ngu van dia phuong Ninh Binh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (524.79 KB, 116 trang )

(1)Ngµy so¹n: 08/01/2010 TiÕt 73. Ngµy d¹y:. Nhí rõng.. ThÕ L÷ A. Môc tiªu bµi häc. *Học sinh hiểu đợc những giá trị nghệ thuật đặc sắc, bút pháp lãng mạn truyền cảm của nhà thơ, từ đó rung động với niềm khao khát tự do mãnh liệt, nỗi chán ghét sâu sắc thực t¹i tï tóng cña con hæ bÞ nhèt ë vên b¸ch thó. *Liªn hÖ thùc tÕ cuéc sèng x· héi vµ t©m hån cña líp thanh niªn ViÖt Nam vµo nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû XX. *Rèn kỹ năng đọc diễn cảm thể thơ tám chữ vần liền, phân tích diễn biến tâm trạng cña nh©n vËt tr÷ t×nh. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi + t×m hiÓu thÓ th¬. Häc sinh chuÈn bÞ bµi theo c©u hái. C. TiÕn tr×nh lªn líp: *ổn định tổ chức lớp. *KiÓm tra bµi cò; §äc thuéc bµi “ Hai ch÷ níc nhµ”. *Bµi míi: Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. ? Em h·y giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶. ? H·y cho biÕt néi dung s¸ng t¸c cña ThÕ L÷. ? Bài thơ đợc sáng tác vào thời gian nào. ? Em hiÓu th¬ míi kh¸c th¬ cò nh thÕ nµo. -> Th¬ míi tù do phãng kho¸ng, kh«ng gß bã mµ theo dßng c¶m xóc cña ngêi viÕt. Hớng dẫn cách đọc, học sinh đọc, giáo viên hớng dÉn. ? Nh©n vËt chÝnh trong bµi th¬ lµ ai.. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. 1/ T¸c gi¶: 1907 - 1989 tªn thËt NguyÔn Thø LÔ, quª ë B¾c Ninh. 2/ T¸c phÈm: - Nhí rõng in trong “MÊy vÇn th¬” (1935).. -> Con hæ.. ? Mợn lời con hổ ở vờn bách thú để thể hiện tâm tr¹ng cña ai. -> Con ngêi. II.§äc - t×m hiÓu v¨n b¶n. ? Văn bản sử dụng phơng thức biểu đạt nào. ? Bµi th¬ cã bè côc nh thÕ nµo. ? ChØ ra ®iÓm kh¸c cña bµi “Nhí rõng” víi c¸c bµi thơ Đờng luật đã học. -> Kh«ng giíi h¹n c©u ch÷, mçi dßng 8 tiÕng, ng¾t nhÞp tù do, không cố định vần, giọng thơ ào ạt phóng khoáng.. ? §äc ®o¹n 1 trong bµi th¬. ? T×m c©u th¬ diÔn t¶ hoµn c¶nh cña con hæ. -> GËm mét khèi c¨m hên trong còi s¾t. ? “GËm” cã nghÜa nh thÕ nµo. -> GÆm. C¾n dÇn, kiªn tr×.. ? Chi tiết đó thể hiện thái độ của con hổ nh thế nµo. -> T©m tr¹ng: UÊt øc, bÊt lùc. ? Côm tõ “khèi c¨m hên” cã ý nh thÕ nµo. -> Nỗi căm hờn uất ức dồn nén tích tụ đóng thành. khối, thành tảng đè nặng trong lòng nhức nhối không thÓ gi¶i tho¸t.. ? “Trong còi s¾t” lµ hoµn c¶nh nh thÕ nµo. -> Giam cÇm tï tóng. ? “Khối căm hờn” biểu hiện thái độ và nhu cầu sèng nh thÕ nµo.. * T×m hiÓu bè côc. - §o¹n 1: T©m tr¹ng con hæ trong còi s¾t. - §o¹n 2, 3: Nhí tiÕc qu¸ khø oai hïng. - §o¹n 4, 5: T©m tr¹ng ch¸n ghÐt thùc t¹i tÇm thêng vµ lêi nh¾n nhñ. III. Ph©n tÝch. 1/ T©m tr¹ng cña con hæ trong còi s¾t:.

(2) -> Ch¸n ghÐt cuéc sèng tï tóng tÇm thêng, kh¸t väng sèng tù do víi phong c¸ch cña m×nh.. ? Trong giam cầm nó cảm nhận đợc điều gì. -> N»m dµi tr«ng ngµy th¸ng dÇn qua. ? Thêi gian tr«i ®i víi hæ nh thÕ nµo. -> Tr«i ®i v« nghÜa. ? Hæ ph¶i chÞu nçi nhôc nµo. -> Ngang bÇy cïng gÊu dë h¬i, cÆp b¸o chuång bªn v« t lù.. ? Vì sao hổ cảm nhận đợc điều đó. -> Hæ lµ chóa tÓ s¬n l©m, c¶ loµi ngêi khiÕp sî nay. -> T©m tr¹ng ch¸n ng¸n, bÊt lùc c¨m giËn, nhøc nhèi kh«ng lèi tho¸t.. -> Ch¸n ghÐt cuéc sèng thùc t¹i tï tóng tÇm thêng.. ph¶i chÞu sèng ngang hµng víi bÇy dë h¬i, kh«ng suy nghÜ, ng¹o m¹n…. ? Em hiÓu t©m tr¹ng con hæ lóc nµy nh thÕ nµo. ? Thái độ căm hờn đó thể hiện thái độ đối với cuộc sèng nh thÕ nµo. ? Kh¸t väng sèng cña hæ nh thÕ nµo.. -> Kh¸t väng sèng tù do, khao kh¸t tung hoµnh.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn vÒ nhµ: Häc bµi, so¹n bµi míi. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 74. Ngµy d¹y:. Nhí rõng (tiÕp). A. Môc tiªu bµi häc. Nh tiÕt 73. B. ChuÈn bÞ: ThÇy so¹n bµi + t×m hiÓu thÓ th¬. Trß chuÈn bÞ bµi theo c©u hái. C. TiÕn tr×nh lªn líp: ổn định lớp. KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc bµi “Nhí rõng”. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. ? §äc diÔn c¶m khæ 2, 3. 2/ T©m tr¹ng nhí tiÕc qu¸ khø. ? Hæ lu«n nhí vÒ thña nµo. * Thña tung hoµnh hèng h¸ch. ? Nhí c¶nh s¬n l©m víi nh÷ng sù vËt nh thÕ nµo ->Bãng c¶, c©y giµ, giã gµo ngµn nguån thÐt nói, khóc trêng ca.. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ. -> §éng tõ m¹nh (gµo, thÐt, hÐt) gîi t¶ søc sèng m·nh liÖt cña nói rõng, nh÷ng tÝnh tõ gîi sù uy nghiªm hïng vÜ cña c¶nh rõng, nói. -> Søc sèng m·nh liÖt cña nói rõng bÝ Èn hoang. ? Em cảm nhận đợc điều gì về cảnh vu. rõng nói. ? Trong cảnh đó, hình ảnh chúa sơn lâm hiÖn lªn nh thÕ nµo..

(3) ->Ta: bớc dõng dạc, đờng hoàng lợn tấm thân nh sãng cuén, vên bãng ©m thÇm m¸t thÇn khi đã quắc mọi vật đều im hơi.. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch xng h« cña hæ. -> BÒ trªn kiªu h·nh. ? ViÖc sö dông tõ ng÷ nhÞp th¬ ntn.. -> Từ ngữ gợi tả hình dáng, uy lực của chúa son lâm, nhịp thơ ngắn gọn, thay đổi giọng ®iÖu linh ho¹t.. ? Qua chi tiết đó em cảm nhận về hình ¶nh hæ nh thÕ nµo ë rõng s©u. ? Hổ còn nhớ đến cảnh nào trong rừng. -> Ngang tàng lẫm liệt, uy nghi, kiêu hãnh đầy uy ? Cảnh vật trong rừng đợc miêu tả nh lực và dũng mãnh. thÕ nµo. ? C¶nh s¾c ë mçi thêi ®iÓm cã g× næi bËt. ->- Đêm vàng: Ta say mồi đứng uống ánh * Cảnh thiên nhiên trong rừng. tr¨ng tan. - Ngµy ma chuyÓn: ta lÆng ng¾m.. ? C¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶ nh thÕ nµo. -> Từ ngữ mang đặc sắc của cảnh vật của chóa s¬n l©m.. ? Thiªn nhiªn hiÖn lªn nh thÕ nµo. ? Giữa cảnh đó, chúa sơn lâm có một cuéc sèng nh thÕ nµo. -> Thiên nhiên rực rỡ, huy hoàng, náo động, hùng -> Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan Ta đợi vĩ, bí ẩn. chÕt m¶nh mÆt trêi gay g¾t §Ó ta chiÕm lÊy riªng phÇn bÝ mËt. ? Đại từ “ta” đợc lặp lại trong câu thơ cã t¸c dông g×. -> KhÝ ph¸ch ngang tµn, lµm chñ, t¹o nh¹c -> §¹i tõ “ta”: nhÊn m¹nh, béc lé trùc tiÕp nçi ®iÖu r¾n rái, hïng tr¸ng. ? §iÖp tõ “®©u” kÕt hîp c©u c¶m th¸n nuèi tiÕc cuéc sèng tù do vïng vÉy. “Than «i!.......®©u?” cã ý nghÜa g×. ? Em cảm nhận đợc tâm trạng của hổ nh thÕ nµo. -> Nuèi tiÕc qu¸ khø hµo hïng oanh liÖt ? Cảnh vờn bách thú đợc miêu tả qua c¸c chi tiÕt nµo. ->- Hoa ch¨m. cá xÐn, lèi ph¼ng c©y trång. - D¶i níc ®en gi¶ suèi, ch¼ng th«ng dßng. ? Em hiÓu g× vÒ tÝnh chÊt c¶nh tîng Çy. ? Cảnh tợng ấy đã nhen lên nỗi lòng gì cña hæ. -> UÊt hËn. ? Em hiểu gì về thái độ đối với thực tại.. 3/ T©m tr¹ng tríc thùc t¹i tÇm thêng vµ niÒm kh¸t khao giÊc méng ngµn. . -> C¶nh nh©n t¹o, gi¶ dèi, nhá bÐ, tÇm thêng, v« hån.. ? NhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ -> Hæ ch¸n ghÐt cuéc sèng thùc t¹i, tÇm thêng, gi¶ dèi. hiÖn t¹i víi qu¸ khø. -> §èi lËp nhau. ? §èi lËp cã t¸c dông g×. -> Kh¸t väng cña hæ.. ? Em hiÓu g× vÒ kh¸t väng cña hæ. ? §äc ®o¹n 5. -> Khát vọng mãnh liệt, đợc sống tự do với giấc ? GiÊc méng cña hæ híng vÒ kh«ng méng ngµn- n¬i oai linh, hïng vÜ, thªnh thang,.

(4) gian nµo. bao la, réng lín. ? NhËn xÐt vÒ kh«ng gian c¶nh vËt. ? NhËn xÐt c¸c c©u c¶m th¸n cã ý nghÜ -> Béc lé nçi nhí tiÕc cuéc sèng tù do, qu¸ khø g×. hµo hïng, oanh liÖt. ? Giấc mộng đó nh thế nào. -> GiÊc méng kh¸t khao m·nh liÖt.. ? Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật cña bµi. IV. Tæng kÕt. ? Em hiÓu néi dung chÝnh cña bµi th¬ 1/ NghÖ thuËt: §èi lËp, bót ph¸p l·ng m¹n, trµn nh thÕ nµo. ®Çy c¶m xóc. 2/ Néi dung: Mîn lêi con hæ diÔn t¶ s©u s¾c nçi ch¸n ghÐt thùc t¹i, tÇm thõng, tï tóng, niÒm kh¸t khao tù do m·nh liÖt kh¬i gîi lßng yªu níc cña nh©n d©n. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn vÒ nhµ: Häc bµi, so¹n bµi míi. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt 75.. C©u nghi vÊn A. Mục tiêu cần đạt. Giúp học sinh hiểu rõ đặc diểm hình thức của câu nghi vấn. Phân biệt câu nghi vấn víi c¸c kiÓu c©u kh¸c. Nắm vững chức năng chính của câu nghi vấn: Dùng để hỏi. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Trß häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. C. Tiến trình lên lớp: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? §äc ®o¹n trÝch ë môc I sgk. ? C©u nµo lµ c©u nghi vÊn. S¸ng ngµy…….cã ®au l¾m kh«ng? - ThÕ lµ sao kh«ng ¨n khoai? Hay là u ……con đói quá? -> Lµ nh÷ng c©u nghi vÊn. ? Những đặc điểm hình thức nào cho em biết đó là câu nghi vấn. + Cã nh÷ng tõ nghi vÊn kh«ng? KÕt thóc c©u b»ng dÊu g× ? ? Trong ®o¹n v¨n sgk c©u nghi vÊn cã t¸c dông g×. + Tác dụng: Dùng để hỏi. ? C©u nghi vÊn lµ g×. Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i phÇn ghi nhí. ? §äc bµi tËp 1.. Néi dung ghi b¶ng. I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng chÝnh. 1/ VÝ dô 2. KÕt luËn:sgk. II. Luyªn tËp..

(5) ? Xác định câu nghi vấn trong đoạn trÝch. Häc sinh lªn b¶ng. Gi¸o viªn nhËn xÐt - uèn n¾n - cho ®iÓm.. ? §äc bµi tËp 2. ? Căn cứ vào đâu để xác định những câu trªn lµ c©u nghi vÊn. ? Có thể thay từ “hay” bằng từ “hoặc” đợc không? Vì sao? ? §äc bµi tËp 3. ? Có thể đặt dấu chấm hỏi vào những câu đó không? Vì sao? ? Ph©n biÖt h×nh thøc vµ ý nghÜa cña 2 c©u.. ? §äc bµi tËp 5. ? Sù kh¸c nhau vÒ h×nh thøc vµ ý nghÜa cña 2 c©u.. 1. Bµi tËp 1. a- ChÞ khÊt tiÒn su ... ph¶i kh«ng? b- T¹i sao con ngêi ta … nh thÕ? c- V¨n lµ g×. Ch¬ng lµ g×? d- Chó m×nh … vui kh«ng? - §ïa trß g×? - Hõ…..hõ……cµi g× thÕ? - Chị cốc…….đấy hả? 2. Bµi tËp 2. - C¨n cø vµo sù cã mÆt cña tõ “hay”. - Không thay từ “hay” bằng từ “hoặc” đợc vì nó dễ lẫn với câu ghép mà các vế c©u cã quan hÖ lùa chän. 3. Bµi tËp 3. - Không thể đặt dấu chấm hỏi vào những câu đó vì cả 4 câu đều không phải là câu nghi vÊn. 4. Bµi tËp 4. a. Anh cã khoÎ kh«ng. - H×nh thøc: C©u nghi vÊn sö dông cÆp tõ “cã - kh«ng”. - ý nghÜa: Hái th¨m søc khoÎ vµo thêi điểm hiện tại, không biết trớc đó tình trạng sức khoẻ của ngời đợc hỏi nh thế nµo. b. Anh đã khoẻ cha. - Hình thức: Sử dụng cặp từ “đã… cha” - ý nghÜa: Hái th¨m søc khoÎ vµo thêi ®iÓm hiÖn t¹i, nhng ngêi hái biÕt tríc râ ngời đợc hỏi đã có tình trạng sức khoẻ kh«ng tèt. 5. Bµi tËp 5. a. Bao giê anh ®i Hµ Néi? - Bao giê: §øng ë ®Çu c©u, hái vÒ thêi điểm sẽ thực hiện hành động đi. b. Anh ®i Hµ Néi bao giê? - Bao giê: §øng ë cuèi c©u, hái vÒ thêi gian đã diễn ra hành động ra đi.. Cñng cè: Híng dÉn vÒ nhµ: Häc kü bµi. ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm:. TuÇn häc thø 21 Ngµy so¹n:. D¹y:.

(6) TiÕt 76. ViÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh.. A. Mục tiêu cần đạt. Gióp häc sinh biÕt vËn dông, s¾p xÕp ý vµ viÕt mét ®o¹n v¨n thuyÕt minh ng¾n. Tích hợp với phần văn ở 2 văn bản Nhớ rừng và Ông đồ với tiếng việt qua bài câu nghi vÊn. Xây dựng chủ đề, sắp xếp và phát triển ý khi viết đoạn văn thuyết minh. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Trß häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định lớp. KiÓm tra bµi cò. ? ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n? Vai trß cña ®o¹n v¨n trong bµi v¨n? CÊu t¹o cña ®o¹n v¨n? Lµ mét bé phËn cña bµi v¨n. NhiÒu ®o¹n v¨n kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh bµi v¨n. §o¹n v¨n phải có 2 câu trở lên đợc xắp xếp theo một trình tự nhất định. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? §äc vµ chiÕu ®o¹n v¨n a trong sgk/14 ? §o¹n v¨n trªn gåm mÊy c©u. ? Từ nào đợc nhắc lại trong các câu đó. ? Dông ý.. Gåm 5 c©u. - Tõ “níc”. - Đó chính là từ quan trọng nhất để thể hiện chủ đề của đoạn văn.. ? Chủ đề của đoạn văn là gì.. - Chủ đề của đoạn văn đợc thể hiện ở câu chủ đề (nêu ý chính cña ®o¹n v¨n).. ? Vai trß cña tõng c©u trong ®o¹n v¨n nh thÕ nµo trong việc thể hiện và phát triển chủ đề. + C1: Khái quát vấn đề thiếu nớc ngọt trên thế giới. + C2: Cho biÕt tØ lÖ níc ngät Ýt ái so víi tæng lîng níc trªn tr¸i đất. + C3: Giíi thiÖu sù mÊt t¸c dông cña phÇn lín níc ngät. + C4: Giíi thiÖu sè lîng khæng lå thiÕu níc ngät. + C5: Dù b¸o t×nh h×nh thiÕu níc.. Nh vËy c¸c c©u sau bæ sung th«ng tin lµm râ ý c©u chñ đề. ? §o¹n v¨n a cã ph¶i lµ ®o¹n v¨n miªu t¶ kÓ chuyÖn, biÓu c¶m, nghÞ luËn kh«ng ? V× sao? - §o¹n v¨n a kh«ng ph¶i lµ ®o¹n v¨n miªu t¶, kÓ chuyÖn, biÓu c¶m, nghÞ luËn. V×: §o¹n v¨n kh«ng biÓu hiÖn c¶m xóc, kh«ng kÓ, kh«ng t¶, kh«ng bµn luËn ph©n tÝch, chøng minh, gi¶i thÝch vÒ níc. Bëi vËy ®o¹n v¨n a lµ ®o¹n v¨n thuyÕt minh.. ? Thuyết minh về vấn đề gì.. - §o¹n v¨n thuyÕt minh mét sù viÖc, hiÖn tîng tù nhiªn - x· héi.. ? §äc vµ chiÕu ®o¹n v¨n( b) trong sgk ? §o¹n v¨n gåm mÊy c©u. - b: Gåm 3 c©u. ? C¸c c©u nãi tíi ai. - §ång chÝ Ph¹m V¨n §ång.. ? Câu nào là câu chủ đề. ? Các câu khác nói về vấn đề gì. ->Câu 1 là câu chủ đề.. Câu 2 sơ lợc quá trình hoạt động cách mạng. C©u 3 Quan hÖ cña «ng víi chñ tÞch Hå ChÝ Minh. - Lµ ®o¹n v¨n thuyÕt minh giíi thiÖu vÒ mét danh nh©n, mét con ngời nổi tiếng theo kiểu cung cấp thông tin về các mặt hoạt động. Néi dung ghi b¶ng. I. §o¹n v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh. 1/ NhËn d¹ng c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh. * VÝ dô:.

(7) kh¸c.. ? §äc ®o¹n v¨n a. ? §o¹n v¨n a thuyÕt minh vÒ c¸i g×.. - Giới thiệu dụng cụ học tập quen thuộc, một đồ vật thông dụng: ChiÕc bót bi.. ? Cần đạt những yêu cầu gì. - Yªu cÇu: + Nêu rõ chủ đề. + CÊu t¹o c«ng dông cña bót bi. + C¸ch sö dông.. 2/ Söa l¹i c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh cha chuÈn.. ? §èi chiÕu víi c¸c tiªu chuÈn Êy ®o¹n v¨n m¾c lçi g×. - Nhîc ®iÓm: + Không rõ câu chủ đề. + Cha cã ý c«ng dông. + C¸c ý lén xén, thiÕu m¹ch l¹c.. ? CÇn vµ nªn söa bæ sung nh thÕ nµo. + CÇn t¸ch thµnh 3 ý nhá râ rµng. - CÊu t¹o, c«ng dông, sö dông.. Häc sinh söa vµ s¾p xÕp l¹i. Gi¸o viªn uèn n¾n, nhËn xÐt. ? Đoạn văn b thuyết minh về cái gì( Chiếc đèn bàn.) ? §o¹n v¨n b m¾c nh÷ng lçi g×.. - Nhîc ®iÓm: + §o¹n v¨n lén xén, r¾c rèi, phøc t¹p ho¸ khi giíi thiÖu cÊu t¹o của chiếc đền bàn. Câu 1 với các câu sau gắn kết gợng gạo.. ? Söa l¹i nh thÕ nµo. Häc sinh söa l¹i. Gi¸o viªn nhËn xÐt, uèn n¾n. ? Khi lµm bµi v¨n thuyÕt minh ta cÇn chó ý ®iÒu g×. ? Viết đoạn mở bài và kết bài cho đề văn: Giới thiệu ng«i trêng cña c¸c em”. ? §äc bµi tËp. ? Nªu yªu cÇu cña bµi.. Cñng cè: Nh¾c l¹i phµn ghi nhí sgk. Híng dÉn: Häc kü bµi. Lµm bµi tËp 3/15. ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 77. - Ghi nhí sgk/15. II. LuyÖn tËp. Bµi 1. - Mở bài: Mời bạn đến thăm trờng tôi, ngôi trờng be bé nằm ở giữa đồng xanh . Ng«i trêng th©n yªu - m¸i nhµ chung cña chóng t«i. -Kết bài: Trờng tôi nh thế đó, khiêm nhêng mµ xiÕt bao g¾n bã. Chóng t«i yªu quÝ ng«i trêng nh yªu ng«i nhµ cña m×nh. Bµi tËp 2. - N¨m sinh, n¨m mÊt, quª qu¸n gia đình. - Đôi nét về quá trình hoạt động, …… - Vai trò và cống hiến to lớn đối với dân tộc và thời đại..

(8) Quª h¬ng. - Tế Hanh A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc : - Nguån c¶m høng lín trong th¬ TÕ Hanh nãi chung vµ ë bµi th¬ nµy : T×nh yªu quª h¬ng đằm thắm. - Hình ảnh khoẻ khoắn, đầy sức sống của con ngời và sinh hoạt lao động( vẻ đẹp tơi sáng, giầu sức sống của một làng quê miền biển trung trung bộ và tình cảm quê hơng đằm thắm cña t¸c gi¶). NghÖ thuËt t¶ c¶nh, t¶ t×nh b×nh dÞ mµ l¾ng s©u gîi c¶m xóc trong s¸ng, th©n thiÕt. 2. Kü n¨ng: - Nhận biết đợc tác phẩm thơ lãng mạn. - §äc diÔn c¶m t¸c phÈm th¬. - Phân tích các hình ảnh nhân hoá, so sánh; những chi tiết miêu tả, biểu cảm đặc sắc trong bµi th¬. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, tuyÓn tËp th¬ TÕ Hanh. Trß häc, chuÈn bÞ bµi, su tÇm tranh lµng ven biÓn. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Đọc diễn cảm bài thơ “Ông đồ”. Nói rõ 2 nguồn cảm hứng làm nên kiệt tác thơ mới này (niÒm th¬ng c¶m vµ niÒm hoµi cæ). Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. ? Nªu vµi nÐt hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶. ? Néi dung th¬ TÕ Hanh tríc c¸ch m¹ng th¸ng 8 - I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. 1945 nh thÕ nµo? KÓ tªn t¸c phÈm chÝnh cña TÕ 1/ T¸c gi¶: TrÇn TÕ Hanh sinh 1921 t¹i Qu¶ng TrÞ. Hanh. ? Nªu xuÊt xø bµi th¬. 2/ T¸c phÈm: In trong tËp “NghÑn Giáo viên hớng dẫn đọc - đọc mẫu. ngµo” 1939. Học sinh đọc - nhận xét.. II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n. ? Gi¶i thÝch phÇn chó thÝch. ? T×m hiÓu thÓ th¬ (8 tiÕng / 1 c©u; 2 hoÆc 4, 6, 8 c©u / khæ).. ? Nhịp thơ có gì đặc biệt (3/ 2/ 3; 3/ 5). ? Vần thơ? (vần chân, liền: sông - hồ, cá - mã, giang làng, gió - đổ, về - nhớ, vôi - khơi).. ? Bµi th¬ bè côc nh thÕ nµo.. 2 c©u ®Çu - Giíi thiÖu chung vÒ lµng. 6 c©u tiÕp - C¶nh d©n chµi ra kh¬i. 8 câu tiếp - Cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về. 4 c©u cuèi - Nçi nhí lµng, quª h¬ng.. ? Theo m¹ch th¬ néi dung bµi th¬ chia lµm mÊy phÇn: 2 phÇn. - H×nh ¶nh quª h¬ng. - Nçi nhí quª h¬ng. III. Ph©n tÝch: ? Nội dung biểu đạt theo phơng thức biểu đạt chính nµo. 1/ Cảnh dân chài ra khơi đánh cá. -> (Miªu t¶, biÓu c¶m), ? Hai c©u th¬ ®Çu t¸c gi¶ giíi thiÖu vÒ quª h¬ng nh thÕ nµo. - Giíi thiÖu chung vÒ lµng.. ? Vị trí địa lý của làng đợc tác giả giới thiệu nh thế.

(9) nµo.. + Vị trí địa lí: làng quê đợc bao bọc bởi nớc sông -> Là lµng biÓn. Cái hay ở đây là một làng chài nh đảo bao vây giữa trời nớc.. ? Thêi gian vµ kh«ng gian ë ®©y nh thÕ nµo. §Æc ®iÓm nghÒ nghiÖp cña d©n c trong lµng lµ g×? + Thêi gian: TÝnh b»ng ngµy s«ng. + Kh«ng gian: B¸t ng¸t cña s«ng biÓn. + §Æc ®iÓm nghÒ nghiÖp: Chµi líi.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch tÝnh kho¶ng c¸ch tõ làng đến biển của tác giả (dân dã, giản dị, ). ? 6 c©u th¬ tiÕp theo giíi thiÖu vÒ c¶nh g× cña lµng chµi. ->Cảnh ra khơi đánh cá. ? §oµn thuyÒn ra kh¬i vµo thêi ®iÓm ntn. -> Trêi trong, giã nhÑ. ? B¸o hiÖu ®iÒu g×? T¹i sao?. - Thêi tiÕt tèt, thuËn lîi.. ? Những con ngời ra khơi đợc gợi tả bằng hình ảnh nµo. ->- D©n trai tr¸ng.. ? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ “d©n trai tr¸ng”. -> KhoÎ m¹nh, v¹m vì.. ? Với con ngời có sức khoẻ nh vậy con thuyền đợc miªu t¶ b»ng h×nh ¶nh nµo. ->ThuyÒn h¨ng nh con tuÊn m·. “Tuấn mã” - Ngựa đẹp, khoẻ, phi nhanh.. ? Nghệ thuật gì đợc sử dụng? Tác dụng? -. NghÖ thuËt: So s¸nh. Con thuyền đẹp, dũng mãnh hăng hái sôi nổi tham gia lao động chứa đựng linh hồn, khát vọng sự sống cña lµng. ? Chi tiÕt nµo lµm con thuyÒn gÇn gòi víi con ngêi h¬n. ->Ph¨ng m¸i chÌo rÏ sãng.. - C¸nh buåm gi¬ng to nh m¶nh hån lµng. - Rín th©n tr¾ng bao la…. ? Nghệ thuật đợc sử dụng? Tác dụng?. -> Ca ngợi vẻ đẹp dũng mãnh của con thuyền, con ngời ra kh¬i h¨ng h¸i s«i næi. -> So s¸nh, Èn dô, nh©n ho¸ gîi liªn tëng con thuyÒn nh mang linh hån, sù sèng, kh¸t khao, hy väng cña lµng chµi ®ang v¬n lªn trµn trÒ søc sèng.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu, c¶m xóc khæ th¬ nµy.. -> PhÊn chÊn, tù hµo, trµn ngËp khÝ thÕ h¨ng h¸i tham gia ->Phong c¶nh thiªn nhiªn t¬i s¸ng cùng không khí lao động đầy hứng lao động.. ? Nhận xét của em về hình ảnh đoàn thuyền đánh c¸ ra kh¬i. ? Em nhËn thÊy t×nh c¶m cña t¸c gi¶ qua ®o¹n th¬. (yªu quý, tù hµo). ? VËy qua 8 c©u th¬ ®Çu, em c¶m nhËn nh thÕ nµo về khung cảnh thiên nhiên và không khí lao động n¬i lµng chµi? ? §äc 8 c©u tiÕp theo? Néi dung cña ®o¹n . ? Kh«ng khÝ ®oµn thuyÒn trë vÒ nh thÕ nµo. - ồn ào trên bến đỗ.. khëi, ®Çy khÝ thÕ h¨ng h¸i, m¹nh mÏ vµ d¹t dµo søc sèng 2/ C¶nh thuyÒn c¸ vÒ bÕn.. * Cảnh dân làng đón thuyền trở về là một bức tranh lao động náo nhiệt, ồn µo, tÊp nËp, ®Çy trµn niÒm vui síng..

(10) - Tấp nập đón ghe về.. ? Nhận xét của em về không khí đó?. -> §«ng vui nhén nhÞp, trµn ngËp niÒm vui thu ho¹ch.. ? Kết quả lao động của họ đợc thể hiện qua hình * Ngời dân chài khoẻ mạnh, đợc tôi ¶nh nµo. luyÖn trong n¾ng giã biÓn c¶ nªn - Nhê ¬n trêi c¸ ®Çy ghe. thÊm ®Ém mïi vÞ cña biÓn. ? Câu thơ đã bày tỏ thái độ gì của ngời dân chài? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nãi cña hä. -> D©n d·. gi¶n dÞ, gÇn gòi. ? So s¸nh c¸ch gäi d©n chµi cña t¸c gi¶ ë c©u ®Çu 3/ Nçi nhí lµng quª biÓn. vµ 4 c©u th¬ nµy. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ngêi d©n chµi. ->D©n trai lµng da n¸m n¾ng, c¶ th©n h×nh nång thë vÞ xa x¨m. -> KhoÎ m¹nh, r¾n rái, mang vÞ mÆn mßi cña biÓn, søc sèng m·nh liÖt cña biÓn ? Chiếc thuyền đợc miêu tả bằng hình ảnh nào. - “Im bÕn mái trë vÒ n»m Nghe chÊt muèi…… thí vá”. ? Nghệ thuật gì đợc miêu tả. -> Nhân hoá. ? Chiếc thuyền có ý nghĩa nh thế nào đối với ngời d©n chµi. -> G¾n bã mËt thiÕt nh mét c¬ thÓ sèng kh«ng thÓ thiÕu cña ngêi d©n chµi.. ? NhËn xÐt g× vÒ t©m hån cña t¸c gi¶ qua lêi th¬ -> T©m hån nh¹y c¶m, tinh tÕ, tù hµo yªu quý quª h¬ng.. ? T×nh c¶m cña nhµ th¬ víi quª h¬ng thÓ hiÖn trong hoµn c¶nh nµo. §ã lµ t×nh c¶m nh thÕ nµo. ->Hoµn c¶nh: Xa quª. - Lu«n tëng nhí. ? Nỗi nhớ có gì đặc biệt? Thể hiện qua chi tiết nào. -> Nhí : níc xanh c¸ b¹c, buåm v«i, con thuyÒn vµ “mïi - Nçi nhí thêng trùc, cô thÓ s©u s¾c nồng mặn”.(mùi vị đặc trng).. ? ChiÕc buåm, con thuyÒn gîi cuéc sèng nh thÕ bÒn chÆt cña mét con ngêi g¾n bã thuû chung víi quª h¬ng. nµo. III. Tæng kÕt. -> Lao động sôi nổi nhiệt tình với bao khát vọng tơng lai. ? Cã thÓ c¶m nhËn c¸i mïi nång mÆn trong nçi nhí 1. NghÖ thuËt: - Xóc c¶m ch©n thµnh, th¾m thiÕt. quª cña t¸c gi¶ nh thÕ nµo. (Nồng mặn, mặn mà, đằm thắm, nồng hậu đợc cảm nhận - Hình ảnh chân thực, so sánh sinh bằng tình yêu quê hơng về mùi riêng của biển đợc nhấn động. m¹nh trùc tiÕp b»ng c©u c¶m). 2. Néi dung: Bøc tranh quª h¬ng t¬i ? Em nhËn thÊy nçi nhí quª cña t¸c gi¶ nh thÕ nµo. s¸ng, khoÎ kho¾n, trµn ®Çy søc sèng, con ngời yêu lao động. - TÊm lßng yªu quª h¬ng trong s¸ng ? Nêu điểm đặc sắc về nghệ thuật của bài. đằm thắm, nồng hậu thuỷ chung. ? Bức tranh về làng chài đợc vẽ lên bằng hình ảnh nh thÕ nµo. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn: Häc thuéc bµi, so¹n bµi: Khi con tu hó.. Ngµy so¹n:.

(11) D¹y: TiÕt 78. Khi con tu hó. Tè H÷u A. Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: - Nh÷ng hiÓu biÕt bíc ®Çu vÒ t¸c gi¶ Tè H÷u. - T×nh yªu cuéc sèng, niÒm kh¸t khao tù do ch¸y báng, lÝ tëng c¸ch m¹ng cña ngêi chiÕn sÜ trẻ tuổi đang bị giam cầm trong tù ngục đợc thể hiện bằng những hình ảnh gợi cảm, bay bæng víi thÓ th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ mµ tha thiÕt. 2. Kü n¨ng: -Rèn kĩ năng đọc diễn cảm, sáng tạo thơ lục bát, phân tích những hình ảnh lãng mạn bay bæng trong bµi th¬, søc m¹nh nghÖ thuËt cña nh÷ng c©u hái tu tõ-> ThÓ hiÖn t©m t ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trÎ tuæi ®ang bÞ giam cÇm trong tï ngôc. - Nhận ra và phân tích đợcsự nhất quán về cảm xúc giữa hai phần của bài thơ; tháy đợc sự vËn dông tµi t×nh thÓ th¬ truyÒn thèng cña t¸c gi¶ ë bµi th¬ nµy. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Trß häc bµi cò, so¹n bµi. C. TiÕn tr×nh: *ổn định tổ chức: *KiÓm tra bµi cò: ? §äc thuéc lßng, biÓu c¶m bµi th¬ “Quª h¬ng”. *Bµi míi: Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶. ? Nªu xuÊt xø bµi th¬.. Giáo viên đọc, học sinh đọc, nhận xét. ? Bµi th¬ cã bè côc ntn. §1: Bøc tranh mïa hÌ. §2: T©m tr¹ng ngêi tï cm trÎ tuæi. ? Xác định phơng thức biểu đạt chính của mçi ®o¹n vµ toµn bµi. §1: Miªu t¶ §2: BiÓu c¶m.. Néi dung ghi b¶ng I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm.. 1/ T¸c gi¶: (1920 - 2002) Tªn thËt lµ NguyÔn Kim Thµnh, quª Phï Lai - Qu¶ng Thä - Qu¶ng §iÒn - Thõa Thiªn HuÕ. 2/ T¸c phÈm: -§îc lµm khi t¸c gi¶ bÞ b¾t giam ë nhµ lao Thõa Phñ th¸ng 4/ 1939 . - In trong tËp “Tõ Êy”, phÇn 2: XiÒng xÝch. II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n.. III. Ph©n tÝch:. 1/Khung c¶nh thiªn nhiªn mïa hÌ: ? Më ®Çu bµi th¬ lµ ©m thanh nµo? ->( TiÕng chim tu hó gäi bÇy). ? V× sao më ®Çu bµi th¬ lµ ©m thanh cña tiếng chim tu hú? Tiếng chim tu hú đóng vai trß nh thÕ nµo trong bµi th¬ nµy?  TiÕng chim, ©m thanh cña cuéc sèng, väng vµo nhµ tï, b¸o hiÖu mïa hÌ tíi.  Vì bị giam trong tù, không đợc tiếp xúc với bªn ngoµi cho nªn chØ cã ©m thanh cña tiÕng chim mới vang vọng vào nhà tù đợc; nó đã kh¬i dËy niÒm vui sèng cña ngêi tï.. ?Tiếng chim tu hú đã đánh thức , khơi dậy nçi nhí cña ngêi tï c¸ch m¹ng vÒ cuéc sèng bªn ngoµi ntn? -> + ¢m thanh + Sù vËt.

(12) + Mµu s¾c. ? Bức tranh vào hạ đợc nhà thơ phác hoạ qua nh÷ng ©m thanh nµo? -> + ¢m thanh: - Tu hó gäi bÇy. - Ve ng©n. - S¸o diÒu. -> §Æc trng cña mïa hÌ.. ? Em có nhận xét gì về âm thanh đó. -> Gîi lªn mét khung c¶nh: Rén r·, t¬i vui, n¸o nøc. ? Khung cảnh thiên nhiên mùa hè còn đợc miªu t¶ víi nh÷ng sù vËt, mµu s¾c nµo? ->Sù vËt: + Lúa chiêm đơng chín + Tr¸i c©y ngät dÇn + DiÒu s¸o lén nhµo tÇng kh«ng. -> Mµu s¾c: + Mµu vµng ( cña b¾p) + Mµu hång nh¹t ( cña n¾ng) + Mµu xanh ( cña trêi). ? Qua c¸c côm tõ miªu t¶: + “ gäi bÇy”, “ dËy tiÕng ve ng©n” cho ta thÊy cuéc sèng nh thÕ nµo? ( Rén rµng, ®Çm Êm, sôi động, tng bừng). + “ ®ang chÝn”, “ ngät dÇn”, “ lén nhµo” cho ta thấy sự vận động của sự vật ntn? ( Sự sống đang sinh sôi, nảy nở, đầy đặn, đang tiến tới sự trßn ®Çy.). + C¸c mµu s¾c “ vµng, hång, xanh” cho ta thÊy bøc tranh mïa hÌ ntn? ( §Ñp mét vÎ t¬i th¾m, léng lÉy, thanh b×nh). ? Ngời tù đã tởng tợng ra một không gian mïa hÌ ntn, vãi nh÷ng sù vËt nµo? -> +Trêi xanh…réng, cao. + DiÒu s¸o lén nhµo tõng kh«ng.. ? C¸c tõ ng÷ miªu t¶: “ réng, cao, lén nhµo” cho thấy đó là một không gian nh thế nào? -> Phóng túng, tự do, bao la, thoáng đãng. ? Qua miêu tả, em thấy cảnh tợng mùa hè -> Khung cảnh mùa hè tơi đẹp, rộn rã âm hiÖn lªn ntn? thanh, trµn ngËp s¾c mµu - khung c¶nh GV: - Ph¹m vi miªu t¶. phãng kho¸ng, tù do . Tõ s©n -> vên. Mặt đất -> trời. HÑp -> réng. ThÊp -> cao. - Ngêi tï trong phßng giam cã thÓ tiÕp xóc víi khung cảnh mùa hè ở nhiều góc độ nh vậy do trí tởng tợng phong phó.. ? Cảnh tợng mùa hè có đợc miêu tả trực tiếp hay kh«ng? V× sao? ? Vậy nó đợc cảm nhận bằng giác quan nào? -> L¾ng nghe - Cô đơn thay là cảnh thân tù Tai më réng mµ lßng nghe n¸o nøc Ta lắng nghe tiếng đời lăn náo nức ë ngoµi kia vui síng biÕt bao nhiªu… ( T©m t trong tï). ? Em hiÓu g× vÒ t©m hån nhµ th¬ víi cuéc ->Nhµ th¬ nång nµn t×nh yªu cuéc sèng, tha sèng. thiết với cuộc đời tự do, nhạy cảm với mọi GV: Bức tranh mùa hè sống động nh đang hiện ra tr- biến động bên ngoài..

(13) ớc mắt, mặc dù đây chỉ là bức tranh đợc vẽ bằng trí tởng tợng vì nhà thơ( ngời tù cm) đang bị giam cầm ChÝnh niÒm khao kh¸t tù do m·nh liÖt, chÝnh søc sống tuổi trẻ và hồn thơ lãng mạn đã giúp nhà thơ vẽ đợc bức tranh mùa hè chỉ từ tiếng chim tu hú khơi 2/ Tâm trạng ngời tù. nguồn đó.. * Theo dâi khæ th¬ cuèi. ? Tâm trạng của ngời tù đợc thể hiện qua nh÷ng dßng th¬ nµo. -> Ta nghe hÌ dËy bªn lßng Muốn chân muốn đạp tan phòng hè ôi! Ngét lµm sao chÕt mÊt th«i.. +NhÞp sèng ®ang trµo d©ng, mêi gäi,trµn ? Em hiểu ntn về cụm từ” hè dậy bên lòng” ? ngập, thôi thúc trong tâm hồn đã biến thành -> Cuộc sống bên ngoài, khung cảnh mùa hè đã nỗi khát khao “ muốn đạp tan phòng”. sèng dËy trong trÝ tëng tîng cña ngêi tï cm. ? Ngời tù có mong muốn đợc hành động ntn? +Tâm trạng bức bối, ngột ngạt, uất ức cao Hành động ấy thể hiện tâm trạng gì? độ vì bị giam cầm mất tự do -> §¹p tan phßng. - §éng tõ m¹nh -> Kh¸t väng tù do ch¸y báng.. ? V× sao t¸c gi¶ l¹i cã t©m tr¹ng nh vËy. -> Sù vËt -> tù do Ngời chiến sĩ mới giác ngộ cách mạng -> Không đợc +Tiếng chim tu hú chính là tiếng gọi của tự do, tiÕng gäi cña cuéc sèng. tù do.. ? Hai lần nhắc đến tiếng chim tu hú là những lÇn nµo? - Tu hó gäi bÇy -> b¸o hiÖu mïa hÌ, gäi b¹n. - Tu hó cø kªu: Th«i thóc giôc gi·. Gi¸o viªn: “Cø kªu” nghÜa lµ tiÕng gäi tù do kh«ng bao giê th«i. NghÜa lµ ý chÝ vît ngôc lu«n lu«n thêng trùc.. -> §Çy nhiÖt huyÕt sèng, khao kh¸t sèng, khao kh¸t tù do. IV. Tæng kÕt:. 1. NghÖ thuËt. ? Em c¶m nhËn nh thÕ nµo vÒ t©m hån t¸c ThÓ th¬ lôc b¸t, giµu nh¹c ®iÖu, giµu h×nh gi¶. ¶nh, ng«n ng÷ trong s¸ng. KÕt cÊu ®Çu cuèi ? Nghệ thuật đặc sắc của bài thơ. t¬ng øng. 2. Néi dung: Lßng yªu cuéc sèng, tù do ch¸y báng cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng. ? Néi dung chÝnh cña bµi. Cñng cè: Kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn: Häc kÜ bµi, so¹n bµi tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm:.

(14) TuÇn häc thø 22 TiÕt 79 Ngµy so¹n:. D¹y:. C©u nghi vÊn (tiÕp theo). A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc : C¸c c©u nghi vÊn dïng víi c¸c chøc n¨ng kh¸c ngoµi chøc n¨ng chÝnh. 2. Kü n¨ng : - Vận dụng kiến thức đã học về câu nghi vấn để đọc – hiểu và tạo lập văn bản. -RÌn kÜ n¨ng sö dông c©u nghi vÊn trong khi viÕt v¨n b¶n vµ trong cuéc sèng B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n. Trò đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? ThÕ nµo lµ c©u nghi vÊn? Cho vÝ dô. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. III. Nh÷ng chøc n¨ng kh¸c cña c©u * §äc, t×m hiÓu vÝ dô. nghi vÊn. ? H·y t×m c¸c c©u nghi vÊn trong c¸c 1/ VÝ dô: sgk/21. ®o¹n trÝch? - Hs t×m c¸c c©u nghi vÊn. ?? T¹i sao? -> Lµ c©u nghi vÊn nhng chóng kh«ng đợc dùng để hỏi mà để thực hiện các chøc n¨ng kh¸c. ? ChØ ra c¸c chøc n¨ng mµ chóng thùc hiÖn. ->a. Dïng c¶m th¸n, béc lé t×nh c¶m hoµi niÖm t©m tr¹ng nuèi tiÕc. b. Dïng víi hµm ý ®e do¹. c. Dïng víi hµm ý ®e do¹. d. Dùng để khẳng định. e. Dùng để cảm thán, bộc lộ sự ngạc nhiên.. ? Có phải bao giờ câu nghi vấn cũng đợc kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái kh«ng? T¹i sao?  Chả lẽ lại đúng là nó, cái con mèo haylôc läi Êy!  Hàm ý nghi vấn có thể đợc kết thúc b»ng dÊu kh¸c.. ? “Chả lẽ…” bộc lộ thái độ gì. -> Béc lé c¶m xóc ng¹c nhiªn. * §äc phÇn ghi nhí. ? §äc bµi tËp 1 ? C©u nµo lµ c©u nghi vÊn? T¸c dông? Häc sinh lµm bµi. Gi¸o viªn nhËn xÐt.. 2. Ghi nhí: sgk/ 22. IV. Luyªn tËp. Bµi tËp 1. a. Con ngời đáng kính ấy….Binh T để có ăn ? Tác dụng: Bộc lộ cảm xúc, thái độ ngạc nhiên. b. Trõ c©u “Than «i!”. Cßn l¹i tÊt c¶ lµ c©u nghi vÊn. Tác dụng: Bộc lộ cảm xúc, thái độ bất bình. c. Sao ta kh«ng ng¾m……nhÑ nhµng r¬i? Tác dụng: Bộc lộ cảm xúc, thái độ cầu khiến. d. ¤i …… bãng bay? Tác dụng: Thực hiện sự phủ định. Bµi tËp 2. a. Sao cô lo xa qu¸ thÕ?.

