Tài liệu BÀI GIẢNG VI SINH SAU THU HOẠCH - Phần 1 ppt

B
B
À
À
I GI
I GI
Ả
Ả
NG
NG
VI SINH SAU THU HO
VI SINH SAU THU HO
Ạ
Ạ
CH
CH
•

Mở đầu
•

I. ĐẶC ĐiỂM CHUNG CỦA VSV
•

-Kích thước nhỏ

bé

tính bằng µm hoặc
nm
•

-Hấp thụ

nhiều, chuyển hoá

nhanh
•

-

Phân bố

rộng, chủng loại nhiều
•
•

-
-
Sinh trư
Sinh trư
ở
ở
ng nhanh, ph
ng nhanh, ph
á
á
t tri
t tri
ể
ể

n m
n m
ạ
ạ
nh
nh
•
•

L
L
à
à
SV đ
SV đ
ầ
ầ
u tiên xu
u tiên xu
ấ
ấ
t hi
t hi
ệ
ệ
n trên tr
n trên tr
á
á
i đ

i đ
ấ
ấ
t
t
Vết tích Gloeodiniopsis cách
đây 1,5 tỷ năm
Vết tích

Palaeolyngbya

cách
đây 950 triệu năm
•
•

-
-
Năng l
Năng l
ự
ự
c th
c th
í
í
ch
ch
ứ
ứ

ng m
ng m
ạ
ạ
nh, v
nh, v
à
à

d
d
ễ
ễ

ph
ph
á
á
t sinh
t sinh
bi
bi
ế
ế
n d
n d
ị
ị
•
•

II. V
II. V
ị
ị

tr
tr
í
í

c
c
ủ
ủ
a SV trong sinh gi
a SV trong sinh gi
ớ
ớ
i
i
Vi sinh và

Bảo quản STH –

Trần Thị

Minh Loan
•
•

-
-

Linneaus
Linneaus
(1707
(1707
-
-
1778)
1778)

l
l
à
à
ngư
ngư
ờ
ờ
i đ
i đ
ầ
ầ
u tiên đ
u tiên đ
ặ
ặ
t

t
tên lo
tên lo
à
à
i cho sinh gi
i cho sinh gi
ớ
ớ
i, chia sinh gi
i, chia sinh gi
ớ
ớ
i th
i th
à
à
nh 2
nh 2
gi
gi
ớ
ớ
i
i
•
•

-
-

1866
1866
F.
F.
Hackel đ
Hackel đ
ề
ề

xu
xu
ấ
ấ
t b
t b
ổ
ổ

sung thêm gi
sung thêm gi
ớ
ớ
i th
i th
ứ
ứ


3
3

đ
đ
ó
ó

l
l
à
à

gi
gi
ớ
ớ
i Protista
i Protista
•
•

-
-
1969
1969
Whittaker đ
Whittaker đ
ề
ề

xu
xu

ấ
ấ
t h
t h
ệ
ệ

th
th
ố
ố
ng phân lo
ng phân lo
ạ
ạ
i 5
i 5
gi
gi
ớ
ớ
i
i
Vi sinh và

Bảo quản STH –

Trần Thị

Minh Loan

•
•

-
-

1979 Tr
1979 Tr
ầ
ầ
n Th
n Th
ế
ế
Tương đ
Tương đ
ề
ề

xu
xu
ấ
ấ
t h
t h
ệ
ệ

th
th

ố
ố
ng 6 gi
ng 6 gi
ớ
ớ
i
i
•
•

1980, Carl R. Woese ba l
1980, Carl R. Woese ba l
ĩ
ĩ
nh gi
nh gi
ớ
ớ
i (Domain)
i (Domain)
•
•

