tai lieu day them

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (871.46 KB, 99 trang )

(1)Ch¬ng 1 : C¬ häc vËt r¾n. I. HÖ thèng kiÕn thøc trong ch¬ng I) §éng häc vËt r¾n: 1) Xác định vị trí của vật rắn quay quanh một trục: Dùng toạ độ góc  = (t) 2) Tốc độ góc đặc trng cho chuyển động quay nhanh hay chậm của một vật của vật rắn. Tốc độ góc trung bình của vật rắn trong khoảng thời gian t = t2 - t1 là: ω tb = Tốc độ góc tức thời (gọi tắt là vận tốc góc):. ω= lim. Δt →0. ϕ2 −ϕ 1 Δϕ . = t 2 −t 1 Δt. Δϕ dϕ = =ϕ ' (t) Δt dt. Đơn vị: rad/s; Tốc đọ góc có thể dơng hoặc âm. 3) Khi quay đều:  = const; Phơng trình chuyển động của vật rắn:  = 0 + t. 4) Gia tốc góc: Đặc trng cho độ biến thiên nhanh hay chậm của vận tốc góc. Gia tèc gãc trung b×nh trong kho¶ng thêi gian t = t2 - t1 lµ: Gia tèc gãc tøc thêi:. γ = lim. Δt →0. γ tb =. ω2 −ω 1 Δω . = t 2 −t 1 Δt. Δω dω = =ω ' (t)=ϕ ''(t) . §¬n vÞ lµ: rad/s2. Δt dt. 5) Chuyển động quay biến đổi đều: tb =  =. Gia tèc gãc :. ω −ω 0 = const t. Phơng trình chuyển động quay biến đổi đều:. 6/ Khi chuyển động quay không đều:. Tốc độ góc :. 1 2 ϕ=ϕ 0 +ωt + γt 2. ⃗a =⃗ a ht + ⃗ at. aht = an =. Khi đó:. v2 R.  = 0 + t. 2 - 02 = 2( - 0). = 2R ; at = .R.. + an vuông góc với v ; nó đặc trng cho biến thiên nhanh hay chậm về hớng vận tốc. + at theo phơng của v ; nó đặc trng cho sự biến thiên nhanh hay chậm của tốc độ góc. 7/ Với bánh xe lăn trên đờng không trợt thì: + Bánh xe quay một vòng, xe đi đợc đoạn đờng bằng chu vi bánh xe. Tốc độ xe cũng là tốc độ trục bánh xe. + Tốc độ dài một điểm M ở ngoài bánh có giá trị bằng tốc độ xe nh phơng tiếp tuyến với bánh, chiều theo chiều quay của bánh. So với mặt đất thì vận tốc là v: ⃗v =⃗ v 0 +⃗ vM ; ⃗ v 0 là tốc độ trục bánh xe hay tốc độ xe với mặt đờng, v M là tốc độ của điểm M so với trục. ⃗ II) §éng lùc häc vËt r¾n: 1) Mô men lực: M đặc trng cho tác dụng làm quay của lực M = F.d.sin : gãc gi÷a vÐc t¬ r & F: ϕ=( ⃗r . ⃗ F ) ; Cánh tay đòn d: khoảng cách từ trục quay đến giá của lực nằm trong mặt ph¼ng vu«ng gãc víi trôc quay. Quy íc: M« men lùc cã gi¸ trÞ d¬ng nÕu nã lµm cho vËt quay theo chiÒu d¬ng vµ ngîc l¹i. 2) Quy tắc mô men lực: Muốn vật rắn quay quanh một trục cố định ở trạng thái cân bằng, thì tổng đại số các mô men đối với trục quay đó của các lực tác dụng vào vật phải bằng không. ∑ M =0 3) M« men qu¸n tÝnh: + Mô men quán tính của chất điểm đối với một trục quay đặc trng cho mức quán tính (sức ì) của chất điểm đối với chuyển động quay quanh trục đó. Nó đo bằng biểu thức I = m.r 2; với r là khoảng cách chất điểm với trục quay. Đơn vị: kg.m2. + Mô men quán tính của vật rắn đối với một trục quay đặc trng cho mức quán tính (sức ì) của vật rắn đối với trục quay đó.. 2. I =∑ m i r i i. + Thanh m¶nh, chiÒu dµi l , trôc quay lµ trung trùc cña thanh: I = m. l 2/12; + Thanh m¶nh, chiÒu dµi l , trôc quay ®i qua mét ®Çu vµ vu«ng gãc víi thanh: I = m. l 2/3; + Vành tròn bán kính R: I = m.R2. + Đĩa tròn mỏng: I = m.R2/2. + Hình cầu đặc: I = 2m.R2/5. + Định lí về trục song song: Mômen quán tính của một vật đối với một trục quay  bất kỳ bằng momen quán tính của nó đối với một trục đi qua trọng tâm cộng với momen quán tính đối với trục  đó nếu nh hoàn toàn khối lợng của vật tËp trung ë khèi t©m. I Δ=I G +m .d 2 . d lµ kho¶ng c¸ch vu«ng gãc gi÷a hai trôc song song. 4) Momen động lợng của vật rắn đối với một trục quay bằng tích số của mô men quán tính đối với trục đó và vận tốc góc của vật quay quanh trục đó. L = I.. 5) Chuyển động tròn của chất điểm: + Chất điểm M khối lợng m chuyển động trên quỹ đạo tròn bán kính r chịu lực F không đổi..

(2) + Mô men M gia tốc góc là . Ta có: M = m.r2 = I.. (Dạng khác của định luật II Niu tơn). 6) Phơng trình động lực học của vật rắn: + M = I... (T¬ng tù nh ph¬ng tr×nh F = m.a). D¹ng kh¸c:. M =I. dω d (Iω ) dL ; = = dt dt dt. Δ(Iω) ΔL hoÆc: M ¿ I Δω = =. là mô men động lợng: L = I. Δt. Δt. Δt. * Mô men ngoại lực đặt lên vật rắn có trục quay cố định bằng đạo hàm theo thời gian của mô men động l ợng của vật rắn đối với trục quay đó. M = L’(t) 7) Định luật bảo toàn mô men động lợng: + Khi tổng đại số các mô men ngoại lực đối với trục quay bằng không (hay các mô men ngoại lực triệt tiêu nhau), thì mômen động lợng của vật rắn đối với trục đó là không đổi. Trong trờng hợp vật rắn có momen quán tính đối với trục quay không đổi thì vật rắn không quay hay quay đều quanh trục đó. + M = 0 => L = 0 vµ L = const. NÕu tæng c¸c momen lùc t¸c dông lªn vËt (hay hÖ vËt) b»ng kh«ng th× momen động lợng của vật (hay hệ vật) đợc bảo toàn. I11 = I12 hay I = const. ⃗ 8) Vật rắn chuyển động tịnh tiến: áp dụng định luật II Niutơn: F =m . ⃗a ; 9) §éng n¨ng cña vËt r¾n:. ∑. + Động năng của vật rắn quay quanh một trục cố định: Wđ =. 1 2 Iω 2. + Định lí về động năng: Wd = I.22 - I.12 = A. + Động năng của vật rắn trong chuyển động song phẳng:. 1 1 W d = m. v 2C + I . ω 2 2 2. (vC = R.2.). m lµ khèi lîng cña vËt, vC lµ vËn tèc khèi t©m. II. C©u hái vµ bµi tËp 1. Chuyển động của vật rắn quanh một trục cố định 1.1. Chọn câu Đúng. Một cánh quạt của một động cơ điện có tốc độ góc không đổi là  = 94rad/s, đờng kính 40cm. Tốc độ dài của một điểm ở đầu cánh bằng: A. 37,6m/s; B. 23,5m/s; C. 18,8m/s; D. 47m/s. 1.2. Hai học sinh A và B đứng trên một đu quay tròn, A ở ngoài rìa, B ở cách tâm một nửa bán kính. Gọi A, B, A, B lần lợt là tốc độ góc và gia tốc góc của A và B. Phát biểu nào sau đây là Đúng? A. A = B, A = B. B. A > B, A > B. C. A < B, A = 2B. D. A = B, A > B. 1.3. Chọn phơng án Đúng. Một điểm ở trên vật rắn cách trục quay một khoảng R. Khi vật rắn quay đều quanh trục, điểm đó có tốc độ dài là v. Tốc độ góc của vật rắn là: A.. ω=. v . R. B.. ω=. v2 . R. C.. ω=v . R .. D.. ω=. R . v. 1.4. Chọn phơng án Đúng. Bánh đà của một động cơ từ lúc khởi động đến lúc đạt tốc độ góc 140rad/s phải mất 2 phút. Biết động cơ quay nhanh dần đều.Góc quay của bánh đà trong thời gian đó là: A. 140rad. B. 70rad. C. 35rad. D. 36rad. 1.5. Chọn phơng án Đúng. Một bánh xe quay nhanh dần đều quanh trục. Lúc t = 0 bánh xe có tốc độ góc 5rad/s. Sau 5s tốc độ góc của nó tăng lên 7rad/s. Gia tốc góc của bánh xe là: A. 0,2rad/s2. B. 0,4rad/s2. C. 2,4rad/s2. D. 0,8rad/s2. 1.6. Chọn phơng án Đúng. Trong chuyển động quay biến đổi đều một điểm trên vật rắn, vectơ gia tốc toàn phần (tổng vect¬ gia tèc tiÕp tuyÕn vµ vect¬ gia tèc híng t©m) cña ®iÓm Êy: A. có độ lớn không đổi. B. Có hớng không đổi. C. có hớng và độ lớn không đổi. D. Luôn luôn thay đổi. 1.7. Chọn c©u Đóng. A. Vật chuyển động quay nhanh dần khi gia tốc gãc dương, chậm dần khi gia tốc gãc ©m. B. Khi vật quay theo chiều dương đ· chọn th× vật chuyển động nhanh dần, khi vật quay theo chiều ngược lại th× vật chuyển động chậm dần. C. Chiều dương của trục quay lµ chiÒu lµm víi chiÒu quay cña vËt mét ®inh vÝt thuËn. D. Khi gia tốc góc cùng dấu với tốc độ góc thì vật quay nhanh dần, khi chúng ngợc dấu thì vật quay chậm dần. 1.8. Phát biểu nào sau đây là không đúng? Trong chuyển động của vật rắn quanh một trục cố định thì mọi điểm của vật r¾n: A. cã cïng gãc quay. B. cã cïng chiÒu quay. C. đều chuyển động trên các quỹ đạo tròn. D. đều chuyển động trong cùng một mặt phẳng. 1.9. Chọn câu đúng: Trong chuyển động quay có vận tốc góc ω và gia tốc góc  chuyển động quay nào sau đây là nhanh dÇn?.

(3) A. ω = 3 rad/s vµ  = 0; B. ω = 3 rad/s vµ  = - 0,5 rad/s2 C. ω = - 3 rad/s vµ  = 0,5 rad/s2; D. ω = - 3 rad/s vµ  = - 0,5 rad/s2 1.10. Một vật rắn quay đều xung quanh một trục, một điểm M trên vật rắn cách trục quay một khoảng R thì có A. tốc độ góc ω tỉ lệ thuận với R; B. tốc độ góc ω tỉ lệ nghịch với R C. tốc độ dài v tỉ lệ thuận với R; D. tốc độ dài v tỉ lệ nghịch với R 1.11. Kim giờ của một chiếc đồng hồ có chiều dài bằng 3/4 chiều dài kim phút. Coi nh các kim quay đều. Tỉ số tốc độ gãc cña ®Çu kim phót vµ ®Çu kim giê lµ A. 12; B. 1/12; C. 24; D. 1/24 1.12. Kim giờ của một chiếc đồng hồ có chiều dài bằng 3/4 chiều dài kim phút. Coi nh các kim quay đều. Tỉ số giữa vËn tèc dµi cña ®Çu kim phót vµ ®Çu kim giê lµ A. 1/16; B. 16; C. 1/9; D. 9 1.13. Kim giờ của một chiếc đồng hồ có chiều dài bằng 3/4 chiều dài kim phút. Coi nh các kim quay đều. Tỉ số gia tốc híng t©m cña ®Çu kim phót vµ ®Çu kim giê lµ A. 92; B. 108; C. 192; D. 204 1.14. Một bánh xe quay đều xung quanh một trục cố định với tần số 3600 vòng/min. Tốc độ góc của bánh xe này là: A. 120π rad/s; B. 160π rad/s; C. 180π rad/s; D. 240π rad/s 1.15. Một bánh xe quay đều xung quanh một trục cố định với tần số 3600 vòng/min. Trong thời gian 1,5s bánh xe quay đợc một góc bằng: A. 90π rad; B. 120π rad; C. 150π rad; D. 180π rad 1.16. Một bánh xe quay nhanh dần đều từ trạng thái đứng yên sau 2s nó đạt tốc độ góc 10rad/s. Gia tốc góc của bánh xe lµ A. 2,5 rad/s2; B. 5,0 rad/s2; C. 10,0 rad/s2; D. 12,5 rad/s2 1.17. Một bánh xe quay nhanh dần đều từ trạng thái đứng yên sau 2s nó đạt tốc độ góc 10rad/s. Góc mà bánh xe quay đợc trong thời gian đó là A. 2,5 rad; B. 5 rad; C. 10 rad; D. 12,5 rad 1.18. Một vật rắn quay nhanh dần đều xung quanh một trục cố định. Sau thời gian t kể từ lúc vật bắt đầu quay thì góc mà vật quay đợc A. tØ lÖ thuËn víi t. B. tØ lÖ thuËn víi t2. C. tØ lÖ thuËn víi √ t . D. tØ lÖ nghÞch víi √ t . 1.19. Một bánh xe có đờng kính 4m quay với gia tốc góc không đổi 4 rad/s 2, t0 = 0 là lúc bánh xe bắt đầu quay. Tại thời ®iÓm t = 2s vËn tèc gãc cña b¸nh xe lµ A. 4 rad/s. B. 8 rad/s; C. 9,6 rad/s; D. 16 rad/s 1.20. Một bánh xe có đờng kính 4m quay với gia tốc góc không đổi 4 rad/s 2, t0 = 0 là lúc bánh xe bắt đầu quay. Gia tốc híng t©m cña mét ®iÓm P trªn vµnh b¸nh xe ë thêi ®iÓm t = 2s lµ A. 16 m/s2; B. 32 m/s2; C. 64 m/s2; D. 128 m/s2 2 1.21. Một bánh xe có đờng kính 4m quay với gia tốc góc không đổi 4 rad/s , t0 = 0 là lúc bánh xe bắt đầu quay. Tốc độ dµi cña mét ®iÓm P trªn vµnh b¸nh xe ë thêi ®iÓm t = 2s lµ A. 16 m/s; B. 18 m/s; C. 20 m/s; D. 24 m/s 1.22. Một bánh xe có đờng kính 4m quay với gia tốc góc không đổi 4 rad/s 2. Gia tốc tiếp tuyến của điểm P trên vành b¸nh xe lµ: A. 4 m/s2; B. 8 m/s2; C. 12 m/s2; D. 16 m/s2 1.23. Một bánh xe đang quay với vận tốc góc 36 rad/s thì bị hãm lại với một gia tốc góc không đổi có độ lớn 3rad/s 2. Thời gian từ lúc hãm đến lúc bánh xe dừng hẳn là A. 4s; B. 6s; C. 10s; D. 12s 1.24. Một bánh xe đang quay với tốc độ góc 36rad/s thì bị hãm lại với một gia tốc góc không đổi có độ lớn 3rad/s 2. Góc quay đợc của bánh xe kể từ lúc hãm đến lúc dừng hẳn là A. 96 rad; B. 108 rad; C. 180 rad; D. 216 rad 1.25. Một bánh xe quay nhanh dần đều trong 4s tốc độ góc tăng từ 120vòng/phút lên 360vòng/phút. Gia tốc góc của b¸nh xe lµ A. 2π rad/s2; B. 3π rad/s2; C. 4π rad/s2; D. 5π rad/s2 1.26. Một bánh xe có đờng kính 50cm quay nhanh dần đều trong 4s tốc độ góc tăng từ 120vòng/phút lên 360vòng/phút. Gia tốc hớng tâm của điểm M ở vành bánh xe sau khi tăng tốc đợc 2s là A. 157,8 m/s2; B. 162,7 m/s2; C. 183,6 m/s2; D. 196,5 m/s2 1.27. Một bánh xe có đờng kính 50cm quay nhanh dần đều trong 4s tốc độ góc tăng từ 120 vòng/phút lên 360 vßng/phót. Gia tèc tiÕp tuyÕn cña ®iÓm M ë vµnh b¸nh xe lµ A. 0,25π m/s2; B. 0,50π m/s2; C. 0,75π m/s2; D. 1,00π m/s2 1.28. Một bánh xe quay nhanh dần đều trong 4s tốc độ góc tăng từ 120 vòng/phút lên 360 vòng/phút. Tốc độ góc của điểm M ở vành bánh xe sau khi tăng tốc đợc 2s là A. 8π rad/s; B. 10π rad/s; C. 12π rad/s; D. 14π rad/s 2. Phơng trình động lực học của vật rắn quay quanh một trục. 1.29. Chän c©u Sai. §¹i lîng vËt lÝ nµo cã thÓ tÝnh b»ng kg.m2/s2? A. Momen lùc. B. C«ng. C. Momen qu¸n tÝnh. D. §éng n¨ng. 1.30. Ph¸t biểu nµo dưới đ©y sai, kh«ng chÝnh x¸c, h·y ph©n tÝch chỗ sai: A. Momen lực dương lµm vật quay cã trục quay cố định quay nhanh lªn, momen lực ©m lµm cho vật cã trục quay cố định quay chậm đi. B. Dấu của momen lực phụ thuộc vµo chiều quay của vật: dấu dương khi vật quay ngược chiều kim đồng hồ, dấu ©m khi vật quay cïng chiều kim đồng hồ. C. Tuỳ theo chiều dương được chọn của trục quay, dấu của momen của cïng một lực đối với trục đã cã thể lµ dương hay ©m. D. Momen lực đối với một trục quay cã cïng dấu với gia tốc gãc mµ vật đã g©y ra cho vật..

(4) 1.31. Một chất điểm chuyển động tròn xung quanh một trục có mômen quán tính đối với trục là I. Kết luận nào sau đây là không đúng? A. T¨ng khèi lîng cña chÊt ®iÓm lªn hai lÇn th× m«men qu¸n tÝnh t¨ng lªn hai lÇn B. Tăng khoảng cách từ chất điểm đến trục quay lên hai lần thì mômen quán tính tăng 2 lần C. Tăng khoảng cách từ chất điểm đến trục quay lên hai lần thì mômen quán tính tăng 4 lần D. Tăng đồng thời khối lợng của chất điểm lên hai lần và khoảng cách từ chất điểm đến trục quay lên hai lần thì m«men qu¸n tÝnh t¨ng 8 lÇn 1.32. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Mômen quán tính của vật rắn đối với một trục quay lớn thì sức ì của vật trong chuyển động quay quanh trục đó lín B. Mômen quán tính của vật rắn phụ thuộc vào vị trí trục quay và sự phân bố khối lợng đối với trục quay C. Mômen lực tác dụng vào vật rắn làm thay đổi tốc độ quay của vật D. M«men lùc d¬ng t¸c dông vµo vËt r¾n lµm cho vËt quay nhanh dÇn 1.33. Tác dụng một mômen lực M = 0,32 Nm lên một chất điểm chuyển động trên một đ ờng tròn làm chất điểm chuyển động với gia tốc góc không đổi  = 2,5rad/s2. Mômen quán tính của chất điểm đối với trục đi qua tâm và vuông góc với đờng tròn đó là A. 0,128 kgm2; B. 0,214 kgm2; C. 0,315 kgm2; D. 0,412 kgm2 1.34. Tác dụng một mômen lực M = 0,32 Nm lên một chất điểm chuyển động trên một đ ờng tròn làm chất điểm chuyển động với gia tốc góc không đổi  = 2,5rad/s2. Bán kính đờng tròn là 40cm thì khối lợng của chất điểm là: A. m = 1,5 kg; B. m = 1,2 kg; C. m = 0,8 kg; D. m = 0,6 kg 1.35. Một mômen lực không đổi tác dụng vào vật có trục quay cố định. Trong các đại l ợng sau đại lợng nào không ph¶i lµ h»ng sè? A. Gia tèc gãc; B. VËn tèc gãc; C. M«men qu¸n tÝnh; D. Khèi lîng 1.36. Một đĩa mỏng, phẳng, đồng chất có thể quay đợc xung quanh một trục đi qua tâm và vuông góc với mặt phẳng đĩa. Tác dụng vào đĩa một mômen lực 960Nm không đổi, đĩa chuyển động quay quanh trục với gia tốc góc 3rad/s 2. Mômen quán tính của đĩa đối với trục quay đó là A. I = 160 kgm2; B. I = 180 kgm2; C. I = 240 kgm2; D. I = 320 kgm2 1.37. Một đĩa mỏng, phẳng, đồng chất có bán kính 2m có thể quay đợc xung quanh một trục đi qua tâm và vuông góc với mặt phẳng đĩa. Tác dụng vào đĩa một mômen lực 960Nm không đổi, đĩa chuyển động quay quanh trục với gia tốc góc 3rad/s2. Khối lợng của đĩa là A. m = 960 kg; B. m = 240 kg; C. m = 160 kg; D. m = 80 kg 1.38. Một ròng rọc có bán kính 10cm, có mômen quán tính đối với trục là I =10 -2 kgm2. Ban đầu ròng rọc đang đứng yên, tác dụng vào ròng rọc một lực không đổi F = 2N tiếp tuyến với vành ngoài của nó. Gia tốc góc của ròng rọc là A. 14 rad/s2; B. 20 rad/s2; C. 28 rad/s2; D. 35 rad/s2 1.39. Một ròng rọc có bán kính 10cm, có mômen quán tính đối với trục là I =10 -2 kgm2. Ban đầu ròng rọc đang đứng yên, tác dụng vào ròng rọc một lực không đổi F = 2N tiếp tuyến với vành ngoài của nó. Sau khi vật chịu tác dụng lực đợc 3s thì tốc độ góc của nó là A. 60 rad/s; B. 40 rad/s; C. 30 rad/s; D. 20rad/s 3. Momen động lợng, định luật bảo toàn momen động lợng 1.40. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Khi một vật rắn chuyển động tịnh tiến thẳng thì mômen động lợng của nó đối với một trục quay bất kỳ không đổi B. Mômen quán tính của vật đối với một trục quay là lớn thì mômen động lợng của nó đối với trục đó cũng lớn C. Đối với một trục quay nhất định nếu mômen động lợng của vật tăng 4 lần thì mômen quán tính của nó cũng tăng 4 lÇn. D. Mômen động lợng của một vật bằng không khi hợp lực tác dụng lên vật bằng không 1.41. Các vận động viên nhảy cầu xuống nớc có động tác "bó gối" thật chặt ở trên không là nhằm: A. Giảm mômen quán tính để tăng tốc độ quay; B. Tăng mômen quán tính để tăng tốc độ quay C. Giảm mômen quán tính để tăng mômen động lợng D. Tăng mômen quán tính để giảm tốc độ quay 1.42. Con mèo khi rơi từ bất kỳ một t thế nào, ngửa, nghiêng, hay chân sau xuống trớc, vẫn tiếp đất nhẹ nhàng bằng bốn chân. Chắc chắn khi rơi không có một ngoại lực nào tạo ra một biến đổi momen động lợng. Hãy thử tìm xem bằng cách nào mèo làm thay đổi t thế của mình. A. Dïng ®u«i. B. VÆn m×nh b»ng c¸ch xo¾n x¬ng sèng. C. Chóc ®Çu cuén m×nh l¹i. D. Duçi th¼ng c¸c ch©n ra sau vµ ra tríc. 1.43. Các ngôi sao đợc sinh ra từ những khối khí lớn quay chậm và co dần thể tích lại do tác dụng của lực hấp dẫn. Tốc độ góc quay của sao A. không đổi; B. t¨ng lªn; C. gi¶m ®i; D. b»ng kh«ng 1.44. Một thanh nhẹ dài 1m quay đều trong mặt phẳng ngang xung quanh trục thẳng đứng đi qua trung điểm của thanh. Hai đầu thanh có hai chất điểm có khối lợng 2kg và 3kg. Tốc độ của mỗi chất điểm là 5m/s. Mômen động lợng của thanh lµ A. L = 7,5 kgm2/s; B. L = 10,0 kgm2/s; C. L = 12,5 kgm2/s; D. L = 15,0 kgm2/s 1.45. Một đĩa mài có mômen quán tính đối với trục quay của nó là 12kgm 2. Đĩa chịu một mômen lực không đổi 16Nm, sau 33s kể từ lúc khởi động tốc độ góc của đĩa là A. 20rad/s; B. 36rad/s; C. 44rad/s; D. 52rad/s 1.46. Một đĩa mài có mômen quán tính đối với trục quay của nó là 12 kgm 2. Đĩa chịu một mômen lực không đổi 16Nm, Mômen động lợng của đĩa tại thời điểm t = 33s là A. 30,6 kgm2/s; B. 52,8 kgm2/s; C. 66,2 kgm2/s; D. 70,4 kgm2/s 1.47. Coi trái đất là một quả cầu đồng tính có khối lợng M = 6.1024kg, bán kính R = 6400 km. Mômen động lợng của trái đất trong sự quay quanh trục của nó là A. 5,18.1030 kgm2/s; B. 5,83.1031 kgm2/s; 32 2 C. 6,28.10 kgm /s; D. 7,15.1033 kgm2/s.

(5) 1.48. Một ngời đứng trên một chiếc ghế đang quay, hai tay cầm hai quả tạ. Khi ngời ấy dang tay theo phơng ngang, ghế và ngời quay với tốc độ góc . Ma sát ở trục quay nhỏ không đáng kể. Sau đó ngời ấy co tay lại kéo hai quả tạ gần ngời sát vai. Tốc độ góc mới của hệ “ngời + ghế” A. t¨ng lªn. B. Gi¶m ®i. C. Lúc đầu tăng, sau đó giảm dần bằng 0. D. Lúc đầu giảm sau đó bằng 0. 1.49. Hai đĩa mỏng nằm ngang có cùng trục quay thẳng đứng đi qua tâm của chúng. Đĩa 1 có mômen quán tính I 1 đang quay với tốc độ ω0, đĩa 2 có mômen quán tính I 2 ban đầu đứng yên. Thả nhẹ đĩa 2 xuống đĩa 1 sau một khoảng thời gian ngắn hai đĩa cùng quay với tốc độ góc ω. I1 ω ; I2 0 I C. ω= 2 ω0 ; I 1 + I2 A.. ω=. B. D.. ω=. ω=. I2 ω ; I1 0. I1 ω I 2+ I 2 0. 1.50. Một đĩa đặc có bán kính 0,25m, đĩa có thể quay xung quanh trục đối xứng đi qua tâm và vuông góc với mặt phẳng đĩa. Đĩa chịu tác dụng của một mômen lực không đổi M = 3Nm. Sau 2s kể từ lúc đĩa bắt đầu quay vận tốc góc của đĩa là 24 rad/s. Mômen quán tính của đĩa là A. I = 3,60 kgm2; B. I = 0,25 kgm2; C. I = 7,50 kgm2; D. I = 1,85 kgm2 1.51. Một đĩa đặc có bán kính 0,25m, đĩa có thể quay xung quanh trục đối xứng đi qua tâm và vuông góc với mặt phẳng đĩa. Đĩa chịu tác dụng của một mômen lực không đổi M = 3Nm. Mômen động lợng của đĩa tại thời điểm t = 2s kể từ khi đĩa bắt đầu quay là A. 2 kgm2/s; B. 4 kgm2/s; C. 6 kgm2/s; D. 7 kgm2/s 4. §éng n¨ng cña vËt r¾n quay quanh mét trôc. 1.52. Chọn phơng án Đúng. Một bánh đà có momen quán tính 2,5kg.m2 quay với tốc độ góc 8 900rad/s. Động năng của bánh đà bằng: A. 9,1.108J. B. 11 125J. C. 9,9.107J. D. 22 250J. 1.53. Một đĩa tròn có momen quán tính I đang quay quanh một trục cố định có tốc độ góc 0. Ma sát ở trục quay nhỏ không đáng kể. Nếu tốc độ góc của đĩa giảm đi hai lần thì động năng quay và momen động lợng của đĩa đối với trục quay t¨ng hay gi¶m thÕ nµo? Momen động lợng §éng n¨ng quay A. T¨ng bèn lÇn T¨ng hai lÇn B. Gi¶m hai lÇn T¨ng bèn lÇn C. T¨ng hai lÇn Gi¶m hai lÇn D. Gi¶m hai lÇn Gi¶m bèn lÇn 1.54. Hai đĩa tròn có cùng momen quán tính đối với cùng một trục quay đi qua tâm của các đĩa. Lúc đầu đĩa 2 (ở bên trên) đứng yên, đĩa 1 quay với tốc độ góc không đổi 0. Ma sát ở trục quay nhỏ không đáng kể. Sau đó cho hai đĩa dính vào nhau, hệ quay với tốc độ góc . Động năng của hệ hai đĩa lúc sau tăng hay giảm so với lúc đầu? A. T¨ng 3 lÇn. B. Gi¶m 4 lÇn. C. T¨ng 9 lÇn. D. Gi¶m 2 lÇn. 1.55. Hai bánh xe A và B có cùng động năng quay, tốc độ góc A = 3B. tỉ số momen quán tính. IB IA. đối với trục. quay ®i qua t©m A vµ B nhËn gi¸ trÞ nµo sau ®©y? A. 3. B. 9. C. 6. D. 1. 1.56. Trªn mÆt ph¼ng nghiªng gãc α so víi ph¬ng ngang, th¶ vËt 1 h×nh trô khèi lîng m b¸n kÝnh R l¨n kh«ng trît tõ đỉnh mặt phẳng nghiêng xuống chân mặt phẳng nghiêng. Vật 2 khối lợng bằng khối lợng vật 1, đợc đợc thả trợt không ma sát xuống chân mặt phẳng nghiêng. Biết rằng tốc độ ban đầu của hai vật đều bằng không. Tốc độ khối tâm của chúng ở ch©n mÆt ph¼ng nghiªng cã A. v1 > v2; B. v1 = v2 ; C. v1 < v2; D. Cha đủ điều kiện kết luận. 1.57. Xét một vật rắn đang quay quanh một trục cố định với tốc độ góc ω. Kết luận nào sau đây là đúng? A. Tốc độ góc tăng 2 lần thì động năng tăng 4 lần B. Mômen quán tính tăng hai lần thì động năng tăng 2 lần C. Tốc độ góc giảm hai lần thì động năng giảm 4 lần D. Cả ba đáp án trên đều sai vì đều thiếu dữ kiện 1.58. Một bánh xe có mômen quán tính đối với trục quay cố định là 12kgm 2 quay đều với tốc độ 30vòng/phút. Động n¨ng cña b¸nh xe lµ A. E® = 360,0J; B. E® = 236,8J; C. E® = 180,0J; D. E® = 59,20J 1.59. Một mômen lực có độ lớn 30Nm tác dụng vào một bánh xe có mômen quán tính đối với trục bánh xe là 2kgm 2. Nếu bánh xe quay nhanh dần đều từ trạng thái nghỉ thì gia tốc góc của bánh xe là A.  = 15 rad/s2; B.  = 18 rad/s2; C.  = 20 rad/s2; D.  = 23 rad/s2 1.60. Một mômen lực có độ lớn 30Nm tác dụng vào một bánh xe có mômen quán tính đối với trục bánh xe là 2kgm 2. Nếu bánh xe quay nhanh dần đều từ trạng thái nghỉ thì tốc độ góc mà bánh xe đạt đợc sau 10s là A. ω = 120 rad/s; B. ω = 150 rad/s; C. ω = 175 rad/s; D. ω = 180 rad/s 1.61. Một mômen lực có độ lớn 30Nm tác dụng vào một bánh xe có mômen quán tính đối với trục bánh xe là 2kgm 2. Nếu bánh xe quay nhanh dần đều từ trạng thái nghỉ thì động năng của bánh xe ở thời điểm t = 10s là: A. E® = 18,3 kJ; B. E® = 20,2 kJ; C. E® = 22,5 kJ; D. E® = 24,6 kJ §¸p ¸n Ch¬ng 1 1C 21A 41A. 2A 22B 42B. 3A 23D 43B. 4A 24D 44C. 5B 25A 45C. 6D 26A 46B. 7C 27A 47D. 8D 28A 48A. 9D 29C 49D. 10C 30A 50B. 11A 31B 51C. 12B 32D 52C. 13C 33A 53D. 14A 34C 54D. 15D 35B 55B. 16B 36D 56C. 17C 37C 57D. 18B 38B 58D. 19B 39A 59A. 20D 40A 60B. 61c.

(6) dÉn gi¶i vµ tr¶ lêi ch¬ng 1 1.1. Chän C.Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc v = R. 1.2. Chọn A.Hớng dẫn: Mọi điểm trên vật chuyển động tròn đề có cùng vận tốc góc và gia tốc góc. 1.3. Chọn A.Hớng dẫn: tốc độ góc tính theo công thức  = v/R. ω2 −ω 1 1 vµ ϕ=ϕ 0 +ωt + γt 2 . Thay sè  =140 rad. 2 t 2 −t 1 ω −ω 1 1.5. Chän B.Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc: γ tb = 2 t 2 −t 1 1.6. Chän D.Híng dÉn: ⃗a =⃗ a ht + ⃗ at an không đổi. at luông thay đổi vì tốc độ thay đổi, nên a luôn thay đổi. 1.4. Chän A.Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc:. γ tb =. 1.7. Chọn D.Hớng dẫn: Chuyển động quang nhanh dần đều thì gia tốc góc cùng dấu với vận tốc góc. 1.8. Chọn D.Hớng dẫn: Vật rắn có dạng hình học bất kỳ nên trong quá trình chuyển động của vật rắn quanh một trục cố định thì mỗi điểm chuyển động trên một mặt phẳng quỹ đạo, các mặt phẳng quỹ đạo có thể không trùng nhau nên phát biểu: “mọi điểm của vật rắn đều chuyển động trong cùng một mặt phẳng” là không đúng. 1.9. Chọn D.Hớng dẫn: Chuyển động quay nhanh dần khi vận tốc góc và gia tốc góc có cùng dấu. Chuyển động quay chËm dÇn khi vËn tèc gãc vµ gia tèc gãc tr¸i dÊu nhau. 1.10. Chọn C.Hớng dẫn: Mối quan hệ giữa vận tốc dài và bán kính quay: v = ωR. Nh vậy tốc độ dài v tỉ lệ thuận với b¸n kÝnh R. 1.11. Chän A.Híng dÉn: Chu kú quay cña kim phót lµ Tm = 60min = 1h, chu kú quay cña kim giê lµ Th = 12h. Mèi quan hÖ gi÷a vËn tèc gãc vµ chu kú quay lµ. ω=. 2π , suy ra T. ωm T h 12 = =12 . ωh T m 1. 1.12. Chän B.Híng dÉn: Mèi quan hÖ gi÷a vËn tèc gãc, vËn tèc dµi vµ b¸n kÝnh lµ: v = ωR. Ta suy ra. v m ωm . R m ωm R m = 16 = = . v h ωh Rh ωh R h. 2. 1.13. Chän C.Híng dÉn: C«ng thøc tÝnh gia tèc híng t©m cña mét ®iÓm trªn vËt r¾n lµ 2. 2. v a= =ω2 R , suy ra R. am ωm . R m ωm R m = 192. = = . ah ω2h Rh ω2h R h 1.14. Chọn A.Hớng dẫn: Tốc độ góc của bánh xe là 3600 vòng/min = 3600.2.π/60 = 120π (rad/s). 1.15. Chọn D. Hớng dẫn: Bánh xe quay đều nên góc quay đợc là φ = ωt = 120π.1,5 = 180π rad. 1.16. Chọn B.Hớng dẫn: Gia tốc góc trong chuyển động quay nhanh dần đợc tính theo công thức ω = t, suy ra  = ω/t = 5,0 rad/s2 1.17. Chọn C.Hớng dẫn: Gia tốc góc đợc xác định theo câu 1.15, bánh xe quay từ trạng thái nghỉ nên vận tốc góc ban đầu ω0 = 0, góc mà bánh xe quay đợc trong thời gian t = 2s là φ = ω0 + t2/2 = 10rad. 1.18. Chọn B.Hớng dẫn: Phơng trình chuyển động của vật rắn quay quanh một trục cố định là φ = φ0 + ω0 + t2/2. Nh vËy gãc quay tû lÖ víi t2. 1.19. Chän B. Híng dÉn: VËn tèc gãc tÝnh theo c«ng thøc ω = ω0 + t = 8rad/s. 2. 1.20. Chän D.Híng dÉn: Gia tèc híng t©m cña mét ®iÓm trªn vµnh b¸nh xe. a=. v =ω2 R , vận tốc góc đợc tính R. theo câu 1.18, thay vào ta đợc a = 128 m/s2 1.21. Chọn A.Hớng dẫn: Mối quan hệ giữa vận tốc dài và vận tốc góc: v = ωR, vận tốc góc đợc tính theo câu 19 1.22. Chän B. Híng dÉn: Mèi liªn hÖ gi÷a gia tèc tiÕp tuyÕn vµ gia tèc gãc a t = .R = 8m/s2. 1.23. Chän D.Híng dÉn: VËn tèc gãc tÝnh theo c«ng thøc ω = ω0 + t, khi b¸nh xe dõng h¼n th× ω = 0. 1.24. Chän D.Híng dÉn: Dïng c«ng thøc mèi liªn hÖ gi÷a vËn tèc gãc, gia tèc gãc vµ gãc quay: ω2 − ω20=2 γϕ , khi bánh xe dừng hẳn thì ω = 0, bánh xe quay chậm dần đều thì  = - 3rad/s2. 1.25. Chọn A.Hớng dẫn: Gia tốc góc đợc tính theo công thức ω = ω0 + t →  = (ω - ω0)/t. Chú ý đổi đơn vị. 1.26. Chọn A.Hớng dẫn: Gia tốc góc đợc tính giống câu 1.25. Vận tốc góc tại thời điểm t = 2s đợc tính theo công thức ω = ω0 + t. Gia tèc híng t©m tÝnh theo c«ng thøc a = ω2R. 1.27. Chọn A.Hớng dẫn: Gia tốc góc đợc tính giống câu 1.25. Gia tốc tiếp tuyến at = β.R 1.28. Chọn A.Hớng dẫn: Gia tốc góc đợc tính giống câu 1.25. Vận tốc góc tại thời điểm t = 2s đợc tính theo công thức ω = ω0 + t. 1.29. Chọn C.Hớng dẫn: Từ công thức các đại lợng ta thấy momen quán tính đơn vị là kg.m2. 1.30. Chän A. Híng dÉn: Momen d¬ng hay ©m lµ do quy íc ta chän. 1.31. Chọn B.Hớng dẫn: Mômen quán tính của chất điểm chuyển động quay quanh một trục đợc xác định theo công thøc I = mR2. Khi kho¶ng c¸ch tõ chÊt ®iÓm tíi trôc quay t¨ng lªn 2 lÇn th× m«men qu¸n tÝnh t¨ng lªn 4 lÇn. 1.32. Chän D.Híng dÉn: DÊu cña m«men lùc phô thuéc vµo c¸ch chän chiÒu d¬ng, m«men lùc d¬ng kh«ng cã nghÜa lµ mômen đó có tác dụng tăng cờng chuyển động quay. 1.33. Chọn A.Hớng dẫn: áp dụng phơng trình động lực học vật rắn ta có M = I suy ra I = M/ β = 0,128 kgm2. 1.34. Chọn C.Hớng dẫn: Xem hớng dẫn câu 1.27, mômen quán tính I = mR2 từ đó tính đợc m = 0,8 kg. 1.35. Chọn B.Hớng dẫn: Vận tốc góc đợc tính theo công thức ω = ω0 + t,  = hằng số, → ω thay đổi theo thời gian. 1.36. Chän D. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 1.27.

(7) 1.37. Chän C. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 1.28 1.38. Chọn B.Hớng dẫn: Mômen của lực F = 2N là M = F.d = 2.0,1 = 0,2Nm, áp dụng phơng trình động lực học vật rắn chuyển động quay M = I suy ra  = m/ I = 20rad/s2. 1.39. Chän A.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 1.35, sau đó áp dụng công thức ω = ω0 + t = 60rad/s. 1.40. Chọn A.Hớng dẫn: áp dụng định luật bảo toàn mômen động lợng: Khi vật chuyển động tịnh tiến thẳng tức là không quay thì mômen lực đối với một trục quay bất kỳ có giá trị bằng không, do đó L đợc bảo toàn. 1.41. Chọn A.Hớng dẫn: Mômen quán tính đợc tính theo công thức I = mR2, mômen quán tính tỉ lệ với bình phơng khoảng cánh từ chất điểm tới trục quay, nh vậy động tác “bó gối” làm giảm mômen quán tính. Trong quá trình quay thì lực tác dụng vào ngời đó không đổi (trọng lực) nên mômen động lợng không đổi khi thực hiện động tác “bó gối”, áp dụng c«ng thøc L = I.ω = h»ng sè, khi I gi¶m th× ω t¨ng. 1.42. Chọn B. Hớng dẫn: Khi đó khối tâm chuyển động theo quỹ đạo không đổi. 1.43. Chọn B.Hớng dẫn: Khi các sao co dần thể tích thì mômen quán tính của sao giảm xuống, mômen động lợng của sao đợc bảo toàn nên tốc độ quay của các sao tăng lên, các sao quay nhanh lên. 1.44. Chän C.Híng dÉn: M«men qu¸n tÝnh cña thanh cã hai vËt m1 vµ m2 lµ I = m1R2 + m2R2 = (m1 + m2)R2. Mômen động lợng của thanh là L = I.ω = (m1 + m2)R2.ω = (m1 + m2)Rv = 12,5kgm2/s. 1.45. Chọn C.Hớng dẫn: áp dụng phơng trình động lực học vật rắn chuyển động quay M = I suy ra  = M/I, sau đó áp dông c«ng thøc ω = ω0 + t = 44rad/s. 1.46. Chọn B.Hớng dẫn: Xem hớng dẫn và làm tơng tự câu 1.39, và vận dụng công thức tính mômen động lợng L = I.ω = 52,8kgm2/s. 1.47. Chọn D.Hớng dẫn: Mômen quán tính của một quả cầu đồng chất khối lợng m bán kính R đối với trục quay đi qua. 2 2π . mR 2 , Trái Đất quay đều quanh trục của nó với chu kỳ T = 24h, suy ra vận tốc góc ω= 5 T 2 2 2π mR . Mômen động lợng của Trái Đất đối với trục quay của nó là L = I.ω = = 7,15.1033 kgm2/s. 5 T t©m qu¶ cÇu lµ I =. 1.48. Chän A. Híng dÉn: VËt gÇn trôc quay I gi¶m =>  t¨ng. 1.49. Chọn D.Hớng dẫn: áp dụng định luật bảo toàn mômen động lợng I1ω0+I2.0 = (I1+I2)ω 1.50. Chọn B.Hớng dẫn: Gia tốc góc  = (ω - ω0)/t = 12rad/s2. áp dụng phơng trình động lực học vật rắn chuyển động quay M = Iβ suy ra I = M/ β = 0,25 kgm2. 1.51. Chọn C.Hớng dẫn: Mômen động lợng đợc tính theo công thức: L= Iω = It = M.t = 6kgm2/s. 1.52. Chän A.Híng dÉn: ¸p dông cña Wd = I.2/2. 1.53. Chän D.Híng dÉn: L = I.; cña Wd = I.2/2. Nªn  gi¶m th× L gi¶m 2 lÇn, W t¨ng 4 lÇn. 1.54. Chọn D.Hớng dẫn: Tìm liên hệ 0 và  sau đó tìm liên hệ W0 và W. 1.55. Chọn B.Hớng dẫn: Lập công thức động năng lúc đầu và sau. 1.56. Chọn C.Hớng dẫn: Vật 1 vừa có động năng chuyển động tịnh tiến vừa có động năng chuyển động quay, vật 2 chỉ có động năng chuyển động tịnh tiến, mà động năng mà hai vật thu đợc là bằng nhau (đợc thả cùng độ cao). Nên vận tốc cña khèi t©m vËt 2 lín h¬n vËn tèc khèi t©m vËt 1. 1.57. Chọn D.Hớng dẫn: Thiếu dữ kiện cha đủ để kết luận. 1.58. Chọn D.Hớng dẫn: Động năng chuyển động quay của vật rắn Wđ = Iω2/2 = 59,20J 1.59. Chọn A.Hớng dẫn: áp dụng phơng trình động lực học vật rắn chuyển động quay M = I suy ra  = M/I =  = 15 rad/s2. 1.60. Chọn B. Hớng dẫn: áp dụng phơng trình động lực học vật rắn chuyển động quay M = I suy ra  = M/I =  = 15 rad/s2, sau đó áp dụng công thức ω = ω0 + t = 150rad/s. 1.61. Chän C. Hớng dẫn: áp dụng phơng trình động lực học vật rắn chuyển động quay M = I suy ra  = M/I =  = 15 rad/s2, vận tốc góc của vật rắn tại thời điểm t = 10s là ω = ω0 + t = 150rad/s và động năng của nó khi đó là Eđ = Iω2/2 = 22,5 kJ.. Chơng 2 - Dao động cơ học I - HÖ thèng kiÕn thøc trong ch¬ng I) Dao động điều hoà: 1) Dao động, dao động tuần hoàn, dao động điều hoà: a) Dao động là chuyển động trong không gian hẹp, vật lặp đi lặp lại nhiều lần quang vị trí cân bằng; hoặc là chuyển động tuần hoàn xung quang vị trí cân bằng. b) Dao động tuần hoàn: + Là dao động mà sau khoảng thời gian nhất định vật trở lại trạng thái cũ. + Chu kì dao động: là khoảng thời gian ngắn nhất để trạng thái dao động lặp lại nh cũ hoặc là khoảng thời gian vật thực hiện một lần dao động. Kí hiệu T, đơn vị giây (s). + Tần số là số lần vật dao động trong một đơn vị thời gian hoặc là đại lợng nghịch đảo của chu kì. Kí hiệu f, đơn vị hÐc (Hz). f=. 1 T. hay. T=. 1 . f. c) Dao động điều hoà là chuyển động của một vật mà li độ biến đổi theo định luật dạng cos (hay sin) theo thời gian: x = Acos(ωt + φ) = Acos(2ft + ) = Acos(. 2π t + φ) trong đó A,  và  là các hằng số. T. x là li độ dao động(m, cm); A là biên độ(m, cm); ω là tần số góc(rad/s); (ωt + φ) là pha dao động (rad); φ là pha ban đầu(rad). d) VËn tèc, gia tèc :.