(15) *§äc yªu cÇu, néi dung bµi tËp 2 ? T×m nh÷ng c©u nghi vÊn? §Æc ®iÓm h×nh thøc? T¸c dông?. ? Cã thÓ thay thÕ b»ng c¸c c©u cã ý nghĩa tơng đơng.. ? §äc c©u c, t×m c©u nghi vÊn.. - Tội gì bây giờ nhịn đói mà để tiền lại? - ¡n m·i hÕt ®i lÊy g× lo liÖu? + §Æc ®iÓm h×nh thøc: Cuèi c©u dïng dÊu chÊm hái vµ c¸c tõ nghi vÊn: Sao, g×. + Tác dụng: Cả 3 câu đều có ý nghĩa phủ định. * Thay thÕ. - Cô kh«ng ph¶i lo xa qu¸ nh thÕ. - Không nên nhịn đói mà để tiền lại. - Ăn hết thì lúc chết không có tiền để mà lo liÖu. b. Cả đàn bò ……… làm sao? + §Æc ®iÓm h×nh thøc: DÊu hái vµ tõ nghi vÊn “ lµm sao”. + T¸c dông: Tá ý b¨n kho¨n ngÇn ng¹i. * Thay thÕ. Giao đàn bò cho thằng bé không ra ngời ra ngîm Êy ch¨n d¾t th× ch¼ng yªn t©m chót nµo. c. Ai d¸m b¶o…..kh«ng cã t×nh mÉu tö? + §Æc ®iÓm h×nh thøc: Dïng dÊu chÊm hái vµ đại từ phiếm chỉ “ai?”. + Tác dụng: Có ý nghĩa khẳng định. * Thay thÕ. Còng nh con ngêi th¶o méc tù nhiªn lu«n cã t×nh mÉu tö. d. Th»ng bÐ ……. g×? Sao l¹i …… khãc? + §Æc ®iÓm h×nh thøc: Dïng (?), tõ: sao. g× . + Tác dụng: Dùng để hỏi. - Không thay thế với những câu dùng để hỏi.. Củng cố: Giáo viên yêu cầu học sinh đọc phần ghí nhớ sgk/ 22. Hớng dẫn: Học sinh đọc sgk, làm bài tập 3, 4. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: TiÕt 80.. D¹y:. ThuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm).. A. Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: - Sự đa dạng về đối tợng đợc giới thiệu trong văn bản thuyết minh. - §Æc ®iÓm, c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt minh. - Mục đích, yêu cầu, cáhc quan sát và cách làm bài văn thuyết minh về một phơng pháp. Häc sinh biÕt c¸ch thuyÕt minh ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm) mét thÝ nghiÖm, mét mãn ¨n th«ng thờng, một đồ dùng học tập đơn giản, một trò chơi quen thuộc, cách trồng cây …., từ mục đích, yêu cầu đến việc chuẩn bị, qui trình tiến hành, yêu cầu sản phẩm. 2. Kü n¨ng: - Quan sát đối tợng cần thuyết minh: Một phơng pháp ( Cách làm) - Tạo lập đợc một văn bản thuyết minh theo yêu cầu: biết viết một bài văn thuyết minh về một cách thức, phơng pháp, cáhc làm có độ dài 300 chữ. B. Chuẩn bị: Giáo viên soạn giáo án, su tầm một số tạp chí báo khoa học và đời sống. Trß häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò..

(16) ? ThÕ nµo lµ thuyÕt minh. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? §äc kü môc a, b. ? Trong 2 văn bản thuyết minh đồ chơi g×? Mãn ¨n g×?. Bµi míi. Néi dung ghi b¶ng. I. Giíi thiÖu mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm).. a. Cách làm đồ chơi “Em bé đá bóng” bằng quả kh«. b. C¸ch nÊu canh rau ngãt víi thÞt lîn n¹c.. ? C¸c phÇn chñ yÕu cña v¨n b¶n thuyÕt minh mét ph¬ng ph¸p lµ g×? - PhÇn nguyªn liÖu. - PhÇn c¸ch lµm (quan träng nhÊt). - PhÇn yªu cÇu thµnh phÈm.. ? PhÇn nµo quan träng nhÊt. -> PhÇn c¸ch lµm lµ quan träng nhÊt. ? PhÇn nguyªn liÖu cã cÇn thiÕt kh«ng?. - Không thể thiếu vì không đủ nguyên - vật liệu thì không đủ điều kiện vật chất để tiến hành lµm s¶n phÈm.. * Ghi nhí (sgk /26).. ? Riêng trong văn bản (b) có đặc điểm gì khác (Ngoài nguyên liệu còn nêu rõ định lợng tõng nguyªn liÖu).. ? Phần cách làm đợc trình bày nh thế nµo? Theo tr×nh tù nµo?. - Giới thiệu đầy đủ và tỉ mỉ cách chế tác cách chơi, cách tiến hành dể ngời đọc có thể làm theo, dÔ hiÓu, dÔ lµm.. ? Trong văn bản (b) đặc biệt chú ý điều g× trong c¸ch lµm.. - Trong văn bản (b) đặc biệt chú ý đến trình tự trớc sau, đến thời gian của mỗi bớc (không đợc phép thay đổi tuỳ tiện nếu không muốn thành phÈm kÐm chÊt lîng).. ? PhÇn yªu cÇu thµnh phÈm cã cÇn thiÕt kh«ng? V× sao?. -> PhÇn yªu cÇu thµnh phÈm khi hoµn thµnh lµ rất cần để giúp ngời làm so sánh và điều chỉnh thµnh phÈm cña m×nh.. ? Trong v¨n b¶n (b) phÇn yªu cÇu thµnh phÈm cÇn chó ý mÆt nµo.. -> Chó ý c¶ 3 mÆt: Tr¹ng th¸i, mµu s¾c, mïi vÞ.. ? Văn bản thuyết minh một đồ chơi có gièng hoµn toµn víi thuyÕt minh mét mãn ¨n.. -> Kh¸c nhau vÒ yªu cÇu cô thÓ tõng lo¹i v¨n b¶n, nhng gièng nhau ë c¸c phÇn chñ yÕu cña v¨n b¶n.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi v¨n trong 2 v¨n b¶n. -> Lêi v¨n ng¾n gän, chuÈn x¸c.. ? Đọc văn bản (sgk/ 26) phơng pháp đọc nhanh. ? T×m bè côc cña v¨n b¶n.. II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 2/ 26. - “Ngày nay ……. đợc vấn đề”. Yêu cầu thực tiễn cấp thiết buộc phải tìm cách đọc nhanh. - “Có nhiều cách đọc …… có ý chí”. Giới thiệu những cách đọc chủ yếu hiện nay. + Hai cách đọc: Đọc thầm theo dòng và theo ý. + Nh÷ng yªu cÇu vµ hiÖu qu¶ cña ph¬ng ph¸p đọc nhanh..

(17) Gi¸o viªn kÕt luËn, nhËn xÐt bµi lµm cña hs. Cñng cè: Kh¸i qu¸t néi dung toµn bµi. Hớng dẫn: Học, đọc sgk, làm bài tập 1. D. Rót kinh nghiÖm: ………………………………………………………………………... Ngµy so¹n: TiÕt 81.. D¹y:. Tøc c¶nh p¸c – bã. ( Hå chÝ minh). A. Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: - Một đặc điểm thơ của Hồ Chí Minh: Sử dụng thể thơ tứ tuyệt để thể hiện tinh thần hiện đại cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng. -Cuéc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña Hå ChÝ Minh trong nh÷ng n¨m th¸ng ho¹t déng c¸ch mạng đầy khó khăn, gian khổ qua một bài thơ đợc sáng tác trong những ngày tháng cách m¹ng cha thµnh c«ng. Cảm nhận đợc niềm vui, sảng khoái của Hồ Chí Minh trong những ngày sống và làm việc gian khổ ở Pác - Bó, Cao Bằng. Qua đó cho thấy đợc vẻ đẹp tâm hồn của Bác, vừa là mét chiÕn sÜ say mª c¸ch m¹ng võa nh mét kh¸ch l©m tuyÒn ung dung sèng hoµ nhÞp cïng thiªn nhiªn. Giá trị nghệ thuật độc đáo của bài thơ thất ngôn tứ tuyệt Đờng luật rất cổ điển nhng cũng rất mới mẻ, hiện đại. 2. Kỹ năng: Rèn kỹ năng đọc diễn cảm, phân tích thơ tứ tuyệt Đờng luật, tìm hiểu và phân tÝch nh÷ng chi tiÕt nghÖ thuËt tiªu biÓu trong t¸c phÈm. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n. Trß häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? §äc thuéc lßng diÔn c¶m bµi th¬ “ Khi con tu hó”. Nªu néi dung. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? Em h·y giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶.. Néi dung ghi b¶ng. I.§äc, t×m hiÓu chó thÝch: 1/§äc:. * Giáo viên hớng dẫn đọc, học sinh đọc 2/ Tìm hiểu chú thích: nhËn xÐt. a)Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: S¸ng t¸c vµo 2/ 1941, t¹i ? Nêu hoàn cảnh ra đời bài thơ. Pác bó khi Bác Hồ trở về trực tiếp lãnh đạo CM ? Bài đợc làm theo thể thơ nào. trong níc. KÕt cÊu th«ng thêng cña th¬ tø tuyÖt lµ : Khai, b) ThÓ th¬: thõa, chuyÓn, hîp. ? Bµi th¬ kÕt hîp nh÷ng ph¬ng thøc biÓu - ThÊt ng«n tø tuyÖt. đạt nào. (tự sự với biểu cảm). ? Trong đó phơng thức nào là chú ý: BiÓu c¶m. ? Néi dung bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy ý. - C¶nh sinh ho¹t vµ lµm viÖc cña B¸c (1, 2, 3). II. Ph©n tÝch: - C¶m nghÜ cña B¸c (4). 1/ C¶nh sinh ho¹t vµ lµm viÖc cña B¸c ë P¸c – Bã: ? Bài giới thiệu hoạt động hằng ngày.

(18) cña B¸c b»ng c©u th¬ nµo. ? Cấu tạo câu thơ này có gì đặc biệt. ? Chỉ ra biện pháp đối đó. ->C©u th¬:S¸ng ra bê suèi tèi vµo hang. Phép đối. - §èi vÕ: S¸ng ra bê suèi / Tèi vµo hang. + §èi thêi gian: S¸ng - tèi. + §èi kh«ng gian: Suèi - hang. + §èi hiÖn tîng: Ra - vµo.. ? Diễn tả hoạt động gì.. -> Hoạt động đều đặn nhịp nhàng thờng xuyên cña con ngêi g¾n bã víi thiªn nhiªn.. ? Hãy cắt nghĩa hành động “ ra suối vào hang” cña B¸c (ra suèi lµm viÖc, vµo hang nghØ ng¬i).. ? NhËn xÐt cña em vÒ cuéc sèng cña B¸c? -> Cuéc sèng hµi hoµ th th¸i vµ cã ý nghÜa cña ngêi CM lu«n lµm chñ hoµn c¶nh. ? C©u th¬ thø 2 tiÕp tôc nãi vÒ ®iÒu g×. ? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ “Ch¸o bÑ, rau m¨ng”. - Ch¸o ng« - rau m¨ng rõng. ? Gi¶i nghÜa c©u theo thø 2 (Ch¸o ng« vµ. m¨ng rõng lµ nh÷ng thø lu«n s½n cã trong b÷a ¨n cña B¸c).. ? NhËn xÐt g× vÒ cuéc sèng vËt chÊt cña Ngêi. ->- §¹m b¹c, kham khæ, thiÕu thèn, khã kh¨n mµ vÉn th th¸i vui t¬i say mª cuéc sèng, hoµ hîp víi thiªn nhiªn.. ? T¸c phong, t thÕ cña nhµ th¬ nh thÕ nµo? ? ThÓ hiÖn ®iÒu g×. -> VÉn s½n sµng.. -> Chấp nhận cuộc sống gian khổ để đạt đợc môc tiªu tèi cao -> Gi¶i phãng d©n téc.. Gi¸o viªn:. NguyÔn BØnh Khiªm. “Thu ăn măng trúc, đông ăn giá. Xu©n t¾m hå sen, h¹ t¾m ao”. Vît lªn trªn gian khæ Êy lµ nÐt truyÒn thèng l¹c đạo vong bần của không ít sĩ nhân bao đời.. ? Bác đã làm việc trong hoàn cảnh nh thế nµo. ->Bàn đá chông chênh dịch sử đảng ? Đối ý và đối thanh đợc sử dụng nh thế nµo. - §èi ý: §iÒu kiÖn lµm viÖc t¹m bî / Néi dung c«ng viÖc quan träng, trang nghiªm. - §èi thanh: B»ng (ch«ng chªnh) / tr¾c (dÞch sö §¶ng).. -> Cuéc sèng gian khæ, thiÕu thèn nhng B¸c lu«n ? Phép đối cho em hiểu gì về t tởng ý chí có tinh thần ung dung, thoải mái, hoà hợp với thiªn nhiªn vµ lu«n lµm chñ hoµn c¶nh. cña mét ngêi chiÕn sÜ CM. ? Nh vËy con ngêi CM hiÖn lªn trong 3 c©u th¬ trªn nh thÕ nµo. -> Con ngêi CM yªu thiªn nhiªn, yªu c«ng viÖc CM, lu«n t×m thÊy niÒm vui, lµm chñ cuéc sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn trong mäi hoµn c¶nh..

(19) T thÕ lµm chñ, vît khã kh¨n. Giáo viên: Ai đã từng đến thăm Pác Bó sẽ thấy chiếc bàn đá gồm nhiều viên đá ghép lại bªn bê suèi Lª Nin, lµ n¬i B¸c thêng lµm viÖc. Lóc nµy B¸c ®ang dÞch cuèn lÞch sö §¼ng Céng S¶n Liªn X« b»ng tiÕng Ph¸p sang tiÕng ViÖt vµ 2/ C¶m nghÜ cña B¸c. viÕt tiÕp lÞch sö ViÖt Nam. Thêi kú nµy CMVN ®ang ë giai ®o¹n chuÈn bÞ lùc lîng chê thêi c¬ lớn để giành độc lập, tự do.. ? C©u th¬ cuèi cïng thÓ hiÖn ®iÒu g×. ? Nh vËy em hiÓu trong bµi th¬ nµy cuéc đời CM của Bác dã diễn ra nh thế nào? (Sinh hoạt, làm việc đều đặn trong hang, bên suèi. Hoµn c¶nh lµm viÖc thiÕu thèn gian khæ. Nhng vÉn hoµ hîp víi thiªn nhiªn.. ? Từ loại nào đợc sử dụng? (TT: sang). ? Em hiểu cái sang của cuộc đời CM trong bµi th¬ nµy nh thÕ nµo?. (Sang: sang träng, giÇu cã vÒ mÆt tinh thÇn, lÊy lý tëng cøu níc lµm lÏ sèng. Kh«ng hÒ bÞ khã kh¨n thiÕu thèn khuÊt phôc. C¸i sang cña con ngêi tù thÊy m×nh h÷u Ých cho CM.. ? Từ đó trong gian khổ Bác vẫn thấy sang, cho ta hiểu thêm vẻ đẹp nào trong c¸ch sèng cña B¸c? ? Bài thơ có đặc điểm gì mới so với thể thơ em đã học ở lớp 7. ? Nªu néi dung cña bµi. Gi¸o viªn: Ngµy xa thêng ca ngîi thó l©m. tuyền (tức là niềm vui thú đợc sống với rừng suèi, hoµ hîp víi thiªn nhiªn, Èn m×nh trong thiên nhiên tránh xa cõi đời).. ? Theo em thó l©m tuyÒn ë B¸c cã g× kh¸c víi ngêi xa.. -> Bác nêu lên cái sang của cuộc đời cách mạngđó là cái sang trọng, giàu có về tinh thần,ý chí, lÊy lý tëng cøu níc lµm lÏ sèng, kh«ng hÒ bÞ khã kh¨n gian khæ thiÕu thèn khuÊt phôc;lu«n l¹c quan tin tëng vµo sù nghiÖp CM III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt. - Lêi th¬ thuÇn ViÖt, gi¶n dÞ, dÔ hiÓu. - Giäng th¬ tù nhiªn, nhÑ nhµng. - T×nh c¶m vui t¬i, phÊn chÊn, 2. Néi dung. - Cảnh sinh hoạt, làm việc đơn sơ chứng tỏ hoàn c¶nh thiÕu thèn, khã kh¨n. - T©m hån hoµ hîp víi thiªn nhiªn. Tinh thÇn CM kiªn tr× bÒn bØ, l¹c quan tin tëng vµo sù nghiÖp.. (Không phải thú ở ẩn lánh đời. Mà là thú đợc sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn, lµm CM cøu níc, hoà niềm vui thiên nhiên với niềm vui đợc làm CM). Củng cố: Em hãy đọc diễn cảm cả bài thơ. Híng dÉn: Häc thuéc lßng, so¹n bµi “ Ng¾m tr¨ng”. D. Rót kinh nghiÖm:.

(20) TuÇn häc thø 23 Ngµy so¹n: TiÕt 82. D¹y:. C©u cÇu khiÕn.. A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc : - §Æc ®iÓm h×nh thøc cña c©u cÇu khiÕn. - Chøc n¨ng cña c©u cÇu khiÕn. 2. Kü n¨ng : RÌn kü n¨ng nhËn diÖn c©u cÇu khiÕn trong v¨n b¶n vµ sö dông c©u cÇu khiÕn phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, hÖ thèng vÝ dô. Trß häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nªu c¸c chøc n¨ng kh¸c cña c©u nghi vÊn? Cho vÝ dô ph©n tÝch. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? §äc vÝ dô a. b sgk/ 30. ? C©u nµo lµ c©u cÇu khiÕn. ? Đặc điểm hình thức nào cho biết đó là c©u cÇu khiÕn. ? §äc vÝ dô 2/ 30, 31. ? C©u “Më cöa” trong (b) cã kh¸c g× trong “më cöa” ë c©u (a) kh«ng? (cã kh¸c). ? Kh¸c ë chç nµo.. Néi dung ghi b¶ng. I. §Æc ®iÓm, h×nh thøc vµ chøc n¨ng. 1/ VÝ dô1. a. Thôi đừng lo lắng. Cứ về đi. b. §i th«i con. -> Có những từ cầu khiến: Thôi đừng, đi, đi thôi. 2/ VÝ dô 2.. a. Th«ng b¸o, tr¶ lêi c©u hái. b. Ngữ điệu cầu khiến: Dùng để ra lệnh: “Mở cöa”.. ? C©u “h·y lÊy g¹o lµm b¸nh mµ lÔ Tiªn Vơng” dùng để làm gì. -. Khuyªn b¶o. ? “¤ng gi¸o hót tríc ®i” dïng víi chøc n¨ng g×. -> §Ò nghÞ. ? Em lÊy cho c« c¸i bót. -> Yªu cÇu. ? Câu cầu khiến thờng đợc kết thúc bằng 3/ Kết luận: sgk/ 31. dÊu c©u nµo. *Ghi nhí sgk. II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1. ? §äc bµi tËp1: Nªu yªu cÇu cña bµi..

(21) ? Thêm bớt hoăch thay đổi xem ý nghĩa của các câu thay đổi nh thế nào.. ? Nªu yªu cÇu bµi tËp 2.. - Cã nh÷ng tõ cÇu khiÕn. a. H·y - v¾ng chñ ng÷. Dùa vµo v¨n b¶n th× chñ ng÷ lµ L. Liªu. b. §i, chñ ng÷: «ng gi¸o, ng«i thø 2 sè Ýt. c. §õng: chñ ng÷: chóng ta , ng«i thø 1 sè nhiÒu. a. Con hãy………vơng (ý nghĩa không đổi, tính chÊt yªu cÇu nhÑ nhµng h¬n). b. Hút thuốc đi (ý nghĩa không đổi nhng yêu cầu mang tÝnh chÊt ra lÖnh, cã vÎ kÐm lÞch sù). c. Các anh đừng làm……..không (ý nghĩa của câu bị thay đổi: Chúng ta: Bao gồm tất cả ngời nãi vµ ngêi nghe; c¸c anh chØ cã ngêi nghe). Bµi tËp 2. a. Th«i, im ……®i (v¾ng chñ ng÷). b. Các em đừng khóc. Chủ ngữ: Các em, ngôi thứ 2 sè nhiÒu. c. §a tay cho t«i mau! - CÇm lÊy tay t«i nµy! -> Dïng dÊu chÊm than, v¾ng chñ ng÷, chØ cã ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn.. Cñng cè: §äc phÇn ghi nhí sgk. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp 3, 4 /32. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n:. D¹y:. TiÕt 83.. ThuyÕt minh mét danh lam th¾ng c¶nh.. A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc : - Sự đa dạng về đối tợng đợc giới thiệu trong văn bản thuyết minh. - §Æc ®iÓm, c¸ch lµm bµi v¨n thuyÕt min vÒ danh lam th¾ng c¶nh. - Mục đích, yêu cầu, cách quan sát và cách làm bài văn giới thiệu danh lam thắng cảnh. Häc sinh biÕt c¸ch viÕt bµi thuyÕt minh, giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh trªn c¬ sở chuẩn bị kỹ càng, hiểu biết sâu sắc và toàn diện về danh lam thắng cảnh đó. Nắm vững bố cục bài thuyết minh đề tài này. 2. Kü n¨ng: - Quan s¸t danh lam th¾ng c¶nh. -Đọc tài liệu, tra cứu, thu thập, ghi chép những tri thức khách quan về đối tợng để sử dụng trong bµi v¨n thuyÕt minh vÒ danh lam th¾ng c¶nh. - Tạo lập đợc một văn bản thuyết minh theo yêu cầu: Biết viết viết bài văn thuyết minh về một cách thức, phơng pháp, cách làm có độ dài 300 chữ. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n. Trò học, đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Thế nào là danh lam thắng cảnh? Cho ví dụ cảnh đẹp thiên nhiên do thiên nhiên và con ngời tạo ra. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. ? §äc v¨n b¶n “Hå Hoµn KiÕm vµ §Òn I. Giíi thiÖu mét danh lam th¾ng c¶nh..

(22) Ngäc S¬n”. ? Bài thuyết minh giới thiệu mấy đối tợng.. 1. Bµi tËp:. - Có 2 đối tợng là Hồ Hoàn Kiếm và Đền Ngọc S¬n.. ? Các đối tợng ấy có mối quan hệ với nhau nh thÕ nµo. -> 2 đối tợng có quan hệ gần gũi, gắn bó nhau: đền Ngọc Sơn toạ lạc bên Hồ Hoàn Kiếm.. ? Qua bài thuyết minh em hiểu đợc kiến thức về lĩnh vực nào về đối tợng trên. - Hå Hoµn KiÕm: nguån gèc h×nh thµnh, sù tÝch nh÷ng tªn hå. - §Òn Ngäc S¬n: nguån gèc vµ s¬ lîc qu¸ tr×nh x©y dùng, vÞ trÝ vµ cÊu tróc đền. ? Muốn có những kiến thức đó ngời viết ph¶i lµm g×.?? CÇn cã kiÕn thøc th× ngêi viÕt ph¶i lµm nh thÕ nµo. -> Cần có những kiến thức sâu rộng về địa lý, lÞch sö, v¨n ho¸, v¨n häc, nghÖ thuËt cã liªn quan đến đối tợng. + §äc s¸ch b¸o tµi liÖu. + Xem phim, ¶nh, Tranh, b¨ng….tèt nhÊt lµ đến trực tiếp nhiều lần để xem xét, quan sát, nh×n, nghe, hái han, t×m hiÓu trùc tiÕp.. ? Ph©n tÝch bè côc cña bµi viÕt. + Bè côc: 3 ®o¹n. - Giíi thiÖu Hå Hoµn KiÕm. - §Òn Ngäc S¬n. - Giíi thiÖu bê Hå. Xắp xếp: Hồ - đền - bờ hồ.. ? Tr×nh tù x¾p xÕp theo kh«ng gian, vÞ trÝ c¶nh vËt nh thÕ nµo. ? Bè côc bµi nµy cßn thiÕu sãt g×. ? CÇn bæ sung phÇn nµo. ? PhÇn th©n bµi cÇn bæ sung thªm ý nµo. Cã 3 phÇn nhng l¹i kh«ng ph¶i lµ më - Th©n kÕt. * Bæ xung më bµi: Giíi thiÖu dÉn kh¸ch cã c¸i nh×n bao qu¸t vÒ quÇn thÓ danh lam th¾ng c¶nh. - KÕt bµi: ý nghÜa, lÞch sö x· héi v¨n ho¸ cña danh lam th¾ng c¶nh, bµn b¹c vÒ gi÷ g×n, t«n träng nã. - Th©n bµi: Nªu bæ sung x¾p xÕp l¹i mét c¸ch khoa học hơn. Ví dụ về vị trí, diện tích, độ sâu qua c¸c mïa. CÇu Thª Hóc nãi kÜ h¬n vÒ Th¸p Rùa, về Hồ Gơm, quang cảnh đờng phố quanh hå.. ? Nhan đề của văn bản có thể đổi lại 2. Ghi nhớ sgk /34. kh«ng. -> QuÇn thÓ Hå G¬m. ? Khi chuẩn bị để viết bài thuyết minh ngêi viÕt cÇn lµm g×. - ChuÈn bÞ: §äc, nghe, xe, thùc tÕ.. ? Yªu cÇu bè côc bµi viÕt ph¶i nh thÕ nµo. ? Yªu cÇu lêi v¨n ph¶i nh thÕ nµo. - Bè côc: §ñ 3 phÇn: Më, th©n, kÕt. - Lêi v¨n: ThÓ v¨n chÝnh x¸c, gi¸ trÞ biÓu c¶m, x¾p xÕp khoa häc hîp lý..

(23) ? Nªu yªu cÇu cña bµi. LËp l¹i bè côc bài giới thiệu Hồ Hoàn Kiếm, đền Ngọc S¬n. Häc sinh lµm bµi – Gi¸o viªn nhËn xÐt. ? NÕu muèn giíi thiÖu tr×nh tù quÇn thÓ Hồ Gơm từ xa đến gần, từ ngoài vào trong ph¶i giíi thiÖu nh thÕ nµo.. II. LuyÖn tËp. Bµi 1/ 35. Lu ý: §ñ 3 phÇn: Më, th©n, kÕt. Bµi tËp 2/ 35. - Bao quát toàn cảnh hồ và đền. - Nh×n §µi Nghiªn, Th¸p Bót. - Qua cầu Thê Húc vào đền, tả trong đền. - Tõ trÊn Ba §×nh nh×n ra hå phÝa Thuû T¹, phÝa Th¸p Rïa. - Từ phố Hàng Khay nhìn bao quát cảnh hồ, đền để kết luận.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung toµn bµi. Híng dÉn: Häc, «n bµi luyÖn viÕt l¹i v¨n b¶n quÇn thÓ Hå G¬m. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: ` D¹y: TiÕt 84.. «n tËp vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh. A. Mục tiêu cần đạt. - VÒ lý thuyÕt: Cñng cè cho häc sinh n¾m v÷ng c¸c kh¸i niÖm vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh, c¸c kiÓu bµi thuyÕt minh, c¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh, bè côc, lêi v¨n trong v¨n b¶n thuyÕt minh, c¸c bíc, kh©u chuÈn bÞ lµm v¨n thuyÕt minh. - Về thực hành: Củng cố và rèn luyện các kỹ năng nhận thức đề bài, lập dàn ý, bố cục, viết ®o¹n v¨n thuyÕt minh, viÕt bµi v¨n thuyÕt minh (ë nhµ). B. Chuẩn bị: Giáo viên nghiên cứu soạn giáo án, hệ thống hoá một số dàn bài, đề bài. Trò học, đọc sgk làm bài tập. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Làm thế nào để viết bài giới thiệu một danh lam thắng cảnh. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. b¶n thuyÕt minh ? V¨n b¶n thuyÕt minh cã vai trß vµ t¸c I/1. V¨n ¤n tËp lÝ thuyÕt dụng nh thế nào trong đời sống. V¨n b¶n thuyÕt minh lµ kiÓu v¨n b¶n th«ng dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp cho ngời đọc, ngời nghe tri thức về đặc điểm tính chÊt ng«n ng÷, ý nghÜa cña c¸c hiÖn tîng, sù viÖc trong tù nhiªn, x· héi b¨ng ph¬ng thøc tr×nh bµy, thiÖu, gi¶i thÝch. ? V¨n b¶n thuyÕt minh cã nh÷ng tÝnh giíi 2/ Trong bản thuyết minh mọi tri thức đều chÊt g× kh¸c víi v¨n b¶n TS, NL, MT, ph¶i kh¸chv¨n quan, xác thực, đáng tin cậy. BC. - Yêu cầu lời văn: Rõ ràng, chặt chẽ, vừa đủ, dễ hiÓu, gi¶n dÞ vµ hÊp dÉn. Häc tËp, nghiªn cøu tÝch luü tri thøc b»ng ? Muèn lµm tèt bµi v¨n thuyÕt minh cÇn 3/ nhiÒu biện pháp gián tiếp, trực tiếp để nắm vững ph¶i chuÈn bÞ nh÷ng g×. và sâu sắc đối tợng. - LËp dµn ý, bè côc, chän vÝ dô, sè liÖu. - ViÕt bµi v¨n thuyÕt minh, söa ch÷a, hoµn chØnh. - Tr×nh bµy (viÕt, miÖng). * Các yếu tố MT, BC, NL không thể thiếu đợc trong v¨n b¶n thuyÕt minh nhng chiÕm tØ lÖ nhá ? Vai trß, tØ lÖ c¸c yÕu tè MT, NL, BC. nhằm làm rõ và nổi bật đối tợng cần thuyết minh..

(24) 5. Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. - Nêu định nghĩa, giải thích. - LiÖt kª, hÖ thèng ho¸. - Nªu néi dung. ? Nh÷ng ph¬ng ph¸p tuyÕt minh nµo ®- - Dïng sè liÖu. con sè. - So sánh, đối chiếu. îc chó ý sö dông . - Ph©n lo¹i, ph©n tÝch. 6. Các kiểu đề thuyết minh: - Thuyết minh một đồ vật, động vật, thực vật. - ThuyÕt minh mét hiÖn tîng tù nhiªn x· héi. - ThuyÕt minh mét ph¬ng ph¸p (c¸ch lµm). ? Có các kiểu đề văn thuyết minh nào. - ThuyÕt minh mét danh lam th¾ng c¶nh. - ThuyÕt minh mét thÓ lo¹i v¨n häc. - Giíi thiÖu mét phong tôc, tËp qu¸n d©n téc, mét lÔ héi hoÆc tÕt … II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1/ 35. 1/ MB: Giới thiệu khái quát về đối tợng. 2/ TB: LÇn lît giíi thiÖu tõng mÆt, tõng phÇn, từng vấn đề, đặc điểm của đối tợng từ khái quát -> cô thÓ, tõ xa -> gÇn, tõ ngoµi vµo trong. NÕu lµ thuyÕt minh mét ph¬ng ph¸p cÇn lµm theo ? Hãy nêu cách lập dàn ý đối với các đề 3 bớc. a. ChuÈn bÞ. bµi trong sgk/35. b. Qui tr×nh tiÕn hµnh. c. KÕt qu¶ thµnh phÈm. 3. Kết bài: ý nghĩa của đối tợng hoặc bài học thực tÕ, x· héi, v¨n ho¸, lÞch sö, nh©n sinh.. Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh lµm bµi cô thÓ. Häc sinh tr×nh bµy, nhËn xÐt. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung toµn bµi. Hớng dẫn: Học, đọc bài, làm bài tập 2 sgk. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TuÇn 24. TiÕt 85.. D¹y:. Ngắm trăng - Đi đờng. Hå ChÝ Minh. A. Môc tiªu bµi häc..

(25) Học sinh hiểu đợc: 1. KiÕn thøc: * V¨n b¶n “ Ng¾m tr¨ng” : - HiÓu biÕt bíc ®Çu vÒ t¸c phÈm th¬ ch÷ h¸n cña Hå ChÝ Minh. - Tâm hồn giàu cảm xúc trớc vẻ đẹp thiên nhiên và phong thái Hồ Chí Minh trong hoàn c¶nh ngôc tï. - §Æc ®iÓm nghÖ thuËt cña bµi th¬. *Văn bản “ Đi đờng”: - Tâm hồn giàu cảm xúc trớc vẻ đẹp thiien nhiên và phong thái Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh thử thách trên đờng. - ý nghĩa khái quát mang tính triết lí của hình tợng con đờng và con ngời vợt qua những chặng đờng gian khó. -Vẻ đẹp Hồ Chí Minh ung dung, tự tại, chủ động trớc hoàn cảnh. - Sự khác nhau giữa văn bản chữ Hán và văn bản dịch bài thơ ( Biết đợc giữa 2 văn bản có sự khác nhau, mức độ hiểu sâu sắc vàê nguyên tác sẽ đợc bổ xung sau này). 2. Kü n¨ng: -Rèn kỹ năng đọc diễn cảm bản dịch tác phẩm. -Ph©n tÝch mét sè chi tiÕt nghÖ thuËt tiªu biÓu trong t¸c phÈm. B. ChuÈn bÞ: *Gi¸o viªn: TËp nhËt ký trong tï, so¹n gi¸o ¸n. *Häc sinh: Häc bµi cò chuÈn bÞ bµi míi. C. TiÕn tr×nh: *ổn định tổ chức lớp. *KiÓm tra bµi cò. ? §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬ “Tøc c¶nh P¸c – Bã”. Em hiÓu thÕ nµo vÒ con ngêi B¸c Hå. *Bµi míi. Gi¸o viªn giíi thiÖu: tập nhật ký trong tù, hoàn cảnh ra đời: Năm 1942 Bác đổi tên là Hồ Chí Minh sang Trung Quèc tranh thñ sù ñng hé cña quèc tÕ cho CM VN th× bÞ Tëng Giíi Th¹ch b¾t giam, gi¶i tíi gi¶i lui gÇn 30 nhµ giam thuéc Qu¶ng T©y – Trung Quèc trong thêi gian tõ 29/ 8/ 1942 đến 10/ 9/ 1943 (14 tháng). Bác sáng tác tập “Nhật ký trong tù” với tinh thần nh lời đề tõ: “Th©n thÓ ë trong lao Tinh thÇn ë ngoµi lao” b»ng ch÷ H¸n gåm 133 bµi. Bµi 1: ng¾m tr¨ng Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ.. Néi dung ghi b¶ng. I. Giíi thiÖu t¸c phÈm. - Lµ bµi th¬ thø 20 trong tËp “NhËt ký trong tï”. - S¸ng t¸c trong thêi k× ®Çu B¸c bÞ b¾t giam.. Gi¸o viªn: Trong thêi gian bÞ giam cÇm ë nhµ tï Tëng Giíi Th¹ch B¸c Hå lu«n c¶m thÊy ®au khæ vµ bÞ mÊt tù do. Trong một đêm trăng rất đẹp Hồ Chí Minh đã bất chấp mọi hoàn cảnh khó khăn thả hồn mình vào thiên nhiên để ngắm tr¨ng vµ viÕt nªn bµi th¬ nµy.. Chú ý giọng đọc của từng câu:. Câu 1: Nhịp 2/ 2/ 3/ giọng tơng đối bình thản. C©u 2: NhÞp 4/ 4/ giäng bèi rèi. Câu 3, 4: Nhịp 4/ 3 giọng đằm thắm, vui, sảng khoái.. Giáo viên đọc mẫu. Gọi 2- 3 học sinh đọc – nhận xét cách đọc. ? Tõ c¸c dÊu hiÖu sè c©u, sè ch÷, c¸ch gieo vÇn em h·y gäi tªn thÓ th¬ bµi “Ng¾m tr¨ng”. II. §äc – t×m hiÓu bè côc. 1/ §äc..

(26) ? ThÓ th¬ nµy bè côc nh thÕ nµo. (Hoµn c¶nh ng¾m tr¨ng vµ t©m tr¹ng ngêi tï. Cuéc gÆp gì k× diÖu).. 2/ T×m hiÓu tõ khã. Giáo viên: Tiêu đề bài thơ là “Ngắm trăng” – vọng 3/ Thể loại và bố cục. nguyệt (đối nguyệt, khán minh nguyệt) là đề tài rất phổ - Thơ thất ngôn tứ tuyệt Đờng luật. biến trong thơ cổ. Nhà thơ gặp cảnh trăng đẹp thờng đem r- -Bốn phần: Khai, thừa, chuyển, hợp. îu uèng, ng¾m hoa, ng¾m tr¨ng. Cã rîu vµ cã hoa (cã b¹n tri ©m n÷a) th× sù thëng thøc c¶nh tr¨ng míi viªn m·n. ? Nhng ở đây Hồ Chí Minh đã ngắm trăng trong hoµn c¶nh nh thÕ nµo. ? Sự thật nào đợc nói tới trong câu thơ. III. Ph©n tÝch. - Trong tï. ? Gîi trong em nh÷ng suy nghÜ g× vÒ hoµn c¶nh nµy. ? Sự thiếu thốn đó đợc biểu hiện qua những từ ngữ nµo. ->- Kh«ng, còng kh«ng.. ? Nghệ thuật gì đợc sử dụng? Tác dụng. Câu 1: Khai đề. ? Tại sao nói đến sự thiếu thốn ấy tác giả lại chỉ Trong tù không rợu, cũng không hoa. nói đến rợu và hoa. - Lµ nh÷ng thø gîi thi høng cña thi nh©n xa. Gi¸o viªn:§©y lµ nh÷ng thø mµ thi nh©n xa thêng cã bªn -> Hoµn c¶nh khã kh¨n thiÕu thèn mäi mình để gặp mặt trăng – ngời bạn tri kỉ, tri âm. Có rợu để thứ, đang bị giam cầm, mất tự do. có thể “cất chén mời trăng sáng”. Nh Nguyễn Trãi đã từng uống rợu dới trăng “đêm trăng hớp nguyệt nâng chén” và - Nghệ thuật: Điệp từ nhấn mạnh sự thiếu thốn đến nghiệt ngã. Nguyễn Du cũng đã miêu tả trong Truyện Kiều: “Khi chÐn rîu khi cuéc cê Khi xem hoa në khi chê tr¨ng lªn”.. ? Víi hoµn c¶nh thiÕu thèn nh vËy th× viÖc ng¾m tr¨ng theo thãi thêng sÏ nh thÕ nµo. - Khã thùc hiÖn.. ? Nếu thực hiện đợc thì con ngời đó phải là ngời nh thÕ nµo.. - NiÒm say mª lín víi tr¨ng, t×nh yªu m·nh liÖt víi thiªn nhiªn, t tëng l¹c quan vît lªn trªn c¶nh ngé. Giáo viên: Ngời từ nh quên thân phận tù, quên cả những - >Nói về cái không có về vật chất để nói đến cái sẵn có trong Bác đó là tình yêu cơ cực của nhà tù để đón nhận đêm trăng đẹp.. - §èi thö l¬ng tiªu n¹i nh hµ? (Trớc cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào?).. thiªn nhiªn, t tëng l¹c quan vît lªn trªn hoµn c¶nh, say mª lín víi tr¨ng.. ? Nh vËy c©u th¬ ®Çu tiªn cã ý nghÜa g×.. ? So s¸nh c©u thõa trong b¶n dÞch vµ b¶n phiªn ©m, dÞch nghÜa. ? Em hiÓu nh thÕ nµo lµ “khã h÷ng hê”. ->Không biết nên làm gì? Bác chẳng có phơng tiện vật chất Câu 2: Thừa đề. gì để thởng nguyệt. Nhng chẳng lẽ để vẻ đẹp ấy trôi qua - Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ? mét c¸ch v« Ých ? Gi¸o viªn: Trong nguyªn t¸c “n¹i nhîc hµ?”. §ã lµ c©u hỏi tu từ. Thể hiện đợc sự xúc động bối rối của nhà thơ. Khi dịch thơ sự bối rối đã mất thay vào đó là sự phủ định. Hình nh nh©n vËt tr÷ t×nh qu¸ b×nh th¶n, cã phÇn h÷ng hê chø không rung động mạnh mẽ nh trong nguyên tác.. ? Cảnh gì đẹp làm cho Ngời khó hững hờ nh vậy. ->- Cảnh đêm trăng sáng.

(27) ? Em tởng tợng cảnh đêm trăng hôm đó nh thế nµo. -> Léng lÉy, say mª con ngêi lµm cho thi sÜ kh«ng thÓ không ngắm trăng đợc.. ? Tr¨ng lµ biÓu tîng cho c¸i g×. -> Cho cái đẹp, cho tự do. ? Th«ng thêng ë trong mét hoµn c¶nh khã kh¨n, nghiệt ngã nh vậy liệu ta có cảm thấy cảnh đẹp nữa kh«ng. ? Sự xúc động đó biểu hiện nh thế nào về tâm hồn B¸c. ? Đọc câu thơ lên em cảm nhận đợc điều gì ở nhà th¬. - T chất nghệ sĩ đích thực của Hồ Chí Minh và cũng từ cái. rung động rất nghệ sĩ ấy đã toát lên dáng vẻ ung dung kì lạ - Tâm hồn nhạy cảm với cái đẹp. cña ngêi tï CM.. ? Bèi rèi, xao xuyÕn lµ nh vËy sau gi©y phót Êy Ngời đã đi đến quyết định gì. ? Em hiÓu “híng” cã nghÜa nh thÕ nµo. - Híng: Nhíng ra, v¬n lªn. ? “Ng¾m” nghÜa lµ g×. - Ngắm: Nhìn say mê, thích thú và đắm đuối. ? V× sao vËy. *C©u 3 – 4 ( chuyÓn – hîp). - Vì cảnh đẹp đêm trăng. híng song tiÒn kh¸n minh nguyÖt. ? Gîi trong em t thÕ ng¾m tr¨ng cña ngêi tï nh thÕ Nh©n NguyÖt tßng song kh¸ch kh¸n thi gia. nµo. - Híng tÇm nh×n ra ngoµi ngíc m¾t lªn, chiªm ngìng tr¨ng. ? Ai là ngời chủ động. - Nhân hớng: Ngời chủ động đến với trăng sáng. Gi¸o viªn: C©u 2 míi chØ dõng l¹i ë sù bèi rèi xao xuyÕn vµ dờng nh ngời tù đã đành để mặc cho đêm đẹp, mặc cho trăng mời giục. Nhng câu chuyển đã cho ta thấy ngời tù vẫn quyết định ngắm trăng nhng là ngắm trăng suông.. ? NhËn xÐt cña em vÒ t×nh c¶m cña B¸c víi thiªn nhiªn? - T×nh yªu thiªn nhiªn m·nh liÖt. ? Tình yêu đó đã đợc đáp lại nh thế nào. ? Em hiÓu “nhßm” nh thÕ nµo. - ¸nh tr¨ng l¸ch qua khe cöa sæ hÑp, tr¨ng cè t×nh l¸ch qua.. ? Hình ảnh cái song sắt đứng ở giữa ngời tù – nhà th¬ vµ vÇng tr¨ng cã ý nghÜa g×. ? Nghệ thuật gì đã đợc sử dụng? Tác dụng? -> Nghệ thuật: Phép đối, nhân hoá. -> Chủ động đến với thiên nhiên, quên đi - Gợi tả trăng nh có linh hồn, gần gũi, sinh động, thân thiết. thân phận tù đày, vợt lên hoàn cảnh. ? Mèi quan hÖ cña Ngêi víi tr¨ng trong bµi th¬ . ? Trong 2 c©u th¬ cã 2 tõ chØ ngêi. Em h·y chØ ra sù kh¸c biÖt gi÷a 2 tõ Êy. -> +C©u ®Çu: Nh©n – ngêi tï ( chñ thÓ). +C©u díi: Thi gia – nhµ th¬ ( chñ thÓ).. ? Điều gì đã tạo nên sự hoá thân kì diệu đó. ? Cã ngêi cho r»ng “Ng¾m tr¨ng” lµ mét cuéc vît ngôc vÒ tinh thÇn. ý kiÕn cña em nh thÕ nµo. Häc sinh th¶o luËn. Nªu ý kiÕn – nhËn xÐt. ->- Tríc cuéc ng¾m tr¨ng – Ngêi tï .. - Sau cuéc ng¾m tr¨ng – Nhµ th¬. -> Râ rµng cã cuéc vît ngôc b»ng tinh thÇn. Giáo viên: Nh vậy, trong cái không lại có cái có. Ngồi tù -> Cả 2 cùng chủ động tìm đến nhau,.

(28) mà vẫn ngắm trăng, vẫn thởng nguyệt. Mặc dù cha bao giờ giao hoà cùng nhau, ngắm nhau say đắm. nhận mình là nhà thơ. Nhng khi đến với thiên nhiên, đến với vầng trăng sáng, vô tình Ngời đã hoá thân thành một thi - Gần gũi, thân tình, giao hoà giữa thiên gia. §©y lµ lÇn duy nhÊt B¸c tù nhËn m×nh lµ nhµ th¬.. nhiªn vµ con ngêi.. ? Nêu nghệ thuật đặc sắc của bài thơ.. ? Néi dung bµi th¬ thÓ hiÖn ®iÒu g×.. -> T×nh yªu thiªn nhiªn – mét t©m hån nhạy cảm với cái đẹp. Phong th¸i ung dung tù t¹i. IV. Tæng kÕt. 1/ NghÖ thuËt: - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt mang d¸ng vÎ cæ ®iÓn. - Sử dụng phép đối, nhân hoá. 2/ Néi dung: - T×nh yªu thiªn nhiªn, giao hoµ víi thiªn nhiên khát khao cái đẹp, khát khao sống cho cái đẹp, t tởng lạc quan tin tởng.. Bài 2:Đi đờng. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. Trong cuốn sách :Những mẩu chuyện về đời hoạt động I. Đọc, hiểu văn bản. cña Hå Chñ TÞch”. T¸c gi¶ TrÇn D©n Tiªn cho biÕt, trong nh÷ng lÇn bÞ ¸p gi¶i ®i Êy. B¸c bÞ trãi ch©n tay, cæ mang xiÒng xÝch…dÇm ma gi·i n¾ng,trÌo nói qua tru«ng….®au khổ nh vậy nhng cụ vẫn vui vẻ. Bài thơ “đi đờng” khơi nguån c¶m høng tõ nh÷ng lÇn ®i Êy.. * Gv hớng dẫn đọc:Chú ý đọc nhấn mạnh các điệp tõ “tÈu lé, trïng san” giäng chËm r·i, suy ngÉm. Bản dịch nghĩa, giọng đọc rõ ràng, rành mạch, bản dÞch th¬ nhÊn m¹nh c¸c ®iÖp tõ “nói cao”. 1/ §äc. Giáo viên đọc mẫu gọi 2 -3 học sinh đọc. Nhận xét cách đọc. Gi¶i thÝch tõ khã. ? ThÓ lo¹i cña bµi (ThÊt ng«n tø tuyÖt §êng luËt). ? Bè côc nh thÕ nµo. (Khai, thõa, chuyÓn, hîp). - B¶n dÞch th¬ lôc b¸t 4 c©u. 2/ ThÓ lo¹i vµ bè côc. ? C©u th¬ më ®Çu nãi vÒ ®iÒu g×. ? Nghệ thuật gì đợc sử dụng. ? T¸c dông. ? Em cã nhËn xÐt, so s¸nh g× vÒ c©u th«ng t¸c vµ II. Ph©n tÝch. dÞch th¬. * C©u khai (1). - Câu dịch mềm mại hơn nhng lại bỏ điệp từ. làm giảm đi ít Đi đờng mới biết gian lao. nhiÒu giäng th¬ suy ngÉm thÊm thÝa. -> Chuyện đi đờng khó khăn gian khổ. Giáo viên: Đó là những suy ngẫm, thấm thía đợc Hồ Chí - Nghệ thuật: Điệp từ Minh đúc rút từ bao cuộc chuyển lao, đi đờng. Nỗi gian lao -> Nhấn mạnh sự trải nghiệm thực tế. của ngời đi bộ trên đờng núi là điều nhiều ngời cũng biết, nhng kh«ng ph¶i ai còng c¶m nhËn thÊm thÝa, s©u s¾c nÕu.