T. Cavalier
T. Cavalier
-
-
Smith (1993) th
Smith (1993) th

ì
ì

l
l
ạ
ạ
i đ
i đ
ề
ề

xu
xu
ấ
ấ
t h
t h
ệ
ệ

th
th
ố
ố
ng phân lo
ng phân lo
ạ
ạ
i 8 gi

i 8 gi
ớ
ớ
i:
i:
•
•

III. VAI TRÒ C
III. VAI TRÒ C
Ủ
Ủ
A VSV TRONG T
A VSV TRONG T
Ự
Ự

NHIÊN
NHIÊN
•
•

-
-

S
S
ố
ố
ng

ng
ở
ở

kh
kh
ắ
ắ
p nơi trên tr
p nơi trên tr
á
á
i đ
i đ
ấ
ấ
t
t
•
•

-
-

Phân gi
Phân gi
ả
ả
i ch
i ch

ấ
ấ
t h
t h
ữ
ữ
u cơ
u cơ
•
•

-
-

C
C
ó
ó

vai trò trong ng
vai trò trong ng
à
à
nh năng lư
nh năng lư
ợ
ợ
ng
ng
•

•

-
-

L
L
à
à

l
l
ự
ự
c lư
c lư
ợ
ợ
ng s
ng s
ả
ả
n xu
n xu
ấ
ấ
t tr
t tr
ự
ự

c ti
c ti
ế
ế
p c
p c
ủ
ủ
a ng
a ng
à
à
nh
nh
công ngh
công ngh
ệ
ệ

lên men
lên men
Vi sinh và

Bảo quản STH –

Trần Thị

Minh Loan
•
•

-
-

VSV l
VSV l
à
à

nguyên nhân c
nguyên nhân c
ủ
ủ
a nhi
a nhi
ề
ề
u lo
u lo
ạ
ạ
i b
i b
ệ
ệ
nh
nh
nguy hi
nguy hi
ể

ể
m
m
•
•

V.
V.
Sơ lư
Sơ lư
ợ
ợ
c v
c v
ề
ề

l
l
ị
ị
ch s
ch s
ử
ử

ph
ph
á
á

t tri
t tri
ể
ể
n c
n c
ủ
ủ
a VSV
a VSV
•
•

L
L
ị
ị
ch s
ch s
ử
ử

ph
ph
á
á
t tri
t tri
ể
ể

n c
n c
ủ
ủ
a VSv c
a VSv c
ó
ó

th
th
ể
ể

chia th
chia th
à
à
nh 4
nh 4
giai đo
giai đo
ạ
ạ
n
n
•
•

5

5
.1.
.1.
Giai đo
Giai đo
ạ
ạ
n sơ khai
n sơ khai
•
•

-
-

Ng
Ng
à
à
nh c
nh c
ổ
ổ

sinh v
sinh v
ậ
ậ
t h
t h

ọ
ọ
c x
c x
á
á
c đ
c đ
ị
ị
nh đư
nh đư
ợ
ợ
c nh
c nh
ữ
ữ
ng
ng
vi khu
vi khu
ẩ
ẩ
n đ
n đ
ầ
ầ
u tiên xu
u tiên xu

ấ
ấ
t hi
t hi
ệ
ệ
n c
n c
á
á
ch đây
ch đây
4 t
4 t
ỷ
ỷ
năm
năm
Vi sinh và

Bảo quản STH –

Trần Thị

Minh Loan
•
•

-
-

Th
Th
ờ
ờ
i c
i c
ổ
ổ

Hy L
Hy L
ạ
ạ
p đã bi
p đã bi
ế
ế
t n
t n
ấ
ấ
u rư
u rư
ợ
ợ
u
u
•
•

-
-

1665 Antony Van Leuwenhoek (1632
1665 Antony Van Leuwenhoek (1632
–
–

1723) quan s
1723) quan s
á
á
t đư
t đư
ợ
ợ
c TB VK
c TB VK
•
•

-
-
1673
1673
Hoek đã quan s
Hoek đã quan s
á
á

t đư
t đư
ợ
ợ
c TB VK s
c TB VK s
ố
ố
ng
ng
Vi sinh và

Bảo quản STH –

Trần Thị

Minh Loan
Carl Von Linnaeus
Van Leuwenhoek
5.2.
5.2.
Giai đo
Giai đo
ạ
ạ
n Louis Pasteur
n Louis Pasteur
-
-

1857 Ph
1857 Ph
á
á
t hi
t hi
ệ
ệ
n ra qu
n ra qu
á
á

tr
tr
ì
ì
nh lên men nh
nh lên men nh
ờ
ờ

c
c
ó
ó

VSV
VSV
•

•

-
-

Tranh lu
Tranh lu
ậ
ậ
n v
n v
ề
ề

b
b
ệ
ệ
nh t
nh t
ậ
ậ
t v
t v
à
à

nguyên nhân gây
nguyên nhân gây
b

b
ệ
ệ
nh, t
nh, t
ì
ì
m ra nguyên nhân gây b
m ra nguyên nhân gây b
ệ
ệ
nh, b
nh, b
á
á
c b
c b
ỏ
ỏ