(8) + v = x’ = - Asin((ωt + φ) = Acos(ωt + φ + + a = x’’ = v’ = - A2cos(ωt + φ) = - 2x. Gia tốc ngợc pha so với li độ; gia tốc sớm pha. π ). VËn tèc sím pha 2 π 2. π 2. so với li độ.. so víi vËn tèc.. e) N¨ng lîng: Lµ c¬ n¨ng E: Víi E = Et + E®. 1 2 2 kx 2 1 2 2 (t +  ) ; E® = mv 2 1 kA sin (t + ) = kA cos = mA 2 2.sin2(t + ) = 2 2 2 2 2 1 1 1+ cos 2 α 1 −cos 2 α E= kA2 = mA22 = E0 = const. MÆt kh¸c: cos 2 α = vµ sin 2 α = 2 2 2 2 E 0 E0 E 0 E0 Nªn Et = − cos(2 ωt +2 ϕ) ; E® = + cos(2 ωt +2 ϕ) . 2 2 2 2 Et =. Động năng và thế năng của dao động điều hoà có cùng tần số ’ = 2; chu kỳ T’ = T/2 f) Hệ thức độc lập với thời gian: A22 = x22 + v2. g) Mét vËt khèi lîng m, mçi khi dÞch chuyÓn khái vÞ trÝ c©n b»ng(VTCB) O mét ®o¹n x, chÞu t¸c dông cña mét lùc F = - kx thì vật ấy sẽ dao động điều hoà quanh O với tần số góc. ω=. √. k . Biên độ dao động A và pha ban đầu φ phụ m. thuéc vµo c¸ch kÝch thÝch ban ®Çu vµ c¸ch chän gèc thêi gian. 2) Mỗi dao động điều hoà đợc biểu diễn bằng một véc tơ quay: Vẽ vectơ ⃗ OM có độ dài bằng biên độ A, lúc đầu hîp víi trôc Ox lµm gãc . Cho vÐc t¬ quay quanh O víi vËn tèc gãc ω th× h×nh chiÕu cña vÐc t¬ quay ⃗ OM ë thêi điểm bất kỳ lên trục Ox là dao động điều hoà x = Acos(ωt + φ). 3) Dao động tự do là dao động xảy ra trong một hệ dới tác dụng của nội lực, sau khi hệ đợc kích thích ban đầu. Hệ có khả năng thực hiện dao động tự do gọi là hệ (tự) dao động. Mọi dao động tự do của một hệ dao động đều có cùng tần số gãc ωo gäi lµ tÇn sè gãc riªng cña hÖ Êy. Ví dụ con lắc lò xo 0 = √ k /m ; con lắc đơn 0 = √ g /l ; 5) Tổng hợp 2 dao động điều hoà cùng phơng, cùng tần số là cộng hai hàm x 1 và x2 dạng cosin. Nếu hai hàm có cùng tần số thì có thể dùng phơng pháp Fresnel: vẽ các véc tơ quay biểu diễn cho các dao động thành phần, xác định véc tơ tổng, suy ra dao động tổng hợp. x1 = A1 cos(ωt + φ1); x2 = A2 cos(ωt + φ2); x = x1 + x2 = Acos(ωt + φ); Víi:. 2 2 2 A = A 1+ A 2+ 2 A1 A 2 cos( ϕ2 −ϕ 1) vµ tg ϕ=. A1 sin ϕ 1+ A 2 sin ϕ 2 ; A1 + A2 > A > A1 – A2 A 1 cos ϕ 1+ A 2 cos ϕ2. 6) Dao động tự do không có ma sát là dao động điều hoà, khi có ma sát là dao động tắt dần, khi ma sát lớn dao động tắt nhanh, ma sát quá lới thì dao động không xảy ra. 7) Dao động tắt dần là dao động có biên độ giảm dần theo thời gian. 9) Dao động cỡng bức là dao động chịu tác dụng ngoại lực tuần hoàn theo thời gian: f = F cos(ωt+φ). Tần số f tác dụng lên một hệ dao động có tần số riêng f 0 thì sau một thời gian chuyển tiếp, hệ sẽ dao động với tần số f cña ngo¹i lùc. Biên độ dao động cỡng bức phụ thuộc vào vào mối quan hệ giữa tần số của ngoại lực và tần số dao động riêng. Khi tần số của lực cỡng bức bằng tần số dao động riêng của hệ thì biên độ dao động đạt giá trị cực đại, đó là hiện t ợng cộng hởng. Biên độ dao động cộng hởng phụ thuộc vào lực cản của môi trờng. II) Con lắc lò xo; con lắc đơn và Trái Đất; con lắc vật lý và Trái Đất là những hệ dao động. Dới đây là bảng các đặc trng chính của một số hệ dao động. Hệ dao động Con l¾c lß xo Con lắc đơn Con l¾c vËt lý Hßn bi (m) g¾n vµo lß xo (k). Hßn bi (m) treo vµo ®Çu sîi d©y VËt r¾n (m, I) quay quanh CÊu tróc (l). trôc n»m ngang. - Con lắc lò xo ngang: lò xo Dây treo thẳng đứng QG (Q lµ trôc quay, G lµ kh«ng gi·n trọng tâm) thẳng đứng - Con l¾c lß xo däc: lß xo biÕn VTCB mg d¹ng Δl=. k. Lùc t¸c dông. Lực đàn hồi của lò xo: F = - kx x là li độ dài. Ph¬ng tr×nh động lực học cña chuyÓn động. x” + ω2x = 0. TÇn sè gãc Ph¬ng tr×nh dao động.. ω=. √. k m. x = Acos(ωt + φ). Träng lùc cña hßn bi vµ lùc c¨ng M« men cña träng lùc cña vËt r¾n vµ lùc cña trôc g cña d©y treo: F=−m s quay: l M = - mgdsinα s là li độ cung α lµ li gi¸c s” + ω2s = 0. ω=. √. g l. s = s0cos(ωt + φ). α” + ω2α = 0. ω=. √. mgd I. α = α0cos(ωt + φ).

(9) 1 1 E= kA 2= mω2 A 2 2 2. C¬ n¨ng. 1 g E=mgl(1 −cos α 0)= m s 20 2 l. C©u hái vµ bµi tËp Chủ đề 1: Đại cơng về dao động điều hoà. 2.1. Vật tốc của chất điểm dao động điều hoà có độ lớn cực đại khi nào? A) Khi li độ có độ lớn cực đại. B) Khi li độ bằng không. C) Khi pha cực đại; D) Khi gia tốc có độ lớn cực đại. 2.2. Gia tốc của chất điểm dao động điều hoà bằng không khi nào? A) Khi li độ lớn cực đại. B) Khi vận tốc cực đại. C) Khi li độ cực tiểu; D) Khi vËn tèc b»ng kh«ng. 2.3. Trong dao động điều hoà, vận tốc biến đổi nh thế nào? A) Cùng pha với li độ. B) Ngợc pha với li độ; C) Sím pha. π 2. so với li độ;. D) TrÔ pha. π 2. so với li độ. 2.4. Trong dao động điều hoà, gia tốc biến đổi nh thế nào? A) Cùng pha với li độ. B) Ngợc pha với li độ; C) Sím pha. π 2. so với li độ;. D) TrÔ pha. π 2. so với li độ. 2.5. Trong dao động điều hoà, gia tốc biến đổi: A) Cïng pha víi vËn tèc . B) Ngîc pha víi vËn tèc ; C) Sím pha /2 so víi vËn tèc ; D) TrÔ pha /2 so víi vËn tèc. 2.6. Động năng trong dao động điều hoà biển đổi theo thời gian: A) TuÇn hoµn víi chu kú T; B) Nh mét hµm cosin; C) Không đổi; D) TuÇn hoµn víi chu kú T/2. 2.7. Tìm đáp án sai: Cơ năng của dao động điều hoà bằng: A) Tổng động năng và thế năng vào thời điểm bất kỳ; B) §éng n¨ng vµo thêi ®iÓm ban ®Çu; C) ThÕ n¨ng ë vÞ trÝ biªn; D) §éng n¨ng ë vÞ trÝ c©n b»ng. 2.8. Dao động duy trì là dao động tắt dần mà ngời ta đã: A) Làm mất lực cản của môi trờng đối với vật chuyển động. B) Tác dụng ngoại lực biến đổi điều hoà theo thời gian vào dao động. C) Tác dụng ngoại lực vào vật dao động cùng chiều với chuyển động trong một phần của từng chu kỳ. D) Kích thích lại dao động sau khi dao động bị tắt dần. 2.9. Biên độ của dao động cỡng bức không phụ thuộc: A) Pha ban ®Çu cña ngo¹i lùc tuÇn hoµn t¸c dông lªn vËt. B) Biên độ của ngoại lực tuần hoàn tác dụng lên vật. C) TÇn sè cña ngo¹i lùc tuÇn hoµn t¸c dông lªn vËt. D) HÖ sè lùc c¶n (cña ma s¸t nhít) t¸c dông lªn vËt. 2.10. Đối với cùng một hệ dao động thì ngoại lực trong dao động duy trì và trong dao động c ỡng bức cộng hởng khác nhau v×: A) TÇn sè kh¸c nhau; B) Biên độ khác nhau; C) Pha ban đầu khác nhau; D) Ngoại lực trong dao động cỡng bức độc lập với hệ dao động, ngoại lực trong dao động duy trì đợc điều khiển bởi một cơ cấu liên kết với hệ dao động. 2.11. Xét dao động tổng hợp của hai dao động hợp thành có cùng tần số. Biên độ của dao động tổng hợp không phụ thuéc: A) Biên độ của dao động hợp thành thứ nhất; B) Biên độ của dao động hợp thành thứ hai; C) Tần số chung của hai dao động hợp thành; D) Độ lệch pha của hai dao động hợp thành. 2.12. Ngời đánh đu là: A) Dao động tụ do; B) dao động duy trì; C) dao động cỡng bức cộng hởng;D) không phải là một trong 3 loại dao động trên. 2.13 Dao động cơ học là A. chuyển động tuần hoàn quanh một vị trí cân bằng. B. chuyển động lặp lại nhiều lần quanh vị trí cân bằng. C. chuyển động đung đa nhiều lần quanh vị trí cân bằng. D. chuyển động thẳng biến đổi quanh một vị trí cân bằng. 2.14 Phơng trình tổng quát của dao động điều hoà là A. x = Acotg(ωt + φ). B. x = Atg(ωt + φ). C. x = Acos(ωt + φ). D. x = Acos(ω + φ). 2.15 Trong phơng trình dao động điều hoà x = Acos(ωt + φ), mét(m) là thứ nguyên của đại lợng A. Biên độ A. B. TÇn sè gãc ω. C. Pha dao động (ωt + φ). D. Chu kỳ dao động T. 2.16 Trong phơng trình dao động điều hoà x = Acos(ωt + φ), radian trên giây(rad/s) là thứ nguyên của đại lợng A. Biên độ A. B. TÇn sè gãc ω. C. Pha dao động (ωt + φ).D. Chu kỳ dao động T. 2.17 Trong phơng trình dao động điều hoà x = Acos(ωt + φ), radian(rad) là thứ nguyên của đại lợng A. Biên độ A. B. TÇn sè gãc ω. C. Pha dao động (ωt + φ).D. Chu kỳ dao động T. 2.18 Trong c¸c lùa chän sau, lùa chän nµo kh«ng ph¶i lµ nghiÖm cña ph¬ng tr×nh x” + ω2x = 0?.

(10) A. x = Asin(ωt + φ). B. x = Acos(ωt + φ). C. x = A1sinωt + A2cosωt.D. x = Atsin(ωt + φ). 2.19 Trong dao động điều hoà x = Acos(ωt + φ), vận tốc biến đổi điều hoà theo phơng trình A. v = Acos(ωt + φ). B. v = Aωcos(ωt + φ). C. v = - Asin(ωt + φ). D. v = - Aωsin(ωt + φ). 2.20 Trong dao động điều hoà x = Acos(ωt + φ), gia tốc biến đổi điều hoà theo phơng trình A. a = Acos(ωt + φ). B. a = Aω2cos(ωt + φ). C. a = - Aω2cos(ωt + φ). D. a = - Aωcos(ωt + φ). 2.21 Trong dao động điều hoà, phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Cø sau mét kho¶ng thêi gian T(chu kú) th× vËt l¹i trë vÒ vÞ trÝ ban ®Çu. B. Cø sau mét kho¶ng thêi gian T th× vËn tèc cña vËt l¹i trë vÒ gi¸ trÞ ban ®Çu. C. Cø sau mét kho¶ng thêi gian T th× gia tèc cña vËt l¹i trë vÒ gi¸ trÞ ban ®Çu. D. Cứ sau một khoảng thời gian T thì biên độ vật lại trở về giá trị ban đầu. 2.22 Trong dao động điều hòa, giá trị cực đại của vận tốc là A. vmax = ωA. B. vmax = ω2A. C. vmax = - ωA. D. vmax = - ω2A. 2.23 Trong dao động điều hòa, giá trị cực đại của gia tốc là A. amax = ωA. B. amax = ω2A. C. amax = - ωA. D. amax = - ω2A. 2.24 Trong dao động điều hòa, giá trị cực tiểu của vận tốc là A. vmin = ωA. B. vmin = 0. C. vmin = - ωA. D. vmin = - ω2A. 2.25 Trong dao động điều hòa, giá trị cực tiểu của gia tốc là A. amin = ωA. B. amin = 0. C. amin = - ωA. D. amin = - ω2A. 2.26 Trong dao động điều hoà, phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Vận tốc của vật đạt giá trị cực đại khi vật chuyển động qua vị trí cân bằng. B. Gia tốc của vật đạt giá trị cực đại khi vật chuyển động qua vị trí cân bằng. C. Vận tốc của vật đạt giá trị cực tiểu khi vật ở một trong hai vị trí biên. D. Gia tốc của vật đạt giá trị cực tiểu khi vật chuyển động qua vị trí cân bằng. 2.27 Trong dao động điều hoà của chất điểm, chất điểm đổi chiều chuyển động khi A. lực tác dụng đổi chiều. B. lùc t¸c dông b»ng kh«ng. C. lực tác dụng có độ lớn cực đại. D. lực tác dụng có độ lớn cực tiểu. 2.28 Vận tốc của vật dao động điều hoà có độ lớn cực đại khi A. vật ở vị trí có li độ cực đại. B. gia tốc của vật đạt cực đại. C. vật ở vị trí có li độ bằng không. D. vật ở vị trí có pha dao động cực đại. 2.29 Gia tốc của vật dao động điều hoà bằng không khi A. vật ở vị trí có li độ cực đại. B. vận tốc của vật đạt cực tiểu. C. vật ở vị trí có li độ bằng không. D. vật ở vị trí có pha dao động cực đại. 2.30 Trong dao động điều hoà A. vận tốc biến đổi điều hoà cùng pha so với li độ. B. vận tốc biến đổi điều hoà ngợc pha so với li độ. C. vận tốc biến đổi điều hoà sớm pha π/2 so với li độ. D. vận tốc biến đổi điều hoà chậm pha π/2 so với li độ. 2.31 Trong dao động điều hoà A. gia tốc biến đổi điều hoà cùng pha so với li độ. B. gia tốc biến đổi điều hoà ngợc pha so với li độ. C. gia tốc biến đổi điều hoà sớm pha π/2 so với li độ. D. gia tốc biến đổi điều hoà chậm pha π/2 so với li độ. 2.32 Trong dao động điều hoà A. gia tốc biến đổi điều hoà cùng pha so với vận tốc. B. gia tốc biến đổi điều hoà ngợc pha so với vận tốc. C. gia tốc biến đổi điều hoà sớm pha π/2 so với vận tốc. D. gia tốc biến đổi điều hoà chậm pha π/2 so với vận tốc. 2.33 Phát biểu nào sau đây là không đúng? Cơ năng của dao động tử điều hoà luôn bằng A. tổng động năng và thế năng ở thời điểm bất kỳ. B. động năng ở thời điểm ban đầu. C. thế năng ở vị trí li độ cực đại. D. động năng ở vị trí cân bằng. 2.34 Một vật dao động điều hoà theo phơng trình x = 6cos(4πt)cm, biên độ dao động của vật là A. A = 4cm. B. A = 6cm. C. A = 4m. D. A = 6m. 2.35 Một chất điểm dao động điều hoà theo phơng trình: x=4 cos( lµ:. 2π t+ π )cm , biên độ dao động của chất điểm 3. A. A = 4m. B. A = 4cm. C. A = 2 π /3 (m). D. A = 2 π /3 (cm). 2.36 Một vật dao động điều hoà theo phơng trình x = 6cos(4πt)cm, chu kỳ dao động của vật là A. T = 6s. B. T = 4s. C. T = 2s. D. T = 0,5s. 2.37 Một chất điểm dao động điều hoà theo phơng trình x = 5cos(2πt)cm, chu kỳ dao động của chất điểm là A. T = 1s. B. T = 2s. C. T = 0,5s. D. T = 1Hz. 2.38 Một vật dao động điều hoà theo phơng trình x = 6cos(4πt)cm, tần số dao động của vật là A. f = 6Hz. B. f = 4Hz. C. f = 2Hz. D. f = 0,5Hz..

(11) 2.39 Một chất điểm dao động điều hoà theo phơng trình: x=3 cos (πt +. π )cm , pha dao động của chất điểm tại thời 2. ®iÓm t = 1s lµ A. -3(cm). B. 2(s). C. 1,5π(rad). D. 0,5(Hz). 2.40 Một vật dao động điều hoà theo phơng trình x = 6cos(4πt)cm, toạ độ của vật tại thời điểm t = 10s là: A. x = 3cm. B. x = 6cm. C. x= - 3cm. D. x = -6cm. 2.41 Một chất điểm dao động điều hoà theo phơng trình x = 5cos(2πt)cm, toạ độ của chất điểm tại thời điểm t = 1,5s là A. x = 1,5cm. B. x = - 5cm. C. x= + 5cm. D. x = 0cm. 2.42 Một vật dao động điều hoà theo phơng trình x = 6cos(4πt)cm, vận tốc của vật tại thời điểm t = 7,5s lµ: A. v = 0. B. v = 75,4cm/s. C. v = - 75,4cm/s. D. v = 6cm/s. 2.43 Một vật dao động điều hoà theo phơng trình x = 6cos(4πt)cm, gia tốc của vật tại thời điểm t = 5s lµ: A. a = 0. B. a = 947,5cm/s2. C. a = - 947,5cm/s2. D. a = 947,5cm/s. 2.44 Một chất điểm dao động điều hoà có phơng trình x = 2cos10πt(cm). Khi động năng bằng ba lần thế năng thì chất ®iÓm ë vÞ trÝ A. x = 2cm. B. x = 1,4cm. C. x = 1cm. D. x = 0,67cm. 2.45 Một vật dao động điều hoà với biên độ A = 4cm và chu kỳ T = 2s, chọn gốc thời gian là lúc vật đi qua VTCB theo chiều dơng. Phơng trình dao động của vật là. π )cm. 2 π C. x = 4cos(2πt + )cm. 2 A. x = 4cos(2πt -. π )cm. 2 π D. x = 4cos(πt + )cm. 2 B. x = 4cos(πt -. 2.46 Phát biểu nào sau đây về động năng và thế năng trong dao động điều hoà là không đúng? A. Động năng và thế năng biến đổi điều hoà cùng chu kỳ. B. Động năng biến đổi điều hoà cùng chu kỳ với vận tốc. C. Thế năng biến đổi điều hoà với tần số gấp 2 lần tần số của li độ. D. Tổng động năng và thế năng không phụ thuộc vào thời gian. 2.47. Phát biểu nào sau đây về động năng và thế năng trong dao động điều hoà là không đúng? A. Động năng đạt giá trị cực đại khi vật chuyển động qua VTCB. B. Động năng đạt giá trị cực tiểu khi vật ở một trong hai vị trí biên. C. Thế năng đạt giá trị cực đại khi vận tốc của vật đạt giá trị cực tiểu. D. Thế năng đạt giá trị cực tiểu khi gia tốc của vật đạt giá trị cực tiểu. 2.48. Phát nào biểu sau đây là không đúng?. 1 2 1 B. Công thức E= mv 2max cho thấy cơ năng bằng động năng khi vật qua VTCB. 2 1 C. Công thức E= mω2 A 2 cho thấy cơ năng không thay đổi theo thời gian. 2 1 1 D. Công thức Et = kx 2= kA 2 cho thấy thế năng không thay đổi theo thời gian. 2 2 A. Công thức E= kA 2 cho thấy cơ năng bằng thế năng khi vật có li độ cực đại.. 2.49 Động năng của dao động điều hoà A. biến đổi theo thời gian dới dạng hàm số sin. B. biến đổi tuần hoàn theo thời gian với chu kỳ T/2. C. biến đổi tuần hoàn với chu kỳ T. D. không biến đổi theo thời gian. 2.50 Một vật khối lợng 750g dao động điều hoà với biên độ 4cm, chu kỳ 2s, (lấy π2 = 10). Năng lợng dao động của vật lµ A. E = 60kJ. B. E = 60J. C. E = 6mJ. D. E = 6J. 2.51 Phát biểu nào sau đây với con lắc đơn dao động điều hoà là không đúng? A. Động năng tỉ lệ với bình phơng tốc độ góc của vật. B. Thế năng tỉ lệ với bình phơng tốc độ góc của vật. C. Thế năng tỉ lệ với bình phơng li độ góc của vật. D. Cơ năng không đổi theo thời gian và tỉ lệ với bình phơng biên độ góc. 2.52 Phát biểu nào sau đây về sự so sánh li độ, vận tốc và gia tốc là đúng? Trong dao động điều hoà, li độ, vận tốc và gia tốc là ba đại lợng biến đổi điều hoà theo thời gian và có A. cùng biên độ. B. cïng pha. C. cïng tÇn sè gãc. D. cïng pha ban ®Çu. 2.53 Phát biểu nào sau đây về mối quan hệ giữa li độ, vận tốc, gia tốc là đúng? A. Trong dao động điều hoà vận tốc và li độ luôn cùng chiều. B. Trong dao động điều hoà vận tốc và gia tốc luôn ngợc chiều. C. Trong dao động điều hoà gia tốc và li độ luôn ngợc chiều. D. Trong dao động điều hoà gia tốc và li độ luôn cùng chiều. Chủ đề 2: Con lắc lò xo 2.54 Phát biểu nào sau đây là không đúng với con lắc lò xo ngang? A. Chuyển động của vật là chuyển động thẳng. B. Chuyển động của vật là chuyển động biến đổi đều. C. Chuyển động của vật là chuyển động tuần hoàn. D. Chuyển động của vật là một dao động điều hoà..

(12) 2.55 Con lắc lò xo ngang dao động điều hoà, vận tốc của vật bằng không khi vật chuyển động qua A. vÞ trÝ c©n b»ng. B. vị trí vật có li độ cực đại. C. vÞ trÝ mµ lß xo kh«ng bÞ biÕn d¹ng. D. vị trí mà lực đàn hồi của lò xo bằng không. 2.56 Một vật nặng treo vào một lò xo làm lò xo giãn ra 0,8cm, lấy g = 10m/s 2. Chu kỳ dao động của vật là: A. T = 0,178s. B. T = 0,057s. C. T = 222s. D. T = 1,777s 2.57 Trong dao động điều hoà của con lắc lò xo, phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Lực kéo về phụ thuộc vào độ cứng của lò xo. B. Lùc kÐo vÒ phô thuéc vµo khèi lîng cña vËt nÆng. C. Gia tèc cña vËt phô thuéc vµo khèi lîng cña vËt. D. TÇn sè gãc cña vËt phô thuéc vµo khèi lîng cña vËt. 2.58 Con lắc lò xo gồm vật khối lợng m và lò xo có độ cứng k, dao động điều hoà với chu kỳ. T =2 π. A.. T =2 π. √. g l. √. m ; k. B.. T =2 π. √. k ; m. C.. T =2 π. √. l ; g. D.. 2. 59 Con lắc lò xo dao động điều hoà, khi tăng khối lợng của vật lên 4 lần thì tần số dao động của vật A. t¨ng lªn 4 lÇn. B. gi¶m ®i 4 lÇn. C. t¨ng lªn 2 lÇn. D. gi¶m ®i 2 lÇn. 2.60 Con lắc lò xo gồm vật m = 100g và lò xo k = 100N/m,(lấy π2 = 10) dao động điều hoà với chu kỳ là: A. T = 0,1s. B. T = 0,2s. C. T = 0,3s. D. T = 0,4s. 2.61 Con lắc lò xo gồm vật m = 200g và lò xo k = 50N/m,(lấy π2 = 10) dao động điều hoà với chu kỳ là A. T = 0,2s. B. T = 0,4s. C. T = 50s. D. T = 100s. 2.62 Một con lắc lò xo dao động điều hoà với chu kỳ T = 0,5s, khối lợng của quả nặng là m = 400g, (lấy π2 = 10). Độ cøng cña lß xo lµ A. k = 0,156N/m.B. k = 32N/m. C. k = 64N/m. D. k = 6400N/m. 2.63 Con lắc lò xo ngang dao động với biên độ A = 8cm, chu kỳ T = 0,5s, khối lợng của vật là m = 0,4kg, (lấy π2 = 10). Giá trị cực đại của lực đàn hồi tác dụng vào vật là A. Fmax = 525N. B. Fmax = 5,12N. C. Fmax = 256N. D. Fmax = 2,56N. 2.64 Một con lắc lò xo gồm vật nặng khối lợng 0,4kg gắn vào đầu lò xo có độ cứng 40N/m. Ngời ta kéo quả nặng ra khỏi VTCB một đoạn 4cm rồi thả nhẹ cho nó dao động. Phơng trình dao động của vật nặng là A. x = 4cos(10t)cm. C. x = 4cos(10πt -. π )cm. 2 π D. x = 4cos(10πt + )cm. 2 B. x = 4cos(10t -. π )cm. 2. 2.65 Một con lắc lò xo gồm vật nặng khối lợng 0,4kg gắn vào đầu lò xo có độ cứng 40N/m. Ngời ta kéo quả nặng ra khỏi VTCB một đoạn 4cm rồi thả nhẹ cho nó dao động. Vận tốc cực đại của vật nặng là: A. vmax = 160cm/s. B. vmax = 80cm/s. C. vmax = 40cm/s. D. vmax = 20cm/s. 2.66 Một con lắc lò xo gồm vật nặng khối lợng 0,4kg gắn vào đầu lò xo có độ cứng 40N/m. Ngời ta kéo quả nặng ra khỏi VTCB một đoạn 4cm rồi thả nhẹ cho nó dao động. Cơ năng dao động của con lắc là: A. E = 320J. B. E = 6,4.10-2J. C. E = 3,2.10-2J. D. E = 3,2J. 2.67. Con lắc lò xo gồm lò xo k và vật m, dao động điều hoà với chu kỳ T = 1s. Muốn tần số dao động của con lắc là f ’ = 0,5Hz, th× khèi lîng cña vËt m ph¶i lµ A. m’ = 2m. B. m’ = 3m. C. m’ = 4m. D. m’ = 5m. 2.68 Một con lắc lò xo gồm một quả nặng có khối lợng m = 400g và một lò xo có độ cứng k = 40N/m. Ngời ta kéo quả nặng ra khỏi VTCB một đoạn bằng 8cm và thả cho nó dao động. Phơng trình dao động của quả nặng là A. x = 8cos(0,1t)(cm). B. x = 8cos(0,1πt)(cm). C. x = 8cos(10πt)(cm). D. x = 8cos(10t)(cm). 2.69 Một con lắc lò xo gồm quả nặng khối lợng 1kg và một lò xo có độ cứng 1600N/m. Khi quả nặng ở VTCB, ngời ta truyền cho nó vận tốc ban đầu bằng 2m/s. Biên độ dao động của quả nặng là A. A = 5m. B. A = 5cm. C. A = 0,125m. D. A = 0,125cm. 2.70 Một con lắc lò xo gồm quả nặng khối lợng 1kg và một lò xo có độ cứng 1600N/m. Khi quả nặng ở VTCB, ngời ta truyền cho nó vận tốc ban đầu bằng 2m/s theo chiều dơng trục toạ độ. Phơng trình li độ dao động của quả nặng là. π 2 π C. x = 5cos(40t 2 A. x = 5cos(40t -. )m. )cm.. B. x = 0,5cos(40t +. π 2. )m.. D. x = 0,5cos(40t)cm.. 2.71 Khi gắn quả nặng m1 vào một lò xo, nó dao động với chu kỳ T1 = 1,2s. Khi gắn quả nặng m2 vào một lò xo, nó dao động với chu kỳ T2 = 1,6s. Khi gắn đồng thời m1 và m2 vào lò xo đó thì chu kỳ dao động của chúng là A. T = 1,4s. B. T = 2,0s. C. T = 2,8s. D. T = 4,0s. 2.72. Khi mắc vật m vào lò xo k 1 thì vật m dao động với chu kỳ T 1 = 0,6s, khi mắc vật m vào lò xo k 2 thì vật m dao động với chu kỳ T2 =0,8s. Khi mắc vật m vào hệ hai lò xo k1 nối tiếp với k2 thì chu kỳ dao động của m là A. T = 0,48s. B. T = 0,70s. C. T = 1,00s. D. T = 1,40s. 2.73. Khi mắc vật m vào lò xo k 1 thì vật m dao động với chu kỳ T 1 = 0,6s, khi mắc vật m vào lò xo k 2 thì vật m dao động với chu kỳ T2 =0,8s. Khi mắc vật m vào hệ hai lò xo k1 song song với k2 thì chu kỳ dao động của m là A. T = 0,48s. B. T = 0,70s. C. T = 1,00s. D. T = 1,40s. Chủ đề 3: Con lắc đơn, con lắc vật lí. 2.74 Con lắc đơn gồm vật nặng khối lợng m treo vào sợi dây l tại nơi có gia tốc trọng trờng g, dao động điều hoà với chu kú T phô thuéc vµo.

(13) A. l vµ g. B. m vµ l. C. m vµ g. 2.75. Con lắc đơn chiều dài l dao động điều hoà với chu kỳ. T =2 π. A.. T =2 π. √. g l. √. m ; k. B.. T =2 π. √. D. m, l vµ g.. k ; m. T =2 π. C.. √. l ; g. D.. P2. Chu kỳ của con lắc vật lí đợc xác định bằng công thức nào dới đây? A.. T=. 1 mgd . 2π l. √. B.. T =2 π. √. mgd . l. C.. √. T =2 π. l . D. T = 2 πl mgd mgd. √. 2.76 Con lắc đơn dao động điều hoà, khi tăng chiều dài của con lắc lên 4 lần thì tần số dao động của con lắc: A. t¨ng lªn 2 lÇn. B. gi¶m ®i 2 lÇn. C. t¨ng lªn 4 lÇn. D. gi¶m ®i 4 lÇn. 2.77 Trong dao động điều hoà của con lắc đơn, phát biểu nào sau đây là đúng? A. Lùc kÐo vÒ phô thuéc vµo chiÒu dµi cña con l¾c. B. Lùc kÐo vÒ phô thuéc vµo khèi lîng cña vËt nÆng. C. Gia tèc cña vËt phô thuéc vµo khèi lîng cña vËt. D. TÇn sè gãc cña vËt phô thuéc vµo khèi lîng cña vËt. 2.78 Con lắc đơn (chiều dài không đổi), dao động với biên độ nhỏ có chu kỳ phụ thuộc vào A. khèi lîng cña con l¾c. B. träng lîng cña con l¾c. C. tØ sè gi÷a khèi lîng vµ träng lîng cña con l¾c. D. khèi lîng riªng cña con l¾c. 2.79. Con lắc đơn dao động điều hoà với chu kỳ 1s tại nơi có gia tốc trọng trờng 9,8m/s2, chiều dài của con lắc là A. l = 24,8m. B. l = 24,8cm. C. l= 1,56m. D. l= 2,45m. 2.80. Con lắc đơn dao động điều hoà tại nơi có gia tốc trọng trờng 9,81m/s2, với chu kỳ T = 2s. Chiều dài của con lắc là A. l = 3,120m. B. l = 96,60cm. C. l= 0,993m. D. l= 0,040m. 2.81. ở nơi mà con lắc đơn đếm giây (chu kỳ 2s) có độ dài 1m, thì con lắc đơn có độ dài 3m sẽ dao động với chu kỳ là A. T = 6s. B. T = 4,24s. C. T = 3,46s. D. T = 1,5s. 2.82. Một con lắc đơn có độ dài l 1 dao động với chu kỳ T1 = 0,8s. Một con lắc đơn khác có độ dài l 2 dao động với chu kỳ T1 = 0,6s. Chu kỳ của con lắc đơn có độ dài l1 + l2 là A. T = 0,7s. B. T = 0,8s. C. T = 1,0s. D. T = 1,4s. 2.83. Một con lắc đơn có độ dài l, trong khoảng thời gian Δt nó thực hiện đợc 6 dao động. Ngời ta giảm bớt độ dài của nó đi 16cm, cũng trong khoảng thời gian Δt nh trớc nó thực hiện đợc 10 dao động. Chiều dài của con lắc ban đầu là A. l = 25m. B. l = 25cm. C. l = 9m. D. l = 9cm. 2.84. Tại một nơi có hai con lắc đơn đang dao động với các biên độ nhỏ. Trong cùng một khoảng thời gian, ng ời ta thấy con lắc thứ nhất thực hiện đợc 4 dao động, con lắc thứ hai thực hiện đợc 5 dao động. Tổng chiều dài của hai con lắc là 164cm. ChiÒu dµi cña mçi con l¾c lÇn lît lµ A. l1= 100m, l2 = 6,4m. B. l1= 64cm, l2 = 100cm. C. l1= 1,00m, l2 = 64cm. D. l1= 6,4cm, l2 = 100cm. 2.85. Một đồng hồ quả lắc chạy đúng tại một nơi trên mặt đất. Ngời ta đa đồng hồ từ mặt đất lên độ cao h = 5km, bán kính Trái đất là R = 6400km (coi nhiệt độ không đổi). Mỗi ngày đêm đồng hồ đó chạy A. nhanh 68s. B. chËm 68s. C. nhanh 34s. D. chËm 34s. 2.86. Một con lắc đơn có chu kỳ dao động T = 4s, thời gian để con lắc đi từ VTCB đến vị trí có li độ cực đại là: A. t = 0,5s. B. t = 1,0s. C. t = 1,5s. D. t = 2,0s. 2.87. Một con lắc đơn có chu kỳ dao động T = 3s, thời gian để con lắc đi từ VTCB đến vị trí có li độ x = A/2 lµ A. t = 0,250s. B. t = 0,375s. C. t = 0,750s. D. t = 1,50s. 2.88. Một con lắc đơn có chu kỳ dao động T = 3s, thời gian để con lắc đi từ vị trí có li độ x =A/2 đến vị trí có li độ cực đại x = A là A. t = 0,250s. B. t = 0,375s. C. t = 0,500s. D. t = 0,750s. 2.89. Một vật rắn khối lợng 1,5kg có thể quay quanh một trục nằm ngang. Dới tác dụng của trọng lực, vật dao động nhỏ với chu kỳ 0,5s. Khoảng cách từ trục quay đến khối tâm của vật là 10cm, lấy g = 10m/s 2. Mômen quán tính của vật đối với trục quay đó là A. I = 94,9.10-3kgm2. B. I = 18,9.10-3kgm2. C. I = 59,6.10-3kgm2. D. I = 9,49.10-3kgm2. Chủ đề 4: Tổng hợp dao động 2.90 Hai dao động điều hoà cùng pha khi độ lệch pha giữa chúng là A. Δφ = 2nπ (víi n Z). B. Δφ = (2n + 1)π (víi n C. Δφ = (2n + 1). π 2. (víi n. Z).. D. Δφ = (2n + 1). 2.91. Hai dao động điều hoà nào sau đây đợc gọi là cùng pha?. π π x 1=3 cos( πt+ )cm và x 2=3 cos( πt + )cm . 6 3 π π B. x 1=4 cos( πt+ )cm và x 2=5 cos(πt+ ) cm . 6 6 π π C. x 1=2 cos(2 πt+ )cm và x 2=2 cos(πt+ ) cm . 6 6 A.. Z).. π 4. (víi n. Z)..

(14) D.. π x 1=3 cos( πt+ )cm và 4. π x 2=3 cos(πt − ) cm . 6. 2.92. Nhận xét nào sau đây về biên độ dao động tổng hợp là không đúng? Dao động tổng hợp của hai dao động điều hoà cùng phơng, cùng tần số A. có biên độ phụ thuộc vào biên độ của dao động hợp thành thứ nhất. B. có biên độ phụ thuộc vào biên độ của dao động hợp thành thứ hai. C. có biên độ phụ thuộc vào tần số chung của hai dao động hợp thành. D. có biên độ phụ thuộc vào độ lệch pha giữa hai dao động hợp thành. 2.93. Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hoà cùng phơng, cùng tần số có biên độ lần lợt là 8cm và 12cm. Biên độ dao động tổng hợp có thể là A. A = 2cm. B. A = 3cm. C. A = 5cm. D. A = 21cm. 2.94. Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hoà cùng phơng, cùng tần số có biên độ lần lợt là 3cm và 4cm. Biên độ dao động tổng hợp không thể là A. A = 3cm. B. A = 4cm. C. A = 5cm. D. A = 8cm. 2.95. Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hoà cùng phơng, cùng tần số có biên độ lần lợt là 6cm và 12cm. Biên độ dao động tổng hợp không thể là A. A = 5cm. B. A = 6cm. C. A = 7cm. D. A = 8cm. 2.96. Một chất điểm tham gia đồng thời hai dao động điều hoà cùng phơng cùng tần số x1 = sin2t (cm) và x2 = 2,4cos2t (cm). Biên độ của dao động tổng hợp là A. A = 1,84cm. B. A = 2,60cm. C. A = 3,40cm. D. A = 6,76cm 2.97. Một chất điểm tham gia đồng thời hai dao động điều hoà cùng phơng, có phơng trình lần lợt là x1 = 2sin(100t /3) cm và x2 = cos(100t + /6) cm. Phơng trình của dao động tổng hợp là A. x = sin(100t - /3)cm. B. A = cos(100t - /3)cm. C. A = 3sin(100t - /3)cm. D. A = 3cos(100t + /6) cm. 2.98. Cho 3 dao động điều hoà cùng phơng, x1 = 1,5sin(100πt)cm, x2 =. √3 2. sin(100πt + /2)cm vµ. x3 =. √3. sin(100πt + 5/6)cm. Phơng trình dao động tổng hợp của 3 dao động trên là A. x = √ 3 sin(100πt)cm. B. x = √ 3 sin(200πt)cm. C. x = √ 3 cos(100πt)cm. D. x = √ 3 cos(200πt)cm. 2.99. Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hoà cùng phơng, theo các phơng trình: x 1=4 sin( πt+α )cm và x 2=4 √3 cos ( πt)cm . Biên độ dao động tổng hợp đạt giá trị lớn nhất khi A. α = 0(rad). B. α = π(rad). C. α = π/2(rad). D. α = - π/2(rad). 2.100. Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hoà cùng phơng, theo các phơng trình: x 1=4 sin( πt+α )cm và x 2=4 √ 3 cos ( πt)cm . Biên độ dao động tổng hợp đạt giá trị nhỏ nhất khi A. α = 0(rad). B. α = π(rad). C. α = π/2(rad). D. α = - π/2(rad). 2.101. Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hoà cùng phơng, theo các phơng trình: x 1=− 4 sin(πt )cm và x 2=4 √3 cos ( πt)cm . Phơng trình của dao động tổng hợp là A. x = 8sin(πt + π/6)cm. B. x = 8cos(πt + π/6)cm. C. x = 8sin(πt - π/6)cm. D. x = 8cos(πt - π/6)cm. Chủ đề 5: Dao động tắt dần 2.102. Nhận xét nào sau đây là không đúng? A. Dao động tắt dần càng nhanh nếu lực cản của môi trờng càng lớn. B. Dao động duy trì có chu kỳ bằng chu kỳ dao động riêng của con lắc. C. Dao động cỡng bức có tần số bằng tần số của lực cỡng bức. D. Biên độ của dao động cỡng bức không phụ thuộc vào tần số lực cỡng bức. 2.103 Nguyên nhân gây ra dao động tắt dần của con lắc đơn dao động trong không khí là A. do träng lùc t¸c dông lªn vËt. B. do lùc c¨ng cña d©y treo. C. do lùc c¶n cña m«i trêng. D. do dây treo có khối lợng đáng kể. 2.104. Chọn câu Đúng. Dao động duy trì là điện tắt dần mà ngời ta A. làm mất lực cản của môi trờng đối với vật chuyển động. B. tác dụng ngoại lực biến đổi điều hoà theo thời gian vào vật chuyển động. C. tác dụng ngoại lực vào vật dao động cùng chiều với chuyển động trong một phần của từng chu kỳ D. kích thích lại dao động sau khi dao động bị tắt dần. 2.105. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Biên độ của dao động riêng chỉ phụ thuộc vào cách kích thích ban đầu để tạo lên dao động. B. Biên độ của dao động tắt dần giảm dần theo thời gian. C. Biên độ của dao động duy trì phụ thuộc vào phần năng lợng cung cấp thêm cho dao động trong mỗi chu kỳ. D. Biên độ của dao động cỡng bức chỉ phụ thuộc vào biên độ của lực cỡng bức. 2.106. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Trong dao động tắt dần, một phần cơ năng đã biến đổi thành nhiệt năng. B. Trong dao động tắt dần, một phần cơ năng đã biến đổi thành hoá năng. C. Trong dao động tắt dần, một phần cơ năng đã biến đổi thành điện năng. D. Trong dao động tắt dần, một phần cơ năng đã biến đổi thành quang năng..

