Quản lý nhà nước đối với các dự án xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện nhơn trạch, tỉnh đồng nai

i

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

HOÀNG XUÂN SANG

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN
XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHƠN TRẠCH, TỈNH ĐỒNG NAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

HÀ NỘI - 2021


ii


iii

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

HOÀNG XUÂN SANG

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN
XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHƠN TRẠCH, TỈNH ĐỒNG NAI

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8340410

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. LÊ ANH VŨ

HÀ NỘI - 2021


iv

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, luận văn “Quản lý nhà nước đối với các dự án xây
dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Nhơn Trạch,
tỉnh Đồng Nai” là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, tư liệu
được sử dụng trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng và
được ghi trong danh mục các tài liệu tham khảo. Tôi xin chịu trách nhiệm về
lời cam đoan trên.
Hà Nội, ngày 7 tháng 3 năm 2021
Tác giả

Hoàng Xuân Sang


v


vi

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và nghiên cứu Chương trình cao học Quản lý
kinh tế và viết luận văn, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Học viện
Khoa học xã hội, cùng toàn thể các thầy cô giáo Khoa Kinh tế học thuộc Học
viện đã tạo điều kiện, giúp đỡ tận tình trong suốt khố học.
Trong suốt quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài “Quản lý nhà nước
đối với các dự án xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước trên địa bàn
huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai”, tôi đã nhận được sự theo dõi, hướng dẫn,
kiểm tra khoa học tận tình, nghiêm túc của TS. Lê Anh Vũ. Tôi xin chân
thành cảm ơn thầy, kính chúc thầy và gia đình ln mạnh khoẻ, hạnh phúc và
thành công. Nhân đây, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn BQLDA cũng như các
đồng nghiệp làm việc tại huyện Nhơn Trạch đã tạo điều kiện giúp đỡ, chia sẻ
thông tin giúp tác giả nghiên cứu đề tài.
Hà Nội, ngày 7 tháng 3 năm 2021
Tác giả

Hoàng Xuân Sang


vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ANQP

An ninh quốc phòng

BCKTKT

Báo cáo kinh tế kỹ thuật

BQLDA

Ban quản lý dự án

CNH,HĐH

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

CP

Chính phủ

DAĐT

Dự án đầu tư

ĐTPT

Đầu tư phát triển

TT

Thủ tướng

QLNN

Quản lý nhà nước

NĐ

Nghị định

NQ

Nghị quyết

NSNN

Ngân sách nhà nước

MTTQ

Mặt trận Tổ quốc

KTTĐ

Kinh tế trọng điểm

KCN

Khu công nghiệp

KHV

Kế hoạch vốn

KBNN

Kho bạc nhà nước

HĐND

Hội đồng nhân dân

QL

Quốc lộ

QLNN

Quản lý nhà nước

UBND

Ủy ban nhân dân

GPMB

Giải phóng mặt bằng

XDCB

Xây dựng cơ bản


viii

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1 Tình hình thu - chi ngân sách huyện Nhơn Trạch

33

Bảng 2.2 Trình độ chun mơn của đội ngũ cán bộ, viên chức

36

Ban quản lý dự án huyện Nhơn Trạch
Bảng 2.3 Tổng hợp số lượng các dự án xây dựng cơ bản hoàn thành, giai 39
đoạn 2016 - 2019
Bảng 2.4 Tổng hợp kết quả đấu thầu công trình

44

Bảng 2.5 Thực trạng cơng tác bồi thường giải phóng mặt bằng

45

Bảng 2.6 Kết quả giải ngân giai đoạn 2016 - 2019

48

Bảng 2.7 Tổng hợp kết quả quyết toán dự án giai đoạn 2016 – 2019

49

Bảng 2.8 Chi tiết kết quả quyết toán dự án giai đoạn 2016 - 2019

49

ix

DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ
Hình 2.1. Cơ cấu tổ chức Ban quản lý dự án huyện Nhơn Trạch 36

Hình 3.1. Quy trình lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư 62


x

MỤC LỤC

Mở đầu
1
1. Sự cần thiết phải nghiên cứu đề tài ................................................................... 1
2. Tổng quan tài liệu nghiên cứu liên quan đến đề tài .......................................... 3
3. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 7
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 7
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ................................................ 8
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài nghiên cứu ........................................... 9
7. Kết cấu của luận văn ....................................................................................... 10
Chương 1 Một số vấn đề lý luận và kinh nghiệm quản lý dự án xây dựng
cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước
11
1.1. Khái niệm dự án và dự án xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ........... 11
1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước dự án xây dựng cơ
bản từ nguồn ngân sách nhà nước .................................................................. 23
1.3. Một số chỉ tiêu đánh giá công tác quản lý dự án xây dựng cơ bản từ
nguồn ngân sách nhà nước .................................................................................. 26