(29) nh m×nh kh«ng trùc tiÕp tr¶i qua.. ? ý nghÜa cña c©u th¬. ? T¸c dông cña viÖc sö dông ®iÖp tõ “trïng san”. -> Hết lớp núi này đến lớp núi khác tiếp nối, liên miên. ? §äc vµ nhËn xÐt ®iÖp tõ. T¸c dông kh¸i qu¸t quy luËt g×. Häc sinh suy nghÜ, nhËn xÐt, ph¸t biÓu. * C©u thõa (2). ? Câu thơ tả t thế nào của ngời đi đờng khi đã vợt Nói cao råi l¹i nói cao trËp trïng. lªn trªn nh÷ng khã kh¨n gian khæ. -> Nói cụ thể các gian lao của ngời đi đGiáo viên: Ngời tù dù trong t thế gò bó, khó chịu, có khi ờng -> Hết khó khăn này đến khó khăn bÞ trãi, bÞ xiÒng xÝch, bÞ gi¶i ®i, cã khi bÞ trí trªu h¬n: “lñng kh¸c, thö th¸ch ý chÝ nghÞ lùc cña ngêi l¼ng ch©n treo tùa gi¶i h×nh”. Nhng ngêi lu«n c¶m thÊy tù tï. do, tranh thủ say sa thởng thức ngắm cảnh đẹp trên đờng. Dẫu trói chân tay đến ngặt nghèo Kh¾p rõng h¬ng ng¸t víi chim kªu. Tự do thởng ngoạn, ai ngăn đợc. (Lộ thợng – Trên đờng).. ? Tâm trạng của ngời tù khi đứng trên đỉnh núi. Giáo viên: Cảm giác hài hoà cao – rộng đợc cân bằng.. * C©u chuyÓn (3). Núi cao lên đến tận cùng.. Đó chính là cái kết thuíc độc đáo, mới mẻ, đồng thời tạo -> Đó là quy luật của việc đi đờng, nhng nên tầm vóc lớn lao, sâu sắc của tứ thơ, của chủ đề bài thơ. cũng là quy luật của cuộc đời, quy luật. cña x· héi. - Có đợc thắng lợi phải trải qua nhiều gian truân, khép lại việc đi đờng, mở ra một chặng đờng mới, vị thế mới. * C©u hîp (4). Thu vµo tÇm m¾t mu«n trïng níc non.. ? Nêu nghệ thuật đặc sắc của bài thơ.. ? Nªu néi dung cña bµi th¬.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung toµn bµi. Híng dÉn: Häc kü bµi. Soạn bài: “Chiếu rời đô” D. Rót kinh nghiÖm:. - T©m tr¹ng sung síng h©n hoan. §ã lµ hình ảnh ngời chiến sĩ CM trên đỉnh cao cña chiÕn th¾ng, tr¶i qua bao gian khæ hy sinh. III. Tæng kÕt. 1/ NghÖ thuËt: - Miªu t¶, biÓu c¶m, tù sù mang triÕt lÝ s©u s¾c dung dÞ, tù nhiªn vµ dÔ hiÓu, ®Çy søc thuyÕt phôc. 2/ Néi dung ( sgk).

(30) Ngµy so¹n: TiÕt 86.. D¹y:. C©u c¶m th¸n. A. Mục tiêu cần đạt: 1. kiÕn thøc: - §Æc ®iÓm h×nh thøc cña c©u c¶m th¸n. - Chøc n¨ng cña c©u c¶m th¸n. 2. Kü n¨ng: - RÌn kü n¨ng nhËn biÕt c©u c¶m th¸n trong c¸c v¨n b¶n. - Sö dông c©u c¶m th¸n phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, hÖ thèng vÝ dô. Học sinh đọc sgk, làm bài tập. C. Tiến trình: *ổn định tổ chức. *KiÓm tra bµi cò: Nªu chøc n¨ng c©u cÇu khiÕn? VÝ dô? *Bµi míi: Gv giíi thiÖu bµi vµ ghi ®Çu bµi lªn b¶ng Hoạt động của giáo viên- học sinh. * §äc ®o¹n trÝch a, b. ? Trong nh÷ng ®o¹n trÝch trªn c©u nµo lµ c©u c¶m th¸n. ? §Æc ®iÓm h×nh thøc nµo gióp ta nhËn biÕt c©u c¶m th¸n. -> a. Hìi ¬i L·o H¹c!. Néi dung ghi b¶ng. I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng. 1/ VÝ dô: Sgk /43.. b.Than «i! + §Æc ®iÓm h×nh thøc: - Dùng để bộc lộ cảm xúc của ngời nói, ngời viết trong giao tiÕp hµng ngµy vµ trong v¨n b¶n nghÖ thuËt. ? T¸c dông cña c©u c¶m th¸n. ? Bµi tËp nhanh: H·y thªm c¸c tõ ng÷ c¶m th¸n vµ dấu chấm than để chuyển đổi các câu sau thành câu c¶m th¸n. a. Anh đến muộn quá. b. Buæi chiÒu th¬ méng. c. Những đêm trăng lên. a. Trời ơi! Anh đến muộn quá! b. Buæi chiÒu th¬ méng biÕt bao!. c. Ôi! Những đêm trăng lên!.. ? ThÕ nµo lµ c©u c¶m th¸n. ? Nêu đặc điểm hình thức, chức năng câu cảm thán. ? Khi viÕt v¨n b¶n hµnh chÝnh- c«ng vô hay tr×nh bµy kÕt qña gi¶i bµi to¸n cã dïng c©u c¶m th¸n kh«ng? V× sao? * Nªu yªu cÇu bµi tËp 1/44. ? NhËn biÕt c©u c¶m th¸n. -> a. Than «i! Lo thay! Nguy thay!. b. Hìi c¶nh rõng ghª gím cña ta ¬i! c. Chao «i, cã biÕt….m×nh th«i! -> Các câu đều là câu cảm thán vì có dùng từ cảm thán (Than «i, thay, hìi,….¬i; Chao «i). C¸c c©u cßn l¹i cã thÓ cã dÊu chÊm than nhng kh«ng cã tõ ng÷ c¶m th¸n nªn kh«ng ph¶i lµ c©u c¶m th¸n.. ? Phân tích tình cảm, cảm xúc đợc thể hiện trong nh÷ng c©u th¬. -> a. Lêi than th©n cña ngêi n«ng d©n xa.. 2/ KÕt luËn (sgk).. II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1..

(31) b. Lêi than th©n cña ngêi chinh phô xa. c. T©m tr¹ng bÕ t¾c cña thi nh©n tríc CM. d. Nçi ©n hËn cña DÕ MÌn tríc c¸i chÕt tøc tëi cña DÕ Cho¾t.. Bµi tËp 2:. -> Kh«ng: C¸c c©u trªn cã béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc nhng không có các dấu hiệu đặc trng của câu cảm thán.. Bµi tËp 3.. ? Có thể xếp những câu này vào kiểu câu cảm thán đợc không? Vì sao? ? Em hãy đặt câu cảm thán để bộc lộ cảm xúc: a. Tríc t×nh c¶m cña mét ngêi th©n giµnh cho m×nh. b. Khi nh×n thÊy mÆt trêi mäc. VD: a. Chao ôi, một ngày vắng mẹ sao mà dài đằng đẵng! b. Ôi, mỗi buổi bình minh đều lộng lẫy thay! ? Nhắc lại đặc điểm hình thức và chức năng của câu nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn vµ c©u c¶m th¸n. -> a. C©u nghi vÊn.. - Cã chøa c¸c tõ nghi vÊn: ai, g×, nµo, sao, t¹i sao, ®©u, bao giê, Bµi tËp 4. bao nhiêu….và có từ “hay” dùng để nối các vế có quan hệ lựa chän. - Chức năng chính dùng để hỏi. - Khi viÕt kÕt thóc b»ng dÊu chÊm hái. b. C©u cÇu khiÕn. - Có chứa các từ cầu khiến: hãy đừng, chớ, đi, thôi, nào hay ngữ ®iÖu cÇu khiÕn. - Có chức năng dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo. - Khi viết thờng kết thúc bằng dấu chấm than và dấu chấm (trờng hợp ý cầu khiến không đợc nhấn mạnh). c. C©u c¶m th¸n. - Cã chøa c¸c tõ ng÷ c¶m th¸n: ¤i, than «i, hìi «i, chao «i, biÕt bao… - Có chức năng dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của ngời nói, ngêi viÕt (trong giao tiÕp h»ng ngµy vµ trong v¨n ch¬ng). - Khi viÕt thêng kÕt thóc: DÊu chÊm than.. Củng cố: Hãy nhắc lại đặc điểm hình thức và chức năng câu cảm thán. Hớng dẫn: Học kỹ bài, tự đặt câu đã học. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 87 + 88.. D¹y:. ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 5.. A. Môc tiªu bµi häc: Cñng cè nhËn thøc lÝ thuyÕt vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh, vËn dông thùc hµnh s¸ng t¹o mét văn bản thuyết minh đảm bảo cụ thể các yêu cầu, đúng kiểu loại, bố cục mạch lạc, có các yÕu tè miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m, b×nh luËn, nh÷ng con sè chÝnh x¸c….nhng vÉn ph¶i phôc vô cho mục đích thuyết minh. Kiểm tra các bớc chuẩn bị để viết văn bản. B. Chuẩn bị: Giáo viên ra đề, đáp án, biểu điểm. Học sinh ôn tập phơng pháp thuyết minh các dạng đề. C. Tiến trình:*ổn định tổ chức..

(32) *KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. *Bµi míi: Gv nªu yªu cÇu tiÕt kiÓm tra, ghi ®Çu bµi lªn b¶ng. §Ò bµi: ThuyÕt minh c¸ch lµm b¸nh chng ngµy tÕt . Giáo viên đọc đề, chép đề lên bảng. Học sinh chép đề vào giấy kiểm tra. §¸p ¸n phÇn th©n bµi . 1/ Nguyªn liÖu: Lµm 5 c¸i b¸nh chng. - 3 kg g¹o nÕp. - ThÞt 3 chØ 500g. - §Ëu xanh 500g. - Lá dong: 40 cái trong đó 20 – 25 lá to, còn lại là lá nhỏ. - L¹t giang :30 c¸i. - khu«n gç h×nh vu«ng: 1 chiÕc. - Hµnh kh«, nh©n th¬m. 2/ C¸ch lµm. - L¸ röa s¹ch 2 mÆt chÆt bá cuèng, lau kh« (chän l¸ xanh). - Gạo vo kỹ, đổ vào thùng sạch chờ ráo nớc (khoảng 30 phút). Sau đó trộn muối vừa để ăn. - Hµnh kh« th¸i l¸t to däc theo cñ. - Đậu xanh vỡ, ngâm đãi kỹ, bỏ vỏ ngoài. - ThÞt 3 chØ th¸i khæ 5 - 5 cm, íp víi gia vÞ th¬m. - Chän l¸ gÊp däc theo sèng, tiÕp tôc gÊp d«i l¹i, ®o võa b»ng trong khu«n dïng kÐo c¾t bá phÇn thõa. Đặt 2 cái lạt hình chữ thập, đặt khuôn lên trên sao cho phần giao nhau giữa 2 cái lạt vào giữa khuôn. đặt mặt sau của 4 lá to đã gấp mỗi góc, gấp vào một góc của khuôn sau đó lót 2 lá nhỏ vào giữa theo hình chữ thập, dẹm chặt 4 góc. Đổ miệng bát gạo vào san đều, tiếp đó dổ nửa bát đậu lên trên san đều rồi xếp 4 miếng thịt 4 góc với hàng khô vừa đủ. Tiếp tục đổ nửa bát đậu nữa lên trên san đều và đổ tiếp miệng bát gạo lên trên san đều dẹm chặt. Lấy một lá nhỏ đậy lên rồi gói lại. Chú ý buộc lạt vừa phải để gạo nở, rồi nhấc ra khỏi khuôn. Buộc thêm lạt cho đẹp, chú ý điều chỉnh cho cân đối. - Khi xếp bánh vào nồi chú ý lót một lớp cuống lá xuống đáy xoong, xếp bánh lần lợt lên trên, đổ ngập nớc đun trong 12 giờ. Chú ý luôn luôn phải đổ thêm nớc, đun to lửa để bánh chín đều . 3. Yªu cÇu thµnh phÈm. - Hình thức: Bánh vuông, dều đẹp, cân đối, lớp ngoài xanh, không lẫn đậu ra ngoài, chín đều, kĩ. Ăn vừa miệng, hơng vị đặc trng của hơng thơm bánh chng. * PhÇn MB – KB giíi thiÖu nguån gèc, ý nghÜa b¸nh chng. (Sù tÝch b¸nh chng, b¸nh dÇy) BiÓu ®iÓm. + Phần MB – KB: Mỗi phần 1,5đ. Đảm bảo yêu cầu đúng chính tả, ngữ pháp diễn đạt, đủ néi dông. + PhÇn th©n: 3 phÇn: - Phần nguyên liệu đủ nội dung 1, 5 đ. - Phần cách làm hợp lí trình tự đầy đủ 4đ. - Phần yêu cầu thành phần đủ nội dung 1,5đ. + Yêu cầu chung: Nghĩa rõ ràng, diễn đạt mạch lạc, chính xác, dễ hiểu. Gi¸o viªn theo dâi häc sinh lµm bµi. Cñng cè: Gi¸o viªn thu bµi nhËn xÐt bµi kiÓm tra. Hớng dẫn: Ôn tập, đọc bài tiếp theo. D. Rót kinh nghiÖm:.

(33) TuÇn häc thø 25 TiÕt 89. Ngµy so¹n:. D¹y:. c©u trÇn thuËt. A. Môc tiªu bµi häc: 1.KiÕn thøc: + §Æc ®iÓm h×nh thøc cña c©u trÇn thuËt. + Chøc n¨ng cña c©u trÇn thuËt. 2.Kü n¨ng: + NhËn biÕt c©u trÇn thuËt trong c¸c v¨n b¶n. + Sö dông c©u trÇn thuËt phï hîp víi hoµn c¶nh giao tiÕp B. ChuÈn bÞ: +Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, hÖ thèng vÝ dô. +Học sinh học, đọc sgk, làm bài tập. C. TiÕn tr×nh: *ổn định tổ chức: *KiÓm tra bµi cò: ? Nêu đặc điểm hình thức và chức năng câu cảm thán. *Bµi míi: Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng. * §äc,t×m hiÓu môc I 1/ VÝ dô: ? Nh÷ng c©u nµo trong c¸c ®o¹n trÝch kh«ng cã đặc điểm hình thức của câu nghi vấn, câu cầu khiÕn hoÆc c©u c¶m th¸n. -> Trõ c©u “ ¤i Tµo khª” lµ c©u c¶m th¸n cßn l¹i c¸c c©u đề không có đặc điểm hình thức cảu ba kiểu loại câu đã häc.. ? Nêu đặc điểm hình thức của những câu trên?. ->- Cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than hoÆc dÊu ba chÊm nhng thêng dïng dÊu chÊm.. ? Những câu trong ví dụ dùng để làm gì?. ->- Dùng để kể, thông báo, nhận đinh, bộc lộ cảm xúc - Câu trần thuật, còn dùng để yêu cầu, đề nghị, hay bộc lộ c¶m xóc, t×nh c¶m.. ? Trong c¸c kiÓu c©u nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn, c¶m thán và câu trần thuật, kiểu câu nào đợc dùng nhiÒu nhÊt? V× sao? -> Câu trần thuật vì đó là kiểu câu thông dụng, phổ biến nhÊt.. 2/ KÕt luËn..

(34) * Gọi hs đọc ghi nhớ. ? §äc vµ nªu yªu cÇu cña bµi tËp 1.. (Ghi nhí sgk/ 46.) II. LuyÖn tËp. 1/ Bµi tËp 1. a. ThÕ råi DÕ Cho¾t t¾t thë. (kÓ). T«i th¬ng l¾m. (biÓu c¶m). Võa th¬ng võa ¨n n¨n téi m×nh. (kÓ). b. M· L¬ng…..reo lªn (miªu t¶). Cây bút đẹp quá! (cảm thán). ? Nªu yªu cÇu bµi tËp 2. Ch¸u c¶m ¬n «ng! C¶m ¬n «ng (biÓu c¶m). 2/ Bµi tËp 2. - Trớc cảnh đẹp……thế nào? (câu nghi vÊn)…….. -> Béc lé c¶m xóc ? §äc vµ nªu yªu cÇu bµi tËp. bèi rèi, b¨n kho¨n cña B¸c. - Cảnh đẹp…….hững hờ (câu trần thuËt). Bµi tËp 3. a. Anh t¾t thuèc l¸ ®i. -> C©u cÇu khiến; đề nghị. ? Nªu yªu cÇu cña bµi tËp. b. Anh có thể tắt thuốc lá đợc không? -> Câu nghi vấn; đề nghị. c. Xin lỗi ở đây không đợc hút thuốc lá. -> Câu trần thuật ; đề nghị. Bµi tËp 4. a. C©u trÇn thuËt b»ng dïng cÇu khiến, đề nghị. b. Nh c©u a: - B1: Dïng kÓ. - B2: Dïng cÇu khiÕn. Cñng cè: Gi¸o viªn gäi häc sinh nh¾c l¹i phÇn ghi nhí. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp 5, 6 /47. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 90 Ngµy so¹n:. D¹y:. chiếu dời đô. (Thiên đô chiếu) Lý C«ng UÈn A. Môc tiªu bµi häc: 1, KiÕn thøc: + Chiếu : Thể văn chính luận trung đại, có chức năng ban bố mệnh lệnh của nhà vua..

(35) + Sự phát triển của quốc gia Đại Việt đang trên đà lớn mạnh. Khát vọng về một đất nớc độc lập, thống nhât, hùng cờng và khí phách của dân tộc Đại Việt đợc phản ánh qua Chiếu dời đô. + ý nghĩa trọng đại của sự kiện dời đô từ Hoa L ra thành Thăng Long và sức thuyết phục mạnh mẽ của lời tuyên bố quyết định dời đô. 2. Kü n¨ng: + §äc –hiÓu mét v¨n b¶n viÕt theo thÓ chiÕu + Nhận ra, thấy đợc đặc điểm cảu kiểu nghị luận trung đại ở một văn bản cụ thể. B. ChuÈn bÞ: *Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, tranh ¶nh vÒ chïa Bót Th¸p hoÆc LÝ C«ng UÈn. *Học sinh, đọc sgk, su tầm tranh. C. TiÕn tr×nh: *ổn định tổ chức. *KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra vë so¹n cña häc sinh. *Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. ? Nªu mét vµi nÐt hiÓu biÕt cña em vÒ I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. 1/ T¸c gi¶: t¸c gi¶ Lý C«ng UÈn. -> Năm 1010 rời kinh đô từ Hoa L (Ninh Bình) - Lý Công Uẩn (Lý Thái Tổ) 974 – ra Đại La (đổi thành Thăng Long, Hà Nội). 1028. VÞ vua ®Çu s¸ng nghiÖp v¬ng triÒu - §æi tªn níc §¹i Cå ViÖt -> §¹i ViÖt. Lý. ? Nêu đặc điểm cơ bản của thể chiếu 2/ Tác phẩm:. trên các phơng diện: Mục đích, nội dung, h×nh thøc. - Mục đích: Là thể văn do vua dùng để ban bố mÖnh lÖnh. - Néi dung: ChiÕu thêng thÓ hiÖn mét t tëng lín lao có ảnh hởng đến vận mệnh triều đại, đất nớc.. ? Bµi chiÕu nµy thuéc kiÓu v¨n b¶n nµo em đã học. -> Văn nghị luận.. ? §äc v¨n b¶n phÇn phiªn ©m, dÞch II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n. nghÜa. Gi¸o viªn nhËn xÐt. ? Vì sao cho đó là văn bản nghị luận. - Viết bằng phơng thức lập luận để trình bày và thuyết phục ngời nghe theo t tởng dời đô của t¸c gi¶.. ? Vấn đề nghị luận của bài chiếu này là g×.. - Sự cần thiết phải dời Kinh đô từ Hoa L về Đại La.. ? Vấn đề đó đợc trình bày bằng mấy luËn ®iÓm. Mçi luËn ®iÓm øng víi phÇn nµo trong v¨n b¶n. - Luận điểm 1: Vì sao phải dời đô. ? T¸c gi¶ Lý C«ng UÈn cã vai trß g× (Tõ ®Çu -> kh«ng thÓ kh«ng dêi). trong bµi chiÕu nµy. - LuËn ®iÓm 2: V× sao thµnh §¹i La xøng - Là ngời dùng lí lẽ, tác giả để chứng minh và thuyết phục mọi ngời -> Bộc lộ lòng tin về tơng đáng là kinh đô bậc nhất. lai tơi sáng của đất nớc.. ? Luận điểm vì sao phải dời đô đợc làm s¸ng tá b»ng nh÷ng luËn cø nµo. + Dời đô là điều thờng xuyên xảy ra trong lịch sử các triều đại..

(36) + Nhà Đinh và Lê của ta đóng đô một chỗ là 1/ Vì sao phải dời đô. mét h¹n chÕ.. ? Những lí lẽ nào, chứng cớ nào đợc viện dẫn cho việc dời đô trong các triều đại. -> Dời đô là điều thờng xuyên xảy ra ->- Nhµ Th¬ng 5 lÇn, nhµ Chu 3 lÇn. trong lịch sử các triều đại. - Vì: Mu toan nghiệp lớn, muôn đời. - KhiÕn vËn níc l©u dµi, phong tôc phån thÞnh.. ? TÝnh thuyÕt phôc cña c¸c chøng cí vµ lÝ lÏ Êy lµ g×.. - Cã s½n trong lÞch sö, ai còng biÕt. C¸c cuéc dời đô đó đều mang lại lợi ích lâu dài và phồn thÞnh cho d©n téc.. ? Trên cơ sở đó ta thấy đợc ý chí mong muèn nµo cña Lý C«ng UÈn vµ d©n téc ta thêi Lý. ? Những lí lẽ nào, chứng cớ nào đợc viện dÉn.. ->+ Nhà Đinh, Lê đóng đô một chỗ là một hạn chÕ. -> ý chÝ noi g¬ng s¸ng, kh«ng chÞu thua - Hai nhµ §inh Lª kh«ng theo dÊu cò. các triều đại hng thịnh, đa đất nớc tiến - Khiến: Triều đại ngắn, trăm họ hao tổn.. ?TÝnh thuyÕt phôc cña c¸c lÝ lÏ, chøng cí lªn hïng m¹nh v÷ng bÒn. trªn lµ g×. -> Đề cập đến sự thật đất nớc thời Đinh Lê (ở Hoa L) không đúng với sự vận đọng của lịch sử, khiến đất nớc ta không trờng tồn, phồn vinh.. ? B»ng nh÷ng hiÓu biÕt lÞch sö h·y gi¶i thÝch lÝ do 2 triÒu §inh Lª vÉn ph¶i tùa vào núi Hoa L để đóng đô.. - Thêi §inh Lª níc ta lu«n lu«n ph¶i chèng chọi với giặc ngoại xâm. Hoa L là nơi địa thế kín đáo do núi non tạo ra có thể là thành trì v÷ng ch·i chèng giÆc.. ? Tính thuyết phục của lí lẽ dời đô đợc t¨ng lªn nhê ®©u (c©u v¨n nµo). ->- Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đô.. ? ThÓ hiÖn c¶m xóc, kh¸t väng nµo cña t¸c gi¶ (khiÕn kh«ng kÎ thï nµo d¸m x©m lîc). GV: Nh vậy: Khi giải thích lí do phải dời đô, tác giả đã bộc lộ t tởng và khát vọng nào của nhµ vua còng nh d©n téc ta.. ? Luận điểm này đợc trình bày bằng nh÷ng luËn cø nµo. - Đại La là thắng địa của đất Việt.. ? §Ó lµm râ lîi thÕ cña thµnh §¹i La, t¸c giả bài chiếu đã dùng những chứng cớ nµo. -> Khát vọng mãnh liệt muốn thay đổi ->- Là kinh đô cũ của Cao Vơng. để phát triển đất nớc đến hùng cờng. - Nơi trung tâm trời đất. -> Khẳng định sự cần thiết phải dời đô từ - Cã thÕ rång cuén hæ ngåi. - Đúng ngôi nam, bắc, đông, tây tiện hớng nhìn Hoa L về Đại La. s«ng dùa nói.. ? Vì sao các chứng cớ đó có sức thuyết 2/ Vì sao thành Đại La xứng đáng là phôc. - Vì chúng đợc phân tích trên nhiều mặt lịch sử, kinh đô bậc nhất. địa lí, dân c. *Thµnh §¹i La cã nhiÒu lîi thÕ:.

(37) ? Đất nh thế nào đợc gọi là thắng địa.. - §Êt tèt, lµnh, v÷ng, cã thÓ ®em l¹i nhiÒu lîi ích cho kinh đô.. ? Đất Đại La đợc tác giả tiên đoán nh thế nµo. ? Lời tiên đoán về kinh đô Đại La thể hiÖn kh¸t väng nµo cña nhµ vua còng nh d©n téc VN. * Đại La là thắng địa của đất Việt ? Cuèi bµi chiÕu t¸c gi¶ tuyªn bè nh thÕ nµo. - “TrÉm muèn ®a…nghÜ thÕ nµo?”. ? Em hiểu gì về t tởng của Lý Công Uẩn. - Chốn tụ hội trọng yếu, kinh đô bậc - Khẳng định ý chí dời kinh đô từ Hoa L về Đại La. Tin tởng ở quan điểm dời đô của mình hợp nhất, muôn đời. víi nguyÖn väng cña mäi ngêi. ThÓ hiÖn c¸ch -> Kh¸t väng thèng nhÊt, v÷ng m¹nh nói tình cảm có tính thuyết phục cao ở câu hỏi hùng cờng của đất nớc. cuèi cïng.. III. Tæng kÕt. ? Nêu đặc điểm nội dung chính của văn 1/ Nghệ thuật: b¶n. - LÝ lÏ lËp luËn chÆt chÏ. 2/ Néi dung: - Khát vọng đất nớc độc lập thống nhất hïng cêng. - Lßng yªu níc cao c¶. TÇm nh×n s¸ng suèt, lßng tin m·nh liÖt vµo t¬ngl¹i, d©n téc. Củng cố: Sự đúng đắn của quan điểm rời đô về Đại La đã đợc minh chứng nh thế nào trong lÞch sö níc ta. Hớng dẫn: Học, đọc bài tập, câu hỏi sgk. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 91 Ngµy so¹n:. D¹y:. câu phủ định. A. Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: + Đặc điểm hình thức của câu phủ định (hình thức ngữ pháp). + Chức năng của câu phủ định. 2. Kü n¨ng: +Rèn luyện kỹ năng nhận biết câu phủ định trong các văn bản. +Sử dụng câu phủ định phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. B. ChuÈn bÞ: +Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. +Häc sinh häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. C. Hoạt động dạy học: *ổn định tổ chức. *KiÓm tra bµi cò. ? Nêu đặc điểm hình thức và chức năng câu trần thuật? Cho ví dụ? *Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. * §äc vÝ dô trong sgk. VD: a. Nam ®i HuÕ.. Néi dung ghi b¶ng. I. §Æc ®iÓm h×nh thøc vµ chøc n¨ng. 1/ VÝ dô..

(38) b. Nam không đi Huế(phủ định miêu tả). c. Nam cha ®i HuÕ. d. Nam ch¼ng ®i HuÕ. ? Câu nào có từ ngữ phủ định. (b, c, d). ? VÒ chøc n¨ng c¸c c©u nµy cã g× kh¸c so víi c©u (a). - Dùng để phủ định, thông báo, xác nhËn. * §äc tiÕp vÝ dô 2. ? Câu nào có từ ngữ phủ định. ? MÊy «ng thÇy bãi xem voi dïng nh÷ng câu có từ ngữ phủ định để làm gì. -> VÝ dô 2 sgk/ 52. - Phủ định bác bỏ: Không phải, đâu có. 2/ Ghi nhí sgk/ 53. - Ph¶n b¸c ý kiÕn. * §äc phÇn ghi nhí sgk. II. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1/ 53. ? §äc bµi tËp 1. Câu phủ định bác bỏ. ? Nªu yªu cÇu cña bµi. a. Không có câu phủ định. b. Cô cø tëng…..g× ®©u! - B¸c bá ®iÒu mµ L·o H¹c bÞ d»n vÆt, ®au khæ. c. Không ……không đói nữa đâu. - B¸c bá ®iÒu mµ c¸i Tý cho r»ng mÑ nã ®ang lo lắng. thơng xót vì chị em chúng nó đói quá. Bµi tËp 2. - Các câu đều có ý nghĩa khẳng định. ? Nªu yªu cÇu bµi tËp 2. ? §Æt nh÷ng c©u kh«ng cã tõ ng÷ phñ - >Thay thÕ: a. Kh«ng ph¶i lµ kh«ng = cã. định mà có ý nghĩa tơng đơng. b. Kh«ng ai kh«ng = ai. c. Ai ch¼ng = ai còng. a. C©u chuyÖn…..song vÉn cã ý nghÜa. ? Đặt những câu có ý nghĩa tơng đơng. b. Th¸ng t¸m…, ai còng tõng ¨n tÕt trung thu NhËn xÐt: C¸c c©u trong sgk dïng c¸ch phñ định của phủ định để khẳng định thờng có ý …..vµo da. nghĩa khẳng định mạnh và có sức thuyết phục c. Tõng thêi qua…..ai còng cã mét lÇn….trêng. cao. - Các câu khẳng định tơng đơng thờng ít có sức phôc h¬n. ? So sánh câu mới đặt với những câu ví thuyết Bµi tËp 3. dô cã pahØ ý nghÜa hoµn toµn gièng nhau - Cho¾t cha dậy đợc, nằm thoi thóp. kh«ng. - Nghĩa của câu có thay đổi. + Không dậy đợc nữa -> phủ định tuyệt đối. + Cha dậy đợc -> phủ định tơng đối. C©u cña T« Hoµi phï hîp víi diÔn biÕn c©u ? Nếu thay từ phủ định “không” = “cha” -> chuyÖn. th× ph¶i viÕt nh thÕ nµo. Bµi tËp 4. ? Nghĩa của nó có thay đổi không. - Các câu a, b, c, d đều là câu phủ định bác bỏ nhng không dùng từ phủ định. a. Không đẹp. Không có chuyện đó. ? C©u nµo phï hîp víi c©u chuyÖn h¬n b. c. Bµi th¬ nµy kh«ng hay. v× sao. d. T«i còng ch¼ng sung síng h¬n cô. Bµi tËp 5. ? Nªu yªu cÇu cña bµi. - Kh«ng thÓ thay thÕ. ? Đặt những câu có ý nghĩa tơng đơng..

(39) ? Nªu yªu cÇu cña bµi. Củng cố: Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ sgk. Híng dÉn: Häc kü bµi lµm bµi 6. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 92. Ngµy so¹n:. D¹y:. Ngữ văn địa phơng Giíi thiÖu vÒ mét danh nh©n, nh©n vËt lÞch sö ë ninh b×nh. A. Môc tiªu bµi häc: 1. Kü n¨ng: + Nh÷ng hiÓu biÕt vÒ danh nh©n, nh©n vËt lÞch sö cña quª h¬ng Ninh B×nh. + C¸c bíc chuÈn bÞ vµ tr×nh bµy v¨n b¶n thuyÕt minh vÒ danh nh©n, nh©n vËt lÞch sö cña quª h¬ng Ninh B×nh. 2. Kü n¨ng: + Quan sát, tìm hiểu, nghiên cứu... về đối tợng thuyết minh cụ thể là một danh nhân, nhân vËt lÞch sö cña quª h¬ng Ninh B×nh. + Kết hợp các phơng pháp, các yếu tố miêu tả, biểu cảm, tự sự, nghị luận để tạo lập một văn bản thuyết minh có độ dài khoảng 1000 chữ. 3. T tởng, thái độ: Giúp Hs thêm hiểu biết, yêu mến, tự hào về con ngời, quê hơng Ninh B×nh. B. ChuÈn bÞ: +Gi¸o viªn ®iÒu tra s¬ bé c¸c danh nh©n, nh©n vËt lÞch sö cña quª h¬ng Ninh B×nh. +Học sinh tự tìm hiểu đề tài. C. TiÕn tr×nh: *ổn định tổ chức. *KiÓm tra bµi cò. ? ThÕ nµo lµ thuyÕt minh? ThuyÕt minh danh lam nh thÕ nµo? *Bµi míi. §Ò bµi: ThuyÕt minh vÒ mét danh nh©n, nh©n vËt lÞch sö cña quª h¬ng Ninh B×nh. Hoạt động của giáo viên- học sinh. *Hoạt động 1:Chuẩn bị + Chia líp thµnh 2 nhãm, mçi nhãm cõng su tÇm t liÖu vÒ mét danh nhân, nhân vật lịch sử của địa phơng Ninh Bình. + Tìm đọc các tài liệu viết về danh nhân, nhân vật lịch sử đó.. Néi dung ghi b¶ng. I. ChuÈn bÞ ë nhµ: 1. T×m hiÓu vÒ danh nh©n, nh©n vËt lÞch sö cña quª h¬ng Ninh B×nh:.

(40) Tham kh¶o mét sè bµi giíi thiÖu, thuyÕt minh vÒ danh nh©n, nhân vật lịch sử đã đợc lựa chọn. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ mét “ Danh nh©n”?.  Là ngời có đóng góp to lớn cho lịch sử quốc gia, dân tộc. Sự nghiệp vµ t tëng cña hä cã tÇm ¶nh hëng s©u réng, l©u dµi trong céng đồng, mặc dù họ chỉ sinh hoạt ở một địa phong nào đó.. ? ThÕ nµo lµ nh©n vËt lÞch sö?.  Là những ngời có những công trạng đối với lịch sử sinh tồn, phát triển của cộng đồng nhng có thể ở trong một phạm vi nhỏ trong một địa phơng.. ? Xác định đợc danh nhân, nhân vật lịch sử của quê hơng Ninh B×nh? ->VÝ dô nh: + Tr¬ng H¸n Siªu, Vò Ph¹m Kh¶i, Vò Duy Thanh... lµ nh÷ng danh nh©n đồng thời cũng là nhân vật lịch sử. + §inh Tiªn Hoµng, T¹ Uyªn, L¬ng V¨n Tuþ lµ nh÷ng nh©n vËt lÞch sö.. ? Soạn đề cơng, dàn ý chi tiết bài thuyết minh theo gợi ý, hớng dÉn cña Gv.  + PhÇn më ®Çu: Giíi thiÖu vÒ ai? §¸nh gi¸, nhËn xÐt vÒ đối tợng đó. + Phần thân bài: Quê hơng, gia thế, bản thân, cuộc đời, sự nghiệp của danh nhân, nhân vật lịch sử đợc giới thiệu nh thÕ nµo? + Phần kết luận: Bày tỏ thái độ của bản thân mình đối với nh©n vËt nh thÕ nµo?  Yªu cÇu bµi viÕt dµi kh«ng qu¸ 1000 ch÷.  Các nhóm xây dựng thành đề cơng chi tiết và thành viên trong nhóm tiến hành viết bài theo đề cơng đã thống nhất. MÉu: + Mở bài: Giới thiệu về đối tợng cần thuyết minh. Ninh Bình là tỉnh có nhiều danh nhân, nhân vật lịch sử có những đóng góp lớn lao cho dân tộc, cũng nh cho địa phơng. Thái phó Trơng Hán Siêu là mét danh nh©n, nh©n vËt lÞch sö nh vËy.. + Thân bài: Quê hơng, gia thế, bản thân, cuộc đời, sự nghiệp của danh nhân, nhân vật lịch sử đợc giới thiệu. - Tr¬ng H¸n Siªu ( ? – 1354) ngêi lµng Phóc Thµnh, nay lµ phêng Phóc Thµnh, tp Ninh B×nh. Tù lµ Th¨ng Phñ, hiÖu lµ §én TÈu. «ng lµ nh©n vËt lỗi lạc thời Trần. Nguyễn Tử Mẫn đánh giá: “ Phúc Thành là núi cao, sao s¸ng cña lµng nho”. - Khi nhà Trần rút lui khỏi kinh thành Thăng long về xây dựng căn cứ địa Trêng Yªn, kh¸ng chiÕn chèng giÆc Nguyªn M«ng lÇn thø 2( 1285) vµ thø 3( 1288), Trơng Hán Siêu ra mắt Trần Hng Đạo, đợc coi là môn khách và lµ : “Th Nhi” trong doanh tíng. - Sau cuộc kháng chiến chống quân Nguyên thắng lợi, đến năm 1308, Trơng Hán Siêu đợc vua Trần Anh Tông thăng chức Hàn lâm học sĩ. Năm 1326, đời Trần Minh Tông, ông đợc giao chức Hành Khiển. Đến năm 1339, «ng gi÷ chøc M«n h¹ h÷u ty lang trung triÒu vua TrÇn HiÕn T«ng. - Năm 1342, triều vua Trần Dụ Tông, ông bị gièm pha, đố kị, chuyển giữ chøc T¶ ty lang trung, kiªm lîc sø L¹ng Giang ( vïng L¹ng S¬n, B¾c Giang). -Đến năm 1345, ông lại đợc sung chức Tả gián nghị đại phu, rồi đợc thăng đến Tham tri chính trị vào năm 1351, một chức tơng đơng với Thợng Th.. Tháng 9 năm 1353, quân Chiêm thành xâm lấn vùng đất Hoá Châu( Thừa Thiên Huế) quan quân sử tại đánh đuổi chúng ko đợc, triều đình cử ông đem quân thần sách đi chống giữ. Trơng Hán Siêu ở Hoá Châu đến tháng 11 n¨m 1354, kho¶ng 14 th¸ng, biªn thuú yªn æn, «ng c¸o bÖnh xin trë vÒ, gần đến kinh thành thì mất. Vua Trần Dụ Tông truy tặng ông chức Thái B¶o. - Trơng Hán Siêu là ngời tài năng, đức độ, tính tình cơng trực, học vấn uyên thâm, đã trở thành nhà văn hàng đầu của thời Trần, một nhà văn hoá lớn của đất nớc. Văn chơng của ông còn lại ko nhiều , chỉ một bài Bạch. 2 Dµn ý bµi thuyÕt minh:.

(41) §»ng giang phó, hai bµi Dôc thuý s¬n linh tÕ th¸p ký, Khai Nghiªm tù bi ký,...Ngoµi nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc, Tr¬ng H¸n Siªu tham gia viÕt bé “ Hình Th” và “Hoàng Triều đại điển” cùng với Nguyên Trung Ngạn, là những cuốn sách về luật pháp của chế độ nhà Trần. Trơng Hán Siêu là ngời đặt tên núi Non Nớc là Dục Thuý Sơn, là ngời đầu tiên đề thơ trên vách núi Dục Thuý, đã hơn 700 năm trôi qua, đến nay bài thơ vẫn còn. Kết bài: Khi ông mất, nhân dân Ninh Bình lập đền thờ và xây lăng mộ ông ngay ở làng Phúc Thành, nhng đến nay lăng mộ bị mất, nhân dân Ninh Bình mới xây lại đền thờ “ Trơng Thăng Phủ từ” ở dới chân núi Non Nớc vµo n¨n 2000.. *Hoạt động 2: + Híng dÉn Hs thÓ hiÖn v¨n b¶n thuyÕt minh t¹i líp. + Gv yêu cầu đại diện các nhóm lên thuyết minh theo bài viết đã chuẩn bị ở nhà. Gv nhËn xÐt,bæ xung. * Hoạt động 3: Tổng kết ? Khi lµm bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét danh nh©n, nh©n vËt lÞch sö cÇn ph¶i lu ý ®iÒu g×? ->Muèn giíi thiÖu thµnh c«ng mét danh nh©n, nh©n vËt lÞch sö cần phải hiểu biết đầy đủ, chính xác về cuộc đời, sự nghiệp, những đóng góp với địa phơng và thực sự yêu quý nhân vật đó. ->Ph¶i n¾m v÷ng kü n¨ng c¬ b¶n khi viÕt bµi v¨n thuyÕt minh.. II. Hoạt động tại lớp:. Cñng cè: Nªu c¸c phÇn cña bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét danh nh©n, nh©n vËt lÞch sö. Hớng dẫn: Tìm hiểu danh nhân, nhân vật lịch sử khác để thuyết minh. D. Rót kinh nghiÖm:. TuÇn häc thø 26 TiÕt 93 Ngµy so¹n: D¹y:. HÞch tíng sÜ. TrÇn Quèc TuÊn A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc : - S¬ gi¶n vÒ thÓ hÞch. - Hoàn cảnh lịch sử liên quan đến sự ra đòi của bài Hịch tớng sĩ. - Tinh thÇn yªu níc, ý chÝ quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc cña qu©n d©n thêi TrÇn. - §Æc ®iÓm v¨n chÝnh luËn ë HÞch tíng sÜ. 2. Kü n¨ng: - §äc- hiÓu mét v¨n b¶n viÕt theo thÓ hÞch. - Nhận biết đợc không khí thời đại sục sôi thời Trần ở thời điểm dân tộc ta chuẩn bị cuộc kh¸nh chiÕn chèng giÆc M«ng- Nguyªn x©m lîc lÇn thø 2..

(42) - Phân tích đợc nghệ thuật lập luận, cách dùng các điển tích, điển cố trong văn bản nghị luận trung đại. B. ChuÈn bÞ: *Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, tranh TrÇn Quèc TuÊn. *Học sinh soạn bài, đọc bài lịch sử kháng chiến chống Mông Nguyên. C. TiÕn tr×nh: * ổn định tổ chức. *KiÓm tra bµi cò. ? Nội dung, Nghệ thuật bài “Chiếu dời đô”. *Bµi míi: Gv giíi thiÖu bµi, ghi ®Çu bµi lªn b¶ng Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. ? Nªu mét vµi nÐt hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ TrÇn I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. 1/ T¸c gi¶: Quèc TuÊn. - TrÇn Quèc TuÊn 1231 – 1300; lµ -> ¤ng lµ con cña An Sinh V¬ng TrÇn LiÔu. - Lµ mét ngêi v¨n vâ song toµn, mét ngêi anh hïng cña d©n danh tíng kiÖt suÊt, gãp c«ng lín trong tộc. Ông luôn đặt lợi ích quốc gia dân tộc lên hiềm khích hai cuộc kháng chiến chống Mông gia đình. Là một ngời rộng lợng, mến chuộng ngời tài. Nguyªn (1285 – 1288). ? Nêu hoàn cảnh ra đời của bài Hịch tớng sĩ. - Tác phẩm đợc viết bằng chữ Hán nghĩa “ Bài hịch truyền b¶o c¸c tíng díi quyÒn”. §îc viÕt vµo kho¶ng 1285 sau khi TrÇn Quèc TuÊn so¹n xong s¸ch “Binh th yÕu lîc”. 2/T¸c phÈm:. ? §Æc ®iÓm chÝnh cña thÓ hÞch nh thÕ nµo. - H×nh thøc lµ thÓ v¨n nghÞ luËn.. 9 – 1284 trong cuéc duyÖt binh lín ë §«ng Th¨ng Long t¸c gi¶ c«ng bè bµi - Mục đích: Do vua chúa, tớng lĩnh, thủ lĩnh viết để cổ “Dụ ch tì tớng hịch văn”( Hịch tớng động, thuyết phục hoặc kêu gọi đấu tranh chống thù trong giặc ngoài. Tác động, khích động tình cảm, tinh thần ngời sĩ). nghe, có tính chiến đấu cao.. ? Lời hịch có đặc điểm gì. - Dùng lối văn biền ngẫu có 2 vế song hành đối xứng. VD: Kh«ng cã mÆc th× ta cho ¸o…. ? §äc toµn bé t¸c phÈm. ? Nªu bè côc cña bµi.. II. §äc, t×m hiÓu bè côc. 1.§äc: 2. T×m hiÓu bè côc:. a. PhÇn më bµi: “§Çu…..lu tiÕng tèt” -> Nªu g¬ng s¸ng vÒ lßng trung qu©n ¸i quèc trong lÞch sö. b. Phần thân bài: Tiếp…..vui vẻ phỏng có đợc không -> Phân tích tình hình địch, ta nhằm khích lệ lòng yêu nớc, c¨m thï giÆc cña tíng sÜ. c. PhÇn kÕt bµi: Cßn l¹i -> Kªu gäi tíng sÜ häc tËp binh th yÕu lîc.. III. T×m hiÓu v¨n b¶n. ? Theo dâi ®o¹n 1. 1/ Nªu g¬ng trung thÇn nghÜa sÜ. ? ý chÝnh cña ®o¹n v¨n lµ g×. - Nªu g¬ng trung thÇn, nghÜa sÜ hy sinh v× chñ, v× níc. ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i chØ nªu c¸c g¬ng ë Trung Quèc. - ¶nh hëng thãi quen truyÒn thèng cña nhµ Nho, nhµ v¨n VN chÞu ¶nh hëng s©u s¾c v¨n ho¸ H¸n.. ? T¹i sao t¸c gi¶ l¹i nªu c¶ g¬ng Cèt §·i Ngét Lang ( đang là kẻ thù của đất nớc)? ->Chủ ý hớng vào tinh thần, ý chí hi sinh vì chủ rất đáng ngợi ca của họ trên phơng diện đẳng cấp đơn thuần.. ? Trong phÇn nµy t¸c gi¶ dïng nghÖ thuËt g×. - PhÐp liÖt kª, kÕt hîp víi nhiÒu c¸ch c¶m th¸n.. ? Việc sử dụng các kiểu câu đó có tác dụng gì.. - Thuyết phục ngời đọc bộc lộ tình cảm tôn vinh, ngỡng mộ -> Tập trung vào gơng sẵn sàng chết vì của ngời viết đối với những gơng sáng trong lịch sử. vua, v× chñ tíng kh«ng sî hiÓm nguy. ? Phần mở bài đã đảm nhận đợc chức năng nào của hoàn thành xuât sắc nhiệm vụ. bµi HÞch tíng sÜ..

(43) * §äc thÇm ®o¹n 2. ? T¸c gi¶ tè c¸o téi ¸c cña giÆc qua h×nh ¶nh, viÖc lµm nµo. ->§i l¹i nghªnh ngang. - Uốn lỡi cú diều, xỉ mắng triều đình. - §em th©n dª chã b¾t n¹t tÓ phô. - §ßi ngäc lôa, thu b¹c vµng.. -> KhÝch lÖ lßng yªu níc, trung qu©n.. ? NhËn xÐt cña em qua lêi v¨n kh¾c ho¹ cña t¸c gi¶. 2/ Tình hình đất nớc hiện tại – nỗi - Gîi h×nh, gîi c¶m. ? Nghệ thuật gì đợc sử dụng trong đoạn trích trên lòng tác giả. a. Sù ngang ngîc, téi ¸c cña giÆc. lµ g×? * Tè c¸o téi ¸c cña giÆc. ->- NghÖ thuËt: so s¸nh. ? Giäng v¨n nh thÕ nµo. - MØa mai, ch©m biÕm.. ? C¸ch t¹o lêi v¨n nh thÕ cã t¸c dông g×.. - Gợi cảm xúc căm phẫn cho ngời đọc, ngời nghe.. ? KÎ thï cña d©n téc hiÖn ra nh thÕ nµo. ? Nhận xét gì thái độ ngời viết đoạn văn này. ? Tríc hµnh vi cña qu©n giÆc TrÇn Quèc TuÊn cã thái độ nh thế nào. ? Đoạn văn để bày tỏ tâm trạng thái độ của tác giả cã cÊu t¹o nh thÕ nµo. - Lµ mét c©u v¨n. ? Liªn kÕt ý trong c©u nh thÕ nµo.. -> Khắc hoạ sinh động hình ảnh ghê tởm của kẻ thù bạo ngợc, vô đạo, tham lam. -> C¨m ghÐt, khinh bØ kÎ thï. §au xót,lo lắng cho đất nớc.. - C©u v¨n cã 2 ý liªn kÕt nhau – Nçi ®au xãt vµ nçi c¨m hên kÎ thï.. ? Tâm trạng, thái độ của tác giả đợc bày tỏ bằng nh÷ng tõ ng÷ nµo . ->- Quªn ¨n, vç gèi, x¶ thÞt lét da, nuèt gan, uèng m¸u.. ? NhËn xÐt cña em vÒ c¸ch dïng tõ cña t¸c gi¶.. ->- Động từ mạnh chỉ trạng thái tâm lí và hành động mãnh liÖt.. ? Giọng điệu có gì đặc biệt. - Thèng thiÕt, t×nh c¶m.. ? C¸ch cÊu t¹o trªn cã t¸c dông g× trong viÖc diÔn t¶ t©m tr¹ng con ngêi? ? Qua đó em hiểu nguồn gốc lòng căm thù ở đây là g×. - Kẻ thù quá tham lam, độc ác. - Danh dù quèc gia mçi ngêi bÞ l¨ng nhôc. - Lßng yªu níc thiÕt tha cña t¸c gi¶.. * Nçi lßng cña chñ tíng.. ? V× sao c¶m xóc cña t¸c gi¶ cã søc l©y lan tíi ng- ->Cùc t¶ niÒm uÊt hËn trµo d©ng trong ời đọc, ngời nghe. lòng tác giả, khơi gợi sự đồng cảm của - Tình cảm của tác giả chân thành mãnh liệt. Nói hộ tình ngời đọc, ngời nghe. cảm chung củ mọi ngời thời đó. §©y lµ ®o¹n v¨n ®Ëm chÊt tr÷ t×nh trong bµi v¨n chÝnh luËn. Mçi ch÷, mçi dßng trong ®o¹n v¨n nh m¸u ch¶y, nh níc m¾t hiÖn h×nh trªn mÆt giÊy. §ã lµ gan ruét, lµ tÊc lßng, lµ t©m huyÕt cña vÞ tæng chØ huy.. Cñng cè: Kh¸i qu¸t néi dung phÇn 1. Híng dÉn: Häc kü bµi, so¹n phÇn cßn l¹i. D. Rót kinh nghiÖm:.