(15) 2.107. Con lắc lò xo ngang gồm lò xo có độ cứng k = 100N/m và vật m = 100g, dao động trên mặt phẳng ngang, hệ số ma sát giữa vật và mặt ngang là μ = 0,01, lấy g = 10m/s 2. Sau mỗi lần vật chuyển động qua VTCB biên độ dao động giảm 1 lîng lµ A. ΔA = 0,1cm. B. ΔA = 0,1mm. C. ΔA = 0,2cm. D. ΔA = 0,2mm. 2.108 Một con lắc lò xo ngang gồm lò xo có độ cứng k = 100N/m và vật m = 100g, dao động trên mặt phẳng ngang, hệ số ma sát giữa vật và mặt ngang là μ = 0,02. Kéo vật lệch khỏi VTCB một đoạn 10cm rồi thả nhẹ cho vật dao động. Quãng đờng vật đi đợc từ khi bắt đầu dao động đến khi dừng hẳn là A. S = 50m. B. S = 25m. C. S = 50cm. D. S = 25cm. Chủ đề 6: Dao động cưỡng bức và hiện tượng cộng hưởng 2.109. Phát biểu nào sau đây là đúng? Biên độ của dao động cỡng bức không phụ thuộc vào: A. pha ban ®Çu cña ngo¹i lùc tuÇn hoµn t¸c dông lªn vËt. B. biên độ ngoại lực tuần hoàn tác dụng lên vật. C. tÇn sè ngo¹i lùc tuÇn hoµn t¸c dông lªn vËt. D. hÖ sè c¶n (cña ma s¸t nhít) t¸c dông lªn vËt. 2.110. Phát biểu nào sau đây là đúng? Hiện tợng cộng hởng chỉ xảy ra với: A. dao động điều hoà. B. dao động riêng. C. dao động tắt dần. D. với dao động cỡng bức. 2.111 Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. tần số góc lực cỡng bức bằng tần số góc dao động riêng. B. tần số lực cỡng bức bằng tần số dao động riêng. C. chu kỳ lực cỡng bức bằng chu kỳ dao động riêng. D. biên độ lực cỡng bức bằng biên độ dao động riêng. 2.112 Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Tần số của dao động cỡng bức luôn bằng tần số của dao động riêng. B. Tần số của dao động cỡng bức bằng tần số của lực cỡng bức. C. Chu kỳ của dao động cỡng bức không bằng chu kỳ của dao động riêng. D. Chu kỳ của dao động cỡng bức bằng chu kỳ của lực cỡng bức. 2.113. Một ngời xách một xô nớc đi trên đờng, mỗi bớc đi đợc 50cm. Chu kỳ dao động riêng của nớc trong xô là 1s. Để nớc trong xô sóng sánh mạnh nhất thì ngời đó phải đi với vận tốc A. v = 100cm/s. B. v = 75cm/s. C. v = 50cm/s. D. v = 25cm/s. 2.114. Một ngời đèo hai thùng nớc ở phía sau xe đạp và đạp xe trên một con đờng lát bê tông. Cứ cách 3m, trên đờng lại có một rãnh nhỏ. Chu kỳ dao động riêng của nớc trong thùng là 0,6s. Để nớc trong thùng sóng sánh mạnh nhất thì ngời đó phải đi với vận tốc là A. v = 10m/s. B. v = 10km/h. C. v = 18m/s. D. v = 18km/h. 2.115. Mét hµnh kh¸ch dïng d©y ch»ng cao su treo mét chiÕc ba l« lªn trÇn toa tÇu, ngay phÝa trªn mét trôc b¸nh xe cña toa tÇu. Khèi lîng ba l« lµ 16kg, hÖ sè cøng cña d©y ch»ng cao su lµ 900N/m, chiÒu dµi mçi thanh ray lµ 12,5m, ë chç nối hai thanh ray có một khe hở nhỏ. Để ba lô dao động mạnh nhất thì tầu phải chạy với vận tốc là A. v ≈ 27km/h. B. v ≈ 54km/h. C. v ≈ 27m/s. D. v ≈ 54m/s. Chủ đề 7: Thí nghiệm vật lí 2.116. Chọn câu Đúng. Trong thí nghiệm với con lắc đã làm, khi thay quả nặng 50g bằng quả nặng 20g thì: A. chu kú cña nã t¨ng lªn râ rÖt. B. Chu kú cña nã gi¶m ®i râ rÖt. C. TÇn sè cña nã gi¶m ®i nhiÒu. D. Tần số của nó hầu nh không đổi. 2.117. Chọn phát biểu Đúng. Trong thí nghiệm với con lắc lò xo thẳng đứng và con lắc lò xo nằm ngang thì gia tốc träng trêng g A. chỉ ảnh hởng tới chu kỳ dao động của con lắc thẳng đứng. B. không ảnh hởng tới chu kỳ dao động của cả con lắc thẳng đứng và con lắc nằm ngang. C. chỉ ảnh hởng tới chu kỳ dao động của con lắc lò xo nằm ngang. D. chØ kh«ng ¶nh hëng tíi chu kú con l¾c lß xo n»m ngang. 2.upload.123doc.net. Cùng một địa điểm, ngời ta thấy trong thời gian con lắc A dao động đợc 10 chu kỳ thì con lắc B thực hiện đợc 6 chu kỳ. Biết hiệu số độ dài của chúng là 16cm. Độ dài của mỗi con lắc là: A. 6cm vµ 22cm. B. 9cm vµ 25cm. C. 12cm vµ 28cm. D. 25cm vµ 36cm. 2.119. Một con lắc lò xo dao động điều hoà theo phơng tạo thành 450 so với phơng nằm ngang thì gia tốc trọng trờng A. không ảnh hởng đến tần số dao động của con lắc. B. không ảnh hởng đến chu kỳ dao động của con lắc. C. làm tăng tần số dao động so với khi con lắc dao động theo phơng nằm ngang. D. làm giảm tần số dao động so với khi con lắc dao động theo phơng nằm ngang. C¸c c©u hái vµ bµi tËp tæng hîp kiÕn thøc 2.120. Con lắc lò xo gồm vật m và lò xo k dao động điều hoà, khi mắc thêm vào vật m một vật khác có khối l ợng gấp 3 lần vật m thì chu kỳ dao động của chúng A. t¨ng lªn 3 lÇn. B. gi¶m ®i 3 lÇn. C. t¨ng lªn 2 lÇn. D. gi¶m ®i 2 lÇn. 2.121. Một chất điểm dao động điều hoà với biên độ 8cm, trong thời gian 1min chất điểm thực hiện đ ợc 40 lần dao động. Chất điểm có vận tốc cực đại là A. vmax = 1,91cm/s. B. vmax = 33,5cm/s. C. vmax = 320cm/s. D. vmax = 5cm/s..

(16) 2.122. Một chất điểm dao động điều hoà với tần số f = 5Hz. Khi pha dao động bằng. 2π thì li độ của chất điểm là 3. √3. cm, phơng trình dao động của chất điểm là A. x=−2 √ 3 cos(10 πt) cm. B. x=−2 √ 3 cos(5 πt) cm. C. x=2 √ 3 cos (10 πt )cm . D. x=2 √ 3 cos (5 πt )cm . 2.123. Vật dao động điều hoà theo phơng trình: x = 2cos(4πt - π/3)cm. Quãng đờng vật đi đợc trong 0,25s đầu tiên là A. 4cm. B. 2cm. C. 1cm. D. -1cm. 2.124. Con lắc lò xo treo thẳng đứng dao động điều hoà, khi vật ở vị trí cách VTCB một đoạn 4cm thì vận tốc của vật b»ng kh«ng vµ lóc nµy lß xo kh«ng bÞ biÕn d¹ng, (lÊy g = π2). VËn tèc cña vËt khi qua VTCB lµ: A. v = 6,28cm/s. B. v = 12,57cm/s. C. v = 31,41cm/s. D. v = 62,83cm/s. 2.125. Con lắc lò xo ngang dao động điều hoà, lực đàn hồi cực đại tác dụng vào vật là 2N, gia tốc cực đại của vật là 2m/s2. Khèi lîng cña vËt lµ A. m = 1kg. B. m = 2kg. C. m = 3kg. D. m = 4kg. 2.126. Một chất điểm dao động điều hoà có phơng trình dao động x = 4cos(4πt)cm. Thời gian chất điểm đi đợc quãng đờng 6cm kể từ lúc bắt đầu dao động là A. t = 0,750s. B. t = 0,375s. C. t = 0,185s. D. t = 0,167s. 2.127. Khi treo vật m vào lò xo k thì lò xo dãn ra 2,5cm, kích thích cho m dao động, (lấy g = π2m/s2). Chu kỳ dao động tù do cña vËt lµ A. T = 1,00s. B. T = 0,50s. C. T = 0,32s. D. T = 0,28s. 2.128. Một chất điểm khối lợng m = 100g, dao động điều điều hoà dọc theo trục Ox với phơng trình x = 4cos(2t)cm. Cơ năng trong dao động điều hoà của chất điểm là A. E = 3200J. B. E = 3,2J. C. E = 0,32J. D. E = 0,32mJ. §¸p ¸n ch¬ng 2 1B 17C 33B 49B 65B 81C 97A 113C. 2C 18D 34B 50C 66C 82C 98C 114D. 3C 19D 35B 51B 67C 83B 99C 115B. 4B 20C 36D 52C 68D 84C 100D 116D. 5C 21D 37A 53C 69B 85B 101B 117C. 6D 22A 38C 54B 70C 86B 102D 118B. 7B 23B 39C 55B 71B 87A 103C 119D. 8C 24B 40B 56A 72C 88C 104C 120C. 9A 25B 41B 57B 73A 89D 105D 121B. 10D 26B 42A 58A 74A 90A 106A 122A. 11C 27C 43C 59D 75C 91B 107D 123A. 12D 28C 44C 60B 76B 92C 108B 124D. 13A 29C 45B 61B 77B 93C 109A 125A. 14C 30C 46B 62C 78C 94D 110D 126D. 15A 31B 47D 63B 79B 95A 111D 127C. 16B 32C 48D 64A 80C 96B 112A 128D. Híng dÉn gi¶i vµ tr¶ lêi ch¬ng 2 2.1. Chän B. Hớng dẫn: Vật dao động điều hoà ở vị trí li độ bằng không thì động năng cực đại. 2.2. Chọn C. Hớng dẫn: ở vị trí li độ bằng không lực tác dụng bằng không nên gia tốc nhỏ nhất. 2.3. Chọn C. Hớng dẫn: Biến đổi vận tốc về hàm số cos thì đợc kết quả. 2.4. Chän B. Híng dÉn: T¬ng tù c¸ch lµm c©u 2.3. 2.5. Chän C. Híng dÉn: T¬ng tù c¸ch lµm c©u 2.3. 2.6. Chän D. Híng dÉn: Nh phÇn tãm t¾t lÝ thuyÕt. 2.7. Chọn B. Hớng dẫn: Thời điểm ban đầu có thể động năng bằng không. 2.8. Chọn C. Hớng dẫn: Dao động tắt dần mà đợc cung cấp năng lợng theo nhịp mất đi sẽ dao động duy trì 2.9. Chọn A. Hớng dẫn: Biên độ dao động cờng bức phụ thuộc đáp án B, C, D. 2.10. Chọn D. Hớng dẫn: Dao động duy trì, cơ cấu tác dụng ngoại lực gắn với hệ dao động. 2.11. Chọn C. Hớng dẫn: Biên độ dao động tổng hợp phụ thuộc biên độ 2 dao động thành phần và độ lệch pha của 2 dao động. 2.12. Chọn D. Hớng dẫn: Có lúc ở một trong 3 đáp án A, B, C. Nên chọn D. 2.13 Chọn A. Hớng dẫn: Theo định nghĩa SGK. 2.14 Chän C. Híng dÉn: Hai lùa chän A vµ B kh«ng ph¶i lµ nghiÖm cña ph¬ng tr×nh vi ph©n x” + ω2x = 0. Lùa chän D trong phơng trình không có đại lợng thời gian. 2.15 Chän A. Hớng dẫn: Thứ nguyên của tần số góc ω là rad/s (radian trên giây). Thứ nguyên của pha dao động (ωt + φ) là rad (radian). Thứ nguyên của chu kỳ T là s (giây). Thứ nguyên của biên độ là m (mét). 2.16 Chän B. Híng dÉn: Xem c©u 2.15 2.17 Chän C. Híng dÉn: Xem c©u 2.15 2.18 Chọn D Hớng dẫn: Tính đạo hàm bậc hai của toạ độ x theo thời gian rồi thay vào phơng trình vi phân x” + ω2x = 0 thÊy lùa chän D kh«ng tho¶ m·n. 2.19 Chän D. Hớng dẫn: Lấy đạo hàm bậc nhất của phơng trình dao động x = Acos(ωt + φ) theo thời gian ta đợc vËn tèc v = - Aωsin(ωt + φ). 2.20 Chän C. Hớng dẫn: Lấy đạo hàm bậc nhất của phơng trình dao động x = Acos(ωt + φ) theo thời gian ta đợc vận tốc v = - Aωsin(ωt + φ). Sau đó lấy đạo hàm của vận tốc theo thời gian ta đợc gia tốc a = - Aω2cos(ωt + φ). 2.21 Chọn D. Hớng dẫn: Biên độ dao động của vật luôn không đổi. 2.22 Chän A. Hớng dẫn: Từ phơng trình vận tốc v = - Aωsin(ωt + φ) ta suy ra độ lớn của vận tốc là v=‌‌│Aωsin(ωt + φ)│ vận tốc của vật đạt cực đại khi ‌│sin(ωt + φ)│=1 khi đó giá trị cực đại của vận tốc là vmax = ωA. 2.23 Chọn B. Hớng dẫn: gia tốc cực đại của vật là amax = ω2A, đạt đợc khi vật ở hai vị trí biên. 2.24 Chän B..

(17) Hớng dẫn: Trong dao động điều hoà vận tốc cực tiểu của vật bằng không khi vật ở hai vị trí biên. Vận tốc có giá trị âm, khi đó dấu âm chỉ thể hiện chiều chuyển động của vật ngợc với chiều trục toạ độ. 2.25 Chän B. Hớng dẫn: Trong dao động điều hoà gia tốc cực tiểu của vật bằng không khi chuyển động qua VTCB. Gia tốc có giá trị âm, khi đó dấu âm chỉ thể hiện chiều của gia tốc ngợc với chiều trục toạ độ. 2.26 Chọn B. Hớng dẫn: Gia tốc của vật đạt giá trị cực đại khi vật ở hai vị trí biên, gia tốc của vật ở VTCB có giá trị b»ng kh«ng. 2.27 Chän C. Hớng dẫn: Vật đổi chiều chuyển động khi vật chuyển động qua vị trí biên độ, ở vị trí đó lực phục hồi tác dụng lên vật đạt giá trị cực đại. 2.28 Chọn C. Hớng dẫn: áp dụng công thức độc lập với thời gian v =ω √ A 2 − x 2 ta thấy vận tốc của vật đạt cực đại khi vật chuyển động qua vị trí x = 0. 2.29 Chän C. Hớng dẫn: áp dụng công thức độc lập với thời gian a = -ω2x, ta suy ra độ lớn của gia tốc bằng không khi vật chuyển động qua vị trí x = 0(VTCB). 2.30 Chän C. Hớng dẫn: Phơng trình dao động x = Acos(ωt + φ) và phơng trình vận tốc v = x’ = -ωAsin(ωt + φ) = ωAcos(ωt + φ + π/2). Nh vậy vận tốc biến đổi điều hoà sớm pha hơn li độ một góc π/2. 2.31 Chän B. Hớng dẫn: Phơng trình dao động x = Acos(ωt + φ) và phơng trình gia tốc a = x” = -ωAcos(ωt + φ) = ωAcos(ωt + φ + π). Nh vậy vận tốc biến đổi điều hoà ngợc pha với li độ. 2.32 Chän C Hớng dẫn: Phơng trình dao động x = Acos(ωt + φ), phơng trình vận tốc v = x’ = -ωAsin(ωt + φ) = ωAcos(ωt + φ + π/2), và phơng trình gia tốc a = x” = -ωAcos(ωt + φ) = ωAcos(ωt + φ + π). Nh vậy gia tốc biến đổi điều hoà sớm pha hơn vËn tèc mét gãc π/2. 2.33 Chän B. Hớng dẫn: Thời điểm ban đầu có thể vật vừa có động năng và thế năng do đó kết luận cơ năng luôn bằng động năng ở thời điểm ban đầu là không đúng. 2.34 Chän B. Hớng dẫn: So sánh phơng trình dao động x = 6cos(4πt)cm với phơng trình tổng quát của dao động điều hoà x = Acos(ωt + φ) ta thấy biên độ dao động của vật là A = 6cm. 2.35 Chọn B. Hớng dẫn: So sánh phơng trình dao động. x=4 cos(. 2π t+ π )cm víi ph¬ng tr×nh tæng qu¸t cña dao 3. động điều hoà x = Acos(ωt + φ) ta thấy biên độ dao động của vật là A = 4cm. 2.36 Chän D. Hớng dẫn: So sánh phơng trình dao động x = 6cos(4πt)cm với phơng trình tổng quát của dao động điều hoà x = Acos(ωt + φ) ta thấy tần số góc của dao động là ω = 4πrad/s. Suy ra chu kỳ dao động của vật là. T=. 2π =0,5 s . ω. 2.37 Chän A. Híng dÉn: T¬ng tù c©u 2.36. 2.38 Chän C. Hớng dẫn: So sánh phơng trình dao động x = 6cos(4πt)cm với phơng trình tổng quát của dao động điều hoà x = Acos(ωt + φ) ta thấy tần số góc của dao động là ω = 4πrad/s. Suy ra tần số dao động của vật là. f=. ω =2 Hz . 2π. 2.39 Chän C.. π x=3 cos (πt + )cm với phơng trình tổng quát của dao động điều hoà 2 π x = Acos(ωt + φ) ta thấy pha dao động của vật là (ωt + φ) = πt + , thay t = 1s ta đợc kết quả 1,5π(rad). 2 Hớng dẫn: So sánh phơng trình dao động. 2.40 Chän B. Hớng dẫn: Thay t = 10s vào phơng trình x = 6cos(4πt)cm, ta đợc toạ độ của vật là x = 6cm. 2.41 Chän B. Híng dÉn: Xem c©u 2.40. 2.42 Chän A. Hớng dẫn: Từ phơng trình dao động x = 6cos(4πt)cm ta suy ra phơng trình vận tốc v = x’ = - 24πsin(4πt)cm/s. Thay t = 7,5s vào phơng trình v = - 24πsin(4πt)cm/s ta đợc kết quả v = 0. 2.43 Chän C. Hớng dẫn: Từ phơng trình dao động x = 6cos(4πt)cm ta suy ra phơng trình gia tốc a = x” = - 96π2cos(4πt)cm/s2. Thay t = 5s vào phơng trình a = - 96π2cos(4πt)cm/s2 ta đợc kết quả a = - 947,5cm/s2. 2.44 Chän C. Hớng dẫn: Từ phơng trình x = 2cos10πt(cm) ta suy ra biên độ A = 2cm. Cơ năng trong dao động điều hoà E = E đ + Et, theo bµi ra E® = 3Et suy ra E = 4Et, ¸p dông c«ng thøc tÝnh thÕ n¨ng. 1 E= kA 2 → x = ± A/2 = ± 1cm. 2. 1 Et = kx 2 vµ c«ng thøc tÝnh c¬ n¨ng 2.

(18) 2.45 Chän B.. ω=. Hớng dẫn: Vật dao động theo phơng trình tổng quát x = Acos(ωt + φ), A = 4cm, chu kỳ T = 2s →. 2π T. =. π(rad/s), chän gèc thêi gian lµ lóc vËt ®i qua VTCB theo chiÒu d¬ng → pha ban ®Çu φ = -π/2. Vậy phơng trình dao động là x = 4cos(πt -. π )cm. 2. 2.46 Chän B. Hớng dẫn: Động năng và thế năng trong dao động điều hoà biến đổi tuần hoàn với chu kỳ bằng 1/2 chu kỳ của vận tốc, gia tốc và li độ. 2.47 Chän D. Hớng dẫn: Gia tốc của vật đạt cực đại khi vật ở vị trí biên, ở vị trí biên thế năng của vật đạt cực đại, động năng của vật đạt cực tiểu. 2.48 Chän D. Hớng dẫn: Thế năng của vật dao động điều hoà biến đổi tuần hoàn theo thời gian. 2.49 Chän B. Hớng dẫn: Động năng của vật dao động điều hoà biến đổi tuần hoàn theo thời gian với chu kỳ T/2. 2.50 Chän C.. 2π 2 2 ¿ A T. Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc tÝnh c¬ n¨ng. 1 1 E= mω2 A 2= m ¿ 2 2. , đổi đơn vị của khối lợng và biên độ: 750g =. 0,75kg, 4cm = 0,04m, thay vào công thức tính cơ năng ta đợc E = 6.10-3J. 2.51 Chän B. Hớng dẫn: Chú ý cần phân biệt khái niệm tần số góc ω trong dao động điều hoà với tốc độ góc là đạo hàm bậc nhất của li độ góc theo thời gian α’ = v’/R trong chuyển động tròn của vật. 2.52 Chän C. Hớng dẫn: Trong dao động điều hoà, li độ, vận tốc và gia tốc là ba đại lợng biến đổi điều hoà theo thời gian và có cïng tÇn sè gãc, cïng chu kú, tÇn sè. 2.53 Chän C. Hớng dẫn: áp dụng công thức độc lập với thời gian a = - ω2x dấu (-) chứng tỏ x và a luôn ngợc chiều nhau. 2.54 Chọn B. Hớng dẫn: Với con lắc lò xo ngang vật chuyển động thẳng, dao động điều hoà. 2.55 Chän B. Hớng dẫn: Khi vật ở vị trí có li độ cực đại thì vận tốc của vật bằng không. Ba phơng án còn lại đều là VTCB, ở VTCB vận tốc của vật đạt cực đại. 2.56 Chän A. Hớng dẫn: Chu kỳ dao động của con lắc lò xo dọc đợc tính theo công thức. T =2 π. √. m Δl (*). Đổi đơn vị =2 π k g. √. 0,8cm = 0,008m rồi thay vào công thức(*) ta đợc T = 0,178s. 2.57 Chän B. Híng dÉn: Lùc kÐo vÒ (lùc phôc håi) cã biÓu thøc F = - kx kh«ng phô thuéc vµo khèi lîng cña vËt. 2.58 Chän A.. Hớng dẫn: Con lắc lò xo gồm vật khối lợng m và lò xo có độ cứng k, dao động điều hoà với chu kỳ. f=. 2.59 Chọn D. Hớng dẫn: Tần số dao động của con lắc là cña con l¾c gi¶m 2 lÇn. 2.60 Chän B.. 1 k 2π m. √. T =2 π. T =2 π. thay m = 100g = 0,1kg; k = 100N/m và π2 = 10 ta đợc T = 0,2s. 2.61 Chän B. Híng dÉn: T¬ng tù c©u 1.60. 2.62 Chän C.. T =2 π. √. m k. m k. khi t¨ng khèi lîng cña vËt lªn 4 lÇn th× tÇn sè. Hớng dẫn: Con lắc lò xo gồm vật khối lợng m và lò xo có độ cứng k, dao động điều hoà với chu kỳ. Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc tÝnh chu kú. √ √. m , k. ta suy ra k = 64N/m. (Chú ý đổi đơn vị). 2.63 Chän B. Hớng dẫn: Trong con lắc lò xo ngang lực đàn hồi tác dụng lên vật khi vật ở vị trí x là F = -kx, lực 2. đàn hồi cực đại có độ lớn Fmax = kA, với. k=. 4 π m , thay A = 8cm = 0,8m; T = 0,5s; m = 0,4kg; π2 = 10 ta 2 T. đợc Fmax = 5,12N. 2.64 Chän A. Hớng dẫn: Vật dao động theo phơng trình tổng quát x = Acos(ωt + φ). Tần số góc. ω=. √. k = 10rad/s. Từ cách kích thích ban đầu để tạo nên dao động ta có Acosφ = 4cm và Asinφ = 0, từ đó tính đợc A m. = 4cm, φ = 0. Thay vào phơng trình tổng quát ta đợc x = 4cos(10t)cm. 2.65 Chän B..

(19) Hớng dẫn: Vận tốc cực đại trong dao động điều hoà đợc tính theo định luật bảo toàn cơ năng vmax =. √. 2.66 Chän C.. k 2 2 = 0,8m/s = 80cm/s. (Chú ý đổi đơn vị của x0 = 4cm = 0,04m). x0 + v0 m. Híng dÉn: C«ng thøc tÝnh c¬ n¨ng cña con l¾c lß xo. 1 1 E= kx20 + mv 20 , đổi đơn vị và thay số ta 2 2. đợc E = 3,2.10-2J. 2.67 Chän C. Hớng dẫn: Con lắc gồm lò xo k và vật m dao động với chu kỳ vật m’ dao động với tần số f ' = 1 2π. √. T =2 π. √. m , con l¾c gåm lß xo k vµ k. k , kÕt hîp víi gi¶ thiÕt T = 1s, f’ = 0,5Hz suy ra m’ = 4m. m'. 2.68 Chän D. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 2.64. 2.69 Chän B. Hớng dẫn: Theo bảo toàn cơ năng trong dao động điều hoà ta có biểu thức tính biên độ dao động. √. A= x 20 +. m 2 = 0,05m = 5cm. v k 0. 2.70 Chän C.. Hớng dẫn: Vật dao động theo phơng trình tổng quát x = Acos(ωt + φ). Tần số góc. ω=. √. k = 40rad/s. Tõ c¸ch m. kích thích ban đầu để tạo nên dao động ta có Acosφ = 0cm và - Asinφ = 200cm/s, từ đó tính đợc A = 5cm, φ = - π/2. Thay vào phơng trình tổng quát ta đợc x = 5cos(40t -. π 2. )cm.. 2.71 Chän B.. T 1 =2 π. Hớng dẫn: Khi con lắc có khối lợng m1 nó dao động với chu kỳ dao động với chu kỳ. T =2 π. √. T 2 =2 π. √. √. m1 , khi con l¾c cã khèi lîng m nã 2 k. m2 , khi gắn đồng thời m và m vào lò xo đó thì chu kỳ dao động của chúng là 1 2 k. m1 +m2 , suy ra 2 2 T =√ T 1 +T 2 = 2s. k. 2.72 Chän C. Hớng dẫn: Khi độ cứng của lò xo là k1 thì chu kỳ dao động của con lắc là khi độ cứng của lò xo là k2 thì chu kỳ dao động của con lắc là tiếp thì chu kỳ dao động của con lắc là. T =2 π. 2.73 Chän A.. √. m víi k. T 2 =2 π. √. dao động của con lắc là 2.74. Chän A.. T =2 π. √. √. m , k1. m , khi hai lß xo k vµ k m¾c nèi 1 2 k2. 1 1 1 = + , suy ra T =√ T 21 +T 22 = 1s. k k1 k2. Hớng dẫn: Khi độ cứng của lò xo là k1 thì chu kỳ dao động của con lắc là cứng của lò xo là k2 thì chu kỳ dao động của con lắc là. T 1 =2 π. T 2 =2 π. √. T 1 =2 π. √. m , khi độ k1. m , khi hai lß xo k vµ k m¾c song song th× chu kú 1 2 k2 T 1. T 2. m víi k = k1 + k2, suy ra T = = 0,48s. 2 2 k T + T √ 1 2. l , do đó T chỉ phụ thuộc vào l và g. g 2.75 Chọn C. Hớng dẫn: Chu kỳ của con lắc đơn là T =2 π l . g 2.76 Chọn B. Hớng dẫn: Tần số dao động của con lắc đơn là f = 1 g , khi tăng chiều dài lên 4 lần thì tần số 2π l Hớng dẫn: Chu kỳ của con lắc đơn là. T =2 π. √. √. √. gi¶m ®i 2 lÇn. 2.77 Chän B. Hớng dẫn: Lực kéo về (lực hồi phục) trong con lắc đơn là thành phần trọng lực tác dụng lên vật.

(20) đợc chiếu lên phơng tiếp tuyến với quỹ đạo chuyển động, và có giá trị P 2 = Psinα = mgsinα do đó lực kéo về phụ thuộc vào khèi lîng cña vËt 2.78 Chän C. Híng dÉn: TØ sè gi÷a träng lîng vµ khèi lîng cña con l¾c chÝnh lµ gia tèc träng trêng t¹i n¬i vËt dao động.. T =2 π. 2.79 Chọn B. Hớng dẫn: Chu kỳ của con lắc đơn. √. l , suy ra chiÒu dµi cña con l¾c lµ g. l = T2g/(4π2) = 0,248m = 24,8cm. 2.80 Chän C. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 2.79. 2.81 Chän C. Hớng dẫn: Con lắc đơn khi chiều dài là l 1 = 1m dao động với chu kỳ. T 2 =2 π. dài là l2 = 3m dao động với chu kỳ 2.82 Chän C.. √. l2 g. T2 l = 2 T1 l1. √. →. 2 1. T =√ T +T. T 2 =2 π. 2 2. √. l1 g. = 2s. Con lắc đơn khi chiều. → T2 = 4,46s.. l 1 . Con lắc đơn khi chiều dài là l dao 2 g . Con lắc đơn khi chiều dài là l 1 + l2 dao động với chu kỳ T =2 π l 1 +l 2 . Suy ra g. Hớng dẫn: Con lắc đơn khi chiều dài là l 1 dao động với chu kỳ động với chu kỳ. T 1 =2 π. T 1 =2 π. √. √. l2 g. √. l l −0 , 16 giải phơng trình ta đợc l = 0,25m = 25cm. =10 . 2 π g g. √. = 1s. 2.83 Chän B. Hớng dẫn: Khi con lắc đơn có độ dài l, trong khoảng thời gian Δt nó thực hiện đợc 6 dao động. Ngời ta giảm bớt độ dài của nó đi 16cm = 0,16m, cũng trong khoảng thời gian Δt nh trớc nó thực hiện đợc 10 dao động. Ta có biểu thức sau:. Δt=6T 1=10 T 2 ⇒ 6 . 2 π. √. 2.84 Chọn C. Hớng dẫn: Con lắc đơn có độ dài l1, trong khoảng thời gian Δt nó thực hiện đợc 4 dao động. Con lắc đơn có độ dài l 2 = 1,6 – l1 cũng trong khoảng thời gian Δt nh trớc nó thực hiện đợc 5 dao động. Ta có biểu thức sau:. Δt=4 T 1=5 T 2 ⇒4 .2 π. √. l1 1,6 −l 1 giải phơng trình ta đợc l = 1,00m, và suy ra l = 0,64m = 64cm. 1 2 =5 . 2 π g g. √. 2.85 Chọn B. Hớng dẫn: Chu kỳ của con lắc khi ở mặt đất là. T =2 π. 2. dao động là T '=2 π l với g’ = g g'. √. R+h ¿ ¿ R2 ¿. √. l , khi con lắc ở độ cao h = 5km thì chu kỳ g. , suy ra g’<g → T’ > T → đồng hồ chạy chậm.. Trong mỗi ngày đêm đồng hồ chạy chậm một lợng là. Δt=24 .3600. ( TT' −1). , thay số ta đợc Δt = 68s.. 2.86 Chọn B. Hớng dẫn: Thời gian con lắc đi từ VTCB đến vị trí có li độ cực đại là T/4. 2.87 Chän A. Hớng dẫn: Vận dụng quan hệ giữa chuyển động tròn đều và dao động điều hoà, ta có thời gian vật chuyển động từ VTCB đến vị trí có li độ x = A/2 lµ. t=. π /6 π /6 T = 0,250s. = = ω 2 π /T 12. x A/2 ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌π/6 ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌Δ. 2.88 Chän C. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 1.87. 2.89 Chän D. Hớng dẫn: áp dụng công thức tính chu kỳ dao động của con lắc vật lý. T =2 π. √. 2. I ‌‌‌‌-‌A T mgd ⇒ I= 2 mgd 4π. trong đó I. là mômen quán tính của vật rắn đối với trục quay, m là khối lợng của vật rắn, g là gia tốc trọng trờng, d = 10cm = 0,1m là khoảng cách từ khối tâm của vật tới trục quay. Thay số đợc I = 9,49.10-3kgm2. 2.90 Chän A. Hớng dẫn: Theo định nghĩa về hai dao động cùng pha, khi có độ lệch pha là Δφ = 2nπ (với n Z). 2.91 Chän B. Hớng dẫn: Hai dao động. π x 1=4 cos( πt+ )cm và 6. nên chúng là hai dao động cùng pha. 2.92 Chän C.. π x 2=5 cos(πt + ) cm 6. cã cïng tÇn sè, cïng pha ban ®Çu.

(21) Hớng dẫn: Biên độ dao động tổng hợp đợc tính theo công thức A= A12+ A 22+2 A1 A 2 cos Δϕ không phụ thuộc vào tần số của hai dao động hợp thành. Nh vậy kết luận biên độ của dao động tổng hợp phụ thuộc vào tần số chung của hai dao động hợp thành là sai. 2.93 Chän C. Hớng dẫn: Biên độ dao động tổng hợp đợc tính theo công thức A= A12+ A 22+2 A1 A 2 cos Δϕ suy ra │A1 –. √. √. A2│ ≤ A ≤ A1 + A2. Thay số ta đợc 4cm ≤ A ≤ 20cm → biên độ dao động có thể là A = 5cm. Do cha biết độ lệch pha giữa hai dao động hợp thành nên ta không thể tính biên độ dao động tổng hợp một cách cụ thể. 2.94 Chän D. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 2.93. 2.95 Chän A. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 2.93. 2.96 Chän B. Hớng dẫn: Đa phơng trình dao động thành phần x 1 = sin2t (cm) về dạng cơ bản x 1 = cos(2t – π/2) (cm), ta suy ra A 1 = 1cm, φ1 = - π/2 vµ tõ ph¬ng tr×nh x2 = 2,4cos2t (cm) suy ra A2 = 2,4cm, φ2 = 0. áp dụng công thức tính biên độ dao động tổng hợp A= A12+ A 22+2 A1 A 2 cos Δϕ ta đợc A = 2,60cm. 2.97 Chän A. Hớng dẫn: Xem hớng dẫn và làm tơng tự câu 1.96 để tính biên độ dao động. Tính pha ban đầu dựa vào hai công. √. thøc. sin ϕ=. A 1 sin ϕ 1 + A 2 sin ϕ2 A. vµ. cos ϕ=. A1 cos ϕ 1+ A 2 cos ϕ2 ta tính đợc pha ban đầu φ = - /3, thay vào phA. ¬ng tr×nh c¬ b¶n x = Asin(ωt + φ) ta đợc phơng trình x = sin(100t - /3)cm. 2.98 Chän C. Hớng dẫn: Cách 1: Tổng hợp ba dao động điều hoà x = x1 + x2 + x3 ta có thể tổng hợp hai dao động x1 và x2 thành một dao động điều hoà x12 sau đó tổng hợp dao động x12 với x3 ta đợc dao động tổng hợp cần tìm. Cách 2: Dùng công thức tổng hợp n dao động diều hoà cùng phơng, cùng tần số: Biên độ: 2. A 1 cos ϕ1 + A2 cos ϕ 2+ .. .+ A n cos ϕ n ¿ A 1 sin ϕ1 + A2 sin ϕ 2+. ..+ A n sin ϕn ¿2 +¿ ¿ A= √¿ A sin ϕ 1 + A 2 sin ϕ2 +. ..+ A n sin ϕ n Pha ban ®Çu: sin ϕ= 1 , A A cos ϕ 1+ A 2 cos ϕ2 +. ..+ A n cos ϕn cos ϕ= 1 A A 1 sin ϕ 1+ A 2 sin ϕ2 +. ..+ An sin ϕ n tan ϕ= A1 cos ϕ 1+ A 2 cos ϕ2 +. ..+ A n cos ϕn 2.99 Chän C. Hớng dẫn: Đa các phơng trình dao động về cùng dạng sin hoặc cos tìm pha ban đầu của mỗi dao động thành phần, sau đó vận dụng công thức tính biên độ dao động tổng hợp A= A12+ A 22+2 A1 A 2 cos Δϕ , Amax = A1 + A2 khi Δφ = 0,. √. Amin = │A1 – A2│khi Δφ = π. Từ đó ta tìm đợc α theo yêu cầu. 2.100 Chän D. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 1.99. 2.101 Chän B. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 1.97. 2.102 Chän D. Hớng dẫn: Biên độ của dao động cỡng bức phụ thuộc vào biên độ của lực cỡng bức và mối quan hệ giữa tần số của lực cỡng bức với tần số dao động riêng. Khi tần số của lực cỡng bức bằng tần số dao động riêng thì biên độ dao động cỡng bức đạt giá trị cực đại (hiện tợng cộng hởng). 2.103 Chän C. Hớng dẫn: Nguyên nhân gây ra dao động tắt dần là do lực ma sát và lực cản của môi trờng. 2.104 Chän C. Hớng dẫn: Trong thực tế bao giờ cũng có ma sát, do đó dao động thờng là dao động tắt dần. Muốn tạo ra một dao động trong thời gian dài với tần số bằng tần số dao động riêng ngời ta phải cung cấp cho con lắc phần năng lợng bằng phÇn n¨ng lîng bÞ mÊt sau mçi chu kú. 2.105 Chän D. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 2.102. 2.106 Chän A. Hớng dẫn: Do có ma sát và lực cản môi trờng nên có một phần cơ năng đã biến đổi thành nhiệt năng. 2.107 Chän D. Hớng dẫn: Con lắc lò xo ngang khi dao động trên mặt phẳng ngang chịu tác dụng của lực ma sát không đổi F ms = μmg. Gọi biên độ của dao động ở thời điểm trớc khi đi qua VTCB là A 1 sau khi đi qua VTCB là A 2, độ giảm cơ năng sau mỗi lần vật chuyển động qua VTCB bằng độ lớn công của lực ma sát khi vật chuyển động từ x = A 1 đến x = - A2 tức là. 1 1 2 μ mg kA 21 − kA 22=μ mg( A1 + A2 )⇒ ΔA= A 1 − A 2= 2 2 k. thay số ta đợc ΔA = 0,2mm.. 2.108 Chän B. Hớng dẫn: Con lắc lò xo ngang khi dao động trên mặt phẳng ngang chịu tác dụng của lực ma sát không đổi F ms = μmg. Biên độ dao động ban đầu là A 0 = 10cm =0,1m, khi dao động tắt hẳn biên độ dao động bằng không. Độ giảm cơ.

(22) năng bằng độ lớn công của lực ma sát sinh ra từ khi vật bắt đầu dao động đến khi dừng hẳn:. 1 2 kA =μ mgS víi S lµ 2 0. quãng đờng chuyển động. Ta tính đợc S = 25m. 2.109 Chän A. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 1.102. 2.110 Chän D. Hớng dẫn: Hiện tợng cộng hởng chỉ xảy ra với dao động cỡng bức. 2.111 Chän D. Hớng dẫn: Điều kiện xảy ra hiện tợng cộng hởng là tần số góc lực cỡng bức bằng tần số góc dao động riêng hoặc, tần số lực cỡng bức bằng tần số dao động riêng, hoặc chu kỳ lực cỡng bức bằng chu kỳ dao động riêng. 2.112 Chän A. Hớng dẫn: Tần số của dao động cỡng bức bằng tần số của lực cỡng bức. 2.113 Chän C. Hớng dẫn: Mỗi bớc đi ngời đó lại tác dụng lên nớc trong xô một lực do đó trong quá trình bớc đi ngời đó tác dụng lên nớc trong xô một lực tuần hoàn với chu kỳ bằng chu kỳ của bớc đi. Để nớc trong xô sóng sánh mạnh nhất thì dao động của nớc trong xô phải xảy ra hiện tợng cộng hởng, tức là mỗi bớc đi ngời đó phải mất một thời gian bằng chu kỳ dao động riêng của nớc trong xô. Vận tốc của ngời đó là v = 50cm/s. 2.114 Chọn D. Hớng dẫn: Xem hớng dẫn và làm tơng tự câu 1.113 ta đợc v = 5m/s = 18km/h. 2.115 Chän B. Hớng dẫn: Xem hớng dẫn và làm tơng tự câu 1.113. Chu kỳ dao động riêng của ba lô là. T =2 π. √. m . (Chú ý đổi k. đơn vị) 2.116. Chän D. Hớng dẫn: Con lắc đơn, chu kỳ (tần số) không phụ thuộc khối lợng vật. 2.117. Chän C. Hớng dẫn: Con lắc chuyển động ngang, bao giờu cùng có ma sát, nên chị ảnh hởng của áp lực hay gia tốc g. 2.upload.123doc.net. Chän B. Híng dÉn: 2.110. CHän D. Híng dÉn: 2.116 Chän C. Hớng dẫn: Vận dụng công thức tính chu kỳ dao động của con lắc lò xo 2.117 Chän B. Hớng dẫn: Chu kỳ dao động của chất điểm là. T=. T =2 π. √. m k. t 60 = =1,5 s , vận tốc cực đại của chất điểm là v max= N 40. 2π A = 33,5cm/s. T 2.upload.123doc.net Chän A. Hớng dẫn: Phơng trình dao động của chất điểm là x = Acos(ωt + φ), tần số góc dao động của chất điểm là. 2π và li độ của chất điểm là x = 3 x=−2 √ 3 cos(10 πt)cm.. ω = 2πf = 10π(rad/s), thay pha dao động (ωt + φ) =. √3. cm, ta tìm đợc A,. thay trở lại phơng trình tổng quát đợc 2.119 Chän A. Híng dÉn: Tõ ph¬ng tr×nh x = 2cos(4πt –π/3)cm ta cã ph¬ng tr×nh vËn tèc v = - 8πsin(4πt –π/3)cm/s, chu kú dao động của chất điểm T = 0,5s. Tại thời điểm ban đầu t = 0 ta tìm đợc x0 = 1cm và v0 = 4πcm/s > 0 chứng tỏ tại thời điểm t = 0 chất điểm chuyển động qua vị trí 1cm theo chiều dơng trục toạ độ. Tại thời điểm t = 0,25s ta có x = -1cm và v = 4πcm/s < 0 chứng tỏ tại thời điểm t = 0,25s chất điểm chuyển động qua vị trí -1cm theo chiều âm trục toạ độ. Lại thấy 0,25s < 0,5s = T tức là đến thời điểm t = 0,25s chất điểm cha trở lại trạng thái ban đầu mà chất điểm chuyển động từ vị trí x0 = 1cm đến vị trí biên x = 2cm rồi quay lại vị trí x = -1cm. Quãng đ ờng chất điểm chuyển động đợc trong khoảng thời gian đó là S = 1cm + 3cm = 4cm. 2.120 Chän D. Hớng dẫn: Khi vật ở vị trí cách VTCB 4cm có vận tốc bằng không ⇒ biên độ dao động A = 4cm = 0,04m. Cũng ở vị trí đó lò xo không bị biến dạng ⇒ độ biến dạng của lò xo khi vật ở VTCB là Δl = 4cm = 0,04m. Vận tốc của vật khi qua VTCB đợc tính theo công thức:. v =ωA=. k g A= A = 0,6283m/s = 62,83cm/s. m Δl. √ √. 2.121 Chän A. Hớng dẫn: Con lắc lò xo ngang dao động điều hoà có lực đàn hồi cực đại tác dụng lên vật Fmax = kA. Gia tốc cực đại của vật là amax = ω2A = kA/m = Fmax/m. m = Fmax/amax = 1kg. 2.122 Chän D. Hớng dẫn: Từ phơng trình dao động x = 4cos(4πt)cm tại thời điểm t = 0 ta có x 0 = 4cm tức là vật ở vị trí biên độ x = A, sau đó vật chuyển động ngợc chiều trục toạ độ và đi đợc quãng đờng 6cm khi đó vật chuyển động qua vị trí x = -2cm theo chiÒu ©m lÇn thø nhÊt. Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh vµ bÊt ph¬ng tr×nh:. 4 cos( 4 πt )=−2 cm − 16 π sin (4 πt)<0 cm. {.

