Bảo hiểm du lịch - Chương 2

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH
Bài giảng môn: Kinh Tế Xây Dựng ThS. Phạm Phú Cường




CHƯƠNG II: TỔ CHỨC QUẢN LÝ XÂY DỰNG CƠ BẢN
2.1 NGÀNH XÂY DỰNG TRONG NỀN KINH TẾ QUỐC DÂN
2.1.1 Vai trò của ngành xây dựng trong nền kinh tế quốc dân
2.1.2 Những đặc điểm kinh tế kỹ thuật của ngành xây dựng
a. Đặc điểm của sản phẩm xây dựng
- Sản phẩm xây dựng có tính chất đơn chiếc: khác với sản phẩm của ngành công nghiệp
và các ngành sản xuất vật chất khác, sản phẩm xây dựng được sản xuất theo đơn đặt hàng
đơn chiếc. Sự trùng lặp về mọi phương diện kỹ thuật, công nghệ, chi phí sản xuất, môi
trường…rất hiếm khi xảy ra.
- Sản phẩm xây dựng được sản xuất ra tại nơi tiêu thụ: Các công trình xây dựng đều
được sản xuất tại địa điểm mà nơi đó đồng thời gắn liền với việc tiêu thụ và thực hiện giá
trị sử dụng của sản phẩm. Vì vậy nếu xác định được nơi sản xuất thì cũng chính là xác
định được nơi tiêu thụ.
- Sản phẩm xây dựng chịu ảnh hưởng của điều kiện địa lý, tự nhiên, kinh tế – xã hội
của nơi tiêu thụ sản phẩm: Vì sản phẩm xây dựng luôn gắn liền với 1 địa điểm, 1 địa
phương nhất định và nó tồn tại ngoài trời nên chịu ảnh hưởng của các điều kiện địa lý, tự
nhiên (như địa hình, khí hậu, thời tiết, môi trường…) và chịu ảnh hưởng bởi phong tục
tập quán của địa phương nơi tiêu thụ sản phẩm.
- Thời gian sử dụng dài, trình độ kỹ thuật và mỹ thuật cao: Do đặc thù của sản phẩm
xây dựng là khi tạo ra sản phẩm không chỉ nhằm mục đích phục vụ cho nhu cầu trước
mắt mà chủ yếu là để phục vụ cho nhu cầu ngày càng tăng trong tương lai, chính vì vậy
mà yêu cầu về độ bền vững, thời gian sử dụng của sản phẩm thường rất lớn. Mặt khác,
một sản phẩm xây dựng sau khi được hoàn thành và đưa vào sử dụng còn có tác dụng tô
điểm thêm vẻ đẹp của đất nước và cũng là cơ sở quan trọng để đánh giá trình độ phát
triển kinh tế – kỹ thuật của 1 quốc gia nên yêu cầu về kỹ thuật và mỹ thuật của các công

trình xây dựng rất lớn. Nó phải thể hiện sự tiến bộ của khoa học – kỹ thuật, phù hợp với
quy hoạch phát triển và xây dựng.
- Chi phí sản xuất lớn và khác biệt theo từng sản phẩm (công trình): nguyên nhân là do
tính đơn chiếc của sản phẩm, phương thức quản lý trong xây dựng (đấu thầu), do khối
lượng công việc, nguyên vật liệu và thời gian thi công lớn.
b. Đặc điểm của quá trình sản xuất xây dựng
Do sản phẩm xây dựng có những đặc điểm riêng biệt, nên quá trình sản xuất xây dựng
cũng có những đặc điểm riêng của nó.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH
Bài giảng môn: Kinh Tế Xây Dựng ThS. Phạm Phú Cường



- Sản xuất xây dựng chỉ được tiến hành khi có đơn đặt hàng (khi có hợp đồng xây
dựng) của người mua sản phẩm:
+ Chỉ khi có hợp đồng chấp nhận mua sản phẩm thì sản xuất xây dựng mới được tiến
hành.
+ Sau khi sản phẩm hoàn thành thì không cần thiết phải tìm thị trường tiêu thụ.
+ Quá trình tiêu thụ sản phẩm xảy ra trước, trong và sau khi sản xuất.
- Quá trình sản xuất luôn di động, hệ số biến động lớn: Do sản phẩm gắn liền với nơi
tiêu thụ, nên địa điểm sản xuất không ổn định; mặt khác trong cùng 1 thời gian DN có thể
phải thi công trên nhiều địa bàn khác nhau dẫn đến các yếu tố của quá trình sản xuất như
máy móc thiết bị, lao động…luôn luôn phải di chuyển.
- Thời gian xây dựng kéo dài: do giá trị của sản phẩm lớn, khối lượng công việc nhiều
nên thời gian xây dựng công trình kéo dài. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng ứ đọng vốn sản
xuất trong các khối lượng thi công dở dang của các DNXD.
- Sản xuất tiến hành ngoài trời nên chịu ảnh hưởng của các điều kiện thiên nhiên đến
quá trình sản xuất. Đặc điểm này làm cho các doanh nghiệp xây dựng không thể lường
hết được các khó khăn sinh ra bởi điều kiện thời tiết khí hậu, môi trường tự nhiên, làm
cho hiệu quả lao động giảm xuống, một số giai đoạn của quá trình sản xuất bị gián đoạn,