(44) Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt 94. HÞch tíng sÜ. TrÇn Quèc TuÊn A. Môc tiªu bµi häc: Xem gi¸o ¸n tiÕt 93. B. ChuÈn bÞ: Giáo viên nghiên cứu soạn giáo án.Học sinh học - đọc sgk. C. Tiến trình: *ổn định tổ chức. * KiÓm tra bµi cò. ? Lòng căm thù giặc của Trần Quốc Tuấn đợc thể hiện nh thế nào. *Bµi míi: Vào bài:Năm 1258, giặc Mông Cổ sang xâm lợc nớc ta lần thứ nhất và chúng đã bị thất bại thảm hại. Sau. đó chúng vẫn sai sứ sang nớc ta nhũng nhiễu bắt cống nạp vàng bạc, ngọc lụa, âm mu thôn tính Đại Việt – Trần Quốc Tuấn đợc vua Trần Nhân Tông cử giữ chức Quốc công tiết chế thống lĩnh . Ông đã soạn cuốn “Binh th yếu lợc” và viết “Hịch tớng sĩ” để làm tài liệu quân sự cho tớng sĩ, đồng thời kêu gọi tớng sĩ học tập binh th sẵn sàng chiến đấu để chiến thắng giặc Mông Cổ. Tiết học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu tiếp về thái độ cách đối xử của chủ tớng đối với tớng sĩ nh thế nµo? Hoạt động của giáo viên- học sinh. * §äc thÇm ®o¹n v¨n tõ “C¸c ng¬i ë cïng ta… còng ch¼ng kÐm g×”. ? Cách đối xử của ông đối với các tớng lĩnh dới quyÒn nh thÕ nµo. ->* Cách đối xử. - Kh«ng cã mÆc – cho ¸o. - Kh«ng cã ¨n – cho c¬m. - Quan nhá – th¨ng chøc. - L¬ng Ýt – cÊp bæng. - §i thuû – cho thuyÒn. - §i bé – cho ngùa. - Lóc trËn m¹c x«ng pha cïng nhau sèng chÕt. - Lóc nhµn h¹ - cïng nhau vui cêi.. Néi dung ghi b¶ng. III. T×m hiÓu v¨n b¶n. 1/ Nªu g¬ng trung thÇn nghÜa sÜ. 2/ Tình hình đất nớc hiện tại – nỗi lßng t¸c gi¶. a. Sù ngang ngîc, téi ¸c cña giÆc. b. Nçi lßng cña chñ tíng. c. Thái độ, cách đối xử của chủ tớng đối víi tíng sÜ.. ? Tác giả nói đến những điều đó nhằm mục đích g×. - Bµy tá lßng m×nh.. ? Nªu nhËn xÐt cña em vÒ kÕt cÊu trong ®o¹n v¨n. - Gọi là câu văn biền ngẫu(Hai vế song hành đối xứng.) “Không có…. thì ta cho……” đợc lặp đi lặp lại.. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch xö sù cña TrÇn Quèc TuÊn. -> Chu đáo, hậu hĩnh, có nghiêm khắc, So s¸nh víi c¸c tíng kh¸c kh«ng hÒ thua kÐm. cã khoan dung. ? T¹i sao TrÇn Quèc TuÊn kh«ng phª ph¸n ngay nh÷ng sai lÇm cña c¸c tíng sÜ mµ l¹i kÓ vÒ c¸ch xö sù cña m×nh. -> Lµm c¬ së v÷ng ch¾c cho sù khiÓn tr¸ch cã t×nh cã lÝ, RÊt kh«n ngoan. .*Gi¸o viªn: Tõ ®o¹n bµy tá tr¸i tim nhiÖt huyÕt d©ng trào của bản thân chủ tớng nh để giãi bày và chia sẻ, đoạn v¨n nµy l¹i nãi vÒ t×nh c¶m g¾n bã, quan t©m, th¬ng yªu s©u s¾c cô thÓ vµ kÞp thêi. TrÇn Quèc TuÊn rÊt am hiÓu c¸c tíng lÜnh díi quyÒn vµ tr¸ch m¾ng, phª ph¸n hä còng lµ xuÊt ph¸t tõ t×nh th¬ng, tõ nghÜa lín.. * Theo dâi do¹n v¨n “ Nay c¸c ng¬i nh×n chñ nhục…., dẫu các ngơi muốn vui vẻ phỏng có đợc kh«ng?” ? Sau khi bày tỏ quan hệ thân tình, tác giả đã phê ph¸n lèi sèng sai lÇm cña tíng sÜ nh thÕ nµo..

(45) ->- Nh×n chñ nhôc – kh«ng biÕt lo. - ThÊy níc nhôc – kh«ng biÕt thÑn. - Làm tớng triều đình mà phải hầu giặc mà không biết tức.. ? Những chi tiết đó nói lên điều gì. 3/ Phê phán những sai trái của các t? Tác giả tiếp tục phê bình, chỉ trích thái độ, hành ớng sĩ. động sai trái gì của các tớng sĩ. ->- Nghe nh¹c th¸i thêng (bÞ xØ nhôc) – mµ kh«ng biÕt c¨m. - Chọi gà, đánh bạc, vui thú ruộng vờn, quyến luyến vợ con, lo lµm giµu, ham s¨n b¾n, thÝch rîu ngon, mª tiÕng h¸t.. ? NhËn xÐt cña em vÒ c¸ch phª ph¸n nµy. -> Phª ph¸n rÊt nghiªm kh¾c. ? Những biểu hiện đó cho thấy cách sống nh thế -> Sự bàng quan thờ ơ của tớng sĩ trớc nào cần đợc phê phán. vận mệnh của đất nớc. *Giáo viên: Những thái độ, hành động sống của các tớng sĩ mà Trần Quốc Tuấn vạch rõ và phê phán là rất đích đáng. Đó là những thú vui, những cách sống rất tầm thờng, kh«ng xøng víi vai trß cña ngêi lµm tíng, nhÊt lµ hoµn toàn không phù hợp với hoàn cảnh đất nớc đang lâm nguy. cách sống ấy, hành động ấy có thể nói là tội ác. Đối với tác gi¶ ph¬ng ph¸p phiÕm chØ, giäng ®iÖu nghiªm kh¾c, nh xØ -> Quªn danh dù, bæn phËn mµ chØ lo v¶ tr¸ch m¾ng nÆng nÒ chÝnh lµ biÖn ph¸p khÝch tíng quen cÇu an hëng l¹c,vun vÐn cho riªng b¶n thuộc trong phép dùng tớng của ngời xa:“Thỉnh tớng thân, gia đình mình. không bằng khích tớng”. Nêu ân tình, rồi đánh mạnh vào lßng tù träng cña hä lµm cho hä ph¶i c¶m thÊy xÊu hæ, thấy nhục nhã để thức tỉnh họ.. ? Tác giả đã vạch trần những hành động, thái độ, viÖc lµm, c¸ch sèng sai tr¸i cña c¸c tíng sÜ nh thÕ nµo? ->- Cùa gµ trèng kh«ng thÓ ®©m thñng ¸o gi¸p giÆc…., kh«ng thÓ lµm cho giÆc ®iÕc tai.. ? Nghệ thuật gì đợc sử dụng.. ->- Nghệ thuật: Liệt kê, đối lập. - Câu hỏi nghi vấn mang ý nghĩa khẳng định (không thể). - §iÖp tõ, ®iÖp ng÷, ®iÖp cÊu tróc. - Lêi ph©n tÝch cµng thªm m¹nh mÏ, giµu søc thuyÕt phôc.. ?Hậu quả đợc hình dung nh thế nào.. ->* NÕu bÞ thua. + BÞ b¾t lµm tï binh. + MÊt th¸i Êp. bæng léc. + Gia quyÕn bÞ tan, vî con khèn. + X· t¾c tæ t«ng bÞ giµy xÐo. + PhÇn mé cha mÑ bÞ quËt lªn. + BÞ nhôc kiÕp nµy tr¨m n¨m sau kh«n röa.. ? ? Nghệ thuật đợc sử dụng trong đoạn văn này là g×?.Sö dông nghÖ thuËt Êy cã t¸c dông g×. ->- NghÖ thuËt: LÆp cÊu tróc “Ch¼ng nh÷ng ….mµ”. LÆp l¹i cã 2 vÕ :chñ tíng – tíng lÜnh.. ? Nhng điều quan trọng hơn tác giả muốn nói đến lµm g×. (Treo b¶ng phô) ? Thử đặt mình vào vị trí của một tì tớng, nghe -> Nhấn mạnh mất mát và tổn thất to ®o¹n v¨n nµy em cã c¶m xóc g×. của đất nớc, của dân tộc, của gia -> Ta h×nh dung c¸c tíng sÏ xÊu hæ biÕt chõng nµo.Da mÆt lín đình. sÏ dµy cém lªn khi nghe nh÷ng lêi xèi x¶ nh níc l¹nh t¸p vào mặt, nh roi quất của vị chủ tớng vốn nhân từ độ lợng.. ? Những lời văn đó đã bộc lộ thái độ nào của tác gi¶. -> Phª ph¸n døt kho¸t, r¹ch rßi lèi sèng c¸ nh©n, hëng l¹c cña tíng sÜ.. Giáo viên: Cùng với việc phê phán thái độ, hành.

(46) động của tớng sĩ Trần Quốc Tuấn còn chỉ ra 4/ Nhiệm vụ cấp bách của tớng sĩ. những việc đúng, nên làm. ? Theo dâi ®o¹n v¨n tiÕp theo. T¸c gi¶ khuyªn r¨n tíng sÜ nh÷ng ®iÒu g×. ? Lợi ích của những lời khuyên đó đợc khẳng định trªn c¸c ph¬ng diÖn nµo. ->- Nên nhớ câu “đặt mồi lửa vào dới đống củi là nguy c¬…. - HuÊn luyÖn qu©n sÜ, tËp dît cung tªn.. ? KÕt qu¶ cña nh÷ng cè g¾ng Êy lµ g×?. ->+ Cã lîi: - Cã thÓ bªu ®Çu Hèt TÊt LiÖt. - Lµm r÷a thÞt V©n Nam V¬ng. - Th¸i Êp mÉi m·i v÷ng bÒn ….. tªn hä c¸c ng¬i còng sö s¸ch lu th¬m.. ? Theo em trong 2 đoạn văn trên tác giả đã thuyết phục ngời đọc, ngời nghe bằng một lối nghị luận nh thÕ nµo. ->* Dïng nhiÒu ®iÖp ng÷, phÐp liÖt kª, so s¸nh vµ c¸c h×nh ¶nh. - Sử dụng câu văn biền ngẫu, câu đối, nhịp nhàng. - LÝ lÏ s¾c s¶o, kÕt hîp víi t×nh c¶m thèng thiÕt.. ? Em hình dung trớc kết quả của sự thay đổi thái độ sống, hành động sống của tì tớng nh thế nào.. ->- Tr¸i ngîc víi viÔn c¶nh thª th¶m, ®au xãt lµ viÔn c¶nh huy hoµng vÎ vang. *Gi¸o viªn: §Çu hµng thÊt b¹i th× mÊt tÊt c¶ th× nhôc nhã muôn đời. Thắng lợi thì đợc tất cả, cả chung và riêng. Nếu ở trên là hàng loạt từ phủ định thì ở dới là hàng loạt từ khẳng định.. ? Em h·y so s¸nh c©u kÕt cña ®o¹n v¨n nµy so víi c©u kÕt cña ®o¹n v¨n trªn cã g× lÝ thó. -> C©u kÕt lÆp l¹i gièng nh c©u kÕt cña ®o¹n trªn chØ thªm. vµo tõ “kh«ng”. - Tự chúng là những lời khẳng định vừa đanh thép vừa xo¸y s©u vµo t©m trÝ ngêi nghe nh lµ nh÷ng …..hiÓn nhiªn kh«ng thÓ kh¸c.. ? Em hãy theo dõi đoạn văn “Nay ta chọn….để c¸c ng¬i biÕt bông ta”. ? T¸c gi¶ khuyªn tíng sÜ nh thÕ nµo. -> Khuyªn tíng sÜ.. - Chuyªn t©m luyÖn tËp, häc hái theo s¸ch “Binh th yÕu lîc”.. ? V× sao TrÇn Quèc TuÊn l¹i nãi víi tíng sÜ nh vËy.. - Binh th yÕu lîc lµ s¸ch chän läc næi tiÕng trong lÞch sö tíng sÜ cÇn ph¶i biÕt. - Nớc ta đang đứng trớc nguy cơ bị ngoại xâm.. ? §a ra chñ tr¬ng, mÖnh lÖnh mét c¸ch ng¾n gän, tác giả tiếp tục lập luận nh thế nào để tì tớng hoàn toµn t©m phôc, khÈu phôc. ->- Ông vạch ra 2 con đờng sống chết vinh nhục, đạo thần chủ hay kẻ nghịch thù để tớng sĩ thấy rõ chỉ có thể chọn mét.. ? Điều này cho thấy Trần Quốc Tuấn có thái độ nh thế nào đối với tớng sĩ của ông . -> Thái độ dứt khoát, cơng quyết, rõ ràng đối với tớng sĩ.. ? NhËn xÐt c©u kÕt bµi: “ C©u kÕt bµi hÞch bçng trë vÒ víi giäng t©m t×nh, t©m sù.”. §a vµo bµi v¨n nghÞ luËn cã thÝch hîp hay.

(47) kh«ng? V× sao?. - Bµy tá gan ruét cña vÞ chñ tíng hÕt lßng hÕt søc v× vua, v× níc cña ngêi cha hiÒn hÕt lßng th¬ng yªu sÜ tèt díi quyÒn.. ? Lịch sử chống quân xâm lợc thời Trần đã CM nh thÕ nµo cho chñ tr¬ng kªu gäi tíng sÜ häc tËp binh th cña TrÇn Quèc TuÊn. ->- Quân và dân nhà Trần đã liên tiếp chiến thắng các cuộc x©m l¨ng cña giÆc M«ng Nguyªn trong thÕ kû 13.. ? Tãm l¹i, TrÇn Quèc TuÊn chØ ra nhiÖm vô cÊp b¸ch cña c¸c tíng sÜ lµ g×? ? Nêu đặc sắc nghệ thuật của bài.. -> CÇn nªu cao tinh thÇn c¶nh gi¸c,tÝch cực luyện tập, trau dồi binh th để sẵn sàng chiến đấu và quyết thắng IV. Tæng kÕt. 1.NghÖ thuËt:- KÕt cÊu chÆt chÏ. - KÕt hîp hµi hoµ lÝ trÝ vµ t×nh c¶m trong lËp luËn. - Lêi v¨n giµu h×nh ¶nh. 2/ Néi dung. - Nh÷ng lêi khÝch lÖ ch©n t×nh cña chñ tíng vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i häc tËp binh th. - Lßng yªu, c¨m thï giÆc. ? C¶m nhËn cña em qua néi dung bµi HÞch.. *Cñng cè: Giáo viên khái quát toàn bài bằng sơ đồ. Các em có thể thấy đợc cách triển khai lập luận của bài hịch qua một lợc đồ kết cấu. Treo b¶ng phô. - KhÝch lÖ lßng c¨m thï giÆc, nçi nhôc mÊt níc. KhÝch lÖ lßng trung qu©n ¸i quèc vµ lßng ©n nghÜa thuû chung cña ngêi cïng c¶nh ngé - KhÝch lÖ ý chÝ lËp c«ng danh, x¶ th©n v× níc.. KhÝch lÖ lßng yªu níc bÊt khuÊt, quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng kÎ thï x©m lîc.. - KhÝch lÖ lßng tù träng, liªm sØ ë mçi ngêi khi nhËn râ c¸i sai thÊy râ ®iÒu đúng. Híng dÉn: Häc kü bµi, so¹n bµi tiÕp theo “Níc §¹i ViÖt ta”. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: TiÕt 95. A. Mục tiêu cần đạt:. D¹y:. Hành động nói..

(48) 1. KiÕn thøc: -Khái niệm “hành động nói”. - Các kiểu hành động nói thờng gặp. 2, Kü n¨ng: - Xác định đợc hành động nói trong các văn bản đã học và trong giao tiếp. - Tạo lập đợc hành động nói phù hợp mục đích giao tiếp. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. TiÕn tr×nh: * ổn định tổ chức. *KiÓm tra bµi cò. ? Thế nào là câu phủ định, VD. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. I. Hành động nói là gì? * §äc ®o¹n trÝch trong sgk. 1/ VÝ dô sgk/ 62. ? Lí Thông nói với Thạch Sanh nhằm mục đích chÝnh lµ g×. ->- Mục đích: Đuổi Thạch Sanh đi để cớp công chúa cña Th¹ch Sanh.. ? Câu nào thể hiện rõ nhất mục đích ấy. -> Th«i b©y giê nh©n trêi cha s¸ng em h·y trèn ngay ®i.. ? Lí Thông đạt đợc mục đích của mình không? Tìm chi tiết chứng tỏ điều đó? -> Chµng véi v· tõ gi· mÑ con LÝ Th«ng trë vÒ tóp lÒu cò díi gèc ®a, kiÕm cñi nu«i th©n.. ? Lí Thông đã thực hiện mục đích của mình b»ng ph¬ng tiÖn g×. ->+ Ph¬ng tiÖn: Lêi nãi.. ? Nếu hiểu “hành động là việc làm cụ thể của con ngời nhằm một mục đích nhất định” thì việc làm của Lí Thông phải là một hành động kh«ng? V× sao? -> Có, vì có tính mục đích. ? Thế nào là hành động nói? Cho ví dụ.. 2/ KÕt luËn sgk/ 62.. * §äc l¹i ®o¹n trÝch trªn. ? Cho biết mục đích nói của mỗi câu trong lời nãi cña LÝ Th«ng trong do¹n trÝch môc I (sgk). ->C©u (1) Tr×nh bµy.(2) §e do¹.(3) §uæi khÐo.(4) Høa hÑn.. * §äc ®o¹n trÝch sgk /63. Một số kiểu hành động nói thờng ? Cho biết hành động nói trong đoạn trích và II. gÆp. cho biết mục đích của mỗi hành động. 1/VÝ dô sgk. ->- VËy th× b÷a sau con ¨n ë ®©u? hái. - U nhất định bán con đấy ? hỏi. - U kh«ng cho con ë nhµ n÷a ? hái - Khèn n¹n th©n con thÕ nµy! C¶m th¸n. - Trêi ¬i! -> C¶m th¸n, béc lé c¶m xóc. - Con sÏ ¨n ë nhµ cô NghÞ th«n §oµi.. ? Liệt kê các hành động nói đã phân tích trong ®o¹n v¨n trªn (môc I, II). ? §äc phÇn kÕt luËn sgk. Bµi tËp nhanh. A hái B: -Cậu vừa đi Sầm Sơn về đấy à?.

(49) B: gËt ®Çu. A l¹i hái: - Cã vui kh«ng? B: l¾c ®Çu. §Þnh híng: -> Hái. -> Hành động xác nhận. -> Hái. -> Hành động xác nhận và bác bỏ. ? Đoạn đối thoại trên có những hành động nói nµo? V× sao? -> Hành động có thể diễn ra bằng lời và bằng cö chØ, ®iÖu bé (gËt, l¾c, nhón vai, trîn m¾t, bÜu m«i, phÈy tay, ngo¶y ngêi….). ? Nªu yªu cÇu cña bµi.. 2/ KÕt luËn sgk/ 63.. III. LuyÖn tËp. Bµi tËp 1/ 63. + Mục đích: Khích lệ tớng sĩ học binh th yếu lợc do ông biên soạn, đồng thời khích lÖ lßng tù t«n d©n téc. + C©u “NÕu c¸c ng¬i……nghÞch thï”. Bµi tËp 2/ 63, 64. a. Bác trai đã khá rồi chứ? -> Hỏi. - Nhng xem ý…mái mÖt l¾m -> Tr×nh bµy. ? Nªu yªu cÇu cña bµi. ? Chỉ ra hành động nói và mục đích của mỗi - Này, bảo bác ấy ….trốn-> Cầu khiến. - Chứ cứ nằm đấy…..thì khổ-> Cảm thán, hành động nói. béc lé c¶m xóc. - Ngêi èm…hoµn hån-> C¶m th¸n, béc lé c¶m xóc. - V©ng ch¸u…cô-> TiÕp nhËn. - Nhng để cháu….cái đã-> Trình bày. - NhÞn su«ng…cßn g×-> C¶m th¸n. béc lé c¶m xóc. - Thế thì phải ….rồi đấy!-> Cầu khiến. b. Đây là trời….lớn -> Nhận định, khẳng định. - Chóng t«i….TQ. -> ThÒ høa. c. CËu vµng….«ng gi¸o ¹! -> B¸o tin. - Cô b¸n råi? -> Hái. - B¸n råi!....xong -> X¸c nhËn, thõa nhËn. -> B¸o tin. - Khèn n¹n…… -> C¶m th¸n. - ¤ng gi¸o ¬i! …-> C¶m th¸n. ? Nªu yªu cÇu bµi tËp 3. - Nã cã biÕt g× ®©u. -> C¶m t¸n. - T«i cho nã ¨n c¬m -> KÓ. - Nã ®ang ¨n….lªn -> KÓ. Bµi tËp 3. - Anh ph¶i høa víi em …xa nhau -> §iÒu khiÓn. yªu cÇu. - Anh høa ®i -> Ra lÖnh. - Anh xin høa -> Høa. Cñng cè: §äc phÇn ghi nhí. Híng dÉn: Lµm bµi tËp cßn l¹i. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n:. D¹y:. TiÕt 96.. Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 5..

(50) A. Mục tiêu cần đạt: Häc sinh nhËn râ nh÷ng u, nhîc ®iÓm trong bµi viÕt cña m×nh vÒ néi dung vÒ h×nh thức trình bày. Qua đó củng cố thêm một bớc về thể loại văn thuyết minh. RÌn kü n¨ng h×nh thµnh c©u, ý, dµn bµi thuyÕt minh sö dông kÕt hîp c¸c thÓ v¨n miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m vµ nghÞ luËn trong bµi v¨n thuyÕt minh mét c¸ch hîp lÝ. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn chÊm bµi, rót kinh nghiÖm. Häc sinh «n tËp, tù lËp dµn ý. C. Tiến trình:* ổn định tổ chức *KiÓm tra bµi cò kÕt hîp trong bµi. *Bµi míi. §Ò bµi: ThuyÕt minh c¸ch lµm b¸nh chng ngµy tÕt, * NhËn xÐt chung. - Bài viết giúp ngời đọc nhận rõ hơn các đặc điểm của đối tợng. - Nguån gèc. - C¸ch lµm (tuy nhiªn cã phÇn cha râ). - Những tri thức trong bài viết về đối tợng có khách quan, chính xác, đáng tin cậy. tuy nhiên vÒ sè lîng nhiÒu bµi cha chÝnh x¸c, phï hîp. - §· sö dông ph¬ng ph¸p liÖt kª, ®a ra nh÷ng con sè. - §· sö dông miªu t¶ tù sù, biÓu c¶m vµ nghÞ luËn. - Tuy nhiªn nhiÒu bµi cha sö dông nhuÇn nhuyÔn. - Bố cục bài viết cơ bản có đầy đủ 3 phần. Trong phần thân bài có 3 phần: Nguyên liệu, cách lµm, yªu cÇu thµnh phÈm. - Lời văn trong văn bản thuyết minh có một số bài đảm bảo chính xác, ngắn gọn, vừa đủ, sinh động, hấp dẫn, lôi cuốn. Còn nhiều bài cha đạt yêu cầu, diễn đạt lủng củng. * LËp dµn ý kh¸i qu¸t. 1/ Më bµi. ? LËp dµn ý. - Giới thiệu đối tợng, nguồn gốc. + §èi tîng: B¸nh chng ngµy tÕt “Sù tÝch b¸nh chng, b¸nh dÇy”. 2/ Th©n bµi. ? Th©n bµi gåm mÊy phÇn. + Nguyªn liÖu. + C¸ch lµm. + Yªu cÇu thµnh phÈm. ý nghÜa b¸nh chng ngµy tÕt cæ truyÒn 3/ KÕt bµi. hiÖn nay nh thÕ nµo. ? Trªn c¬ së nhËn xÐt vµ dµn ý. Häc sinh tù söa ch÷a. * Tr¶ bµi - Mêi em ……………………………. đọc bài viết của mình. Gi¸o viªn nhËn xÐt söa ch÷a. Cñng cè: Nh¾c l¹i dµn ý bµi thuyÕt minh. Híng dÉn: §äc l¹i bµi viÕt cña m×nh. §äc thªm bµi tham kh¶o. D. Rót kinh nghiÖm:. TuÇn häc thø 27. TiÕt 97 Ngµy so¹n: D¹y:.

(51) Nớc đại việt ta (TrÝch B×nh Ng« §¹i C¸o). NguyÔn Tr·i A. Môc tiªu bµi häc: 1. KiÕn thøc: - S¬ gi¶n vÒ thÓ c¸o. - Hoàn cảnh lịch sử liên quan đến sự ra đời của bài Bình Ngô Đại Cáo. - Nội dung t tởng tiến bộ của Nguyễn Trãi về đất nớc. - §Æc ®iÓm v¨n chÝnh luËn cña B×nh Ng« §¹i C¸o. 2. Kü n¨ng: - §äc-hiÓu mét v¨n b¶n viÕt theo thÓ c¸o. - Nhận ra, thấy đợc đặc điểm của kiểu văn bản nghị luận trung đại ở thể cáo. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n, toµn v¨n bµi B×nh Ng« §¹i C¸o. Häc sinh so¹n bµi, su tÇm toµn v¨n bµi. C. Tiến trình:* ổn định tổ chức. *KiÓm tra bµi cò. ? Đọc thuộc lòng đoạn “Huống chi…..phỏng có đợc không?”. *Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. ? Em h·y nªu mét vµi nÐt hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶. Gi¸o viªn: NguyÔn Tr·i lµ con tiÕn sÜ NguyÔn Phi Khanh, ch¸u 1/ T¸c gi¶: ngo¹i TrÇn Nguyªn §¸n. Quª NhÞ Khª – Thêng TÝn – Hµ T©y. NguyÔn Tr·i (1380 – 1442).. Ông đỗ tiến sĩ (1400) ra làm quan với nhà Hồ, tham gia khởi nghÜa Lam S¬n, gióp vua vÒ mäi ph¬ng diÖn: Qu©n sù, chÝnh trÞ, ngo¹i giao. - Là ngời anh hùng dân tộc, ông đợc công nhận là danh nhân văn 2/ Tác phẩm. Ngµy 17/12 §inh Mïi tøc 1/ ho¸ thÕ giíi.. 1428. NguyÔn Tr·i thõa lÖnh Lª Th¸i Tæ so¹n th¶o vµ c«ng bè ? Dựa vào chú thích hãy nêu đặc điểm chính của thể cáo Bình Ngô Đại Cáo. (sgk). ? Tại sao Bình ngô Đại Cáo lại mang ý nghĩa trọng đại. -> Rất xứng đáng đợc gọi là bản Tuyên ngôn độc lập lần thứ 2 ? Nªu vµi nÐt vÒ t¸c phÈm.. trong lÞch sö d©n téc ViÖt Nam.. ? §äc v¨n b¶n sgk. ? Trong bè côc 4 phÇn cña bµi c¸o, ®o¹n trÝch “Níc §¹i ViÖt ta” n»m ë phÇn nµo. - PhÇn më ®Çu.. ? Nªu néi dung chÝnh cña phÇn nµy. - T tëng nh©n nghÜa: Cuéc kh¸ng chiÕn vµ d©n; Níc §¹i ViÖt ta vốn có nền độc lập, kẻ xâm phạm nhất định sẽ thất bại.. ? Có thể gọi “Nớc….” là văn bản nghị luận đợc không? V× sao?. -> Là văn nghị luận vì đợc viết bằng phơng thức lập luận lí lẽ ấy II. Đọc, tìm hiểu văn bản. và dẫn chứng để làm rõ t tởng độc lập dân tộc và thuyết phục ngời đọc, ngời nghe.. ? Trong néi dung v¨n b¶n cã mÊy ý lín? T¬ng øng víi c©u nµo? ? Em nhËn thÊy ngêi viÕt cã vai trß g× trong nh÷ng lêi më ®Çu bµi c¸o nµy. -> Dùng lí lẽ, dẫn chứng lịch sử và cảm xúc để trình bày và khẳng định t tởng nhân nghĩa của cuộc kháng chiến giặc Minh và nền độc lập lâu đời của nớc ta.. *Bè côc cña ®o¹n trÝch:. - Nªu t tëng nh©n nghÜa cña cuéc kh¸ng chiÕn (2 c©u ®Çu). - CM nÒn v¨n hiÕn cña §¹i ViÖt (tiÕp).. T tëng nh©n nghÜa cña cuéc kh¸ng chiÕn..

(52) * Theo dâi 2 c©u ®Çu vµ cho biÕt: ? Nh©n nghÜa ë ®©y cã nh÷ng néi dung nµo. ? Em hiÓu “yªn d©n” vµ “®iÕu ph¹t” nh thÕ nµo. -> Gi÷ yªn cuéc sèng cho d©n. -> Th¬ng d©n th× ph¶i trõ b¹o ngîc g©y h¹i cho d©n.. ? D©n ë ®©y lµ ai? KÎ b¹o ngîc lµ ai. ->- D©n lµ d©n níc §¹i ViÖt ta. - KÎ b¹o ngîc lµ qu©n x©m lîc nhµ Minh.. ? ở đây hành động “điếu phạt” có liên quan đến “yên d©n” nh thÕ nµo. -> Nh©n nghÜa cã nghÜa lµ lo cho -> Trừ giặc Minh bạo ngợc để giữ yên cuộc sống cho dân. Nh vậy các hành động yên dân và điếu phạt đều liên quan đến dân, vì dân. d©n.. ? Nội dung t tởng nhân nghĩa đợc nêu trong bài là gì. ? “B×nh Ng« §¹i C¸o” lµ b¶n tæng kÕt cuéc kh¸ng chiÕn thắng lợi chống quân Minh đợc mở đầu bằng t tởng nhân -> Lµ cuéc kh¸ng chiÕn chÝnh nghĩa và dân. Từ đó em hiểu gì về. nghÜa phï hîp víi lßng d©n. ? TÝnh chÊt cña cuéc kh¸ng chiÕn nµy. - T tëng th©n d©n, tiÕn bé. ? T tëng cña ngêi viÕt bµi c¸o nµy. ? Tìm các biểu hiện đợc nói tới nền văn hiến nớc Đại 2/ NÒn v¨n hiÕn níc §¹i ViÖt. ViÖt. ->- Núi sông bờ cõi đã chia (lãnh thổ). Phong tôc B¾c – Nam còng kh¸c (phong tôc riªng). - Tõ TriÖu, §inh, LÝ…..¤ M· Nhi.. (lÞch sö riªng).. ? Những lí lẽ này nhằm khẳng định biểu hiện nào của v¨n hiÕn §¹i ViÖt. -> Các triều đai Đại Việt xây dựng nền độc lập song song cùng -> Đại Việt là nớc độc lập vì có các triều đại Trung Hoa và các hào kiệt của nớc ta đời nào cũng lãnh thổ riêng, văn hoá riêng, cã. lÞch sö riªng. ? Tác giả đã dựa trên những chứng cớ lịch sử nào. - Các triều đại Đại Việt từ Triệu, Đinh, Lí, Trần xây dựng nền độc lập trong các cuộc đơng đầu với các triều đại Hán, Đờng, Tống, Nguyªn cña ph¬ng B¾c.. ? TÝnh thuyÕt phôc cña c¸c chøng cí nµy lµ g×? -> ý nghĩa kết quả của sự thật lịch sử không thể chối cãi đợc. ? C¸c c©u v¨n biÒn ngÉu cïng phÐp so s¸nh ngang b»ng ë ®©y cã t¸c dông g×.. -> Tạo sự uyển chuyển nhịp nhàng cho lời văn, dễ nghe, đễ đi vào lßng ngêi. - Khẳng định t cách độc lập của. ? Tõ ®©y t tëng vµ t×nh c¶m nµo cña ngêi viÕt B×nh Ng« Đại Cáo đợc bộc lộ. ? Nền văn hiến Đại Việt còn đợc làm rõ hơn qua các chøng cí cßn ghi trong lÞch sö chèng ngo¹i x©m qua chi tiÕt nµo. ? Lµm râ ý nghÜa cña c¸c chøng cí nµy tõ c¸c chó thÝch sgk. ? H·y miªu t¶ l¹i cÊu tróc biÒn ngÉu cña c¸c c©u v¨n nµy.. níc ta. -> §Ò cao ý thøc d©n téc,vµ lßng tự hào về truyền thống đánh giặc gi÷ níc cña d©n téc.. III. Tæng kÕt. 1/ NghÖ thuËt: - C©u v¨n biÒn ngÉu nhÞp nhµng, c©n xøng, so s¸nh, liÖt kª. ? T¸c dông cña nh÷ng c©u v¨n biÒn ngÉu nµy nh thÕ nµo. - Giäng v¨n s¶ng kho¸i, hµo ->Nổi bật các chiến công của ta và thất bại của địch, tạo nên sự hùng. 2/ Néi dung ghi nhí sgk. cân đối nhịp nhàng cho câu văn dễ nghe, dễ nhớ. ? T tởng và tình cảm nào đợc ngời viết tiếp tục đợc bộc - Lu Cung tham c«ng nªn thÊt b¹i (v 1). TriÖu TiÕt thÝch lín ph¶i tiªu vong (v 2). - Cöa Hµm Tö b¾t sèng Toa §« (v 1). Sông Bạch đằng giết tơi Ô Mã (v 2)..

(53) lé. ? Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật. ? Nªu néi dung cña bµi. => Khẳng định độc lập của nớc ta.. - Tù hµo vÒ truyÒn thèng vÎ vang cña d©n téc ta.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung toµn bµi. Híng dÉn: Häc thuéc lßng, so¹n bµi “Bµn luËn vÒ phÐp häc” D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt 98.. Hành động nói (tiếp). A. Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc : Cách dùng các kiểu câu để thực hiện hành động nói. 2.Kü n¨ng : Sử dụng các kiểu câu để thực hiện hành động nói phù hợp. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Hành động nói là gì? Cho ví dụ? Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. I. Cách thực hiện hành động ? §äc vÝ dô sgk. ? Xác định mục đích nói bằng cách đánh dấu (+) vào ô nói. thÝch hîp; dÊu (-) vµo « kh«ng thÝch hîp. ? Cho biÕt sù gièng nhau vÒ h×nh thøc cña 5 c©u trong ®o¹n 1/ VÝ dô sgk. v¨n. - Đều là câu trần thuật, đều kết thúc = dấu chấm.. ? Những câu nào giống nhau về mục đích nói. ? Xác định hành động nói cho mỗi câu. ->- Nhãm 1 (c©u 1, 2, 3) -> Tr×nh bµy. - Nhãm 2 (c©u 4, 5) -> CÇu khiÕn.. ? Qua vÝ dô trªn ta thÊy, cïng lµ c©u trÇn thuËt nhng chóng có thể có những mục đích khác nhau và thực hiện những hành động nói khác nhau. Vậy ta có thể rút ra những nhận xÐt g×. ? Có những cách thực hiện hành động nói nào. ? T×m mét sè vÝ dô vÒ c¸ch dïng trùc tiÕp vµ c¸ch dïng gi¸n tiÕp. Häc sinh lÊy vÝ dô: A hỏi: Mấy giờ thì đá trận trung kết? B đáp: Mời chín giờ. -> Câu nghi vấn của A thực hiện hành động hỏi. - C¸ch dïng trùc tiÕp. A: Tớ mua cái cặp này những 200.000 cơ đấy. B: (Bĩu môi) Hai trăm nghìn cơ đấy?. - Câu trần thuật. -> Hành động tr×nh bµy (dïng trùc tiÕp). - Câu trần thuật. -> Hành động cÇu khiÕn (dïng gi¸n tiÕp). 2/ KÕt luËn ghi nhí sgk..

(54) - Câu nghi vấn. B thực hiện hành động bác bỏ. Bịa đặt làm g× cã. -> C¸ch gi¸n tiÕp. * Ghi nhí sgk. ? §äc ghi nhí sgk. ? Đọc, xác định yêu cầu bài tập 1. - C¸c c©u nghi vÊn. + Từ xa các…..đời nào không có. - Nghi vấn thực hiện hành động khẳng định. + Lúc bấy giờ…..phỏng có đợc không? - Câu nghi vấn thực hiện hành dộng phủ định. + Lúc bấy giờ……. không muốn …. phỏng có đợc không? - Câu nghi vấn thực hiện hành động khẳng định. + V× sao v©y? (g©y sù chó ý). + Nếu vậy …. đứng trong trời đất nữa (phủ định). -> C©u nghi vÊn ®o¹n v¨n ®Çu t¹o t©m thÕ cho tíng sÜ chuÈn bÞ nghe nh÷ng lÝ lÏ cña t¸c gi¶. -> Câu nghi vấn ở những đoạn văn giữa bài thuyết phục và động viên khÝch lÖ tíng sÜ. -> Câu nghi vấn ở đoạn cuối khẳng định chỉ có một con đờng là chiến đấu đến cùng để bảo vệ bờ cõi.. II. LuyÖn tËp. Bµi 1. Bµi 2. . Bµi tËp 3.. ? Xác định yêu cầu bài tập 2.. - Tất cả các câu trần thuật đều thực hiện hành động cầu khiến, kêu gäi. - Cách dùng gián tiếp này tạo ra sự đồng cảm sâu sắc, nó khiến cho nguyÖn väng cña l·nh tô trë thµnh nguyÖn väng thiÕt th©n cña mçi ngêi. ? Đọc, xác định yêu cầu bài tập 3.. + Các câu có mục đích cầu khiến. DÕ Cho¾t: - Song anh cã cho …… d¸m nãi. - Anh đã nghĩ …… chạy sang. DÕ MÌn. - §îc, chó m×nh cø nãi th¼ng thõng ra nµo. - Th«i, im ……. ®i. * NhËn xÐt. DÕ Cho¾t yÕu ®uèi nªn cÇu khiÕn nh· nhÆn, mÒm máng, khiªm tèn. DÕ MÌn û thÕ lµ kÎ m¹nh nªn giäng ®iÖu ra lÖnh, ng¹o m¹n, h¸ch dÞch.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn: Lµm bµi tËp 4, 5 sgk + sbt. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt 99.. «n tËp vÒ luËn ®iÓm.. A. Mục tiêu cần đạt. 1. KiÕn thøc: - Kh¸i niÖm luËn ®iÓm. - Quan hệ giữa luận điểm với vấn đề nghị luận và giữa các luận điểm với nhau trong bài văn nghÞ luËn 2.Kü n¨ng: - T×m hiÓu, nhËn biÕt, ph©n tÝch luËn ®iÓm..

(55) - S¾p xÕp c¸c luËn ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ luËn. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? LuËn ®iÓm lµ g×. ? Lùa chän trong nh÷ng c©u sau. V× sao? a. Sai -> Vì vấn đề không phải là luận điểm.. Néi dung ghi b¶ng. I. Kh¸i niÖm luËn ®iÓm.. Vấn đề là câu hỏi đợc đặt ra trong bài văn nghị luận để tìm cách giải quyết. Luận điểm là câu trả lời cho câu hỏi để giải quyết vấn đề. b. Sai -> Vì một bộ phận của vấn đề cũng không phải là luận ®iÓm. ? LuËn ®iÓm cã vai trß nh thÕ nµo trong v¨n nghÞ luËn. - RÊt quan träng, lµ bé x¬ng, lµ linh hån cña v¨n b¶n nghÞ luËn.. 1/ VÝ dô sgk. ? §äc l¹i bµi “Tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta” – * V¨n b¶n “Tinh thÇn yªu níc cña Hå ChÝ Minh. nh©n d©n ta”. ? V¨n b¶n nµy gåm nh÷ng luËn ®iÓm nµo. ->- Nh©n d©n ta cã truyÒn thèng yªu níc nång nµn (luËn ®iÓm c¬ së xuÊt ph¸t). - Søc m¹nh to lín cña tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m. - Nh÷ng biÓu hiÖn cña truyÒn thèng yªu níc trong lÞch sö chèng ngo¹i x©m cña d©n téc ViÖt Nam qua tÊm g¬ng cña c¸c anh hïng d©n téc tiªu biÓu nhÊt. - Nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ, phongphó trong nhiÒu lÜnh vùc: ChiÕn đấu, sản xuất, học tập … của tinh thần yêu n ớc trong cuộc kháng chiÕn chèng Ph¸p. - Khơi gợi và kích thích sức mạnh của tinh thần yêu nớc để thực hµnh vµo c«ng cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p m¹nh mÏ h¬n n÷a, toµn diÖn h¬n n÷a, lµ nhiÖm vô cña §¶ng, cña mçi ngêi d©n ViÖt Nam (luận điểm chính dùng để kết luận).. ? Văn bản “Chiếu dời đô” gồm có những luận điểm *Văn bản: “Chiếu dời đô” Lý Công nµo? -> Dời đô là việc trọng đại của các vua chúa, trên thuận ý trời, dới Uẩn. theo lßng d©n, mu toan nghiÖp lín, tÝnh kÕ l©u dµi (luËn ®iÓm c¬ së, xuÊt ph¸t). - Các nhà Đinh, Lê không chịu dời đô nên triều đại ngắn ngủi, trăm họ phải hao tổn, muôn vật không đợc thích nghi. - Thành Đại La, xét về mọi mặt, xứng đáng là kinh đô của muôn đời. - Vậy vua sẽ dời đô ra đó (luận điểm chính kết luận).. ? §äc yªu cÇu bµi tËp 2 sgk. ? Việc xác định luận điểm nh vậy đã đúng cha.. - Cha v× nã chØ lµ nh÷ng bé phËn, khÝa c¹nh kh¸c nhau cña vÊn đề. Nó cha thể hiện rõ ý kiến, t tởng, quan điểm.. ? H·y söa l¹i cho phï hîp.. ->+ V¨n b¶n “Tinh thÇn yªu níc….ta” Hå ChÝ Minh. - Vấn đề tinh thần yêu nớc của nhân dân ta (truyền thống yêu nớc cña nh©n d©n ViÖt Nam trong lÞch sö dùng níc vµ gi÷ níc). - LuËn ®iÓm “§ång bµo ta ….. nång nµn”. 2/ KÕt luËn (ghi nhí 1 sgk).. II. Mèi quan hÖ gi÷a luËn ®iÓm với vấn đề cần giải quyết trong * Văn bản “Chiếu dời đô” bµi v¨n nghÞ luËn. - Luận điểm cha đủ làm sáng tỏ vấn đề cần phải dời đô để đến 1/ VÝ dô. Đại La vì ngời nghe cha hiểu tại sao phải dời đô (…) một cách cụ 2/ Kết luận ghi nhớ 2 sgk. thÓ thuyÕt phôc. *Hệ thống 1: Phù hợp, chính xác, vừa đủ với yêu cầu giải quyết.

(56) vấn đề, Trình bày mạch lạc từng luận điểm liên kết chặt chẽ với nhau, …. ứng nhau cùng làm rõ vấn đề. LuËn ®iÓm a: T¸c dông cña ph¬ng ph¸p häc tËp -> KÕt qu¶ häc tËp. LuËn ®iÓm b: KÕ thõa a, ph¸t triÓn luËn ®iÓm a. Luận điểm c: Giải quyết khía cạnh vấn đề quan trọng nhất, cần theo ph¬ng ph¸p häc tËp míi v× nh÷ng u ®iÓm vµ hiÖu qu¶ néi ……. cña nã so víi ph¬ng ph¸p cò.. III. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c luËn ®iÓm trong v¨n nghÞ luËn. 1/ VÝ dô sgk.. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ luËn ®iÓm. ? Vấn đề nêu ra trong “Tinh …. ta” là gì. ? Có thể làm sáng tỏ vấn đề này không nếu tác giả chỉ ®a ra luËn ®iÓm “§ång bµo ta … nång nµn”.. - Không vì chỉ có luận điểm này thì cha đủ CM một cách toàn diện truyền thống yêu nớc của đồng bào ta. Ngời ta dễ dàng nêu c©u hái ngîc l¹i “ VËy xa t×nh c¶m yªu níc cña nh©n d©n ta nh thÕ nµo?”. Luận điểm có liên quan chặt chẽ đến vấn đề. Luận điểm thể hiện giải quyết từng khía cạnh của vấn đề.. ? §äc c©u b trong sgk. ? Cã thÓ rót ra kÕt luËn g× vÒ yªu cÇu cña luËn ®iÓm trong mối quan hệ với vấn đề của bài văn nghị luận. ? §äc vÝ dô sgk. ? Em chän hÖ thèng luËn ®iÓm nµo? V× sao? ? Tõ sù t×m hiÓu trªn. Em rót ra kÕt luËn g× vÒ mèi quan hÖ gi÷a c¸c luËn ®iÓm víi nhau trong bµi v¨n nghÞ luËn. ? §äc ghi nhí sgk. ? Đọc, xác định yêu cầu bài tập 1.. 2/ KÕt luËn ghi nhí 3, 4 sgk. * Ghi nhí sgk.. IV.LuyÖn tËp.. -Kh«ng ph¶i luËn ®iÓm: “NguyÔn Tr·i lµ anh hïng d©n téc v× Bµi 1. đoạn văn không phải giả thích CM rõ ý đó. - Kh«ng ph¶i luËn ®iÓm: “NguyÔn Tr·i nh mét «ng tiªn trong toµ ngọc” vì tác giả đã bác bỏ ý đó. Bµi 2. - LuËn ®iÓm chñ chèt cña ®o¹n v¨n lµ: “NguyÔn Tr·i lµ khÝ ph¸ch, tinh hoa của dân tộc Việt Nam và thời đại lúc bấy giờ”. ? Xác định yêu cầu bài tập 2.. a. Phải lựa chọn luận điểm đúng, đủ. Luận điểm: “Nớc ta … đời” không phù hợp. b. S¾p xÕp l¹i. - Gi¸o dôc víi sù nghiÖp gi¶i phãng con ngêi khái ¸ch ¸p bøc bãc lột và đạt tới sự phát triển về chính trị và xã hội tiến bộ. - Giáo dục góp phần điều chỉnh độ gia tăng dân số, bảo vệ môi trờng, góp phần tăng trởng kinh tế. - Giáo dục góp phần đào tạo các thế hệ con ngời cho tơng lại. trẻ em h«m nay thÕ giíi ngµy mai. - Bëi vËy, gi¸o dôc lµ ch×a kho¸ cña t¬ng lai më ra thÕ giíi t¬ng lai cho con ngêi.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn: Lµm c¸c bµi tËp sbt. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt 100.. viÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy luËn ®iÓm. A. Môc tiªu bµi häc. 1. KiÕn thøc: - Nhận biết, phân tích đợc cấu trúc của đoạn văn nghị luận. - BiÕt c¸ch viÕt ®o¹n v¨n nghÞ luËn tr×nh bµy luËn ®iÓm theo 2 ph¬ng ph¸p diÔn dÞch vµ quy n¹p..