(23) ta đợc. 1 n 1 t= + (n ∈ N ) thay n = 0 ta đợc t= s . 6 2 6. 2.123 Chän C. Hớng dẫn: Chu kỳ dao động của con lắc lò xo dọc đợc tính theo công thức. T =2 π. √. m Δl =2 π k g. √. víi Δl = 2,5cm = 0,025m, g = π2m/s2 suy ra T = 0,32s. 2.124 Chän D. Hớng dẫn: Từ phơng trình x = 4cos(2t)cm suy ra biên độ A = 4cm = 0,04m, và tần số góc ω = 2(rad/s), khối lợng cña vËt m = 100g = 0,1kg. ¸p dông c«ng thøc tÝnh c¬ n¨ng:. 1 E= mω2 A 2 , thay số ta đợc 2. E = 0,00032J = 0,32mJ.. Ch¬ng 3 - Sãng c¬ häc, ©m häc. I - HÖ thèng kiÕn thøc trong ch¬ng. 1) Sóng cơ học là những dao động cơ học lan truyền trong môi trờng liên tục. Trong khi sóng truyền đi, mỗi phần tử của sóng dao động tại chỗ xung quanh VTCB. Quá trình truyền sóng là quá tr×nh truyÒn n¨ng lîng. Sóng ngang là sóng mà các phần tử môi trờng dao động vuông góc với phơng truyền sóng. Sóng dọc là sóng mà các phần tử môi trờng dao động theo phơng truyền sóng. 2) Các đại lợng đặc trng của sóng: a) Chu kỳ của sóng là chu kỳ dao động của các phần từ môi trờng khi có sóng truyền qua. Kí hiệu T đơn vị giây (s). b) Tần số của sóng là tần số dao động của các phần từ môi trờng khi có sóng truyền qua; là đại lợn nghịch đảo của chu kỳ. Kí hiệu f đơn vị héc (Hz). c) Tốc độ của sóng là tốc độ truyền pha của dao động. Kí hiệu v, đơn vị m/s. d) Biên độ của sóng tại một điểm là biên độ dao động của phần tử môi trờng tại điểm đó khi có sóng truyền qua. Kí hiệu a, đơn vị m hoặc cm. e) Bíc sãng: + Là khoảng cách gần nhất giữa hai điểm dao động cùng pha trên phơng truyền sóng. + Là quàng đờng sóng truyền đi trong thời gian một chu kỳ. Kí hiệu , đơn vị m hoặc cm. f) Năng lợng của sóng tại một điểm là năng lợng của một đơn vị thể tích của môi trờng dao động tại điểm đó. Năng lợng tỉ lệ với bình phơng biên độ sóng. Nếu nguồn điểm, sóng lan truyền trên mặt phẳng (sóng phẳng) năng lợng sóng tỉ lệ nghịch với quãng đờng truyền sóng r. (Biên độ giảm tỉ lệ nghịch với √ r ). Nếu nguồn điểm, sóng lan truyền trong không gian (sóng cầu) năng lợng sóng tỉ lệ nghịch với bình phơng quãng đờng truyền sóng r2. (Biên độ giảm tỉ lệ nghịch với r). Nếu nguồn điểm, sóng lan truyền trên đờng thẳng (lí tởng) năng lợng sóng không đổi. (Biên độ không đổi).. λ=v .T =. g) Liên hệ giữa chu kỳ, tần số, bớc sóng, tốc độ truyền. v f. h) Phơng trình sóng tại 1 điểm là phơng trình dao động của môi trờng tại điểm đó. Nó cho ta xác định đợc li độ dao động của một phần tử môi trờng ở cách gốc toạ độ một khoảng x tại thời điểm t. Phơng trình sóng có dạng:. x t x 2 πx u M =a cos ω(t − )=a cos 2 π ( − )=a cos(ωt − ) . Trong đó a là biên độ sóng, ω là tần số góc, T là v T λ λ. chu kỳ sóng, v là tốc độ truyền sóng, λ là bớc sóng. 3) §é lÖch pha gi÷a hai ®iÓm trªn ph¬ng truyÒn sãng: +. Δϕ=(ωt −. 2 πd 2 2 πd 1 2π )−(ωt − )=(d 1 − d 2) λ λ λ. + Nếu hai điểm dao động cùng pha thì  = 2k hay d1 - d2 = k. Những điểm dao động cùng pha cách nhau nguyªn lÇn bíc sãng. + Nếu hai điểm dao động ngợc pha thì. Δϕ=(2 k +1). π 2. hay. λ. d 1 − d 2=(2 k +1) 2. . Những điểm dao động. ngîc pha c¸ch nhau lÎ lÇn nöa bíc sãng. 4) Sãng cã tÝnh chÊt tuÇn hoµn theo thêi gian. Sau mét kho¶ng thêi gian b»ng mét chu kú T th× tÊt c¶ c¸c ®iÓm trªn sóng đều lặp lại chuyển động nh cũ, nghĩa là toàn bộ sóng có hình dạng nh cũ. Sãng cã tÝnh chÊt tuÇn hoµn theo kh«ng gian. Nh÷ng ®iÓm trªn cïng mét ph ¬ng truyÒn sãng c¸ch nhau mét kho¶ng bằng nguyên lần bớc sóng λ thì dao động cùng pha, có nghĩa là ở cùng một thời điểm cứ cách một khoảng bằng một b ớc sãng theo ph¬ng truyÒn sãng th× h×nh d¹ng sãng l¹i lÆp l¹i nh tríc..

(24) Sóng có các đại lợng đặc trng là: tần số f hay chu kỳ T, biên độ sóng A, tốc độ truyền sóng v, bớc sóng , năng lợng cña sãng. Liªn hÖ :. λ v = =λ . f T. 5) Sóng dừng là sóng có nút và bụng cố định trong không gian. + Sãng dõng lµ kÕt qu¶ giao thoa cña sãng tíi vµ sãng ph¶n x¹. + Bụng sóng là những điểm dao động với biên độ cực đại, nút sóng là những điểm không dao động. + Sóng dừng xuất hiện trên dây đàn hồi có hai đầu cố định (một đầu cố định, một đầu sát một nút) khi chiều dài của d©y b»ng mét sè nguyªn lÇn nöa bíc sãng. l = k/2. + Sóng dừng xuất hiện trên dây đàn hồi có một đầu cố định, một đầu tự do (một đầu cố định hay sát nút sóng, đầu kia tù do hay lµ bông sãng) khi chiÒu dµi cña d©y b»ng mét sè lÎ lÇn mét phÇn t bíc sãng. l = (2k + 1)/4. + Đặc điểm của sóng dừng: Biên độ dao động của phần tử vật chất tại một điểm không đổi theo thời gian; Khoảng c¸ch gi÷a hai ®iÓm bông liÒn kÒ (hoÆc hai nót liÒn kÒ) b»ng nöa bíc sãng, kho¶ng c¸ch gi÷a mét ®iÓm bông vµ mét ®iÓm nót liÒn kÒ b»ng mét phÇn t bíc sãng; Sãng dõng kh«ng truyÒn t¶i n¨ng lîng. + ứng dụng: để xác định vận tốc truyền sóng. 6) Giao thoa là sự tổng hợp của hai hay nhiều sóng kết hợp trong không gian, trong đó có những chỗ cố định biên độ sóng đợc tăng cờng hoặc giảm bới thậm trí triệt tiêu. + §iÒu kiÖn cã giao thoa: Hai sãng chØ giao thoa khi hai sãng kÕt hîp. §ã lµ hai sãng cã cïng tÇn sè (hay chu kú) truyền theo một phơng và tại điểm chúng gặp nhau khi có độ lệch pha không đổi. Hai sóng kết hợp là hai sóng đ ợc gây ra từ hai nguồn sóng kết hợp, là nguồn có cùng tần số (hay chu kỳ) và độ lệch pha không đổi. + Những điểm mà hiệu đờng đi từ hai nguồn sóng tới đó, bằng nguyên lần bớc sóng thì dao động với biên độ cực đại: d2 - d1 = k. + Những điểm mà hiệu đờng đi từ hai nguồn sóng tới đó, bằng lẻ lần nửa bớc sóng thì dao động với biên độ cực tiÓu:. λ. d 1 − d 2=(2 k +1) 2. .. + Khi hiÖn tîng giao thoa x¶y ra trªn mÆt chÊt láng th× trªn mÆt chÊt láng xuÊt hiÖn nh÷ng v©n giao thoa, hÖ v©n bao gồm các vân cực đại và cực tiểu xen kẽ với nhau. Vân giao thoa là những điểm dao động với biên độ cực đại (hay cực tiểu) cã cïng gi¸ trÞ k. + Giao thoa là hiện tợng đặc trng của quá trình truyền sóng. 6) Sóng âm là những dao động cơ học (thờng là sóng dọc), truyền trong môi trờng vật chất, mà gây cảm giác cho tai con ngời. Sóng âm có tần số từ 16Hz đến 20.000Hz. + Sãng cã f < 16Hz gäi lµ h¹ ©m, f > 20.000Hz lµ siªu ©m. + Sóng âm phát ra từ nguồn âm, đợc truyền trong môi trờng vật chất, không truyền không chân không. Môi trờng có tính đàn hồi kém thì truyền âm kém (chất nhẹ và xốp). + Các đặc tính của âm: - độ cao phụ thuộc vào tần số (chu kỳ) của âm; - âm sắc phụ thuộc vào các hoạ âm và biên độ các hoạ âm; - Cờng độ âm tại một điểm là năng lợng sóng âm truyền qua một đơn vị diện tích đặt vuông góc với phơng truyền âm tại điểm đó, trong một đơn vị thời gian. Kí hiệu I. Cờng độ âm cho biết độ mạnh hay yếu của âm. - Mức cờng độ âm: tại một điểm đợc xác định bằng logarit thập phân của tỉ số giữa cờng độ âm tại điểm đó I với cờng độ âm chuẩn I0:. L(db)=10 lg. I ; Đơn vị: đêxiben (db) I0. I0 = 10-13 W/m2 là cờng độ âm chuẩn. - §é to cña ©m: Giá trị nhỏ nhất của cờng độ âm mà tai nghe thấy là ngỡng nghe, ngỡng nghe phụ thuộc vào tần số âm. Giá trị lớn nhất của cờng độ âm mà tai nghe thấy là ngỡng đau, ngỡng đau phụ thuộc vào tần số âm. Độ to của âm phụ thuộc vào cờng độ âm và tần số của âm. + Siªu ©m cã tÇn sè rÊt lín, cã nhiÒu øng dông quan träng trong kü thuËt vµ trong y häc. 7) Hiệu ứng Đốp-le: Sự thay đổi tần số âm khi nguồn âm hoặc vật thu âm hoặc cả hai chuyển động gọi là hiệu ứng §èp-le. Nếu nguồn âm và nguồn thu chuyển động lại gần nhau thì tần số tăng và khi chuyển động ra xa thì tần số giảm. Tốc độ truyền âm trong môi trờng là V, nguồn chuyển động với tốc độ v, đồng thời máy thu lại chuyển động với tốc độ u, thì tần số máy thu đợc là:. f '=f. V +u . V −u. Quy ớc về dấu: v dơng khi nguồn chuyển động lại gần, v âm khi nguồn chuyển động ra xa. u dơng khi máy thu chuyển động lại gần nguồn âm, u âm khi máy thu chuyển động ra xa nguồn âm. II - C©u hái vµ bµi tËp Chủ đề 1: Đại cơng về sóng cơ học.. 3.1. Sãng c¬ lµ g×? A. Sự truyền chuyển động cơ trong không khí. B. Những dao động cơ học lan truyền trong môi trờng vật chất. C. Chuyển động tơng đối của vật này so với vật khác. D. Sù co d·n tuÇn hoµn gi÷a c¸c phÇn tö m«i trêng. 3.2. Bíc sãng lµ g×? A. Là quãng đờng mà mỗi phần tử của môi trờng đi đợc trong 1 giây. B. Là khoảng cách giữa hai phần tử của sóng dao động ngợc pha. C. Là khoảng cách giữa hai phần tử sóng gần nhau nhất dao động cùng pha. D. Lµ kho¶ng c¸ch gi÷a hai vÞ trÝ xa nhau nhÊt cña mçi phÇn tö sãng. 3.3. Một sóng cơ có tần số 1000Hz truyền đi với tốc độ 330 m/s thì bớc sóng của nó có giá trị nào sau đây? A. 330 000 m. B. 0,3 m-1. C. 0,33 m/s. D. 0,33 m. 3.4. Sãng ngang lµ sãng: A. lan truyÒn theo ph¬ng n»m ngang. B. trong đó các phần tử sóng dao động theo phơng nằm ngang. C. trong đó các phần tử sóng dao động theo phơng vuông góc với phơng truyền sóng..

(25) D. trong đó các phần tử sóng dao động theo cùng một phơng với phơng truyền sóng. 3.5 Bíc sãng lµ: A. quãng đờng sóng truyền đi trong 1s; B. kho¶ng c¸ch gi÷a hai bông sãng sãng gÇn nhÊt. C. khoảng cách giữa hai điểm của sóng có li độ bằng không ở cùng một thời điểm. D. khoảng cách giữa hai điểm của sóng gần nhất có cùng pha dao động. 3.6. Ph¬ng tr×nh sãng cã d¹ng nµo trong c¸c d¹ng díi ®©y: A. x = Asin(t + ); C.. B.. t x u= A sin 2 π ( − ) ; T λ. x u= A sin ω (t − ) ; λ t D. u= A sin ω ( +ϕ) . T. 3.7. Một sóng cơ học có tần số f lan truyền trong môi trờng vật chất đàn hồi với tốc độ v, khi đó bớc sóng đợc tính theo c«ng thøc A. λ = v.f; B. λ = v/f; C. λ = 2v.f; D. λ = 2v/f 3.8. Phát biểu nào sau đây không đúng với sóng cơ học? A. Sóng cơ học có thể lan truyền đợc trong môi trờng chất rắn. B. Sóng cơ học có thể lan truyền đợc trong môi trờng chất lỏng. C. Sóng cơ học có thể lan truyền đợc trong môi trờng chất khí. D. Sóng cơ học có thể lan truyền đợc trong môi trờng chân không. 3.9. Phát biểu nào sau đây về sóng cơ học là không đúng? A. Sóng cơ học là quá trình lan truyền dao động cơ học trong một môi trờng liên tục. B. Sóng ngang là sóng có các phần tử dao động theo phơng ngang. C. Sóng dọc là sóng có các phần tử dao động theo phơng trùng với phơng truyền sóng. D. Bớc sóng là quãng đờng sóng truyền đi đợc trong một chu kỳ. 3.10. Phát biểu nào sau đây về đại lợng đặc trng của sóng cơ học là không đúng? A. Chu kỳ của sóng chính bằng chu kỳ dao động của các phần tử dao động. B. Tần số của sóng chính bằng tần số dao động của các phần tử dao động. C. Tốc độ của sóng chính bằng tốc độ dao động của các phần tử dao động. D. Bớc sóng là quãng đờng sóng truyền đi đợc trong một chu kỳ. 3.11. Sóng cơ học lan truyền trong môi trờng đàn hồi với tốc độ v không đổi, khi tăng tần số sóng lên 2 lần thì bớc sóng A. t¨ng 4 lÇn. B. t¨ng 2 lÇn. C. không đổi. D. gi¶m 2 lÇn. 3.12. VËn tèc truyÒn sãng phô thuéc vµo A. n¨ng lîng sãng. B. tần số dao động. C. m«i trêng truyÒn sãng. D. bíc sãng 3.13. Mét ngêi quan s¸t mét chiÕc phao trªn mÆt biÓn thÊy nã nh« lªn cao 10 lÇn trong 18s, kho¶ng c¸ch gi÷a hai ngän sóng kề nhau là 2m. Tốc độ truyền sóng trên mặt biển là A. v = 1m/s. B. v = 2m/s. C. v = 4m/s. D. v = 8m/s. 3.14. Một ngời quan sát một chiếc phao trên mặt hồ thấy nó nhô lên cao 10 lần trong 36s, khoảng cách giữa 3 đỉnh sóng lân cận là 24m. Tốc độ truyền sóng trên mặt hồ là A. v = 2,0m/s. B. v = 2,2m/s. C. v = 3,0m/s. D. v = 6,7m/s. 3.15. Tại điểm M cách tâm sóng một khoảng x có phơng trình dao động sãng lµ A. f = 200Hz.. B. f = 100Hz.. 3.16. Cho mét sãng ngang cã ph¬ng tr×nh sãng lµ b»ng gi©y. Chu kú cña sãng lµ A. T = 0,1s. B. T = 50s. 3.17. Cho mét sãng ngang cã ph¬ng tr×nh sãng lµ b»ng gi©y. Bíc sãng lµ A. λ = 0,1m. B. λ = 50cm.. C. f = 100s.. D. f = 0,01s.. C. T = 8s.. D. T = 1s.. 2 πx ) cm . TÇn sè cña λ. t x u=8 sin2 π ( − )mm , trong đó x tính bằng cm, t tính 0,1 50 t x u=8 sin2 π ( − )mm , trong đó x tính bằng cm, t tính 0,1 50. C. λ = 8mm.. 3.18. Cho mét sãng ngang cã ph¬ng tr×nh sãng lµ. u M =4 sin(200 πt −. D. λ = 1m.. u=4 sin 2 π (t+. x ) mm , trong đó x tính bằng cm, t tính bằng −5. giây. Tốc độ truyền sóng là A. v = 5m/s. B. v = - 5m/s. C. v = 5cm/s. D. v = - 5cm/s. 3.19. Một sóng truyền trên sợi dây đàn hồi rất dài với tần số 500Hz, ngời ta thấy khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất dao động cùng pha là 80cm. Tốc độ truyền sóng trên dây là A. v = 400cm/s. B. v = 16m/s. C. v = 6,25m/s. D. v = 400m/s. 3.20. Cho mét sãng ngang cã ph¬ng tr×nh sãng lµ. u=5 sin π (. t x − )mm ,trong đó x tính bằng cm, t tính bằng 0,1 2. giây. Vị trí của phần tử sóng M cách gốc toạ độ 3m ở thời điểm t = 2s là A. uM =0mm. B. uM =5mm. C. uM =5cm. D. uM =2,5cm. 3.21. Một sóng cơ học lan truyền với vận tốc 320m/s, bớc sóng 3,2m. Chu kỳ của sóng đó là A. T = 0,01s. B. T = 0,1s. C. T = 50s. D. T = 100s. Chủ đề 2: Sự phản xạ sóng. Sóng dừng. 3.22. Ta quan s¸t thÊy hiÖn tîng g× khi trªn d©y cã sãng dõng? A. Tất cả phần tử dây đều đứng yên. B. Trªn d©y cã nh÷ng bông sãng xen kÏ víi nót sãng. C. Tất cả các điểm trên dây đều dao động với biên độ cực đại..

(26) D. Tất cả các điểm trên dây đều chuyển động với cùng tốc độ. 3.23. Sóng truyền trên một sợi dây hai đầu cố định có bớc sóng . Muốn có sóng dừng trên dây thì chiều dài L của dây ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn nµo? A. L = .. B.. L=. λ . 2. C. L = 2.. D. L =2.. 3.24. Khi có sóng dừng trên sợi dây đàn hồi thì: A. tất cả các điểm của dây đều dừng dao động. B. nguồn phát sóng dừng dao động. C. trên dây có những điểm dao động với biên độ cực đại xen kẽ với những điểm đứng yên. D. trªn d©y chØ cßn sãng ph¶n x¹, cßn sãng tíi th× dõng l¹i. 3.25. Sóng dừng xảy ra trên dây đàn hồi cố dịnh khi: A. ChiÒu dµi cña d©y b»ng mét phÇn t bíc sãng. B. Chiều dài bớc sóng gấp đôi chiều dài của dây. C. ChiÒu dµi cña d©y b»ng bíc sãng. D. ChiÒu dµi bíc sãng b»ng mét sè lÎ chiÒu dµi cña d©y. 3.26. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Khi có sóng dừng trên dây đàn hồi thì tất cả các điểm trên dây đều dừng lại không dao động. B. Khi có sóng dừng trên dây đàn hồi thì nguồn phát sóng ngừng dao động còn các điểm trên dây vẫn dao động. C. Khi có sóng dừng trên dây đàn hồi thì trên dây có các điểm dao động mạnh xen kẽ với các điểm đứng yên. D. Khi có sóng dừng trên dây đàn hồi thì trên dây chỉ còn sóng phản xạ, còn sóng tới bị triệt tiêu. 3.27. Hiện tợng sóng dừng trên dây đàn hồi, khoảng cách giữa hai nút sóng liên tiếp bằng bao nhiêu? A. b»ng hai lÇn bíc sãng. B. b»ng mét bíc sãng. C. b»ng mét nöa bíc sãng. D. b»ng mét phÇn t bíc sãng. 3.28. Một dây đàn dài 40cm, căng ở hai đầu cố định, khi dây dao động với tần số 600Hz ta quan sát trên dây có sóng dõng víi hai bông sãng. Bíc sãng trªn d©y lµ A. λ = 13,3cm. B. λ = 20cm. C. λ = 40cm. D. λ = 80cm. 3.29. Một dây đàn dài 40cm, căng ở hai đầu cố định, khi dây dao động với tần số 600Hz ta quan sát trên dây có sóng dừng với hai bụng sóng. Tốc độ sóng trên dây là A. v = 79,8m/s. B. v = 120m/s. C. v = 240m/s. D. v = 480m/s. 3.30. Dây AB căng nằm ngang dài 2m, hai đầu A và B cố định, tạo một sóng dừng trên dây với tần số 50Hz, trên đoạn AB thấy có 5 nút sóng. Tốc độ truyền sóng trên dây là A. v = 100m/s. B. v = 50m/s. C. v = 25cm/s. D. v = 12,5cm/s. 3.31. Một ống sáo dài 80cm, hở hai đầu, tạo ra một sóng đứng trong ống sáo với âm là cực đại ở hai đầu ống, trong kho¶ng gi÷a èng s¸o cã hai nót sãng. Bíc sãng cña ©m lµ A. λ = 20cm. B. λ = 40cm. C. λ = 80cm. D. λ = 160cm. 3.32. Một sợi dây đàn hồi dài 60cm, đợc rung với tần số 50Hz, trên dây tạo thành một sóng dừng ổn định với 4 bụng sóng, hai đầu là hai nút sóng. Tốc độ sóng trên dây là A. v = 60cm/s. B. v = 75cm/s. C. v = 12m/s. D. v = 15m/s. Chủ đề 3: Giao thoa sóng 3.33. §iÒu kiÖn cã giao thoa sãng lµ g×? A. Có hai sóng chuyển động ngợc chiều giao nhau. B. Có hai sóng cùng tần số và có độ lệch pha không đổi. C. Cã hai sãng cïng bíc sãng giao nhau. D. Có hai sóng cùng biên độ, cùng tốc độ giao nhau. 3.34. ThÕ nµo lµ 2 sãng kÕt hîp? A. Hai sóng chuyển động cùng chiều và cùng tốc độ. B. Hai sãng lu«n ®i kÌm víi nhau. C. Hai sóng có cùng tần số và có độ lệch pha không đổi theo thời gian. D. Hai sóng có cùng bớc sóng và có độ lệch pha biến thiên tuần hoàn. 3.35. Cã hiÖn tîng g× x¶y ra khi mét sãng mÆt níc gÆp mét khe ch¾n hÑp cã kÝch thíc nhá h¬n bíc sãng? A. Sãng vÉn tiÕp tôc truyÒn th¼ng qua khe. B. Sãng gÆp khe ph¶n x¹ trë l¹i. C. Sãng truyÒn qua khe gièng nh mét t©m ph¸t sãng míi. D. Sãng gÆp khe råi dõng l¹i. 3.36. HiÖn tîng giao thoa x¶y ra khi cã: A. hai sóng chuyển động ngợc chiều nhau. B. hai dao động cùng chiều, cùng pha gặp nhau. C. hai sóng xuất phát từ hai nguồn dao động cùng pha, cùng biên độ gặp nhau. D. hai sóng xuất phát từ hai tâm dao động cùng pha, cùng pha gặp nhau. 3.37. Phát biểu nào sau đây là không đúng? Hiện tợng giao thoa sóng chỉ xảy ra khi hai sóng đợc tạo ra từ hai tâm sóng có các đặc điểm sau: A. cïng tÇn sè, cïng pha. B. cïng tÇn sè, ngîc pha. C. cùng tần số, lệch pha nhau một góc không đổi. D. cùng biên độ, cùng pha. 3.38. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Hiện tợng giao thoa sóng xảy ra khi có hai sóng chuyển động ngợc chiều nhau. B. Hiện tợng giao thoa sóng xảy ra khi có hai dao động cùng chiều, cùng pha gặp nhau. C. Hiện tợng giao thoa sóng xảy ra khi có hai sóng xuất phát từ hai nguồn dao động cùng pha, cùng biên độ. D. Hiện tợng giao thoa sóng xảy ra khi có hai sóng xuất phát từ hai tâm dao động cùng tần số, cùng pha. 3.39. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Khi xảy ra hiện tợng giao thoa sóng trên mặt chất lỏng, tồn tại các điểm dao động với biên độ cực đại. B. Khi xảy ra hiện tợng giao thoa sóng trên mặt chất lỏng, tồn tại các điểm không dao động. C. Khi xảy ra hiện tợng giao thoa sóng trên mặt chất lỏng, các điểm không dao động tạo thành các vân cực tiểu..

(27) D. Khi xảy ra hiện tợng giao thoa sóng trên mặt chất lỏng, các điểm dao động mạnh tạo thành các đờng thẳng cực đại. 3.40. Trong hiện tợng giao thoa sóng trên mặt nớc, khoảng cách giữa hai cực đại liên tiếp nằm trên đờng nối hai tâm sãng b»ng bao nhiªu? A. b»ng hai lÇn bíc sãng. B. b»ng mét bíc sãng. C. b»ng mét nöa bíc sãng. D. b»ng mét phÇn t bíc sãng. 3.41. Trong thí nghiệm tạo vân giao thoa sóng trên mặt nớc, ngời ta dùng nguồn dao động có tần số 50Hz và đo đợc khoảng cách giữa hai vân tối liên tiếp nằm trên đờng nối hai tâm dao động là 2mm. Bớc sóng của sóng trên mặt nớc là bao nhiªu? A. λ = 1mm. B. λ = 2mm. C. λ = 4mm. D. λ = 8mm. 3.42. Trong thí nghiệm tạo vân giao thoa sóng trên mặt nớc, ngời ta dùng nguồn dao động có tần số 100Hz và đo đợc khoảng cách giữa hai vân tối liên tiếp nằm trên đờng nối hai tâm dao động là 4mm. Tốc độ sóng trên mặt nớc là bao nhiªu? A. v = 0,2m/s. B. v = 0,4m/s. C. v = 0,6m/s. D. v = 0,8m/s. 3.43. Trong thí nghiệm giao thoa sóng trên mặt nớc, hai nguồn kết hợp A, B dao động với tần số 20Hz, tại một điểm M cách A và B lần lợt là 16cm và 20cm, sóng có biên độ cực đại, giữa M và đờng trung trực của AB có 3 dãy cực đại khác. Tốc độ truyền sóng trên mặt nớc là bao nhiêu? A. v = 20cm/s. B. v = 26,7cm/s. C. v = 40cm/s. D. v = 53,4cm/s. 3.44. Trong thí nghiệm giao thoa sóng trên mặt nớc, hai nguồn kết hợp A, B dao động với tần số f = 16Hz. Tại một điểm M cách các nguồn A, B những khoảng d1 = 30cm, d2 = 25,5cm, sóng có biên độ cực đại. Giữa M và đờng trung trực có 2 dãy cực đại khác. Tốc độ truyền sóng trên mặt nớc là bao nhiêu? A. v = 24m/s. B. v = 24cm/s. C. v = 36m/s. D. v = 36cm/s. 3.45. Trong thí nghiệm giao thoa sóng trên mặt nớc, hai nguồn kết hợp A, B dao động với tần số f = 13Hz. Tại một điểm M cách các nguồn A, B những khoảng d 1 = 19cm, d2 = 21cm, sóng có biên độ cực đại. Giữa M và đờng trung trực không có dãy cực đại khác. Tốc độ truyền sóng trên mặt nớc là bao nhiêu? A. v = 26m/s. B. v = 26cm/s. C. v = 52m/s. D. v = 52cm/s. 3.46. Âm thoa điện mang một nhánh chĩa hai dao động với tần số 100Hz, chạm mặt n ớc tại hai điểm S1, S2. Khoảng cách S1S2 = 9,6cm. Tốc độ truyền sóng nớc là 1,2m/s.Có bao nhiêu gợn sóng trong khoảng giữa S1 và S2? A. 8 gîn sãng. B. 14 gîn sãng. C. 15 gîn sãng. D. 17 gîn sãng. Chủ đề 4: Sóng âm. 3.47. C¶m gi¸c vÒ ©m phô thuéc nh÷ng yÕu tè nµo? A. Nguån ©m vµ m«i trêng truyÒn ©m. B. Nguån ©m vµ tai ngêi nghe. C. M«i trêng truyÒn ©m vµ tai ngêi nghe. D. Tai ngêi nghe vµ gi©y thÇn kinh thÞ gi¸c. 3.48. §é cao cña ©m phô thuéc vµo yÕu tè nµo cña ©m? A. Độ đàn hồi của nguồn âm. B. Biên độ dao động của nguồn âm. C. TÇn sè cña nguån ©m. D. Đồ thị dao động của nguồn âm. 3.49. Tai con ngời có thể nghe đợc những âm có mức cờng độ âm trong khoảng nào? A. Từ 0 dB đến 1000 dB. B. Từ 10 dB đến 100 dB. C. Từ -10 dB đến 100dB. D. Từ 0 dB đến 130 dB. 3.50. Âm cơ bản và hoạ âm bậc 2 do cùng một dây đàn phát ra có mối liên hệ với nhau nh thế nào? A. Hoạ âm có cờng độ lớn hơn cờng độ âm cơ bản. B. Tần số hoạ âm bậc 2 lớn gấp đôi tần số âm cơ bản. C. Tần số âm cơ bản lớn gấp đôi tần số hoạ âm bậc 2. D. Tốc độ âm cơ bản lớn gấp đôi tốc độ hoạ âm bậc 2. 3.51. Trong các nhạc cụ, hộp đàn có tác dụng gì? A. Làm tăng độ cao và độ to của âm; B. Giữ cho âm phát ra có tần số ổn định. C. Vừa khuyếch đại âm, vừa tạo ra âm sắc riêng của âm do đàn phát ra. D. Tránh đợc tạp âm và tiếng ồn, làm cho tiếng đàn trong trẻo. 3.52 Tốc độ truyền âm trong không khí là 340m/s, khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên cùng một ph ơng truyền sóng dao động ngợc pha nhau là 0,85m. Tần số của âm là A. f = 85Hz. B. f = 170Hz. C. f = 200Hz. D. f = 255Hz. 3.53. Một sóng cơ học có tần số f = 1000Hz lan truyền trong không khí. Sóng đó đợc gọi là A. sãng siªu ©m. B. sãng ©m. C. sãng h¹ ©m. D. cha đủ điều kiện để kết luận. 3.54. Sóng cơ học lan truyền trong không khí với cờng độ đủ lớn, tai ta có thể cảm thụ đợc sóng cơ học nào sau đây? A. Sãng c¬ häc cã tÇn sè 10Hz. B. Sãng c¬ häc cã tÇn sè 30kHz. C. Sãng c¬ häc cã chu kú 2,0μs. D. Sãng c¬ häc cã chu kú 2,0ms. 3.55. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Sóng âm là sóng cơ học có tần số nằm trong khoảng từ 16Hz đến 20kHz. B. Sãng h¹ ©m lµ sãng c¬ häc cã tÇn sè nhá h¬n 16Hz. C. Sãng siªu ©m lµ sãng c¬ häc cã tÇn sè lín h¬n 20kHz. D. Sãng ©m thanh bao gåm c¶ sãng ©m, h¹ ©m vµ siªu ©m. 3.56. Tốc độ âm trong môi trờng nào sau đây là lớn nhất? A. M«i trêng kh«ng khÝ lo·ng. B. M«i trêng kh«ng khÝ. C. M«i trêng níc nguyªn chÊt. D. M«i trêng chÊt r¾n. 3.57. Một sóng âm 450Hz lan truyền với tốc độ 360m/s trong không khí. Độ lệch pha giữa hai điểm cách nhau 1m trên mét ph¬ng truyÒn sãng lµ A. Δφ = 0,5π(rad). B. Δφ = 1,5π(rad). C. Δφ = 2,5π(rad). D. Δφ = 3,5π(rad). 3.58. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Nh¹c ©m lµ do nhiÒu nh¹c cô ph¸t ra. B. Tạp âm là các âm có tần số không xác định. C. Độ cao của âm là một đặc tính của âm. D. Âm sắc là một đặc tính của âm. 3.59. Phát biểu nào sau đây là đúng?.

(28) A. Âm có cờng độ lớn thì tai ta có cảm giác âm đó “to”. B. Âm có cờng độ nhỏ thì tai ta có cảm giác âm đó “bé”. C. Âm có tần số lớn thì tai ta có cảm giác âm đó “to”. D. Âm “to” hay “nhỏ” phụ thuộc vào mức cờng độ âm và tần số âm. 3.60. Nhận xét nào sau đây là không đúng? Một nguồn âm phát ra một âm có tần số không đổi, tần số âm mà máy thu, thu đợc: A. tăng lên khi nguồn âm chuyển động lại gần máy thu. B. giảm đi khi nguồn âm chuyển động ra xa máy thu. C. tăng lên khi máy thu chuyển động lại gần nguồn âm. D. không thay đổi khi máy thu và nguồn âm cùng chuyển động hớng lại gần nhau. 3.61. Một ống trụ có chiều dài 1m. ở một đầu ống có một píttông để có thể điều chỉnh chiều dài cột khí trong ống. Đặt một âm thoa dao động với tần số 660Hz ở gần đầu hở của ống. Tốc độ âm trong không khí là 330m/s. Để có cộng hởng âm trong ống ta phải điều chỉnh ống đến độ dài A. l = 0,75m. B. l = 0,50m. C. l = 25,0cm. D. l = 12,5cm. Chủ đề 5: Hiệu ứng Đôple 3.62. HiÖu øng §èple g©y ra hiÖn tîng g×? A. Thay đổi cờng độ âm khi nguồn âm chuyển động so với ngời nghe. B. Thay đổi độ cao của âm khi nguồn âm của so với ngời nghe. C. Thay đổi âm sắc của âm khi ngời nghe chuyển động lại gần nguồn âm. D. Thay đổi cả độ cao và cờng độ âm khi nguồn âm chuyển động. 3.63. trong trờng hợp nào dới đây thì âm do máy thu ghi nhận đợc có tần số lớn hơn tần số của âm do nguồn phát ra? A. Nguồn âm chuyển động ra xa máy thu đứng yên. B. Máy thu chuyển động ra xa nguồn âm đứng yên. C. Máy thu chuyển động lại gần nguồn âm đứng yên. D. Máy thu chuyển động cùng chiều, cùng tốc độ với nguồn âm. 3.64. Nhận xét nào sau đây là không đúng? A. Một nguồn âm phát ra một âm có tần số không đổi, tần số âm mà máy thu thu đợc tăng lên khi nguồn âm chuyển động lại gần máy thu. B. Một nguồn âm phát ra một âm có tần số không đổi, tần số âm mà máy thu thu đợc giảm đi khi nguồn âm chuyển động ra xa máy thu. C. Một nguồn âm phát ra một âm có tần số không đổi, tần số âm mà máy thu thu đợc tăng lên khi máy thu chuyển động lại gần nguồn âm. D. Một nguồn âm phát ra một âm có tần số không đổi, tần số âm mà máy thu, thu đợc không thay đổi khi máy thu và nguồn âm cùng chuyển động hớng lại gần nhau. 3.65. Khi nguồn phát âm chuyển động lại gần ngời nghe đang đứng yên thì ngời này sẽ nghe thấy một âm: A. có bớc sóng dài hơn so với khi nguồn âm đứng yên. B. có cờng độ âm lớn hơn so với khi nguồn âm đứng yên. C. cã tÇn sè nhá h¬n tÇn sè cña nguån ©m. D. cã tÇn sè lín h¬n tÇn sè cña nguån ©m. 3.66. Tiếng còi có tần số 1000Hz phát ra từ một ôtô đang chuyển động tiến lại gần bạn với tốc độ 10m/s, tốc độ âm trong không khí là 330m/s. Khi đó bạn nghe đợc âm có tần số là A. f = 969,69Hz. B. f = 970,59Hz. C. f = 1030,30Hz. D. f = 1031,25Hz. 3.67. Tiếng còi có tần số 1000Hz phát ra từ một ôtô đang chuyển động tiến ra xa bạn với tốc độ 10m/s, tốc độ âm trong không khí là 330m/s. Khi đó bạn nghe đợc âm có tần số là A. f = 969,69Hz. B. f = 970,59Hz. C. f = 1030,30Hz. D. f = 1031,25Hz. * C¸c c©u hái vµ bµi tËp tæng hîp kiÕn thøc 3.68. Một sóng cơ học lan truyền trên sợi dây đàn hồi, trong khoảng thời gian 6s sóng truyền đợc 6m. Tốc độ truyền sãng trªn d©y lµ bao nhiªu? A. v = 1m. B. v = 6m. C. v = 100cm/s. D. v = 200cm/s. 3.69. Một sóng ngang lan truyền trên một dây đàn hồi rất dài, đầu 0 của sợi dây dao động theo ph ơng trình u = 3,6sin(πt)cm, vận tốc sóng bằng 1m/s. Phơng trình dao động của một điểm M trên dây cách 0 một đoạn 2m là A. uM = 3,6sin(πt)cm. B. uM = 3,6sin(πt - 2)cm. C. uM = 3,6sinπ(t - 2)cm. D. uM = 3,6sin(πt + 2π)cm. 3.70. Đầu 0 của một sợi dây đàn hồi nằm ngang dao động điều hoà theo ph ơng thẳng đứng với biên độ 3cm với tần số 2Hz. Sau 2s sóng truyền đợc 2m. Chọn gốc thời gian là lúc điểm 0 đi qua VTCB theo chiều dơng. Li độ của điểm M cách 0 mét kho¶ng 2m t¹i thêi ®iÓm 2s lµ A. xM = 0cm. B. xM = 3cm. C. xM = - 3cm. D. xM = 1,5 cm. 3.71. Trong một thí nghiệm về giao thoa sóng trên mặt nớc, hai nguồn sóng kết hợp S 1 và S2 dao động với tần số 15Hz. Tốc độ truyền sóng trên mặt nớc là 30cm/s. Với điểm M có những khoảng d 1, d2 nào dới đây sẽ dao động với biên độ cực đại? A. d1 = 25cm vµ d2 = 20cm. B. d1 = 25cm vµ d2 = 21cm. C. d1 = 25cm vµ d2 = 22cm. D. d1 = 20cm vµ d2 = 25cm. 3.72. Dùng một âm thoa có tần số rung f = 100Hz để tạo ra tại 2 điểm O 1 và O2 trên mặt nớc hai nguồn sóng cùng biên độ, cùng pha. Biết O1O2 = 3cm. Một hệ gợn lồi xuất hiện gồm một gợn thẳng và 14 gợn hypebol mỗi bên. Khoảng cách giữa hai gợn ngoài cùng đo dọc theo O1O2 là 2,8cm. Tốc độ truyền sóng trên mặt nớc là bao nhiêu? A. v = 0,1m/s. B. v = 0,2m/s. C. v = 0,4m/s. D. v = 0,8m/s. 3.73. Tại một điểm A nằm cách nguồn âm N (nguồn điểm) một khoảng NA = 1m, có mức chuyển động âm là L A = 90dB. Biết ngỡng nghe của âm đó là I0 = 0,1nW/m2. Cờng độ của âm đó tại A là A. IA = 0,1nW/m2. B. IA = 0,1mW/m2. C. IA = 0,1W/m2. D. IA = 0,1GW/m2. 3.74. Tại một điểm A nằm cách nguồn âm N (nguồn điểm) một khoảng NA = 1m, có mức chuyển động âm là L A = 90dB. Biết ngỡng nghe của âm đó là I0 = 0,1nW/m2. Mức cờng độ của âm đó tại điểm B cách N một khoảng NB = 10m là A. LB = 7B. B. LB = 7dB. C. LB = 80dB. D. LB = 90dB..

(29) 3.75. Một sợi dây đàn hồi AB đợc căng theo phơng ngang, đầu A cố định, đầu B đợc rung nhờ một dụng cụ để tạo thành sóng dừng trên dây. Tần số rung là 100Hz và khoảng cách giữa hai nút sóng liên tiếp là l = 1m. Tốc độ truyền sóng trªn d©y lµ: A. 100cm/s; B. 50cm/s; C. 75cm/s; D. 150cm/s. 1B 16A 31C 46C 61D. 2C 17B 32D 47B 62B. 3D 18C 33B 48C 63C. 4C 19D 34C 49D 64D. 5C 20A 35C 50B 65D. 6B 21A 36D 51C 66C. 7D 22B 37D 52C 67B. §¸p ¸n ch¬ng 3 8B 9B 10C 23B 24C 25B 38D 39D 40C 53B 54D 55D 68C 69C 70A. 11D 26C 41C 56D 71B. 12C 27C 42D 57C 72B. 13A 28C 43A 58A 73C. 14C 29C 44B 59D 74A. 15B 30B 45B 60D 75B. Híng dÉn gi¶i vµ tr¶ lêi ch¬ng 3 3.1. Chọn B.Hớng dẫn: Dựa vào định nghĩa sóng cơ. 3.2. Chọn C.Hớng dẫn: Dựa vào định nghĩa bớc sóng. 3.3. Chän D.Híng dÉn: Dïng c«ng thøc = v.T = v/f. 3.4. Chọn C.Hớng dẫn: Theo định nghĩa sóng ngang. 3.5. Chọn D.Hớng dẫn: Theo định nghĩa bớc sóng. 3.6. Chän C.Híng dÉn: Theo ph¬ng tr×nh sãng. 3.7. Chọn B.Hớng dẫn: Theo định nghĩa: Bớc sóng là quãng đờng sóng truyền đợc trong một chu kỳ nên công thức tính bíc sãng lµ λ = v.T = v/f víi v lµ vËn tèc sãng, T lµ chu kú sãng, f lµ tÇn sè sãng. 3.8. Chọn D.Hớng dẫn: Sóng cơ học chỉ lan truyền đợc trong môi trờng vật chất đàn hồi. Đó là các môi trờng rắn, lỏng, khÝ. 3.9. Chọn B.Hớng dẫn: Sóng ngang là sóng có các phần tử dao động theo phơng vuông góc với phơng truyền sóng. 3.10. Chọn C.Hớng dẫn: Vận tốc sóng là vận tốc truyền pha dao động. Vận tốc sóng phụ thuộc vào bản chất của môi trờng đàn hồi, đỗi với một môi trờng đàn hồi nhất định thì vận tốc sóng là không đổi. Vận tốc dao động của các phần tử là đạo hàm bậc nhất của li độ dao động của phần tử theo thời gian. Vận tốc sóng và vận tốc dao động của các phần tử là khác nhau. 3.11. Chän D.Híng dÉn: VËn dông c«ng thøc tÝnh bíc sãng λ = v.T = v/f, khi t¨ng tÇn sè lªn 2 lÇn th× bíc sãng gi¶m ®i 2 lÇn. 3.12. Chän C.Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 3.8. 3.13. Chọn A.Hớng dẫn: Phao nhô lên cao 10 lần trong thời gian 18s, tức là trong 18s phao thực hiện 9 lần dao động, chu kú sãng lµ T = 2s. Kho¶ng c¸ch gi÷a hai ngän sãng kÒ nhau lµ 2m, suy ra bíc sãng λ = 2m. VËn tèc truyÒn sãng trªn mÆt níc lµ v = λ/T = 1m/s. 3.14. Chän C.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 3.10. 3.15. Chän B.Híng dÉn: Tõ ph¬ng tr×nh sãng. u M =4 sin(200 πt −. ⇒ tÇn sè sãng f = 100Hz.. 2 πx )cm , ta suy ra tÇn sè gãc ω = 200π(rad/s) λ. 3.16. Chọn A.Hớng dẫn: Xem hớng dẫn và làm tơng tự câu 3.12, chu kỳ dao động T = 1/f. 3.17. Chän B.Híng dÉn: So s¸nh ph¬ng tr×nh sãng. u=8 sin2 π (. t x u= A sin 2 π ( − ) víi ph¬ng tr×nh T λ. t x − )mm ta thÊy λ = 50cm. 0,1 50. 3.18. Chän C.Híng dÉn: So s¸nh ph¬ng tr×nh sãng. u=4 sin 2 π (t+. t x u= A sin 2 π ( − ) víi ph¬ng tr×nh T λ. x x ) mm=4 sin 2 π (t − )mm ta suy ra bíc sãng λ = 5cm, chu kú sãng lµ T = 1s ⇒ vËn tèc −5 5. sãng lµ v = 5cm/s. 3.19. Chọn D.Hớng dẫn: Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất dao động cùng pha là 1 bớc sóng λ = 80cm, tần số sãng lµ f = 500Hz ⇒ vËn tèc sãng lµ v = 400m/s. 3.20. Chän A.Híng dÉn: Thay x = 3m, t = 2s vµo ph¬ng tr×nh sãng. u=5 sin π (. t x − )mm ta đợc uM = 0mm. 0,1 2. 3.21. Chän A.Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc tÝnh bíc sãng λ = v.T 3.22. Chọn B.Hớng dẫn: Dựa vào định nghĩa sóng dừng. 3.23. Chän B.Híng dÉn: Dùa vµo ®iÒu kiÖn cã sãng dõng trªn sîi d©y) hai ®Çu la 2 nót. 3.24. Chọn C.Hớng dẫn: Theo định nghĩa và tính chất sóng dừng. 3.25. Chọn B.Hớng dẫn: Điều kiện có sóng dừng trên dây 2 đầu cố định. 3.26. Chọn C.Hớng dẫn: Khi có sóng dừng trên dây thì trên dây tồn tại các bụng sóng (điểm dao động mạnh) và nút sóng (các điểm không dao động) xen kẽ nhau. 3.27. Chọn C.Hớng dẫn: Hiện tợng sóng dừng trên dây đàn hồi, khoảng cách giữa hai nút sóng liên tiếp bằng một nửa bíc sãng. 3.28. Chọn C.Hớng dẫn: Sóng dừng trên dây có hai đầu cố định thì chiều dài dây phải bằng nguyên lần nửa bớc sóng. Trªn d©y cã hai bông sãng, hai dÇu lµ hai nót sãng nh vËy trªn d©y cã hai kho¶ng λ/2, suy ra bíc sãng λ = 40cm. 3.29. Chän C.Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 3.27 vµ ¸p dông c«ng thøc v = λf. 3.30. Chän B.Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 3.27 vµ lµm t¬ng tù c©u 3.28. 3.31. Chän C. Híng dÉn: Trong èng s¸o cã hai nót sãng vµ hai ®Çu lµ hai bông sãng, nh vËy trong èng s¸o cã hai kho¶ng λ/2, suy ra bíc sãng λ = 80cm. 3.32. Chän D.Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 3.28 vµ ¸p dông c«ng thøc v = λf. 3.33. Chän B.Híng dÉn: Xem ®iÒu kiÖn giao thoa cña sãng..

