Dịch mã
Tổng hợp chuỗi polipeptit
CHỈ MỤC BÀI VIẾT
Dịch mã - Tổng hợp chuỗi polipeptit
So sánh nhân sơ và nhân thực
Dịch mã - Tổng hợp chuỗi polipeptit
So sánh dịch mã ở nhân sơ và nhân
thực
1. Các thành phần tham gia dịch mã :
- mARN : + đoạn dẫn đầu 5’ – UTR:
không mã hoá
+ Khung đọc : 1 bộ ba mở đầu 5’-
AUG
các bộ ba mã hoá aa
1 bộ ba kết thúc : hoặc UAG hoặc UGA
hoặc UAA
+ Đoạn theo sau: 3’ – UTR : không mã
hoá
- tARN
- riboxom :
+ 2 thành phần : rARN và protein
+ 2 tiểu phần : 30S - nhỏ và 50S - lớn (
3 vị trí : E: tARN chuẩn bị rời khỏi
riboxom, P: liên kết peptit hình thành
giữa các aa, A: nạp tARN mới
- Các aa , enzim, năng lượng ATP.
2. Nguyên tắc bổ sung trong dịch mã
:
mARN tARN
mA tU
mU tA
mG tX
mX tG
3. Quá trình dịch mã : 2 giai đoạn
chính :
+ GĐ 1 : Hoạt hoá các aa:
- các aa được cung cấp năng lượng từ
ATP trở thành aa hoạt hoá.
- aa hoạt hoá dưới xúc tác
của enzim gắn vào tARN
+ GĐ2 : Tổng hợp chuỗi polypeptit:
gồm :
- Khởi đầu dịch mã : 3 bước :
+ Bước 1: tiểu phần nhỏ của riboxom -
30S tạo phức với yếu tố khởi đầu dịch
mã (IF1, IF2, IF3 ) và 1 phân tử GTP
liên kết vào.
+ Bước 2 : Dịch mã tại bộ ba mở đầu :
fMet- tARN vào vị trí A, IF3 giải phóng
+ Bước 3: tiểu phần lớn của riboxom –
50S liên kết với phức hệ khởi đầu dịch
mã qua tiểu phần nhỏ - 30S, GTP bị
thuỷ phân, IF1, IF2 được giải phóng;
phức hệ dịch mã mang cả 2 tiểu phần
lớn và nhỏ của riboxom được gọi là
phức hệ khởi đầu dịch mã 70S. fMet –
tARN ở vị trí P , bộ ba đối mã liên kết bổ
sung với bộ ba mở đầu.
- Kéo dài chuỗi polypeptit : 3 bước:
+ Bước 1 : Sự đính kết 1 aa – tARN vào
vị trí A
+ Bước 2 : Hình thành liên kết peptit
giữa các aa và giải phóng tARN ở aa
trước
+ Bước 3 : Sự dịch chuyển của riboxom
Quá trình cứ lặp lại cho đến khi riboxom
gặp bộ ba kết thúc
- Kết thúc dịch mã : + Riboxom gặp bộ
ba kết thúc : nhờ yếu tố giải phóng
chuỗi RF ( RF1 - nhận biết bộ ba kết
thúc UAA hoặc UAG , RF2 - nhận biết
bộ ba kết thúc UAA hoặc UGA , RF3 –
không nhận biết bộ ba kết thúc nhưng
thúc đẩy các quá trình tiếp theo ).
+ Enzim cắt chuỗi polypeptit
+ tARN cuối cùng giải phóng riboxom