Tài liệu Cấu trúc, cơ chế tổng hợp, chức năng của prôtêin ppt

Cấu trúc, cơ chế tổng hợp,
chức năng của prôtêin, tính
đặc trưng và đa dạng của
prôtêin
1. Cấu trúc của prôtêin
a) Cấu trúc hoá học:
- Là hợp chất hữu cơ gồm 4 nguyên tố
cơ bản C, H, O, N thường có thêm S va`
đôi lúc có P.
- Thuộc loại đại phân tử, phân tử lớn
nhất dài 0,1 micromet, phân tử lượng có
thể đạt tới 1,5 triệu đ.v.C.
- Thuộc loại đa phân tử, đơn phân là
các axit amin.
- Có hơn 20 loại axit amin khác nhau tạo
nên các prôtêin, mỗi axit amin có 3
thành phần: gốc cacbon (R), nhóm amin
(-NH
2
) và nhóm cacbôxil (-COOH),
chúng khác nhau bởi gốc R. Mỗi axit
amin có kích thước trung bình 3Å .
- Trên phân tử các axit amin liên kết với
nhau bằng các liên kết peptit tạo nên
chuỗi pôlipeptit. Liên kết peptit được tạo
thành do nhóm cacbôxil của axit amin
này liên kết với nhóm amin của axit
amin tiếp theo và giải phóng 1 phân tử
nước. Mỗi phân tử prôtêin có thể gồm 1
hay nhiều chuỗi pôlipeptit cùng loại hay
khác loại.

- Từ 20 loại axit amin kết hợp với nhau
theo những cách khác nhau tạo nên vô
số loại prôtêin khác nhau (trong các cơ
thể động vật, thực vật ước tính có
khoảng 10
14
– 10
15
loại prôtêin). Mỗi loại
prôtêin đặc trưng bởi số lượng, thành
phần và trình tự sắp xếp các axit amin
trong phân tử. Điều đó giải thích tại sao
trong thiên nhiên các prôtêin vừa rất đa
dạng, lại vừa mang tính chất đặc thù.
b) Cấu trúc không gian
Prôtêin có 4 bậc cấu trúc cơ bản.
- Cấu trúc bậc 1: do các axit amin liên
kết với nhau bằng liên kết peptit, đứng ở
đầu mạch pôlipeptit là nhóm amin, cuối
mạch là nhóm cacboxyl.
- Cấu trúc bậc 2: có dạng xoắn trái, kiểu
chuỗi anpha, chiều cao một vòng xoắn
5,4Å với 3,7 axit amin / 1 vòng xoắn còn
ở chuỗi bêta mỗi vòng xoắn lại có 5,1
axit amin. Có những prôtêin không có
cấu trúc xoắn hoặc chỉ cuộn xoắn ở một
phần của pôlipeptit.
- Cấu trúc bậc 3: Là hình dạng của phân
tử prôtêin trong không gian ba chiều, do

xoắn cấp 2 cuốn theo kiểu đặc trưng
cho mỗi loại prôtêin, tạo thành những
khối hình cầu.
- Cấu trúc bậc 4: Là những prôtêin gồm
2 hoặc nhiều chuỗi pôlipeptit kết hợp với
nhau. Ví dụ, phân tử hêmôglôbin gồm 2
chuỗi anpha và 2 chuỗi bêta, mỗi chuỗi
chứa một nhân hem với một nguyên tử
Fe.
2. Cơ chế tổng hợp prôtêin.