(30) 3.34. Chän C.Híng dÉn: Xem ®iÒu kiÖn giao thoa cña sãng. 3.35. Chän C.Híng dÉn: Xem nhiÔu x¹ ¸nh s¸ng. 3.36. Chän D.Híng dÉn: Dùa vµo ®iÒu kiÖn giao thoa. 3.37. Chọn D.Hớng dẫn: Hiện tợng giao thoa sóng chỉ xảy ra khi hai sóng đợc tạo ra từ hai tâm sóng có cùng tần số, cùng pha hoặc lệch pha một góc không đổi. 3.38. Chän D.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 3.37. 3.39. Chọn D.Hớng dẫn: Khi xảy ra hiện tợng giao thoa sóng trên mặt chất lỏng, các điểm dao động mạnh tạo thành một đờng thẳng cực đại, còn các đờng cực đại khác là các đờng hypebol. 3.40. Chọn C.Hớng dẫn: Lấy hai điểm M và N nằm trên đờng nối hai tâm sóng A, B; M nằm trên cực đại thứ k, N nằm trên cực đại thứ (k+1). Ta có AM – BM = kλ và AN – BN = (k+1)λ suy ra (AN – BN) – (AM – BM) = (k+1)λ - kλ ⇒ (AN – AM) + (BM – BN) = λ ⇒ MN = λ/2. 3.41. Chọn C.Hớng dẫn: Khoảng cách giữa hai vân tối liên tiếp trên đờng nối hai tâm sóng là λ/2 3.42. Chọn D.Hớng dẫn: Khoảng cách giữa hai vân tối liên tiếp trên đờng nối hai tâm sóng là λ/2, công thức tính vận tèc sãng v = λf. 3.43. Chọn A.Hớng dẫn: Giữa M và đờng trung trực của AB có 3 dãy cực đại khác suy ra M nằm trên đờng k = 4, với ®iÓm M cßn tho¶ m·n BM – AM = kλ. Suy ra 4λ = 20 – 16 = 4cm → λ = 1cm, ¸p dông c«ng thøc v = λf = 20cm/s. 3.44. Chän B.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 3.43. 3.45. Chän B.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 3.43. 3.46. Chọn C.Hớng dẫn: Lấy một điểm M nằm trên một cực đại và trên S1S2 đặt S1M =d1, S2M = d2, khi đó d1 và d2 phải tho¶ m·n hÖ ph¬ng tr×nh vµ bÊt ph¬ng tr×nh:. d 2 − d1 =kλ d 2+ d 1=S 1 S2 0 ≤ d 2 ≤ S1 S 2 k ∈Z. {. Giải hệ phơng trình và bất phơng trình trên đợc bao nhiêu giá trị của k thì có bấy nhiêu cực đại (gợn sóng). 3.47. Chọn B.Hớng dẫn: Phụ thuộc vào cờng độ âm và tai ngời hay nguồn âm và tai ngời. 3.48. Chọn C.Hớng dẫn: Độ cao của âm là đặc trng sinh lí của âm, phụ thuộc vào tần số âm. 3.49. Chọn D.Hớng dẫn: Tai ngời có thể nghe âm có mức cờng độ từ 0 đến 130 dB. 3.50. Chän B.Híng dÉn: ¢m c¬ b¶n cã tÇn sè f, ho¹ ©m cã tÇn sè 2f, 3f … 3.51. Chän C.Híng dÉn: TÝnh chÊt hép céng hëng ©m. 3.52. Chọn C.Hớng dẫn: Khoảng cách giữa hai điểm dao động ngợc pha gần nhau nhất trên một phơng truyền sóng là một nửa bớc sóng ⇒ λ = 1,7m. Sau đó áp dụng công thức tính bớc sóng λ = v.T = v/f. 3.53. Chọn B.Hớng dẫn: Sóng âm là sóng cơ học có tần số từ 16Hz đến 20000Hz. Sóng hạ âm là sóng cơ học có tần số nhá h¬n 16Hz. Sãng siªu ©m lµ sãng c¬ häc cã tÇn sè lín h¬n 20000Hz. 3.54. Chọn D.Hớng dẫn: Từ chu kỳ suy ra tần số, so sánh tần số tìm đợc với dải tần số 16Hz đến 20000Hz. 3.55. Chän D.Híng dÉn: Sãng ©m thanh chÝnh lµ sãng ©m. 3.56. Chọn D.Hớng dẫn: Vận tốc âm phụ thuộc vào môi trờng đàn hồi, mật độ vật chất môi trờng càng lớn thì vận tốc ©m cµng lín: vr¾n > vláng > vkhÝ. 3.57. Chọn C.Hớng dẫn: Độ lệch pha giữa hai điểm trên cùng một phơng truyền sóng đợc tính theo công thức:. Δϕ=. 2 πd 2 π fd . = λ v. 3.58. Chọn A.Hớng dẫn: Nhiều nhạc cụ cha chắc đã phát ra nhạc âm. Ví dụ: Khi dàn nhạc giao hởng chuẩn bị nhạc cụ, mỗi nhạc công đều thử nhạc cụ của mình khi đó dàn nhạc phát ra một âm thanh hỗn độn, đó là tạp âm. Khi có nhạc trởng chỉ đạo dàn nhạc cùng phát ra âm có cùng độ cao, đó là nhạc âm. 3.59. Chọn D.Hớng dẫn: Âm “to” hay “nhỏ” phụ thuộc vào mức cờng độ âm và tần số âm. 3.60. Chọn D.Hớng dẫn: Theo hiệu ứng ĐốpLe khi nguồn âm và máy thu chuyển động tơng đối so với nhau thì tần số máy thu thu đợc phụ thuộc vào vận tốc tơng đối giữa chúng. 3.61. Chọn D.Hớng dẫn: Để có cộng hởng âm trong ống thì độ dài ống phải thoả mãn điều kiện lẻ lần một phần t bớc sãng. HiÖu øng §«ple 3.62. Chän B.Híng dÉn: Dùa vµo kh¸i hiÖu øng §«ple. 3.63. Chọn C.Hớng dẫn: Chuyển động lại gần nhau thì tần số tăng và ngợc lại. 3.64. Chän D.Híng dÉn: Dùa vµo kh¸i hiÖu øng §«ple. 3.65. Chän D.Híng dÉn: Theo hiÖu øng §èp le. 3.66. Chän C.Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc tÝnh tÇn sè khi nguån ©m tiÕn l¹i gÇn m¸y thu:. v v f= = f trong λ v − vs s. đó f là tần số máy thu thu đợc, v là vận tốc âm, vs là vận tốc tơng đối giữa máy thu và nguồn phát, fs là tần số âm mà nguån ph¸t ra. 3.67. Chän B.Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc tÝnh tÇn sè khi nguån ©m tiÕn ra xa m¸y thu:. v v f= = f trong đó f λ v + vs s. là tần số máy thu thu đợc, v là vận tốc âm, vs là vận tốc tơng đối giữa máy thu và nguồn phát, fs là tần số âm mà nguồn ph¸t ra. 3.68. Chän C.Híng dÉn: VËn tèc sãng trªn d©y lµ v = S/t = 1m/s = 100cm/s. 3.69. Chọn C.Hớng dẫn: Vận dụng phơng trình sóng uM = 3,6sinπ(t – x/v)cm, thay v =1m/s x = 2m ta đợc phơng trình uM = 3,6sinπ(t - 2)cm. 3.70. Chọn A.Hớng dẫn: Viết phơng trình dao động của điểm 0 là u = 3sin(4πt)cm, suy ra phơng trình dao động tại M lµ uM = 3sin4π(t – x/v)cm. Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 2.14..

(31) 3.71. Chọn B.Hớng dẫn: Tính bớc sóng theo công thức λ = v/f = 2cm/s. Tìm hiệu số d2 – d1 = kλ ( k ∈ Z ) đợc thoả mãn thì điểm đó là cực đại. 3.72. Chän B.Híng dÉn: Mét hÖ gîn låi xuÊt hiÖn gåm mét gîn th¼ng vµ 14 gîn hypebol mçi bªn suy ra trªn mÆt níc gåm 29 gîn sãng. Kho¶ng c¸ch gi÷a hai gîn ngoµi cïng ®o däc theo O1O2 lµ 2,8cm, trªn 2,8cm nãi trªn cã (29 – 1) khoảng λ/2 (khoảng cách giữa hai gợn sóng liên tiếp trên đoạn O1O2 là λ/2). Từ đó ta tìm đợc bớc sóng và vận dụng công thức v = λ.f ta tìm đợc vận tốc sóng. 3.73. Chọn C.Hớng dẫn: áp dụng công thức tính mức cờng độ âm: LA = lg(. IA I )(B) hoÆc LA = 10lg( )(dB). I I0 0. 3.74. Chọn A.Hớng dẫn: Với nguồn âm là đẳng hớng, cờng độ âm tỉ lệ nghịch với bình phơng khoảng cách:. I A NB2 = I B NA2. vµ ¸p dông c«ng thøc. LB =lg. IB ( B) . I0. 3.75. Chän B.Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc: v = f; l = 2. Chơng 4 - Dao động điện từ, sóng điện từ. I. HÖ thèng kiÕn thøc trong ch¬ng 1) Mạch dao động, dao động điện từ: +Mạch dao động là mạch điện gồm tụ điện có điện dung C mắc với cuộn cảm có hệ số tự cảm L. Mach lÝ tëng khi ®iÖn trë thuÇn cña m¹ch b»ng 0. + Dao động điện từ điều hòa xảy ra trong mạch LC sau khi tụ điện đợc tích một điện lợng q0 và không có tác dụng điện từ bên ngoài lên mạch. Đó là dao động điện từ tự do với tần số. ω=. 1 . √ LC. + Biểu thức của dao động điện từ tự do trong mạch là: q = q0cos(ωt + φ). i = - Q0sin(ωt + φ) = I0cos(t +  + /2), I0 = .Q0; u = U0cos(ωt + φ), U0 = Q0/C. + Năng lợng của mạch dao động:. Q20 cos2 (ωt +ϕ ) . 2c Q2 - N¨ng lîng tõ trêng tËp trung ë cuén c¶m: E = 0 sin 2 (ωt +ϕ) . t 2c 2 Q L. I 20 C . U 20 - N¨ng lîng ®iÖn tõ cña m¹ch: E=E + E = 0 = = =const . d t 2C 2 2 - N¨ng lîng ®iÖn trêng tËp trung ë tô ®iÖn:. Ed =. - Trong quá trình dao động điện từ có sự chuyển hoá qua lại giữa năng lợng điện và năng lợng từ của mạch, tần số dao động là ’ = 2. Tổng của chúng, là năng lợng toàn phần của mạch, có giá trị không đổi. + Trong mạch RLC có sự toả nhiệt do hiệu ứng Jun - Lenxơ nên năng lợng toàn phần giảm theo thời gian, biên độ dao động cũng giảm theo và dao động tắt dần. Nếu điện trở R của mạch nhỏ, thì dao động coi gần đúng là tuần hoàn với tÇn sè gãc. ω=. 1 . √ LC. Điện trở tăng thì dao động tắt nhanh, và khi vợt quá một giá trị nào đó, thì quá trình biến đổi trong mạch phi tuần hoµn. Nếu bằng một cơ chế thích hợp đa thêm năng lợng vào mạch trong từng chu kỳ, bù lại đợc năng lợng tiêu hao, thì dao động của mạch đợc duy trì. 2) Gi¶ thuyÕt M¾c xoen vÒ ®iÖn tõ trêng: Mỗi biến thiên theo thời gian của từ trờng, đều sinh ra trong không gian xung quanh một điện trờng xoáy biến thiên theo thêi gian, vµ ngîc l¹i, mçi biÕn thiªn theo thêi gian cña mét ®iÖn trêng còng sinh ra mét tõ trêng biÕn thiªn theo thêi gian trong kh«ng gian xung quanh. Từ trờng và điện trờng biến thiên theo thời gian và không tồn tại riêng biệt, độc lập với nhau, mà chỉ là biểu hiện cña mét trêng tæng qu¸t, duy nhÊt, gäi lµ ®iÖn tõ trêng. Điện từ trờng là một dạng vật chất đặc biệt tồn tại trong tự nhiên. 3) Sãng ®iÖn tõ: + Quá trình lan truyền trong không gian của điện từ trờng biến thiên tuần hoàn là một quá trình sóng, sóng đó đợc gäi lµ sãng ®iÖn tõ. + Sãng ®iÖn tõ truyÒn c¶ trong ch©n kh«ng, trong ch©n kh«ng cã vËn tèc c = 300 000km/s; sãng ®iÖn tõ mang n¨ng lîng tØ lÖ víi luü thõa bËc 4 cña tÇn sè; lµ sãng ngang (c¸c vÐct¬ ⃗ E vµ ⃗ B vuông góc với nhau và vuông góc với phơng truyền sóng); sóng điện từ có đầy đủ tính chất nh sóng cơ học: phản xạ, khúc xạ, giao thoa, nhiễu xạ... 4) Sóng vô tuyến điện đợc sử dụng trong thông tin liên lạc. Sóng dài (bớc sóng từ 1000m đến 100km) ít bị nớc hấp thụ nên thông tin dới nớc. Sóng trung (bớc sóng từ 100m đến 1000m) ban ngày tầng điện li hấp thụ, ban đễm phản xạ, nên ban đềm truyền đi đợc xa trên mặt đất. Sóng ngắn (bớc sóng từ 10m đến 100m) có năng lợng lớn và đợc tầng điện li và mắt đất phản xạ nhiều lần nên truyền đi rất xa trên mắt đất. Sóng cực ngắn (bớc sóng từ 0,01m đến 10m) có năng lợng lớn, không bị tầng điện li hấp thụ mà truyền thẳng. Dùng để VTTH và thông tin trong vũ trụ. 5) Sự thu và phát sóng điện từ: ở đài phát thanh, dao động cao tần duy trì đợc trộn với dao động điện tơng ứng mà các thông tin cần truyền đi (âm thanh, hình ảnh) đợc chuyển đổi thành dao động điện tơng ứng. đợc trộn với dao động âm tần gọi là biến điệu (biên độ hoặc tần số) dao cao tần đã đợc biến điệu sẽ đợc khuyếch đại và phát ra từ ăng ten dới dạng sãng ®iÖn tõ..

(32) ở máy thu thanh, nhờ có ăng ten thu sóng điện từ đợc anten hấp thụ, qua mạch lọc LC (chọn sóng) sẽ thu đợc dao động cao tần đã đợc biến điệu, và sau đó dao động âm tần lại đợc tách ra khỏi dao động cao tần biến điệu nhờ quá trình t¸ch sãng, råi ®a ra loa. Máy phát hay thu sóng điện từ: chỉ phát hay thu sóng điện từ có tần số bằng tần số riêng của mạch dao động LC.. f=. 1. 2 π √ LC. ; Bíc sãng:. c λ=v .t=c . T = =c . 2 π √ LC . f. II. C©u hái vµ bµi tËp Chủ đề 1: Mạch dao động, dao động điện từ. 4.1. Chọn phơng án Đúng. Dao động điện từ trong mạch LC là quá trình: A. biến đổi không tuần hoàn của điện tích trên tụ điện. B. biến đổi theo hàm số mũ của chuyển động. C. chuyÓn ho¸ tuÇn hoµn gi÷a n¨ng lîng tõ trêng vµ n¨ng lîng ®iÖn trêng. D. b¶o toµn hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai b¶n cùc tô ®iÖn. 4.2. Trong một mạch dao động LC có tụ điện là 5F, cờng độ tức thời của dòng điện là i = 0,05sin2000t(A). §é tù c¶m cña tô cuén c¶m lµ: A. 0,1H. B. 0,2H. C. 0,25H. D. 0,15H. 4.3. Trong một mạch dao động LC có tụ điện là 5F, cờng độ tức thời của dòng điện là i = 0,05sin2000t(A). BiÓu thøc ®iÖn tÝch trªn tô lµ: A. q = 2.10-5sin(2000t - /2)(A). B. q = 2,5.10-5sin(2000t - /2)(A). C. q = 2.10-5sin(2000t - /4)(A). D. q = 2,5.10-5sin(2000t - /4)(A). 4.4. Một mạch dao động LC có năng lợng 36.10-6J và điện dung của tụ điện C là 25F. Khi hiệu điện thế giữa hai bản tụ lµ 3V th× n¨ng lîng tËp trung ë cuén c¶m lµ: A. WL = 24,75.10-6J. B. WL = 12,75.10-6J. C. WL = 24,75.10-5J. D. WL = 12,75.10-5J. 4.5. Dao động điện từ tự do trong mạch dao động là một dòng điện xoay chiều có: A. TÇn sè rÊt lín. B. Chu kú rÊt lín. C. Cờng độ rất lớn. D. HiÖu ®iÖn thÕ rÊt lín. 4.6. Chu kỳ dao động điện từ tự do trong mạch dao động L, C đợc xác định bởi hệ thức nào dới đây: A.. T =2 π. √. L ; C. B.. T =2 π. √. C . L. C.. T=. 2π ; √LC. D.. T =2 π √ LC .. 4.7. Tìm phát biểu sai về năng lợng trong mạch dao động LC: A. Năng lợng của mạch dao động gồm có năng lợng điện trờng tập trung ở tụ điện và năng lợng từ trờng tập trung ở cuén c¶m. B. N¨ng lîng ®iÖn trêng vµ n¨ng lîng tõ trêng cïng biÕn thiªn ®iÒu hoµ víi tÇn sè cña dßng ®iÖn xoay chiÒu trong m¹ch. C. Khi n¨ng lîng ®iÖn trêng trong tô gi¶m th× n¨ng lîng tõ trêng trong cuén c¶m t¨ng lªn vµ ngîc l¹i. D. Tại mọi thời điểm, tổng năng lợng điện trờng và năng lợng từ trờng là không đổi, nói cách khác, năng lợng của mạch dao động đợc bảo toàn. 4.8. NÕu ®iÖn tÝch trªn tô cña m¹ch LC biÕn thiªn theo c«ng thøc q = q 0sint. T×m biÓu thøc sai trong c¸c biÓu thøc n¨ng lîng cña m¹ch LC sau ®©y: 2 2 Q 20 Q20 Cu qu q 2 W ®= = = = sin ωt= (1− cos 2 ωt) 2 2 2C 2 C 4C 2 2 2 Q Q B. N¨ng lîng tõ: W =Li = 0 cos 2 ωt= 0 (1+cos 2ωt ) ; t 2 C 2C 2 Q C. Năng lợng dao động: W =W +W = 0 =const ; ® t 2C LI2 Lω2 Q20 Q20 . D. Năng lợng dao động: W =W +W = 0 = = ® t 2 2 2C. A. N¨ng lîng ®iÖn:. 4.9. Một mạch dao động gồm một tụ điện có điện dung 0,1F và một cuộn cảm có hệ số tự cảm 1mH. Tần số của dao động điện từ riêng trong m¹ch sÏ lµ: A. 1,6.104 Hz; B. 3,2.104Hz; C. 1,6.103 Hz; D. 3,2.103 Hz. 4.10. Một mạch dao động gồm một cuộn cảm có L và một tụ điện có điện dung C thực hiện dao động điện từ không tắt. Giá trị cực đại của hiệu điện thế giữa hai bản tụ điện bằng U max. Giá trị cực đại của cờng độ dòng điện trong mạch là: A. C.. I max=U max √ LC ; I max=U max. √. C ; L. √. L ; C. B.. I max=U max. D.. U I max= max . √ LC. 4.11. Mạch dao động điện từ điều hoà có cấu tạo gồm: A. nguån ®iÖn mét chiÒu vµ tô ®iÖn m¾c thµnh m¹ch kÝn. B. nguån ®iÖn mét chiÒu vµ cuén c¶m m¾c thµnh m¹ch kÝn. C. nguån ®iÖn mét chiÒu vµ ®iÖn trë m¾c thµnh m¹ch kÝn. D. tô ®iÖn vµ cuén c¶m m¾c thµnh m¹ch kÝn. 4.12. Mạch dao động điện từ điều hoà LC có chu kỳ A. phô thuéc vµo L, kh«ng phô thuéc vµo C. B. phô thuéc vµo C, kh«ng phô thuéc vµo L. C. phô thuéc vµo c¶ L vµ C. D. kh«ng phô thuéc vµo L vµ C..

(33) 4.13. Mạch dao động điện từ điều hoà gồm cuộn cảm L và tụ điện C, khi tăng điện dung của tụ điện lên 4 lần thì chu kỳ dao động của mạch A. t¨ng lªn 4 lÇn. B. t¨ng lªn 2 lÇn. C. gi¶m ®i 4 lÇn. D. gi¶m ®i 2 lÇn. 4.14. Mạch dao động điện từ điều hoà gồm cuộn cảm L và tụ điện C. Khi tăng độ tự cảm của cuộn cảm lên 2 lần và giảm điện dung của tụ điện đi 2 lần thì tần số dao động của mạch A. không đổi. B. t¨ng 2 lÇn. C. gi¶m 2 lÇn. D. t¨ng 4 lÇn. 4.15. Mạch dao động điện từ gồm tụ điện C và cuộn cảm L, dao động tự do với tần số góc A.. ω=. ω=2 π √ LC ;. 1 √ LC. B.. ω=. 2π ; √ LC. C.. ω=√ LC ;. D.. 4.16. Nhận xét nào sau đây về đặc điểm của mạch dao động điện từ điều hoà LC là không đúng? A. §iÖn tÝch trong m¹ch biÕn thiªn ®iÒu hoµ. B. N¨ng lîng ®iÖn trêng tËp trung chñ yÕu ë tô ®iÖn. C. N¨ng lîng tõ trêng tËp trung chñ yÕu ë cuén c¶m. D. Tần số dao động của mạch phụ thuộc vào điện tích của tụ điện. 4.17. Cờng độ dòng điện tức thời trong mạch dao động LC có dạng i = 0,05sin2000t(A). Tần số góc dao động của m¹ch lµ A. 318,5rad/s. B. 318,5Hz. C. 2000rad/s. D. 2000Hz. 4.18. Mạch dao động LC gồm cuộn cảm có độ tự cảm L = 2mH và tụ điện có điện dung C = 2pF, (lấy π2 = 10). Tần số dao động của mạch là A. f = 2,5Hz. B. f = 2,5MHz. C. f = 1Hz. D. f = 1MHz. 4.19. Cờng độ dòng điện tức thời trong mạch dao động LC có dạng i = 0,02cos2000t(A). Tụ điện trong mạch có điện dung 5μF. §é tù c¶m cña cuén c¶m lµ A. L = 50mH. B. L = 50H. C. L = 5.10-6H. D. L = 5.10-8H. 4.20. Mạch dao động điện từ điều hoà LC gồm tụ điện C = 30nF và cuộn cảm L =25mH. Nạp điện cho tụ điện đến hiệu điện thế 4,8V rồi cho tụ phóng điện qua cuộn cảm, cờng độ dòng điện hiệu dụng trong mạch là A. I = 3,72mA. B. I = 4,28mA. C. I = 5,20mA. D. I = 6,34mA. 4.21. Mạch dao động LC có điện tích trong mạch biến thiên điều hoà theo phơng trình q = 4cos(2π.104t)μC. Tần số dao động của mạch là A. f = 10(Hz). B. f = 10(kHz). C. f = 2π(Hz). D. f = 2π(kHz). 4.22. Mạch dao động điện từ gồm tụ điện C = 16nF và cuộn cảm L = 25mH. Tần số góc dao động của mạch là A. ω = 200Hz. B. ω = 200rad/s. C. ω = 5.10-5Hz. D. ω = 5.104rad/s. 4.23. Tụ điện của mạch dao động có điện dung C = 1μF, ban đầu đợc tích điện đến hiệu điện thế 100V, sau đó cho mạch thực hiện dao động điện từ tắt dần. Năng lợng mất mát của mạch từ khi bắt đầu thực hiện dao động đến khi dao động điện từ tắt hẳn là bao nhiêu? A. ΔW = 10mJ. B. ΔW = 5mJ. C. ΔW = 10kJ. D. ΔW = 5kJ 4.24. Ngời ta dùng cách nào sau đây để duy trì dao động điện từ trong mạch với tần số riêng của nó? A. §Æt vµo m¹ch mét hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu. B. Đặt vào mạch một hiệu điện thế một chiều không đổi. C. Dùng máy phát dao động điện từ điều hoà. D. Tăng thêm điện trở của mạch dao động. Chủ đề 2: Điện từ trờng. 4.25. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ sai khi nãi vÒ ®iÖn tõ trêng? A. Khi tõ trêng biÕn thiªn theo thêi gian, nã sinh ra mét ®iÖn trêng xo¸y. B. Khi ®iÖn trêng biÕn thiªn theo thêi gian, nã sinh ra mét tõ trêng xo¸y. C. Điện trờng xoáy là điện trờng mà các đờng sức là những đờng cong. D. Từ trờng xoáy có các đờng sức từ bao quanh các đờng sức điện. 4.26. Chọn câu Đúng. Trong điện từ trờng, các vectơ cờng độ điện trờng và vectơ cảm ứng từ luôn: A. cïng ph¬ng, ngîc chiÒu. B. cïng ph¬ng, cïng chiÒu. C. cã ph¬ng vu«ng gãc víi nhau. D. cã ph¬ng lÖch nhau gãc 450. 4.27. Chọn phơng án Đúng. Trong mạch dao động LC, dòng điện dịch trong tụ điện và dòng điện trong cuộn cảm có nh÷ng ®iÓm gièng nhau lµ: A. §Òu do c¸c ªlÐctron tù do t¹o thµnh. B. §Òu do c¸c ®iÖn rÝch t¹o thµnh. C. XuÊt hiÖn trong ®iÖn trêng tÜnh. D. XuÊt hiÖn trong ®iÖn trêng xo¸y. 4.28. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Điện trờng tĩnh là điện trờng có các đờng sức điện xuất phát từ điện tích dơng và kết thúc ở điện tích âm. B. Điện trờng xoáy là điện trờng có các đờng sức điện là các đờng cong kín. C. Từ trờng tĩnh là từ trờng do nam châm vĩnh cửu đứng yên sinh ra. D. Từ trờng xoáy là từ trờng có các đờng sức từ là các đờng cong kín 4.29. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Mét tõ trêng biÕn thiªn tuÇn hoµn theo thêi gian, nã sinh ra mét ®iÖn trêng xo¸y. B. Mét ®iÖn trêng biÕn thiªn tuÇn hoµn theo thêi gian, nã sinh ra mét tõ trêng xo¸y. C. Một từ trờng biến thiên tăng dần đều theo thời gian, nó sinh ra một điện trờng xoáy biến thiên. D. Một điện trờng biến thiên tăng dần đều theo thời gian, nó sinh ra một từ trờng xoáy biến thiên. 4.30. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Dòng điện dẫn là dòng chuyển độngcó hớng của các điện tích. B. Dßng ®iÖn dÞch lµ do ®iÖn trêng biÕn thiªn sinh ra. C. Có thể dùng ampe kế để đo trực tiếp dòng điện dẫn. D. Có thể dùng ampe kế để đo trực tiếp dòng điện dịch. 4.31. Phát biểu nào sau đây là không đúng khi nói về điện từ trờng? A. Khi mét ®iÖn trêng biÕn thiªn theo thêi gian, nã sinh ra mét tõ trêng xo¸y. B. Điện trờng xoáy là điện trờng có các đờng sức là những đờng cong..

(34) C. Khi mét tõ trêng biÕn thiªn theo thêi gian, nã sinh ra mét ®iÖn trêng. D. Từ trờng có các đờng sức từ bao quanh các đờng sức điện. 4.32. Phát biểu nào sau đây là không đúng khi nói về điện từ trờng? A. Mét tõ trêng biÕn thiªn theo thêi gian sinh ra mét ®iÖn trêng xo¸y biÕn thiªn ë c¸c ®iÓm l©n cËn. B. Mét ®iÖn trêng biÕn thiªn theo thêi gian sinh ra mét tõ trêng xo¸y ë c¸c ®iÓm l©n cËn. C. Điện trờng và từ trờng xoáy có các đờng sức là đờng cong kín. D. Đờng sức của điện trờng xoáy là các đờng cong kín bao quanh các đờng sức từ của từ trờng biến thiên. 4.33. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về điện từ trờng? A. §iÖn trêng trong tô ®iÖn biÕn thiªn sinh ra mét tõ trêng gièng tõ trêng cña mét nam ch©m h×nh ch÷ U. B. Sự biến thiên của điện trờng giữa các bản của tụ điện sinh ra một từ trờng giống từ trờng đợc sinh ra bởi dòng ®iÖn trong d©y dÉn nèi víi tô. C. Dòng điện dịch là dòng chuyển động có hớng của các điện tích trong lòng tụ điện. D. Dòng điện dịch trong tụ điện và dòng điện dẫn trong dây dẫn nối với tụ điện có cùng độ lớn, nhng ngợc chiều. Chủ đề 3: Sóng điện từ. 4.34. Phát biểu nào sau đây về tính chất của sóng điện từ là không đúng? A. Sãng ®iÖn tõ truyÒn trong mäi m«i trêng vËt chÊt kÓ c¶ ch©n kh«ng. B. Sãng ®iÖn tõ mang n¨ng lîng. C. Sãng ®iÖn tõ cã thÓ ph¶n x¹, khóc x¹, giao thoa. D. Sãng ®iÖn tõ lµ sãng ngang, trong qu¸ tr×nh truyÒn c¸c vÐct¬ B vµ E vu«ng gãc víi nhau vµ vu«ng gãc víi ph¬ng truyÒn sãng. 4.35. Phát biểu nào sau đây về tính chất của sóng điện từ là không đúng? A. Nguån ph¸t sãng ®iÖn tõ rÊt ®a d¹ng, cã thÓ lµ bÊt cø vËt nµo t¹o ®iÖn trêng hoÆc tõ trêng biÕn thiªn. B. Sãng ®iÖn tõ mang n¨ng lîng. C. Sãng ®iÖn tõ cã thÓ bÞ ph¶n x¹, khóc x¹, giao thoa. D. Tốc độ lan truyền sóng điện từ trong chân không bằng vận tốc ánh sáng. 4.36. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về sóng điện từ? A. Khi một điện tích điểm dao động thì sẽ có điện từ trờng lan truyền trong không gian dới dạng sóng. B. Điện tích dao động không thể bức xạ sóng điện từ. C. Tốc độ của sóng điện từ trong chân không nhỏ hơn nhiều lần so với tốc độ ánh sáng trong chân không. D. Tần số của sóng điện từ chỉ bằng nửa tần số điện tích dao động. 4.37. chọn câu đúng. Trong quá trình lan truyền sóng điện từ, vectơ ⃗ B vµ vect¬ ⃗ E lu«n lu«n: A. Trïng ph¬ng vµ vu«ng gãc víi ph¬ng truyÒn sãng. B. BiÕn thiªn tuÇn hoµn theo kh«ng gian, kh«ng tuÇn hoµn theo thêi gian. C. Dao động ngợc pha. D. Dao động cùng pha. 4.38. Sãng ®iÖn tõ nµo sau ®©y cã kh¶ n¨ng xuyªn qua tÇng ®iÖn li? A. Sãng dµi. B. Sãng trung. C. Sãng ng¾n. D. Sãng cùc ng¾n. 4.39. Sãng ®iÖn tõ nµo sau ®©y bÞ ph¶n x¹ m¹nh nhÊt ë tÇng ®iÖn li? A. Sãng dµi. B. Sãng trung. C. Sãng ng¾n. D. Sãng cùc ng¾n. 4.40. Sóng điện từ nào sau đây đợc dùng trong việc truyền thông tin trong nớc? A. Sãng dµi. B. Sãng trung. C. Sãng ng¾n. D. Sãng cùc ng¾n. Chủ đề 4: Sự phát và thu sóng điện từ. 4.41. Chọn câu Đúng. Với mạch dao động hở thì vùng không gian A. quanh d©y dÉn chØ cã tõ trêng biÕn thiªn. B. quanh d©y dÉn chØ cã ®iÖn trêng biÕn thiªn. C. Bªn trong tô ®iÖn kh«ng cã tõ trêng biÕn thiªn. D. quanh d©y dÉn cã c¶ tõ trêng biÕn thiªn vµ ®iÖn trêng biÕn thiªn. 4.42. Việc phát sóng điện từ ở đài phát phải qua các giai đoạn nào, ứng với thứ tự nào?I. Tạo dao động cao tần; II. Tạo dao động âm tần; III. Khuyếch đại dao động. IV. Biến điệu; V. Tách sóng. A. I, II, III, IV; B. I, II, IV, III; C. I, II, V, III; D. I, II, V, IV. 4.43. ViÖc thu sãng ®iÖn tõ ë m¸y thu ph¶i qua c¸c giai ®o¹n, víi thø tù nµo? I. Chän sãng; II. T¸ch sãng; III. KhuyÕch đại âm tần; IV. Khuyếch đại cao tần; V. Chuyển thành sóng âm. A. I, III, II, IV, V; B. I, II, III, V; C. I, II, IV, III, V; D. I, II, IV, V. 4.44. Sóng nào sau đây đợc dùng trong truyền hình bằng sóng vô tuyến điện? A. Sãng dµi. B. Sãng trung. C. Sãng ng¾n. D. Sãng cùc ng¾n. 4.45. Nguyªn t¾c thu sãng ®iÖn tõ dùa vµo A. hiÖn tîng céng hëng ®iÖn trong m¹ch LC. B. hiện tợng bức xạ sóng điện từ của mạch dao động hở. C. hiÖn tîng hÊp thô sãng ®iÖn tõ cña m«i trêng. D. hiÖn tîng giao thoa sãng ®iÖn tõ. 4.46. Sóng điện từ trong chân không có tần số f = 150kHz, bớc sóng của sóng điện từ đó là A. λ =2000m. B. λ =2000km. C. λ =1000m. D. λ =1000km. 4.47. M¹ch chän sãng cña m¸y thu v« tuyÕn ®iÖn gåm tô ®iÖn C = 880pF vµ cuén c¶m L = 20μH. Bíc sãng ®iÖn tõ mµ mạch thu đợc là A. λ = 100m. B. λ = 150m. C. λ = 250m. D. λ = 500m. 4. 48. Chän sãng ë ®Çu vµo cña m¸y thu v« tuyÕn ®iÖn gåm tô ®iÖn C = 1nF vµ cuén c¶m L = 100μH (lÊy π2 = 10). Bớc sóng điện từ mà mạch thu đợc là A. λ = 300m. B. λ = 600m. C. λ = 300km. D. λ = 1000m. 4.49. Một mạch dao động gồm một cuộn cảm có độ tự cảm L =1mH và một tụ điện có điện dung C = 0,1μF. Mạch thu đợc sóng điện từ có tần số nào sau đây? A. 31830,9Hz. B. 15915,5Hz. C. 503,292Hz. D. 15,9155Hz..

(35) C¸c c©u hái vµ bµi tËp tæng hîp kiÕn thøc 4.50. Khi mắc tụ điện có điện dung C1 với cuộn cảm L thì mạch thu đợc sóng có bớc sóng λ1 = 60m; khi mắc tụ điện có điện dung C2 với cuộn L thì mạch thu đợc sóng có bớc sóng λ2 = 80m. Khi mắc nối tiếp C1 và C2 với cuộn L thì mạch thu đợc sóng có bớc sóng là: A. λ = 48m. B. λ = 70m. C. λ = 100m. D. λ = 140m. 4.51. Khi mắc tụ điện có điện dung C1 với cuộn cảm L thì mạch thu đợc sóng có bớc sóng λ1 = 60m; khi mắc tụ điện có điện dung C2 với cuộn L thì mạch thu đợc sóng có bớc sóng λ2 = 80m. Khi mắc nối tiếp C1 và C2 với cuộn L thì mạch thu đợc sóng có bớc sóng là: A. λ = 48m. B. λ = 70m. C. λ = 100m. D. λ = 140m. 4.52. Khi mắc tụ điện có điện dung C1 với cuộn cảm L thì tần số dao động của mạch là f1 = 6kHz; khi mắc tụ điện có điện dung C2 với cuộn L thì tần số dao động của mạch là f2 = 8kHz. Khi mắc C1 song song C2 với cuộn L thì tần số dao động của mạch là bao nhiêu? A. f = 4,8kHz. B. f = 7kHz. C. f = 10kHz. D. f = 14kHz. 4.53. Khi mắc tụ điện có điện dung C1 với cuộn cảm L thì tần số dao động của mạch là f1 = 6kHz; khi mắc tụ điện có điện dung C2 với cuộn L thì tần số dao động của mạch là f2 = 8kHz. Khi mắc nối tiếp C1 và C2 với cuộn L thì tần số dao động của mạch là bao nhiêu? A. f = 4,8kHz. B. f = 7kHz. C. f = 10kHz. D. f = 14kHz. 4.54. Một mạch dao động gồm tụ điện C = 0,5μF và cuộn dây L = 5mH, điện trở thuần của cuộn dây là R = 0,1Ω. Để duy trì dao động trong mạch với hiệu điện thế cực đại trên tụ là 5V ta phải cung cấp cho mạch một công suất là bao nhiêu? A. P = 0,125μW. B. P = 0,125mW. C. P = 0,125W. D. P = 125W. §¸p ¸n ch¬ng 4 4.1 Chän C. 4.2 Chän A. 4.3 Chän B. 4.4 Chän A. 4.5 Chän A. 4.6 Chän D. 4.7 Chän B. 4.8 Chän B. 4.9 Chän C.. 4.10 Chän C. 4.11 Chän D. 4.12 Chän C. 4.13 Chän B. 4.14 Chän A. 4.15 Chän D. 4.16 Chän D. 4.17 Chän C. 4.18 Chän A.. 4.19 Chän A. 4.20 Chän A. 4.21 Chän B. 4.22 Chän D. 4.23 Chän B. 4.24 Chän C. 4.25 Chän C. 4.26 Chän C. 4.27 Chän D.. 4.28 Chän C. 4.29 Chän C. 4.30 Chän D. 4.31 Chän B. 4.32 Chän A. 4.33 Chän B. 4.34 Chän D. 4.35 Chän D. 4.36 Chän A.. 4.37 Chän D. 4.38 Chän D. 4.39 Chän C. 4.40 Chän A. 4.41 Chän D. 4.42 Chän B. 4.43 Chän B. 4.44 Chän D. 4.45 Chän A.. 4.46 Chän A. 4.47 Chän C. 4.48 Chän B. 4.49 Chän B. 4.50 Chän A. 4.51 Chän C. 4.52 Chän A. 4.53 Chän C. 4.54 Chän B.. II. Híng dÉn gi¶i vµ tr¶ lêi ch¬ng 4 4.1. Chän C. Hớng dẫn: trong mạch dao động có sự chuyển hoá giữa năng lợng điện trờng và từ trờng, tổng năng lợng trong mạch không đổi. 4.2. Chän A. Híng dÉn:. L=. 1 =0,1 H ω2 C. 4.3. Chän B. Hớng dẫn: i = q' từ đó tìm biểu thức của q 4.4. Chän A. Híng dÉn: W = WL + WC. T×m WC råi t×m WL. 4.5. Chän A. Hớng dẫn: Tần số của dao động từ rất lớn, nó mang năng lợng lớn, chu kỳ nhỏ. 4.6. Chän D. Hớng dẫn: Dựa vào công thức tính chu kỳ ta tìm đợc công thức đó. 4.7. Chän B. Hớng dẫn: Năng lợng điện trờng và từ trờng biến thiên với tần số gấp đôi tần số dao động. 4.8. Chän B. Híng dÉn: c«ng thøc thiÕu sè 2 ë mÉu. 4.9. Chän C. Híng dÉn: Tõ c«ng thøc tÝnh tÇn. f=. 1. 2 π √ LC. số ta tìm đợc kết quả đó.. 4.10. Chän C. Hớng dẫn: I0 = .Q0; U0 = Q0/C ta tìm đợc công thức đó. 4.11. Chän D. Hớng dẫn: Mạch dao động điện từ điều hoà LC có cấu tạo gồm tụ điện C và cuộn cảm L mắc thành mạch kín. 4.12. Chän C. Hớng dẫn: Chu kỳ dao động của mạch dao động LC là T =2 π √ LC nh vậy chu kỳ T phụ thuộc vào cả độ tự c¶m L cña cuén c¶m vµ ®iÖn dung C cña tô ®iÖn. 4.13. Chän B. Hớng dẫn: Chu kỳ dao động của mạch dao động LC là T =2 π √ LC khi tăng điện dung của tụ điện lên 4 lần thì chu kỳ dao động của mạch tăng lên 2 lần. 4.14. Chän A. Hớng dẫn: Tần số dao động của mạch dao động LC là. f=. 1. 2 π √ LC. khi tăng độ tự cảm của cuộn cảm lên 2 lần. và giảm điện dung của tụ điện xuống 2 lần thì tần số dao động của mạch không thay đổi. 4.15. Chän D..