(57) 2. Kü n¨ng: - ViÕt ®o¹n v¨n diÔn dÞch, quy n¹p. - Lựa chọn ngôn ngữ diễn đạt trong đoạn văn nghị luận. - Viết đoạn văn nghị luận trình bày luận điểm có độ dài 90 chữ về một vấn đề chính trị hoặc x· héi. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? ThÕ nµo lµ luËn ®iÓm, yªu cÇu cña luËn ®iÓm ph¶i nh thÕ nµo. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. I. Tr×nh bµy luËn ®iÓm thµnh ? §äc vÝ dô sgk. ? Tìm câu chủ đề nêu luận điểm là gì? Vị trí nào trong một đoạn văn nghị luận. 1/ VÝ dô sgk. ®o¹n v¨n? a.Câu chủ đề nêu luận điểm ? LuËn ®iÓm g×. “ThËt lµ chèn héi tô … mu«n ? Đoạn văn đợc viết theo cách nào. đời” (cuối đoạn). ? Ph©n tÝch tr×nh tù lËp luËn (qui n¹p). ->* Tr×nh tù lËp luËn. + LuËn ®iÓm: Thµnh §¹i La lµ + Vốn là kinh đô cũ. trung tâm đất nớc, thật xứng + Vị trí trung tâm trời đất. đáng là kinh đô muôn đời. + Thế đất quý hiếm. -> §o¹n qui n¹p. + Dân c đông đúc, muôn vật phong phú, tốt tơi. + Nơi thắng địa. - Xứng đáng là kinh đô muôn đời.. ? NhËn xÐt vÒ tr×nh tù lËp luËn trªn. => Mạch lạc. chặt chẽ, toàn diện, đầy đủ. Luận cứ toàn diện, có sức thuyÕt phôc.. ? Tìm câu chủ đề, luận điểm, vị trí nào. ? Lµm s¸ng tá luËn ®iÓm nµo.. b.Câu chủ đề. “ §ång bµo ta …. ngµy tríc”. ? Đoạn văn đợc viết theo cách trình bày nào (Diễn dịch). (®Çu ®o¹n). ? Nªu tr×nh tù lËp luËn diÔn dÞch. * LuËn ®iÓm. ->* Tr×nh tù lËp luËn. “ Tinh thÇn yªu níc cña nh©n - Theo lứa tuổi (cụ già, nhi đồng, trẻ thơ). - Theo kh«ng gian, vïng miÒn (kiÓu bµo níc ngoµi -> vïng t¹m d©n ta ngµy nay”. chiÕm trong níc, miÒn ngîc -> xu«i). - Theo vị trí công tác, ngành nghề, nhiệm vụ đợc giao (chiến sĩ ngoµi mÆt trËn; c«ng chøc ë hËu ph¬ng; phô n÷ -> bµ mÑ; c«ng nhân – nông dân - địa chủ). ? Nhận xét về cách lập luận? Toàn diện, đầy đủ, vừa khái quát võa cô thÓ.. ? §äc ®o¹n v¨n môc 2 trang 80 sgk. ? Xác định luận điểm của đoạn văn (Qui nạp). ? Nhµ v¨n cã lËp luËn theo c¸ch t¬ng ph¶n kh«ng? V× sao? T¸c dông nh thÕ nµo? - Tác dụng rất lớn đến việc CM và làm rõ luận điểm: Bản chất chó. c.Câu chủ đề. ? Nếu thay đổi trật tự sắp xếp khác, liệu có ảnh hởng đến “ Cho thằng nhà giàu…. giai cÊp nã ra” ®o¹n v¨n kh«ng. + LuËn ®iÓm: B¶n chÊt giai cÊp - Không thể đảo đợc. ? Những cụm từ “Chuyện chó”. “giọng chó”, “rớc chó”, chó đểu của vợ chồng Nghị “chất chó đểu” đợc xắp xếp cạnh nhau nhằm mục đích gì. Quế hiện rõ qua việc chúng - Đoạn văn vừa xoáy sâu vào luận điểm vào vần đề; vừa làm cho mua chó. má của giai cấp địa chủ..

(58) bản chất chó, bản chất thú vật của bọn địa chủ hiện ra bằng hình * Trình tự lập luận: Theo cách tảnh với cái nhìn khách quan, khinh bỉ của ngời phê bình. ¬ng ph¶n.. ? Tãm l¹i khi tr×nh bµy luËn ®iÓm, ta cÇn chó ý ®iÒu g×. ? §äc ghi nhí sgk. ? Đọc, xác định yêu cầu bài tập 1.. + LuËn ®iÓm. - C¸ch diÔn d¹t 1: Tr¸nh lèi viÕt dµi dßng lµm ngêi xem khã hiÓu. - Cách diễn đạt 2: Cần viết gọn, dễ hiểu. + LuËn ®iÓm. - C¸ch diÔn d¹t 1: Nguyªn Hång thÝch truyÒn nghÒ cho bän trÎ. Cách diễn dạt 2: Niềm say mê đào tạo nhà văn trẻ của Nguyên Hång. ? §äc bµi tËp 2.. 2/ KÕt luËn . * Ghi nhí sgk. II. LuyÖn tËp. Bµi 1. . Bµi 2.. + Câu chủ đề: Tôi thấy Tế Hanh là ngời tinh lắm. - LuËn ®iÓm: TÕ Hanh lµ nhµ th¬ tinh tÕ. - Luận cứ: Thơ ông đã ghi đợc đôi nét thần tình về cảnh sinh hoạt chèn quª h¬ng. - Th¬ «ng ®a ta vµo mét thÕ giíi rÊt gÇn gòi thêng ta chØ thÊy mét c¸ch mê mê … => Các luận cứ đợc xắp xếp theo trình tự tăng tiến. -> Ngời đọc hứng thú.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. Híng dÉn: Lµm bµi tËp 3, 4 sgk.. TuÇn häc thø 28. TiÕt 101 Ngµy so¹n: D¹y:. Bµn luËn vÒ phÐp häc. NguyÔn ThiÕp A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh thấy đợc: *Mục đích, tác dụng của việc học chân chính: Học để làm ngời, học để biết và làm, học để góp phần làm cho đất nớc hng thịnh đồng thời thấy đợc tác hại của lối học chuéng h×nh thøc, cÇu danh lîi. *Nhận thấy đợc phơng pháp học tập đúng, kết hợp học với hành. Học tập cách lập luận của tác giả, biết cách viết bài văn nghị luận theo chủ đề. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Học sinh học, đọc sgk. C. Tiến trình: *ổn định tổ chức. *KiÓm tra. ? §äc thuéc lßng, nªu néi dung ®o¹n trÝch “Níc §¹i ViÖt ta”..

(59) *Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm. - NguyÕn ThiÕp lµ ngêi “thiªn t s¸ng suèt” học rộng hiểu sâu. Từng đỗ đạt, làm quan rồi từ quan về dạy học ông đợc Nguyễn Huệ mời ra gióp níc… - TrÝch tõ bµi tÊu cña NguyÔn ThiÕp göi vua + Từ đầu -> tệ hại ấy: Bàn về mục đích của việc học. Quang Trung tháng 8/ 1791. + TiÕp -> bá qua: Bµn vÒ phÐp häc. II. §äc, t×m hiÓu bè côc. ? Nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶. ? Nêu hoàn cảnh ra đời của văn bản. Giới thiÖu lo¹i thÓ “tÊu”. Hớng dẫn cách đọc, giáo viên đọc, học sinh đọc. ? T×m hiÓu bè côc cña v¨n b¶n: 4 ®o¹n. + TiÕp -> thÞnh trÞ: KÕt qu¶ dù kiÕn (t¸c dông). + KÕt luËn.. ? “Ngọc không mài … không biết rõ đạo” t¸c gi¶ muèn bµy tá suy nghÜ g× vÒ viÖc häc. ->- Tác giả đề cao mục đích tốt đẹp của việc học. + Chỉ có học tập con ngời mới trở nên tốt đẹp. + Học để thành ngời biết rõ đạo, ngời có đạo đức.. ? Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nªu luËn ®iÓm vµ c¸ch lËp luËn. III. T×m hiÓu v¨n b¶n. - Cách nêu bằng hình ảnh ẩn dụ và cách nói phủ 1/ Bàn về mục đích của việc học. định 2 lần -> Khẳng định mạnh mẽ và tăng tính thuyÕt phôc).. ? Em hiểu đạo là gì. -> Là lẽ sống đúng và đẹp, là mối quan hệ xã hội. gi÷a con ngêi víi con ngêi. => Häc tËp lµ mét qui luËt tÊt yÕu trong cuéc - Đó là đạo Tam cơng (quan hệ ….. – tôi, cha con, sèng cña con ngêi. vî chång) vµ ngò thêng (nh©n, nghÜa, lÔ, trÝ, tÝn).. ? Tác giả cho rằng đạo học của ngời đi học là học luân thờng đạo lí để làm ngời. Em hiểu đạo học này nh thế nào. ? Theo em quan niÖm nµy cã mÆt nµo tÝch cùc. -> Coi trọng đặc điểm, nhân cách. ? Cã mÆt nµo h¹n chÕ, cÇn bæ sung. - Nªu toµn diÖn trªn mäi lÜnh vùc.. ? Tác giả đã phê phán lối học nào (hình thức lÖch l¹c) nh thÕ nµo gäi lµ h×nh thøc, sai tr¸i. - T¸c gi¶ phª ph¸n lèi häc h×nh thøc lÖch l¹c.. + Thuéc lßng mµ kh«ng hiÓu néi dung. + Chỉ có danh mà không thực chất, học vì danh lợi -> Nghĩa là đạo học lấy mục đích hình thành (hoạ để có danh tiếng, đợc trọng vọng, đợc nhàn đạo đức, nhân cách. nh¹, lîi léc…).. ? T¸c gi¶ chØ ra nh÷ng t¸c h¹i nµo cña viÖc học lệch lạc, sai trái đó.. ->- T¸c h¹i: + Chóa tÇm thêng. + ThÇn nÞnh hãt. + Níc mÊt nhµ tan. - HËu qña thËt th¶m khèc kh«n lêng kh«ng cßn cã ngời tài, đức. Đảo lộn giá trị con ngời -> Thật tệ hại.. ? Em nhËn xÐt g× vÒ lêi v¨n ë ®o¹n v¨n nµy. -> Lời bàn luận chân thật, thẳng thắn, xác đáng. ? Qua đó mà tác giả bộc lộ thái độ gì của 2/ Bàn về cách học. mình khi bàn về mục đích của việc học. - Coi thêng lèi häc h×nh thøc, v× danh lîi c¸ nh©n coi trọng lối học chân chính, tốt đẹp làm cho đất nớc h-.

(60) ng thÞnh.. ? Khi bµn vÒ c¸ch häc t¸c gi¶ ®a ra chñ tr¬ng ph¸t triÓn sù häc nh thÕ nµo. ->- Më trêng réng r·i ë phñ, huyÖn më trêng t, con cháu tiện đâu học đấy.. ? Mục đích là gì.. - T¹o sù thuËn lîi cho ngêi ®i häc.. ? H·y nhËn xÐt vÒ chñ tr¬ng nµy.. - Häc réng råi tãm gän (kÕt hîp gi÷a réng – s©u; tiÖn vµ ®iÓm cèt n¾m gi÷ lÊy kiÕn thøc c¬ b¶n, träng t©m).. - Đúng đắn tiến bộ: Phổ cập phát triển giáo dục theo + Theo ®iÒu häc mµ lµm (häc + hµnh). diÖn réng.. ? Tác giả bàn đến phép dạy, phép học nh thế nµo. ->- Nªu néi dung d¹y cña thÇy: Theo Chu tö, theo tø Thö, Ngò Kinh (Nho gi¸o phong kiÕn). - Phơng pháp hoạ tiểu học để bồi gốc rồi tiến lên trung học, đại học.. - Nh¾c l¹i chó thÝch 5, 6, 7, 8). 3/ T¸c dông cña phÐp häc. ? Tại sao phơng pháp học lại nhắc đến sau - Tạo đợc nhiều ngời tốt. néi dung häc. - Triều đình ngay ngắn. - Trình tự, phân cấp để ý mạch lạc, hợp lí. - Thiªn h¹ thÞnh trÞ. ? H·y ph©n tÝch ph¬ng ph¸p t¸c gi¶ ®a ra. - Häc tõ thÊp -> cao; h×nh thøc häc réng nhng gän, học đi đôi với hành.. ? Nh÷ng chñ tr¬ng, ph¬ng ph¸p t¸c gi¶ ®a ra rất ngắn gọn nhng rất đúng và tiến bộ trong -> Đề cao tác dụng của việc học chân chính, hoàn cảnh lịch sử bấy giờ khi sự học đang bị tin ở đạo học chân chính, kì vọng về tơng lai đất nớc. ngng trÖ. ? KÕt thóc ®o¹n nµy t¸c gi¶ nªu ®iÒu g×. ? Điều này chứng tỏ tác giả có thái độ gì với viÖc häc, víi vua. - Tin là điều mình tấu là đúng, nhà vua sẽ chấp nhËn.. ? Theo tác giả đạo học thành sẽ có tác dụng nh thÕ nµo? T¹i sao?. - §¹o häc thµnh th× kh«ng con ngêi häc h×nh thøc vµ danh lîi c¸ nh©n, kh«ng cßn “Chóa … hãt” sÏ nhiÒu ngời giỏi, có đạo đức, đỗ dạt làm quan khiến triều IV. Tæng kÕt. đình ngay ngắn.( - Kẻ nhân tài mới đợc lập công.) - ChÆt chÏ, m¹ch l¹c, râ rµng, thuyÕt phôc. ? Theo em đằng sau các lí lẽ tác dụng của bằng tâm huyết. phép học, tác giả biểu hiện thái độ nh thế - Mục đích tác dụng của việc học chân chính nµo. là: Học để làm ngời, học để biết làm, học để góp phần hng thịnh đất nớc. ? Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶. ? Em học tập đợc gì về đạo học của ông cha ta. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t bµi. Híng dÉn: Häc kü bµi, chuÈn bÞ bµi tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm:.

(61) Ngµy so¹n: TiÕt 102.. D¹y:. luyÖn tËp x©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm.. A. Môc tiªu bµi häc. Gióp häc sinh: Cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸ch thøc x©y dùng vµ tr×nh bµy luËn ®iÓm. Vận dụng đợc hiểu biết đó vào việc tìm, xắp xếp và trình bày luận điểm trong một bài văn nghị luận có đề tài gần gũi quen thuộc. B. Chuẩn bị: Giáo viên ra đề và yêu cầu học sinh chuẩn bị ở nhà. Học sinh làm đề cơng. C. Tiến trình: *ổn định tổ chức. *KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. ? §äc môc 1/ 83 sgk. ? NhËn xÐt hÖ thèng luËn ®iÓm nµy. - Phï hîp, chÝnh x¸c cha cÇn x¾p xÕp, ®iÒu chÝnh nh thÕ nµo.. ? Vấn đề nội dung luận điểm là gì.. 1/ X©y dùng hÖ thèng luËn ®iÓm. - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: CÇn ph¶i häc tËp ch¨m chØ. - Cã ®iÓm thõa (luËn ®iÓm tèt) vµ cã ®iÓm thiÕu. - CÇn bæ sung vµ s¾p xÕp l¹i nh sau: §Êt níc ®ang rất cần những ngời tài giỏi để đẩy nhanh nhịp độ x©y dùng, ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt. - Trên đất nớc ta đã và đang có nhiều bạn học tập chăm chỉ đáp ứng đợc yêu cầu của đất nớc. - Nhng muèn häc giái, ngêi häc ph¶i siªng n¨ng. - §¸ng tiÕc lµ cßn mét sè b¹n ham ch¬i, cha ch¨m häc, lµm cha mÑ thÇy c« phiÒn lßng. - HËu qu¶ cña viÖc nµy trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai đều rất tồi tệ (Nếu bây giờ … trong cuộc sống). - VËy c¸c b¹n nªn bít vui ch¬i, chÞu khã häc tËp để trở thành ngời có ích cho cuộc sống, tìm đợc niÒm vui ch©n chÝnh. 2/ Tr×nh bµy luËn ®iÓm. a. ChØ dïng c©u 1 vµ c©u 3 kh«ng dïng c©u 2 v× các từ “do đó” dùng để mở đầu câu không có tác dông chuyÓn ®o¹n thùc sù (luËn ®iÓm d kh«ng ph¶i là nguyên nhân để luận điểm e là kết quả). b. Sắp xếp để trình bày luận điểm 2 -> 3 -> 1 -> 4 hoÆc 4 -> 3 -> 2 -> 1.. Cho häc sinh tr×nh bµy, bæ xung. Gi¸o viªn nhËn xÐt.. Học sinh đọc ví dụ/ 83. ? Trong 3 c©u giíi thiÖu luËn ®iÓm nªn dïng nh÷ng c©u nµo.. c. Cã thÓ dïng vµ kh«ng (kh«ng nªn m¸y mãc). VD: Lóc bÊy giê, c¸c b¹n muèn vui ch¬i n÷a liÖu có đợc không? -> Tãm l¹i: ? S¾p xÕp nh÷ng luËn cø theo tr×nh tù Kh«ng thÓ kh«ng thõa nhËn nh mét ch©n lÝ hiÓn nào để trình bày luận điểm rõ ràng nhiªn, r»ng ngêi häc sinh h«m nay cµng ham ch¬i. rµnh m¹ch, chÆt chÏ. Cho häc sinh lµm, häc sinh bæ sung – d. §o¹n v¨n tr×nh bµy theo c¸ch diÔn dÞch. gi¸o viªn nhËn xÐt. ? KÕt ®o¹n cã thÓ häc c¸ch dïng c©u hái nh TrÇn Quèc TuÊn kh«ng. ? Có thể kết thúc khác đợc không..

(62) ? §o¹n v¨n trªn tr×nh bµy theo c¸ch nµo. ? Có thể biến đổi từ diễn dịch -> Qui nạp đợc không? -> Có. Gi¸o viªn híng dÉn c¸c em viÕt theo c¸ch dÔ nhÊt lµ chuyÓn vÞ trÝ c©u chñ đề và sửa hoặc thêm bớt từ, câu. Củng cố: Cho học sinh đọc bài vừa viết. Hớng dẫn: Bài đọc thêm. làm bài 4/ 84. D. Rót kinh nghiÖm: Ngµy so¹n: TiÕt 103 – 104. D¹y:. viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 6. A. Mục tiêu cần đạt. Gióp häc sinh: *VËn dông kü n¨ng tr×nh bµy luËn ®iÓm vµo viÖc viÕt v¨n chøng minh (vµ gi¶i thÝch) một vấn đề đợc nêu trong văn bản “ Bàn luận về phép học” của Nguyễn Thiếp: Mối quan hệ gi÷a häc vµ hµnh . *Tự đánh giá chính xác hơn trình độ tập làm văn của bản thân, từ đó rút ra những kinh nghiệm cần thiết để các bài làm văn sau đạt kết quả tốt hơn. B. Chuẩn bị: Giáo viên ra đề, biểu điểm. Häc sinh «n lÝ thuyÕt + giÊy bót lµm bµi. C. TiÕn tr×nh: *ổn định tổ chức. *KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. *Bµi míi. I.§Ò bµi: Dùa vµo v¨n b¶n “ Bµn luËn vÒ phÐp häc” cña NguyÔn ThiÕp, em h·y nªu suy nghÜ cña m×nh vÒ mèi quan hÖ gi÷a häc vµ hµnh. II. Xác định thể loại và yêu cầu của đề: -ThÓ lo¹i: V¨n nghÞ luËn gi¶i thÝch - Néi dung: Mèi quan hÖ gi÷a häc vµ hµnh. III. Yêu cầu cần đạt: 1. Hình thức( 1đ): Bài viết đủ ba phần. Trình bày chữ viết rõ ràng, sạch sẽ, không sai lỗi chÝnh t¶, kh«ng tÈy xo¸. 2. Néi dung( 9®): * Mở bài( 2đ): Nêu đợc các ý sau + Nªu kh¸i qu¸t vÒ ph¬ng ph¸p häc cã hiÖu qu¶. + Giới thiệu đợc việc học và hành có mối quan hệ gắn bó hỗ trợ lẫn nhau… * Thân bài: Nêu đợc các luận điểm sau - Khẳng định : Việc học và hành có mối quan hệ gắn bó hỗ trợ lẫn nhau - “Häc” lµ viÖc tiÕp thu c¸c kiÕn thøc vÒ lÝ thuyÕt. - “ Hành” là việc vân dụng những kiến thức, lí thuyết đã học vào thực tế. - “ Hành” có tác dụng giúp ta kiểm nghiệm lại lí thuyết đã học, giúp ta hiểu sâu hơn và nắm vững lí thuyết. Ngợc lại, lí thuyết giúp ta đờng hớng, cách thức, nguyên lí để lµm. - Học và hành có mối quan hệ gắn bó, nếu chỉ thiên về học thì đó chỉ là lí thuyết suông, kh«ng cã thùc tÕ chøng minh-> Häc sÏ mau quªn. NÕu chØ thiªn vÒ hµnh còng kh«ng đợc vì không có lí thuyết chỉ đờng , làm việc sẽ mò mẫm nhiều khi thất bại. Vì thế cÇn coi träng c¶ häc vµ hµnh. *Kết bài( 2đ): Nêu đợc các ý sau - Khẳng định lại mối quan hệ giữa học và hành vô cùng cần thiết trong thời đại ngày nay.

(63) - Liªn hÖ b¶n th©n.. BiÓu chÊm. §iÓm 9 – 10: Nh yªu cÇu. Điểm 7 – 8: Đúng thể loại, bố cục mạch lạc, dùng từ và diễn đạt đúng, đạt 3/ 4 nội dung, viết sạch đẹp. Điểm 5 – 6: 1/ 2 nội dung, diễn dạt đôi chỗ còn vụng về và trích thơ cha phù hợp, còn mắc 5, 6 lçi. Điểm 3 – 4: ý sơ sài, diễn đạt thiếu linh hoạt, sai nhiều lỗi chính tả. Điểm 1 – 2: Lạc thể loại, ý sơ sài, diễn đạt yếu. Cñng cè: Thu bµi – nhËn xÐt giê viÕt bµi. Híng dÉn: Xem lÝ thuyÕt v¨n nghÞ luËn vµ c¸c bµi tham kh¶o.. TuÇn häc thø 29 Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt 105 Tªn bµi d¹y:. ThuÕ m¸u. -NguyÔn ¸i QuècA. Môc tiªu bµi häc: Giúp học sinh hiểu đợc: +Bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của thực dân Pháp qua việc dùng ngời dân các xứ thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lợi của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. H×nh dung ra sè phËn bi th¶m cña nh÷ng ngêi bÞ bãc lét “ThuÕ m¸u” theo tr×nh tù miªu t¶ cña t¸c gi¶. +ThÊy râ ngßi bót lËp luËn s¾c bÐn, trµo phóng s©u cay cña NguyÔn ¸i Quèc trong v¨n chÝnh luËn. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi - §äc sgk. C. TiÕn tr×nh: *ổn định tổ chức. *KiÓm tra bµi cò. ? Nêu những chủ trơng, đề nghị của Nguyễn Thiếp về phép học. *Bµi míi. Gv giíi thiÖu bµi,ghi ®Çu bµi lªn b¶ng. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. I. §äc, t×m hiÓu thÓ lo¹i, bè côc. 1/ ThÓ lo¹i vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c. - Thuộc thể chính luận gồm 12 ch? Mục đích tác giả viết tác phẩm để làm gì. - Lên án, tố cáo thực dân Pháp đối với các dân tộc thuộc địa, b- ơng. ớc đầu vạch ra con đờng CM đấu tranh giành độc lập cho các - Đợc viết tại Pháp bằng tiếng dân tộc thuộc địa. Ph¸p. XuÊt b¶n t¹i Pari 1925, t¹i ? Chơng I có bố cục nh thế nào. -> 3 phần (nh các đề HN 1946. ? Văn bản thuộc thể loại nào. Hoàn cảnh ra đời.. môc).. ? Em có nhận xét gì về cách đặt tên chơng, các đề mục trong v¨n b¶n. - Thuế máu: Thuế đóng bằng xơng máu, tính mạng con ngời -> Gợi sự bi thơng và lòng căm thù đối với bọn thực dân tàn bạo. - Các đề mục tiếp: Gợi lên sự lừa bịp để bóc lột của thực dân và thể hiện sự phê phán, đả kích “tinh thần đấu tranh của tác giả”.. ? M©u thuÉn trµo phóng c¬ b¶n trong ch¬ng I lµ g×. ->B¶n chÊt tµn ¸c >< thñ ®o¹n lõa bÞp.. ? M©u thuÉn trµo phóng c¬ b¶n ë phÇn 1 lµ g×.. - Nh÷ng danh hiÖu hµo nho¸ng rçng tuÕch >< c¸i gi¸ ngêi d©n II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n..

(64) phải trả khi làm bia đỡ đạn.. ? Trớc chiến tranh bọn thực dân gọi ngời dân thuộc địa nh thÕ nµo?.. 1/ ChiÕn tranh vµ “ngêi b¶n xø”.. ->- Tªn da ®en, tªn An na mÝt bÈn thØu, chØ biÕt kÐo xe tay, ¨n -> Thùc d©n Ph¸p coi thêng, khinh đòn. bØ, l¨ng nhôc ngêi d©n b¶n xø.. ? Cách đối xử ấy chứng tỏ bản chất gì của thực dân.. - §ã lµ c¸ch nh×n thùc d©n, chóng cho m×nh c¸i quyÒn v« lÝ, v« nhân, coi ngời bản xứ là giống ngời hạ đẳng, ngu si, bẩn thỉu, chỉ đáng làm tay sai, tôi tớ, nô lệ, thậm chí không đợc coi là ngời mà gần với súc vật.. ? Khi chiÕn tranh võa x¶y ra th× nh÷ng tªn da ®en, tªn An Nam bẩn thỉu ấy vụt đợc nhà cầm quyền coi trọng nh thÕ nµo. ? Tại sao từ chỗ hèn hạ họ nhanh chóng đợc thay đổi nh thÕ. ? Em nhận xét gì về sự thay đổi thái độ của thực dân Ph¸p. - §©y lµ thñ ®o¹n lõa mÞ d©n chóng mét c¸ch rÎ tiÒn, vông vÒ v× thực dân Pháp muốn che dấu dã tâm, bản chất độc ác tàn bạo muèn lîi dông x¬ng m¸u cña ngêi b¶n xø trong cuéc chiÕn tranh v× quyÒn lîi cña níc Ph¸p.. ? Giäng ®iÖu trµo phóng thÓ hiÖn ë ®Çu ®o¹n nh thÕ nµo. - T¬ng ph¶n.. ? C¸c côm tõ “con yªu” “b¹n hiÒn” “chiÕn sÜ” ….. “tù do”đặt trong ngoặc kép với dụng ý gì.. - Mỉa mai, châm biếm sự thâm độc của thực dân, buộc ngời đọc hiÓu theo nghÜa ngîc l¹i.. ? Để làm rõ cái giá phải trả cho vinh dự đột ngột ấy, ->Khi cã chiÕn tranh, hä thµnh t¸c gi¶ ®a ra c¸c chøng cí cïng lêi b×nh luËn nµo. ->- Ngời bản xứ phải: Xa vợ, bà con, phơi thây, bỏ xác … lấy những đứa con yêu, những ngời m¸u m×nh tíi, lÊy x¬ng m×nh ch¹m …. b¹n hiÒn, nh÷ng chiÕn sÜ b¶o vÖ ? Nh÷ng lêi b×nh luËn Êy cã ý nghÜa nh thÕ nµo. c«ng lÝ tù do. -> Lµ m©u thuÉn gi÷a lêi ca ngîi, høa hÑn hµo nho¸ng >< c¸i giá phải trả. Những ngời bản xứ vì mục đích vô nghĩa đã phải đem mạng sống mà đánh đổi lấy vinh dự hão huyền, họ bị biến thµnh vËt hy sinh cho danh dù lîi Ých cña kÎ cÇm quyÒn.. ? Em nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu khi miªu t¶ nh÷ng c¸i chết thảm thơng của ngời lính thuộc địa trên chiến tr- -> Thủ đoạn lừa bịp dân chúng của thực dân Pháp cực kỳ thâm độc. êng xa x«i. - Giäng xãt xa.. ? Số phận của ngời bản xứ ở hậu phơng đợc khái quát b»ng sù viÖc nµo.. ->- Ngêi hËu ph¬ng ph¶i: KiÖt søc trong c¸c xëng thuèc sóng, kh¹c ra tõng miÕng phæi, hÝt h¬i ng¹t.. ? Sè phËn cña hä nh thÕ nµo. - Hä phôc vô chiÕn tranh vµ còng chÞu bÖnh tËt, c¸i chÕt ®au đớn -> số phận thảm thơng.. ? Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch ®a dÉn chøng lêi b×nh cña t¸c gi¶. - Đó là những luận cứ hùng hồn để lật mặt nạ giả nhân giả nghÜa cña nhµ cÇm quyÒn thùc d©n.. ? ViÖc nªu 2 con sè ë cuèi ®o¹n v¨n cã t¸c dông g×.. ->- Tổng cộng có 70 vạn đặt chân đi trong đó có 8 vạn không trë vÒ. - Gãp phÇn tè c¸o téi ¸c thùc d©n, kh¬i gîi lßng c¨m thï trong d©n chóng. - Chøng cí lµ mét con sè thèng kª chÝnh x¸c, cã tÝnh thuyÕt phục không thể bác bỏ, đồng thời khơi gợi cảm xúc ở ngời đọc..

(65) Củng cố: Nêu thái độ của bọn thực dân với ngời bản xø tríc khi cã chiÕn tranh vµ khi chiÕn tranh x¶y ra. Híng dÉn: Häc bµi, t×m hiÓu phÇn tiÕp theo.. Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt 106.. thuÕ m¸u (tiÕp theo) A. Môc tiªu bµi häc: Nh tiÕt 105. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nêu thái độ của thực dân với ngời dân thuộc dịa. Bµi míi.. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? Em hiểu ý nghĩa trào phúng của nhan đề này nh thÕ nµo.. NguyÔn ¸i Quèc. Néi dung ghi b¶ng. 2/ Chế độ lính tình nguyện.. - T×nh nguyÖn lµ tù gi¸c, phÊn khëi, s½n sµng ®i, kh«ng b¾t buéc nhng ë ®©y hiÓu theo nghÜa ngîc l¹i.. ? M©u thuÉn trµo phóng ë 2 ®o¹n nµy nh thÕ nµo. - Hành động >< lời nói; bên ngoài >< bên trong.. ? Em h·y tãm t¾t c¸c thñ ®o¹n m¸nh khoÐ b¾t lÝnh cña thùc d©n. ->+ Tho¹t tiªn tãm ngêi kháe, nghÌo. §Õn con nhµ giµu: Giam cæ hä l¹i … hoÆc lµ ®i lÝnh hoÆc lµ x× tiÒn ra. + Lùng bắt, vây bắt, cỡng bức, nhốt vào trại, đàn áp dã man.. ? Em hiÓu g× vÒ côm tõ “vËt liÖu biÕt nãi”. - Nh thứ đồ vật, biết nói, nh thứ hàng hoá đặc biệt có thể sinh lîi.. ? HËu qu¶ cña chÝnh s¸ch thu gom “vËt liÖu biÕt nãi” lµ g×.. ->- Họ tìm cơ hội để trốn thoát, tự làm cho mình nhiễm bệnh nặng (đau mắt … xát vào mắt nhiều thứ độc).. ? Thực trạng của chế độ tình nguyện là nh thế nào. -> + Kh«ng dùa trªn mét sù t×nh nguyÖn nµo c¶.. + Họ tự gây cho mình nhiều bệnh tật nguy hiểm để thoát.. ? Để chống lại nhà cầm quyền, để trốn lính thì thanh niªn b¶n xø ph¶i lµm g×. Gi¸o viªn liªn hÖ víi Th¹ch Hµo l¹i. ? Theo dâi ®o¹n “Êy thÕ mµ …. ngÇn ng¹i” em thÊy. * Thñ ®o¹n b¾t lÝnh lµ c¸ch xoay tiÒn, lµm tiÒn tr¾ng trîn cña bän thùc d©n..

(66) điều mâu thuẫn trào phúng nào đợc thể hiện. ? Phñ toµn quyÒn §«ng D¬ng tuyªn bè ®iÒu g× -> Các bạn đã tấp nập đầu quân ….. không ngần ngại hi sinh hiến dâng xơng máu, hiến dâng cánh tay lao động.. ? Trong thùc tÕ, nh÷ng sù thËt nµo vÒ lÝnh t×nh nguyện đợc phơi bày. -> Tốp thì bị xích tay… những vụ bạo động ở Sài Gòn. ? ở đây diễn ra sự đối lập giữa sự thật với lời nói, có ý nghÜa g×. ? Em hiểu gì về thái độ của tác giả khi nói về chế độ lính tình nguyện.. - T«n träng sù thËt kh¸ch quan, chøng cí vÒ lÝnh t×nh nguyÖn -> V¹ch trÇn thñ ®o¹n lõa g¹t tµn mØa mai, ch©m biÕm, v¹ch trÇn sù thËt vÒ lÝnh t×nh nguyÖn. nhẫn của thực dân đối với ngời bản. ? H·y chØ ra nh÷ng >< ë ®o¹n nµy.. xø.. ? Khi chiến tranh kết thúc điều gì đã xảy ra. - Trë mÆt, tµn nhÉn, nham hiÓm, tµn ¸c nh tríc kia. ? Trong nh÷ng chÝnh s¸ch hËu chiÕn cña thùc d©n Pháp có điều nào là độc ác, phi nhân tính, vì sao. - Cho phép thơng binh và gia đình tử sĩ bán thuốc phiện.. 3/ KÕt qña cña sù hi sinh.. - Lời hứa hẹn mĩ miều >< lời nói hành động thực tế. H×nh thøc bªn ngoµi. - Im bÆt nh ngêi cã phÐp l¹. - §Ó ghi nhí c«ng lao. - §a vÒ níc b»ng tµu thuû. - Biết ơn, đón chào nồng nhiệt bằng diễn văn yêu nớc. - Thơng binh, vợ con tử sĩ đợc cấp phơng tiện sinh sống làm ¨n. *Lời nói và hành động thực chất. - ChiÕn sÜ b¶o vÖ tù do, gièng ngêi bÈn thØu. - Lột hết của cải, kiểm soát, đánh đập vô cớ, cho ăn nh cho lîn ¨n, xÕp xuèng hÇm tµu, chËt, bÈn …. - B©y giê kh«ng cÇn n÷a, cót ®i. - CÊp m«n bµi b¸n rÎ thuèc phiÖn.. V× 2 téi: + Tự tay đầu độc, lôi kéo nạn nhân. + Coi rÎ x¬ng m¸u cña nh÷ng kÎ bÞ lõa bÞp. ? Lêi kÕt ¸n nµy nh thÕ nµo. -> §anh thÐp.. ? NghÖ thuËt næi bËt trong ®o¹n v¨n lµ g×. - Mét lo¹t c©u nghi vÊn. ? T¸c dông g×. - Khẳng định sự thật và bộc lộ cảm xúc của ngời viết. ? CÊu tróc c©u v¨n më ®Çu b»ng “ Ch¼ng ph¶i” kÕt thúc bằng “ đó sao” đợc lặp lại trong đoạn có tác dông g×? -> NhÊn m¹nh néi dung cÇn tr×nh bµy; T¹o sù nhÞp nhµng. -> - Sự bỉ ổi vô nhân đạo của thực dân Pháp đối với binh lính tình nguyện ? Từ đó sự thật nào đợc phơi bày. ViÖt Nam. - C¸i gi¸ cña thuÕ m¸u mµ ngêi lÝnh ? T¸c gi¶ kÕt thóc b»ng niÒm tin nh thÕ nµo? T¸c Việt đợc trả. dông? II.Tæng kÕt. - §o¹n kÕt võa thÓ hiÖn niÒm tin, niÒm mong mái chÝnh - Bè côc chÆt chÏ, lËp luËn tËp trung, đáng và sâu sắc vào thái độ của nhân dân lao động bản xứ, vừa bớc đầu nêu ra con đờng đấu tranh cách mạng trên cơ sở luận cứ và luận chứng rõ ràng, xác tè c¸o, lªn ¸n téi ¸c d· man, v« nh©n tÝnh cña thùc d©n Ph¸p. thùc, phong phó, chuÈn x¸c, lËp luËn m¹ch l¹c, thuyÕt phôc, hÊp dÉn. ? Nªu nh÷ng yÕu tè nghÖ thuËt trong v¨n b¶n. - T¸c gi¶ tè c¸o lªn ¸n bé mÆt gi¶ nghĩa của bọn thực dân đối với ngời dân thuộc địa, đồng thời, cảm thơng ? Néi dung chñ yÕu cña bµi. khích lệ tinh thần đấu tranh để giảu cho lêi v¨n cho lêi v¨n; T¨ng tÝnh thuyÕt phôc….

(67) phãng d©n téc cña nh©n d©n. Củng cố: Nêu thủ đoạn của bọn thực dân – nhận xét về cách đối xử của chúng đối với nhân dân thuộc địa sau khi đã bóc lột “thuế máu” của họ. Híng dÉn: Häc bµi – so¹n bµi “§i bé ngao du” D. Rót kinh nghiÖm: TiÕt 107.. héi tho¹i Ngµy so¹n: D¹y: A. Mục tiêu cần đạt. Học sinh nắm đợc khái niệm “vai xã hội trong hội thoại” và mối quan hệ giữa các “vai” trong qu¸ tr×nh héi tho¹i. TÝch hîp víi phÇn v¨n b¶n “thuÕ m¸u” víi phÇn tËp lµm v¨n. RÌn luyÖn lÜ n¨ng x©y dùng vµ ph©n tÝch c¸c “vai” trong héi tho¹i. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Học sinh đọc, học sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? §äc ®o¹n trÝch sgk/ 92 – 93. ? Quan hÖ gi÷a c¸c nh©n vËt tham gia trong ®o¹n trÝch lµ quan hÖ g×? Ai ë vai trªn? Ai ë vai díi. ->- Quan hÖ gia téc: Ngêi c« (bÒ trªn). Hång (díi).. Néi dung ghi b¶ng. I. Vai trß x· héi trong héi tho¹i. 1/ VD: 2/ Ghi nhí sgk.. ? Cách xử sự của ngời cô có gì đáng trách. ->Không đúng với thái độ chân thành, không hợp với quan hệ ruột thịt,. không đúng mực ngời lớn với trẻ con ….. tôi cúi đầu không đáp …. Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất. cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiÕng.. ? Tìm những chi tiết cho thấy nhân vật chú bé Hồng đã cố gắng kìm nén sự bất bình của mình để giữ thái độ lễ phép. ? T¹i sao Hång ph¶i lµm nh vËy ->- V× biÕt m×nh lµ kÎ bÒ díi ph¶i t«n träng bÒ trªn.. ? TN lµ vai XH trong héi tho¹i. ? Vai XH trong hội thoại đợc xác định trên cơ sở nào. ? Đọc, xác định yêu cầu của bài.. - Nghiªm kh¾c: Nay c¸c ng¬i ….. thÑn …. - Khoan dung: NÕu c¸c ng¬i biÕt chuyªn luyÖn tËp ….. bông ta.. ? §äc. nªu yªu cÇu cña bµi.. a. Xét về địa vị trong xã hội ông giáo có vị thế cao hơn một ngời nông d©n nghÌo nh L·o H¹c. Nhng vÒ tuæi t¸c th× L·o H¹c cã vÞ trÝ cao h¬n. (Kính lão đắc thọ, kính già già để tuổi cho).. ? Tìm những lời thoại cho thấy thái độ vừa kính trọng vừa thân tình của ông giáo đối với lão Hạc. - ¤ng gi¸o tha göi víi L·o H¹c b»ng lêi lÏ «n tån, th©n mËt, n¾m vai l·o, mêi ¨n khoai, hót thuèc, uèng níc, xng “cô” «ng con m×nh.. ? Tìm những chi tiết cho thấy thái độ vừa quý trọng vừa thâm tình của đối với ông giáo? - Lão Hạc gọi ngời đối thoại với mình là “ông giáo” “ông dạy” xng “chúng mình” cách nói xề xoà (nói đùa thế) -> thân tình.. ? Nh÷ng chi tiÕt nµo thÓ hiÖn sù gi÷ ý vµ t©m tr¹ng kh«ng vui. II. LuyÖn tËp. 1/ Bµi tËp 1. Bµi tËp 2..

(68) cña l·o H¹c?. -> Cời gợng, cời đa đà, thoái thác chuyện ở lại ăn khoai.. Cñng cè: §äc phÇn ghi nhí. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp 3. D. Rót kinh nghiÖm: TiÕt 108.. t×m hiÓu yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn.. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh thấy đợc biểu cảm là một yếu tố không thể thiếu đợc trong những bài văn nghị luận hay, có sức lay động ngời đọc, ngời nghe. Nắm đợc những yêu cầu cần thiết của việc đa yếu tố biểu cảm vào cho bài văn nghị luận có thể đạt đợc hiệu quả thuyết phục cao. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. C. TiÕn tr×nh: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? §äc v¨n b¶n “Lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn” sgk/ 95, 96. ? T×m nh÷ng tõ ng÷ biÓu lé t×nh c¶m m·nh liÖt cña t¸c gi¶ vµ nh÷ng c©u c¶m th¸n trong v¨n b¶n. ->- Tõ ng÷ béc lé t×nh c¶m, c©u c¶m th¸n. + Không, thà, nhất định không chịu. + Hỡi đồng bào! Hỡi anh em binh sĩ. + Chúng ta phải đứng lên.. ? Về cách dùng từ đặt câu có tính biểu cảm văn bản “Lời kêu gọi …” cã gièng víi v¨n b¶n “HÞch tíng sÜ” kh«ng ->- Gièng: Cã tõ ng÷ vµ c©u v¨n cã gi¸ trÞ biÓu c¶m. ? Hai văn bản đợc coi là văn bản nghị luận chứ không phải là văn b¶n biÓu c¶m? V× sao? ->- Các tác phẩm viết ra chủ yếu không nhằm mục đích biểu cảm mà nhằm mục đích nghị luận (nêu quan điểm, ý kiến, bàn luận phải trái, đúng sai nh thÕ nµo).. ? Đọc bảng đối chiếu sgk/ 96. ? So s¸nh vµ rót ra nhËn xÐt.. ->- Nh÷ng c©u ë cét 2 hay h¬n cét 1 v× nh÷ng c©u ë cét 2 cã thªm yÕu tè biÓu c¶m.. ? T¸c dông cña yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn.. ->- ở đây biểu cảm chỉ đóng vai trò phụ trợ làm cho lí lẽ thêm sức thuyết phục, tác động mạnh vào tình cảm, tâm hồn của ngời đọc, làm cho bài nghị luËn trë nªn thÊm thÝa, s©u s¾c.. ? Ngoµi sù rung c¶m ngêi viÕt cßn ph¶i lµm g×.. ->- Ngời viết văn nghị luận không chỉ suy nghĩ đúng và sâu sắc các vấn đề mà còn phải thực sự xúc động trớc những điều mình đang nói, đang làm. Ngêi lµm v¨n nghÞ luËn kh«ng thÓ biÓu c¶m víi ai nÕu m×nh kh«ng xóc c¶m.. ? Cã ph¶i cø dïng nh÷ng tõ ng÷ biÓu c¶m vµ c©u c¶m th¸n th× gi¸ trÞ biÓu c¶m cµng t¨ng kh«ng? V× sao?. ->- Tìm ra cách biểu lộ truyền cảm xúc ấy đến ngời đọc bằng ngôn ngữ, phải tËp thµnh th¹o c¸ch diÔn t¶ c¶m xóc b»ng c¸c ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ cã tÝnh truyÒn c¶m. - Tình cảm của ngời làm bài không đợc tiếp nhận khi ngời đọc cha tin là nó ch©n thµnh. V× thÕ ngêi viÕt ph¶i lµm cho c¶m xóc vµ sù diÔn t¶ c¶m xóc cña. Néi dung ghi b¶ng. I. YÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn: 1.VD:.

(69) mình đều chân thực.. ? ChØ ra c¸c yÕu tè biÓu c¶m trong phÇn I. - ChiÕn tranh vµ ngêi b¶n xø.. ? Tác giả dùng những biện pháp gì để biểu cảm.. ? Tác dụng biểu cảm đó là gì. ? §äc ®o¹n v¨n thø 2 sgk/ 97, 98. ? Tác giả làm thế nào để đoạn văn có sức thuyết phục lí trí mà cßn gîi c¶m.. 1/ T¸c gi¶ dïng c¸c tõ “tªn da ®en, bÈn thØu, AnnamÝt bÈn thØu”, “con yªu, bạn hiền”. Sự nhại lại và đem chúng đối lập với nhau để phơi bày giọng điệu dèi tr¸ cña thùc d©n.-> T¹o hiÖu qu¶ mØa mai. - T¸c gi¶ cßn dïng h×nh ¶nh mØa mai b»ng giäng ®iÖu tuyªn truyÒn cña thùc d©n, chÕ nh¹o, cêi cît. -> T¹o hiÖu qu¶ vÒ tiÕng cêi ch©m biÕm s©u cay.. ? T¸c dông.. 2/ T¸c gi¶ thÓ hiÖn c¶m xóc nçi buån vµ khæ t©m cña mét ngêi thÇy t©m huyÕt vµ ch©n chÝnh tríc vÊn n¹n häc vÑt häc tñ trong v¨n. - C¸c biÓu hiÖn c¶m xóc tù nhiªn, ch©n thËt, viÕt nghÞ luËn mµ nh c©u chuyÖn t©m t×nh gi÷a thÇy vµ trß, gi÷a nh÷ng ngêi b¹n. Bëi vËy khi ph©n tÝch lÝ lÏ vµ t×nh c¶m vÉn næi lªn mét nçi buån cÇn chia sÎ. t©m sù, nh¾c nhë, khuyªn nhñ. - Hiệu qủa: Ngời đọc( ngời nghe) tin phục, thấm thía.. Củng cố: Giáo viên khái quát bài, học sinh đọc ghi nhớ. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp 3. D. Rót kinh nghiÖm:. 2.Ghi nhí:. II. LuyÖn tËp. Bµi 1..