1.4. Kinh nghiệm quản lý dự án XDCB từ nguồn NSNN tại một số địa
phương và bài học rút ra cho huyện Nhơn Trạch ............................................... 26
Tiểu kết chương 1................................................................................................ 29
Chương 2 Thực trạng quản lý dự án xây dựng cơ bản từ nguồn ngân
sách nhà nước trên địa bàn huyện Nhơn Trạch
30
2.1. Điêù kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội ảnh hưởng đến công tác quản lý dự án
xdcb từ nguồn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn Trạch....................................... 30
2.2. Chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy Ban quản lý dự án huyện Nhơn
Trạch

............................................................................................................... 35


xi

2.3. Thực trạng quản lý dự án XDCB từ NSNN tại BQLDA huyện Nhơn
Trạch, giai đoạn 2016 - 2020 .............................................................................. 38
2.4. Đánh giá công tác quản lý dự án XDCB từ nguồn NSNN trên địa bàn
huyện Nhơn Trạch ............................................................................................... 53
Tiểu kết chương 2................................................................................................ 57
Chương 3 Quan điểm, giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án xây
dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Nhơn
Trạch, giai đoạn 2021 - 2025
59
3.1. Bối cảnh giai đoạn 2021 – 2025................................................................... 59
3.2. Quan điểm hồn thiện cơng tác quản lý dự án XDCB từ nguồn NSNN
trên địa bàn huyện Nhơn Trạch ........................................................................... 61
3.3. Giải pháp hồn thiện cơng tác quản lý dự án XDCB từ nguồn NSNN trên
địa bàn huyện Nhơn Trạch .................................................................................. 63

3.4. Kiến nghị ...................................................................................................... 71
Tiểu kết chương 3................................................................................................ 72
Kết luận
74
Danh mục tài liệu tham khảo ....................................................................... 74


1

MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết phải nghiên cứu đề tài
Dự án XDCB đóng vai trị quan trọng trong sự phát triển, với vai trò tạo ra
cơ sở vật chất kỹ thuật cho CNH, HĐH. Dự án XDCB tạo ra hệ thống kết cấu hạ
tầng cơ bản, là cơ sở thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững, phát triển
mọi mặt của đời sống xã hội. Dự án XDCB còn tạo nền tảng vật chất kết nối các
vùng, miền, tạo liên kết vùng bền vững, giảm bớt sự cách biệt giữa thành thị và
nông thôn. Hàng năm NSNN dành một tỷ lệ lớn trong tổng chi ngân sách cho đầu
tư xây dựng cơ bản.
Trong điều kiện nước ta đang thực hiện tái cơ cấu kinh tế, đổi mới mô hình
tăng trưởng, thực hiện 3 đột phá chiến lược, trong đó xây dựng kết cấu hạ tầng
hiện đại cho cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa thì các dự án đầu tư xây dựng cơ bản
có vai trị rất quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế, phát triển bền vững xã hội và
bảo vệ môi trường. Số lượng dự án XDCB từ nguồn NSNN tăng mạnh qua các
năm; các công trình ngày càng nhiều, từ các dự án có quy mơ vừa và nhỏ đến các
dự án có quy mơ lớn, các dự án có mặt ở tất cả các lĩnh vực then chốt của nền
kinh tế. Đầu tư XDCB ngày càng phát triển, thì cơng tác quản lý nhà nước đối với
dự án đầu tư ngày càng trở nên quan trọng.
Huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai liền kề phía Đơng Thành phố Hồ Chí
Minh, nằm dọc theo QL51 từ Biên Hòa đi Vũng Tàu, được bao bọc 3 mặt bởi các
sơng Đồng Nai, sơng Lịng Tàu, sơng Đồng Tranh và sông Thị Vải, giáp cảng

hàng không quốc tế Long Thành, hệ thống cảng biển nước sâu, các tuyến đường
cao tốc Long Thành - Dầu Giây, Bến Lức - Long Thành... Huyện Nhơn Trạch có
vị trí địa - kinh tế biệt quan trọng, là đầu mối giao thông gắn liền với sự phát triển
đô thị, công nghiệp, dịch vụ của vùng KTTĐ phía Nam; là một trong những trung
tâm cơng nghiệp, thương mại, dịch vụ, du lịch, giáo dục - đào tạo và khoa học
công nghệ của tỉnh Đồng Nai. Đây là lý do, trong thời gian qua, trên địa bàn
huyện Nhơn Trạch đã có nhiều dự án XDCB từ nguồn NSNN được triển khai.