(36) Hớng dẫn: Mạch dao động điện từ điều hoà có tần số góc. 1 . √ LC. ω=. 4.16. Chän D. Hớng dẫn: Mạch dao động điện từ điều hoà LC luôn có: §iÖn tÝch trong m¹ch biÕn thiªn ®iÒu hoµ. N¨ng lîng ®iÖn trêng tËp trung chñ yÕu ë tô ®iÖn. N¨ng lîng tõ trêng tËp trung chñ yÕu ë cuén c¶m. Tần số dao động của mạch là. f=. 1. 2 π √ LC. phô thuéc vµo hÖ sè tù c¶m cña cuén c¶m vµ ®iÖn dung cña tô ®iÖn. mµ kh«ng phô thuéc vµo ®iÖn tÝch cña tô ®iÖn.. 4.17. Chän C. Hớng dẫn: So sánh biểu thức cờng độ dòng điện tức thời trong mạch dao động LC là i = I 0sin(ωt) với biểu thức i = 0,05sin2000t(A). Ta thấy tần số góc dao động của mạch là ω = 2000rad/s. 4.18. Chän B. Hớng dẫn: áp dụng công thức tính tần số dao động của mạch. f=. 1. 2 π √ LC. , thay L = 2mH = 2.10-3H, C = 2pF =. 2.10-12F và π2 = 10 ta đợc f = 2,5.106H = 2,5MHz. 4.19. Chän A. Hớng dẫn: So sánh biểu thức cờng độ dòng điện tức thời trong mạch dao động LC là i = I 0sin(ωt) với biểu thức i = 0,02cos2000t(A) biến đổi i về dạng hàm sin ta đợc i = 0,02sin(2000t+ = 2000rad/s. áp dụng công thức tính tần số góc của mạch dao động LC:. ω=. π ). Ta thấy tần số góc dao động của mạch là ω 2. 1 , √ LC. thay số C = 5μF = 5.10-6F, ω = 2000rad/s ta đợc L = 50mH. 4.20. Chän A. Hớng dẫn: Phơng trình điện tích trong mạch dao động là q = Q 0cos(ωt + φ), phơng trình cờng độ dòng điện trong mạch là i = q’ = - Q0ωsin(ωt + φ) = I0sin(ωt + φ), suy ra cờng độ dòng điện hiệu dụng trong mạch đợc tính. I=. I 0 Q0 ω CU 0 C = = = U 0 = 3,72.10-3A = 3,72A. √ 2 √ 2 √ 2 LC 2 L. √. 4.21. Chän B. Híng dÉn: So s¸nh ph¬ng tr×nh ®iÖn tÝch q = Q 0cosωt víi ph¬ng tr×nh q = 4cos(2π.104t)μC ta thÊy tÇn sè gãc ω = 4 2π.10 (rad/s), suy ra tần số dao động của mạch là f = ω/2π = 10000Hz = 10kHz. 4.22. Chän D. Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc tÝnh tÇn sè gãc. ω=. víi C = 16nF = 16.10-9F vµ L = 25mH = 25.10-3H. 4.23. Chän B. Híng dÉn: N¨ng lîng ban ®Çu cña tô ®iÖn lµ W =. 1 , √ LC. 1 CU2 = 5.10-3J = 5mJ. Khi dao động trong mạch tắt hẳn thì 2. mạch không còn năng lợng. Năng lợng điện từ trong mạch đã bị mất mát hoàn toàn, tức là phần năng lợng bị mất mát là ΔW = 5mJ. 4.24. Chän C. Hớng dẫn: Muốn duy trì dao động điện từ trong mạch với tần số dao động riêng của mạch thì ta phải tạo ra dao động duy trì trong mạch tức là cứ sau mỗi chu kỳ ta lại cung cấp cho mạch một phần năng lợng bằng phần năng lợng đã bị mất mát trong chu kỳ đó. Cơ cấu để thực hiện nhiệm vụ này là máy phát dao động điều hoà dùng tranzito. 4.25. Chän C. Hớng dẫn: Đờng sức điện trờng và từ trờng là đờng tròn kín. 4.26. Chän C. Hớng dẫn: Điện trờng và từ trờng xoáy có các đờng sức là đờng tròn kín. 4.27. Chän D. Híng dÉn: Xem liªn hÖ gi÷a ®iÖn trêng biÕn thiªn vµ tö trêng biÕn thiªn. 4.28. Chän C. Hớng dẫn: Hiện nay con ngời cha tìm ra từ trờng tĩnh. Từ trờng do nam châm vĩnh cửu đứng yên sinh ra cũng là từ trêng xo¸y. 4.29. Chän C. Hớng dẫn: Một từ trờng biến thiên đều theo thời gian, nó sinh ra một điện trờng xoáy không đổi. Một từ trờng biến thiên tuần hoàn theo thời gian, nó sinh ra một điện trờng xoáy biến đổi. 4.30. Chän D. Hớng dẫn: Không thể dùng ampe kế để đo trực tiếp dòng điện dịch, mà phải đo gián tiếp thông qua dòng điện dẫn. 4.31. Chän B. Hớng dẫn: Điện trờng xoáy là điện trờng có các đờng sức là những đờng cong kín. Điện trờng tĩnh cũng có các đờng sức là những đờng cong. 4.32. Chän A. Híng dÉn: Mét tõ trêng biÕn thiªn tuÇn hoµn theo thêi gian sinh ra mét ®iÖn trêng xo¸y biÕn thiªn ë c¸c ®iÓm l©n cận, còn một từ trờng biến thiên đều theo thời gian sinh ra một điện trờng xoáy không đổi ở các điểm lân cận. 4.33. Chän B..

(37) Hớng dẫn: Sự biến thiên của điện trờng giữa các bản của tụ điện sinh ra một từ trờng giống từ trờng đợc sinh ra bởi dßng ®iÖn trong d©y dÉn nèi víi tô. §©y chÝnh lµ tõ trêng do dßng ®iÖn dÞch sinh ra. 4.34. Chän D. Hớng dẫn: đây là đặc điểm của sóng điện từ. 4.35. Chän D. Hớng dẫn: Đây là đặc điểm của sóng điện từ. 4.36. Chän A. Hớng dẫn: Khi một điện tích dao động sẽ tạo ra xung quanh nó một điện trờng biến thiên tuần hoàn, do đó điện từ trờng do một tích điểm dao động sẽ lan truyền trong không gian dới dạng sóng. 4.37. Chän D. Hớng dẫn: Véc tơ cờng độ điện trờng và cảm ứng từ biến thiên tuần hoàn cùng tần số, cùng pha và có phơng vuông gãc víi nhau. 4.38. Chän D. Híng dÉn: Sãng cùc ng¾n cã thÓ xuyªn qua tÇng ®iÖn li. 4.39. Chän C. Híng dÉn: Sãng ng¾n bÞ ph¶n x¹ m¹nh nhÊt ë tÇng ®iÖn li. 4.40. Chän A. Hớng dẫn: Sóng dài ít bị nớc hấp thụ nên thờng đợc dùng trong việc truyền thông tin trong nớc. 4.41. Chän D. Hớng dẫn: Xem mạch dao động hở - anten 4.42. Chän B. Hớng dẫn: Không có tách sóng và theo thứ tự đó. 4.43. Chän B. Hớng dẫn: Không có khuyếch đại cao tần hoặc khuyếch đại cao tần sau chọn sóng. 4.44. Chän D. Hớng dẫn: Sóng cực ngắn đợc dùng trong truyền hình bằng sóng vô tuyến điện 4.45. Chän A. Híng dÉn: Nguyªn t¾c thu sãng ®iÖn tõ dùa vµo hiÖn tîng céng hëng ®iÖn trong m¹ch LC. 4.46. Chän A.. c 3 .10 8 λ= = =2000 m f 15 . 104. Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc tÝnh bíc sãng. 4.47. Chän C. Hớng dẫn: Bớc sóng điện từ mà mạch chọn sóng thu đợc là 4.48. Chän B. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 4.40 4.49. Chän B. Hớng dẫn: Tần số mà mạch thu đợc là. f=. 1. 2 π √ LC. 8 λ=2 π .3 . 10 . √ LC = 250m.. = 15915,5Hz.. 4.50. Chän A. Hớng dẫn: Khi mắc tụ điện có điện dung C 1 với cuộn cảm L thì mạch thu đợc sóng có bớc sóng 8 λ1=2 π .3 . 10 . √ LC1 (1); khi mắc tụ điện có điện dung C2 với cuộn L thì mạch thu đợc sóng có bớc sóng. λ2=2 π .3 . 108 . √ LC 2 (2) . Khi mắc nối tiếp C1 và C2 với cuộn L thì mạch thu đợc sóng có bớc sóng là λ 1 . λ2 1 1 1 8 λ=2 π .3 . 10 . √ LC (3), với C = C + C (4), từ (1) đến (40) ta suy ra λ= 2 2 = 68m. 1 2 √ λ 1 + λ2. 4.51. Chän C. Hớng dẫn: Xem hớng dẫn và làm tơng tự câu 4.34 với C = C 1 + C2 ( C1 và C2 mắc song song) ta đợc = 100m. 4.52. Chän A. Hớng dẫn: Tần số dao động của mạch là. f=. 4.53. Chän C. Hớng dẫn: Tần số dao động của mạch là. f=. 1. 2 π √ LC 1 2 π √ LC. λ=√ λ21 + λ22. , và sau đó làm tơng tự câu 4.49. , và sau đó làm tơng tự câu 4.34. 4.54. Chän B. Hớng dẫn: Khi hiệu điện thế cực đại trên tụ là 5V thì cờng độ dòng điện hiệu dụng trong mạch là. I=. I 0 Q0 ω CU 0 C = = = U 0 = 0,035355A. C«ng suÊt tiªu thô trong m¹ch lµ P = RI 2 = 1,25.10-4W = 0,125mW. √ 2 √ 2 √ 2 LC 2 L. √. Muốn duy trì dao động trong mạch thì cứ sau mỗi chu kỳ dao động ta phải cung cấp một phần năng lợng bằng phần năng lợng đã bị mất tức là ta phải cung cấp một công suất đúng bằng 0,125mW. Ch¬ng 5 - Dßng ®iÖn xoay chiÒu I. HÖ thèng kiÕn thøc trong ch¬ng 1) Dßng ®iÖn xoay chiÒu, c¸c gi¸ trÞ hiÖu dông:.

(38) + Khung dây dẫn diện tích S quay đều với vận tốc góc  trong từ trờng đều cảm ứng từ B, sao cho trục khung vuông góc với cảm ứng từ B, từ thông qua khung biến thiên theo định luật cảm ứng điện từ trong khung có suất điện động cảm øng xoay chiÒu: e = −. ΔΦ Δt. = - /(t) = E0 cos(t + 0),. Với E0 = NBS là biên độ của suất điện động. Nèi hai ®Çu khung víi m¹ch ®iÖn, trong m¹ch cã hiÖu ®iÖn thÕ: u = U 0cos(ωt + φ1). Mạch kín, trong mạch có cờng độ dòng điện: i = I0cos(ωt+ φ2). + Hiệu điện thế biến đổi điều hoà theo thời gian gọi là hiệu điện thế xoay chiều. Cờng độ dòng điện biến đổi điều hoà theo thời gian gọi là cờng độ dòng điện xoay chiều. + Chu kú T & tÇn sè f cña dßng ®iÖn xoay chiÒu:. 1 2π ;  = 2f lµ tÇn sè gãc cña dßng ®iÖn. T= = f ω. + Cờng hiệu dụng của dòng điện xoay chiều bằng cờng độ dòng điện không đổi nào đó, mà khi lần lợt cho chúng đi qua cïng mét d©y dÉn trong cïng mét thêi gian th× to¶ ra nhiÖt lîng nh nhau. §é lín: Tơng tự ta có hiệu điện thế hiệu dụng và suất điện động hiệu dụng:. U=. U0 ; √2. I0 . √2 E E= 0 √2. I=. 2) M¹ch xoay chiÒu chØ cã ®iÖn trë thuÇn hoÆc cuén d©y thuÇn c¶m hoÆc tô ®iÖn: + Mạch xoay chiều chỉ có điện trở thuần R: cờng độ dòng điện và hiệu điện thế cùng pha. i = I0cos(ωt+ φ) th× u = U0cos(ωt+ φ); U0 = I0.R; U = I.R. + Mạch xoay chiều chỉ có cuộn dây thuần cảm L: cờng độ dòng điện trễ pha /2 so với hiệu điện thế (hay hiệu điện thế sớm pha /2 so với cờng độ dòng điện. u = U0cos(ωt + φ0) th×. π π i=I 0 cos (ωt +ϕ 0 − ) hay i = I0cos(ωt + φ0) th× u=U 0 cos (ωt + ϕ0 + ) . 2 2. U0 = I0.ZL; U = I.ZL. ZL = L.. + Mạch xoay chiều chỉ có tụ điện C: cờng độ dòng điện sớm pha /2 so với hiệu điện thế (hay hiệu điện thế trễ pha /2 so với cờng độ dòng điện.. π π i=I 0 cos (ωt +ϕ 0 + ) hay i = I0cos(ωt + φ0) th× u=U 0 cos (ωt + ϕ0 − ) . 2 2 1 U0 = I0.ZC; U = I.ZL. Z C = . Cω u = U0cos(ωt + φ0) th×. 3) M¹ch xoay chiÒu RLC (nèi tiÕp): Hiệu điện thế lệch pha  so với cờng độ dòng điện. i = I0cos(ωt + φ0) th× u = U0cos(ωt + φ0 + ). Víi u = uR + uL + uC; U0 = I0.Z, U = I.Z; Z lµ tæng trë cña m¹ch Z =. Z L − Z C ¿2 ; U lµ hiÖu ®iÖn thÕ 2 ®Çu m¹ch, U = R 2+¿ √¿. ®Çu R , L , C tg =. U L −U C ¿2 ; U 2R +¿ √¿. UR = IR ; UL = IZL ; UC = IZC lµ hiÖu ®iÖn thÕ hai. ZL − ZC U L − UC U L 0− UC 0 ,  > 0 th× u sím pha h¬n i,  < 0 th× u trÔ pha h¬n i. = = R UR U R0. C¸c trêng hîp riªng: * §o¹n m¹ch chØ cã R: uR & i cïng pha * §o¹n m¹ch chØ cã L: uL sím pha /2 so víi i * §o¹n m¹ch chØ cã C: uC trÔ pha /2 so víi i * §o¹n m¹ch chØ cã L & C: ZL > ZC th× u sím pha /2 so víi i; ZL < ZC th× u trÔ pha /2 so víi i * §o¹n m¹ch cã ZL > ZC, ( UL > UC ) hay cã tÝnh c¶m kh¸ng: th×  > 0 * §o¹n m¹ch cã ZL < ZC, ( UL < UC ) hay cã tÝnh dung kh¸ng: th×  < 0 4) Giản đồ véc tơ : Chọn Ox là trục dòng điện . + Víi ®o¹n m¹ch chØ cã R hoÆc L hoÆc C :. O. I. U RO. x. O. I. x. UL. I. O C + Víi ®o¹n m¹ch RLC ( M¹ch kh«ngUph©n nh¸nh ). UL. UL  UC. UL  UC. O. UC. UL. U. x. U.

(39) U. x. O. x. UR. UL > UC (hay ZL > ZC) UL < UC (hay ZL < ZC) 5) Mét sè trêng hîp thêng gÆp: + §o¹n m¹ch chØ cã R & L hay cuén d©y cã ®iÖn trë thuÇn R & hÖ sè tù c¶m L: Ud = IZd ; víi Zd = R 2+ Z L ; hoÆc Ud = U 2R +U 2L ; tg = ZL/R = UL/UR. √. 2. √ √R +Z. 2 2 + §o¹n m¹ch cã R & C: URC = IZ; víi Z = ; URC = U 2R +U 2C ; tg = -ZC/R = -UC/UR C + §o¹n m¹ch cã L & C: U = IZ; víi Z = ZL - ZC;  = /2 khi ZL > ZC ;  = - /2 khi ZL < ZC + Cộng hởng điện: Khi mạch RLC có ZL = ZC thì cờng độ dòng điện trong mạch cực đại.. hay. Lω=. √. 1 => LC2 = 1 . Ngêi ta gäi hiÖn tîng nµy lµ céng hëng ®iÖn. Cω. Khi đó Imax = U/R ; U = UR , UL = UC ;  = 0 , i & u cùng pha ; P = UI = U2/R 6) C«ng suÊt cña dßng ®iÖn xoay chiÒu : + C«ng suÊt tiªu thô ë ®o¹n m¹ch: P = UIcos = I2R = U2R/Z = UR I ; + HÖ sè c«ng suÊt :. R U U P . cos ϕ= = ñ = ñ 0 = Z U U0 U . I. + §o¹n m¹ch chØ cã L hoÆc C hoÆc c¶ L & C : C«ng suÊt = 0 + Thêng cos < 1. Muèn t¨ng hÖ sè c«ng suÊt ngêi ta thêng m¾c thªm tô ®iÖn vµo m¹ch. + §iÖn n¨ng tiªu thô ë ®o¹n m¹ch : A = Pt 7) M¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu mét: + Các máy phát điện xoay chiều hoạt động nhờ hiện tợng cảm ứng điện từ và đều có hai bộ phận chính là phần ứng và phần cảm. Suất điện động của máy phát điện đợc xác định theo định luật cảm ứng điện từ:. e=−. dΦ π =ωNΦ 0 sin ωt =E0 cos( ωt − ) ; E0 = N0; 0 = BS. dt 2. + PhÇn sinh ra tõ trêng lµ phÇn c¶m, phÇn sinh ra dßng ®iÖn lµ phÇn øng. + Bộ phận đứng yên là stato, bộ phận chuyển động là rôto. + Máy phát phần cảm đứng yên (stato), phần ứng quay (rôto) thì lấy dòng điện ra ngoài bằng bộ góp điện. Gồm hai vành khuyên quay cùng trục với khung, mối vành nối với một đầu khung; hai thanh quét cố định, mỗi thanh tì vào một vành khuyên; đó là hai cực của máy. + Thêng dïng nam ch©m ®iÖn. Dßng ®iÖn cung cÊp cho nam ch©m trÝch ra mét phÇn tõ m¸y. + Thờng máy phát điện phầm cảm (nam châm) quay, phần ứng (khung dây) đứng yên để tráng phóng tia lửa điện ở bé gãp vµ mßn bé gãp. + Thân rôto và stato đợc ghép từ nhiều lá thép mỏng (chống dòng Phu-cô), trên có các rãnh dọc đặt các cuộn dây cña phÇn c¶m vµ phÇn øng. + TÇn sè dßng ®iÖn:. f=. n p ; p lµ sè cÆp cùc cña m¸y ph¸t, n lµ sè vßng quay r«to mét phót. 60. 8) Dßng ®iÖn xoay chiÒu ba pha: + Dòng điện xoay chiều ba pha là hệ thống ba dòng điện xoay chiều một pha, gây ra bởi ba suất điện động cùng tần số, cùng biên độ nhng lệch nhau về pha là 2/3 hay thời gian 1/3 chu kỳ.. e1 = E0cost; e2 = E0cos(t - 2/3); e3 = E0cos(t + 2/3). Nếu tải ba pha nh nhau thì cờng độ dòng điện trong ba pha cũng cùng biên độ nhng lệch pha 2/3 hay 1200. + Máy phát điện xoay chiều ba pha: stato có ba cuộn dây của phần ứng giống nhau và đợc đặt lệch nhau 1200 trên mét vßng trßn, r« to lµ nam ch©m ®iÖn. KÕt cÊu t¬ng tù m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu mét pha. + Cã hai c¸ch m¾c dßng ®iÖn xoay chiÒu ba pha lµ m¾c h×nh sao vµ tam gi¸c. - M¾c h×nh sao: Ud = √ 3 UP ; Id = IP. - M¾c tam gi¸c: Ud = UP; Id = √ 3 IP. + Dòng điện xoay chiều 3 pha tạo ra từ trờng quay bằng cách đa dòng điện pha pha vào 3 cuộn dây đặt lệch nhau 1200 trên vòng tròn (tơng tự stato máy phát điện 3 pha). Thay đổi chiều quay bằng cách thay đổi vị trí 2 trong 3 dây dẫn nèi vµo m¸y. 9) Động cơ không đồng bộ ba pha: + Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ ba pha dựa trên hiện tợng cảm ứng điện từ và sử dụng từ trờng quay cña dßng ®iÖn xoay chiÒu 3 pha. + Cấu tạo: stato giống hệt máy phát điện xoay chiều 3 pha. Rôto kiểu lồng sóc. Thân stato và rôto đợc ghép từ nhiều tấm thép kỹ thuật mỏng cách điện, trên có các rãnh dọc đặt các cuộn dây (satto), đặt các thanh nhôm của khung dây (r«to). 10) Máy biến thế: là thiết bị làm việc dựa trên hiện tợng cảm ứng điện từ, dùng để tăng hoặc giảm hiệu điện thế xoay chiều mà không làm thay đổi tần số của nó. NÕu ®iÖn trë cña c¸c cuén d©y cã thÓ bá qua th× hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông ë hai ®Çu mçi cuén d©y tØ lÖ víi sè vßng d©y:. U 1 n1 . = U 2 n2. Nếu điện năng hao phí của máy biến thế không đáng kể thì cờng độ dòng điện qua mỗi cuộn dây tỉ lệ nghịch với hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông ë hai ®Çu mçi cuén: 11) VËn t¶i ®iÖn n¨ng ®i xa:. I 1 U 2 n2 = = I 2 U 1 n1.

(40) 2. Công suất hao phí trên đờng dây tải điện có điện trở R là. U cos ϕ ¿ ¿ , P2 ΔP=R ¿. Trong đó U là hiệu điện thế và P là công suất truyền đi ở trạm phát điện, R là điện trở đờng dây. §Ó gi¶m ®iÖn n¨ng hao phÝ, c¸ch 1: ngêi ta t¨ng U (U t¨ng n lÇn, hao phÝ gi¶n n 2 lÇn) dïng m¸y biÕn thÕ lµm t¨ng hiÖu ®iÖn thÕ tríc khi truyÒn t¶i vµ m¸y biÕn thÕ lµ gi¶m hiÖu ®iÖn thÕ ë n¬i tiªu thô tíi gi¸ trÞ cÇn thiÕt. Cách 2: giảm điện trở đờng dây, thờng dùng cho mạch điện hạ thế (tới từng căn hộ). II. C©u hái vµ bµi tËp Chủ đề 1: Đại cơng về dòng điện xoay chiều. Mạch xoay chiều chỉ chứa điện trở thuần 5.1. Chän c©u §óng. Dßng ®iÖn xoay chiÒu lµ dßng ®iÖn: A. có cờng độ biến thiên tuần hoàn theo thời gian. B. có cờng độ biến đổi điều hoà theo thời gian. C. có chiều biến đổi theo thời gian. D. có chu kỳ không đổi. 5.2. Chän c©u §óng. C¸c gi¸ trÞ hiÖu dông cña dßng ®iÖn xoay chiÒu: A. đợc xây dựng dựa trên tác dụng nhiệt của dòng điện. B. đợc đo bằng ampe kế nhiệt. C. b»ng gi¸ trÞ trung b×nh chia cho √ 2 . D. bằng giá trị cực đại chia cho 2. 5.3. Đối với dòng điện xoay chiều cách phát biểu nào sau đây là đúng? A. Trong công nghiệp, có thể dùng dòng điện xoay chiều để mạ điện. B. §iÖn lîng chuyÓn qua mét tiÕt diÖn th¼ng d©y dÉn trong mét chu kú b»ng kh«ng. C. Điện lợng chuyển qua một tiết diện thẳng dây dẫn trong khoảng thời gian bất kỳ đều bằng không. D. Công suất toả nhiệt tức thời có giá trị cực đại bằng √ 2 lần công suất toả nhiệt trung bình. 5.4. Cờng độ dòng điện trong mạch không phân nhánh có dạng i = 2 √ 2 cos100πt(A). Cờng độ dòng điện hiệu dụng trong m¹ch lµ A. I = 4A. B. I = 2,83A. C. I = 2A. D. I = 1,41A. 5.5. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch cã d¹ng u = 141cos(100πt)V. HiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch lµ A. U = 141V. B. U = 50Hz. C. U = 100V. D. U = 200V. 5.6. Trong các đại lợng đặc trng cho dòng điện xoay chiều sau đây, đại lợng nào có dùng giá trị hiệu dụng? A. HiÖu ®iÖn thÕ . B. Chu kú. C. TÇn sè. D. C«ng suÊt. 5.7. Trong các đại lợng đặc trng cho dòng điện xoay chiều sau đây, đại lợng nào không dùng giá trị hiệu dụng? A. HiÖu ®iÖn thÕ . B. Cờng độ dòng điện. C. Suất điện động. D. C«ng suÊt. 5.8. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Hiệu điện thế biến đổi điều hoà theo thời gian gọi là hiệu điện thế xoay chiều. B. Dòng điện có cờng độ biến đổi điều hoà theo thời gian gọi là dòng điện xoay chiều. C. Suất điện động biến đổi điều hoà theo thời gian gọi là suất điện động xoay chiều. D. Cho dßng ®iÖn mét chiÒu vµ dßng ®iÖn xoay chiÒu lÇn lît ®i qua cïng mét ®iÖn trë th× chóng to¶ ra nhiÖt lîng nh nhau. 5.9. Mét m¹ng ®iÖn xoay chiÒu 220V – 50Hz, khi chän pha ban ®Çu cña hiÖu ®iÖn thÕ b»ng kh«ng th× biÓu thøc cña hiÖu ®iÖn thÕ cã d¹ng: A. u = 220cos50t(V). B. u = 220cos50πt(V). C. u = 220 √ 2 cos100t(V). D. u = 220 √ 2 cos100πt(V). 5.10 Một dòng điện xoay chiều chạy qua điện trở R = 10Ω, nhiệt lợng toả ra trong 30min là 900kJ. Cờng độ dòng điện cực đại trong mạch là A. I0 = 0,22A. B. I0 = 0,32A. C. I0 = 7,07A. D. I0 = 10,0A. 5.11. Một chiếc đèn nêôn đặt dới một hiệu điện thế xoay chiều 119V – 50Hz. Nó chỉ sáng lên khi hiệu điện thế tức thời giữa hai đầu bóng đèn lớn hơn 84V. Thời gian bóng đèn sáng trong một chu kỳ là bao nhiêu? A. Δt = 0,0100s. B. Δt = 0,0133s. C. Δt = 0,0200s. D. Δt = 0,0233s. Chủ đề 2: Dòng điện xoay chiều trong đoạn mạch chỉ chứa cuộn cảm hoặc tụ điện 5.12. Chän c©u §óng. A. Tô ®iÖn cho c¶ dßng ®iÖn xoay chiÒu vµ dßng ®iÖn mét chiÒu ®i qua. B. hiệu điện thế giữa hai bản tụ biến thiên sớm pha /2 đối với dòng điện. C. Cờng độ hiệu dụng của dòng điện xoay chiều qua tụ điện tỉ lệ nghịch với tần số dòng điện. D. Dung kh¸ng cña tô ®iÖn tØ lÖ nghÞch víi chu kú cña dßng ®iÖn xoay chiÒu. 5.13. Chọn câu Đúng. để tăng dung kháng của tụ điện phẳng có chất điện môi là không khí ta phải: A. tăng tần số của hiệu điện thế đặt vào hai bản tụ điện. B. t¨ng kho¶ng c¸ch gi÷a hai b¶n tô ®iÖn. C. Gi¶m hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai b¶n tô ®iÖn. D. ®a thªm b¶n ®iÖn m«i vµo trong lßng tô ®iÖn. 5.14. Phát biểu nào sau đây Đúng đối với cuộn cảm? A. Cuén c¶m cã t¸c dông c¶n trë dßng ®iÖn xoay chiÒu, kh«ng cã t¸c dông c¶n trë dßng ®iÖn mét chiÒu. B. Hiệu điện thế giữa hai đầu cuộn thuần cảm và cờng độ dòng điện qua nó có thể đồng thời bằng một nửa các biên độ tơng ứng của nó. C. C¶m kh¸ng cña cuén c¶m tØ lÖ nghÞch víi chu kú cña dßng ®iÖn xoay chiÒu. D. Cờng độ dòng điện qua cuộn cảm tỉ lệ với tần số dòng điện. 5.15. dßng ®iÖn xoay chiÒu qua ®o¹n m¹ch chØ cã cuén c¶m hay tô ®iÖn hay cuén c¶m gièng nhau ë ®iÓm nµo? A. Đều biến thiên trễ pha /2 đối với hiệu điện thế ở hai đầu đoạn mạch. B. Đều có cờng độ hiệu dụng tỉ lệ với hiệu điện thế hiệu dụng ở hai đầu đoạn mạch. C. Đều có cờng độ hiệu dụng tăng khi tần số dòng điện tăng..

(41) D. Đều có cờng độ hiệu dụng giảm khi tần số điểm điện tăng. 5.16. Phát biểu nào sau đây là đúng với mạch điện xoay chiều chỉ chứa cuộn cảm? A. Dßng ®iÖn sím pha h¬n hiÖu ®iÖn thÕ mét gãc π/2. B. Dßng ®iÖn sím pha h¬n hiÖu ®iÖn thÕ mét gãc π/4. C. Dßng ®iÖn trÔ pha h¬n hiÖu ®iÖn thÕ mét gãc π/2. D. Dßng ®iÖn trÔ pha h¬n hiÖu ®iÖn thÕ mét gãc π/4. 5.17. Phát biểu nào sau đây là đúng với mạch điện xoay chiều chỉ chứa tụ điện? A. Dßng ®iÖn sím pha h¬n hiÖu ®iÖn thÕ mét gãc π/2. B. Dßng ®iÖn sím pha h¬n hiÖu ®iÖn thÕ mét gãc π/4. C. Dßng ®iÖn trÔ pha h¬n hiÖu ®iÖn thÕ mét gãc π/2. D. Dßng ®iÖn trÔ pha h¬n hiÖu ®iÖn thÕ mét gãc π/4. 5.18. Công thức xác định dung kháng của tụ điện C đối với tần số f là A.. Z C =2 π fC. B.. Z C =π fC. C.. ZC =. 1 2 π fC. D.. ZC =. 1 π fC. Z L=. 1 2 π fL. D.. Z L=. 1 π fL. 5.19. Công thức xác định cảm kháng của cuộn cảm L đối với tần số f là A.. Z L=2 π fL. B.. Z L=π fL. C.. 5.20. Khi tÇn sè dßng ®iÖn xoay chiÒu ch¹y qua ®o¹n m¹ch chØ chøa tô ®iÖn t¨ng lªn 4 lÇn th× dung kh¸ng cña tô ®iÖn A. t¨ng lªn 2 lÇn. B. t¨ng lªn 4 lÇn. C. gi¶m ®i 2 lÇn. D. gi¶m ®i 4 lÇn. 5.21. Khi tÇn sè dßng ®iÖn xoay chiÒu ch¹y qua ®o¹n m¹ch chØ chøa cuén c¶m t¨ng lªn 4 lÇn th× c¶m kh¸ng cña cuén c¶m A. t¨ng lªn 2 lÇn. B. t¨ng lªn 4 lÇn. C. gi¶m ®i 2 lÇn. D. gi¶m ®i 4 lÇn. 5.22. Cách phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Trong ®o¹n m¹ch chØ chøa tô ®iÖn, dßng ®iÖn biÕn thiªn sím pha π/2 so víi hiÖu ®iÖn thÕ. B. Trong ®o¹n m¹ch chØ chøa tô ®iÖn, dßng ®iÖn biÕn thiªn chËm pha π/2 so víi hiÖu ®iÖn thÕ. C. Trong ®o¹n m¹ch chØ chøa cuén c¶m, dßng ®iÖn biÕn thiªn chËm pha π/2 so víi hiÖu ®iÖn thÕ. D. Trong ®o¹n m¹ch chØ chøa cuén c¶m, hiÖu ®iÖn thÕ biÕn thiªn sím pha π/2 so víi dßng ®iÖn trong m¹ch.. 10− 4 C= ( F) mét hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu tÇn sè 100Hz, dung kh¸ng cña tô ®iÖn lµ π. 5.23. §Æt vµo hai ®Çu tô ®iÖn. A. ZC = 200Ω. B. ZC = 100Ω. C. ZC = 50Ω. D. ZC = 25Ω. 5.24. Đặt vào hai đầu cuộn cảm L = 1/π(H) một hiệu điện thế xoay chiều 220V – 50Hz. Cờng độ dòng điện hiệu dụng qua cuén c¶m lµ A. I = 2,2A. B. I = 2,0A. C. I = 1,6A. D. I = 1,1A.. C=. 5.25 §Æt vµo hai ®Çu tô ®iÖn ®iÖn lµ A. ZC = 50Ω.. 10− 4 ( F) π. B. ZC = 0,01Ω. C. ZC = 1A.. 1 L= (H ) π. 5.26. §Æt vµo hai ®Çu cuén c¶m cuén c¶m lµ A. ZL = 200Ω.. mét hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu u = 141cos(100πt)V. Dung kh¸ng cña tô. B. ZL = 100Ω.. D. ZC = 100Ω.. mét hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu u = 141cos(100πt)V. C¶m kh¸ng cña C. ZL = 50Ω.. D. ZL = 25Ω.. −4. 5.27. §Æt vµo hai ®Çu tô ®iÖn qua tô ®iÖn lµ A. I = 1,41A.. C=. B. I = 1,00A.. 5.28. §Æt vµo hai ®Çu cuén c¶m hiÖu dông qua cuén c¶m lµ A. I = 1,41A.. 10 (F) một hiệu điện thế xoay chiều u = 141cos(100πt)V. Cờng độ dòng điện π C. I = 2,00A.. D. I = 100Ω.. C. I = 2,00A.. D. I = 100Ω.. 1 L= (H ) một hiệu điện thế xoay chiều u = 141cos(100πt)V. Cờng độ dòng điện π. B. I = 1,00A.. Chủ đề 3: Dòng điện xoay chiều trong đoạn mạch không phân nhánh. 5.29. BiÓu thøc hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu mét ®o¹n m¹ch vµ dßng qua nã lµ: u = U 0sin100t vµ i = I0sin(100t +/3).‌ở‌thời‌điểm‌hiệu‌điện‌thế‌có‌giá‌trị‌là‌u‌ghi‌ở‌cột‌bên‌trái‌thì‌cờng‌độ‌. dòng‌điện‌là‌i‌đợc‌ghi‌ở‌cột‌bên‌phải.‌Hãy‌ghép‌các‌nội‌dung‌tơng‌ứng‌của‌hai‌cột‌với‌nhau:. 1. u = 0 a) i = I0. 2. u = 0,5U0. b) i = 0,5I0. 3. u = U0. c) i = 0,5 √ 3 I0. 4. u = 0,5U0 √ 3 . d) i = 0. 5. u = - 0,5U0. 5.30. Ngời ta dùng các linh kiện gồm: điện trở thuần R, tụ điện C, cuộn thuần cảm L để ghép nối tiếp thành các mạch kh¸c nhau. Cho biÕt c¶m kh¸ng cña cuén d©y Z L = 2R, cña tô ®iÖn Z C‌=‌R.‌H·y‌ghÐp‌sè‌c¸c‌®o¹n‌m¹ch‌ë‌cét. bªn‌ph¶i‌víi‌c¸c‌ch÷‌ë‌cét‌bªn‌tr¸i‌t¬ng‌øng‌víi‌nã. 1. §o¹n m¹ch gåm R vµ C.. a) Dòng điện sớm pha /2 đối với hiệu điện thế, tổng trở bằng R. √3.

(42) b) Dòng điện trễ pha /2 đối với hiệu điện thế, tổng trở bằng R c) Dòng điện sớm pha /4 đối với hiệu điện thế, tổng trở bằng R √ 2 3. §o¹n m¹ch gåm L vµ C. d) Dòng điện trễ pha /4 đối với hiệu điện thế, tổng trở bằng R √ 2 e) Dòng điện sớm pha đối với hiệu điện thế một góc lớn hơn /4 tổng trở 4. §o¹n m¹ch gåm R, L vµ C. b»ng R √ 5 5.31. Cờng độ hiệu dụng của dòng điện chạy trên đoạn mạch RLC nối tiếp không có tính chất nào dới đây? A. Kh«ng phô thuéc vµo chu kú dßng ®iÖn. B. TØ lÖ thuËn víi hiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu ®o¹n m¹ch. C. Phô thuéc vµo tÇn sè ®iÓm ®iÖn. D. TØ lÖ nghÞch víi tæng trë cña ®o¹n m¹ch. 5.32. Dung kháng của một đoạn mạch RLC nối tiếp có giá trị nhỏ hơn cảm kháng. Ta làm thau đổi chỉ một trong các th«ng sè cña ®o¹n m¹ch b»ng c¸ch nªu sau ®©y. C¸ch nµo cã thÓ lµm cho hiÖn tîng céng hëng ®iÖn x¶y ra? A. T¨ng ®iÖn dung cña tô ®iÖn. B. T¨ng hÖ sè tù c¶m cña cuén d©y. C. Gi¶m ®iÖn trë cña ®o¹n m¹ch. D. Gi¶m tÇn sè dßng ®iÖn. 5.33. Trong c¸c c©u nµo díi ®©y, c©u nµo §óng, c©u nµo Sai? BiÕt hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch lc nèi tiÕp sím pha /4 đối với dòng điện của nó. A. Tần số dòng điện trong đoạn mạch nhỏ hơn giá trị cần để xảy ra cộng hởng. Sai B. Tæng trë cña m¹ch b»ng hai lÇn ®iÖn trë R cña ®o¹n m¹ch. Sai C. HiÖu sè gi÷a c¶m kh¸ng vµ dung kh¸ng b»ng ®iÖn trë thuÇn cña ®o¹n m¹ch. §óng D. hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch lín h¬n hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®iÖn trë √ 2 lÇn. §óng E. Hiệu điện thế giữa hai đầu điện trở sớm pha /4 đối với hiệu điện thế giữa hai bản tụ. Sai 5.34. Cho ®o¹n m¹ch nh h×nh vÏ. HiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu cuén d©y, gi÷a hai b¶n tô, gi÷a hai ®Çu ®o¹n L C m¹ch lÇn lît lµ: UL, UC, U. BiÕt UL = UC; U = UC . A. V× UL  UC nªn ZL  ZC, vËy trong m¹ch kh«ng x¶y ra céng hëng. B. Cuộn dây có điện trở thuần đáng kể. Trong mạch không xảy ra hiện tợng cộng hởng. C. Cuộn dây có điện trở thuần đáng kể. Trong mạch xảy ra hiện tợng cộng hởng. D. Cuộn dây có điện trở thuần không đáng kể. 5.35. Mét ®iÖn trë thuÇn R m¾c vµo m¹ch ®iÖn xoay chiÒu tÇn sè 50Hz, muèn dßng ®iÖn trong m¹ch sím pha h¬n hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch mét gãc π/2 A. ngêi ta ph¶i m¾c thªm vµo m¹ch mét tô ®iÖn nèi tiÕp víi ®iÖn trë. B. ngêi ta ph¶i m¾c thªm vµo m¹ch mét cuén c¶m nèi tiÕp víi ®iÖn trë. C. ngêi ta ph¶i thay ®iÖn trë nãi trªn b»ng mét tô ®iÖn. D. ngêi ta ph¶i thay ®iÖn trë nãi trªn b»ng mét cuén c¶m. 5.36. Cần ghép một tụ điện nối tiếp với các linh kiện khác theo cách nào dới đây, để có đợc đoạn mạch xoay chiều mà dòng điện trễ pha /4 đối với hiệu điện thế hai đầu đoạn mạch? Biết tụ điện trong mạch này có dung kháng bằng 20. A. Mét cuén thuÇn c¶m cã c¶m kh¸ng b»ng 20. B. Một điện trở thuần có độ lớn bằng 20. C. Một điện trở thuần có độ lớn bằng 40 và một cuộn thuần cảm có cảm kháng 20. D. Một điện trở thuần có độ lớn bằng 20 và một cuộn thuần cảm có cảm kháng 40. 5.37. Mét ®o¹n m¹ch kh«ng ph©n nh¸nh cã dßng ®iÖn sím pha h¬n hiÖu ®iÖn thÕ. A. Trong ®o¹n m¹ch kh«ng thÓ cã cuén c¶m, nhng cã tô ®iÖn. B. HÖ sè c«ng suÊt cña ®o¹n m¹ch cã gi¸ trÞ kh¸c kh«ng. C. Nếu tăng tần số dòng điện lên thì độ lệch pha giữa dòng điện và hiệu điện thế giảm. D. Nếu giảm tần số của dòng điện thì cờng độ hiệu dụng giảm. 5.38. §o¹n m¹ch RLC nèi tiÕp ®ang x¶y ra céng hëng. T¨ng dÇn tÇn sè cña dßng ®iÖn vµ gi÷ nguyªn c¸c th«ng sè kh¸c của mạch, kết luận nào dới đây không đúng? A. Cờng độ dòng điện giảm, cảm kháng của cuộng dây tăng, hiệu điện thế trên cuộn dây không đổi. B. Cảm kháng của cuộn dây tăng, hiệu điện thế trên cuộn dây thay đổi. C. HiÖu ®iÖn thÕ trªn tô gi¶m. D. HiÖu ®iÖn thÕ trªn ®iÖn trë gi¶m. 5.39. Trong mạch RLC mắc nối tiếp, độ lệch pha giữa dòng điện và hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch phụ thuộc vµo A. cờng độ dòng điện hiệu dụng trong mạch. B. hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch. C. c¸ch chän gèc tÝnh thêi gian. D. tÝnh chÊt cña m¹ch ®iÖn. 5.40. Phát biểu nào sau đây là không đúng? Trong mạch điện xoay chiều không phân nhánh khi điện dung của tụ điện thay đổi và thoả mãn điều kiện 2. §o¹n m¹ch gåm R vµ L.. ω=. 1 √ LC. th×. 1 ωC. th×. A. cờng độ dao động cùng pha với hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch. B. cờng độ dòng điện hiệu dụng trong mạch đạt cực đại. C. công suất tiêu thụ trung bình trong mạch đạt cực đại. D. hiệu điện thế hiệu dụng giữa hai đầu tụ điện đạt cực đại. 5.41. Phát biểu nào sau đây là không đúng? Trong mạch điện xoay chiều không phân nhánh khi điện dung của tụ điện thay đổi và thoả mãn điều kiện. ωL=. A. hiệu điện thế hiệu dụng giữa hai đầu cuộn cảm đạt cực đại. B. hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu tô ®iÖn vµ cuén c¶m b»ng nhau. C. tổng trở của mạch đạt giá trị lớn nhất. D. hiệu điện thế hiệu dụng giữa hai đầu điện trở đạt cực đại..

(43) 5.42. Trong ®o¹n m¹ch RLC, m¾c nèi tiÕp ®ang x¶y ra hiÖn tîng céng hëng. T¨ng dÇn tÇn sè dßng ®iÖn vµ gi÷a nguyªn các thông số của mạch, kết luận nào sau đây là không đúng? A. HÖ sè c«ng suÊt cña ®o¹n m¹ch gi¶m. B. Cờng độ hiệu dụng của dòng điện giảm. C. HiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông trªn tô ®iÖn t¨ng. D. Hiªu ®iÖn thÕ hiÖu dông trªn ®iÖn trë gi¶m. 5.43. Phát biểu nào sau đây là không đúng? Trong mạch điện xoay chiều không phân nhánh ta có thể tạo ra hiệu điện thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu: A. cuén c¶m lín h¬n hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch. B. tô ®iÖn lín h¬n hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch. C. ®iÖn trë lín h¬n hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch. D. tô ®iÖn b»ng hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu cuén c¶m. 5.44. C«ng tøc tÝnh tæng trë cña ®o¹n m¹ch RLC m¨c nèi tiÕp lµ 2. Z L+ Z C ¿ A. R2 +¿ Z= √ ¿ Z L − Z C ¿2 C. R 2+¿ Z=√ ¿. 2. Z L+ Z C ¿ B. R 2 −¿ Z= √ ¿ D.. Z =R +Z L + ZC. 5.45. Dßng ®iÖn ch¹y qua ®o¹n m¹ch xoay chiÒu cã d¹ng i = 2cos100πt(A), hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch cã gi¸ trÞ hiÖu dông lµ 12V, vµ sím pha π/3 so víi dßng ®iÖn. BiÓu thøc cña hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch lµ: A. u = 12cos100πt(V). B. u = 12 √ 2 cos100πt(V). C. u = 12 √ 2 cos(100πt – π/3)(V). D. u = 12 √ 2 cos(100πt + π/3)(V). 5.46. Hãy chọn phơng án trả lời đúng nhất. Dßng ®iÖn xoay chiÒu qua ®iÖn trë thuÇn biÕn thiªn ®iÒu hoµ cïng pha víi hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®iÖn trë A. trong trêng hîp m¹ch RLC x¶y ra céng hëng ®iÖn. B. trong trêng hîp m¹ch chØ chøa ®iÖn trë thuÇn R. C. trong trêng hîp m¹ch RLC kh«ng x¶y ra céng hëng ®iÖn. D. trong mäi trêng hîp. 5.47. M¹ch ®iÖn xoay chiÒu gåm RLC m¾c nèi tiÕp, cã R = 30Ω, ZC = 20Ω, ZL = 60Ω. Tæng trë cña m¹ch lµ A. Z = 50Ω. B. Z = 70Ω. C. Z = 110Ω. D. Z = 2500Ω. −4. 5.48. Cho ®o¹n m¹ch xoay chiÒu AB gåm ®iÖn trë R = 100Ω, tô ®iÖn. C=. 10 ( F) π. vµ cuén c¶m. 2 L= (H ) π. m¾c nèi tiÕp. §Æt vµo hai ®Çu ®o¹n m¹ch mét hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu cã d¹ng u = 200cos100 πt(V). Cờng độ dòng ®iÖn hiÖu dông trong m¹ch lµ A. I = 2A. B. I = 1,4A. C. I = 1A. D. I = 0,5A. −4. 5.49. Cho ®o¹n m¹ch xoay chiÒu AB gåm ®iÖn trë R = 60Ω, tô ®iÖn. C=. 10 ( F) π. vµ cuén c¶m. L=. 0,2 ( H) π. m¾c nèi tiÕp. §Æt vµo hai ®Çu ®o¹n m¹ch mét hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu cã d¹ng u = 50 √ 2 cos100πt(V). Cờng độ dòng điện hiệu dụng trong mạch là A. I = 0,25A. B. I = 0,50A. C. I = 0,71A. D. I = 1,00A. Chủ đề 4: Công suất của dòng điện xoay chiều. 5.52. Chän c©u §óng. C«ng suÊt cña dßng ®iÖn xoay chiÒu trªn mét ®o¹n m¹ch RLC nèi tiÕp nhá h¬n tÝch UI lµ do: A. mét phÇn ®iÖn n¨ng tiªu thô trong tô ®iÖn. B. trong cuén d©y cã dßng ®iÖn c¶m øng. C. hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch và cờng độ dòng điện lệch pha không đổi với nhau. D. Cã hiÖn tîng céng hëng ®iÖn trªn ®o¹n m¹ch. 5.53. Công suất của dòng điện xoay chiều trên đoạn mạch RLC nối tiếp không phụ thuộc vào đại lợng nào sau đây? A. Cờng độ hiệu dụng của dòng điện qua mạch. B. HiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch. C. §é lÖch pha gi÷a dßng ®iÖn vµ hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai b¶n tô. D. TØ sè gi÷a ®iÖn trë thuÇn vµ tæng trë cña m¹ch. 5.54. Chän c©u §óng. Trªn mét ®o¹n m¹ch xoay chiÒu, hÖ sè c«ng suÊt b»ng 0 (cos = 0), khi: A. ®o¹n m¹ch chØ chøa ®iÖn trë thuÇn. B. ®o¹n m¹ch cã ®iÖn trë b»ng kh«ng. C. ®o¹n m¹ch kh«ng cã tô ®iÖn. D. ®o¹n m¹ch kh«ng cã cuén c¶m. 5.55. Công suất của một đoạn mạch xoay chiều đợc tính bằng công thức nào dới đây: A. P = U.I; B. P = Z.I 2; C. P = Z.I 2 cos; D. P = R.I.cos. 5.56. Câu nào dới đây không đúng? A. C«ng thøc tÝnh. cos ϕ=. R Z. cã thÓ ¸p dông cho mäi ®o¹n m¹ch ®iÖn.. B. Không thể căn cứ vào hệ số công suất để xác định độ lệch pha giữa hiệu điện thế và cờng độ dòng điện. C. Cuén c¶m cã thÓ cã hÖ sè c«ng suÊt kh¸c kh«ng. D. HÖ sè c«ng suÊt phô thuéc vµo hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu ë hai ®Çu m¹ch. 5.57. Công suất toả nhiệt trung bình của dòng điện xoay chiều đợc tính theo công thức nào sau đây? A. P = u.i.cosφ. B. P = u.i.sinφ. C. P = U.I.cosφ. D. P = U.I.sinφ. 5.58. Phát biểu nào sau đây là không đúng?.

