Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề độc lập dân tộc phải gắn liền với chủ nghĩa xã hội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
BÀI TẬP
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Giáo viên hướng dẫn: Thạc sĩ Lê Thị Hoa
Họ và tên sinh viên: Mã Thị Hoa Quỳnh
Ngày tháng năm sinh: 18/04/1990
MSSV: CQ502179
Lớp: Tư tưởng Hồ Chí Minh (2009) _40
Khoá: 50
Hà Nội, ngày 08 tháng 04 năm 2010
Tư tưởng Hồ Chí Minh
2010
Phần I: Đặt vấn đề
Chiến tranh đã qua đi hơn 30 năm, đất nước ta đang đổi mới từng ngày,
nhân dân ta đang sống cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Và chúng ta không thể
quên được người đã tìm ra con đường để nhân dân ta có được cuộc sống ngày
hôm nay. Đúng vậy, cả cuộc đời Hồ Chí Minh đã dành cho nhân dân, cho đất
nước, cho sự nghiệp giải phóng con người, giải phóng nhân loại cần lao, thoát
khỏi mọi áp bức, bất công, vươn tới cuộc sống ấm no, tự do và hạnh phúc.
Khác với các con đường cứu nước trước đó độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa phong kiến của ông cha ta hay với chủ nghĩa tư bản, con đường cứu
nước của Hồ Chí Minh độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Theo
Hồ Chí Minh, sau khi giành được độc lập cần xây dựng đất nước theo con
đường chủ nghĩa xã hội, như Người đã từng nói: “nước được độc lập mà dân
không được hưởng hạnh phúc, tự do, thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì”.
Vì vậy, nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề độc lập dân tộc phải gắn
liền với chủ nghĩa xã hội là một vấn đề cần thiết của những chủ nhân tương
lai đất nước như chúng ta.
Page
2

Tư tưởng Hồ Chí Minh
2010
Phần II: Giải quyết vấn đề
I. CƠ SỞ HÌNH THÀNH NỘI DUNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ
ĐỘC LẬP DÂN TỘC GẮN LIỀN VỚI CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
1.Cơ sở lý luận
Một là, trước khi đến với chủ nghĩa Mác_Lênin, Hồ Chí Minh đã quan tâm,
tìm hiểu những tư tưởng dân chủ tư sản Pháp và Mĩ: Các tư tưởng tự do, bình
đẳng, bác ái đã tác động mạnh đến tư tưởng Hồ Chí Minh. Chính người đã
từng nói: “Vào trạc tuổi 13, lần đầu tiên tôi được nghe những từ tự do, bình
đẳng, bác ái… thế là tôi muốn làm quen với văn minh Pháp, tìm xem những
gì ẩn giấu sau những từ ấy”.
Hồ Chí Minh đã từng nhắc đến bản tuyên ngôn độc lập của nước Mĩ (1776)
và bản tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của cách mạng tư sản Pháp
(1791) về quyền bình đẳng: “Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình
đẳng, tạo hoá cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong
những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh
phúc”. Bản tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của cách mạng Pháp cũng
chỉ rõ: “Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi; và phải luôn luôn tự
do và bình đẳng về quyền lợi”.
Hai là, Tư tưởng tiểu tư sản như chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn:
“Dân tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh hạnh phúc”.
Ba là, chủ nghĩa Mác_Lênin là nhân tố có ảnh hưởng quyết định đến tư
tưởng Hồ Chí Minh. Đó là cơ sở hình thành thế giới quan và phương pháp
luận của Hồ Chí Minh. Nhờ có thế giới quan và phương pháp luận của chủ
nghĩa Mac_Lênin, Hồ Chí Minh đã hấp thụ và chuyển hoá những nhân tố tích
Page
3
Tư tưởng Hồ Chí Minh
2010

cực và tiến bộ của truyền thống dân tộc cũng như của tư tưỏng, văn hoá nhân
loại để tạo nên hệ thống tư tưởng của mình.
2.Cơ sở thực tiễn
Thứ nhất, xuất phát từ điều kiện thực tế của Việt Nam vào những năm cuối
thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Nước ta bị thực dân Pháp xâm lược và trở thành
một nước thuộc địa, nửa phong kiến. Các phong trào yêu nước theo hệ tư
tưởng phong kiến và hệ tư tưởng tư sản được dấy lên nhưng đều bị thất bại.
Dan tộc Việt Nam đứng trước tình trạng, khủng hoảng, bế tắc về đường lối
cứu nước.
Thứ hai, xuất phát từ quá trình bôn ba tìm đường cứu nước (1911 – 19920)
qua nhiều châu lục, nghiên cứu một cách sâu sắc xã hội tư bản, xã hội thuộc
địa, nghiên cứu các cuộc cách mạng điển hình trên thế giới như cuộc cách
mạng tư sản Mỹ, cách mạng tư sản Pháp (1971), nhất là những năm lăn lộn
trong phong trào lao động ở Pháp và hoạt động với những nhà cách mạng từ
những nước thuộc địa Pháp. Hồ Chí Minh đã hiểu được bản chất của chủ
nghĩa đế quốc: “Chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa tư bản đâu đâu cũng tàn bạo,
độc ác, bất công; người lao động ở đâu cũng bị áp bức bóc lột, đầy đoạ”.
Thứ ba, xuất phát từ xu thế của thời đại, đó là thời đại quá độ từ chủ nghĩa
tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi trên toàn thế giới được mở ra từ cách
mạng tháng Mười Nga đã tác động sâu sắc đến tư duy của Người về mục tiêu
và con đường của cách mạng Việt Nam, nhất là khi Người được tiếp cận với
luận cương của Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa. Việc Nguyễn Ái Quốc
tham gia sáng lập Đảng cộng sản Pháp tại Đại hội Tua (12- 1920) đã đánh dấu
bước ngoặt trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Người, từ chủ nghĩa yêu
nước đến chủ nghĩa Mac_Lênin, từ người yêu nước thành người cộng sản.
Nguyễn Ái Quốc đã tìm thấy con đường giải phóng dân tộc mình. Người
khẳng định: “Chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng
Page
4
Tư tưởng Hồ Chí Minh