(70) TuÇn häc thø 3... Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt 109.. ®i bé ngao du.. j.Ru-x«. A. Mục tiêu cần đạt. Gióp häc sinh hiÓu râ: “§i bé ngao du” lµ mét v¨n b¶n mang tÝnh chÊt nghÞ luËn víi c¸ch lËp luËn chÆt chÏ, cã søc thuyÕt phôc, t¸c gi¶ l¹i lµ nhµ v¨n, bµi nµy trÝch trong mét tiÓu thuyÕt nªn c¸c lÝ lÏ lu«n hoµ quyÖn víi thùc tiÔn cuéc sèng cña riªng «ng, khiÕn v¨n b¶n nghị luận không những sinh động mà qua đó ta còn thấy đợc ông là một con ngời giản dị, quÝ träng tù do vµ yªu mÕn thiªn nhiªn. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n. Học sinh đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nêu thủ đoạn của thực dân Pháp với ngời dân thuộc địa. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? Nªu mét vµi nÐt vÒ t¸c gi¶.. Néi dung ghi b¶ng. I.Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ - t¸c phÈm: 1/ T¸c gi¶: Ru- x« (1712 – 1778) nhµ v¨n Ph¸p. 2. T¸c phÈm:. ? Đọc đúng giọng; tình cảm thân mật. ? V¨n b¶n thÓ lo¹i nµo. - TiÓu thuyÕt: Trong ®o¹n trÝch: lËp luËn chøng minh. ? Bµi chia mÊy ®o¹n – ý mçi ®o¹n nh thÕ nµo. ->- 3 ®o¹n. - Tõ ®Çu -> nghØ ng¬i: §i bé ngao du vµ tù do. - TiÕp -> tèt h¬n: §i bé ngao du lµm giµu hiÓu biÕt cuéc sèng thiªn nhiªn. - Cßn l¹i: §i bé ngao du vµ viÖc rÌn luyÖn søc khoÎ, tinh thÇn. ?NhËn xÐt vÒ bè côc cña v¨n b¶n. - ChÆt chÏ, luËn ®iÓm râ rµng, m¹ch l¹c, theo c¸ch s¾p xÕp riªng. ? Em hiÓu nghÜa “®i bé ngao du” lµ g×. - Dạo chơi đó đây bằng cách đi bộ. ? Em thÊy tªn vµ néi dung cña v¨n b¶n nh thÕ nµo. - Tên bài sát với nội dung và tên bài đã khái quát đợc néi dung v¨n b¶n. ? Tại sao văn bản đợc gọi là nghị luận. II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n. - Vì văn bản đợc viết theo phơng thức lập luận. 1/ §i bé ngao du rÊt tho¶i ? Luận điểm đầu tiên đã triển khai vấn đề “đi bộ m¸i, chñ động và tự do: ngao du” là gì? Luận điểm đợc chứng minh bằng nh÷ng luËn cø nh thÕ nµo. ? T¸c gi¶ sö dông kiÓu c©u g× ë ®o¹n nµy. - TrÇn thuËt. ? Nhằm mục đích gì. - LiÖt kª nh÷ng thó vÞ khi ngêi ta ®i bé. ? Em nhËn xÐt vÒ c¸ch lËp luËn theo tr×nh tù..

(71) ->-> Dùng lí lẽ + dẫn chứng để thuyết phục ngời đọc. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch xng h«, (ng«i kÓ) trong ®o¹n nµy. - T«i: Muèn nãi vÒ kinh nghiÖm riªng (c¸ nh©n). - Ta: chung. ? T¸c dông cña c¸ch xng h« Êy. ? ở đoạn 1 tác giả muốn thuyết phục ngời đọc tin vào nh÷ng lîi Ých cña viÖc ®i bé ngao du. ->- Lîi Ých cña ®i bé ngao du. + Ngời đi đợc hoàn toàn tự do. + Nh÷ng ®iÒu thó vÞ cña ngêi ngao du: §i bé … - ¦a lóc nµo th× ®i, thÝch dõng lóc nµo th× dõng. - Quan s¸t kh¾p n¬i, xem xÐt tÊt c¶ (dßng s«ng, khu rừng, hang động, mỏ khoáng sản …). - Ch¼ng phô thuéc vµo ngùa hay g· phô tr¹m. -> C¸c luËn cø phong phó, dÉn chøng vµ lÝ lÏ tr×nh bµy xen kÏ, tiÕp nèi tù nhiªn. -> Tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu, hoµ hîp víi thiªn nhiªn, ®em l¹i c¶m gi¸c tù do thëng ngo¹n cho con ngêi. -> §i bé ngao du ®em l¹i c¶m høng ? Thông qua đó em hiểu gì về tác giả. tự do tuyệt đối cho ngời đi. - Yªu thÝch vµ muèn mäi ngêi còng yªu thÝch ®i bé. -> C¸ch xng “t«i” “ta” xem kÏ lµm cho bài văn trở nên sinh động gắn cái riêng với cái chung, từ đó tác động vào lòng tin ngời đọc -> câu chuyÖn gi¶n dÞ, dÔ hiÓu, gÇn gòi, thân mât, ngời đọc dễ làm theo. Củng cố: Để thuyết phục mọi ngời nên đi bộ, tác giả đã đa ra những luận điểm nào. Híng dÉn: Häc bµi, so¹n phÇn tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 110.. ®i bé ngao du (tiÕp theo. ).. Ngµy so¹n: D¹y: A, Môc tiªu bµi häc: Nh thiÕt 109. B. CHuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Theo em, đi bộ ngao du sẽ đạt đợc lợi ích nào. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? LuËn ®iÓm ë ®o¹n 2 lµ g×? T¸c gi¶ lËp luËn nh thÕ nµo? ? Theo tác giả thì ta sẽ thu nhận đợc những kiếm thức gì khi ®i bé ngao du nh TalÐt, Platon, Pitago. ->- Båi dìng nhËn thøc, lµm giµu hiÓu biÕt. - Xem xét thiên nhiên phong phú trên mặt đất. - T×m hiÓu c¸c s¶n vËt phong phó, ®a d¹ng cña thÕ giíi tù nhiªn.. Néi dung ghi b¶ng. 2. Đi bộ ngao du là dịp để trau dåi tri thøc. * Lîi Ých cña ®i bé ngao du: Thªm nhiÒu hiÓu biÕt, tri thøc vÒ thÕ giíi xung quanh..

(72) ? ë ®o¹n nµy, t¸c gi¶ dïng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× - nhËn xÐt lêi v¨n. - T¸c gi¶ so s¸nh, kÌm theo lêi b×nh luËn, c¸ch nªu dÉn chøng dån dËp liªn tiÕp, c©u hái tu tõ, khi nãi vÒ kÕt qña …. - Lời văn thay đổi linh hoạt. ? Cã thÓ hiÓu ý nghÜa cña c¸ch so s¸nh, kÐm theo lêi b×nh luËn cña t¸c gi¶ ë ®o¹n nµy nh thÕ nµo. ? Em hiÓu g× vÒ quan ®iÓm ®i bé cña t¸c gi¶. ? Cũng từ đó mà lợi ích nào của việc đi bộ ngao du cũng đợc khẳng định. - Mở mang năng lực khám phá đời sống, mở rộng tầm hiểu biết, làm giàu trí tuệ, đầu óc đợc sáng láng. ? Luận điểm thứ 3 là gì? Cách chứng minh có gì đặc biệt? ? Những lợi ích nào của việc đi bộ ngao du đợc nói đến. ? Tõ lo¹i nµo xuÊt hiÖn nhiÒu trong ®o¹n nµy? T¸c dông? -> TÝnh tõ. ? T¸c gi¶ chøng minh luËn ®iÓm b»ng c¸ch nµo. -> So s¸nh. - Ngêi ®i bé: S¶ng kho¸i, vui t¬i. - Ngêi ®i xe ngùa: M¬ mµng, buån b·, c¸u kØnh. ? Kiểu câu nào đợc sử dụng nhiểu nhất. -> C©u c¶m. ? Qua lÝ lÏ, c¸ch lËp luËn vµ dÉn chứng em thấy tác giả muốn ngời đọc tin vào những tác dông nµo cña ®i bé ngao du. ->+ Sức khoẻ đợc tăng cờng, tính tình vui vẻ, khoan khoái, hµi lßng, h©n hoan thÝch thó, ngñ ngon …. - N©ng cao søc khoÎ vµ tinh thÇn, kh¬i dËy niÒm vui sèng. ? Câu cuối càng có thể xem là lời kết luận đợc không. ->- Lêi kÕt luËn gi¶n di nhng rÊt tËp trung. ? Bµi nghÞ luËn hÊp dÉn nhê ®©u ->- Lång c¶m xóc trùc tiÕp cña c¸ nh©n vµo lÝ lÏ. - §an xen tù sù, biÓu c¶m. - LËp luËn râ rµng, m¹ch l¹c, chÆt chÏ. ? V¨n b¶n gióp em hiÓu thªn nh÷ng lîi Ých nµo cña viÖc ®i bé ngao du. ->- Tho¶ m·n nh÷ng cÇu thëng ngo¹n tù do. - Më réng tÇm hiÓu biÕt cuéc sèng. - Nh©n lªn niÒm vui sèng cho con ngêi. -> Mét ngêi gi¶n dÞ, quÝ träng tù do, yªu mÕn thiªn nhiªn.. -> Tác giả đề cao kiến thức thùc tÕ, xem thêng kiÕn thøc s¸ch vë gi¸o ®iÒu. - §Ò cao kiÕn thøc cña c¸c nhà khoa học am hiểu đời sống thực tế, khích lệ mọi ngời hãy đi bộ để mở mang kiến thøc. 3. §i bé ngao du – rÌn luyÖn søc khoÎ vµ tinh thÇn. . * Lîi Ých: RÌn luyÖn søc khoÎ vµ tinh thÇn.. -> Nªu bËt c¶m gi¸c phÊn chÊn trong tinh thÇn cña ngêi ®i bé ngao du.. III. Tæng kÕt.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t bµi. Híng dÉn: Häc bµi, «n c¸c v¨n b¶n chuÈn bÞ kiÓm tra. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 111.. héi tho¹i (tiÕp theo). Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bài häc..

(73) Giúp học sinh nắm đợc khái niệm “lợt lời” trong hội thoại và có ý thức tránh hiện tợng “cớp lời” trong khi giao tiếp. Tích hợp với phần văn và tập làm văn. RÌn kü n¨ng “c«ng t¸c héi tho¹i” trong giao tiÕp x· héi. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Häc sinh häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi míi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? ThÕ nµo lµ vai x· héi trong héi tho¹i. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. ? §äc ®o¹n v¨n miªu t¶ cuéc nãi chuyÖn gi÷a c« ch¸u bÐ I. Lît lêi trong héi tho¹i. 1/ VD sgk trong bµi tríc/ 92, Hång. 93. ? Mçi nh©n vËt nãi bao nhiªu lît. * C¸c lît cña bµ c«. 1. Hång: Mµy cã muèn vµo TH… 2. Sao l¹i kh«ng vµo? 3. Mµy d¹i qu¸ …. 4. VËy mµy hái c« Th«ng… 5. MÊy l¹i r»m th¸ng 8…. * C¸c lît cña Hång.. 1. Kh«ng! ch¸u kh«ng muèn vµo. 2. Sao c« biÕt mî con cã con. ? Bao nhiêu lần lẽ ra Hồng đợc nói nhng Hồng không nói. -> 2 lần.. ? Sự im lặng thể hiện thái độ gì của Hồng.. ->+ Thái độ: Trớc những lời lẽ thiếu thiện chí của bà cô.. ? V× sao Hång kh«ng c¾t lêi bµ c« khi bµ nãi nhiÒu ®iÒu Hång kh«ng muèn nghe.. ->- V× Hång ý thøc m×nh lµ vai díi nªn k×m chÕ lÔ phÐp víi ngêi trªn.. ? ThÕ nµo lµ lît héi tho¹i. ? Khi hội thoại cần có thái độ nh thế nào. ? §äc bµi tËp trong sgk.. 2/ Ghi nhí(sgk).. II. LuyÖn tËp. 1/ Sè lît, lêi tham gia héi tho¹i cña chÞ DËu vµ cai lÖ lµ nhiÒu nhÊt. - Ngêi nhµ lÝ trëng Ýt h¬n. - Còn anh Dậu chỉ nói với chị Dậu sau khi cuộc xung đột kết thúc. - KÎ duy nhÊt hay cíp lêi lµ cai lÖ. - Chị Dậu từ chối nhún nhờng, nhẫn nhịn đã thay đổi cách xng hô. - Tõ ®Çu -> cuèi cai lÖ tá ra hèng h¸ch, th« b¹o, tµn nhÉn. Ngêi nhµ lÝ trëng vµo hïa víi tªn cai lÖ. NhËn xÐt: ChÞ DËu biÕt ngêi biÕt ta, nhng còng cã b¶n lÜnh. Anh dËu cam chÞu. b¹c nhîc. Cai lệ “tiểu nhân đắc chỉ”. Ngời nhà lí trởng “theo đóm ăn tàn”. a. C¸i TÝ hån nhiªn nãi nhiÒu – chÞ DËu chØ im lÆng. C¸i TÝ nãi Ýt h¼n ®i – chÞ DËu nãi nhiÒu lªn. b. T¸c gi¶ miªu t¶ cuéc tho¹i nh vËy lµ phï hîp víi t©m lÝ nh©n vËt. - Lóc ®Çu: C¸i TÝ cha biÕt m×nh bÞ b¸n nªn cè lµm mÑ vui lßng. ChÞ DËu cµng thÊy con v« t -> im lÆng, cµng ®au lßng. - Sau: Tí biết mình bị bán, nói ít đi, chị Dậu nói nhiều để thuyết phục con. c. ViÖc t¸c gi¶ t« ®Ëm sù hån nhiªn vµ hiÕu th¶o cña c¸i TÝ ë phÇn đầu cuộc hội thoại đã làm tăng kịch tính của câu chuyện. Vì: Chị Dậu càng đau đớn hơn khi buộc phải gạt nớc mắt bán đứa con hiếu thảo, đảm đơng, ngoạn hiền. - Đối với cái Tí việc đến ở nhà ông bà Nghị sẽ trở thành một tai hoạ khñng khiÕp v× nã ph¶i xa bè mÑ, c¸c em. ? §äc bµi tËp 2/ 103 -> 107. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t bµi..

(74) Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp cßn l¹i. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 112.. luyÖn tËp ®a yÕu tè biÓu c¶m vµo bµi v¨n nghÞ luËn. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Gióp häc sinh cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ yÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghị luận mà các em đã học trong tiết tập làm văn trớc. Vận dụng những hiểu biết đó để đa yếu tố biểu cảm vào một câu, một đoạn, một bài văn nghị luận có đề tài gần gũi, thân quen. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Học sinh đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? YÕu tè biÓu c¶m cã t¸c dông nh thÕ nµo trong v¨n nghÞ luËn. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. §Ò bµi. - “Sù bæ Ých cña nh÷ng chuyÕn tham ? Cách sắp xếp các luận điểm theo trình tự trong quan, du lịch đối với học sinh”. sgk cã hîp lý kh«ng? V× sao? - C¸c luËn ®iÓm cßn lén xén, thiÕu m¹ch l¹c. A. Më bµi. ? Söa l¹i nh thÕ nµo. - Nªu lîi Ých cña viÖc tham quan. Häc sinh th¶o luËn. B. Th©n bµi: Nªu c¸c lîi Ých cô thÓ. Gi¸o viªn nhËn xÐt. Chèt l¹i. + VÒ hiÓu biÕt. - Cụ thể hơn, sâu sắc hơn, sinh động hơn những điều đã học trong trờng, qua nh÷ng ®iÒu m¾t thÊy tai nghe. - §a l¹i nhiÒu bµi häc, kinh nghiÖm míi kh«ng t×m thÊy trong s¸ch vë, trong nh÷ng bµi häc ë trêng líp. + VÒ tinh thÇn. - T×m häc sinh niÒm vui míi cho b¶n th©n. - Thêm yêu thiên nhiên, quê hơng, đất nớc. + VÒ thÓ chÊt. - Cã thÓ gióp ta khoÎ m¹nh, cã søc chÞu đựng bền bỉ hơn. ? §äc l¹i ®o¹n 3 v¨n b¶n “®i bé ngao du”. C. KÕt luËn. ? YÕu tè biÓu c¶m trong ®o¹n v¨n lµ g×. - Tham quan du lịch thật là hoạt động bổ Ých, méi ngêi cÇn tÝch cùc tham gia. ? Cảm xúc ấy đợc biểu hiện nh thế nào. - Trµn ngËp trong ®o¹n v¨n ë giäng ®iÖu phÊn * §i bé ngao du. chấn, vui tơi, hồ hởi ở các từ ngữ biểu cảm, cấu - Niềm vui sớng tràn ngập vì đợc đi bộ ngao du. tróc c©u c¶m. ? Häc tËp t¸c gi¶ em cã thÓ ®a yÕu tè biÓu c¶m vµo luËn ®iÓm “nh÷ng chuyÕn tham quan du lÞch ? Đọc đề bài sgk/ 108..

(75) đem đến cho ta nhiều niềm vui” đợc không? đa vµo nh thÕ nµo? c¶m xóc mµ ta cã thÓ bµy tá lµ g×.. ? §äc ®o¹n v¨n nghÞ luËn/ 109 sgk. ? Đoạn văn ấy đã thể hiện hết cảm xúc cha. - CÇn t¨ng cêng yÕu tè biÓu c¶m nh thÕ nµo.? - Cã nªn ®a tõ ng÷ biÓu c¶m, c©u c¶m vµo ®o¹n v¨n kh«ng? §a nh thÕ nµo? -> Đoạn văn đã có yếu tố biểu cảm, có thể thêm c¸c tõ biÓu c¶m vµo, cho phï hîp. ? Em h·y viÕt ®o¹n v¨n theo luËn ®iÓm trªn trong đó đa yếu tố biểu cảm vào văn nghị luận. Häc sinh viÕt. Gi¸o viªn nhËn xÐt – gãp ý.. - C¶m xóc tríc khi ®i, trong khi ®i, sau khi đi về, hồi hộp, náo nức, chờ đợi, thÝch thó, sung síng, ngì ngµng, xóc động.. Cñng cè: Kh¸i qu¸t bµi. híng dÉn: Häc bµi lµm bµi tËp 3/ 109. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt 113. TuÇn häc thø 31. kiÓm tra v¨n. A. Môc tiªu bµi häc: +Giúp học sinh ôn tập và củng cố những kiến thức văn học (nội dung. t tởng và đặc sắc nghệ thuật trong các văn bản tác phẩm văn học – trừ văn bản nhật dụng) đã học ở học kỳ II lớp 8. +Tích hợp với phần tiếng việt (các kiểu câu hành động nói và phần tập làm văn). +RÌn kü n¨ng hÖ thèng ho¸, ph©n tÝch, tæng hîp, so s¸nh. B. ChuÈn bÞ: -Giáo viên ra đề + đáp án + biểu chấm. -Häc sinh «n tËp chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn kiÓm tra. C. TiÕn tr×nh: -ổn định tổ chức. -KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. -Bài mới: Gv phát đề cho Hs §Ò Bµi I.Tr¾c nghiÖm( 5®) Đọc kĩ đoạn trích sau, trả lời câu hỏi bằng cách khoanh tròn vào chữ cái đứng trớc câu trả lời đúng nhất. “Ta thờng tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau nh cắt, nớc mắt đầm đìa; chỉ c¨m tøc cha x¶ thÞt lét da, nuèt gan, uèng m¸u qu©n thï. DÉu cho tr¨m th©n nµy ph¬i ngoµi néi cá, ngh×n x¸c nµy gãi trong da ngùa ta còng cam lßng….” Câu 1: Đoạn văn trên đợc trích từ văn bản nào? A. Hai ch÷ níc nhµ. C. HÞch tíng sÜ. B. Chiếu dời đô. D. Bµn luËn vÒ phÐp häc. C©u 2: T¸c gi¶ cña ®o¹n v¨n trªn lµ ai? A. NguyÔn Tr·i. C. La S¬n Phu Tö NguyÔn ThiÕp..

(76) B. Lý C«ng UÈn. D. TrÇn Quèc TuÊn. C©u 3:§o¹n v¨n b¶n trªn cã néi dung lµ g× ? A.Diễn tả thái độ, cảm xúc của tác giả ( lo lắng, đau xót, căm thù…) B. DiÔn t¶ mong muèn giÕt giÆc cøu níc. C.NiÒm uÊt hËn trµo d©ng trong lßng . D. S½n sµng hi sinh cho d©n téc Câu 4:Văn bản “ Thuế máu” đợc viết nhằm mục đích gì? A. Để bày tỏ quan điểm chính trị, thái độ của ngời viết. B. Để vạch mặt, tố cáo tội ác của bọn thực dân đế quốc. C. Để bênh vực quyền lợi của nhân dân thuộc địa, khích lệ tinh thần đấu tranh giải phãng cña hä. D. Gåm c¶ ba ý A, B, C. E. Câu 5: Sự phát triển của quan niệm về tổ quốc đợc thể hiện nh thế nào qua hai văn b¶n S«ng nói níc Nam vµ Níc §¹i ViÖt ta( §o¹n trÝch) ? §¸nh dÊu X vµo c¸c « trèng trong b¶ng díi ®©y: Néi dung quan niÖm vÒ Tæ quèc S«ng nói níc Nam Níc §¹i ViÖt ta -Bê câi nói s«ng -Vua -Lµm chñ, cai trÞ , ë -S¸ch trêi( YÕu tè thÇn linh) -V¨n hiÕn - Phong tôc,tËp qu¸n -TruyÒn thèng lÞch sö II. Tù luËn( 5®): Câu 1: Chép thuộc lòng bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” của Hồ Chủ Tịch.Qua đó em thấy cuộc sèng tinh thÇn cña B¸c nh thÕ nµo? C©u 2: Môc “ ChiÕn tranh vµ ngêi b¶n xø” cña bµi “ThuÕ m¸u”, T¸c gi¶ NguyÔn ¸i Quèc đã sử dụng các biện pháp nghệ thuật nào? Tác dụng của việc sử dụng các biện pháp nghệ thuËt Êy lµ g×? §¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm Trắc nghiệm( 5đ):Các câu 1, 2, 3, 4 mỗi câu đúng đợc 0,5 đ; câu 5 mỗi ý đúng đợc 0,3® C©u1: C C©u2:D C©u3: A C©u 4: D C©u 5: Néi dung quan niÖm vÒ Tæ quèc S«ng nói níc Nam Níc §¹i ViÖt ta -Bê câi nói s«ng X X -Vua X X -Lµm chñ, cai trÞ , ë X X -S¸ch trêi( YÕu tè thÇn linh) X O -V¨n hiÕn O X - Phong tôc,tËp qu¸n O X -TruyÒn thèng lÞch sö O X Tù luËn( 5®): Câu 1: - Hs chép đúng bài thơ :(1đ) - Tinh thÇn l¹c quan, phong th¸i ung dung cña B¸c trong cuéc sèng c¸ch m¹ng gian khæ ë P¸c Bã. (1®) Câu 2:( 3đ) Nguyến ái Quốc sử dụng sắc sảo các thủ pháp nghệ thuật nh tơng phản đối lập, kết hợp miêu tả với bình luận, nêu lên những con số, những sự thực, đặc biệt tạo lên một lời văn, giọng văn chua cay để vạch trần để lên án để châm biếm loại thuế máu, một trong nh÷ng h×nh thøc bãc lét d· man nhÊt cña thùc d©n Ph¸p Cñng cè: Thu bµi, nhËn xÐt giê kiÓm tra. Híng dÉn: So¹n bµi: ¤ng Guèc- ®anh mÆc lÔ phôc..

(77) TiÕt 114.. lùa chän trËt tù tõ trong c©u.. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Trang bÞ cho häc sinh mét sè hiÓu biÕt s¬ gi¶n vÒ trËt tù trong c©u, cô thÓ lµ: Kh¶ năng thay đổi trật tự từ, hiệu quả diễn đạt của những trật tự từ khác nhau. H×nh thµnh ë häc sinh ý thøc lùa chän trËt tù tõ trong nãi, viÕt cho phï hîp víi yªu cÇu ph¶n ¸nh thùc tÕ vµ diÔn t¶ t tëng, t×nh c¶m cña b¶n th©n. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. TiÕn tr×nh: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? ThÕ nµo lµ lît lêi trong héi tho¹i. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. ? §äc ®o¹n trÝch sgk/ 110 + 111. ? Có thể thay đổi trật từ từ trong câu in đậm theo những cách nào mà không làm thay đổi nghĩa cơ bản của câu.. I. NhËn xÐt chung. 1/ VD sgk.. a. Cai lÖ gâ ®Çu roi xuèng ®©t, thÐt b»ng giäng khµn khµn cña ngêi hót nhiÒu s¸i cò. b. Cai lÖ thÐt b»ng giäng khµn khµn cña ngêi hót nhiÒu s¸i cò, gâ đầu roi xuống đất. c. ThÐt b»ng giäng khµn khµn cña ngêi hót nhiÒu s¸i cò, cai lÖ gâ đầu roi xuống đất. d. B»ng giäng khµn khµn cña ngêi hót nhiÒu s¸i cò, cai lÖ gâ ®Çu roi xuống đất, thét. e. Bằng giọng khàn khàn của ngời hút nhiều sái cũ, gõ đàu roi xuống đất, cai lệ thét. f. Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của ngời hút nhiều s¸i cò, cai lÖ thÐt. -> Cách viết của tác giả nhằm các mục đích, nhấn mạnh vị thế xã hội của cai lệ, nhấn mạnh thái độ hung hãn của cai lệ tạo ra sự liªn kÐt c©u, t¹o nhÞp ®iÖu cho c©u v¨n. VD:Nh đã viết ở trên có tác dụng: C©u 1 + 2: NhÊn m¹nh vÞ thÕ x· héi, liªn kÕt c©u. Câu 3 + 6: Nhấn mạnh thái độ hung hãn. C©u 4 + 5: Liªn kÕt c©u.. 2/ KÕt luËn sgk.. ? V× sao t¸c gi¶ chän trËt tù nh trong ®o¹n trÝch. ? H·y thö chän mét trËt tù tõ kh¸c vµ nhËn xÐt vÒ t¸c dụng của sự thay đổi ấy. ? §äc phÇn ghi nhí sgk. ? §äc VD 1a, 1b/ 111. ? TrËt tù tõ trong nh÷ng bé phËn c©u in ®Ëm ë 2 ®o¹n trÝch thÓ hiÖn ®iÒu g×.. a. Câu 1, 2: thể hiện thứ tự trớc sau của hành động. b. C©u 1: C©u 1 thÓ hiÖn thø bËc cao thÊp cña c¸c nh©n vËt vµ thø tù t¬ng øng xuÊt hiÖn cña c¸c nh©n vËt. Câu 2 thể hiện thứ tự tơng ứng với trật tự của cụm từ đứng trớc. b. Câu 2: Thể hiện thứ tự tơng ứng với trật tự của cụm từ đứng trớc “Cai lÖ mang roi song, ngêi nhµ lÝ trëng mang thíc vµ d©y thõng”.. ? §äc VD 2. ? So s¸nh t¸c dông cña nh÷ng c¸ch s¾p xÕp trËt tù tõ trong c¸c bé phËn in ®Ëm.. II. Mét sè t¸c dông cña sù s¾p xÕp trËt tù tõ. 1/ VD sgk..

(78) .a. Thể hiện thứ tự của sự việc, hành động.. 2/ Ghi nhí sgk/ 112.. c. Nhấn mạnh tình cảm, đặc điểm của sự việc, hành động. => T¹o nhÞp ®iÖu cho c©u v¨n. ? C¸ch viÕt cña t¸c gi¶ cã dông ý g×. ? Gi¶i thÝch lÝ do s¾p xÕp trËt tù tõ trong phÇn in ®Ëm.. III. LuyÖn tËp. a. ThÓ hiÖn thø tù thêi gian, sù kiÖn. b. Nhấn mạnh vẻ đẹp của TQ mới gi¶i phãng. => T¹o sù hµi hoµ vÒ ng÷ ©m. C. LÆp tõ, t¹o liªn kÕt c©u.. b. ThÓ hiÖn vÞ thÕ, x· héi cña c¸c nh©n vËt.. Cñng cè: §äc phÇn ghi nhí sgk. Híng dÉn: Häc bµi, chuÈn bÞ bµi tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 115.. tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 6.. Ngµy so¹n: D¹y: A. Mục đích bài học. Häc sinh thªm mét lÇn cñng cè nhËn thøc vµ kh¶ n¨ng lµm bµi v¨n nghÞ luËn vÒ c¸c phơng diện diễn đạt, sắp xếp luận điểm, phát triển luận điểm, luân cứ, luận chứng. Rèn kỹ năng tự nhận xét bài viết của bản thân sau khi đã đợc giáo viên nhận xét. Híng dÉn kü n¨ng t×m hiÓu, hÖ thèng ho¸ luËn ®iÓm, tr×nh bµy luËn ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ luËn. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh hÖ thèng ho¸ luËn ®iÓm. §äc bµi tiªu biÓu. Học sinh đọc bài, ôn tập luận điểm. C. TiÕn tr×nh: *ổn định tổ chức. *KiÓm tra bµi cò kÕt hîp trong bµi. *Bµi míi. §Ò bµi: Dùa vµo v¨n b¶n “ Bµn luËn vÒ phÐp häc” cña NguyÔn ThiÕp, em h·y nªu suy nghÜ cña m×nh vÒ mèi quan hÖ gi÷a häc vµ hµnh. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. I. Tìm hiểu đề: *GV cho học sinh đọc lại đề bài. Gv hớng dẫn hs tìm hiểu đề: Mục đích yêu -Thể loại: Nghị luận chứng minh kết hợp giải thÝch. cầu của đề? - Tr×nh bµy quan ®iÓm c¸ nh©n vÒ mqh gi÷a häc vµ hµnh. II. LËp dµn ý: *Gv h/d häc sinh lËp dµn ý. * Më bµi: + Nªu kh¸i qu¸t vÒ ph¬ng ph¸p häc cã hiÖu ? Më bµi cÇn cã nh÷ng luËn cø nµo? qu¶. + Giới thiệu đợc việc học và hành có mối quan.

(79) ? Trong phần TB, để trình bày đợc mqh giữa häc vµ hµnh, cÇn ®a ra nh÷ng luËn ®iÓm nµo?. ? PhÇn kÕt bµi cÇn ®a ra nh÷ng luËn cø nµo?. Gi¸o viªn nªu yªu cÇu vÒ thÓ lo¹i h×nh thøc.. NhËn xÐt chØ râ nh÷ng thiÕu sãt trong bµi lµm cña häc sinh.. Gi¸o viªn tr¶ bµi cho häc sinh, yªu cÇu họcsinh đọc bài. Học sinh trao đổi bài cho nhau. Gv đa ra một số lỗi điển hình để hs tự sửa lỗi Vd: Đối sử, Xuốt đời, Nói xuông, Làm gia, RÔ hiÓu, Chi thøc….. Lỗi dùng từ, diễn đạt:-Lừa bịt -ý kiÕn bÒn bØ h¬n. -H¬ng thÞnh -NÒn kinh tÕ nh©n v¨n h¬n. hÖ g¾n bã hç trî lÉn nhau… * Th©n bµi: -Khẳng định : Việc học và hành có mối quan hÖ g¾n bã hç trî lÉn nhau -“Häc” lµ viÖc tiÕp thu c¸c kiÕn thøc vÒ lÝ thuyÕt. -“ Hµnh” lµ viÖc v©n dông nh÷ng kiÕn thøc, lÝ thuyết đã học vào thực tế. -“ Hµnh” cã t¸c dông gióp ta kiÓm nghiÖm l¹i lí thuyết đã học, giúp ta hiểu sâu hơn và nắm vững lí thuyết. Ngợc lại, lí thuyết giúp ta đờng hớng, cách thức, nguyên lí để làm. -Häc vµ hµnh cã mèi quan hÖ g¾n bã, nÕu chØ thiên về học thì đó chỉ là lí thuyết suông, kh«ng cã thùc tÕ chøng minh-> Häc sÏ mau quên. Nếu chỉ thiên về hành cũng không đợc vì không có lí thuyết chỉ đờng , làm việc sẽ mò mÉm nhiÒu khi thÊt b¹i. V× thÕ cÇn coi träng c¶ häc vµ hµnh. *KÕt bµi: - Khẳng định lại mối quan hệ giữa học và hành vô cùng cần thiết trong thời đại ngày nay - Liªn hÖ b¶n th©n. III. NhËn xÐt u- nhîc ®iÓm trong bµi lµm cña hs: *¦u ®iÓm: - Bài đảm bảo yêu cầu thể loại là một bài nghị luËn, chøng minh hoµ chung. - Cã hÖ thèng luËn ®iÓm, luËn cø, luËn chøng râ rµng, m¹ch l¹c. - Diễn đạt theo lối diễn dịch, qui nạp, song hµnh cã chuyÓn ®o¹n. - KÕt hîp c¸c ph¬ng thøc, tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m. * Tån t¹i: C¸ch ®a dÉn chøng cha hîp lÝ, Ýt dÉn chøng. CÇn kÕt hîp lÝ lÏ dÉn chøng hµi hoµ. IV. Tr¶ bµi, ch÷a lçi. 1/ Tr¶ bµi. 2/ Ch÷a lçi sai. *Lçi chÝnh t¶: * Lỗi dùng từ, diễn đạt: * §äc bµi kh¸: Th¶o Nhung, Thuú Dung, Nguyªn, Liªn. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt, kh¸i qu¸t. Híng dÉn: Häc bµi, viÕt l¹i mét sè ®o¹n cña bµi. D. Rót kinh nghiÖm: TiÕt 116.. t×m hiÓu yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn..

(80) Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh thấy đợc tự sự và miêu tả là những yếu tố cần thiết trong một bài văn nghị luận và nó giúp ngời đọc, ngời nghe nhận thức và hiểu đúng vấn đề nội dung của nghị luận một cách rõ ràng, sinh động cụ thể vào văn bản. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Häc sinh t×m hiÓu trong sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? YÕu tè biÓu c¶m trong v¨n nghÞ luËn. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. ? T×m nh÷ng c©u, ®o¹n thÓ hiÖn yÕu tè tù sù, miªu t¶ trong I. YÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn. ®o¹n trªn. 1/ §o¹n trÝch sgk/ 113 – 114. * Tù sù miªu t¶. a. VÞ chóa tØnh … x× tiÒn ra. b. Tấp nập đầu quân, không ngần ngại … đạn lên nòng sẵn? => Yếu tố miêu tả tự sự chỉ nhằm làm sáng tỏ vấn đề tố cáo tội ác và sự lừa bịp của thực dân Pháp chứ không nhằm, miêu tả, tự sự đơn thuần mà lµm s¸ng tá luËn ®iÓm.. ? V× sao kh«ng thÓ xÕp c¶ 2 ®o¹n trªn lµ miªu t¶ hay kÓ chuyÖn. ? NÕu bá hÕt c¸c c©u v¨n, tõ ng÷ h×nh ¶nh tù sù vµ biÓu c¶m ấy liệu có ảnh hởng gì đến mạch lập luận và luận điểm của tác gi¶. -> NÕu bá ®i, ®o¹n v¨n trë nªn kh« khan, gi¶m tÝnh thuyÕt phôc, m¹ch lËp luËn cha chÆt chÏ.. ? VËy ta cã thÓ nãi g× vÒ vai trß cña c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn. + Vai trß: Kh«ng cã tù sù miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn lµm ®o¹n v¨n trë nên khô khan, mất hẳn đi vẻ sinh động, thuyết phục và hấp dẫn.. ? Nh vậy muốn bài văn nghị luận sinh động thuyết phục, hấp dÉn th× cÇn cã yÕu tè g×. ? Nh÷ng ®o¹n v¨n tù sù, miªu t¶ trong ®o¹n trÝch vµ cho biÕt t¸c dông cña chóng. ? Tác dụng của cách lập luận đó. ? Vì sao 2 truyện chàng Trăng và nàng Han không đợc kể tả * Ghi nhớ 1 sgk/ 115. tÊt c¶ mµ chØ nh»m vµo mét sè ®o¹n. ? VËy khi ®a c¸c yÕu tè tù sù, miªu t¶ vµo bµi v¨n nghÞ luËn cÇn chó ý yªu cÇu g×? V× sao? ? §äc phÇn ghi nhí. ? Nªu yªu cÇu bµi tËp. ? ChØ ra c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn, cho biÕt t¸c dông cña chóng. - KÓ chuyÖn thô thai, mÑ bá lªn rõng, chµng kh«ng nãi, kh«ng cêi, cìi ngựa để đi giết bạo chúa rồi biến vào mặt trăng …… Pông gơ ni. - Nàng Han liên kết với ngời kinh, thêu cờ, đánh giặc ngoại xâm. Thắng 2/ VD: §o¹n trÝch/ 115. trËn, ho¸ thµnh tiªn bay lªn trêi …. ngêi kinh. - Hoµn toµn kh«ng kÓ, t¶. => Lµm râ luËn ®iÓm sù gÇn gòi, gièng nhau gi÷a c¸c truyÖn, ¶nh hëng đẹp của các dân tộc Việt Nam. - Vì nhằm mục đích nghị luận, ít ngời biết cụ thể nội dung 2 truyện, * Ghi nhớ 2 sgk. không kể tả thì ngời đọc không hình dung đợc sự gần gũi giống nhau nh thÕ nµo? Cßn truyÖn thÕ giíi th©n thuéc víi nhiÒu ngêi..

(81) -> Cân nhắc kĩ, sao cho đáp ứng yêu cầu thật cần thiết, không có không đợc, chỉ để phục vụ làm sáng tỏ luận điểm, nghị luận. II. LuyÖn tËp.. Bµi 1/ 116.. Tù sù - S¾p trung thu. §ªm tríc r»m … bé mÆt nhµ giam. - Phải đi ra với đêm …. ph¶i vui, ph¶i lµm th¬.. Miªu t¶ - Trêi xø B¾c ….. s¸ng. §ªm nay tr¨ng s¸ng qu¸ chõng. Trong suèt bao la huyÒn ¶o vç vÒ . - Ngay bªn trong cöa sæ lång bãng c©y. - Đêm nay rất đẹp, rạo rực bao nçi niÒm cÇm lßng không đợc, ngời tù phải thốt lªn. Nã ¨m ¾p t×nh tø … gi·i bµy. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t bµi. Híng dÉn: Häc kÜ bµi, chuÈn bÞ bµi tiÕp.. T¸c dông - Tù sù miªu t¶ nh»m kh¾c ho¹ cô thÓ hoµn c¶n s¸ng t¸c cña bµi th¬ väng nguyÖt vµ t©m tr¹ng ngời tù đợc thể hiện trong bài thơ. Làm cho đoạn …… Phân tích có sự đồng cảm ở chiều sâu, cảm xúc nó gợi lên sự đồng cảm tởng tợng của ngời đọc..

(82) TuÇn häc thø 32 TiÕt 117. «ng giuèc- ®anh mÆc lÔ phôc ( M« - li – e ). Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc: Giúp học sinh hình dung đợc lớp kịch này trên sân khấu, hiểu rõ Mô-li-e là nhà soạn kịch tài ba, xây dựng lớp kịch hết sức sinh động, khắc hoạ tài tình cách lố lăng của một thày trởng giả học đòi làm sang và gây đợc tiếng cời sảng khoái cho khán giả. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra. ? Nªu lîi Ých cña viÖc ®i bé ngao du. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? Vµi nÐt c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶. ->«ng chuyªn viÕt vµ diÔn hµi kÞch (nh÷ng vë kÞch g©y ra nh÷ng tiÕng cêi vui t¬i, lµnh m¹nh hoÆc ch©m biÕm, chÕ giÔu nh÷ng thãi h, tËt xÊu cña con ngêi trong x· héi Ph¸p đơng thời.. Néi dung ghi b¶ng. I. Vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ – t¸c phÈm. - M«lie (1622 – 1673) lµ nhµ so¹n kÞch lín cña níc Ph¸p.. ? KÓ tªn mét sè hµi kÞch tiªu biÓu cña M«lie - Lão hà tiện., kẻ giết đời, trờng học làm vợ …. ? §o¹n trÝch ë vë nµo.. - Lão mời thầy đến dạy kiếm thuật, dạy triết học, dạy viết v¨n, lµm th¬,. Giáo viên hớng dẫn cách đọc. (Ph©n theo vai) - §äc chó thÝch. ? Gi¶i thÝch thÓ lo¹i: Hµi kÞch (kÞch vui, kÞch cêi). ->- Là một thể loại kịch, trong đó tính cách, tình huống và hành động đợc thể hiện dới dạng buồn cời, ẩn chứa cái hài, nhằm diễu cợt, phê phán cái xấu, cái lố bịch, cái lỗi thời để tống tiễn nó một cách vui vẻ ra khỏi đời sống xã hội. Nó là thể loại đối lập với bi kịch. Hài kịch kết thúc nhất thết phải cã hËu, vui vÎ. +Hµi kÞch cña M«lie nãi chung, vë kÞch “Trëng gi¶ häc làm sang” nói riêng đợc coi là mẫu mực của thể loại hài kÞch cæ ®iÓn.. - “Trëng gi¶ häc lµm sang” (G· t s¶n häc lµm quÝ téc) lµ vë hµi kÞch 5 håi (mµn) chÕ giÔu Giuèc-®anh mét l·o nhµ giµu ngu dèt nhng l¹i tÊp tÓnh häc đòi làm quí tộc sang trọng. - §o¹n trÝch c¶nh 5: C¶nh cuèi håi 2. II. §äc, t×m hiÓu bè côc. 1/ §äc..

(83) ? Líp kÞch nµy cã bè côc nh thÕ nµo. ? H·y tãm t¾t néi dung chÝnh cña mçi c¶nh 1. 2 c©u v¨n.. 2/Bè côc: -> 2 c¶nh: + ¤ng Giuèc ®anh vµ phã may. + «ng Giuèc ®anh vµ tay thî phô.. Cñng cè: Gi¸o viªn lu ý häc sinh: Trong líp kÞch xuÊt hiÖn 2 kiÓu ng«n ng÷. +Độc thoại và đối thoại. +Ng«n ng÷ trÇn thuËt cña t¸c gi¶.. Híng dÉn: Häc bµi, chuÈn bÞ bµi tiÕp. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt upload.123doc.net.. «ng giuèc ®anh mÆc lÔ phôc.. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc: Nh tiÕt 117. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n bµi. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? ¤ng Giuèc ®anh vµ b¸c phã may trß chuyÖn xoay quanh nh÷ng viÖc g×. ->- 2 ngêi chuyÖn vÒ: §«i bÝt tÊt chËt, bé tãc gi¶, l«ng. Néi dung ghi b¶ng. III. T×m hiÓu v¨n b¶n. 1/ ¤ng Giuèc ®anh vµ b¸c phã may.. đính mũ, bộ lễ phục.. ? Sù viÖc nµo lµ chñ yÕu. - Bé lÔ phôc.. ? ¤ng ph¸t hiÖn ra ®iÒu g× trªn bé lÔ phôc míi may. ->- Hoa may ngîc.. ? Chøng tá nhËn thøc cña «ng nh thÕ nµo. - Cha mÊt hÕt tØnh t¸o.. ? Tại sao ông lại dễ dàng thay đổi ý kiến. - Phó may lí luận liều, vớ vẩn để ông tin.. ? Qua đó chứng tỏ thêm điều gì về tính cách của «ng. - KÐm hiÓu biÕt nhng l¹i thÝch danh gi¸, sang träng häc đòi, dễ bị lừa.. ? KÞch tÝnh g©y cêi ë ®o¹n nµy thÓ hiÖn ë chç nµo. Gi¸o viªn: TiÕng cêi bËt ra tríc sù ngí ngÈn vµ hiÕu. - ¤ng Giuèc ®anh tõ chç khã tÝnh kh¾t khe chủ động trở thành bị động trớc sự ma m·nh cña tay phã may läc lâi. - Phó may từ bị động -> chủ động. -> Lµm «ng chñ quªn ®i chuyÖn ¨n bít cña m×nh.. danh, ngu ngèc cña Giuèc ®anh.. ? Nhng đến lúc Giuốc đanh phát hiện phó may ăn bớt vải thì phó may đối phó bằng cách nào. - Phó may: Ngợng nghịu, chống chế, nhanh chóng đánh trèng l¶ng.. ? Cách đối phó này có tác dụng gì. - Tình tiết gây cời mới: Tính cách học đòi làm sang của Giuèc ®anh l¹i béc lé.. ? §äc ®o¹n 2.. 2/ ¤ng Giuèc ®anh vµ tay thî phô..

(84) ? Tay thî phô gäi «ng Giuèc ®anh lµ g×? Nh»m lµm g×? - Hắn gọi: Ông lớn, cụ lớn, đức ông. Tâng bốc địa vị xã hội của ông Giuốc đanh.. ? Bọn chúng thay đổi cách gọi mấy lần. - 3 lÇn. ? Cã ph¶i thËt lßng kÝnh träng «ng kh«ng. - Kh«ng. ? Thùc chÊt c¸ch xng h« nµy lµ g×.-> Moi tiÒn. ? T¹i sao «ng Giuèc ®anh l¹i hái l¹i thî phô. ? TÝnh c¸ch «ng thÓ hiÖn trong c¶nh nµy nh thÕ nµo. - Vừa đi vừa mặc lễ phục trong sự giúp đỡ của 4 thợ phụ. ? Thái độ của ông nh thế nào. - Ông cứ ngỡ nh chỉ mặc quần áo quí tộc là đã có thể trở. - Ông Giuốc đanh thích đợc tâng bốc, h·nh diÖn.. - ¤ng Giuèc ®anh l©ng l©ng sung síng, në tõng khóc ruét.. thành ông lớn, đức ông.. ? §äc lêi tho¹i cña Giuèc ®anh “hµ hµ ta lµ … nhÐ”. ? NhËn xÐt cña em vÒ Giuèc ®anh.. -> Giuèc ®anh lµ kÎ h¸o danh, a nÞnh.. - Cha mất trí nhng hiếu danh, khờ khạo, đợc đi tàu bay giÊy nªn liªn tôc thëng tiÒn cho bän thî. ? NhËn xÐt vÒ bän thî phô. -> Thî phô: ranh ma, IV. Tæng kÕt. 1/ NghÖ thuËt: X©y dùng kÞch tÝnh, g©y nÞnh hãt, moi tiÒn.. ? ViÖc thëng tiÒn chøng tá Giuèc ®anh ®ang khao cêi. 2/ Néi dung: ¤ng Giuèc- ®anh lµ kÎ dèt khát điều gì? Tính cách nào đợc bộc lộ. nát, muốn học đòi làm sang, hay a nịnh, ? Điều gì mỉa mai đáng cời trong sự việc này. -> Kẻ háo danh đợc khoác danh hão lại tởng thật, cả cái kệch cỡm, bị những kẻ nịnh nọt lợi dụng danh h·o còng ph¶i mua b»ng tiÒn. để moi tiền, trở thành trò cời cho mọi ngêi. ? Nêu nét đặc sắc nghệ thuật. ? Néi dung cña bµi. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t bµi. Hớng dẫn: Học bài, soạn bài: Chơng trình địa phơng (phần văn). D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 119.. lùa chän trËt tù tõ trong c©u.( TiÕp theo) Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc; Vận dụng kiến thức về trật tự từ trong câu để phân tích hiệu qủa diễn đạt của trật tự từ trong một số câu trích từ các tác phẩm văn học chủ yếu là những tác phẩm đã học. Viết đợc một đoạn văn ngắn thể hiện khả năng sắp xếp trật tự từ hợp lí. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n, Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nªu t¸c dông cña viÖc s¾p xÕp trËt tù tõ trong c©u. Bµi míi. * LuyÖn tËp. 1/ Trong các đoạn trích hành động trạng thái đợc liệt kê theo thứ tự trớc sau hoặc thứ bậc quan trọng (hành động chính, hành động phụ) cụ thể nh sau:.