thu
thu
ế
ế
t t
t t
ự
ự

sinh

sinh
Vi sinh và

Bảo quản STH –

Trần Thị

Minh Loan
•
•

5.3
5.3
Giai đo
Giai đo
ạ
ạ
n sau Pasteur
n sau Pasteur
•
•

Đây l
Đây l
à
à
giai đo
giai đo
ạ
ạ

n m
n m
ở
ở

ra cho c
ra cho c
á
á
c nghiên c
c nghiên c
ứ
ứ
u v
u v
ề
ề

sau
sau
-
-

Robert Koch (1843
Robert Koch (1843
–
–

1910) ph
1910) ph

á
á
t hi
t hi
ệ
ệ
n ra vi
n ra vi
khu
khu
ẩ
ẩ
n lao.
n lao.
-
-

Metnhicov (1845
Metnhicov (1845
–
–
1916
1916
)
)
đ
đ
ề
ề

ra h
ra h
ọ
ọ
c thuy
c thuy
ế
ế
t
t
mi
mi
ễ
ễ
n d
n d
ị
ị
ch h
ch h
ọ
ọ
c.
c.
-
-

Eclic (1854
Eclic (1854
–

–

1915) nêu ra thuy
1915) nêu ra thuy
ế
ế
t mi
t mi
ễ
ễ
n
n
d
d
ị
ị
ch h
ch h
ọ
ọ
c d
c d
ị
ị
ch th
ch th
ể
ể
-
-

Omelanski (1867
Omelanski (1867
–
–

1928) ph
1928) ph
á
á
t hi
t hi
ệ
ệ
n ra vi
n ra vi
khu
khu
ẩ
ẩ
n phân gi
n phân gi
ả
ả
i cellulose
i cellulose
•
•

-

-
1881
1881
Koch đ
Koch đ
ề
ề

xu
xu
ấ
ấ
t pp phân l
t pp phân l
ậ
ậ
p VSV,
p VSV,
Hess
Hess
đ
đ
ề
ề

xu
xu
ấ
ấ
t pp nuôi c

t pp nuôi c
ấ
ấ
y VSV trên môi trư
y VSV trên môi trư
ờ
ờ
ng
ng
th
th
ạ
ạ
ch
ch
•
•

-
-
1884
1884
Gram đ
Gram đ
ề
ề

xu
xu
ấ

ấ
t phương ph
t phương ph
á
á
p nhu
p nhu
ộ
ộ
m
m
Gram
Gram
•
•

-
-

1897 Buchner ch
1897 Buchner ch
ứ
ứ
ng minh vai trò c
ng minh vai trò c
ủ
ủ
a
a
enzyme trong qu

enzyme trong qu
á
á

tr
tr
ì
ì
nh lên men rư
nh lên men rư
ợ
ợ
u
u
Vi sinh và

Bảo quản STH –

Trần Thị

Minh Loan
•
•

5.4.
5.4.
Giai đo
Giai đo
ạ
ạ

n hi
n hi
ệ
ệ
n đ
n đ
ạ
ạ
i
i
•
•

Sau 150
Sau 150
năm sau khi công tr
năm sau khi công tr
ì
ì
nh nghiên c
nh nghiên c
ứ
ứ
u
u
c
c
ủ
ủ
a Pasteur th

a Pasteur th
ì
ì

nh
nh
ữ
ữ
ng nghiên c
ng nghiên c
ứ
ứ
u v
u v
ề
ề

VSV c
VSV c
ó
ó

nh
nh
ữ
ữ
ng bư
ng bư
ớ
ớ

c ti
c ti
ế
ế
n m
n m
ớ
ớ
i
i
•
•

Hi
Hi
ệ
ệ
n nay trong ng
n nay trong ng
à
à
nh khoa h
nh khoa h
ọ
ọ
c hi
c hi
ệ
ệ
n đ