2

Nhơn Trạch là một trong những trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ
thuật của tỉnh Đồng Nai. Trong thời gian qua, huyện Nhơn Trạch đã có bước phát
triển mạnh mẽ, đạt được những kết quả đáng khích lệ trên nhiều lĩnh vực. Công
tác quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư XDCB trên địa bàn huyện có sự
thay đổi rõ rệt, ngày càng có chất lượng. Các dự án XDCB từ NSNN trên địa bàn
huyện từng bước được quản lý chặt chẽ hơn; hiệu quả của các dự án đã được cải
thiện rõ rệt. Quản lý nhà nước đối với các dự án XDCB đã có nền tảng pháp lý cơ
bản với hệ thống văn bản pháp luật khá đầy đủ, chặt chẽ, tiếp cận với thông lệ
quốc tế.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả quan trọng khơng thể phủ nhận, đến
nay vẫn cịn những vấn đề tồn tại trong quản lý các dự án đầu tư xây dựng cơ bản
từ vốn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn Trạch. Chẳng hạn, công tác xây dựng kế
hoạch và danh mục đầu tư còn nhiều hạn chế như việc nhiều danh mục dự án
không nêu rõ lộ trình thực hiện làm giảm hiệu quả sử dụng vốn, hay việc xây
dựng danh mục dự án gấp nên xuất hiện tình trạng chưa nghiên cứu kỹ làm giảm
tính chính xác của dự án. Bên cạnh đó, cơng tác lập, thẩm định và quyết định đầu
tư còn nhiều hạn chế như nội dung thẩm định dự án chưa đầy đủ; việc xác định
thứ tự ưu tiên các cơng trình xây dựng cơ bản cịn mang tính chủ quan thay vì
phải áp dụng các tiêu chuẩn đã được chuẩn hoá. Thêm vào đó, việc quản lý đầu

tư, quản lý chất lượng cơng trình, quản lý trật tự xây dựng ở một số địa phương
chưa được quan tâm đúng mức; một số cơng trình xây dựng chậm tiến độ; hồ sơ
thanh quyết tốn cịn chậm và tăng sai nhiều; thanh tra, kiểm tra, giám sát các dự
án không thường xuyên, kết quả hạn chế....
Những tồn tại trên đây trong quản lý nhà nước đối với dự án XDCB từ
nguồn NSNN đặt ra u cầu cấp bách phải hồn thiện cơng tác quản lý nhà nước,
nhằm nâng cao chất lượng các dự án XDCB từ nguồn NSNN trên địa bàn huyện
Nhơn Trạch. Điều đó đã thơi thúc học viên chọn đề tài: “Quản lý nhà nước đối
với các dự án xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước trên địa bàn
huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình, với


3

mong muốn đề xuất luận cứ khoa học làm cơ sở để đưa ra các giải pháp hoàn
thiện QLNN đối với các dự án XDCB từ nguồn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn
Trạch, tỉnh Đồng Nai trong giai đoạn tới.
2. Tổng quan tài liệu nghiên cứu liên quan đến đề tài
Các dự án XDCB từ nguồn NSNN không chỉ tác động đến sự tăng trưởng
và phát triển KT - XH của địa phương mà còn ảnh hưởng đến việc khơi thơng các
nguồn lực phát triển của địa phương. Chính vì vậy, các địa phương luôn quan tâm
tới các dự án XDCB từ nguồn NSNN và đây cũng là chủ đề thu hút sự chú ý của
khơng ít các nhà quản lý, nhà nghiên cứu. Quản lý nhà nước đối với các dự án
XDCB từ nguồn NSNN đã được nghiên cứu ở nhiều chiều cạnh; tuy nhiên trong
khung khổ luận văn này, tác giả đã tiếp cận một số nghiên cứu chính liên quan
đến đề tài:
Nghiên cứu về quản lý dự án là một trong những hướng nghiên cứu chủ
đạo trong những năm gần đây, thu hút sự quan tâm của nhiều học giả.
Trong luận án Tiến sĩ kinh tế “Hoàn thiện công tác quản lý nguồn vốn
ngân sách nhà nước đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trên

địa bàn huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế” của Phan Thị Nhật Phương
(2017), sau khi phân tích, đánh giá thực trạng, đã đề xuất các giải pháp hoàn thiện
quản lý các dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước ở huyện Quảng Điền,
tỉnh Thừa Thiên Huế. Mặc dù, luận án mới tập trung nghiên cứu quản lý nguồn
các dự án xây dựng giao thông đường, còn các dự án XDCB khác chưa được
nghiên cứu, nhưng luận án đã gợi mở cho tác giả đề xuất giải pháp hồn thiện
cơng tác quản lý nhà nước các dự án XDCB từ NSNN. Phan Thị Nhật Phương
(2017), “Hoàn thiện công tác quản lý nguồn vốn ngân sách nhà nước đầu tư xây
dựng kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn huyện Quảng Điền, tỉnh
Thừa Thiên Huế” Luận án tiến sỹ kinh tế.
Từ góc độ quản lý, Trần Chí Hiền trong nghiên cứu: “Vai trị nhà nước đối
với đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Nam
Định” (năm 2020) đã khái quát cơ sở lý luận về vai trò của nhà nước đối với đầu