(85) a. Mỗi việc đợc kể một khâu trong công tác vận động quần chúng. Khâu này nối tiếp khâu kia, đầu tiên là giải thích cho quần chúng hiểu sau đó tuyên truyền cho họ hởng ứng, rồi tổ chức cho họ làm lãnh đạo để làm cho đúng. Kết quả là làm cho tinh thần yêu nớc của quần chúng đợc thực hành vào công việc yêu nớc, công việc kháng chiến. b. Các hành động đợc sắp xếp theo thứ bậc: Việc chính, việc diễn ra hằng ngày của bà mẹ là bán bóng đèn, còn bán vàng hơng chỉ là việc làm thêm trong những phiên chợ chính. 2/ Các cụm từ in đậm đợc lặp lại ở đầu câu là để liên kết câu ấy với những câu trớc cho chÆt h¬n. 3/ ở cả 2 câu, phụ ngữ của động từ “thấy” đều là cụm chủ – vị. Trong câu a, cụm chủ – vị này có chủ ngữ đứng trớc, nhằm nêu tên nhân vật và miêu tả hành động của nhân vật. Trong câu b, cụm chủ – vị làm phụ ngữ có vị ngữ đảo lên trớc, đồng thời từ “trịnh trọng” (chỉ cách thức tiến hành hành động nêu ở động từ) lại đặt trớc động từ. Cách viết ấy có tác dụng nhÊn m¹nh sù “lµm bé lµm tÞch” cña nh©n vËt. - §èi chiÕu víi v¨n c¶nh, nhÊt lµ c©u cuèi cïng trong ®o¹n trÝch chóng ta thÊy c©u thÝch hîp lµ c©u b. 4/ Viết 5 từ: “Xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thuỷ chung, can đảm” sẽ có rất nhiều cách sắp xếp trật tự từ. Nhng cách sắp xếp trật tự từ của nhà văn Thép Mới là hợp lí nhất vì nó đúc kết đợc những phong cách đáng quí của cây tre theo đúng trình tự miêu tả trong bài văn. Cñng cè: NhËn xÐt giê luyÖn tËp. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp cßn l¹i. TiÕt 120. luyÖn tËp ®a c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ vµo bµi v¨n NghÞ luËn. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Gióp häc sinh cñng cè ch¾c ch¾n h¬n nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh c¸c yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ trong v¨n nghÞ luËn. Vận dụng những hiểu biết đó để đa các yếu tố tự sự và miêu tả vào một đoạn văn, một bài văn nghị luận có đề tài gần gũi, quen thuộc. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. §Ò bµi: “Trang phôc vµ v¨n ho¸” H·y lËp dµn bµi chi tiÕt tËp hîp nh÷ng suy nghÜ, nh÷ng h×nh ¶nh vµ nh÷ng c©u chuyÖn mµ em đã tích luỹ đợc xung quanh vấn đề trang phục trong thực tế đời sống ở nhà trờng và ngoµi x· héi. * Häc sinh x©y dùng kiÓu lËp luËn, yªu cÇu trung t©m vÒ néi dung. 1/ Xác định các luận điểm. a. Trớc tình hình trong lớp có một số bạn quá chú tâm vào việc thay đổi quần áo sắm sửa trang phục theo mốt mà lơ là việc học tập và phấn đấu tu dỡng. Giáo viên chủ nhiệm và ban chấp hành chi đoàn TNCS HCM mở hội thảo về vấn đề này. b. Gần đây, cách ăn mặc của một số bạn đã có những thay đổi, không còn giản dị, lành m¹nh nh tríc. c. C¸c b¹n Êy cho r»ng mÆc nh vËy míi lµ cã v¨n ho¸, míi sµnh ®iÖu, thøc thêi, v¨n minh. d. Nhà trờng đang phát động phong trào tiết kiệm để ủng hộ đồng bào trong vùng bị thiên tai, phong trµo chèng sö dông ma tuý. e. Chạy theo mốt có nhiều tác hại, làm mất nhiều thời gian, tiền bạc ảnh hởng không tốt đến học tập và phấn đấu tu dỡng đạo dức. g. Trang phục học sinh phải phù hợp với xã hội với thời đại nhng phải lành mạnh phù hợp víi truyÒn thèng v¨n ho¸ cña d©n téc, løa tuæi, d¸ng ngêi, víi hoµn c¶nh kinh tÕ cña gia đình. k. Chạy theo mốt, đua đòi không phải là việc làm đúng đắn của ngời học sinh có văn hoá..

(86) 2/ HÖ thèng c¸c luËn ®iÓm, s¾p xÕp thµnh dµn ý. Më bµi: Cã thÓ chän mét trong hai c¸ch sau. + Vai tò của trang phục và văn hoá: Vai trò của mốt trang phục đối với xã hội và con ngời có văn hoá nói chung, đối với tuổi trẻ học đờng nói riêng. + Xuất phát từ tình hình thực tế của lớp mà đặt ra vấn đề trong hội thảo, bàn bạc, làm rõ để t×m c¸ch kh¾c phôc, gi¶i quyÕt. Th©n bµi: HÖ thèng c¸c luËn ®iÓm. a. Trang phôc lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng thÓ hiÖn v¨n ho¸ cña con ngêi nãi chung, cña häc sinh trong nhµ trêng nãi riªng. b. Mốt, trang phục là những trang phục theo kiểu cách, hình thức mới nhất, hiện đại tiên tiến nhất. Mốt thể hiện trình độ phát triển và kiểu mới của trang phục, trang phục theo mốt hiện đại chứng tỏ một phần của con ngời hiểu biết, lịch sự, có văn hoá. c. Nhng chạy đua theo mốt trang phục nói chung, trong nhà trờng nói riêng lại là vấn đề cần xem xÐt l¹i, cÇn bµn b¹c. d. Ch¹y theo mèt v× cho r»ng nh thÕ míi lµ v¨n minh. e. Ch¹y theo mèt rÊt tai h¹i, mÊt thêi gian, tèn kÐm tiÒn b¹c, l¬ lµ häc tËp, dÔ ch¸n n¶n v× kh«ng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ … g. Ngêi cã v¨n ho¸ kh«ng chØ häc giái, ch¨m ngoan mµ trong c¸ch ¨n mÆc cÇn ph¶i gi¶n dÞ, phï hîp løa tuæi, h×nh d¸ng cã thÓ, ®iÒu kiÖn kinh tÕ. i. Bởi vậy bạn cần phải suy tính, lựa chọn trang phục sao cho đạt yêu cầu, không nên đua đòi. KÕt bµi: - Tự nhận xét về trang phục của bản thân và hớng phấn đấu. - Lêi khuyªn. 3/ VËn dông yÕu tè tù sù vµ miªu t¶. - Nªn ®a yÕu tè tù sù vµ miªu t¶ vµo trong qu¸ tr×nh lËp luËn. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê luyÖn tËp. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp 5/ 126. D. Rót kinh nghiÖm:. TuÇn häc thø 33 Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt häc thø 121 Tªn bµi d¹y:.

(87) chơng trình ngữ văn địa phơng Ninh Bình V¨n b¶n:. Sông vạc đêm trăng ( T¹ H÷u Yªn ). A. Môc tiªu bµi häc. Gióp häc sinh: 1. KiÕn thøc: - Hiểu đợc những đặc sắc nghệ thuật của bài kí “ Sông Vạc đêm trăng” - Cảm nhận đợc vẻ đẹp của sông Vạc, sự gắn bó thuỷ chung của sông Vạc với con ngời Ninh Bình, thấy đợc bề dày lịch sử, bề dày văn hoá và những nét độc đáo của sông Vạc. 2. T tởng, thái độ: Gióp hs thªm hiÓu biÕt, yªu mÕn, tù hµo vÒ con ngêi quª h¬ng Ninh B×nh. 3. Kĩ năng: Rèn cho hs kĩ năng đọc diễn cảm, cảm nhận đợc cái hay, cái đẹp của văn bản. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Học sinh học bài, đọc trớc văn bản. C. TiÕn tr×nh: *ổn định tổ chức. *KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. *Bµi míi.Gv giíi thiÖu bµi, ghi ®Çu bµi lªn b¶ng Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. I. Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ -t¸c phÈm: * §äc, t×m hiÓu vÒ t¸c gi¶ T¹ H÷u Yªn. 1) T¸c gi¶ :T¹ H÷u Yªn sinh n¨m 1927 ? H·y nªu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ T¹ H÷u Yªn? Gv:+ Ông nguyên là cán bộ ban chính trị, Ban địch vân tại xã Ninh An, Hoa L, Ninh Bình. vân thống nhất, tỉnh đội Ninh Bình; nguyên trởng phòng ph¸t thah Binh vËn, Côc nghiªn cøu, tæng côc chÝnh trÞ, Quân đội nhân dân Việt Nam, Cán bộ biên tập phòng Văn nghệ nhà xuất bản Quân đội Nhân dân…. +Ông đã in gần 50 đầu sách, hàng nghìn bài báo, có khoảng 20 bài thơ đợc phổ nhạc( Đất nớc tôi). Gv hớng dẫn học sinh đọc văn bản: Đọc to, rõ ràng, giọng điệu tâm tình thủ thỉ nh cuộc trò truyện; đoạn đọc giäng ®Çy tù hµo khi nãi vÒ chiÕn c«ng cña nh©n d©n Ninh B×nh lËp nªn trªn dßng s«ng V¹c thêi k× chèng MÜ.. 2.T¸c phÈm: §îc in trong “ TuyÓn tËp T¹ H÷u Yªn”( NXB héi nhµ v¨n 2006) II. §äc, t×m hiÓu v¨n b¶n: Gọi 2 hs đọc văn bản. 1. §äc: Gv giíi thiÖu vÒ s«ng V¹c: Dµi kho¶ng 30 km, b¾t 2. T×m hiÓu v¨n b¶n: ®Çu tõ ng· ba s«ng §¸y( c¹nh cÇu Non Níc, c¹nh nói Dôc Thuý) sau đó chảy về phía cầu Yên, qua bến Đò Chủ, Đò a) Sông Vạc- dòng sông đẹp, thơ Vạc, rồi về đến cầu Trì Chính rồi đổ nớc ra biển Đông. ? Tác giả Tạ Hữu Yên đã miêu tả dòng sông Vạc mộng, giàu có; gắn bó với nhân dân. vµo thêi ®iÓm nµo? §iÓm quan s¸t cña t¸c gi¶ ë Ninh B×nh: ®©u? -> Vào một đêm trăng; khi tác giả trên một chiếc đò bơi dọc theo sông.( Chiếc đò dọc nh nửa vầng trăng treo chªnh chÕch phÝa nói xa). + Sông Vạc trong đêm trăng nh “ một ? Hình ảnh dòng sông Vạc đợc miêu tả ntn? -> Nh một dải lụa mềm, chảy giữa đôi bờ lúa xanh mát dải lụa mềm, chảy giữa đôi bờ lúa xanh m¾t. m¸t m¾t”. ? Tác giả đã sử dụng thủ pháp nghệ thuật gì? -> Thñ ph¸p nghÖ thuËt so s¸nh víi nh÷ng h×nh ¶nh th¬ méng, ®ep, l·ng m¹n.. ? Em cã nhËn xÐt ntn vÒ dßng s«ng V¹c díi sù miªu t¶ cña t¸c gi¶ ? -> §Ñp, th¬ méng, th©n thiÕt.. ? Tên của dòng sông Vạc đợc giải thích ntn?. -> T¸c gi¶ mîn lêi cña anh c¸n bé huyÖn( vèn lµ du kÝch thời chống Pháp) để giải thích về tên của dòng sông Vạc:.

(88) Thời xa xa, dải đất từ huyện Hoa L đến huyện Yên Khánh rồi huyện Yên Mô là cánh đồng đầy nớc có đến hàng ngh×n con v¹c kÐo vÒ kiÕm ¨n, kªu trong s¬ng v¾ng råi thành tên của bến đò, dòng sông. ? Em cã nhËn xÐt ntn vÒ tªn cña dßng s«ng nµy? -> C¸i tªn gi¶n dÞ, th©n thiÕt cña lµng quª.. ? Tác giả đã giới thiệu về “lí lịch” của con sông V¹c ntn? -> B¾t ®Çu tõ ng· ba s«ng §¸y( c¹nh cÇu Non Níc, c¹nh. núi Dục Thuý) sau đó chảy về phía cầu Yên, qua bến Đò Chủ, Đò Vạc, rồi về đến cầu Trì Chính rồi đổ nớc ra biển + Dòng sông Vạc đi qua những địa danh §«ng. v« cïng th©n thiÕt víi nh©n d©n cña ba. ? Dòng sông chảy qua những địa phơng nào của huyện Hoa L, Yên Khánh, Yên Mô. Ninh B×nh? ? Tác giả đã giới thiệu những “ngã ba” thân thuộc nµo cña s«ng V¹c? Nã g¾n liÒn víi nhÜng lo¹i s¶n vËt tiªu biÓu nµo? + S«ng V¹c giµu cã víi nhiÒu thø s¶n -> +Ngã ba Bầu khi phù sa lên nớc đỏ lờ đờ, có rất nhiều vật đặc trng: Cá, tôm, vạc… c¸ bèng vµ t«m to . + Ng· ba V¹c víi hµng ngh×n con v¹c kiÕm ¨n vµ hµo tÊu nh÷ng b¶n nh¹c riªng cña m×nh.. ? Dòng sông Vạc còn đợc giới thiệu gắn với b) S«ng V¹c- dßng s«ng lÞch sö- g¾n nh÷ng chiÕn c«ng trong lÞch sö ntn? -> S«ng V¹c víi chç rÏ vµo Th¾ng §éng( Mét th«n cña x· liÒn víi nhiÒu chiÕn c«ng cña d©n téc Kh¸nh Thîng- Yªn M«). §©y lµ ®o¹n kªnh nhµ Lª g¾n vµ nh©n d©n Ninh B×nh: với chiến công đánh dẹp giặc phơng nam của vua Lê. + S«ng V¹c cßn g¾n liÒn víi chiÕn c«ng cña n÷ tíng Tr¬ng ThÞ TÝa( Tíng cña Hai Bµ Trng) ë cöa biÓn ThÇn Phï đánh tan quân của Mã Viện xâm lợc. + Thêi kh¸ng chiÕn chèng Mü, s«ng V¹c lµ dßng s«ng löa, dßng s«ng chiÕn trËn, hµng ®oµn thuyÒn nan chë quân trang, súng ống, đạn dợc, lơng thực vợt cầu Yên, qua bên đò Chủ, xuôi ngã ba bầu cập bến đò Vạc.. + S«ng V¹c g¾n liÒn víi nh÷ng chiÕn c«ng lÞch sö hµo hïng cña d©n téc trong kh¸ng chiÕn chèng giÆc ngo¹i x©m ph¬ng B¨c, giÆc Ph¸p, giÆc Mü.. ? H×nh ¶nh nh÷ng ngêi d©n c«ng anh hïng trªn dòng sông Vạc lịch sử đợc miêu tả ntn? -> +Đó là những dũng sĩ trên sông nớc, đơng đầu với. bom đạn, lách qua quầng lửa bom mà chèo bơi, lớt tới. + Con thuyên lầm lũi bơi trong đêm dày cả mùa ma, mïa n¾ng. + Mắt thuyền, mắt ngời đêm này đêm khác không ngñ, tØnh t¸o nh×n vÒ phÝa tríc.. ? Tại sao có thể nói: Tác giả Tạ Hữu Yên đã quan s¸t c«ng phu vµ t×m hiÓu kÜ cµng khi viÕt vÒ s«ng V¹c? -> + T×m hiÓu kÜ vÒ “lÝ lÞch” cña s«ng V¹c. + Quan sát để thấy vẻ đẹp của sông Vạc. + T×m hiÓu kÜ vÒ truyÒn thèng lÞch sö cña s«ng V¹c.. ? Qua cách miêu tả về sông Vạc, tác giả đã thể hiện tình cảm gì đối với quê hơng Ninh Bình?. -> Tác giả đã thể hiện tình cảm yêu quê hơng, tự hào về + Thể hiện thái độ trân trọng, tự hào, đất nớc Việt Nam với những dòng sông gần gũi, bình dị yêu quý dòng sông quê hơng. nhng g¾n liÒn víi nh÷ng chiÕn c«ng.. Gv hớng dẫn học sinh tổng kết lại những vấn đề träng t©m cña bµi. Củng cố: Em có tình cảm, thái độ ntn khi học văn bản trên? Tình cảm ntn về dòng sông V¹c? Híng dÉn: + Bµi tËp : Nªu c¶m nhËn cña em vÒ v¨n b¶n nµy?.

(89) + Su tÇm nh÷ng t¸c phÈm cña c¸c t¸c gi¶ ngêi Ninh B×nh hoÆc kh«ng ph¶i ngêi Ninh B×nh nhng viÕt vÒ quª h¬ng Ninh B×nh.. TiÕt 122.. chữa lỗi diễn đạt (lỗi lô-gic).. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh nhận ra lỗi và biết cách chữa lỗi trong những câu đợc sgk dẫn ra. Qua đó trau dồi lỹ năng lựa chọn cách diễn đạt đúng trong những trờng hợp tơng tự khi nói và viÕt. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Học sinh hcc bài, đọc sgk. C. TiÕn tr×nh: *ổn định tổ chức. *KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. *Bµi míi. I/ Ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi trong nh÷ng c©u cho s½n. C©u 1. A. QuÇn ¸o, dµy dÐp. B. §å dïng häc tËp.. Ch÷a 1. Chúng em đã giúp các bạn học sinh những vùng bão lụt quần áo, giầy dép và đồ dùng học tập. -> Chúng em đã … bão lụt quần áo, giầy dép và đồ A, B kh«ng cïng lo¹i nªn B kh«ng bao dïng sinh ho¹t. hàm đợc A. 2. Trong thÓ thao nãi chung … thµnh c«ng. 2. A. Thanh niªn nãi chung. B. Bóng đá nói riêng. A, B không cùng loại nên A không bao 3. Lão Hạc, Bớc đờng cùng và Tắt đèn đã giúp hµm B. chóng ta … CMT8/ 1945. 3. A. Lão Hạc, bớc đờng cùng. B. Ng« TÊt Tè. A, B kh«ng cïng trêng tõ vùng. 4. Em muèn trë thµnh gi¸o viªn hay b¸c sÜ? 4. A. Tri thøc lµ tõ ng÷ cã nghÜa réng h¬n B (b¸c sÜ) v× vËy ph¹m vi nguyªn tắc quan trọng đối với câu hỏi lựa 5. Bµi th¬ kh«ng chØ hay vÒ nghÖ thuËt mµ cßn s©u chän. s¾c vÒ néi dung. 5. A (hay vÒ nghÖ thuËt) bao hµm B (s¾c s¶o vÒ ng«n tõ). -> A kh«ng bao hµm B vµ ngîc l¹i. 6. Trªn s©n ga chØ cßn l¹i 2 ngêi. Mét ngêi cao gÇy 6. A. Mét ngêi cao gÇy. cßn mét ngêi th× thÊp lïn. B. Mét ngêi mÆc ¸o ca r«. A, B kh«ng cïng trêng tõ vùng. 7. ChÞ DËu rÊt cÇn cï chÞu khã vµ rÊt mùc yªu th7. A. ChÞ DËu cÇn cï chÞu khã. ¬ng chång con. B. ChÞ dËu r¸t mùc th¬ng yªu chång con. A, B kh«ng ph¶i lµ quan hÖ nh©n qu¶. 8. NÕu kh«ng … xa th× ngêi phô n÷ ViÖt Nam 8. A. Kh«ng ph¸t huy -> ngêi xa. ngày nay khó mà hoàn thành đợc những nhiệm vụ.

(90) B. Ngời phụ nữ -> nặng nề đó. A, B kh«ng ph¶i lµ ®iÒu kiÖn kÕt qu¶.. vinh quang vµ nÆng nÒ cña m×nh.. 9. A. Võa cã h¹i cho søc khoÎ. B. Võa lµm gi¶m tuæi thä. A, B bình đẳng với nhau, không cái nµo bao hµm c¸i nµo.. 9. Hót thuèc l¸ võa cã h¹i cho søc khoÎ, võa tèn kÐm tiÒn b¹c.. 2/ Tìm những lỗi diễn đạt tơng tự và sửa. VD: Ma bão suốt mấy ngày đêm, đờng - Ngời đi bộ lội bì bõm, xe cộ dò dẫm từng tí ngập nớc, ngời đi lại đông vui, xe cộ phóng một để đi đến đích. nhanh nh bay. Häc sinh tù lµm Gi¸o viªn uèn n¾n . Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê häc. híng dÉn: Häc kü bµi. ChuÈn bÞ bµi viÕt sè 7. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 123 – 124.. viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 7.. V¨n nghÞ luËn (t¹i líp). Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Gióp häc sinh vËn dông kü n¨ng ®a c¸c yÕu tè tù sù, biÓu c¶m, miªu t¶ vµo viÖc viÕt bài văn CM (giải thích) một vấn đề xã hội hoặc văn học. Tự đánh giá chính xác hơn trình độ viết văn của bản thân, từ đó rút ra kinh nghiệm cần thiết để các bài văn sau đạt kết quả tốt hơn. B. Chuẩn bị: Giáo viên soạn đề. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ kiÓm tra. C. TiÕn tr×nh: *ổn định tổ chức. *KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. *Bµi míi. Gi¸o viªn qu¸n triÖt yªu cÇu lµm bµi. Ghi đề, tìm hiểu đề. Đề bài: Hãy giải thích câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách” + Yªu cÇu. ThÓ lo¹i: Nghi luËn, gi¶i thÝch. Nội dung: Sự thơng yêu đoàn kết đùm bọc lẫn nhau của ngời Việt Nam. Dµn ý. A. Më bµi. Lòng thơng yêu, tinh thần nhân đạo vốn là truyền thống sáng ngời trong nhân dân ta nhất là những lúc gặp khó khăn gian khổ. Truyền thống đó thấm vào máu thịt mọi ngời, đúc kết thành những bài học, những câu tục ngữ ….” Lá lành đùm lá rách”. B. Th©n bµi. 1/ HiÓu ý nghÜa c©u tôc ng÷. - NghÜa hÑp: L¸ lµnh: cßn nguyªn vÑn. Lá rách: bị tác động không còn nguyên ven..

(91) - NghÜa réng: L¸ lµnh: tîng trng cuéc sèng sung síng, may m¾n, thuËn lîi. L¸ r¸ch: nghÌo khã, gÆp rñi ro bÊt h¹nh. Bài học đạo lí làm ngời. Thơng yêu đùm bọc lẫn nhau. 2/ T¹i sao ph¶i thùc hiÖn lêi khuyªn trªn. - Trong cuộc sống không thể sống lẻ loi đơn độc. -> Cần có sự cảm thông giúp đỡ, thân ái, đoàn kết. - Cần đợc chia sẻ, giúp đỡ của mọi ngời, nhất là trong lúc khó khăn hoạn nạn. -> lấy dẫn chøng. 3/ Hëng øng lµm theo lêi d¹y cña ngêi xa. - Phong trµo: V× ngêi nghÌo. Nèi vßng tay lín. Nçi ®au da cam ….. C. KÕt bµi. ý nghÜa, c¶m nghÜ cña em. BiÓu ®iÓm. §iÓm 9 – 10: Nh yªu cÇu. §iÓm 7 – 8: §¹t 3/ 4 néi dung, biÕt lËp luËn diÔn d¹t, Ýt lçi chÝnh t¶. Điểm 5 – 6: đạt 1/ 2 nội dung, mắc từ 5 lỗi. §iÓm 3 – 4: S¬ sµi. §iÓm 1 - 2: L¹c thÓ lo¹i. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê viÕt bµi. Híng dÉn: Häc kü bµi, chuÈn bÞ «n tËp. D. Rót kinh nghiÖm:. TuÇn häc thø 34 Ngµy so¹n: D¹y: TiÕt 125.. tæng kÕt phÇn v¨n.. A. Môc tiªu bµi häc. HÑ thèng ho¸ kiÕn thøc v¨n häc trong sgk ng÷ v¨n líp 8, kh¾c s©u kiÕn thøc gi¸ trÞ t tëng – nghÖ thuËt vµo nh÷ng v¨n b¶n tiªu biÓu. TÝch hîp víi phÇn tiÕng viÖt, tËp lµm v¨n. RÌn kü n¨ng tæng hîp, hÖ thèng ho¸, so s¸nh, ph©n tÝch, chøng minh. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Gv giíi thiÖu néi dung, ch¬ng tr×nh «n tËp líp 8 gåm 4 tiÕt. TiÕt 1 (38): TuÇn 10 – bµi 10 – häc kú I. ôn tập truyện ký VN hiên đại. TiÕt 2 (125): TuÇn 32 – bµi 31 – häc kú II. ¤n tËp c¸c v¨n b¶n th¬. TiÕt 3, 4 (133, 134): TuÇn 34 – bµi 33 – 34 – häc kú II. «n tËp v¨n b¶n nghÞ luËn. v¨n b¶n níc ngoµi. v¨n b¶n nhËt dung. Ph¬ng ph¸p «n t©p, chñ yÕu tr×nh bµy, th¶o luËn c©u hái trong sgk..

(92) Gi¸o viªn nhËn xÐt – chuÈn bÞ kiÕn thøc. C©u 1: B¶ng hÖ thèng c¸c v¨n b¶n v¨n th¬ VN tõ tuÇn 15 – 18. STT. Tªn v¨n b¶n. T¸c gi¶. ThÓ lo¹i. Gi¸ trÞ néi dung. 1. Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c.. Phan Béi §êng luËt. KhÝ ph¸ch kiªn cêng,bÊt Ch©u thÊt ng«n khuÊt,vµ phong th¸i ungdung, ®(1867 b¸t có êng hoµng vît lªn trªn canh 1940). ¶nh tï ngôc.. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt.. Giäng®iÖu hµo hïng,kho¸ng đạt,có sức lôi cuèn m¹nh mÏ.

(93) 2. 3. Đập đá ở C«n L«n.. Phan Ch©u Trinh (1872 1926).. §êng luËt thÊt ng«n b¸t có.. Muèn lµm T¶n §µ th»ng Cuéi NguyÔn. §êng luËt thÊt ng«n Kh¾c HiÕu b¸t có. (1889 -1939).. Hai ch÷ níc nhµ.. TrÇn TuÊn Song thÊt Kh¶i lôc b¸t. (1895 1983).. 5. Nhí rõng. ThÕ L÷ (19071989).. 6. Ông đồ.. Vò §×nh Liªn (1913 Ngò ng«n - 1996).. 4. 7. Mîn c©u chuyÖn lÞch sö cã søc gợi cảm lớn để bộc lộ cảm xúc , khÝch lÖ lßng yªu níc, ý chÝ cøu níc cña nh©n d©n. 8 ch÷/ c©u. Mîn lêi con hæ trong vên b¸ch Th¬ míi thú để diễn tả sâu sắc nỗi chán ghÐt thùc t¹i tÇm thêng, tï tóng vµ khao kh¸t tù do m·nh liÖt; kh¬i gîi lßng yªu níc cña ngêi d©n mÊt níc thuë Êy. Mợn tích xa để nãi chuyÖn hiÖn t¹i, giäng ®iÖu tr÷ t×nh thèng thiÕt. Bót ph¸p l·ng m¹n rÊt truyÒn cảm. Sự đổi míi c©u th¬, vÇn ®iÖu, nhÞp điệu, phép tơng phản, đối lËp. NghÖ thuËt t¹o h×nh đặc sắc.. Tình cảnh đáng thơng của ông đồ qua đó toát lên niềm cảm thơng chân thành trớc một lớp ngời đang tàn tạ và nỗi nhớ tiếc c¶nh cò ngêi xa. Lêi th¬ b×nh dÞ, méc m¹c, hµm sóc.§èi lËp t¬ng ph¶n, h×nh ¶nh th¬ nhiÒu søc gîit¶, c©u hái tu tõ, t¶ c¶nh ngô t×nh. Quª h¬ng.. TÕ Hanh Th¬ 8 ch÷/ T×nh yªu quª h¬ng trong s¸ng c©u. thân thiết đợc thể hiện qua bức 1921 tranh tơi sáng, sinh động về một làng quê biển trong đó nổi bật lªn h×nh ¶nh khoÎ kho¾n, ®Çy søc sèng cña ngêi d©n chµi.. Lêi th¬ b×nh dÞ. méc m¹c, tinh tÕ,giµu ý nghÜa biÓu trng.. Tøc c¶nh P¸c Bã.. §êng luËt Hå ChÝ thÊt ng«n tø tuyÖt. Minh (1890 – 1969).. 8. 10. Hình tợng đẹp, ngang tàng,lẫm Bút pháp lãng liệt của ngời tù yêu nớc trên đảo mạn, giäng C«n L«n. ®iÖu hµo hïng,trµn ®Çy khÝ thÕ. T©m sù cña mét ngêi con bÊt Hån th¬ l·ng hoµ s©u s¾c víi thùc t¹i tÇm th- m¹n, pha chót ờng, muốn lên trăng để bầu bạn “ngông”nhng víi chÞ H»ng. vẫn đáng yêu. Ng¾m tr¨ng.. §êng lu©t.

(94) STT. Tªn v¨n b¶n. T¸c gi¶. 8. Khi con tu hó. Tè H÷u Lôc b¸t. (1920 – 2002).. 9. Tøc c¶nh P¸c-Bã. Hå ChÝ Minh (18901969). 10.. Ng¾m tr¨ng. 11.. Đi đờng. Hå ChÝ Minh (18901969) Hå ChÝ Minh (18901969). ThÓ lo¹i. Gi¸ trÞ néi dung. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt.. T×nh yªu cuéc sèng, kh¸t väng Giäng th¬ tha tù do cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch thiÕt,s«i næi m¹ng. ,tëng tîng phong phó,dåi dµo. §êng luËt Tinh thÇn l¹c quan phong th¸i ThÊt ng«n ung dung cña B¸c Hå trong cuéc tø tuyÖt sèng cm ®Çy gian khæ ë P¸c-Bã. Víi Ngêi, lµm c¸ch m¹ng vµ sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn lµ mét niÒm vui lín. Giäng th¬ hãm hØnh, nô cêi vui, võ cæ ®iÓn võa hiÖn đại. ThÊt ng«n T×nh yªu thiªn nhiªn, yªu tr¨ng tø tuyÖt đến say mêvà phong thái ung ( ch÷ H¸n) dung nghÖ sÜ cña B¸c Hå ngay trong c¶nh tï ngôc tèi t¨m.. Nh©n ho¸, điệp từ, đối lËp, c©u hái tu tõ. ThÊt ng«n ý nghÜa tîng trng vµ triÕt lÝ s©u tø tuyÖt sắc : Từ việc đi đờng núi gợi ra ( chữ Hán) chân lí đờng đời. Vợt qua gian lao chồng chất sẽ đến thắng lợi vÎ vang.. §iÖp tõ tÝnh ®a nghÜa cña h×nh ¶nh c©u th¬, bµi th¬.. Lu ý: Trong tiÕt häc nµy, kh«ng thèng kª c¸c v¨n b¶n nghÞ luËn, v¨n b¶n kÞch, v¨n b¶n nhËt dụng, văn bản văn học nớc ngoài( Dành để các tiết học ôn tập sau) Gv híng dÉn häc sinh t×m hiÓu thªm b»ng mét sè c©u hái sau: ? Qua bảng thống kê, em có nhận xét ntn về thể loại thơ đợc sử dụng, nội dung biểu hiện cña c¸c bµi th¬? ->+ RÊt phong phó vÒ thÓ lo¹i: Cã c¶ thÓ th¬ cò vµ thÓ th¬ míi. + VÒ néi dung: - Bµy tá ý chÝ, tinh thÇn cm - Bộc lộ tâm sự, thái độ, tình cảm LuyÖn tËp: Gv híng dÉn hs lµm bµi tËp 1.Sù kh¸c biÖt næi bËt vÒ h×nh thøc nghÖ thuËt gi÷a c¸c v¨n b¶n th¬ trong c¸c bµi 15,16 vµ bài 18, 19 đợc thể hiện ở: + ThÓ lo¹i + C¸ch biÓu hiÖn néi dung ý nghÜa. Hs lµm bµi tËp, tr×nh bµy- Gv nhËn xÐt vµ chuÈn kiÕn thøc b»ng b¶ng sau: B¶ng thèng kª sù kh¸c biÖt næi bËt vÒ h×nh thøc nghÖ thuËt gi÷a c¸c v¨n b¶n th¬ trong c¸c bµi 15,16 vµ bµi 18, 19 Bµi 15 – 16 Phan Béi Ch©u -Thơ cũ (cổ điển) hạn định số câu, Phan Ch©u Trinh sè ch÷, niªm luËt chÆt chÏ, gß bã. Vµo nhµ ngôc Qu¶ng T¶n §µ §êng luËt, thÓ th¬ d©n téc, song.

(95) §«ng c¶m t¸c Đập đá ở Côn Lôn Muèn lµm th»ng Cuéi Hai ch÷ níc nhµ.. TrÇn TuÊn Kh¶i => C¸c nhµ Nho tinh th«ng H¸n häc.. thÊt lôc b¸t. - C¶m xóc cò, t duy cò c¸i …. c¸ nhân cha đợc đề cao và biểu hiện trùc tiÕp. - C¶m xóc míi, t duy míi, c¸i ….. c¸ nh©n trùc tiÕp phãng kho¸ng, tù do.. Bµi 18 – 19. Nhí rõng Ông đồ Quª h¬ng Khi con tu hó. - ThÕ L÷ - Thơ mới: Thể thơ tự do, đổi mới - Vò §×nh Liªn. vÇn ®iÖu. - TÕ Hanh. - Lêi th¬ tù nhiªn b×nh dÞ gi¶m tÝnh => Nh÷ng tri thøc míi mÎ c«ng thøc, íc lÖ. chÞu ¶nh hëng v¨n ho¸ VÉn sö dông thÓ th¬ truyÒn thèng ph¬ng T©y (Ph¸p). nhng đổi mới cảm xúc, t duy. 2. Nh÷ng c©u, nh÷ng ®o¹n mµ em yªu thÝch, gi¶i thÝch lµm râ lÝ do. Häc sinh lµm bµi. Gi¸o viªn nhËn xÐt ng¾n gän. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung toµn bµi. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp sau: Nh÷ng ®iÓm chung c¬ b¶n cña c¸c bµi th¬: Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c Đập đá ở Côn Lôn. Ng¾m tr¨ng. Đi đờng. *§Þnh híng: - §Òu lµ th¬ viÕt vÒ c¶nh sèng ngôc tï, t¨m tèi, cùc khæ cña ngêi tï viÕt trong ngôc. - Tác giả đều là những chiến sĩ yêu nớc CM lão thành, nổi tiếng đồng thời là những nhà Nho tinh th«ng H¸n häc. - ThÓ hiÖn khÝ ph¸ch hiªn ngang, tinh thÇn bÊt khuÊt kiªn cêng cña ngêi CM. - Sẵn sàng chấp nhận, khinh thờng mọi gian khổ, hiểm nguy của cuộc sống tù đày. - Gi÷ v÷ng phong th¸i b×nh tÜnh, ung dung. - Khao kh¸t tù do, tinh thÇn l¹c quan CM. Nhng những điểm chung ấy lại đợc biểu hiện trong từng bài thơ theo cách riêng, tạo nên sự xúc động, hấp dẫn riêng của từng bài. D. Rót kinh nghiÖm:.

(96) TiÕt 126.. «n tËp ch¬ng tr×nh tiÕng viÖt häc kú II.. A. Môc tiªu bµi häc; Ôn tập các kiến thức đã học ở học kỳ II lớp 8. RÌn luyÖn c¸c kü n¨ng sö dông tiÕng viÖt trong nãi, viÕt. B. Chuẩn bị: Giáo viên hệ thống sử dụng kiểu câu đã học. Học sinh: hành động nói và trật tự từ. C. TiÕn tr×nh: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. ? Yªu cÇu môc 1 sgk.. ? ChuyÓn c©u b thµnh c©u nghi vÊn.. ? Nªu yªu cÇu môc 3 sgk.. Néi dung ghi b¶ng. I. ¤n tËp vÒ c¸c kiÓu c©u. 1/ a. Vî t«i kh«ng ¸c, nhng thÞ khæ qu¸ råi. -> Trần thuật ghép, vế trớc dạng phủ định. b. C¸i b¶n tÝnh tèt …… lÊp mÊt. -> Trần thuật đơn. c. T«i biÕt vËy, nªn t«i chØ buån. -> Trần thuật ghép, vế sau dạng phủ định. 2/ ChuyÓn c©u. - LiÖu c¸i b¶n tÝnh tèt cña ngêi ta cã bÞ nh÷ng nçi lo l¾ng, buån ®au, Ých kû che lÊp mÊt kh«ng. 3/ §Æt c©u. a. A. Th¸ng nµy cËu cã bÞ ®iÓm kÐm nµo kh«ng? B. BÞ x¬i hai con 3. A. Buån ¬i lµ buån! b. A. Sao t¬i cêi thÕ? B. Tí vui qu¸! §ç råi! c. A. CËu thÊy cuèn s¸ch tí cho mîn cã hay kh«ng? B. Hay l¾m! d. A. CËu thÊy buæi chiÒu thÕ nµo?.

(97) B. §Ñp thËt! a. C¸c c©u trÇn thuËt . - T«i bËt cêi b¶o l·o. - Cô cßn khoÎ l¾m, cha chÕt d©u mµ sî. ? Trong nh÷ng c©u trªn c©u nµo lµ 4 c©u - Kh«ng, «ng gi¸o ¹! TT, cÇu khiÕn, nghi vÊn. b. C¸c c©u nghi vÊn. - Sao cô lo xa qu¸ thÕ? - Tội gì bây giờ chịn đói mà tiền để lại? - Ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mà lo liệu? ? Câu nào dùng để hỏi. -> dùng để hỏi. c. C©u cÇu khiÕn. - Cụ cứ để tiền dấy mà ăn, lúc chết hãy hay! -> Sao cô lo xa qu¸ thÕ? -> Béc lé c¶m xóc th«ng c¶m cña «ng gi¸o. - Téi g× ….. l¹i? -> Gi¶i thÝch khuyªn L·o H¹c tõ bá c¸i viÖc lo xa. II. Hành động nói. 1/ Hãy xác định hành động nói của các câu đã ? C©u nµo trong c¸c c©u nghi vÊn trªn có chức năng khác, đó là chức năng gì. cho theo bảng. Hành động kể Hành động bộc lộ cảm xúc Hành động nhận định. Hành động đề nghị. Hành động giải thích. Hành động phủ định bác bỏ. 1. T«i bËt cêi b¶o l·o. Hành động hỏi. 2. Sao cù lo xa qu¸ thÕ? 3. Cô cßn khoÎ l¾m ….. sî!. 4. Cứ để tiền …. hay! 5. Téi g× b©y giê …. l¹i? 6. Kh«ng! «ng gi¸o ¹! 7. ¡n m·i …… liÖu? 1. TrÇn thuËt. Hành động kể Dïng trùc tiÕp. 2. Nghi vÊn. Hành động bộc lộ cảm xúc Dïng gi¸n tiÕp. 3. C¶m th¸n. Hành động nhận định. Dïng trùc tiÕp. 4.CÇu khiÕn. Hành động đề nghị. Dïng trùc tiÕp. 5. Nghi vÊn. Hành động giải thích. Dïng gi¸n tiÕp. 6. Phủ định. Hành động phủ định bác bỏ. Dïng trùc tiÕp. 7. Nghi vÊn. Hành động hỏi. Dïng trùc tiÕp. ? Cam kÕt kh«ng tham gia c¸c ho¹t động tiêu cực nh đua xe.. ? Gi¶i thÝch lÝ do s¾p xÕp trËt tù cña c¸c bé phËn c©u in ®Ëm nèi tiÕp nhau trong ®o¹n v¨n.. 3/ §Æt c©u. + Hành động cam kết (hứa hẹn) kiểu câu trần thuËt dïng trùc tiÕp. - Em cam kÕt kh«ng ®ua xe tr¸i phÐp. + Hành động hứa, kiểu câu TT dùng trực tiếp. - Em hứa sẽ đi học đúng giờ. III. Lùa chän trËt tù tõ trong c©u 1/ 132. - Sø gi¶ võa kinh ng¹c ….. t©u vua. -> Theo tr×nh tù diÔn biÕn t©m tr¹ng kinh ng¹c – mõng rì.. Cñng cè: Gi¸o viªn nhÊn m¹nh kiÕn thøc trung t©m. Híng dÉn: ¤n tËp chuÈn bÞ kiÓm tra mét tiÕt. D. Rót kinh nghiÖm:.

(98) TiÕt 127.. v¨n b¶n têng tr×nh.. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Hiểu đợc những trờng hợp cần viết văn bản tờng trình, những đặc điểm của loại văn bản này và biết cách viết văn bản tờng trình đúng qui cách. Rèn kỹ năng phân biệt văn bản tờng trình với các loại đơn từ đề nghị (kiến nghị) báo cáo đã học và thông báo. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn su tÇm vµ ph©n tÝch c¸c v¨n b¶n mÉu. Học sinh học bài, đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. ? Chúng ta đã học các loại văn bản đơn từ, đề nghị, báo cáo đó là những văn bản thuộc kiểu lo¹i v¨n b¶n g×. - V¨n b¶n ®iÒu hµnh, hµnh chÝnh c«ng vô. ? Mục đích của từng loại văn bản đó là gì. ? §äc v¨n b¶n 1, 2 sgk. ? Ai viết văn bản đó? Ngời viết có vai trò gì? ? Ai lµ ngêi nhËn v¨n b¶n? Ngêi nhËn cã vai trß g×? - Học sinh viết, cả 2 đều liên quan đến vụ việc ngêi g©y ra vô viÖc, ngêi lµ n¹n nh©n. - Ngêi nhËn gi¸o viªn bé m«n, hiÖu trëng vµ ngêi cã thÈm quyÒn, cã tr¸ch nhiÖm. ? Néi dung têng tr×nh vÒ viÖc g×. ? V× sao ph¶i viÕt têng tr×nh. - V× ngêi nhËn cha hiÓu râ néi dung vµ b¶n chÊt vô viÖc nªn cha thÓ kÕt luËn vµ cã c¸ch thøc gi¶i quyÕt. ? Nhận xét về thái độ của ngời viết.. I. §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n têng tr×nh.. ? NhËn xÐt vÒ thÓ thøc tr×nh bµy.. -> Thái độ khiêm tốn, trung thực, khách quan lêi v¨n râ rµng, m¹ch l¹c, tõ ng÷ chuẩn xác, giọng văn bình tĩnh đúng mùc. -> ThÓ thøc: - Tªn hiÖu níc. - Tªn v¨n b¶n. - N¬i göi. - Ngêi viÕt. - Néi dung sù viÖc, lêi cam ®oan – kÝ tªn. II. C¸ch lµm v¨n b¶n têng tr×nh. 1/ T×nh huèng cÇn ph¶i viÕt v¨n b¶n têng tr×nh. + T×nh huèng a, b. - §Ó ngêi cã tr¸ch nhiÖm hiÓu râ thùc chất vấn đề, để có kết luận, hình thức kỷ luật thoả đáng.. ? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n têng tr×nh. ? §äc t×nh huèng trong sgk. ? Nh÷ng t×nh huèng nµo nhÊt thiÕt ph¶i viÕt v¨n b¶n têng tr×nh. ? V× sao. ? T×nh huèng nµo kh«ng cÇn viÕt v¨n b¶n? V× sao?. - Néi dung: Nép chËm bµi. Mất xe đạp..

(99) Nh vËy kh«ng ph¶i bÊt kú sù viÖc nµo s¶y ra còng ph¶i viÕt v¨n b¶n têng tr×nh. CÇn x©y dựng rõ sự việc để viết nhằm mục đích gì. ? ThÓ thøc më ®Çu v¨n b¶n têng tr×nh cÇn cã môc nµo.. + T×nh huèng c. - ChØ cÇn tù nh¾c nhë nhau hoÆc phª b×nh nhÑ nhµng trong tiÕt sinh ho¹t. + T×nh huèng d kh«ng cÇn viÕt v¨n b¶n têng tr×nh.. 2/ C¸ch lµm v¨n b¶n têng tr×nh. a. Më ®Çu. - Quèc hiÖu, tiªu ng÷. - §Þa ®iÓm, thêi gian lµm têng tr×nh. - Tªn v¨n b¶n. - Ngêi (c¬ quan) nhËn. b. Néi dung. c. KÕt thóc. * Ghi nhí sgk. 3/ Lu ý sgk/ 136.. ? Nội dung cần đảm bảo những gì. ? KÕt thóc v¨n b¶n nh thÕ nµo. ? §äc ghi nhí sgk. ? Lu ý g× khi lµm v¨n b¶n têng tr×nh.. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi. Híng dÉn: Häc bµi, lµm bµi tËp cßn l¹i. D. Rót kinh nghiÖm: TiÕt 128.. luyÖn tËp lµm v¨n b¶n têng tr×nh. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh ôn tập lại những kiến thức về văn bản tờng trình; mục đích, yêu cầu, cÊu t¹o cña mét v¨n b¶n têng tr×nh, n©ng cao n¨ng lùc viÕt. Rèn kỹ năng nhận biết tình huống cần viết văn bản, viết đợc một văn bản tờng trình đúng qui cách. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn mét sè t×nh huèng vµ mÉu v¨n b¶n. Học sinh đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra kÕt hîp trong bµi. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. I. ¤n tËp lÝ thuyÕt Mục đích của văn bản tờng trình là gì. ? V¨n b¶n têng tr×nh vµ v¨n b¶n b¸o c¸o cã g× gièng vµ kh¸c nhau. ? Nªu bè côc phæ biÕn cña v¨n b¶n têng tr×nh? Nh÷ng môc nµo kh«ng thÓ thiÕu trong v¨n b¶n nµy? PhÇn néi dung tr×nh bµy nh thÕ nµo. YÕu tè Mục đích.. V¨n b¶n têng tr×nh Trình bày thiệt hại hay mức độ tr¸ch nhiÑm cña ngêi viÕt trong c¸c sù viÖc x¶y ra g©y hËu qu¶ cÇn ph¶i xem xÐt.. V¨n b¶n b¸o c¸o - C«ng viÖc, c«ng t¸c trong một thống nhất định, kết qủa, bài học để sơ kết, tổng kÕt tríc cÊp trªn, néi dung..

(100) Ngêi viÕt.. - Tham gia hoÆc chøng kiÕn vô viÖc c¸ nh©n tËp thÓ.. Ngêi nhËn.. - CÊp trªn (thÇy, c«) c¬ quan nhµ níc. Phæ biÕn theo mÉu.. Bè côc.. - Ngêi tham gia, ngêi phô tr¸ch c«ng viÖc, tæ chøc, tËp thÓ. - CÊp trªn (thÇy c«) c¬ quan nhµ níc. Phæ biÕn theo mÉu.. ? Nh÷ng môc nµo kh«ng thÓ thiÕu trong - Quèc hiÖu. v¨n b¶n têng tr×nh. - Tªn v¨n b¶n. - Thời gian, địa điểm. - N¬i nhËn, ngêi nhËn. - Néi dung. - Ký tªn. ? PhÇn néi dung têng tr×nh nh thÕ nµo. * PhÇn néi dung: Tr×nh bµy cô thÓ, kh¸ch quan, chÝnh x¸c diÔn biÕn vµ kÕt qu¶ sù viÖc, mức độ trách nhiệm, ngời chịu trách nhiệm, những đề nghị (nếu có). II. LuyÖn tËp. 1/ Bµi tËp 1/ 137. ? ChØ ra nh÷ng chç sai trong viÖc, sö - Cả 3 trờng hợp a, b, c đều không phải viết tdụng văn bản ở các tình huống trong êng tr×nh v×. sgk. - Víi a cÇn viÕt kiÓm ®iÓm. - Víi b cÇn viÕt th«ng b¸o. Ngêi viÕt cha nhËn râ t×nh huèng nh thÕ - Víi c cÇn viÕt b¸o c¸o. nµo cÇn viÕt v¨n b¶n têng tr×nh, cha ph©n biệt đợc mục đích viết văn bản: Tờng tr×nh, b¸o c¸o, th«ng b¸o. ? H·y nªu 2 t×nh huèng thêng gÆp trong 2/ Bµi tËp 2. - Tr×nh bµy víi c«ng an vÒ vô va ch¹m xe m¸y cuéc sèng mµ em cho lµ ph¶i lµm v¨n mµ em chøng kiÕn. b¶n têng tr×nh. - Lí do nghỉ học đột xuất mà không viết giấy xin phÐp. Bµi 3. ? H·y lµm mét v¨n b¶n cô thÓ. Häc sinh lµm. Gi¸o viªn nhËn xÐt – uèn n¾n. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi. Híng dÉn: Lµm bµi tËp, hoµn chØnh bµi 3. D. Rót kinh nghiÖm:. TuÇn 33. Ngµy so¹n:. D¹y:.