2010
được các dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới khỏi ách nô
lệ”.
Như vậy, bằng một cuộc khảo sát thực tiễn và nghiên cứu lý luận trên bình
diện rộng lớn ở trong nước và trên thế giới, Hồ Chí Minh đã gặp chủ nghĩa
Mac_Lênin, nhận rõ con đường cứu nước, con dường cách mạng của dân tộc,
Người kết luận: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường
nào khác con đường cách mạng vô sản”.
II.NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐỘC
LẬP DÂN TỘC GẮN LIỀN VỚI CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
1.Quan niệm của Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội
1.1.Quan niệm của Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc
Quan niệm Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc trong thời đại cách mạng vô
sản được thể hiện trong những luận điểm cơ bản sau đây:
Một là, độc lập dân tộc phải là độc lập dân tộc thực sự, độc lập hoàn toàn
với đầy đủ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ, chính trị, kinh tế, văn
hoá, an ninh, quốc phòng. Quyền độc lập dân tộc là quyền thiêng liêng bất
khả xâm phạm.
Đối với một người dân mất nước, cái quý nhất trên đời là độc lập của tổ
quốc, tự do nhân dân. Như Hồ Chí Minh đã từng nói: “ Cái mà tôi cần nhất
trên đời là: Đồng bào tôi được tự do, Tổ quốc tôi được độc lập…”.Hồ Chí
Minh là người đã đưa ra chân lý bất hủ, có giá trị cho mọi thời đại: “không có
gì quý hơn độc lập tự do”. Đó không chỉ là lý tưởng mà còn là lẽ sống , là học
thuyết cách mạng của Hồ Chí Minh, là lý do chiến đấu, là nguồn sức mạnh
làm nên chiến thắng, nguồn động viên đối với các dân tộc bị áp bức trên thế
giới.
Page
5
Tư tưởng Hồ Chí Minh
2010

Nước Việt Nam của người Việt Nam, mọi vấn đề thuộc chủ quyền quốc gia
Việt Nam phải do người Viêtn Nam tự giải quyết. Nhân dân Viêt Nam không
chấp nhận sự can thiệp bất cứ hình thức nào. Theo Hồ Chí Minh quyền độc
lập dân tộc là quyền thiêng liêng, là trên hết, dù có phải hy sinh đến đâu cũng
phải giành và giữ cho được quyền độc lập ấy.
Hai là, giá trị thực sự của độc lập dân tộc phải được thể hiện ở các quyền
tự do và hạnh phúc mà nhân dân được hưởng.
“Nếu nước được độc lập, mà dân không được hưởng hạnh phúc tự do, thì
độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì”. Độc lập dân tộc phải được đặt trong khối
thống nhất bền vững, đoàn kết chặt chẽ của các tộc người, các miền tổ quốc,
giữa các tôn giáo và tất cả các giai cấp, tầng lấp nhân dân yêu nước, đồng bào
trong nước và kiều bào ở nước ngoài .
Ba là, độc lập dân tộc trong hoà bình chân chính
Hồ Chí Minh luôn là người đi đầu, chủ động tích cực bày tỏ ước vọng và
tìm mọi giải pháp cho sự nghiệp bảo vệ hoà bình, hết sức tránh xung đột,
tránh chiến tranh. Năm 1946 Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng chủ động
ký hiệp định sơ bộ ngày 6 – 3, rồi chính Người ký tạm ước 14 – 9 với chính
phủ Pháp với mong muốn giải quyêt cuộc tranh chấp bằng con đường hoà
bình.
Khi thực dân Pháp khiêu khích gây xung đột, Hồ Chí Minh đã kêu gọi nhân
dân Việt Nam kiên trì thi hành những điều khoản đã ký trong tạm ước. Đồng
thời Người cũng kêu gọi những người Pháp vì lợi ích của hai dân tộc Việt –
Pháp mà chấm dứt những hành động khiêu khích. Khi chiến tranh nổ ra trên
cơ sở kiên quyết kháng chiến đến cùng để bảo vệ chủ quyền quốc gia, Hồ Chí
Minh luôn bày tỏ mong muốn sẵn sàng đàm phán với chính phủ Pháp để kết
thúc cuộc chiến tranh, lập lại hoà bình, tránh làm tổn hại tiền của, xương máu
của hai dân tộc.
Page
6