Dong an banh xeo

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Đông ... ăn bánh xèo</b>

<i><b>* Bút ký của Huỳnh Kim Bửu</b></i>

<i>(“Thu ăn măng trúc, đông ăn giá” - thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm)</i>

<b>Người q tơi thích ăn uống, thích thưởng thức món ngon, vật lạ. Có như thế, mới có món nem chả chợ </b>
<b>Huyện, bánh ít lá gai, rượu gạo Bàu Đá nổi tiếng… Món bánh xèo và thú ăn bánh xèo Bình Định cũng </b>
<b>từ đó mà ra.</b>

Bánh xèo tôm nhảy Phước Quang (Tuy Phước). Ảnh: T.M

Bánh xèo chế biến từ thứ nguyên liệu là gạo. Gạo ngon (gạo lúa mới, trộng hạt) ngâm cách đêm hay cách buổi
rồi đem xay thành bột nước. Khuôn bánh xèo làm bằng sắt, to bằng cái đĩa trái đào xưa (và cũng cạn như đáy
đĩa). Người ta đúc (cũng gọi là đổ) bánh xèo trên bếp lò than hồng. Rải nhân bánh lên khn đang nóng được
bơi trơn bằng dầu thực vật (hoặc thịt mỡ), múc một vá bột nước đổ lên, nghiêng khuôn cho bột tải đều, rồi đậy
nắp vung lại. Chờ vài phút, đoạn mở nắp vung ra là có được một lá bánh xèo thơm phức, nóng hổi trên khn.
Người ta “xem mặt đặt tên”, hồ hởi gọi cái bánh đó là bánh xèo, vì khi đúc nghe tiếng dầu mỡ nổ “x…èo…
x…èo…” đến vui tai. Nhưng cũng có nhiều nơi gọi đó là bánh “khối”, vì ăn “khối khẩu” lắm.

Bánh xèo có hai loại chính: bánh xèo vỏ và bánh xèo nhân. Bánh xèo vỏ đúc với dầu thực vật (thường là dầu
phụng) hoặc mỡ heo, khơng có nhân, chỉ rải lưa thưa lá hành xắt nhỏ vừa làm hoa vừa thơm bánh. Bánh xèo
nhân khá phong phú. Kể trước hết là loại nhân thịt heo và tôm xào, kèm giá đậu, cịn được quen gọi là bánh
xèo tơm thịt. Kể tiếp, loại nhân thịt bò ướp gia vị (đường, tiêu, bột ngọt…) kèm giá đậu… Bánh xèo tôm thịt
vừa béo vừa ngọt, bánh xèo thịt bò ngọt ngon. Vùng quanh vạn Gò Bồi (quê ngoại của nhà thơ Xn Diệu) có
lợi thế gần sơng, biển, bắt được con tơm tươi rói. Nhờ nguồn tơm tươi này, người địa phương mở nhiều quán
bánh xèo bên tỉnh lộ (từ huyện lỵ Tuy Phước chạy xuống). Các quán này thường đúc loại bánh xèo tôm sống,
nhảy t…ách… t…ách… trên khn để phục vụ khách tìm món ngon, thường từ Quy Nhơn lên. Bánh xèo nhân
thịt ếch, nhái tuyệt hảo, nhưng mỗi năm chỉ ăn được một lần vào tiết tháng ba mưa rào, cái tháng dân gian dày
kinh nghiệm ăn uống bảo: “Ếch tháng ba, gà tháng mười”. Sự ăn uống luôn cầu kỳ: hồi trước người ta ăn bánh
xèo mềm, ngày nay người ta thích ăn bánh xèo giòn giòn, rán hai lần. Lại còn nẩy sinh ra cái “bánh xèo chảo”
nữa. Bánh xèo chảo “bề thế” gấp 4- 5 lần bánh xèo “cổ điển”. Đúc bánh xèo đơn giản là vậy, nhưng không

phải ai đúc cũng được cái bánh ngon. Bởi thế mới có chuyện trên một đường phố, trong một chợ quê, một thị
trấn nổi tiếng một vài quán bánh xèo ngon, điểm hẹn của thực khách sành ăn và yêu qúy cái phong vị của quê
nhà.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Đúc bánh xèo. Ảnh: T.M

Hơm nay bà Hai Ngót “hịa điệu” cùng người xóm miễu Tây, làng An Định tổ chức cho cả nhà ăn bánh xèo
ngày mưa Đông đầu mùa, khai mạc cho một mùa bánh xèo nữa lại đến. Cũng như ở các nơi khác, ở quê tơi
người ta ăn bánh xèo quanh năm, nhưng hình như chỉ ở đây người ta mới có cái thú ăn bánh xèo mùa Đông,
ăn bánh xèo ngày mưa. Có người tự nghĩ, bảo đó là cách người ta lấy cái nóng bánh xèo, nóng hỏa lị, nóng
rượu, lấy cái quây quần ấm áp ở trong nhà…chế ngự cái lạnh mưa bay gió vãi ở ngồi trời. Khách thăm q
tơi tiết trời Đơng dễ gặp những xóm nhà phủ cơn mưa tỏa sực nức mùi thơm bánh xèo, bữa cỗ bánh xèo được
chủ nhà mời ăn với cả tấm lịng xởi lởi và hiếu khách.

Tơi có nhìn thấy cái “văn hóa bánh xèo” trong mỗi gia đình q tơi: Nhà đúc bánh xèo ln dành những phần
bánh xèo để biếu hàng xóm, “lại quả” nhà kia nhà nọ vì họ đã cho mượn bộ khn hãy cịn bóng dầu mỡ, cái
hỏa lị cịn dính nhiều vệt trắng của bột bánh xèo đổ leo, và cả ơng ở đầu xóm đã sẵn lịng dành cho một bữa
xay bột nhờ…Thành ra lắm khi trong xóm miễu Tây của tôi, chỉ một nhà đúc bánh xèo thơi là gần như cả xóm
được ăn bánh xèo.

</div>

<!--links-->