4

tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách nhà nước, trên cơ sở đó phân tích thực
trạng vai trịn của nhà nước trong quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách
nhà nước tại Nam Định. Nghiên cứu đã khẳng định Nhà nước có vai trị hết sức
quan trọng trong việc đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng cơ sở, theo quy hoạch đã
được phê duyệt. Từ đó, tác giả đưa ra dự báo đầu tư XDCB từ nguồn ngân sách
trong thời gia tới và khuyến nghị các giải pháp tăng cường vai trò quản lý của nhà
nước đối với ĐTXDCB bằng buồn vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Nam Định.
Đề tài: “Tăng cường quản lý nhà nước đối với các dự án ĐTXDCB bằng
vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên” năm 2011 của Nguyễn
Thị Bảo Hường. Đề tài phân tích làm rõ thực trạng quản lý nhà nước đối với các
dự án XDCB trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, kết quả đạt được và hạn chế, tồn tại
trong quy hoạch; ban hành và thực thi các chính sách liên quan; tổ chức thực
hiện; công tác kiểm tra giám sát. Qua việc luận giải, đánh giá thực trang, tác giả

đề xuất các giải pháp khả thi nhằm tăng cường hơn nữa công tác quản lý nhà
nước đối với các dự án XDCB ở Thái Nguyên. Các giải pháp bao gồm lựa chọn
dự án quan trọng để đầu tư tập trung, tránh dàn trải, bố trí vốn phải tập trung;
chấm dứt tình trạng nợ đọng trong xây dựng cơ bản; áp dụng phương pháp quản
lý khép kín...
Tiếp cận từ góc độ phân cấp quản lý, tác giả Nguyễn Thị Thanh (2017), đã
chỉ ra thực trạng phân cấp quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân
sách nhà nước, cụ thể là phân cấp trong công tác quy hoạch; trong lập kế hoạch
đầu tư xây dựng; phân bổ và giao kế hoạch vốn đầu tư xây dựng cơ bản; chuẩn bị
đầu tư, phê duyệt, thẩm định và quyết định đầu tư dự án; quyết toán, theo dõi,
kiểm tra, giám sát các cơng trình đầu tư. Bên cạnh đó, tác giả đã luận giải các
nhân tố ảnh hưởng đến kết quả phân cấp quản lý dự án XDCB, đó là: hệ thống
chính sách liên quan đến phân cấp quản lý đầu tư xây dựng cơ bản; các quy định
về phân cấp nguồn vốn NSNN, tổ chức bộ máy và cơ chế phân cấp đầu tư xây
dựng cơ bản.


5

Theo hướng nghiên cứu mới, tác giả Trần Thị Nhung (2015), đã nghiên
cứu vấn đề quản lý nhà nước đối với các dự án XDCB từ nguồn NSNN trên địa
bàn tỉnh Ninh Bình, hướng vào quản lý ngay các khâu trong giai đoạn thực hiện
dự án như công tác chuẩn bị dự án, thực hiện dự án và kết thúc dự án. Trên cơ sở
đó, nghiên cứu đã đề xuất giải pháp hồn thiện cơng tác quản lý nhà nước các dự
án ở Ninh Bình.
Nghiên cứu “Quản lý nhà nước đối với hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản
từ vốn ngân sách nhà nước tỉnh Hà Nam” của Trần Mạnh Quân (2012) đã xây
dựng cơ sở lý luận khá đầy đủ, toàn diện về hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản và
quản lý nhà nước về dự án XDCB. Thực trạng quản lý dự án XDCB tại tỉnh Hà
Nam trong thời gian qua được tác giả phân tích, đánh giá và chỉ ra những thành

công và hạn chế, nguyên nhân hạn chế trong công tác quản lý nhà nước, từ đó đề
xuất các giải pháp hồn thiên cơng tác quản lý nhà nước đối với hoạt động đầu tư
từ nguồn vốn NSNN tại tỉnh Hà Nam.
Hồ Sỹ Nguyên (2010) với đề tài luận án Tiến sĩ kinh tế: “Giải pháp nâng
cao hiệu quả đầu tư phát triển trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời kỳ
CNH, HĐH”đã hệ thống những vấn đề cơ sở lý luận cơ bản về hiệu quả ĐTPT,
đồng thời thực trạng hiệu quả ĐTPT tại tỉnh Thừa Thiên Huế trong thời gian 2001
- 2008. Tác giả phân tích, đánh giá những tồn tại, nguyên nhân hạn chế hiệu quả
ĐTPT từ nguồn vốn ngân sách địa phương và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả
ĐTPT trong giai đoạn tới,
Luận án tiến sĩ “Quản lý nhà nước đối với dự án đầu tư xây dựng từ ngân
sách nhà nước ở Việt Nam”, của tác giả Tạ Văn Khối (2009), đã phân tích các
khái niệm về quản lý nhà nước, quản lý nhà nước về kinh tế từ đó tác giả đề xuất
khái niệm quản lý nhà nước đối với dự án đầu tư xây dựng từ ngân sách nhà
nước. Tác giả đã phân tích, đánh giá các nội dung quản lý nhà nước, các nhân tố
ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước đối với dự án đầu tư; qua đó đưa ra các
giải pháp hồn thiện cơng tác này.


