Tài liệu Chọn nơi đẻ an toàn - điều cần thiết và quan trọng pptx

Chọn nơi đẻ an toàn - điều cần
thiết và quan trọng

"Chọn nơi đẻ an toàn" là điều cần thiết và rất quan trọng đối với tất cả các
bà mẹ sắp đến kỳ sinh đẻ.

Đẻ tại cơ sở y tế
Nhìn chung "nơi đẻ an toàn" và yên tâm nhất là "đẻ tại cơ sở y tế". Cơ sở y
tế phục vụ cho việc sinh đẻ gồm các phòng đẻ thuộc trạm y tế xã, các phòng sản
thuộc phòng khám đa khoa khu vực, các khoa sản thuộc các bệnh viện đa khoa,
các bệnh viện phụ sản và các cơ sở đỡ đẻ do các Trung tâm Bảo vệ sức khỏe bà
mẹ và trẻ em quản lý. Các phòng đỡ đẻ tư nhân được Nhà nước cấp giấy phép
hành nghề cũng là "cơ sở y tế".
Chỉ tiêu của ngành y tế là 97% số đẻ được thực hiện tại "cơ sở y tế", 3%
còn lại là các trường hợp đẻ nhanh, không kịp đến cơ sở y tế những nơi quá khó
khăn nếu đến cơ sở y tế như vùng núi cao, vùng sâu, vùng xa đến cơ sở y tế phải
mất vài ngày trên đường đi.
Đẻ tại cơ sở y tế có nhiều ích lợi đối với bà mẹ và trẻ sơ sinh như:
Điều kiện vệ sinh tốt tránh được nhiễm khuẩn gây bệnh cho mẹ và con.
Có cán bộ y tế được đào tạo đỡ đẻ có đủ trình độ chuyên môn phục vụ.
Dù có nơi còn hạn chế nhưng nhìn chung các cơ sở y tế được xây dựng và
trang bị theo quy chuẩn thống nhất và khi cần có đủ thuốc và phương tiện cấp cứu
để xử trí kịp thời. Nếu là tuyến bệnh viện thì lại có thể xử trí các tình huống cấp
cứu không phải chuyển viện.
Đối với những bà mẹ mang thai "có yếu tố nguy cơ" (phát hiện qua các đợt
khám thai) thì nhất thiết phải đến đẻ tại cơ sở y tế. Nếu thấy "có nguy cơ" nên chủ
động sắp xếp chọn cơ sở y tế thích hợp, thí dụ: Nếu đã có vết mổ đẻ cũ thì phải
đến thẳng cơ sở y tế có đủ điều kiện phẫu thuật mà không cần qua các đơn vị
chuyển tuyến trung gian như: trạm y tế xã, phòng khám đa khoa khu vực...
Ngoài ra những trường hợp chưa phát hiện "có nguy cơ" cũng vẫn nên đến
đẻ tại các cơ sở y tế vì ngay trong lúc chuyển dạ đẻ và sau đẻ cũng vẫn có thể xuất

hiện "nguy cơ" mà ta không thể biết trước được.
Đẻ tại nhà
Một thực tế ở miền núi, vùng sâu, vùng xa đến cơ sở y tế quá khó khăn
hoặc đẻ quá nhanh nên một số bà mẹ vẫn còn phải đẻ tại nhà.
Trong những trường hợp: Không có nhà hộ sinh, khó khăn về giao thông
như miền núi, bão lụt... hoặc đẻ quá nhanh không đến cơ sở y tế được cần phải tổ
chức đẻ tại nhà chủ động như:
Bà mẹ và gia đình cần phải chuẩn bị các việc như:
Nhờ ai đỡ cần liên hệ trước. Nên mời cán bộ y tế của trạm y tế xã hoặc các
cán bộ y tế đã nghỉ hưu... hoặc bà đỡ dân gian (còn gọi là mụ vườn) đã được đào
tạo về đỡ đẻ sạch, có kinh nghiệm giúp đỡ.
Chọn nơi sẽ đẻ trong nhà đảm bảo: Thoáng, sạch, không có gió lùa. Làm vệ
sinh sạch sẽ nhà trước khi đẻ một tuần.
Phân công cụ thể những người trong gia đình ai sẽ làm việc gì, chuyển dạ
có thể xảy ra bất cứ lúc nào, kể cả ban đêm. Nếu có trẻ nhỏ phải bố trí người trông
nom.
Thảo luận với người được mời đỡ đẻ xem cần chuẩn bị những gì. Tối thiểu
gia đình nên lo trước: giường đẻ sạch sẽ, tấm nilon trải được đủ rộng để tránh máu
và nước chảy ra nền nhà, xô hoặc chậu hứng, một bàn con để dụng cụ đỡ đẻ, đồ
vải cần thiết cho bà mẹ và con, nước đun sôi để nguội để người đỡ đẻ rửa tay, bàn
chải, xà phòng rửa tay, nguồn ánh sáng, khăn vệ sinh và phương tiện sưởi ấm khi
trời lạnh.
Trong trường hợp đẻ tại nhà nếu có được "gói đỡ đẻ sạch" dùng một lần để
sử dụng cho bà mẹ và trẻ sơ sinh thì rất tốt để phòng uốn ván sơ sinh.
Đẻ rơi
Nguyên nhân đẻ rơi: Do đẻ quá nhanh không dự tính được ngày sinh: vì
không nhớ ngày kinh cuối, không đi khám thai. Hoặc có thể đẻ trên đường đi đến
cơ sở y tế. Đẻ rơi chủ yếu ở nơi không có chuẩn bị vì thế không có người biết đỡ
đẻ (trừ trường hợp chuyển viện có hộ sinh đi hộ tống). Nguy cơ cho bé là ngạt và
nhiễm khuẩn rốn, uốn ván rốn. Nguy cơ cho mẹ là sót rau, băng huyết, nhiễm

khuẩn vì nơi đẻ rất đa dạng (trên tàu xe, ngoài đồng ruộng, nương rẫy hoặc trong
nhà vệ sinh...).
Xử trí đẻ rơi: Nếu bé sinh trong quần thì nhanh chóng đỡ bé ra để tránh bị
ngạt. Chưa có dụng cụ đỡ thì dùng 2 sợi chỉ buộc vào dây rốn (buộc càng xa phía
con càng tốt) rồi cắt dây rốn, ủ ấm cho bé rồi nhanh chóng chuyển mẹ và con đến
cơ sở y tế hoặc nhờ người đến làm rốn và đỡ rau. Nếu không có chỉ thì dùng sợi
vải hoặc một dải khăn thắt chặt cuống rốn sau đó chuyển tới cơ sở y tế để xử trí
tiếp.
Đề phòng đẻ rơi
Cần đi khám thai định kỳ để biết ngày dự kiến đẻ.
Cần biết các dấu hiệu sớm của chuyển dạ như: xuất hiện cơn đau, đau tăng
dần, ra dịch nhày trong để sớm đến cơ sở y tế.
Chú ý những người đã có tiền sử đẻ nhanh.
Trường hợp ở xa cơ sở y tế nên chuẩn bị trước những phương tiện cần thiết
cho mẹ và con, đi đâu hơi xa cũng nên mang theo đặc biệt là gói làm rốn (hoặc gói
đẻ sạch dùng một lần) gồm: 1 lưỡi dao cạo mới để cắt rốn, 3 sợi chỉ dài mỗi sợi
dài 30cm để buộc rốn, 1 tấm nilon để trải khi nằm đẻ.