ảnh hưởng đến tiến độ thi công và giá thành công tác xây lắp.
- Kỹ thuật thi công phức tạp, trang bị kỹ thuật tốn kém: do khối lượng công việc lớn,
nhiều chủng loại, yêu cầu về chất lượng sản phẩm, trình độ kỹ thuật, mỹ thuật cao, nên
trong sản xuất xây dựng đòi hỏi cần phải trang bị những máy móc kỹ thuật phức tạp, hiện
đại, đắt tiền.
2.1.3 Đặc điểm quá trình phát triển xây dựng cơ bản ( Tham khỏa giáo trình Kinh
tế xây dựng)
2.2 QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẦU TƯ VÀ XÂY DỰNG
2.2.1 Khái niệm
- Quản lý, theo nghĩa chung nhất là sự tác động của chủ thể quản lý lên đối tượng quản
lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra.
- Quản lý nhà nước về đầu tư và xây dựng là sự tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng
quyền lực nhà nước đối với các quá trình xã hội và hành vi của con người trong các hoạt
động đầu tư và xây dựng để duy trì và phát triển các mối quan hệ xã hội và trật tự pháp
luật theo đúng mục tiêu đề ra.
2.2.2 Nội dung quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH
Bài giảng môn: Kinh Tế Xây Dựng ThS. Phạm Phú Cường



Theo luật xây dựng năm 2003 thì nội dung quản lý nhà nước về đầu tư và xây dựng bao
gồm:
- Xây dựng và chỉ đạo thực hiện chiến lược, kế hoạch phát triển các hoạt động xây
dựng.
- Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về xây dựng.
- Ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng.
+ Quy chuẩn xây dựng là các quy định bắt buộc áp dụng trong hoạt động xây dựng do
cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về xây dựng ban hành.
+ Tiêu chuẩn xây dựng là các quy định về chuẩn mực kỹ thuật, định mức kinh tế – kỹ

thuật, trình tự thực hiện các công việc kỹ thuật, các chỉ tiêu, các chỉ số kỹ thuật và các chỉ
số tự nhiên được cơ quan, tổ chức có thẩm quyền ban hành hoặc công nhận để dáp dụng
trong hoạt động xây dựng. Tiêu chuẩn xây dựng gồm tiêu chuẩn bắt buộc áp dụng và tiêu
chuẩn khuyến khích áp dụng.
- Quản lý chất lượng, lưu trữ hồ sơ công trình xây dựng.
- Cấp, thu hồi các loại giấy phép trong hoạt động xây dựng.
- Hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm trong
hoạt động xây dựng.
- Tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghệ trong hoạt động xây dựng.
- Đào tạo nguồn nhân lực cho hoạt động xây dựng.
- Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực hoạt động xây dựng.
2.2.3 Yêu cầu cơ bản của quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng
- Đảm bảo đúng mục tiêu, chiến lược phát triển kt – xh trong từng thời kỳ theo định
hướng XHCN.
- Huy động và sử dụng có hiệu quả cao nhất các nguồn lực như: vốn đầu tư, tài
nguyên...
- Xây dựng theo quy hoạch kiến trúc và thiết kế được duyệt, bảo đảm mỹ quan, bền
vững, thời gian và hiệu quả tối thiểu cho phép.
2.2.4 Các nguyên tắc cơ bản của quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng
- Khái niệm:
+ Nguyên tắc quản lý được coi là những quy luật chung nhất của quản lý, phát sinh từ
những quan hệ quản lý. Nó quy định các yêu cầu đối với cả hệ thống, cơ cấu và tổ chức
của quá trình quản lý.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH
Bài giảng môn: Kinh Tế Xây Dựng ThS. Phạm Phú Cường



+ Nguyên tắc quản lý còn đựoc hiểu là hệ thống những quy tắc, chuẩn mực mà người
lãnh đạo và mọi thành viên trong bộ máy quản lý phải tuân theo trong quá trình điều hành