6

Nghiên cứu “Đổi mới quản lý nhà nước đối với đầu tư xây dựng cơng trình
từ ngân sách nhà nước của thành phố Hà Nội” của Nguyễn Thị Bình (2012) đi
sâu nghiên cứu những vấn đề cơ sở lý luận cơ bản về quản lý nhà nước các hoạt
động đầu tư xây dựng cơng trình từ ngân sách nhà nước; bên cạnh đó nghiên cứu
đã phân tích, đánh giá thực trạng, chỉ ra hạn chế, bất cập trong công tác quản lý
nhà nước về dự án XDCB trên địa bàn Thành phố Hà Nội. Qua đó, tác giả đi đến
nhận định: cần thiết phải đổi mới công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này
trên địa bàn Thành phố Hà Nội, xem đây là vấn đề cấp bách để nâng cao hiệu quả
các dự án XDCB. Bên cạnh đó, nghiên cứu đã đưa ra cách tiếp cận mới về quản

lý nhà nước đối với đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn NSNN theo năm khâu,
gồm: quản lý nhà nước trong xây dựng quy hoạch, kế hoạch; lập, thẩm định, phê
duyệt dự án; triển khai các dự án; nghiệm thu, thẩm định chất lượng, bàn giao
cơng trình; thanh quyết tốn. Các nội dung này được nghiên cứu có tính đến sự
tác động của các yếu tố mơi trường luật pháp, cơ chế chính sách, tổ chức quản lý,
năng lực bộ máy và thanh tra, kiểm tra giám sát đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn
vốn ngân sách nhà nước trong ngành giao thông vận tải.
Những khoảng trống nghiên cứu
Nhìn chung những cơng trình nghiên cứu trên đã phản ánh thực trạng và đánh
giá, phân tích các vấn đề liên quan đến tác động của cơ chế chính sách đối với kiểm
sốt chi vốn đầu tư cơng, mối quan hệ giữa chi tiêu ngân sách với việc phát triển xã
hội và những nhân tố tác động đến hiệu quả kiểm sốt thanh tốn vốn đầu tư cơng
tại KBNN từ đó các luận văn đưa ra giải pháp cần thiết như tạo các điều kiện để tập
trung nâng cao hiệu quả kiểm sốt chi vốn đầu tư cơng để phát triển kinh tế - xã hội,
nâng cao hiệu quả đồng vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước trong từng giai đoạn
nghiên cứu của từng tác giả.
Trên đây là một số nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận văn. Nhìn
chung, phần lớn cơng trình đều tập trung nghiên cứu về hiệu quả hoạt động đầu tư
từ nguồn vốn NSNN. Tuy nhiên, còn thiếu vắng các nghiên cứu về quản lý dự án
XDCB từ nguồn NSNN ở các cấp khác nhau, nhất là ở cấp huyện. Hơn thế nữa


7

các cơng trình nghiên cứu chỉ đề cập đến hiệu quả đầu tư từ NSNN, hoặc chỉ đề
cập đến công tác QLNN về NSNN của cả nước hoặc tại một địa phương. Các
nghiên cứu cũng chưa đưa ra quy trình lập dự án đầu tư từ NSNN, chưa chỉ ra
nhưng hạn chế cơ bản trong công tác đấu thầu.
Trong phạm vi luận văn này, tác giả tập trung nghiên cứu công tác quản lý
nhà nước đối với các dự án XDCB trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng

Nai.
Mặc dù vậy, các nghiên cứu trên là những tài liệu tham khảo giá trị cho
việc nghiên cứu và viết luận văn này.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung
Trên cơ sở hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản và làm rõ thực trạng,
đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý Nhà nước đối với các dự án xây dựng cơ bản
từ nguồn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai
Mục tiêu cụ thể
- Làm rõ cơ sở lý luận; kinh nghiệm thực tiễn về quản lý Nhà nước đối với
các dự án xây dựng cơ bản từ nguồn NSNN;
- Làm rõ thực trạng quản lý nhà nước đối với các dự án xây dựng cơ bản từ
nguồn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn Trạch; đánh giá những ưu điểm, hạn chế,
tồn tại và nguyên nhân hạn chế, tồn tại;
- Đề xuất quan điểm và giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối
với các dự án xây dựng cơ bản từ nguồn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn Trạch.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài luận văn là quản lý nhà nước đối với các
dự án xây dựng cơ bản từ nguồn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn Trạch.
Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nội dung: Luận văn nghiên cứu quản lý nhà nước đối với các dự
án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn NSNN. Nội dung quản lý dự án XDCB từ