n đ
ạ
ạ
i đã c
i đã c
ó
ó

nh
nh
ữ
ữ
ng nghiên c
ng nghiên c
ứ
ứ
u v
u v
à
à

ứ
ứ
ng d
ng d
ụ
ụ
ng kh
ng kh
á

á
c nhau v
c nhau v
ề
ề

VSV
VSV
Vi sinh và

Bảo quản STH –

Trần Thị

Minh Loan



VI.
VI.




i t
i t


ng c
ng c

a VSV h
a VSV h


c
c



6.1 Virus h
6.1 Virus h


c
c



Khoa h
Khoa h


c nghiờn c
c nghiờn c


u c
u c

ỏ
ỏ
c
c
c
c
nghieõn c
nghieõn c
ửự
ửự
u ca
u ca
ự
ự

c
c
cụ the
cụ the
ồ
ồ

voõ ba
voõ ba
ứ
ứ

o (Acaryote): Virut va
o (Acaryote): Virut va
ứ

ứ

Bacteriophge,
Bacteriophge,
ủ
ủ
aừ
aừ
ủử
ủử
ụ
ụ
ù
ù

c bie
c bie
ỏ
ỏ

t tụ
t tụ
ự
ự

i 79 ho
i 79 ho
ù
ù

(UB
(UB
Quo
Quo
ỏ
ỏ

c te
c te
ỏ
ỏ

phaõn loa
phaõn loa
ù
ù

i ho
i ho
ù
ù

c virut, 1995).
c virut, 1995).
Vi sinh v

Bo qun STH

Trn Th

Minh Loan
Virus cỳm g

H5N1
Virus HIV/AIDS
•
•

6.2. Vi khu
6.2. Vi khu
ẩ
ẩ
n h
n h
ọ
ọ
c
c
Khoa ho
Khoa ho
ï
ï

c nghieân c
c nghieân c
öù
öù
u cô the
u cô the
å

å

nhaân sô
nhaân sô
(Prokaryote): VSV co
(Prokaryote): VSV co
å
å

(Archaea,
(Archaea,
Archaeaobacter) va
Archaeaobacter) va
ø
ø

vi khua
vi khua
å
å

n (Bacteria,
n (Bacteria,
Eubacteria).
Eubacteria).



6.3. N
6.3. N

m h
m h


c
c



Khoa ho
Khoa ho
ù
ù

c nghieõn c
c nghieõn c
ửự
ửự
u ve
u ve



na
na
ỏ
ỏ

m go
m go



m co
m co
ự
ự

3
3
nga
nga
ứ
ứ

nh: Na
nh: Na
ỏ
ỏ

m th
m th
ửù
ửù
c ba
c ba
ứ
ứ

o (na
o (na
ỏ
ỏ

m nha
m nha
ứ
ứ

y
y



Gymmomycota
Gymmomycota
), na
), na
ỏ
ỏ

m roi (
m roi (
Mastigomycota
Mastigomycota
)
)
va

va
ứ
ứ

na
na
ỏ
ỏ

m khoõng roi
m khoõng roi
•
•

6.4. T
6.4. T
ả
ả
o h
o h
ọ
ọ
c
c
•
•

Khoa ho
Khoa ho
ï

ï

c nghieân c
c nghieân c
öù
öù
u ve
u ve
à
à

vi ta
vi ta
û
û

o
o
.
.
•
•

6.5.
6.5.
Đ
Đ
ộ
ộ
ng v

ng v
ậ
ậ
t nguyên sinh
t nguyên sinh
•
•

Khoa h
Khoa h
ọ
ọ
c nghiên c
c nghiên c
ứ
ứ
u v
u v
ề
ề
đ
đ
ộ
ộ
ng v
ng v
ậ
ậ
t nguyên sinh
t nguyên sinh

•
•

VI. C
VI. C
á
á
c công c
c công c
ụ
ụ

nghiên c
nghiên c
ứ
ứ
u VSV
u VSV
•
•

1. K
1. K
í
í
nh hi
nh hi
ể
ể
n vi

n vi
•
•

-
-
Kí
Kí
nh hi
nh hi
ể
ể
n vi th
n vi th
ườ
ườ
ng: D
ng: D
ù
ù
ng
ng
để
để
quan s
quan s
á
á
t
t

hì
hì
nh d
nh d
ạ
ạ
ng, n
ng, n
h
h
ữ
ữ
ng b
ng b
à
à
o quan l
o quan l
ớ
ớ
n trong n
n trong n
ộ
ộ
i
i
bà
bà
o c
o c

ủ
ủ
a t
a t
ế bà
ế bà
o VSV s
o VSV s
ố
ố
ng ho
ng ho
ặ
ặ
c đ
c đ
ã
ã
nhu
nhu
ộ
ộ
m
m
mà
mà
u,
u,
Không th
Không th

ể nhì
ể nhì
n th
n th
ấ
ấ
y Virus.
y Virus.