Tài liệu Khó thở và những bệnh liên quan pdf

Khó thở và những bệnh liên quan

Khó thở là một cảm giác khó chịu đặc biệt khi hô hấp. Người bệnh mô tả
nhiều trạng thái như: không đủ không khí, không khí không vào phổi ngay, ngực
bị bó chặt hay cảm giác nghẹt thở... Khó thở phải ngồi dậy hoặc tư thế nửa nằm
nửa ngồi, nắm tay vào chấn song cửa sổ hoặc thành giường. Nhịp thở nhanh nông
(bình thường 12-16 lần/phút). Có thể chia ra khó thở cấp và khó thở từ từ chưa đến
mức độ cấp.
Nguyên nhân khó thở cấp
Cơn hen phế quản: Khó thở ra, xuất hiện đột ngột, gặp khi thời tiết thay đổi,
người bệnh cảm thấy ngột ngạt, thường phải vịn tay vào thành giường để thở. Có
tiền sử dị ứng và tái phát nhiều lần. Sau cơn khó thở có ho hoặc không ho và khạc
ra nhiều đờm, đờm có thể rắn, keo lại như tép bưởi. Chụp Xquang hai trường phổi
sáng hơn bình thường. Cần làm chức năng hô hấp để xác định thêm.
Tràn khí màng phổi: Khó thở dữ dội sau một cơn đau ngực, gọi là “tiếng sét
đánh giữa trời quang”. Khó thở khi hít vào, mặt nhợt nhạt, trán vã mồ hôi, có khi
buồn nôn. Gõ phổi vang, rì rào phế nang giảm, rung thanh giảm. Xảy ra trên
những người giãn phế nang, ho gà, kén hơi ở phổi hay sau một động tác làm việc
gắng sức. Xquang thấy nhu mô phổi bị ép lại thành một cụm ở rốn phổi
Dị vật vào đường thở: Cơn khó thở xảy ra đột ngột, mặt môi tím đen, có
tiếng cò cử, ngạt thở dữ dội, vã mồ hôi, nửa giờ sau dị vật xuống thấp hơn thì khó
thở nhẹ dần. Nếu dị vật nằm ở thanh khí quản, không xuống được, mặt, môi bệnh
nhân tím tái. Dị vật lớn bít kín đường thở, nếu không được cấp cứu kịp thời có thể
chết.
Lao kê: Khó thở dần dần, đôi khi khó thở dữ dội, người gầy xanh, có thể sốt
về chiều. Chụp Xquang thấy có nhiều nốt mờ nhỏ như hạt kê đều nhau nằm rải rác
khắp hai phế trường.
Viêm phế quản phổi: Viêm phế quản phổi gặp ở trẻ em và người già. Người
bệnh sốt 39o- 40oC. Khó thở xuất hiện dần dần, thở nhanh, nông ngày càng tăng,
cánh mũi phập phồng. Nghe phổi hai bên có nhiều ran ẩm, ran nổ, ran rít. Ho có
nhiều đờm, dịch nhầy. Chụp Xquang thấy đám mờ không đều, rải rác hai phế

trường. Xét nghiệm máu bạch cầu đa nhân trung tính tăng cao.
Đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính: Thường gặp ở người có tuổi,
tiền sử hút thuốc. Tổng cộng một năm ho khạc đờm trên dưới 3 tháng/lần, có thể
có sốt, ho nhiều, đờm đặc màu vàng, xanh. Khó thở liên tục hoặc từng cơn, nhịp
nhanh nông, nghe phổi nhiều ran ẩm, ran ngáy. Bệnh nhân thấy ngột ngạt, thiếu
không khí, bủn rủn chân tay, môi tím, vã mồ hôi.
Phù phổi cấp: Khó thở xảy ra đột ngột, hay gặp về ban đêm, khó thở nhanh,
nông, mặt môi tím ngắt, khạc ra bọt màu hồng. Khó thở trên một người bị hẹp van
hai lá, hở động mạch chủ, tăng huyết áp, suy tim trái, viêm thận cấp, mạn. Nghe
phổi có tiếng ran nổ hai thì. Lúc đầu nghe ở đáy phổi, sau tiếng ran nghe cao dần
lên phía trên, gọi là dấu hiệu “nước thuỷ triều dâng”. Chụp Xquang phổi thấy hai
phế trường mờ lan tỏa, vùng rốn phổi tăng đậm.
Urê máu cao: Nhịp thở nhanh nông, nếu nặng có nhịp thở Sen-stốc, kèm
theo nhức đầu, nôn, đi lỏng, gặp ở người viêm thận cấp hoặc mạn tính, sỏi thận.
Cần làm xét nghiệm chức năng thận và nước tiểu.
Toan máu: Khó thở nhanh nông, giai đoạn cuối chuyển sang nhịp thở
Cuxmon, kèm theo nhức đầu, nôn mửa, đi lỏng, mệt mỏi, xảy ra ở người đái tháo
đường không được điều trị. Cần xét nghiệm nước tiểu tìm thể Cetonnic và đường,
xét nghiệm dự trữ kiềm giảm.
Liệt cơ hô hấp: Do đứt tuỷ sống cổ, do nhược cơ (bệnh tuyến hung), chấn
thương lồng ngực, ngạt thở vì hít phải hơi độc, hoá chất, khói...
Khó thở ít, chưa đến mức cấp cứu
Viêm phổi: Bệnh nhân sốt cao 39- 40o, miệng có các nốt nhiệt, ho ra đờm
màu rỉ sắt. Đau ngực, khó thở từ từ. Khám thấy bên phổi bị bệnh rung thanh tăng,
gõ đục, có ran nổ một thì. Chụp Xquang thấy hình tam giác mờ đồng đều, đỉnh
quay vào trong, đáy ra ngoài. Xét nghiệm thấy bạch cầu đa nhân trung tính tăng.
Gặp ở người khỏe mạnh.
Tràn dịch màng phổi: Khó thở nhiều, hít vào khó, có thể có ho khan, sốt
đau ngực bên tràn dịch. Đôi khi nằm nghiêng về bên tràn dịch thì dễ thở. Chụp