8

NSNN rất rộng, phức tạp, vì vậy, trong khn khổ nghiên cứu có hạn, luận văn
chỉ tập trung nghiên cứu một số nội dung quản lý nhà nước cơ bản như: Lập,
thẩm định dự án XDCB; Công tác đấu thầu; Bồi thường giải phóng mặt bằng;

Quyết tốn dự án; Giám sát, kiểm tra, thanh tra dự án.v.v..
- Phạm vi không gian: Luận văn nghiên cứu công tác quản lý nhà nước đối
với các dự án XDCB từ nguồn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn Trạch.
- Phạm vi thời gian: Luận văn nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nước đối
với các dự án XDCB từ nguồn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn Trạch giai đoạn
2016 - 2020; và đề xuất giải pháp cho giai đoạn từ 2021 - 2025.
5. Phương pháp nghiên cứu
Câu hỏi nghiên cứu
Luận văn trả lời những câu hỏi nghiên cứu chính như sau đây:
- Tại sao phải tăng cường quản lý nhà nước đối với các dự án XDCB từ
nguồn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai?
- Những hạn chế, tồn tại trong quản lý nhà nước đối với đối với các dự án
XDCB từ nguồn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai là gì?
- Cần làm gì để hồn thiện công tác quản lý Nhà nước đối với các dự án
XDCB từ nguồn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai trong
giai đoạn mới?
Giả thuyết nghiên cứu
Công tác QLNN đối với các dự án XDCB từ nguồn NSNN trên địa bàn
huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai trong thời gian qua đạt nhiều kết quả đáng
khích lệ, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện. Tuy
nhiên, trong hoạt động quản lý Nhà nước đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế ảnh
hưởng không tốt đến hiệu quả các dự án.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thu thập thông tin
Để đảm bảo cho q trình nghiên cứu, thơng tin được sử dụng phải đảm
bảo các yêu cầu về số lượng và chất lượng, độ tin cậy. Các thơng tín, số liệu liên


9

quan được dùng cho việc phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý dự án
XDCB từ nguồn NSNN đã được thu thập từ Phịng Tài chính, Phịng Thống kê,
Ban Quản lý dự án huyện Nhơn Trạch...các tạp chí, sách báo chuyên ngành về
lĩnh vực quản lý dự án XDCB từ nguồn NSNN.
Phương pháp xử lý thông tin
Thông tin sau khi thu thập sẽ được tổng hợp dưới dạng bảng, biểu đồ, đồ thị,
hình vẽ nhằm phản ánh thực trạng quản lý dự án XDCB từ nguồn NSNN trên địa
bàn huyện Nhơn Trạch.
Phương pháp thống kê mô tả
Luận văn sử dụng phương pháp thống kê mô tả để đánh giá những nội dung
về quản lý phạm vi, thời gian, chi phí, chất lượng và quản lý thực hiện các dự án
XDCB từ nguồn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn Trạch.
Phương pháp so sánh
Luận văn sử dụng phương pháp so sánh để xác định xu hướng biến động
của các chỉ tiêu phân tích, phản ánh chân thực, khoa học, chính xác hiện tượng,
nội dung kinh tế. Mục tiêu so sánh nhằm xác định mức độ biến động trong quá
trình quản lý các dự án XDCB từ nguồn NSNN trên địa bàn huyện Nhơn Trạch,
tỉnh Đồng Nai
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài nghiên cứu
Ý nghĩa lý luận
Luận văn góp phần làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý dự án
XDCB từ NSNN nhấn mạnh sự cần thiết phải đổi mới công tác quản lý dự án
XDCB từ NSNN. Luận văn góp phần bổ sung một số vấn đề mang tính lý luận về
quản lý nhà nước đối với đầu tư công, quản lý đầu tư công.
Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo
trong công tác nghiên cứu, học tập và giảng dạy về QLNN đối các dự án XDCB
từ nguồn NSNN tại các trường Đại học, Viện nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu này

10

cũng có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý, các nhà
hoạch định chính sách.
7. Kết cấu của luận văn
Chương 1. Một số vấn đề lý luận và kinh nghiệm quản lý dự án xây dựng
cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước
Chương 2. Thực trạng quản lý dự án xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách
nhà nước trên địa bàn huyện Nhơn Trạch
Chương 3. Quan điểm, giải pháp hồn thiện cơng tác quản lý dự án xây
dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Nhơn Trạch, giai
đoạn 2021 - 2025