(44) A. Công suất của dòng điện xoay chiều phụ thuộc vào cờng độ dòng điện hiệu dụng trong mạch. B. C«ng suÊt cña dßng ®iÖn xoay chiÒu phô thuéc vµo hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch. C. C«ng suÊt cña dßng ®iÖn xoay chiÒu phô thuéc vµo b¶n chÊt cña m¹ch ®iÖn vµ tÇn sè dßng ®iÖn trong m¹ch. D. Công suất của dòng điện xoay chiều phụ thuộc vào công suất hao phí trên đờng dây tải điện. 5.59. Đại lợng nào sau đây đợc gọi là hệ số công suất của mạch điện xoay chiều? A. k = sinφ. B. k = cosφ. C. k = tanφ. D. k = cotanφ. 5.60. M¹ch ®iÖn nµo sau ®©y cã hÖ sè c«ng suÊt lín nhÊt? A. §iÖn trë thuÇn R1 nèi tiÕp víi ®iÖn trë thuÇn R2. B. §iÖn trë thuÇn R nèi tiÕp víi cuén c¶m L. C. §iÖn trë thuÇn R nèi tiÕp víi tô ®iÖn C. D. Cuén c¶m L nèi tiÕp víi tô ®iÖn C. 5.61. M¹ch ®iÖn nµo sau ®©y cã hÖ sè c«ng suÊt nhá nhÊt? A. §iÖn trë thuÇn R1 nèi tiÕp víi ®iÖn trë thuÇn R2. B. §iÖn trë thuÇn R nèi tiÕp víi cuén c¶m L. C. §iÖn trë thuÇn R nèi tiÕp víi tô ®iÖn C. D. Cuén c¶m L nèi tiÕp víi tô ®iÖn C. 5.62. M¹ch ®iÖn xoay chiÒu RLC m¾c nèi tiÕp ®ang cã tÝnh c¶m kh¸ng, khi t¨ng tÇn sè cña dßng ®iÖn xoay chiÒu th× hÖ sè c«ng suÊt cña m¹ch A. không thay đổi. B. t¨ng. C. gi¶m. D. b»ng 1. 5.63. M¹ch ®iÖn xoay chiÒu RLC m¾c nèi tiÕp ®ang cã tÝnh dung kh¸ng, khi t¨ng tÇn sè cña dßng ®iÖn xoay chiÒu th× hÖ sè c«ng suÊt cña m¹ch A. không thay đổi. B. t¨ng. C. gi¶m. D. b»ng 0. 5.64. Mét tô ®iÖn cã ®iÖn dung C = 5,3μF m¾c nèi tiÕp víi ®iÖn trë R = 300Ω thµnh mét ®o¹n m¹ch. M¾c ®o¹n m¹ch nµy vµo m¹ng ®iÖn xoay chiÒu 220V – 50Hz. HÖ sè c«ng suÊt cña m¹ch lµ A. 0,3331 B. 0,4469 C. 0,4995 D. 0,6662 5.65. Mét tô ®iÖn cã ®iÖn dung C = 5,3μF m¾c nèi tiÕp víi ®iÖn trë R = 300Ω thµnh mét ®o¹n m¹ch. M¾c ®o¹n m¹ch nµy vµo m¹ng ®iÖn xoay chiÒu 220V – 50Hz. §iÖn n¨ng mµ ®o¹n m¹ch tiªu thô trong mét phót lµ A. 32,22J. B. 1047J. C. 1933J. D. 2148J. 5.66. Một cuộn dây khi mắc vào hiệu điện thế xoay chiều 50V – 50Hz thì cờng độ dòng điện qua cuộn dây là 0,2A và c«ng suÊt tiªu thô trªn cuén d©y lµ 1,5W. HÖ sè c«ng suÊt cña m¹ch lµ bao nhiªu? A. k = 0,15. B. k = 0,25. C. k = 0,50. D. k = 0,75. Chủ đề 5: Máy phát điện xoay. 5.67. Chän c©u §óng. Trong c¸c m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu mét pha: A. phÇn t¹o ra tõ trêng lµ r«to. B. phần tạo ra suất điện động cảm ứng là stato. C. Bộ góp điện đợc nối với hai đầu của cuộn dây stato. D. suất điện động của máy tỉ lệ với tốc độ quay của rôto. 5.68. Phát biểu nào sau đây Đúng đối với máy phát điện xoay chiều? A. Biên độ của suất điện động tỉ lệ với số cặp của nam châm. B. Tần số của suất điện động tỉ lệ với số vòng dây của phần ứng. C. Dßng ®iÖn c¶m øng chØ xuÊt hiÖn ë c¸c cuén d©y cña phÇn øng. D. Cơ năng cung cấp cho máy đợc biến đổi hoàn toàn thành điện năng. 5.69. M¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu mét pha vµ ba pha gièng nhau ë ®iÓm nµo? A. Đều có phần ứng quang, phần cảm cố định. B. Đều có bộ góp điện để dẫn điện ra mạch ngoài. C. đều có nguyên tắc hoạt động dựa trên hiện tợng cảm ứng điện từ. D. Trong mỗi vòng dây của rôto, suất điện động của máy đều biến thiên tuần hoàn hai lần. 5.70. Nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều một pha dựa vào A. hiÖn tîng tù c¶m. B. hiÖn tîng c¶m øng ®iÖn tõ. C. khung d©y quay trong ®iÖn trêng. D. khung dây chuyển động trong từ trờng. 5.71. Hiện nay với các máy phát điện công suất lớn ngời ta thờng dùng cách nào sau đây để tạo ra dòng điện xoay chiÒu mét pha? A. Nam châm vĩnh cửu đứng yên, cuộn dây chuyển động tịnh tiến so với nam châm. B. Nam châm vĩnh cửu đứng yên, cuộn dây chuyển động quay trong lòng nam châm. C. Cuộn dây đứng yên, nam châm vĩnh cửu chuyển động tịnh tiến so với cuộn dây. D. Cuộn dây đứng yên, nam châm vĩnh cửu chuyển động quay trong lòng stato có cuốn các cuộn dây. 5.72. Phát biểu nào sau đây đúng đối với máy phát điện xoay chiều một pha? A. Dßng ®iÖn c¶m øng chØ xuÊt hiÖn ë c¸c cuén d©y cña phÇn øng. B. Tần số của suất điện động tỉ lệ với số vòng dây của phần ứng. C. Biên độ của suất điện động tỉ lệ với số cặp cực từ của phần cảm. D. Cơ năng cung cấp cho máy đợc biến đổi tuần hoàn thành điện năng. 5.73. Rôto của máy phát điện xoay chiều là một nam châm có 3 cặp cực từ, quay với tốc độ 1200vòng/min. Tần số của suất điện động do máy tạo ra là bao nhiêu? A. f = 40Hz. B. f = 50Hz. C. f = 60Hz. D. f = 70Hz. 5.74. PhÇn øng cña mét m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu cã 200vßng d©y gièng nhau. Tõ th«ng qua mét vßng d©y cã gi¸ trÞ cực đại là 2mWb và biến thiên điều hoà với tần số 50Hz. Suất điện động của máy có giá trị hiệu dụng là bao nhiêu? A. E = 88858V. B. E = 88,858V. C. E = 12566V. D. E = 125,66V. 5.75. Mét m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu 1 pha cã r«to gåm 4 cÆp cùc tõ, muèn tÇn sè dßng ®iÖn xoay chiÒu mµ m¸y ph¸t ra là 50Hz thì rôto phải quay với tốc độ là bao nhiêu? A. 3000vßng/phót. B. 1500vßng/phót. C. 750vßng/phót. D. 500vßng/phót 5.76. Một máy phát điện mà phần cảm gồm hai cặp cực từ quay với tốc độ 1500vòng/phút và phần ứng gồm hai cuộn dây mắc nối tiếp, có suất điện động hiệu dụng 220V, từ thông cực đại qua mỗi vòng dây là 5mWb. Mỗi cuộn dây gồm có bao nhiªu vßng?.

(45) A. 198 vßng. B. 99 vßng. C. 140 vßng. D. 70 vßng. 5.77. Chọn câu đúng: A. Dßng ®iÖn xoay chiÒu mét pha chØ cã thÓ do m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu mét pha t¹o ra. B. Suất điện động của máy phát điện xoay chiều tỉ lệ với số vòng dây của phần ứng. C. Dßng ®iÖn do m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu t¹o ra lu«n cã tÇn sè b»ng sè vßng quay cña r«to. D. ChØ cã dßng xoay chiÒu ba pha míi t¹o ra tõ trêng quay. 5.78. Dòng điện xoay chiều ba pha là hệ thống ba dòng điện xoay chiều một pha gây ra bởi ba suất điện động có đặc ®iÓm nµo sau ®©y? A. Cïng tÇn sè. B. Cùng biên độ. C. LÖch pha nhau 1200. D. Cả ba đặc điểm trên. 5.79. Trong cách mắc dòng điện xoay chiều ba pha đối xứng theo hình sao, phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Dßng ®iÖn trong d©y trung hoµ b»ng kh«ng. B. Dòng điện trong mỗi pha bằng dao động trong mỗi dây pha. C. HiÖu ®iÖn thÕ pha b»ng √ 3 lÇn hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai d©y pha. D. TruyÒn t¶i ®iÖn n¨ng b»ng 4 d©y dÉn, d©y trung hoµ cã tiÕt diÖn nhá nhÊt. 5.80. Trong cách mắc dòng điện xoay chiều ba pha đối xứng theo hình tam giác, phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Dßng ®iÖn trong mçi pha b»ng dßng ®iÖn trong mçi d©y pha. B. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu mét pha b»ng hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai d©y pha. C. Công suất tiêu thụ trên mỗi pha đều bằng nhau. D. C«ng suÊt cña ba pha b»ng ba lÇn c«ng suÊt mçi pha. 5.81. Khi truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng cña dßng ®iÖn xoay chiÒu ba pha ®i xa ta ph¶i dïng Ýt nhÊt lµ bao nhiªu d©y dÉn? A. Hai d©y dÉn. B. Ba d©y dÉn. C. Bèn d©y dÉn. D. S¸u d©y dÉn. 5.82. HiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu mét pha cña mét m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu ba pha lµ 220V. Trong c¸ch m¾c h×nh sao, hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai d©y pha lµ A. 220V. B. 311V. C. 381V. D. 660V. 5.83. Cờng độ dòng điện hiệu dụng trong một pha của máy phát điện xoay chiều ba pha là 10A. Trong cách mắc hình tam giác, cờng độ dòng điện trong mỗi dây pha là A. 10,0A. B. 14,1A. C. 17,3A. D. 30,0A. 5.84. Một động cơ không đồng bộ ba pha hoạt động bình thờng khi hiệu điện thế hiệu dụng giữa hai đầu mỗi cuộn dây là 220V. Trong khi đó chỉ có một mạng điện xoay chiều ba pha do một máy phát ba pha tạo ra, suất điện động hiệu dụng ở mỗi pha là 127V. Để động cơ hoạt động bình thờng thì ta phải mắc theo cách nào sau đây? A. Ba cuộn dây của máy phát theo hình tam giác, ba cuộn dây của động cơ theo hình sao. B. Ba cuộn dây của máy phát theo hình tam giác, ba cuộn dây của động cơ theo tam giác. C. Ba cuộn dây của máy phát theo hình sao, ba cuộn dây của động cơ theo hình sao. D. Ba cuộn dây của máy phát theo hình sao, ba cuộn dây của động cơ theo hình tam giác. Chủ đề 6: Động cơ không đồng bộ 3 pha. 5.85. Chän c©u §óng. A. ChØ cã dßng ®iÖn ba pha míi t¹o ra tõ trêng quay. B. Rôto của động cơ không đồng bộ ba pha quay với tốc độ góc của từ trờng. C. Từ trờng quay luôn thay đổi cả hớng và trị số. D. Tốc độ góc của động cơ không đồng bộ phụ thuộc vào tốc độ quay của từ trờng và momen cản. 5.86. Phát biểu nào sau đây về động cơ không đồng bộ ba pha là sai? A. Hai bộ phận chính của động cơ là rôto và stato. B. Bé phËn t¹o ra tõ trêng quay lµ st¸to. C. Nguyên tắc hoạt động của động cơ là dựa trên hiện tợng điện từ. D. Có thể chế tạo động cơ không đồng bộ ba pha với công suất lớn. 5.87. Ưu điểm của động cơ không đồng bộ ba pha so va động cơ điện một chiều là gì? A. Có tốc độ quay không phụ thuộc vào tải. B. Cã hiÖu suÊt cao h¬n. C. Cã chiÒu quay kh«ng phô thuéc vµo tÇn sè dßng ®iÖn. D. Cã kh¶ n¨ng biÕn ®iÖn n¨ng thµnh c¬ n¨ng. 5.88. Một động cơ không đồng bộ ba pha hoạt động bình thờng khi hiệu điện thế hiệu dụng giữa hai đầu mỗi cuộn dây là 100V. Trong khi đó chỉ có một mạng điện xoay chiều ba pha do một máy phát ba pha tạo ra, suất điện động hiệu dụng ở mỗi pha là 173V. Để động cơ hoạt động bình thờng thì ta phải mắc theo cách nào sau đây? A. Ba cuộn dây của máy phát theo hình tam giác, ba cuộn dây của động cơ theo hình sao. B. Ba cuộn dây của máy phát theo hình tam giác, ba cuộn dây của động cơ theo tam giác. C. Ba cuộn dây của máy phát theo hình sao, ba cuộn dây của động cơ theo hình sao. D. Ba cuộn dây của máy phát theo hình sao, ba cuộn dây của động cơ theo hình tam giác. 5.89. Phát biểu nào sau đây là đúng? Ngời ta có thể tạo ra từ trờng quay bằng cách cho A. nam châm vĩnh cửu hình chữ U quay đều quanh trục đối xứng của nó. B. dßng ®iÖn xoay chiÒu ch¹y qua nam ch©m ®iÖn. C. dòng điện xoay chiều một pha chạy qua ba cuộn dây của stato của động cơ không đồng bộ ba pha. D. dßng ®iÖn mét chiÒu ch¹y qua nam ch©m ®iÖn. 5.90. Phát biểu nào sau đây là đúng? Ngời ta có thể tạo ra từ trờng quay bằng cách cho dòng điện: A. xoay chiÒu ch¹y qua nam ch©m ®iÖn. B. mét chiÒu ch¹y qua nam ch©m ®iÖn. C. dòng điện xoay chiều một pha chạy qua ba cuộn dây của stato của động cơ không đồng bộ ba pha. D. dòng điện xoay chiều ba pha chạy qua ba cuộn dây của stato của động cơ không đồng bộ ba pha. 5.91. Phát biểu nào sau đây là không đúng? Cảm ứng từ do cả ba cuộn dây gây ra tại tâm stato của động cơ không đồng bộ ba pha, khi có dòng điện xoay chiều ba pha đi vào động cơ có: A. độ lớn không đổi. B. phơng không đổi. C. hớng quay đều..

(46) D. tÇn sè quay b»ng tÇn sè dßng ®iÖn. 5.92. Gọi B0 là cảm ứng từ cực đại của một trong ba cuộn dây ở động cơ không đồng bộ ba pha khi có dòng điện vào động cơ. Cảm ứng từ do cả ba cuộn dây gây ra tại tâm stato có giá trị A. B = 0. B. B = B0. C. B = 1,5B0. D. B = 3B0. 5.93. Stato của một động cơ không đồng bộ ba pha gồm 6 cuộn dây, cho dòng điện xoay chiều ba pha tần số 50Hz vào động cơ. Từ trờng tại tâm của stato quay với tốc độ bằng bao nhiêu? A. 3000vßng/min. B. 1500vßng/min. C. 1000vßng/min. D. 500vßng/min. 5.94. Stato của một động cơ không đồng bộ ba pha gồm 9 cuộn dây, cho dòng điện xoay chiều ba pha tần số 50Hz vào động cơ. Rôto lồng sóc của động cơ có thể quay với tốc độ nào sau đây? A. 3000vßng/min. B. 1500vßng/min. C. 1000vßng/min. D. 900 vßng/min. 5.95. Phát biểu nào sau đây là đúng? Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ ba pha dựa trên hiện tợng: A. c¶m øng ®iÖn tõ. B. tù c¶m. C. c¶m øng ®iÖn tõ vµ lùc tõ t¸c dông lªn dßng ®iÖn. D. tù c¶m vµ lùc tõ t¸c dông lªn dßng ®iÖn. 5.96. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Dßng ®iÖn xoay chiÒu mét pha chØ cã thÓ do m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu mét pha t¹o ra. B. Suất điện động của máy phát điện xoay chiều tỉ lệ với số vòng quay trong một phút của rô to. C. Dßng ®iÖn do m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu t¹o ra lu«n cã tÇn sè b»ng tÇn sè quay cña r« to. D. ChØ cã dßng ®iÖn xoay chiÒu ba pha míi t¹o ra tõ trêng quay. 5.97. ThiÕt bÞ nµo sau ®©y cã tÝnh thuËn nghÞch? A. Động cơ không đồng bộ ba pha. B. Động cơ không đồng bộ một pha. C. M¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu mét pha. D. M¸y ph¸t ®iÖn mét chiÒu. Chủ đề 7: Máy biến áp. Truyền tải điện. 5.98. C©u nµo sau ®©y lµ §óng khi nãi vÒ m¸y biÕn thÕ? A. Máy biến áp chỉ cho phép biến đổi hiệu điện thế xoay chiều. B. Các cuộn dây máy biến áp đều đợc cuốn trên lõi sắt. C. Dòng điện chạy trên các cuộn dây sơ cấp và thứ cấp khác nhau về cờng độ và tần số. D. Suất điện động trong các cuộn dây của máy biến áp đều là suất điện động cảm ứng. 5.99. Chän c©u §óng. Mét m¸y biÕn ¸p cã cuén thø cÊp m¾c víi ®iÖn trë thuÇn, cuén s¬ cÊp nèi víi nguån ®iÖn xoay chiều. Điện trở các cuộn dây và hao phí điện năng ở máy không đáng kể. Nếu tăng trị số điện trở mắc với cuộn thứ cấp lên hai lÇn th×: A. Cờng độ hiệu dụng của dòng điện chạy trong cuộn thứ cấp giảm hai lần, trong cuộn sơ cấp không đổi. B. hiệu điện thế ở hai đầu cuộn sơ cấp và thứ cấp đều tăng lên hai lần. C. suất điện động cảm ứng trong cuộn dây thứ cấp tăng lên hai lần, trong cuộn sơ cấp không đổi. D. công suất tiêu thụ ở mạch sơ cấp và thứ cấp đều giảm hai lần. 5.100. Chän c©u Sai. Trong qu¸ tr×nh t¶i ®iÖn n¨ng ®i xa, c«ng suÊt hao phÝ: A. tØ lÖ víi thêi gian truyÒn t¶i. B. tỉ lệ với chiều dài đờng dây tải điện. C. tØ lÖ nghÞch víi b×nh ph¬ng hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu d©y ë tr¹m ph¸t ®iÖn. D. tØ lÖ víi b×nh ph¬ng c«ng suÊt truyÒn ®i. 5.101. BiÖn ph¸p nµo sau ®©y kh«ng gãp phÇn t¨ng hiÖu suÊt cña m¸y biÕn thÕ? A. Dïng d©y dÉn cã ®iÖn trë suÊt nhá lµm d©y cuèn biÕn thÕ. B. Dïng lâi s¾t cã ®iÖn trë suÊt nhá. C. Dïng lâi s¾t gåm nhiÒu l¸ máng ghÐp c¸ch ®iÖn víi nhau. D. Đặt các lá thép song song với mặt phẳng chứa các đờng sức từ. 5.102. Nhận xét nào sau đây về máy biến thế là không đúng? A. M¸y biÕn thÕ cã thÓ t¨ng hiÖu ®iÖn thÕ. B. M¸y biÕn thÕ cã thÓ gi¶m hiÖu ®iÖn thÕ. C. Máy biến thế có thể thay đổi tần số dòng điện xoay chiều. D. Máy biến thế có tác dụng biến đổi cờng độ dòng điện. 5.103. Hiện nay ngời ta thờng dùng cách nào sau đây để làm giảm hao phí điện năng trong quá trình truyền tải đi xa? A. Tăng tiết diện dây dẫn dùng để truyền tải. B. X©y dùng nhµ m¸y ®iÖn gÇn n¬i tiªu thô. C. Dïng d©y dÉn b»ng vËt liÖu siªu dÉn. D. T¨ng hiÖu ®iÖn thÕ tríc khi truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng ®i xa. 5.104. Ph¬ng ph¸p lµm gi¶m hao phÝ ®iÖn n¨ng trong m¸y biÕn thÕ lµ A. để máy biến thế ở nơi khô thoáng. B. lõi của máy biến thế đợc cấu tạo bằng một khối thép đặc. C. lõi của máy biến thế đợc cấu tạo bởi các lá thép mỏng ghép cách điện với nhau. D. Tăng độ cách điện trong máy biến thế. 5.105. BiÖn ph¸p nµo sau ®©y kh«ng lµm t¨ng hiÖu suÊt cña m¸y biÕn thÕ? A. Dïng lâi s¾t cã ®iÖn trë suÊt nhá. B. Dïng d©y cã ®iÖn trë suÊt nhá lµm d©y quÊn biÕn thÕ. C. Dïng lâi s¾t gåm nhiÒu l¸ thÐp máng ghÐp c¸ch ®iÖn víi nhau. D. Đặt các lá sắt song song với mặt phẳng chứa các đờng sức. 5.106. Mét m¸y biÕn thÕ cã sè vßng cuén s¬ cÊp vµ thø cÊp lÇn lît lµ 2200 vßng vµ 120 vßng. M¾c cuén s¬ cÊp víi mạng điện xoay chiều 220V – 50Hz, khi đó hiệu điện thế hiệu dụng giữa hai đầu cuộn thứ cấp để hở là A. 24V. B. 17V. C. 12V. D. 8,5V. 5.107. Mét m¸y biÕn thÕ cã sè vßng cuén s¬ cÊp lµ 2200 vßng. M¾c cuén s¬ cÊp víi m¹ng ®iÖn xoay chiÒu 220V – 50Hz, khi đó hiệu điện thế hiệu dụng giữa hai đầu cuộn thứ cấp để hở là 6V. Số vòng của cuộn thứ cấp là A. 85 vßng. B. 60 vßng. C. 42 vßng. D. 30 vßng. 5.108. Một máy biến thế có số vòng cuộn sơ cấp là 3000 vòng, cuộn thứ cấp 500 vòng, đợc mắc vào mạng điện xoay chiều tần số 50Hz, khi đó cờng độ dòng điện qua cuộn thứ cấp là 12A. Cờng độ dòng điện qua cuộn sơ cấp là A. 1,41 a. B. 2,00 a . C. 2,83 a. D. 72,0 a..

(47) 5.109. Điện năng ở một trạm phát điện đợc truyền đi dới hiệu điện thế 2kV và công suất 200kW. Hiệu số chỉ của các công tơ điện ở trạm phát và ở nơi thu sau mỗi ngày đêm chênh lệch nhau thêm 480kWh. Công suất điện hao phí trên đ ờng d©y t¶i ®iÖn lµ A. P = 20kW. B. P = 40kW. C. P = 83kW. D. P = 100kW. 5.110. Điện năng ở một trạm phát điện đợc truyền đi dới hiệu điện thế 2kV và công suất 200kW. Hiệu số chỉ của các công tơ điện ở trạm phát và ở nơi thu sau mỗi ngày đêm chênh lệch nhau thêm 480kWh. Hiệu suất của quá trình truyền tải ®iÖn lµ A. H = 95%. B. H = 90%. C. H = 85%. D. H = 80%. 5.111. Điện năng ở một trạm phát điện đợc truyền đi dới hiệu điện thế 2kV, hiệu suất trong quá trình truyền tải là H = 80%. Muốn hiệu suất trong quá trình truyền tải tăng đến 95% thì ta phải A. tăng hiệu điện thế lên đến 4kV. B. tăng hiệu điện thế lên đến 8kV. C. gi¶m hiÖu ®iÖn thÕ xuèng cßn 1kV. D. gi¶m hiÖu ®iÖn thÕ xuèng cßn 0,5kV. * C¸c c©u hái vµ bµi tËp tæng hîp kiÕn thøc 5.112. Trong các câu sau, câu nào đúng, câu nào sai: A. Dòng điện có cờng độ biến đổi tuần hoàn theo thời gian là dòng điện xoay chiều. Sai B. Dßng ®iÖn vµ hiÖu ®iÖn thÕ ë hai ®Çu m¹ch xoay chiÒu lu«n lÖch pha nhau. Sai C. Không thể dùng dòng điện xoay chiều để mạ điện. Đúng D. Cờng độ hiệu dụng của dòng điện xoay chiều bằng một nửa giá trị hiệu dụng của nó. Sai E. C«ng suÊt tøc thêi cña dßng ®iÖn xoay chiÒu biÕn thiªu kh¸c tÇn sè víi dßng ®iÖn. §óng 5.113. Một đèn nêon đặt dới hiệu điện thế xoay chiều có giá trị hiệu dụng 220V và tần số 50Hz. Biết đèn sáng khi hiệu điện thế giữa hai cực không nhỏ hơn 155V. Trong một giây đèn sáng lên và tắt đi bao nhiêu lần? A. 50 lÇn. B. 100 lÇn. C. 150 lÇn. D. 200 lÇn. 5.114. Một đèn nêon đặt dới hiệu điện thế xoay chiều có giá trị hiệu dụng 220V và tần số 50Hz. Biết đèn sáng khi hiệu điện thế giữa hai cực không nhỏ hơn 155V. Tỉ số giữa thời gian đèn sáng và thời gian đèn tắt trong một chu kỳ là bao nhiªu? A. 0,5 lÇn. B. 1 lÇn. C. 2 lÇn. D. 3 lÇn 5.115. Cho ®o¹n m¹ch xoay chiÒu gåm cuén d©y cã ®iÖn trë thuÇn R = 100Ω, hÖ sè tù c¶m. 1 L= ( H ) m¾c nèi tiÕp π. −4. víi tô ®iÖn. C=. 10 ( F) . §Æt vµo hai ®Çu ®o¹n m¹ch mét hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu cã d¹ng u = 200sin(100 πt)V. BiÓu 2π. thøc hiÖu ®iÖn thÕ tøc thêi gi÷a hai ®Çu cuén d©y lµ A. ud = 200sin(100πt + C. ud = 200sin(100πt -. π )V. 2 π )V. 4. B. ud = 200sin(100πt +. π )V. 4. D. ud = 200sin(100πt)V.. 5.116. §o¹n m¹ch xoay chiÒu gåm tô ®iÖn cã ®iÖn dung. C=. 10− 4 ( F) π. m¾c nèi tiÕp víi ®iÖn trë thuÇn cã gi¸ trÞ. thay đổi. Đặt vào hai đầu đoạn mạch một hiệu điện thế xoay chiều có dạng u = 200sin(100πt)V. Khi công suất tiêu thụ trong mạch đạt giá trị cực đại thì điện trở phải có giá trị là A. R = 50Ω. B. R = 100Ω. C. R = 150 Ω. D. R = 200Ω. §¸p ¸n ch¬ng 5 5.1 Chän B. 5.22. Chän B. 5.39. Chän D. 5.60. Chän A. 5.81. Chän B. 5.2 Chän A. 5.23. Chän C. 5.40. Chän D. 5.61. Chän D. 5.82. Chän C. 5.102. Chän C. 5.3. Chän B. 5.24. Chän A. 5.41. Chän C. 5.62. Chän C. 5.83. Chän C. 5.103. Chän D. 5.4 Chän C. 5.25. Chän D. 5.42. Chän C. 5.63. Chän B. 5.81. Chän D. 5.104 Chän C. 5.5 Chän C. 5.26. Chän B. 5.43. Chän C. 5.64. Chän B. 5.85. Chän D. 5.105 Chän A. 5.6. Chän A. 5.27. Chän B. 5.44. Chän C. 5.65. Chän C. 5.86. Chän C. 5.106. Chän C. 5.7. Chän D. 5.28. Chän B. 5.45. Chän D. 5.66. Chän A. 5.87. Chän B. 5.107. Chän B. 5.8. Chän D. 5.29. 1- c; 2- a; 5.46. Chän D. 5.67. Chän D. 5.88. Chän A. 5.108. Chän B. 5.9. Chän D. 3 - b; 4 -c; 5 - b 5.47. Chän A. 5.68. Chän A. 5.89. Chän A. 5.109. Chän A. 5.10. Chän D. 5.30. 1- c; 5.48. Chän C. 5.69. Chän C. 5.90. Chän D. 5.110 Chän B. 5.11. Chän B. 2 - e; 3 - b; 4-d. 5.49. Chän B. 5.70. Chän B. 5.91. Chän B. 5.111. Chän A. 5.12. Chän D. 5.31. Chän A. 5.50. Chän D. 5.71. Chän D. 5.92. Chän C. 5.112. A(sai), 5.13. Chän B. 5.32. Chän D. 5.51. Chän C. 5.72. Chän A. 5.93. Chọn B. B(sai), C(đúng), 5.14. Chän C. 5.33. A(sai), 5.52. Chän C. 5.73. Chän C. 5.94. Chän D. D(sai), 5.15. Chọn B. B(sai), c(đúng), 5.53. Chän C. 5.74. Chän B. 5.95. Chän C. E(óung). 5.16. Chọn C. D(đúng), E(sai) 5.54. Chän B. 5.75. Chän C. 5.96. Chän B. 5.113. Chän B. 5.17. Chän A. 5.34. Chän B. 5.55. Chän C. 5.76. Chän B. 5.97. Chän D. 5.114. Chän C. 5.18. Chän C. 5.35. Chän C. 5.56. Chän A. 5.77. Chän C. 5.98. Chän B. 5.115. Chän A. 5.19. Chän A. 5.36. Chän D. 5.57. Chän C. 5.78. Chän D. 5.99. Chän D. 5.116. Chän B. 5.20. Chän D. 5.37. Chän B. 5.58. Chän D 5.79. Chän D. 5.100. Chän A. 5.21. Chän B. 5.38. Chän A. 5.59. Chän B. 5.80. Chän A. 5.101. Chän A. Híng dÉn gi¶i vµ tr¶ lêi ch¬ng 5 5.1. Chän B. Hớng dẫn: Dòng điện xoay chiều biển đổi điều hoà theo thời gian. 5.2 Chän A. Hớng dẫn: Khái niện cờng độ hiệu dụng của dòng điện xoay chiều đợc xây dựng dựa trên tác dụng nhiệt của dòng ®iÖn. 5.3.. Chän B..

(48) Híng dÉn: §iÖn lîng chuyÓn qua mét tiÕt diÖn th¼ng d©y dÉn trong mét chu kú b»ng kh«ng. 5.4. Chän C. Hớng dẫn: So sánh biểu thức cờng độ dòng điện xoay chiều i = I0cos(ωt + φ) với biểu thức i = 2 √ 2 cos100πt(A), ta cã I0 = 2 √ 2 A cờng độ dòng điện hiệu dụng trong mạch là I = I0/ √ 2 = 2A. 5.5. Chän C. Híng dÉn: So s¸nh biÓu thøc hiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu u = U0cosωt víi biÓu thøc u = 141cos100πt(V), ta cã U0 = 141V = 100 √ 2 V hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch lµ U = U0/ √ 2 = 100V. 5.6. Chän D. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 5.4. 5.7. Chän B. Hớng dẫn: Định nghĩa về cờng độ dòng điện hiệu dụng nh sau: Cờng độ dòng điện hiệu dụng của dòng điện xoay chiều là cờng độ dòng điện một chiều không đổi khi cho chúng lần lợt đi qua cùng một điện trở trong cùng một khoảng thời gian thì chúng toả ra những nhiệt lợng bằng nhau. Vậy khái niệm cờng độ dòng điện hiệu dụng đợc xây dựng dựa vào t¸c dông nhiÖt cña dßng ®iÖn. 5.8. Chän D. Híng dÉn: Cho dßng ®iÖn mét chiÒu vµ dßng ®iÖn xoay chiÒu lÇn lît ®i qua cïng mét ®iÖn trë th× chóng to¶ ra nhiÖt lợng nh nhau là không đúng, vì cha đề cập tới độ lớn của cờng độ dòng điện. Nếu muốn chúng toả ra cùng một nhiệt lợng thì cờng độ dòng điện một chiều phải có giá trị bằng giá trị hiệu dụng của dòng điện xoay chiều. 5.9. Chän D. Híng dÉn: HiÖu ®iÖn thÕ xoay chiÒu 220V - 50Hz cã nghÜa lµ hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông b»ng 220V, tÇn sè dßng ®iÖn xoay chiÒu b»ng 50Hz. 5.10. Chän D. Hớng dẫn: Nhiệt lợng toả ra trên điện trở đợc tính theo công thức Q = RI 2t =. 1 2 RI t . Chú ý đổi đơn vị t = 30min 2 0. = 1800s. Q = 900kJ = 900000J. 5.11. Chän B. Hớng dẫn: Hiệu điện thế 119V – 50Hz có giá trị cực đại U 0 = 119 √ 2 V = 168V, hiệu điện thế cần thiết để đèn sáng là 84V = 168/2(V). Dựa vào mối quan hệ giữa chuyển động tròn đều và dao động điều hoà ta có thời gian đèn sáng trong một chu kỳ là 0,0133s. 5.12. Chän D.. 2 π /3 s = 100 π. u(V) 168. Híng dÉn: Dung kh¸ng. ZC =. 1 T = Cω 2 πC. C=. S 9 4 π . 9 . 10 d. 5.13. Chän B. Híng dÉn: V× ®iÖn dung. 1 4 π . 9 .109 d ZC = = ωC ωS. Híng dÉn: C¶m kh¸ng 5.15. Chän B.. I=. Z L=ωL=. U ; ZL. nªn tØ lÖ víi chu kú T.. I=. 2 πL T. 84 ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌π/6 ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌Δ. nªn dung kh¸ng cña tô ®iÖn ‌‌‌‌‌‌ ‌‌‌‌‌-‌168. cã gi¸ trÞ t¨ng khi d t¨ng.. 5.14. Chän C.. Híng dÉn: V×. Δt=2 .. nªn tØ lÖ nghÞch víi T.. U ZC. 5.16. Chän C. Híng dÉn: Dßng ®iÖn xoay chiÒu trong ®o¹n m¹ch chØ chøa cuén c¶m trÔ pha h¬n hiÖu ®iÖn thÕ mét gãc π/2. 5.17. Chän A. Híng dÉn: Dßng ®iÖn xoay chiÒu trong ®o¹n m¹ch chØ chøa tô ®iÖn sím pha h¬n hiÖu ®iÖn thÕ mét gãc π/2. 5.18. Chän C. Hớng dẫn: Dung kháng của tụ điện đợc tính theo công thức. ZC =. 1 1 . = ωC 2 π fC. 5.19. Chän A. Hớng dẫn: Cảm kháng của cuộn cảm đợc tính theo công thức Z L=ωL=2 π fL . 5.20. Chän D. Híng dÉn: Xem híng dÉn 5.16. 5.21. Chän B. Híng dÉn: Xem híng dÉn 5.17. 5.22. Chän B. Hớng dẫn: Trong đoạn mạch chỉ chứa tụ điện, dòng điện biến thiên sớm pha π/2 so với hiệu điện thế. Do đó phát biểu: “Trong đoạn mạch chỉ chứa tụ điện, dòng điện biến thiên chậm pha π/2 so với hiệu điện thế”, là không đúng. 5.23. Chän C..

(49) Hớng dẫn: Dung kháng của tụ điện đợc tính theo công thức. ZC =. 1 1 . = ωC 2 π fC. 5.24. Chän A. Hớng dẫn: Cảm kháng của cuộn cảm đợc tính theo công thức Z L=ωL=2 π fL . Cờng độ dòng điện trong mạch I = U/ZL = 2,2A. 5.25. Chän D. Hớng dẫn: Từ biểu thức u = 141cos(100πt)V, suy ra ω = 100π (rad/s). Dung kháng của tụ điện đợc tính theo công thøc. ZC =. 1 1 . = ωC 2 π fC. 5.26. Chän B. Hớng dẫn: Từ biểu thức u = 141cos(100πt)V, suy ra ω = 100π (rad/s). Cảm kháng của cuộn cảm đợc tính theo công thøc Z L=ωL=2 π fL . 5.27. Chän B. Híng dÉn: Tõ biÓu thøc u = 141cos(100πt)V, suy ra hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông U = 100V vµ tÇn sè gãc ω = 100π (rad/s). Dung kháng của tụ điện đợc tính theo công thức. ZC =. 1 1 . Cờng độ dòng điện trong mạch I = U/Zc. = ωC 2 π fC. 5.28. Chän B. Híng dÉn: : Tõ biÓu thøc u = 141cos(100πt)V, suy ra hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông U = 100V vµ tÇn sè gãc ω = 100π (rad/s). Cảm kháng của cuộn cảm đợc tính theo công thức Z L=ωL=2 π fL . Cờng độ dòng điện trong mạch I = U/ZL. 5.29. Chän: 1 - c; 2 - a; 3 - b; 4 - c; 5 - b Hớng dẫn: Vẽ đồ thị i và u từ đó tìm ra giá trị của i khi biết u. 5.30. Chän: 1 - c; 2 - e; 3 - b; 4 - d. Hớng dẫn: Dựa vào tính chất mạch điện ta tìm độ lệch pha. 5.31. Chän A. 1 2 ¿ Cω ¿ phụ thuộc vào tần số , do đó cũng phụ thuộc vào chu kỳ dòng điện. R2 +¿ √¿ U I= ¿. Lω − Híng dÉn:. 5.32. Chän D. Híng dÉn: Theo gi¶ thiÕt. 1 < Lω . Cω. NÕu ta gi¶m tÇn sè  th× ZC t¨ng, cßn ZL gi¶m cho tíi khi ZL = ZC th× x¶y ra céng hëng. 5.33. A: sai; B: sai; C: đúng; D: đúng; E: sai. 5.34. Chän B. Hớng dẫn: R đáng kể   + /2, không chắc có cộng hởng điện. 5.35. Chän C. Híng dÉn: Dßng ®iÖn xoay chiÒu trong ®o¹n m¹ch chØ chøa tô ®iÖn sím pha h¬n hiÖu ®iÖn thÕ mét gãc π/2. 5.36. Chän D. Híng dÉn: i trÔ pha so víi u, m¹ch cã tÝnh c¶m kh¸ng nªn m¾c víi cuén c¶m vµ R. 5.37. Chän B. Hớng dẫn: Các đáp án A, C, D có thể xảy ra nh B luôn đúng. 5.38. Chän A. Hớng dẫn: hiệu điện thế trên cuộn dâu cha chắc giữ không đổi mà thay đổi. 5.39.. Chän D. Hớng dẫn: Độ lệch pha giữa cờng độ dòng điện và hiệu điện thế đợc tính theo công thức. tan ϕ=. Z L − ZC R. tøc lµ. φ phô thuéc vµo R, L, C (b¶n chÊt cña m¹ch ®iÖn). 5.40. Chän D. Hớng dẫn: Trong mạch điện xoay chiều không phân nhánh khi điện dung của tụ điện thay đổi và thoả mãn điều kiện. ω=. 1 √ LC. thì trong mạch xảy ra hiện tợng cộng hởng điện. Khi đó cờng độ dao động cùng pha với hiệu điện thế giữa. hai đầu đoạn mạch, cờng độ dòng điện hiệu dụng trong mạch đạt cực đại và công suất tiêu thụ trung bình trong mạch đạt cực đại. Hiệu điện thế hiệu dụng giữa hai đầu cuộn cảm đạt cực đại, hiệu điện thế hiệu dụng giữa hai đầu tụ điện và cuộn cảm bằng nhau, tổng trở của mạch đạt giá trị nhỏ nhất, và hiệu điện thế hiệu dụng giữa hai đầu điện trở đạt cực đại. 5.41. Chän C. Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 5.40. 5.42. Chän C. Híng dÉn: Khi m¹ch ®iÖn x¶y ra hiÖn tîng céng hëng ®iÖn th× Imax, t¨ng dÇn tÇn sè dßng ®iÖn xoay chiÒu th× cêng độ dòng điện giảm, dung kháng của tụ. ZC =. 1 1 = ωC 2 π fC. còng gi¶m → hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai b¶n cùc tô. điện là UC = I.ZC cũng giảm. Vậy khẳng định: “Hiệu điện thế hiệu dụng trên tụ điện tăng” là sai. 5.43. Chän C..

(50) 2. Z L − ZC¿ ¿ 2 R +¿ Híng dÉn: Dùa vµo c«ng thøc: √¿ U U R= ¿. ta suy ra trong m¹ch ®iÖn xoay chiÒu kh«ng ph©n nh¸nh bao giê hiÖu. ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®iÖn trë nhá h¬n hoÆc b»ng hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch. 5.44. Chän C.. Z L − Z C ¿2 Híng dÉn: C«ng tøc tÝnh tæng trë cña ®o¹n m¹ch RLC m¾c nèi tiÕp lµ . R 2+¿ Z=√ ¿ 5.45. Chän D. Hớng dẫn: Giá trị cực đại của hiệu điện thế là U0 = U √ 2 = 12 √ 2 V. Pha ban đầu của dòng điện bằng 0 mà hiệu điện thế sớm pha hơn dòng điện một góc π/3 do đó pha ban đầu của hiệu ®iÖn thÕ lµ φ = π/3. 5.46. Chän D. Hớng dẫn: Trong mọi trờng hợp dòng điện xoay chiều qua điện trở thuần đều biến thiên điều hoà cùng pha với hiệu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®iÖn trë. 5.47. Chän A. 2. Z L− ZC¿ Híng dÉn: C«ng tøc tÝnh tæng trë cña ®o¹n m¹ch RLC m¾c nèi tiÕp lµ R 2+¿ Z=√ ¿. = 50Ω.. 5.48. Chän C. Híng dÉn: Tõ biÓu thøc u = 200cos100πt(V) suy ra U = 141V, ω = 100πrad/s vËn dông c¸c c«ng thøc tÝnh c¶m kh¸ng. Z L=ωL=2 π fL , c«ng thøc tÝnh dung kh¸ng. 1 1 , c«ng thøc tÝnh tæng trë ZC = = ωC 2 π fC. Z L − Z C ¿2 vµ R 2+¿ Z=√ ¿. biểu thức định luật Ôm I = U/Z, ta tính đợc I = 1A. 5.49. Chän B. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 5.48. 5.50. Chän D. Híng dÉn: Dung kh¸ng cña mét m¹ch RLC m¾c nèi tiÕp ®ang cã gi¸ trÞ nhá h¬n c¶m kh¸ng tøc lµ Z C < ZL. Ta gi¶m tần số dòng điện xoay chiều thì ZC tăng, ZL giảm đến khi ZC = ZL thì xảy ra hiện tợng cộng hởng điện trong mạch 5.51. Chän C. Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc. tan ϕ=. Z L − ZC π , khi đó hiệu số giữa cảm kháng và dung kháng bằng =tan R 4. ®iÖn trë thuÇn cña m¹ch. 5.52. Chän C. Híng dÇn: NÔu cã sù chªnh lÖch gi÷a u vµ i th× P = IUcos < UI. 5.53. Chän C. Híng dÇn: §é lÖch pha gi÷a dßng ®iÖn vµ hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu tô ®iÖn lu«n lµ /2. C«ng suÊt dßng ®iÖn kh«ng phụ thuộc vào đại lợng này. 5.54. Chän B. Híng dÇn: NÕu R = 0 th× cos = 0. 5.55. Chän C. Hớng dẫn: U = U/Z. thay vào ta thấy C đúng. 5.56. Chän A. Híng dÉn: c«ng thøc chØ ¸p dông cho m¹ch xoay chiÒu kh«ng ph©n nh¸nh. 5.57. Chän C. Hớng dẫn: Công suất toả nhiệt trung bình của dòng điện xoay chiều đợc tính theo công thức P = U.I.cosφ. 5.58. Chän D. Hớng dẫn: Công suất của dòng điện xoay chiều đợc tính theo công thức P = U.I.cosφ. Suy ra công suất của dòng điện xoay chiều phụ thuộc vào cờng độ dòng điện hiệu dụng I trong mạch, hiệu điện thế hiệu dụng U giữa hai đầu đoạn mạch, bản chất của mạch điện và tần số dòng điện trong mạch (đực trng bởi độ lệch pha φ. 5.59. Chän B. Hớng dẫn: Đại lợng k = cosφ đợc gọi là hệ số công suất của mạch điện xoay chiều. 5.60. Chän A. Híng dÉn: HÖ sè c«ng suÊt k = cosφ. C¸c m¹ch: + §iÖn trë thuÇn R1 nèi tiÕp víi ®iÖn trë thuÇn R2 cã φ =0. + §iÖn trë thuÇn R nèi tiÕp víi cuén c¶m L cã 0 < φ <π/2. + §iÖn trë thuÇn R nèi tiÕp víi tô ®iÖn C cã - π/2 < φ <0. + Cuén c¶m L nèi tiÕp víi tô ®iÖn C cã φ = π/2 hoÆc φ = - π/2. 5.61. Chän D. Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 5.60. 5.62. Chän C..

