Đảng bộ nhà trường
có phong trào “Phê bình và tự phê bình”, “Đảng viên gương mẫu”… Phong trào thi

đua nhận được sự hưởng ứng của toàn bộ thầy - trò, cán bộ công nhân viên trong
nhà trường. Ngay khi tốt nghiệp khóa học, 100% học viên viết đơn tình nguyện
xung phong nhận công tác ở bất cứ nơi nào mà tổ chức phân công.
Khi Mỹ tiến hành chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân đối với
miền Bắc (5/8/1964), thực hiện lệnh sơ tán của Tỉnh ủy - Ủy ban nhân dân tỉnh,
thầy trò Trường Trung học Sư phạm Nghệ An liên tục phải di dời đến các địa điểm
khác nhau như: Thanh Chương, Đô Lương, Hưng Nguyên v.v… nhưng chính trong
khói lửa chiến tranh ác liệt, vượt lên khó khăn thử thách nhà trường đã đào tạo
1.390 giáo viên cấp 1, 2, cung cấp đội ngũ giáo viên có trình độ và tâm huyết cho
các huyện trong địa bàn tỉnh kịp phục vụ cho sự nghiệp trồng người. Từ năm 1971,
trường mở thêm hệ đào tạo sư phạm cấp II hệ 10 + 3; đến năm 1979, trường đã đào
tạo được 7 khóa sư phạm hệ 10 + 3 cung cấp cho ngành giáo dục Nghệ An, Hà
Tĩnh 2.574 giáo viên cấp II.
Từ năm học 1979 - 1980, Trường có quyết định đổi thành Trường Cao đẳng
Sư phạm Nghệ An. Từ đó, cho đến năm 2001 trường đào tạo được 5.400 sinh viên
tốt nghiệp hệ Cao đẳng Sư phạm, bồi dưỡng 2.100 giáo viên hệ 10 + 3 lên trình độ
Cao đẳng; 2.500 giáo viên Trung học Sư phạm, 550 giáo viên Tiểu học lên trình độ
5