11

Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM QUẢN LÝ DỰ ÁN XÂY
DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
1.1. KHÁI NIỆM DỰ ÁN VÀ DỰ ÁN XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN
SÁCH NHÀ NƯỚC
1.1.1. Khái niệm dự án và một số khái niệm liên quan
Có nhiều cách giải thích về thuật ngữ “Dự án”. Từ điển Oxford của Anh định
nghĩa: “Dự án (project) là một ý đồ, một nhiệm vụ được đặt ra, một kế hoạch vạch ra
để hành động”. Còn Luật Đấu thầu cho rằng: “Dự án là tập hợp các đề xuất để thực
hiện một phần hay tồn bộ cơng việc nhằm đạt được mục tiêu hay yêu cầu nào đó
trong một thời gian nhất định dựa trên nguồn vốn xác định”.
Có nhiều cách diễn đạt khác nhau về thuật ngữ “Dự án”, hàm chứa những nội
dung khác nhau. Tuy nhiên, có điểm chung là: Mỗi dự án có giới hạn (có ngày bắt
đầu và ngày hoàn thành cụ thể), thực hiện một lần nhằm tạo mới hoặc nâng cao khối

lượng, chất lượng của sản phẩm hoặc dịch vụ, đáp ứng nhu cầu của khách hàng hay
của xã hội.
Từ đây có thể thấy dự án có những đặc điểm chủ yếu:
- Dự án có mục tiêu và kết quả xác định (mục tiêu và kết quả cần đạt được đã
xác định trước);
- Dự án khi kết thúc để lại một số kết quả duy nhất (khơng lặp đi, lặp lại);
- Dự án có tính khác biệt (khơng có các dự án hồn tồn giống nhau);
- Dự án có khoảng thời gian thực hiện xác định trước (có thời điểm bắt đầu và
thời điểm kết thúc;
- Nguồn lực (tài chính, nhân lực, vật lực) để thực hiện dự án được ấn định
trước (chi phí xác định);
Khái niệm dự án xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước
Theo Luật Ngân sách Nhà nước năm 2002: “Ngân sách nhà nước là toàn bộ
các khoản thu, chi của Nhà nước đã được cơ quan nhà nước có thầm quyền quyết


12

định và được thực hiện trong một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm
vụ của Nhà nước”. Như vậy, NSNN là hệ thống quan hệ kinh tế phát sinh trong q
trình phân phối các nguồn tài chính của xã hội để tạo lập và sử dụng quỹ tiền tệ Nhà
nước nhằm thực hiện các chức năng của Nhà nước.
Từ đây, luận văn đưa ra khái niệm về dự án XDCB từ nguồn NSNN như sau:
Dự án XDCB từ nguồn NSNN là việc đầu tư, sử dụng nguồn NSNN để xây dựng các
cơng trình kết cấu hạ tầng cơ sở nhằm tăng cường, hồn thiện, hiện đại hóa cơ sở
vật chất kỹ thuật, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội, bảo vệ môi trường và
bảo đảm an ninh quốc phòng trong một thời gian nhất định.
Theo khái niệm trên, các dự án XDCB được đầu tư bằng nguồn NSNN gọi
là dự án XDCB từ nguồn NSNN, NSNN đầu tư cho dự án gọi là vốn NSNN. Các
dự án XDCB từ NSNN tạo ra nền tảng cơ sở vật chất cho phát triển kinh tế - xã

hội, với các sản phẩm như sân bay, cầu, đường, cảng biển,… Các sản phẩm dự án
XDCB có quy mơ, khối lượng và vốn đầu tư lớn, tồn tại trong một thời gian dài,
ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển kinh tế - xã hội.
Đặc điểm của dự án XDCB sử dụng nguồn NSNN:
Một là, quy mô vốn đầu tư dự án XDCB lớn, chiếm tỷ trọng cao trong tổng
chi NSNN.
Hai là, trong các dự án XDCB từ nguồn NSNN có sự tách rời quyền sở hữu
và quyền sử dụng vốn đầu tư xây dựng. Nguồn vốn thuộc sở hữu Nhà nước nhưng
khi đầu tư vào dự án thì Nhà nước lại uỷ thác việc quản lý, sử dụng cho các chủ đầu
tư, từ đó tạo ra sự tách rời quyền sở hữu và sử dụng vốn NSNN. Vì vậy, nếu cơ chế
quản lý của Nhà nước đối với các dự án XDCB khơng hồn thiện, thiếu chặt chẽ, có
thể dẫn đến tình trạng các chủ đầu tư quản lý và sử dụng vốn NSNN lợi dụng sơ hở,
tìm cách chiếm đoạt vốn của Nhà nước khi có cơ hội.
Ba là, ngân sách nhà nước đầu tư cho dự án XDCB thực hiện qua nhiều cấp
ngân sách. Điều đó dễ dẫn đến tình trạng xin - cho, phát sinh các tiêu cực, lãng
phí do đầu tư dự án khơng đúng nội dung hoặc đầu tư dự án dàn trải.