(101) TiÕt 129.. tr¶ bµi kiÓm tra v¨n.. A. Môc tiªu bµi häc. Củng cố lại một lần nữa về các văn bản đã học, tiếp tục củng cố kiến thức về các kiểu câu, các kiểu hành động nói và lựa chọn trật tự trong câu. RÌn kü n¨ng tù nhËn xÐt vµ ch÷a bµi lµm cña b¶n th©n theo sù híng dÉn cña gi¸o viªn. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn chÊm bµi, nhËn xÐt. Häc sinh «n bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra tù ch÷a cña häc sinh. Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. §¸p ¸n + biÓu ®iÓm tiÕt 113 tuÇn 29.. I. NhËn xÐt chung. * ¦u ®iÓm. - H×nh thøc:Tr×nh bµy s¹ch sÏ, khoa häc, râ rµng, ít mắc lỗi chính tả, nội dung, diễn đạt. - Nội dung: Bài làm đảm bảo ý cơ bản. * Nhîc ®iÓm. Mét sè em cßn tÈy xo¸, ch÷ viÕt xÊu, cÈu th¶. II. Ch÷a lçi.. 1/ Lu ý kh«ng tÈy xo¸ phÇn tr¾c nghiÖm. 2/ Tù luËn. III. §äc tr×nh bµy ®o¹n v¨n kh¸. Lçi chÝnh t¶: d – r; x – s; ch – tr. 1. Bµi em TuyÕn. 2. Bµi em Hïng. Gi¸o viªn gäi häc sinh t×m u, nhîc ®iÓm. Chốt lại ở những điểm tốt để học sinh häc tËp. - Đọc bài cha tốt để học sinh rút kinh nghiÖm.. IV. Häc sinh tù ch÷a bµi. Học sinh trao đổi bài cho nhau. Tù t×m lçi vµ ch÷a. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t nh¾c nhë rót kinh nghiÖm chung. Híng dÉn: ¤n tËp v¨n häc thÓ lo¹i th¬, truyÖn. D. Rót kinh nghiÖm: TiÕt 130.. kiÓm tra tiÕng viÖt. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Ôn lại kiến thức về các kiểu câu về hành động nói; về hội thoại. Tích hợp với các văn bản đã học. Rèn kĩ năng xây dng các kiểu câu, kĩ năng xác định lợt thoại. B. Chuẩn bị: Giáo viên ra đề biểu điểm. Häc sinh «n bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. §Ò bµi. I. Tr¾c nghiÖm. C©u 1: (2,5®)..

(102) Xác định kiểu câu và hành động nói trong đoạn văn sau. “ Víi vÎ mÆt b¨n kho¨n, c¸i TÝ l¹i bng b¸t khoai ch×a tËn mÆt mÑ.(1). - Nµy u ¨n ®i! (2) §Ó m·i. (3) U cã ¨n th× con míi ¨n (4) U kh«ng ¨n con còng kh«ng muèn ¨n n÷a (5). Nể con, chị Dậu cầm lấy một củ, rồi chị lại đặt xuống chõng. (6) Vẻ nghi ngại hiện ra sắc mÆt, con bÐ hãm hØnh hái mÑ mét c¸ch tha thiÕt (7). - Sáng ngày ngời ta đấm u có đau lắm không? (8). ChÞ DËu khÏ g¹t níc m¾t (9). - Kh«ng ®au con ¹! (10)” C©u 2: (1®). Nối cột bên trái với cột bên phải để có đợc nhận định đúng về chức năng chính của từng kiÓu c©u. KiÓu c©u Chøc n¨ng chÝnh 1. TrÇn thuËt. a. Dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của 2. C¶m th¸n. ngêi nãi. 3. Nghi vÊn. 4. CÇukhiÕn. Cñng cè: Gi¸o viªn thu bµi, nhËn xÐt giê kiÓm tra. Híng dÉn: Häc «n tËp. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 131.. tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 7.. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh củng cố lại những kiến thức và kĩ năng đã học về các phép lập luận, chứng minh, giải thích về cách sử dụng từ ngữ, đặt câu và đặc biệt về cách đa các yếu tố biÓu c¶m, tù sù vµ miªu t¶ vµo bµi v¨n nghÞ kuËn. RÌn kü n¨ng ®a c¸c yÕu tè biÓu c¶m, tù sù vµ miªu t¶ vµo bµi v¨n nghÞ luËn. B. ChuÈn bÞ: Mét sè bµi, ®o¹n kh¸c, mét sè lçi tiªu biÓu. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Đề bài: Tục ngữ có câu: “Lá lành đùm lá rách”. Em hiÓu c©u tôc ng÷ nµy nh thÕ nµo? Dµn ý néi dung. 1/ MB: - Dẫn dắt vào vấn đề. - Nêu nội dung vấn đề. 2/ TB: a. NghÜa ®en: ChiÕc l¸ cßn nguyªn vÑn bao bäc, che chë cho chiÕc l¸ óa, r¸ch. NghÜa bãng: L¸ lµnh chØ con ngêi h¹nh phóc, sung síng, vui vÎ. L¸ r¸ch chØ con ngêi bÊt h¹nh, nghÌo. Đùm: che chở, giúp đỡ đùm bọc, yêu thơng. Nghĩa cả câu: Con ngời cần yêu thơng, giúp đỡ nhau lúc hoạn nạn không. b.T¹i sao? - §¹o lÝ cña con ngêi. - Thớc đo phẩm cách đạo đức. - Mèi quan hÖ rµng buéc trong x· héi..

(103) c. Lµm nh thÕ nµo? - Giúp đỡ dới nhiều hình thức bằng tấm lòng hảo tâm. 3/ Kết bài: ý nghĩa khẳng định câu tục ngữ. H×nh thøc bµi lµm. - Đủ bố cục 3 phần: MB, TB, KB: Phần thân bài đủ các ý nêu trên. Trình bày sạch, đúng chính tả, ngữ pháp. áp dụng đúng lập luận, giải thÝch. * BiÓu ®iÓm: Nh tiÕt 123, 124 tuÇn 31. * NhËn xÐt. + Ưu điếm: Diễn đạt tơng đối lu loát, tình bày sạch sẽ, ít mắc lỗi chính tả, ngữ pháp, dùng từ, đặt câu. Đảm bảo nội dung, hình thức bố cục 3 phần. + Nhợc điểm: Diễn đạt tối ý, lủng củng, chữ xấu, mắc nhiều lỗi chính tả, bài viết lan man. Nội dung sơ sài, bố cục cha đầy đủ. Ch÷a lçi, tr¶ bµi. Giáo viên nhận xét, đọc một số bài khá. Häc sinh tù nhËn xÐt, rót kinh nghiÖm. Trao đổi bài, tự sửa lỗi. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¾c s©u ph¬ng ph¸p lµm bµi. Hớng dẫn: Học, đọc sgk, chuẩn bị bài tiếp theo. D. Rót kinh nghiÖm:. TuÇn häc thø 37. TiÕt 137.

(104) v¨n b¶n th«ng b¸o. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh hiểu những tình huống cần viết văn bản thông báo, đặc điểm của văn bản thông báo và biết cách làm văn bản thông báo đúng qui cách. RÌn kü n¨ng nhËn diÖn v¨n b¶n th«ng b¸o so víi v¨n b¶n th«ng ….. têng tr×nh, b¸o cáo, bớc đầu viết văn bản thông báo đơn giản đúng qui cách. B. ChuÈn bÞ: Su tÇm mét sè v¨n b¶n th«ng b¸o. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nªu thÓ thøc tr×nh bµy v¨n b¶n têng tr×nh? Trong t×nh huèng nµo dïng v¨n b¶n têng tr×nh? Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. ? Học sinh đọc sgk. ? Trong v¨n b¶n trªn ai lµ ngêi viÕt thông báo? Ai là đối tợng thông báo. ? Thông báo nhằm mục đích gì.. I. §Æc ®iÓm v¨n b¶n th«ng b¸o. - Cơ quan nhà nớc, lãnh đạo, cấp trên. - C¬ quan tæ chøc nhµ níc kh¸c, ®oµn thÓ tæ chøc chÝnh trÞ x· héi muèn phæ biÕn. - Nh»m phæ biÕn t×nh h×nh, chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch míi. - Néi dung: Chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch míi.. ? Néi dung chÝnh trong c¸c th«ng b¸o Êy lµ g×. ? NhËn xÐt vÒ h×nh thøc tr×nh bµy th«ng b¸o. - Ng¾n gän, râ rµng, s¹ch sÏ. Gi¸o viªn nhËn xÐt. ? §äc ghi nhí ®iÓm 1, 2/ 43. ? T×nh huèng nµo cÇn viÕt v¨n b¶n th«ng b¸o.. ? §äc v¨n b¶n sgk. ? Gãc tr¸i cÇn cã môc nµo. ? Tªn v¨n b¶n th«ng b¸o nh thÕ nµo. ? Néi dung v¨n b¶n th«ng b¸o ghi nh thÕ nµo. ? Sau phÇn néi dung lµ phÇn g×. ? Gãc tr¸i cuèi cïng ghi ®iÒu g×. ? CÇn lu ý ®iÒu g× ghi v¨n b¶n th«ng b¸o.. II. C¸ch lµm v¨n b¶n th«ng b¸o. 1/ T×nh huèng cÇn lµm v¨n b¶n th«ng b¸o. - T×nh huèng a: CÇn viÕt v¨n b¶n têng tr×nh víi c¬ quan c«ng an. - T×nh huèng b: Ph¶i viÕt th«ng b¸o. - tính huống c: Có thể viết thông báo. Với các đại biÓu, kh¸ch th× cÇn viÕt giÊy mêi. 2/ C¸ch lµm v¨n b¶n th«ng b¸o. - Tên cơ quan chủ quản và đơn vị trực thuộc (UBND huyÖn, x· …). - Quèc hiÖu. - Tªn v¨n b¶n th«ng b¸o vÒ viÖc. - Néi dung th«ng b¸o. - Hä tªn, chøc vô vµ ch÷ ký cña ngêi cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o. - N¬i nhËn th«ng b¸o. 3/ Lu ý. - Lời văn thông báo cần rõ ràng chính xác để tránh ngời đọc hiểu lầm. - Trình bày thông báo theo đúng mẫu chuẩn. - Thông báo cần gửi đến tay ngời kịp thời. * LuyÖn tËp. Bµi 1. - CÇn th«ng b¸o. - CÇn b¸o c¸o. - CÇn th«ng b¸o..

(105) ? Nªu yªu cÇu bµi tËp Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn: Häc, luyÖn tËp c¸ch ghi v¨n b¶n th«ng b¸o. D. Rót kinh nghiÖm:. Ngµy so¹n: D¹y:. «n tËp phÇn v¨n (tiÕp).. A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh củng cố hệ thống hoá kiến thức văn học của cụm văn bản nghị luận đợc học ở lớp 8, nhằm làm cho các em nắm chắc hơn đặc trng thể loại, đồng thời thấy đợc nét riêng độc đáo về nội dung t tởng và giá trị nghệ thuật của mỗi văn bản. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chuÈn bÞ bµi. Bµi míi. C©u 1: B¶ng thèng kª. V¨n T¸c gi¶ ThÓ Gi¸ trÞ néi dung Gi¸ trÞ nghÖ thuËt. b¶n lo¹i ChiÕu Lý C«ng NghÞ - Ph¶n ¸nh kh¸t väng cña – kÕt cÊu chÆt chÏ, lËp luËn luËn dời đô UÈn nhân dân về một đất nớc độc giàu sức thuyết phục. trung đại lập thống nhất đồng thời (1010). 974 – 1028. ph¶n ¸nh ý trÝ tù cêng cña dân tộc ĐạiViệt đang trên đà lín m¹nh HÞch tíng sÜ.. Níc §¹i ViÖt ta.. TrÇn Quèc TuÊn 1231 – 1300. NguyÔn Tr·i 1380 – 1442.. - Tinh thÇn yªu níc nång NghÞ nµn cña d©n téc chèng luËn trung đại Nguyên Mông.. NghÞ - ý thøc d©n téc vµ chñ luËn trung đại quyền đã phát triển tới tình. độ cao. - LËp luËn chÆt chÏ, lÝ lÏ ®anh thÐp …. - LËp luËn chÆt chÏ, chøng cí hïng hån, x¸c thùc, hµm sóc.. Bµn luËn vÒ phÐp häc.. NguyÔn ThiÕp 1723 – 1804.. NghÞ - Quan niÖm tiÕn bé cña t¸c luËn trung đại giả về mục đích và tác dụng. - LËp luËn chÆt chÏ, chøng cí râ rµng …. ThuÕ m¸u.. NguyÔn ¸i Quèc. 1890 – 1969. NghÞ luËn hiện đại. NghÖ thuËt trµo phóng s¾c s¶o vµ hiện đại …... cña viÖc häc tËp …. Bé mÆt gi¶ nh©n gi¶ nghÜa, thñ ®o¹n tµn b¹o cña thùc d©n Ph¸p trong viÖc …..

(106) §i bé ngao du.. Ru – x« NghÞ NghÞ luËn níc 1712 – ngoµi 1778. (Ph¸p).. - §i bé lîi Ých nhiÒu mÆt …. - LÝ lÏ dÉn chøng rót ngay tõ kh¸i niÖm ….. C©u 2: ThÕ nµo lµ v¨n nghÞ luËn? Lµ kiÓu v¨n b¶n nªu râ nh÷ng luËn ®iÓm, råi b»ng nh÷ng luËn cø luËn chøng lµm s¸ng tá luËn ®iÓm Êy mét c¸ch thuyÕt phôc, cèt lâi cña nghÞ luËn lµ ý kiÕn luËn ®iÓm, lÝ lÏ dÉn chøng vµ lËp luËn. ? Nghị luận trung đại có gì đặc biệt so với nghị luận hiện đại. Nghị luận trung đại Nghị luận hiện đại - V¨n sö triÕt bÊt ph©n. - Không có những đặc điểm trên. - Khu«n vµo nh÷ng thÓ lo¹i riªng; chiÕu; - Sử dụng những thể loại văn xuôi hiện đại: hÞch; c¸o; tÊu …. víi kÕt cÊu bè côc riªng. tiÓu thuyÕt. - In đậm tơng quan của con ngời trung đại t tëng mÖnh trêi, thÇn, t©m trÝ sïng cæ. - C¸ch viÕt gi¶n dÞ, c©u v¨n gÇn lêi nãi thêng, - Dùng nhiều điển tích, điển cố, hình ảnh - gắn với đời sống thực. íc lÖ, c©u v¨n biÒn ngÉu Câu 3: Chứng minh các văn bản nghị luận trên đều viết có lí do, có tình, có chứng cớ nên đều có sức thuyết phục. - Có lí: Luận điểm, ý kiến xác thực, vững chắc, lập luận chặt chẽ, đó là cái gốc là xơng sống cña bµi v¨n nghÞ luËn. - Có tình: Tình cảm, cảm xúc, nhiệt huyết, niềm tin vào lí lẽ phải vào vấn đề luận điểm của m×nh nªu ra. - Chứng cứ: Dẫn chứng sự thật hiển nhiên để khẳng định luận điểm. * Ba yÕu tè trªn kh«ng thÓ thiÕu vµ kÕt hîp chÆt chÏ, nhuÇn nhuyÔn víi nhau trong v¨n nghÞ luËn. T¹o nªn gi¸ trÞ thuyÕt phôc, søc hÊp dÉn riªng cña kiÓu v¨n b¶n nµy. C©u 4: Nh÷ng nÐt gièng nhau vµ kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ néi dung t tëng vµ h×nh thøc thÓ lo¹i cña 3 v¨n b¶n bµi 22, 23, 24. * §iÓm chung. - ý thức độc lập dân tộc chủ quyền đất nớc. - Tinh thÇn d©n téc s©u s¾c, lßng yªu níc nång nµn. * Chung vÒ h×nh thøc thÓ lo¹i. - Văn bản nghị luận trung đại. KÕt hîp lÝ – t×nh, chøng cí dåi dµo, ®Çy søc thuyÕt phôc. * Riªng vÒ néi dung t tëng. - Chiếu dời đô: ý chí tự cờng quốc gia thể hiện chủ trơng dời đô. - HÞch tíng sÜ: Tinh thÇn bÊt khuÊt, quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng giÆc Nguyªn M«ng lµ hµo khÝ §«ng A s«i sùc. - Nớc ĐạiViệt ta: ý thức so sánh đầy tự hào về một nớc Đại Việt độc lập. * Riªng vÒ h×nh thøc thÓ lo¹i: ChiÕu, hÞch, c¸o. Câu 5: Tại sao Bình Ngô Đại Cáo đợc coi là bản tuyên ngôn độc lập. - Khẳng định dứt khoát chân lí: Việt Nam là một nớc độc lập dân tộc chủ quyền. - Là t tởng cốt lõi của bản tuyên ngôn độc lập do Hồ ChủTịch (1945) thể hiện. - So s¸nh: Nam Quèc S¬n Hµ - B×nh Ng« §¹i C¸o. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê «n tËp. Híng dÉn: So¹n phÇn cßn l¹i. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 134.. tæng kÕt phÇn v¨n (tiÕp)..

(107) Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Cñng cè hÖ thèng l¹i kiÕn thøc v¨n häc ë phÇn c¸c t¸c phÈm v¨n häc níc ngoµi vµ c¸c v¨n b¶n nhËt dông, gióp c¸c em n¾m v÷ng h¬n néi dung vµ nghÖ thuËt cña c¸c v¨n b¶n. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Häc sinh tr¶ lêi c©u hái. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. A.V¨n häc níc ngoµi. 1/ B¶ng hÖ thèng. a. C« bÐ b¸n diªm. ? Hệ thống văn bản nớc ngoài đã học. An®ecxen – cæ tÝch §an M¹ch. ? Tr×nh bµy néi dung nghÖ thuËt, thÓ b. §¸nh nhau víi cèi xay giã. loại, tác giả, tác phẩm đó theo mẫu Xecvantex – tiÓu thuyÕt T©y Ban Nha. thèng kª. c. ChiÕc l¸ cuèi cïng. Häc sinh tù lµm. Ohenri – truyªn ng¾n hiÖn thùc. Gi¸o viªn nhËn xÐt – uèn n¾n. d. §i bé ngao du. Ru –xô - tiểu thuyết luậm đề. e. ¤ng Giuèc ®anh. Molie – Hµi kÞch Ph¸p. B. V¨n b¶n nhËt dông. ? Nêu các văn bản nhật dụng ta đã học. * Thông tin về ngày trái đất năm 2000. ? T¸c gi¶. - Theo tµi liÖu cña së KHCNHN. * ¤n dÞch thuèc l¸. NguyÔn Kh¾c ViÖn. * Bµi to¸n d©n sè. Th¸i An b¸o GDT§ sè 28/ 1995. Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn: Häc bµi theo «n tËp. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 135 – 136.. kiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m.. Ngµy so¹n: D¹y: A.Môc tiªu bµi häc. Nhằm đánh giá kỹ năng vận dụng linh hoạt theo hớng tích hợp các kiến thức và kỹ n¨ng cña c¶ 3 phÇn: V¨n – tiÕng viÖt – tËp lµm v¨n cña m«n ng÷ v¨n. N¨ng lùc vËn dông c¸c ph¬ng thøc tù sù kÕt hîp víi miªu t¶, biÓu c¶m, ph¬ng thøc thuyÕt minh vµ lËp luËn trong mét bµi v¨n (v¨n thuyÕt minh vµ v¨n nghÞ luËn) cïng kü n¨ng tập làm văn để tạo lập văn bản. B. Chuẩn bị: Giáo viên ra đề + biểu chấm. Häc sinh «n bµi, chuÈn bÞ kiÓm tra. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. Gi¸o viªn qu¸n triÖt yªu cÇu bµi lµm. §Ò bµi..

(108) I. Trắc nghiệm: Đọc kỹ phần trích và trả lời câu hỏi bằng cách khoanh tròn chữ cái đứng đầu câu trả lời đúng nhất. “Ngày hôm sau ồn ào trên bến đò. …….. Nghe chÊt muèi thÊm dÇn trong thí vá”. C©u 1: Ai lµ t¸c gi¶ ®o¹n th¬ trªn? Tªn bµi th¬ lµ g×? A. TÕ Hanh – Quª h¬ng. C. Tè H÷u – Khi con tu hó. B. Vũ Đình Liên - Ông đồ. D. ThÕ L÷ - Nhí rõng. Câu 2: Bài thơ đợc viết theo thể thơ nào? A. Thất ngôn bát cú đờng luật. C. Th¬ míi 8 ch÷. B. Lôc b¸t. D. Song thÊt lôc b¸t. C©u 3: Chñ thÓ tr÷ t×nh trong ®o¹n trÝch lµ ai? A. T¸c gi¶. B. Ngêi d©n chµi. C. ChiÕc thuyÒn. D. T¸c gi¶ vµ d©n chµi Câu 4: Trong đoạn tác giả sử dụng phơng thức biểu đạt chính nào? A. Miªu t¶. B. BiÓu c¶m. C. Tù sù. D. LËp luËn. C©u 5: Néi dung chÝnh cña ®o¹n trÝch lµ g×? A. Thuyền cá nghỉ ngơi sau một ngày lao động vất vả gian lao. B. Dân làng chài nóng lòng chờ đợi thuyền đánh cá trở về bến. C. Niềm phấn khởi trớc thành quả lao động của ngời dân chài khi thuyền cá về. D. Sù biÕt ¬n thÇn linh, biÓn c¶ cña ngêi d©n chµi. C©u 6: Hai c©u th¬: “D©n chµi líi lµn da ….. xa x¨m” thÓ hiÖn ®iÒu g×? A. Sù g¾n bã m¸u thÞt gi÷a d©n hµi vµ biÓn kh¬i. B. VÞ mÆn mßi cña biÓn kh¬i. C. Ngêi d©n chµi khoÎ m¹nh, kiªn cêng. D. Ngêi d©n chµi ®Çy vÞ mÆn. Câu 7: Hình ảnh ngời dân chài đợc thể hiện nh thế nào? A. Ch©n thùc, hµo hïng. C. L·ng m¹n, hïng tr¸ng. B. Hïng tr¸ng, k× vÜ. D. Ch©n thùc, l·ng m¹n. C©u 8: Hai c©u th¬: “ChiÕc thuyÒn … thí vá” sö dông biÖn ph¸p tu tõ nµo? A. Èn dô. B. So s¸nh. C. Nh©n ho¸. D. Nãi qu¸. Câu 9: Những từ ngữ nào sau đây thuộc trờng từ vựng “dụng cụ đánh cá”? A. BÕn - c¸ - chÊt muèi. C. Chµi – bÕn – c¸. B. BiÓn – xa x¨m – thí vá. D. ThuyÒn, chµi, líi. Câu 10: Từ nào sau đây không liên quan đến biển cả? A. MÆn mßi B. Chµi líi. C. Ghe thuyÒn. D. V¹m vì. C©u 11: Hai c©u: “Ngµy h«m sau ….. ghe vÒ thuéc kiÓu g×? A. C©u nghi vÊn. C. C©u cÇu khiÕn. B. C©u trÇn thuËt. D. C©u c¶m th¸n. Câu 12: Hai câu trên thuộc hành động nói nào? A. Tr×nh bµy. B. Hái. C. §iÒu khiÓn. D. Béc lé c¶m xóc. II. Tù luËn. H·y giíi thiÖu trêng cña em. §¸p ¸n. I. Tr¾c nghiÖm. C©u 1 - A. C©u 7 - D. C©u 2 - C. C©u 8 - C. C©u 3 - A. C©u 9 - D. C©u 4 - B. C©u 10 -D. C©u 5 - C. C©u 11 - B. C©u 6 - A. C©u 12 - A. II. Tù luËn. * MB (0,5®). * TB: (6đ) Cần nêu đợc các ý cơ bản sau. - Trờng đợc thành lập vào năm. - Cã vÞ trÝ ……. khu«n viªn..

(109) - Trờng đã đào tạo bao thế hệ u tú, xuất sắc .. hoạt động nắm, giữ những cơng vị quan trọng ë nh÷ng c¬ quan, c«ng së nhµ níc ……. - Trêng cã truyÒn thèng …. - §¹t danh hiÖu tiªn tiÕn suÊt x¾c. - Do cã nh÷ng thµnh tÝch nªn nhµ trêng …. - Trờng luôn đi đầu trong các hoạt động …. - C¶ thÇy trß trêng …… hoµn thµnh tèt mäi chØ tiªu … * KB (0,5®). - M¸i trêng ghi dÊu bao kû niÖm cña tuæi Êu th¬ n¬i ch¾p c¸nh cho nh÷ng íc m¬ bay cao, bay xa. - Ngày mai khi đã trởng thành …. Cñng cè: Gi¸o viªn thu bµi – nhËn xÐt giê lµm bµi. Híng dÉn: Häc bµi, chuÈn bÞ bµi tËp tiÕp theo. D. Rót kinh nghiÖm:. TuÇn häc thø 37. TiÕt 137. v¨n b¶n th«ng b¸o. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh hiểu những tình huống cần viết văn bản thông báo, đặc điểm của văn bản thông báo và biết cách làm văn bản thông báo đúng qui cách. RÌn kü n¨ng nhËn diÖn v¨n b¶n th«ng b¸o so víi v¨n b¶n th«ng ….. têng tr×nh, b¸o cáo, bớc đầu viết văn bản thông báo đơn giản đúng qui cách. B. ChuÈn bÞ: Su tÇm mét sè v¨n b¶n th«ng b¸o. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra bµi cò. ? Nªu thÓ thøc tr×nh bµy v¨n b¶n têng tr×nh? Trong t×nh huèng nµo dïng v¨n b¶n têng tr×nh? Bµi míi. Hoạt động của giáo viên- học sinh. Néi dung ghi b¶ng. ? Học sinh đọc sgk. ? Trong v¨n b¶n trªn ai lµ ngêi viÕt thông báo? Ai là đối tợng thông báo. ? Thông báo nhằm mục đích gì.. I. §Æc ®iÓm v¨n b¶n th«ng b¸o. - Cơ quan nhà nớc, lãnh đạo, cấp trên. - C¬ quan tæ chøc nhµ níc kh¸c, ®oµn thÓ tæ chøc chÝnh trÞ x· héi muèn phæ biÕn. - Nh»m phæ biÕn t×nh h×nh, chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch míi. - Néi dung: Chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch míi.. ? Néi dung chÝnh trong c¸c th«ng b¸o Êy lµ g×. ? NhËn xÐt vÒ h×nh thøc tr×nh bµy th«ng b¸o. - Ng¾n gän, râ rµng, s¹ch sÏ. Gi¸o viªn nhËn xÐt. ? §äc ghi nhí ®iÓm 1, 2/ 43. ? T×nh huèng nµo cÇn viÕt v¨n b¶n th«ng b¸o.. II. C¸ch lµm v¨n b¶n th«ng b¸o. 1/ T×nh huèng cÇn lµm v¨n b¶n th«ng b¸o. - T×nh huèng a: CÇn viÕt v¨n b¶n têng tr×nh víi c¬ quan c«ng an. - T×nh huèng b: Ph¶i viÕt th«ng b¸o. - tính huống c: Có thể viết thông báo. Với các đại biÓu, kh¸ch th× cÇn viÕt giÊy mêi. 2/ C¸ch lµm v¨n b¶n th«ng b¸o. - Tên cơ quan chủ quản và đơn vị trực thuộc.

(110) ? §äc v¨n b¶n sgk. ? Gãc tr¸i cÇn cã môc nµo. ? Tªn v¨n b¶n th«ng b¸o nh thÕ nµo. ? Néi dung v¨n b¶n th«ng b¸o ghi nh thÕ nµo. ? Sau phÇn néi dung lµ phÇn g×. ? Gãc tr¸i cuèi cïng ghi ®iÒu g×. ? CÇn lu ý ®iÒu g× ghi v¨n b¶n th«ng b¸o.. (UBND huyÖn, x· …). - Quèc hiÖu. - Tªn v¨n b¶n th«ng b¸o vÒ viÖc. - Néi dung th«ng b¸o. - Hä tªn, chøc vô vµ ch÷ ký cña ngêi cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o. - N¬i nhËn th«ng b¸o. 3/ Lu ý. - Lời văn thông báo cần rõ ràng chính xác để tránh ngời đọc hiểu lầm. - Trình bày thông báo theo đúng mẫu chuẩn. - Thông báo cần gửi đến tay ngời kịp thời. * LuyÖn tËp. Bµi 1. - CÇn th«ng b¸o. - CÇn b¸o c¸o. - CÇn th«ng b¸o.. ? Nªu yªu cÇu bµi tËp Cñng cè: Gi¸o viªn kh¸i qu¸t toµn bµi. Híng dÉn: Häc, luyÖn tËp c¸ch ghi v¨n b¶n th«ng b¸o. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÕt 137 Ngµy so¹n: D¹y:. chơng trình địa phơng (phần tiếng việt). Từ ngữ xng hô ở địa phơng ninh bình A. Môc tiªu bµi häc. - Ôn tập kiến thức về đại từ xng hô. - Tích hợp với các văn bản văn đã học và các bài tiếng việt về hành động nói và hội thoại. - Rèn kỹ năng dùng đại từ xng hô trong giao tiếp cho đúng “vai” và đúng màu sắc địa phơng. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu – so¹n gi¸o ¸n. Häc sinh häc bµi, chÈun bÞ bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. I. ¤n vÒ tõ ng÷ xng h«. * Xng h«. ? Gi¸o viªn gi¶i thÝch. Xng: Ngêi nãi tù gäi m×nh. Hô: Ngời nói gọi ngời đối thoại, tức ngời nghe. VD: Häc sinh gäi m×nh lµ em, gäi gi¸o viªn lµ thÇy c«, tù gäi m×nh lµ con, gäi ngêi sinh ra m×nh lµ cha mÑ. * Dïng tõ ng÷ xng h«. - Dùng đại từ chỉ ngời (tôi, chúng tôi, ta, chúng ta, m×nh, nã …). ? Trong cuéc sèng em thÊy cã c¸c - Dïng danh tõ chØ quan hÖ th©n thuéc vµ mét sè quan hÖ xng h« nµo. danh tõ chØ nghÒ nghiÖp, chøc tíc («ng, bµ, c«, d×, chó, b¸c …). * Quan hÖ xng h«. - Quan hệ quốc tế, giao tiếp trong hành động ngoại giao, đối ngoại..

(111) ? Khi giao tiÕp cÇn chó ý ®iÒu g×. ? Học sinh đọc đoạn văn/ 145. ? Xác định từ xng hô địa phơng.. ? Tìm từ xng hô ở địa phơng em hoặc địa phơng khác.. ? Từ xng hô của địa phơng em, có thể đợc dùng trong hoàn cảnh giao tiếp nµo. ? §èi chiÕu nh÷ng ph¬ng tiÖn xng h« ë bµi tËp a vµ nh÷ng ph¬ng tiÖn chØ quan hệ thân thuộc (phần địa phơng tiếng viÖt ë kú I) em cã nhËn xÐt g×. Mỗi cách gọi kèm theo thái độ: Yêu, ghét, th¬ng … - C¸ch dïng tõ ng÷ xng h« nh trªn cã 2 c¸i lîi. + Nó giải quyết đợc một khó khăn đáng kể là trong vốn từ vựng tiếng việt, số lợng đại từ xng hô còn rất hạn chế cả về số lợng và sắc th¸i biÓu c¶m. + Nó thoả mãn đợc nhu cầu giao tiếp của con ngời, đặc biệt là nhu cầu bày tỏ những biến th¸i v« cïng phong phó.. - Quan hÖ quèc gia: Giao tiÕp trong c¬ quan nhµ níc, trêng häc, nhµ m¸y. - Quan hÖ x· héi: Giao tiÕp réng r·i trong c¸c lÜnh vực đời sống xã hội nh ở rạp chiếu phim, ở siêu thị, d¹ héi … - Khi giao tiếp cần chú ý đến các vai trên, dới – ngang hµng. II. Xác định các từ ngữ xng hô. - Từ xng hô địa phơng “u” dùng để gọi mẹ. - “Mî” kh«ng ph¶i lµ tõ toµn d©n còng kh«ng ph¶i là từ địa phơng – là biệt ngữ xã hội. VD: NghÖ TÜnh: Mi (mµy) – choa (t«i). Thõa Thiªn HuÕ: eng (anh) - ¶ ( chÞ). Nam trung bé: Tau (tao) – mÇy (mµy) Nam bé: Tui (t«i) – ba (cha) … - U, bÇm, bñ . + Đợc dùng trong phạm vi giao tiếp hẹp nh ở địa phơng, đồng hơng gặp nhau ở tỉnh bạn, hoặc ở nớc ngoµi. - Cũng có khi dùng trong tác phẩm văn học để tạo không khí địa phơng. - Không dùng trong các hoạt động giao tiếp quốc tế quốc gia (các hoạt động có nghi thức trang trọng). * NhËn xÐt. - Trong tiÕng viÖt cã mét sè lîng kh¸ lín c¸c danh tõ chØ hä hµng th©n thuéc vµ chØ nghÒ nghiÖp chøc vụ đợc dùng làm từ ngữ xng hô. VD: §Ó gäi mét ngêi tªn TuÊn, ta cã thÓ lùa chän: ¤ng TuÊn, l·o …. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê luyÖn tËp. Híng dÉn: Häc bµi, t×m thªm c¸c c¸ch xng h«. D. Rót kinh nghiÖm:. TiÐt 139. luyÖn tËp v¨n b¶n th«ng b¸o.. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh ôn lại những tri thức về văn bản thông báo; mục đích, yêu cầu, cấu tạo cña mét th«ng b¸o. N©ng cao n¨ng lùc viÕt th«ng b¸o cho häc sinh. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Học sinh học, đọc sgk. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra. Bµi míi. I. ¤n tËp lÝ thuyÕt. Häc sinh tr¶ lêi 3 c©u hái (148 – 149 sgk) lu ý c¸c c©u hái. - Ai thông báo? (Xác định chủ thể). - Thông báo cho ai? (Xác định đối tợng)..

(112) - Trong tình huống nào? (Xác định ngôn ngữ, điều kiện). - Thông báo về việc gì? (Xác định nội dung) cần cụ thể, chính xác, rõ ràng. ? LÇn lît häc sinh tr¶ lêi, häc sinh kh¸c bæ sung nhËn xÐt. ? Sau đó giáo viên tổng kết theo bảng hệ thống. Nh÷ng t×nh huèng cÇn lµm c¸c lo¹i v¨n b¶n. Th«ng b¸o 1 Têng tr×nh 2 B¸o c¸o 3 §Ò nghÞ 4 CÊp trªn hoÆc tæ CÊp díi, c¸ nh©n CÊp díi, c¸ nh©n tr×nh CÊp díi hoÆc c¸ nh©n tr×nh chøc c¬ quan. làm rõ một vấn đề, bày lại quá trình và kết bày rõ những yêu câu đề nghị ……. cÇn b¸o cho mét sù viÖc, mét qu¶ c«ng viÖc, nhiÖm của bản thân hoặc tập thể để cấp dới hoặc nhân hành động, kết quả vụ đã đợc giao trớc cấp cấp trên hoặc tổ chức có liên dân biết về một vấn để cấp trên hoặc cơ trên tổ chức, cơ quan quan đến trách nhiệm xem đề chủ trơng, chính quan, tổ chức có cã liªn quan phô tr¸ch xÐt, gi¶i quyÕt. s¸ch, viÖc lµm. liªn quan vµ tr¸ch hoÆc tríc nh©n d©n nhiÖm xem xÐt, kÕt trong héi nghÞ, trong trluËn ờng hợp định kỳ, đột xuÊt. II. LuyÖn tËp. 1/ Häc sinh lùa chän vµ tr×nh bµy lÝ do lùa chän cña m×nh. a. Th«ng b¸o. - HiÖu trëng viÕt th«ng b¸o. - Cán bộ, giáo viên, học sinh toàn trờng nhận đọc thông báo. - Néi dung kÕ ho¹ch tæ chøc lÔ kû niÖm ngµy sinh nhËt B¸c Hå. B. B¸o c¸o. - Các chi đội viết báo cáo. - BCH liên đội nhận báo cáo. - Nội dung tình hình hoạt động của chi đội trong tháng. C. Th«ng b¸o. - Ban qu¶n lÝ dù ¸n viÕt th«ng b¸o. - Bà con nông dân có đất đai, hoa màu trong phạm vi giải phóng mặt bằng của công trình dự ¸n nhËn th«ng b¸o. - Néi dung th«ng b¸o: Chñ tr¬ng cña b¶n dù ¸n. 2/ Häc sinh ph¸t hiÖn nh÷ng lçi sai trong b¶n th«ng b¸o vµ ch÷a l¹i. a. Nh÷ng lçi sai. - Kh«ng cã sè c«ng v¨n, th«ng b¸o, n¬i nhËn, n¬i lu, viÕt ë gãc tr¸i phÝa trªn vµ phÝa díi v¨n b¶n th«ng b¸o. - Néi dung th«ng b¸o cha phï hîp víi tªn th«ng b¸o nªn th«ng b¸o cßn thiÕu cô thÓ c¸c môc: Thêi gian kiÓm tra, yªu cÇu kiÓm tra, c¸ch thøc kiÓm tra. b. Ch÷a l¹i - Bổ sung và sắp xếp lại các mục cho đúng với tên bản thông báo. 3/ Nh÷ng t×nh huèng cô thÓ cÇn viÕt th«ng b¸o. Ngêi th«ng b¸o Ngêi nhËn th«ng b¸o Néi dung th«ng b¸o. - Gi¸o viªn chñ nhiÖm. Gia đình học sinh cá biệt - Thu các khoản tiền đầu năm học. trong líp. - T×nh h×nh häc tËp vµ rÌn luyÖn cña - Gi¸o viªn chñ nhiÖm Gia đình học sinh cá biệt học sinh cá biệt. líp. trong líp. - KÕ ho¹ch tham quan thùc tÕ H¹ Gi¸o viªn, häc sinh, gia Long – Qu¶ng Ninh. - HiÖu trëng. đình học sinh. - Đến nhận đồ bị mất cắp đã tìm thấy. Gia đình nạn nhân. - Ban c«ng an x·. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê luyÖn tËp. Híng dÉn: Xem thªm c¸c v¨n b¶n hµnh chÝnh c«ng vô. D. Rót kinh nghiÖm:.

(113) TiÕt 139.. «n tËp phÇn tËp lµm v¨n.. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh hệ thống hoá các kiến thức và kĩ năng phần tập làm văn đã học trong n¨m. N¾m ch¾c kh¸i niÖm vµ biÕt c¸ch viÕt v¨n b¶n thuyÕt minh, biÕt kÕt hîp miªu t¶, biÓu c¶m trong tù sù, kÕt hîp tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m trong nghÞ luËn. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn so¹n bµi. Häc sinh häc bµi. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra. Bµi míi. I. VÒ t×nh huèng nhÊt cña v¨n b¶n. ? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ t×nh huèng thø nhÊt cña v¨n b¶n. TÝnh thèng nhÊt cña v¨n b¶n thÓ hiÖn ë ®©u. Biểu hiện trớc hết trong chủ đề, tính thống nhất của chủ đề văn bản. - Chủ đề của văn bản là vấn đề chủ chốt, là đối tợng chính sách mà văn bản biểu đạt. - Chủ đề đợc thể hiện trong câu chủ đề, trong nhan đề văn bản, trong các đề mục, trong quan hệ giữa các phần và trong các từ ngữ then chốt thờng đợc lặp đi lặp lại một cách có chủ ý. - Tính thống nhất về chủ đề, khi chỉ biểu đạt chủ đề xác định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác. Tính thống nhất của chủ đề còn đợc thể hiện ở chỗ mạch lạc trong liên kết giữa các phÇn, c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n. ? Giáo viên cho 2 câu chủ đề, hãy viết thành đoạn văn. - Em rất thích đọc sách. - Mïa hÌ thËt hÊp dÉn. Học sinh làm bài – giáo viên gọi học sinh đọc bài viết. II. VÒ v¨n b¶n tù sù. ? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n tù sù. ? Tóm tắt văn bản tự sự để làm gì? - Giúp ngời đọc dễ dàng nắm bắt đợc nội dung, chủ yếu để tạo cơ sở cho việc tìm hiểu phân tÝch, b×nh gi¸. ? Muèn tãm t¾t cÇn chó ý ®iÒu g×. - §äc kü nhiÒu lÇn, ph¸t hiÖn c¸c ®o¹n, m¹ch, chi tiÕt. ? C¸c yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu c¶m tham gia vµo v¨n b¶n tù sù nh thÕ nµo. - YÕu tè miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m ®an xen lµm cho c©u chuyÖn, sù vËt vµ sù viÖc thªm cô thÓ sinh động. Gi¸o viªn: nªu mét ®o¹n v¨n cho häc sinh bæ sung yÕu tè biÓu c¶m. III. VÒ v¨n b¶n thuyÕt minh. ? Kh¸i niÖm. ? Có những kiểu đề bài thuyết minh nào. Đề bài mở và đề bài giới hạn phạm vi mức độ đối tợng rõ ràng. ? C¸c ph¬ng ph¸p thuyÕt minh chñ yÕu..

(114) - Phơng pháp định nghĩa, miêu tả, giải thích, so sánh số liệu thống kê. ? Có các kiểu đề tài thuyết minh nào. Ngêi (anh hïng, danh nh©n, nh©n vËt lÞch sö). Vật (thực và động vật). Đồ vật (dụng cụ, đồ nghề, nghề nghiệp). Danh lam th¾ng c¶nh, di tÝch lÞch sö. ? Khi thuyÕt minh cã cÇn trÝ tëng tîng vµ s¸ng t¹o kh«ng. - Trong bài thuyết minh cụ thể sử dụng miêu tả, tởng tợng, biểu cảm sáng tạo nhng không đợc dùng tuỳ tiện. ? Nªu sù kh¸c nhau gi÷a c¸c kiÓu bµi thuyÕt minh. IV. VÒ v¨n b¶n nghÞ luËn. ? Em hiÓu thÕ nµo lµ luËn ®iÓm, luËn chøng, luËn cø. Vai trß cña luËn ®iÓm trong bµi v¨n nghÞ luËn. ? C¸c yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m cã vai trß nh thÕ nµo trong v¨n nghÞ luËn. - Làm cho văn nghị luận thêm cụ thể sinh động, đỡ khô khan, tăng tính thuyết phục, làm rõ luËn ®iÓm. Ph©n tÝch: HÞch tíng sÜ, tinh thÇn yªu níc cña nh©n d©n ta. Cñng cè: Gi¸o viªn nhËn xÐt giê «n tËp. Híng dÉn: Tù «n tËp phÇn v¨n b¶n ®iÒu hµnh. D. Rót kinh nghiÖm: TiÕt 140.. tr¶ bµi kiÓm tra tæng hîp.. Ngµy so¹n: D¹y: A. Môc tiªu bµi häc. Giúp học sinh nắm đợc những u, nhợc điểm trong bài làm của mình từ nội dung đến hình thức để từ đó thêm một lần nữa củng cố và hệ thống toàn bộ những kiến thức và kĩ năng chủ yếu đã đợc học trong chơng trình. B. ChuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu, chÊm bµi. Häc sinh nhí l¹i bµi lµm. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra. Bµi míi. I. NhËn xÐt bµi lµm. 1/ ¦u ®iÓm. - Đa số học sinh làm đợc bài. - Cách trình bày, diễn đạt đã tiến bộ. - §· biÕt nªu luËn ®iÓm råi dïng lÝ lÏ ph©n tÝch, dÉn chøng. - §· chó ý t¸ch ®o¹n, liªn kÕt, chuyÓn ý. 2/ Nhîc ®iÓm. - Mét sè em cßn sai trong phÇn tr¾c nghiÖm. - Cßn tÈy xo¸, tr×nh bÇy cha m¹ch l¹c. - Liªn kÕt, chuyÓn ý cha tù nhiªn. - Dïng tõ cha chÝnh x¸c, viÕt c©u cha tho¸t ý, cßn m¾c lçi chÝnh t¶. - Nh×n chung kÜ n¨ng lµm v¨n cha nhanh nh¹y. - Cha cã thãi quen lËp dµn ý. II. Tr¶ bµi vµ ch÷a bµi. - Gi¸o viªn tr¶ bµi cho häc sinh. - Học sinh đọc bài, tự sửa lỗi. Cñng cè: NhËn xÐt ý thøc söa lçi. §äc bµi kh¸. Híng dÉn: Häc bµi, tiÕp tôc söa lçi. D. Rót kinh nghiÖm:.

(115) TiÕt 121.. chơng trình địa phơng.. A. Mục tiêu cần đạt; Giúp học sinh vận dụng kiến thức về các chủ đề văn bản nhật dụng ở lớp 8 để tìm hiểu những vấn đề tơng ứng ở địa phong. Bớc đầu biết bày tỏ ý kiến, cảm nghĩ của mình về những vấn dề đó bằng một văn bản ng¾n. B. CHuÈn bÞ: Gi¸o viªn nghiªn cøu so¹n gi¸o ¸n. Học sinh đọc sgk – làm dàn ý. C. Tiến trình: ổn định tổ chức. KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh. Bµi míi. 1/ Yªu cÇu tiÕt häc. Báo cáo kết quả đã làm về tình hình địa phơng theo các chủ đề: Môi trờng (vệ sinh, xử lí rác th¶i, kh¬i th«ng cèng r·nh …. ), chèng nghiÖn hót (thuèc l¸, thuèc phiÖn …). - Hình thức: Văn bản tự chọn (tự sự, trữ tình, biểu cảm, miêu tả, nghị luận, báo cáo, đơn từ, thèng kª, ….) dµi trªn díi mét trang. - Tr×nh bµy ng¾n gän, râ rµng vµ truyÒn c¶m. - C¶ líp l¾ng nghe gãp ý. Chuẩn bị thu bài, tổng hợp, chọn lọc để ra báo tờng của trờng, lớp, số chuyên đề tình hình địa phơng. 2/ Híng dÉn häc sinh tr×nh bµy v¨n b¶n vµ nhËn xÐt. - Lần lợt các tổ nhóm cử đại diện trình bày văn bản. - Các bạn và thầy cô góp ý nhận xét về nội dung và hình thức. Có thể định hớng một số chủ đề và hình thức văn bản sau. - Điều tra về tình hình thu gom rác thải nơi em ở (ngõ xóm, gia đình) trớc đây vài năm, hiện nay, thời gian và hình thức thu gom, kết quả, những vấn đề còn tồn tại? (Vì sao vẫn còn một số gia đình cha tham gia? Vẫn còn hiện tợng đổ trộm rác … ) những kiến nghị và phơng hớng khắc phục, - Mét bµi th¬ hoÆc truyÖn ng¾n, bÊt k×, tuú bót, phãng sù ng¾n vÒ nh÷ng c«ng nh©n c«ng ty vÖ sinh m«i trêng. - Cống rãnh, đờng ngõ phố em – vấn nạn đến bao giờ? thực trạng và giải pháp (có những con sè chøng minh cô thÓ). - §¬n kiÕn nghÞ cña xãm, b¶o vÖ nguån níc ®ang bÞ « nhiÔm nÆng nÒ do ¶nh hëng ho¹t động của các lò gạch, xởng … - Bố tôi (anh trai) đã cai đợc thuốc lá. - Hoạt động phòng chống ma tuý ở xã em. - Hoạt động của đội vệ sinh mặt nớc, thu gom rác thải. - Ngµy héi truyÒn th«ng d©n sè ë x· em tuÇn qua. Gi¸o viªn nhËn xÐt bµi lµm cña häc sinh. 3/ LuyÖn tËp. Giáo viên thu bài, cử ngời chọn, sửa để làm báo tờng. Cñng cè: NhËn xÐt giê luyÖn tËp. Hớng dẫn: Tiếp tục tìm hiểu vần đề mình tự chọn. D. Rót kinh nghiÖm:.

(116)

(117)

ngu van dia phuong Ninh Binh

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về