các hoạt động quản lý.
Có những nguyên tắc chung phổ biến nhất, cũng có những nguyên tắc riêng cục bộ.
Quản lý XD vừa phải tuân thủ những quy luật chung, phổ biến, vừa phải xét đến các
nguyên tắc có tính cục bộ.
a) Những nguyên tắc chung phổ biến:
- Nguyên tắc tập trung dân chủ: trong quản lý xây dựng thực hiện nguyên tắc tập trung
dân chủ tức là quyền lãnh đạo kinh tế được tập trung cho lãnh đạo DN kết hợp với sự tự
chủ trong sản xuất kinh doanh của người lao động trên cơ sở phù hợp giữa 3 lợi ích trong
sản xuất.
- Nguyên tắc thống nhất giữa chính trị và kinh tế: tức là lợi ích kinh tế phải tuân theo
đường lối chính trị, không có 1 nền kinh tế nào lại không được quy định bởi 1 chính sách
nhất định, ngược lại không có thứ chính trị nào lại không phụ thuộc vào kinh tế.
- Nguyên tắc thủ trưởng: bản chất của nguyên tắc thủ trưởng thể hiện ở chỗ quyền lãnh
đạo từng đơn vị sản xuất được trao cho 1 người điều hành và người đó phải chịu trách
nhiệm về các quyết định của mình trước tập thể và pháp luật.
- Nguyên tắc khuyến khích lợi ích vật chất và tinh thần: Chủ thể quản lý phải biết sử
dụng đòn bẩy kích thích về mặt vật chất và tinh thần, có như vậy mới kích thích người
lao động quan tâm đến kết quả lao động của mình.
- Nguyên tắc tiết kiệm và hạch toán kinh tế: Sử dụng hạch toán kinh tế là công cụ trong
quản lý nhằm tiết kiệm chi phí.
b) Những nguyên tắc riêng, cục bộ:
- Quản lý xây dựng phải tuân theo những nguyên tắc đã đề ra trong Luật xây dựng và
các văn bản pháp quy về quản lý đầu tư và xây dựng.
- Nhà nước thống nhất quản lý đầu tư và xây dựng đối với tất cả các thành phần kinh tế.
- Thực hiện đúng trình tự đầu tư và xây dựng.
- Phân định rõ chức năng quản lý nhà nước về kinh tế với quản lý sản xuất kinh doanh
(Chủ thể quản lý, mục tiêu quản lý, đối tượng quản lý, phương thức quản lý).
Quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, trách nhiệm của chủ đầu tư,
của các tổ chức tư vấn và trách nhiệm của các tổ chức sản xuất kinh doanh đối với việc
sử dụng vốn đầu tư, thực hiện phân công, phân cấp trong quản lý vốn đầu tư và quản lý

XDCB bảo đảm đạt hiệu quả kinh tế cao.
Phân định chức năng quản lý nhà nước về kinh tế với quản lý sản xuất kinh doanh
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH
Bài giảng môn: Kinh Tế Xây Dựng ThS. Phạm Phú Cường



Tiêu chí Quản lý nhà nước về kinh tế Quản lý SXKD
Chủ thể quản lý Chính phủ, Bộ, UBND các cấp
Lãnh đạo doanh nghiệp, Giám
đốc, Tổng GĐ, HĐQT
Mục tiêu quản lý
Tăng trưởng kinh tế, hiệu quả, ổn
định, công bằng và tiến bộ XH
Lợi nhuận
Đối tượng quản lý
Mọi chủ thể hoạt động kinh tế,
các ngành, vùng kinh tế...
Các bộ phận trong doanh
nghiệp, người lao động.
Phương pháp quản
lý
Quản lý gián tiếp thông qua chính
sách, luật pháp
Quản lý trực tiếp bằng hành vi
cụ thể, bằng nghệ thuật kinh
doanh.

2.2.3 Các phương pháp quản lý

- Phương pháp quản lý là tổng thể những cách thức tiến hành hoạt động quản lý trên cơ
sở sử dụng các phương tiện kỹ thuật, biện pháp hành chính, biện pháp kinh tế và các biện
pháp khác.
- Tuỳ theo mục đích nghiên cứu, người ta có thể phân loại phương pháp quản lý theo
nhiều cách khác nhau:
+ Theo cơ chế quản lý, người ta chia ra thành: phương pháp hành chính, phương pháp
kinh tế, phương pháp tổ chức...
+ Theo chức năng quản lý, có các phương pháp sau: phương pháp kế hoạch, phương
pháp tổ chức, phương pháp hạch toán, phương pháp kiểm tra...
+ Theo tính chất và nội dung của quản lý, có các phương pháp: phương pháp hành
chính, phương pháp kiểm tra, phương pháp luật pháp, phương pháp giáo dục...
- Trong thực tế quản lý chúng ta cần đặc biệt chú ý tới phương pháp hành chính và
phương pháp kinh tế.
a) Phương pháp hành chính:
- Phương pháp hành chính là sự tác động của cơ quan quản lý (chủ thể quản lý) lên đối
tượng quản lý thông qua những quyết định trực tiếp, dứt khoát mang tính pháp lệnh cao.
- Đối tượng quản lý bắt buộc phải thực hiện các quyết định quản lý. Do đó đòi hỏi mọi
quyết định hành chính phải có tính khoa học cao, cần phải giám sát việc thực hiện quyết
định và phải ra quyết định một cách liên tục.
b) Phương pháp kinh tế:
- Bản chất của phương pháp này là chủ thể quản lý chỉ tác động gián tiếp vào đối tượng
quản lý nhằm tạo ra một cơ chế kinh tế hướng dẫn đối tượng quản lý hoạt động mà không
có sự tham gia trực tiếp của phương pháp hành chính và cơ quan hành chính.
- Đặc trưng của phương pháp này là sự tác động gián tiếp của chủ thể quản lý lên đối
tượng quản lý thông qua các lợi ích kinh tế nhằm tạo ra 1 cơ chế hướng dẫn con người
hành động theo quy luật kinh tế.