13

Bốn là, nguồn vốn NSNN sử dụng trong các dự án XDCB, các chủ đầu tư
phải được tạm ứng, nghiệm thu và thanh toán theo qui định của Nhà nước. Nếu
các thủ tục rườm rà, phức tạp và nhiều kẽ hở, thì khơng chỉ có thể gây khó khăn
cho chủ đầu tư và các nhà thầu trong quá trình thực hiện dự án, mà còn tạo nguy
cơ nguồn vốn của nhà nước bị chiếm đoạt, tham ô.
Các chủ đầu tư khơng phải là người chủ đích thực của nguồn vốn đầu tư
dự án nên có thể dẫn đến chủ đầu tư thiếu trách nhiệm trong quá trình quản lý,
sử dụng lãng phí, tham nhũng, biển thủ nguồn vốn đầu tư của Nhà nước. Nếu
chủ đầu tư, các Ban quản lý dự án thiếu trách nhiệm, trình độ chun mơn
nghiệp vụ không đáp ứng được yêu cầu quản lý, Nhà nước khơng có những cơ

chế chính sách chặt chẽ ràng buộc trách nhiệm trong quản lý, công tác thanh tra,
kiểm tra khơng thường xun thì tình trạng thất thốt, lãng phí nguồn vốn
NSNN trong các dự án XDCB là khó tránh khỏi.
1.1.2. Quản lý dự án xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước
1.1.2.1. Khái niệm quản lý
Quản lý là sự tác động có ý thức để chỉ huy, điều hành, hướng dẫn các quá
trình xã hội và hành vi hoạt động của con người để hướng đến mục đích, đúng ý
chí và phù hợp với quy luật khách quan. Mục đích của quản lý là điều khiển, chỉ
đạo chung con người, phối hợp các hoạt động riêng lẻ của từng cá nhân tạo thành
một hoạt động chung thống nhất của tập thể và hướng hoạt động chung đó theo
những mục tiêu đã định trước.
Khái niệm quản lý nhà nước dự án xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách
nhà nước
Quản lý nhà nước được hiểu là tổng thể các hoạt động của Nhà nước với tư
cách là một tổ chức quyền lực mang tính pháp quyền, là tổ chức cơng quyền quản
lý tồn bộ xã hội bằng các hoạt động lập pháp nhằm đảm bảo cho pháp luật thực
hiện. Quản lý nhà nước là lĩnh vực quản lý đặc biệt, bởi nó gắn trực tiếp với hệ
thống các cơ quan quyền lực nhà nước.


14

Có nhiều cách tiếp cận khác nhau về quản lý nhà nước dự án XDCB từ
nguồn NSNN:
- Quản lý dự án XDCB từ nguồn NSNN là quá trình chủ thể quản lý thực
hiện các chức năng lập kế hoạch, tổ chức điều hành và kiểm tra dự án nhằm đảm
bảo các phương tiện thời hạn, nguồn lực và chất lượng dự án.
- Quản lý dự án XDCB từ nguồn NSNN là ứng dụng kiến thức, kỹ năng,
công cụ và kỹ thuật vào các hoạt động của dự án để thỏa mãn yêu cầu của dự án.
- Quản lý dự án XDCB từ NSNN là một quá trình lập kế hoạch điều phối

thời gian, nguồn lực và giám sát quá trình thực hiện của dự án nhằm đảm bảo cho
dự án hoàn thành đúng thời hạn, trong phạm vi ngân sách được duyệt và đạt được
các yêu cầu đã định về kỹ thuật, chất lượng của sản phẩm, dịch vụ, bằng các
phương pháp và điều kiện tốt nhất cho phép.
Bản chất của quản lý nhà nước đối với dự án XDCB từ nguồn NSNN là
quá trình lập kế hoạch, điều phối và giám sát quá trình thực hiện dự án nhằm đạt
được các mục tiêu đề ra.
Từ những khái niệm trên, theo tác giả có thể hiểu khái niệm quản lý dự án
XDCB từ nguồn NSNN như sau: Quản lý dự án XDCB từ nguồn NSNN là sự tác
động liên tục, có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực Nhà nước của các cơ
quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản đối với đối tượng
quản lý, nhằm đạt được hiệu quả cao nhất trong việc sử dụng vốn đầu tư NSNN,
đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ, trong phạm vi ngân sách đã được phê
duyệt, đảm bảo chất lượng sản phẩm, đạt được mục tiêu dự án đề ra.
1.1.2.2.Vai trò của quản lý nhà nước dự án xây dựng cơ bản từ nguồn
ngân sách nhà nước
Quản lý nhà nước dự án XDCB sử dụng nguồn NSNN là đòi hỏi tất yếu.
Nhà nước phải quản lý đối với các dự án sử dụng NSNN vì đây là nguồn vốn do
Nhà nước bỏ ra. Đây là lĩnh vực có quy trình thủ tục phức tạp, hay xảy ra tình
trạng thất thốt lãng phí. Quản lý nhà nước dự án XDCB có vai trị:
- Liên kết các bên liên quan, các công việc, các hoạt động của dự án;