(51) Híng dÉn: M¹ch ®iÖn xoay chiÒu RLC m¾c nèi tiÕp ®ang cã tÝnh c¶m kh¸ng, khi t¨ng tÇn sè cña dßng ®iÖn xoay. tan ϕ=. chiÒu th× c¶m kh¸ng t¨ng, dung kh¸ng gi¶m, ¸p dông c«ng thøc. Z L − ZC R. → φ t¨ng → hÖ sè c«ng suÊt cña. m¹ch gi¶m. 5.63. Chän B. Híng dÉn: M¹ch ®iÖn xoay chiÒu RLC m¾c nèi tiÕp ®ang cã tÝnh dung kh¸ng, khi t¨ng tÇn sè cña dßng ®iÖn xoay chiÒu th× c¶m kh¸ng t¨ng, dung kh¸ng gi¶m, ¸p dông c«ng thøc c«ng suÊt cña m¹ch t¨ng. 5.64. Chän B. Híng dÉn: Dung kh¸ng cña tô ®iÖn lµ. ZC =. tan ϕ=. 1 1 = ωC 2 π fC. Z L − ZC R. < 0 → φ < 0 → (- φ) gi¶m → hÖ sè. = 600Ω, tæng trë cña m¹ch lµ. Z =√ R 2+ Z C = 2. 671Ω, hÖ sè c«ng suÊt cña m¹ch lµ cosφ = R/Z = 0,4469. 5.65. Chän C. Hớng dẫn: Xem hớng dẫn câu 3.64.; cờng độ dòng điện hiệu dụng trong mạch là I = U/Z = 0,328A. Điện năng tiêu thô trong 1 phót lµ: A = P.t = UItcosφ = 220.0,328.60. 0,4469 = 1933J. Cã thÓ tÝnh theo c¸ch kh¸c: §iÖn n¨ng tiªu thô trªn ®o¹n m¹ch chÝnh b»ng nhiÖt lîng to¶ ra trªn ®iÖn trë R vµ cã gi¸ trÞ b»ng Q = RI2t. 5.66. Chän A. Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc tÝnh c«ng suÊt P = kUI (k lµ hÖ sè c«ng suÊt), ta suy ra. k=. P = 0,15. UI. 5.67. Chän D. Hớng dẫn: Suất điện động của máy tỉ lệ với tốc độ quay của rôto. 5.68. Chän A. Hớng dẫn: Biên độ của suất điện động tỉ lệ với số cặp cực p của nam châm: e = 2fN0 = 2npN0. 5.69. Chän C. Hớng dẫn: Nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều một pha và ba pha đều dựa trên hiện tợng cảm ứng ®iÖn tõ. 5.70. Chän B. Hớng dẫn: Nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều một pha dựa vào hiện t ợng cảm ứng điện từ: Cho từ th«ng qua mét khung d©y dÉn biÕn thiªn th× trong khung d©y xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. 5.71. Chän D. Híng dÉn: HiÖn nay víi c¸c m¸y ph¸t ®iÖn c«ng suÊt lín ngêi ta thêng t¹o ra dßng ®iÖn xoay chiÒu mét pha b»ng cách cho cuộn dây đứng yên, nam châm vĩnh cửu chuyển động quay trong lòng stato có cuốn các cuộn dây. Các máy phát điện có công suất lớn thì dòng điện đi qua cuộn dây của phần ứng phải lớn, không thể dùng bộ góp điện để lấy điện ra sử dông. 5.72. Chän A. Híng dÉn: - Tần số của suất điện động phụ thuộc vào tốc độ quay của rôto phần cảm, và số cặp cực từ của phần cảm. - Biên độ của suất điện động E0 = NBSω phụ thuộc vào phần ứng. - Cơ năng cung cấp cho máy một phàn biến đổi thành điện năng, một phần biến đổi thành nhiệt năng. - Dßng ®iÖn c¶m øng chØ xuÊt hiÖn ë c¸c cuén d©y thuéc phÇn øng. 5.73. Chän C. Hớng dẫn: Tần số của suất điện động cảm ứng do máy phát điện xoay chiều tạo ra đợc tính theo công thức. f=. np 60. trong đó p là số cặp cực từ, n là số vòng rôto quay trong 1 phút.. 5.74. Chän B. Hớng dẫn: Suất điện động cực đại giữa hai đầu cuộn dây phần ứng là E 0 = N.B.S.ω = N.Ф0.ω = N.Ф0.2πf với Ф0 là từ thông cực đại qua một vòng dây của cuộn dây trong phần ứng. Ф0 = 2mWb = 2.10-3Wb. 5.75. Chän C. Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 6.74. 5.76. Chän B. Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 5.74. vµ 6.75. 5.77. Chän B. Hớng dẫn: suất điện động tỉ lệ với số vòng dây. 5.78. Chän D. Hớng dẫn: Theo định nghĩa về dòng điện xoay chiều ba pha: “Dòng điện xoay chiều ba pha là hệ thống ba dòng điện xoay chiều một pha gây ra bởi ba suất điện động có cùng tần số, cùng biên độ, lệch pha nhau 120 0”. 5.79. Chän C. Híng dÉn: Trong c¸ch m¾c h×nh sao hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai d©y pha b»ng √ 3 lÇn hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu mét pha. 5.80. Chän A. Híng dÉn: Trong c¸ch m¾c h×nh tam gi¸c dßng ®iÖn trong mçi d©y pha b»ng √ 3 lÇn dßng ®iÖn trong mçi pha. 5.81. Chän B. Hớng dẫn: Với cách mắc hình tam giác chỉ dùng có 3 dây dẫn, đó cũng là số dây dẫn cần dùng là ít nhất. 5.82.. Chän C. Híng dÉn: Trong c¸ch m¾c h×nh sao cã Ud = √ 3 Up = 220 √ 3 = 381V. 5.83. Chän C. Híng dÉn: Trong c¸ch m¾c h×nh tam gi¸c cã Id = √ 3 Ip = 10 √ 3 = 17,3A. 5.84. Chän D..

(52) Híng dÉn: Ba cuén d©y cña m¸y ph¸t theo h×nh sao th× hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai d©y pha lµ U d = √ 3 Up = 127 √ 3 = 220V. Ba cuộn dây của động cơ theo hình tam giác thì hiệu điện thế hiệu dụng đặt vào mỗi cuộn dây của động cơ là 220V, động cơ hoạt động bình thờng. 5.85. Chän D. Hớng dẫn: Vận tốc góc của động cơ không đồng bộ ba pha tăng khi vật tốc của tè trờng quay tăng, giảm khi momen c¶n t¨ng, nªn phô thuéc vµo c¶ hai yÕu tè nµy. 5.86. Chän C. Hớng dẫn: Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ ba pha là dựa trên hiện tợng cảm ứng điện từ và tác dông cña tõ trêng quay. 5.87. Chän B. Hớng dẫn: So với động cơ điện một chiều, động cơ không đồng bộ ba pha có hiệu suất cao hơn. 5.88. Chän A. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 5.84 5.89. Chän A. Híng dÉn: Ngêi ta cã thÓ t¹o ra tõ trêng quay b»ng hai c¸ch: Cách 1: Cho nam châm vĩnh cửu hình chữ U quay đều quanh trục đối xứng của nó. Cách 2: Cho dòng điện xoay chiều ba pha chạy qua ba cuộn dây trong stato của động cơ không đồng bộ ba pha. 5.90. Chän D. Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 5.72. 5.91. Chän B. Hớng dẫn: Cảm ứng từ do cả ba cuộn dây gây ra tại tâm stato của động cơ không đồng bộ ba pha khi có dòng điện xoay chiều ba pha đi vào động cơ có độ lớn không đổi, hớng quay đều với tần số quay bằng tần số dòng điện. 5.92. Chän C. Hớng dẫn: Tổng hợp ba véctơ cảm ứng từ do ba cuộn dây trong Stato của động cơ không đồng bộ ba pha gây ra tại tâm của stato theo quy tắc cộng véc tơ, ta sẽ đợc B = 1,5B0. 5.93. Chän B. Hớng dẫn: Trong stato của động cơ không đồng bộ ba pha mỗi cặp cực gồm ba cuộn dây. Trong stato có 6 cuộn dây tơng ứng với p = 2 cặp cực, khi đó từ trờng tại tâm của stato quay với tốc độ n = 60f/p = 1500vòng/min. 5.94. Chän D. Hớng dẫn: Trong stato của động cơ không đồng bộ ba pha mỗi cặp cực gồm ba cuộn dây. Trong stato có 9 cuộn dây tơng ứng với p = 3 cặp cực, khi đó từ trờng tại tâm của stato quay với tốc độ n = 60f/p = 1000vòng/min. Động cơ không đồng bộ nên tốc độ của rôto bao giờ cũng nhỏ hơn tốc độ từ trờng quay, suy ra rôto lồng sóc của động cơ có thể quay với tốc độ 900vòng/phút. 5.95. Chän C. Hớng dẫn: Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ ba pha dựa trên hiện tợng cảm ứng điện từ và lực từ t¸c dông lªn dßng ®iÖn. 5.96. Chän B. Hớng dẫn: Suất điện động của máy phát điện xoay chiều đợc tính theo công thức E0 = N.B.S.ω suy ra E tỉ lệ với số vßng quay (ω) trong mét phót cña r« to. 5.97. Chän A. Híng dÉn: M¸y ph¸t ®iÖn mét chiÒu cã tÝnh thuËn nghÞch. 5.98. Chän B. Hớng dẫn: Các cuộn dây của máy biến áp đều đợc cuốn trên các lõi sắt để tăng cờng từ trờng, giảm tổn hao từ th«ng. 5.99. Chän D. Híng dÉn: NÕu t¨ng R hai lÇn th× P gi¶m 2 lÇn. 5.100. Chän A. Hớng dẫn: ở chế độ ổn định, công suất hao phí k0 đổi, không phụ thuộc vào thời gian truyền tải điện. 5.101. Chän A. Hớng dẫn: Nói chung R nhỏ song chỉ giảm đến mức nào đó. 5.102. Chän C. Hớng dẫn: Máy biến thế có tác dụng biến đổi hiệu điện thế còn tần số dòng điện xoay chiều vẫn đợc giữa nguyên. 5.103. Chän D. Híng dÉn: HiÖn nay trong trong qu¸ tr×nh truyÒn t¶i ®i xa, ngêi ta thêng t¨ng hiÖu ®iÖn thÕ tríc khi truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng ®i xa. 5.104.. Chän C. Hớng dẫn: Lõi của máy biến thế đợc cấu tạo bởi các lá thép mỏng ghép cách điện với nhau nhằm giảm bớt dòng ®iÖn Phuc«, lµm gi¶m hao phÝ ®iÖn n¨ng trong m¸y biÕn thÕ. 5.105. Chän A. Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 5.84 5.106. Chän C. Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc m¸y biÕn thÕ:. U 1 I2 N1 = = U 2 I1 N2. 5.107. Chän B. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 5.86 5.108. Chän B. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 5.86 5.109. Chän A. Hớng dẫn: Hao phí trên đờng dây tải điện trong mỗi ngày đêm là 480kWh, suy ra công suất hao phí trên đờng dây t¶i ®iÖn lµ P = 480kWh/24h = 20kW. 5.110. Chän B. Hớng dẫn: Công suất hao phí trên đờng dây tải điện là P = 20kW, suy ra hiệu suất truyền tải là. H=. P− ΔP 200− 20 = =90 % P 200.

(53) 5.111. Chän A. Hớng dẫn: Công suất truyền tải không thay đổi, áp dụng công thức tính hao phí trên dây dẫn do toả nhiệt. r P− ΔP ΔP r H= ⇒1 − H= =P 2 , suy ra → hiÖu suÊt truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng ®i xa lµ 2 P P U U 2 r r 1− H 1 U 2 1 −0 , 80 1− H 1=P 2 vµ 1− H 2=P 2 ⇒ U 22=2 2 . =16 ⇒U 2=4 kV ⇒ = 2 1 −0 , 95 1− H 2 U 1 U1 U2 ΔP=P2. 5.112. A sai; B sai; C đúng, D sai, E đúng. 5.113. Chän B. Hớng dẫn: Trong một chu kỳ đèn sáng lên 2 lần suy ra trong một giây, với dòng điện xoay chiều 50Hz thì đèn sáng lªn 100lÇn. 5.114. Chän C. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 5.11 5.115. Chän A. Híng dÉn: Tõ biÓu thøc u = 200sin(100πt)V ta cã hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®oan m¹ch lµ U = 100 √ 2 V, tÇn sè gãc cña dßng ®iÖn xoay chiÒu lµ ω = 100π(rad/s). C¶m kh¸ng cña m¹ch lµ ZL = ωL = 100Ω.. 1 = 200Ω. ωC Z L − Z C ¿2 Tæng trë cña m¹ch lµ = 100 √ 2 Ω. R 2+¿ Z=√ ¿ U Cờng độ dòng điện trong mạch là I= = 1A. Z Dung kh¸ng cña m¹ch lµ ZC =. HiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu cuén d©y lµ U d =I R2 +Z 2L = 100 √ 2 V. Thấy ZL < ZC nên đoạn mạch có tính dung kháng, cờng độ dòng điện trong mạch sớm pha hơn hiệu điện thế giữa hai. √. ®Çu ®o¹n m¹ch mét gãc φ cã =. tan ϕ=. Z L − Z C R. =1 ⇒ ϕ=. π . Suy ra biểu thức cờng độ dòng điện trong mạch có dạng i 4. √ 2 sin(100πt + π/4) A. XÐt ®o¹n m¹ch chøa cu«n d©y (RntL), nªn ®o¹n m¹ch cã tÝnh c¶m kh¸ng, hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu cuén d©y sím. pha hơn cờng độ dòng điện trong mạch một góc φ1 có gi÷a hai ®Çu cuén d©y lµ ud = 200sin(100πt +. π )V. 2. tan ϕ 1=. ZL π . Suy ra biÓu thøc cña hiÖu ®iÖn thÕ =1 ⇒ϕ 1= R 4. 5.116. Chän B. Híng dÉn: Tõ biÓu thøc u = 200sin(100πt)V ta cã hiÖu ®iÖn thÕ hiÖu dông gi÷a hai ®Çu ®oan m¹ch lµ U = 100 √ 2 V, tÇn sè gãc cña dßng ®iÖn xoay chiÒu lµ ω = 100π(rad/s).. 1 = 100Ω. ωC Tæng trë cña m¹ch lµ Z =√ R 2+ Z 2C . U Cờng độ dòng điện trong mạch là I= . Z Dung kh¸ng cña m¹ch lµ ZC =. U2 R (*), để công suất tiêu thụ trong mạch đạt cực đại thì R ≠ 0, R 2+ Z 2C 2 2 U U P= ≤ 2 2 Z C = 100W. Z R+ C R. C«ng suÊt tiªu thô trong m¹ch lµ P = RI 2 =. chia cả tử và mẫu của (*) cho R ta đợc. Suy ra Pmax = 100W khi R = ZC= 100Ω. Ch¬ng 6 - Sãng ¸nh s¸ng. HÖ thèng kiÕn thøc trong ch¬ng 1) Hiện tợng tán sắc ánh sáng: Sự phân tích chùm sáng phức tạp thành những thành phần đơn sắc khác nhau gọi là sự t¸n s¾c ¸nh s¸ng. D¶i s¸ng nhiÒu mµu gäi lµ quang phæ cña ¸nh s¸ng. §ã lµ kÕt qu¶ cña t¸n s¾c ¸nh s¸ng. T¸n s¾c ¸nh s¸ng x¶y ra trªn bÒ mÆt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i trêng, khi ¸nh s¸ng chiÕu xiªn gãc víi mÆt ph©n c¸ch. Nguyªn nh©n cña hiÖn tîng t¸n s¾c ¸nh s¸ng lµ do vËn tèc truyÒn ¸nh s¸ng trong m«i trêng trong suèt phô thuéc vµo tÇn sè (chu kú) cña ¸nh s¸ng. V× vËy chiÕt suÊt cña m«i trêng trong suèt phô thuéc vµo tÇn sè (hay bíc sãng cña ¸nh.

(54) s¸ng). ¸nh s¸ng cã tÇn sè cµng nhá (bíc sãng cµng dµi) th× chiÕt suÊt cña m«i trêng cµng bÐ. ChiÕt suÊt m«i trêng t¨ng tõ màu đỏ đến màu tím. ChiÕt suÊt mét m«i trêng trong suèt tÝnh theo c«ng thøc:. n= A +. B λ2. (A vµ B lµ h»ng sè).. CÇu vång lµ kÕt qu¶ t¸n s¾c ¸nh s¸ng mÆt trêi chiÕu qua c¸c giät níc ma, mçi ngêi nh×n thÊy cÇu vång kh¸c nhau. Hiện tợng tán sắc ánh sáng đợc ứng dụng trong máy quang phổ để phân tích thành phần cấu tạo của chùm ánh sáng do c¸c nguån s¸ng ph¸t ra. 2) ánh sáng đơn sắc là ánh sáng có bớc sóng (tần số) và màu sắc nhất định; nó không bị tán sắc khi đi qua lăng kính. ánh sáng trắng là tập hợp của rất nhiều ánh sáng đơn sắc khác nhau. Mỗi ánh sáng đơn sắc có bớc sóng, tơng ứng với màu sắc nhất định: từ tím, chàm, lam, lục, vàng, da cam, đỏ: trong kho¶ng 0.38, 0.43, 0.45, 0.50, 0.57, 0.59, 0.64, 0.76 (m). Quá trình ánh sáng truyền đi (sóng truyền đi) thì tần số (hay chu kỳ) không đổi, màu sắc không đổi, còn b ớc sóng và vận tốc thay đổi. Vận tốc ánh sáng qua môi trờng giảm (hay chiết suất tăng) bao nhiêu lần thì bớc sóng giảm bấy nhiêu lÇn. 3) Hiện tợng nhiễu xạ ánh sáng là hiện tợng truyền ánh sáng không tuân theo định luật truyền thẳng ánh sáng, quan sát đợc khi ánh sáng truyền qua lỗ nhỏ, hoặc gần mép những vật trong suốt hoặc không trong suốt. Nguyªn nh©n: Sù truyÒn ¸nh s¸ng lµ mét qu¸ tr×nh truyÒn sãng. ¸nh s¸ng truyÒn tíi lç nhá, lç nh nguån s¸ng míi, t¹o ra hiÖn tîng nµy. HiÖn tîng nµy chøng tá ¸nh s¸ng cã tÝnh chÊt sãng. ứng dụng trong các máy quang phổ cách tử nhiễu xạ, để phân tích một chùm sáng đa sắc thành các thành phần đơn sắc, 4) Giao thoa ¸nh s¸ng: Giao thoa ánh sáng là sự tổng hợp của hai sóng kết hợp, đó là hai sóng ánh sáng dao hai nguồn kết hợp phát ra, có cùng phơng dao động, cùng chu kỳ (tần số - màu sắc) và có độ lệch pha không đổi theo thời gian. (Phải do cùng một nguån t¹o ra). Giao thoa ¸nh s¸ng mét b»ng chøng thùc nghiÖm chøng tá r»ng ¸ng s¸ng cã tÝnh chÊt sãng. Hiệu đờng đi: Δ=d 2 −d 1=. ax ; kho¶ng v©n i = λD/a. D. Với ánh sáng đơn sắc: vân giao thoa là những vạch sáng và tối xen kẽ nhau một cách đều đặn. Khoảng vân tăng từ màu tím đến màu đỏ. VÞ trÝ v©n s¸ng lµ VÞ trÝ v©n tèi lµ:. λD =k . i , k lµ bËc cña v©n giao thoa. a λD 1 x t=(2 k +1) =( k + ). i . V©n tèi thø n n¾m gi÷a v©n s¸ng n -1 vµ v©n s¸ng n. 2a 2 x S=k. BËc 1: k = 0 vµ -1; bËc 2 k = 1 vµ -2 ….. Với ánh sáng trắng: vân trung tâm (giữa) có màu trắng, bậc 1 màu nh cầu vồng, tím ở trong, đỏ ở ngoài. Từ bậc 2 trë lªn kh«ng râ nÐt v× cã mét phÇn chång lªn nhau. Sè v©n s¸ng lµ lÎ (kho¶ng v©n ch½n sè v©n + thªm 1; kho¶ng v©n lÎ sè v©n b»ng kho¶ng v©n). Giao thoa trªn b¶n máng nh vÕt dÇu loang, mµng xµ phßng x¶y ra víi ¸ng s¸ng tr¾ng (ban ngµy), mçi ngêi quan s¸t cã v©n (mµu) ë vÞ trÝ kh¸c nhau. Nhờ hiện tợng giao thoa ánh sáng ngời ta đo xác định đợc bớc sóng ánh sáng. 5) M¸y quang phæ: + là dụng cụ dùng để phân tích chùm sáng thành những thành phần đơn sắc khác nhau, hay dùng để nhận biết cấu t¹o cña mét chïm s¸ng phøc t¹p do nguån s¸ng ph¸t ra. + Gåm 3 bé phËn chÝnh: - èng chuÈn trùc: t¹o ra chïm s¸ng song song, gåm thÊu kÝnh héi tô L1, cã khe F ë tiªu diÖn. - Lăng kính P hoặc cách tử nhiễu xạ: phân tích chùm sáng song song thành nhiều chùm sáng đơn sắc song song. - Buồng ảnh: tạo ra quang phổ của chùm sáng, để quan sát hoặc chụp ảnh, gồm thấu kính hội tụ L2. Màn ảnh hay kính mờ đặt ở tiêu diện thấu kính. + Nguồn sáng S cần nghiên cứu đặt trớc thấu kính L sao cho ảnh của nó tạo ra tại F. ánh sáng đi qua L 1 tạo thành chùm song song, do đó quan lăng kính hay cách tử nhiễu xạ đợc phân tích thành nhiều chùm đơn sắc song song, mỗi chùm đơn sắc có một góc lệch nhất định. Sau khi đi qua L 2 mỗi chùm đơn sắc hội tụ tại một điểm trên tiêu diện, do đó trên màn ảnh hay kính mờ ta thu đợc quang phổ của nguồn sáng. 6) C¸c lo¹i quang phæ: + Quang phæ liªn tôc lµ quang phæ gåm nhiÒu d¶i s¸ng, mµu s¾c kh¸c nhau, nèi tiÕp nhau mét c¸ch liªn tôc. Nã do chất rắn, lỏng hay khí (hơi) có khối lợng riêng lớn (bị nén mạnh), khi bị nung nóng sẽ phát ra, chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ của nguồn sáng, Nhiệt độ tăng dần thì cờng độ bức xạ càng mạnh và tăng dần từ bức xạ có bớc sóng dài sang bớc sóng ngắn. ứng dụng để đo nhiệt độ của nguồn sáng. + Quang phæ v¹ch ph¸t x¹ lµ quang phæ bao gåm c¸c v¹ch mµu riªng lÎ, ng¨n c¸ch nhau b»ng nh÷ng kho¶ng tèi. Quang phæ nµy do c¸c chÊt khÝ hay h¬i cã khèi lîng riªng nhá ph¸t ra khi bÞ kÝch thÝch (khi nãng s¸ng, hoÆc khi cã dßng điện phóng qua). Mỗi chất khí bị kích thích phát ra những bức xạ có bớc sóng xác định và cho một quang phổ vạch riêng, đặc trng cho nguyên tố đó. + Quang phæ liªn tôc, thiÕu nhiÒu v¹ch mµu do bÞ chÊt khÝ (hay h¬i kim lo¹i) hÊp thô, ® îc gäi lµ quang phæ v¹ch hấp thụ của nguyên tố đó. Nó tạo thành khi chiếu ánh sáng trắng qua một chất khí (hay hơi) bị kích thích, nh ng nhiết độ.

(55) của khí (hơi) hấp thụ phải nhỏ hơn nhiệt độ của quang phổ liên tục. Mỗi nguyên tố hoá học cho một quang phổ hấp thụ riêng đặc trng cho nguyên tố đó. + ở nhiệt độ xác định, một vật chỉ hấp thụ những bức xạ nào mà nó có khả năng phát xạ, và ngợc lại, nó chỉ phát ra bức xạ nào mà nó có khả năng hấp thụ. (Định luật Kiếc-sốp - sự đảo sắc các vạch quang phổ). + Phép phân tích quang phổ: là phơng pháp vật lí dùng để xác định thành phần hoá học của một chất hay hợp chất, dùa vµo viÖc nghiªn cøu quang phæ cña ¸nh s¸ng do chÊt Êy ph¸t ra hoÆc hÊp thô. Nã cho biÕt sù cã mÆt cña 1 nguyªn tè hoá học trong mẫu. Cho kết quả nhanh, chính xác cả định tính và định lợng. Rất nhạy (chỉ cần nồng độ nhỏ), cả cho biết nhiệt độ phát xạ và xa ngời quan sát. 7) C¸c lo¹i tia: a) Tia hồng ngoại là những bức xạ không nhìn thấy, có bớc sóng từ vài mili mét đến 0,76μm (nhỏ hợ sóng vô tuyến, lớn hơn áng sáng đỏ). Tia hồng ngoại do các vật phát ra (cả nhiệt độ thấp). Nhiệt độ càng cao, bớc sóng càng nhỏ. Tia hång ngo¹i cã t¸c dông nhiÖt m¹nh, t¸c dông lªn kÝnh ¶nh, g©y hiÖu øng quang ®iÖn trong ë mét sè chÊt b¸n dÉn. Nó đợc ứng dụng để sởi, sấy khô, chụp ảnh hồng ngoại, quan sát ban đêm (quân sự), điều khiển từ xa trong các thiết bÞ nghe, nh×n. b) Tia tử ngoại là những bức xạ không nhìn thấy đợc có bớc sóng nhỏ hơn bớc sóng ngắn hơn 3,8.10-7m đến 10-9m (hay bøc x¹ tö ngo¹i). Phát ra từ những vật nung nóng có nhiệt độ cao (2000 0C trở lên) hoặc do đèn hồ quang, phóng điện qua hơi thuỷ ng©n ë ¸p suÊt thÊp¾nMtj trêi cã 9% bøc x¹ tö ngo¹i. Cã t¸c dông lªn kÝnh ¶nh, t¸c dông sinh lÝ, ion ho¸ kh«ng khÝ, khÝch thÝch ph¸t quang mét sè chÊt, bÞ n íc vµ thuû tinh hấp thụ mạnh. Tia tử ngoại có bớc sóng 0,18m đến 0,38m truyền qua đợc thạch anh. Gây phản ứng quang hoá, gây ra hiÖn tîng quang ®iÖn. Dùng để khử trùng nớc, thực phẩm; để chữ bệnh (còi xơng), kích thích phát quang (đèn ống) phát hiện vết nứt trên s¶n phÈm. c) Tia X (Rơn ghen) là những bức xạ điện từ có bớc sóng từ 10-12m đến 10-9m (ngắn hơn bớc sóng tia tử ngoại). Tia X tạo thành khi chùm êléctron chuyển động với năng lợng lớn va chạm (bắn phá) vào nguyên tử (khí, lỏng, rắn). Tia X tạo ra trong ống riêng: ống tia catốt có lắp thêm đối âm cực bằng kim loại có nguyên tử l ợng lớn, chịu nhiệt độ cao. Cã kh¶ n¨ng ®©m xuyªn m¹nh (gi¶m theo chiÒu t¨ng cña nguyªn tö lîng), t¸c dông lªn kÝnh ¶nh, ion ho¸ kh«ng khÝ, ph¸t quang mét sè chÊt, t¸c dông sinh lÝ m¹nh, diÖt vi khuÈn, huû tÕ bµo, g©y nªn hiÖn tîng quang ®iÖn cho hÇu hÕt c¸c kim lo¹i. Dïng chôp, chiÕu ®iÖn chÈn ®o¸n bÖnh, t×m khuyÕt tËt trong s¶n phÈm, nghiªn cøu cÊu tróc tinh thÓ. d) Các tia đều có bản chất là sóng điện từ nhng có bớc sóng khác nhau nên có tính chất và cách tạo ra cũng kh¸c nhau. TÇn sè cµng lín (bíc sãng cµng nhá) th× kh¶ n¨ng ®©m xuyªn cµng m¹nh. 8) C¸ch t¹o ra ngu«n kÕt hîp: a) Khe Yâng (đã học). b) Lỡng lăng kính Frexnen: Gồm hai lănh kính, có chiết suất n, góc chiết quang A rất nhỏ, gắn đáy chung. Điểm sáng S đặt trên đờng giao tuyết chung hai đáy, cách hai đáy là d 1, ánh sáng qua 2 lăng kính nh xuất phát từ S1 vµ S2. S1S2 = a = 2.d1.A(2n - 1). Khoảng cách từ lăng kính đến màn là d2, D = d1 + d2. khoảng vân:. i=. λ (d 1 +d 2) 2. d 1 . A( n− 1). ChiÒu réng miÒn giao thoa: MN = 2.d2.A(n -1); sè kho¶ng v©n trªn mµn: n = MN/i. Sè v©n quan s¸t trªn mµn: V©n s¸ng lu«n lµ lÎ, sè v©n tèi lµ ch½n.. M S1 S S2. . I. N. d2. d1. O. c) Lỡng thấu kính Byly: Gồm một thấu kính đợc ca đôi qua quang tâm rồi: D ghÐp s¸t vµo nhau. + C1 Hít ®i mçi nöa mét phÇn nhá lµ e råi Hai ¶nh ph¶i lµ ¶o th× t¹o ra giao thoa. kho¶ng c¸ch hai ¶nh lµ. a=S 1 S2 =2 e .. BÒ réng miÒn giao thoa lµ:. d ❑1 − d1 d1. ;. ❑. d1. là khoảng cách từ S đến ảnh S1 hoặc S2.. ❑ d 2 2 e (d1 − d 1) d 2 λ(d❑1 + d 2) ; kho¶ng v©n ; MN=a ❑ = i= d 1 .d ❑ a d 1   1.

(56) Số vân khoảng vân trên màn: n = MN/i. Từ đó tìm số vân. d1: từ S đến thấu kính, d2: từ thấu kính đến màn E.. d1 /. E. d1 /. M. S1. O1 O. S2. S. E M S1. O1 S. O O2. O2. S2. N. N. D d1 d2 d1 C¸ch 1 C¸ch 2 d2 + Hoặc C2 để đệm một miếng bìa mỏng là b vào giữa hai nửa. Điểm sáng S đặt trênDgiao tuyến chung hai nửa cách hai nửa thấu kính là d 1, qua hai nửa sẽ cho hai ảnh S 1 và S2. Hai ¶nh t¹o ra chïm s¸ng, cã mét phÇn chång lªn nhau t¹o nªn giao thoa. ❑. Hai ¶nh ph¶i lµ thËt sÏ cho giao thoa, kho¶ng c¸ch hai ¶nh lµ:. b .(d 1+ d 1 ) ; a= d1. b .( d 1+ d 2) λD ; Kho¶ng v©n: i= . Sè v©n quan s¸t: n = MN/i. a d1 d1: từ S đến thấu kính, khoảng cách từ hai ảnh đến màn E là D=d2 −d ❑ . 1 MiÒn giao thoa lµ:. MN=. Chú ý: Số vân (sáng) quan sát bao giờ cùng là lẻ. Tuỳ từng trợng hợp mà vận dụng cho đúng. d) Lỡng gơng phẳng Frexnen: gồm hai gơng phẳng đặt lệch nha một góc  nhỏ.. G  1 . S 1 S 2. S. M. O. I. Nph¸t tõ S1 vµ S2 (S, S1, S2 §iÓm s¸ng Sd1 đặt cách giao tuyến G chung lµ SI = d 1, ¸nh s¸ng ph¶n x¹ qua 2 g¬ng nh xuÊt d2 nằm trên đờng tròn tâm I). S1S2 = a = 2.d12.tg = 2.d1.. Màn M nằm trên đờng trung trực S1S2, cách giao tuyến I là d2 thì D = d1 + d2. ChiÒu réng miÒn giao thoa: MN = 2.d2.. Kho¶ng v©n. i=. λ( d1 +d 2 ) . 2. d 1 . α. Số khoảng vân: n = MN/i. Số vân quan sát tuỳ từng bài mà xác định. 9) Trên đờng đi của nguồn S1 đặt bản mỏng, dày e, chiết suất n, thì đờng đi tia sáng qua bản mỏng “dài” hơn so với không có bản mỏng là e(n-1). Nên hiệu đờng đi cũng dài hơn e(n-1). Hay d2 - d1 =. d 2 − d 1=. ax −e (n −1) . V©n trung t©m lÖch D. x 0=. e(n− 1) . D a. vÒ phÝa cã b¶n máng.. C©u hái vµ bµi tËp Chủ đề 1: Tán sắc ánh sáng 6.1. Phát biểu nào dưới đây sai, khi nói về ánh sáng trắng và đơn sắc: A) ánh sáng trắng là tập hợp của vô số ánh sáng đơn sắc khác nhau có màu biến thiên liên tục từ đỏ đến tím. B) Chiếu suất của chất làm lăng kính đối với các ánh sáng đơn sắc khác nhau là nh nhau. C) ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không bị tán sắc qua lăng kính. D) Khi các ánh sáng đơn sắc đi qua một môi trờng trong suốt thì chiết suất của môi trờng đối với ánh sáng đỏ là nhỏ nhất, đối với ánh sáng tím là lớn nhất. 6.2. Chọn câu Đúng. Một chùm ánh sáng đơn sắc, sau khi đi qua lăng kính thuỷ tinh thì: A. không bị lệch và không đổi màu. B. chỉ đổi màu mà không bị lệch. C. chỉ bị lệch mà không đổi màu. D. vừa bị lệch, vừa đổi màu. 6.3. Chän c©u §óng. HiÖn tîng t¸n s¾c x¶y ra: A. chØ víi l¨ng kÝnh thuû tinh..

(57) B. chØ víi c¸c l¨ng kÝnh chÊt r¾n hoÆc láng. C. ë mÆt ph©n c¸ch hai m«i trêng kh¸c nhau. D. ë mÆt ph©n c¸ch mét m«i trêng r¾n hoÆc láng víi ch©n kh«ng (hoÆc kh«ng khÝ). 6.4. Hiện tợng tán sắc xảy ra do ánh sáng trắng là một hỗn hợp của nhiều ánh sáng đơn sắc khác nhau và còn do nguyên nh©n nµo díi ®©y. A. l¨ng kÝnh b»ng thuû tinh. B. l¨ng kÝnh cã gãc chiÕt quang qu¸ lín. C. lăng kính không đặt ở góc lệch cực tiểu. D. chiết suất của mọi chất - trong đó có thuỷ tinh - phụ thuộc bớc sóng (do đó vào màu sắc) của ánh sáng. 6.5. Chän ph¸t biÓu §óng. Sù phô thuéc cña chiÕt suÊt vµo bíc sãng A. x¶y ra víi mäi chÊt r¾n, láng, hoÆc khÝ. B. chØ x¶y ra víi chÊt r¾n vµ chÊt láng. C. chØ x¶y ra víi chÊt r¾n. D. là hiện tợng đặc trng của thuỷ tinh. * Cho c¸c ¸nh s¸ng sau: I. ¸nh s¸ng tr¾ng; II. ánh sáng đỏ; III. ¸nh s¸ng vµng; IV. ¸nh s¸ng tÝm. H·y tr¶ lêi c¸c c©u hái 6.2; 6.3, 6.4 díi ®©y: 6.6. Những ánh sáng nào có bớc sóng xác định? Chọn câu trả lời đúng theo thứ tự tăng của bớc sóng. A) I, II, III; B) IV, III, II; C) I, II, IV; D) I, III, IV. 6.7. Cặp ánh sáng nào có bớc sóng tơng ứng là 0,589m và 0,400m: Chọn kết quả đúng theo thứ tự. A) III, VI; B) II, III; C) I, II; D) IV, I. 6.8. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Trong thí nghiệm của Niutơn về ánh sáng đơn sắc nhằm chứng minh sự tồn tại của ánh sáng đơn sắc. B. Trong thí nghiệm của Niutơn về ánh sáng đơn sắc nhằm chứng minh lăng kính không làm biến đổi màu của ánh s¸ng qua nã. C. Trong thí nghiệm của Niutơn về ánh sáng đơn sắc nhằm chứng minh ánh sáng mặt trời không phải là ánh sáng đơn sắc. D. Trong thí nghiệm của Niutơn về ánh sáng đơn sắc nhằm chứng minh dù ánh sáng có màu gì thì khi đi qua lăng kính đều bị lệch về phía đáy của lăng kính. 6.9. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. ánh sáng trắng là tập hợp của vô số các ánh sáng đơn sắc có màu biến đổi liên tục từ đỏ đến tím. B. Chiết suất của chất làm lăng kính đối với các ánh sáng đơn sắc là khác nhau. C. ánh sáng đơn sắc không bị tán sắc khi đi qua lăng kính. D. Khi chiÕu mét chïm ¸nh s¸ng mÆt trêi ®i qua mét cÆp hai m«i trêng trong suèt th× tia tÝm bÞ lÖch vÒ phÝa mÆt phân cách hai môi trờng nhiều hơn tia đỏ 6.10. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Một chùm ánh sáng mặt trời có dạng một dải sáng mỏng, hẹp rọi xuống mặt n ớc trong một bể nớc tạo nên ở đáy bÓ mét vÕt s¸ng cã mµu tr¾ng dï chiÕu xiªn hay chiÕu vu«ng gãc. B. Một chùm ánh sáng mặt trời có dạng một dải sáng mỏng, hẹp rọi xuống mặt nớc trong một bể nớc tạo nên ở đáy bÓ mét vÕt s¸ng cã nhiÒu mµu dï chiÕu xiªn hay chiÕu vu«ng gãc. C. Một chùm ánh sáng mặt trời có dạng một dải sáng mỏng, hẹp rọi xuống mặt nớc trong một bể nớc tạo nên ở đáy bÓ mét vÕt s¸ng cã nhiÒu mµu khi chiÕu xiªn vµ cã mµu tr¾ng khi chiÕu vu«ng gãc D. Một chùm ánh sáng mặt trời có dạng một dải sáng mỏng, hẹp rọi xuống mặt nớc trong một bể nớc tạo nên ở đáy bÓ mét vÕt s¸ng cã nhiÒu mµu khi chiÕu vu«ng gãc vµ cã mµu tr¾ng khi chiÕu xiªn 6.11. Phát biểu nào sau đây là không đúng? Cho các chùm ánh sáng sau: Trắng, đỏ, vàng, tím. A. ¸nh s¸ng tr¾ng bÞ t¸n s¾c khi ®i qua l¨ng kÝnh. B. Chiếu ánh sáng trắng vào máy quang phổ sẽ thu đợc quang phổ liên tục. C. Mỗi chùm ánh sáng trên đều có một bớc sóng xác định. D. ánh sáng tím bị lệch về phía đáy lăng kính nhiều nhất nên chiết suất của lăng kính đối với nó lớn nhất. 6.12. Nguyªn nh©n g©y ra hiÖn tîng t¸n s¾c ¸nh s¸ng mÆt trêi trong thÝ nghiÖm cña Niut¬n lµ A. thủy tinh đã nhuộm màu cho chùm ánh sáng mặt trời. B. chiết suất của lăng kính đối với các ánh sáng đơn sắc là khác nhau. C. lăng kính có tác dụng làm biến đổi màu chùm ánh sáng mặt trời. D. chùm ánh sáng mặt trời đã bị nhiễu loạn khi đi qua lăng kính. 6.13. Trong một thí nghiệm ngời ta chiếu một chùm ánh sáng đơn sắc song song hẹp vào cạnh của một lăng kính có gãc chiÕt quang A = 80 theo ph¬ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng ph©n gi¸c cña gãc chiÕt quang. §Æt mét mµn ¶nh E song song vµ c¸ch mÆt ph¼ng ph©n gi¸c cña gãc chiÕt quang 1m. Trªn mµn E ta thu ® îc hai vÕt s¸ng. Sö dông ¸nh s¸ng vµng, chiÕt suÊt cña l¨ng kÝnh lµ 1,65 th× gãc lÖch cña tia s¸ng lµ A. 4,00; B. 5,20; C. 6,30; D. 7,80. 6.14. Trong một thí nghiệm ngời ta chiếu một chùm ánh sáng đơn sắc song song hẹp vào cạnh của một lăng kính có gãc chiÕt quang A = 80 theo ph¬ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng ph©n gi¸c cña gãc chiÕt quang. §Æt mét mµn ¶nh E song song vµ c¸ch mÆt ph¼ng ph©n gi¸c cña gãc chiÕt quang 1m. Trªn mµn E ta thu ® îc hai vÕt s¸ng. Sö dông ¸nh s¸ng vµng, chiÕt suÊt cña l¨ng kÝnh lµ 1,65 th× kho¶ng c¸ch gi÷a hai vÕt s¸ng trªn mµn lµ A. 9,07 cm; B. 8,46 cm; C. 8,02 cm; D. 7,68 cm. 6.15. Trong mét thÝ nghiÖm ngêi ta chiÕu mét chïm ¸nh s¸ng tr¾ng song song hÑp vµo c¹nh cña mét l¨ng kÝnh cã gãc chiÕt quang A = 80 theo ph¬ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng ph©n gi¸c cña gãc chiÕt quang. §Æt mét mµn ¶nh E song song vµ.

(58) cách mặt phẳng phân giác của góc chiết quang 1m. biết chiết suất của lăng kính đối với ánh sáng đỏ là 1,61 và đối với ánh s¸ng tÝm lµ 1,68 th× bÒ réng d¶i quang phæ trªn mµn E lµ A. 1,22 cm; B. 1,04 cm; C. 0,97 cm; D. 0,83 cm. Chủ đề 2: Giao thoa ánh sáng 6.16. Chän ph¬ng ¸n §óng. Trong thÝ nghiÖm khe Y-©ng nÕu che mét trong hai khe th×: A. T¹i v©n s¸ng gi¶m ®i mét nöa, t¹i v©n tèi b»ng 0. B. T¹i v©n s¸ng gi¶m ®i mét nöa, t¹i v©n tèi b»ng v©n tèi. C. tại mọi điểm trên màn đều bằng 1/4 độ sáng của vân sáng (trớc khi che). D. tại cả vân sáng và vân tối đều bằng 1/4 độ sáng của vân sáng (trớc khi che). 6.17. Để hai sóng cùng tần số truyền theo một chiều giao thoa đợc với nhau, thì chúng phải có điều kiện nào sau đây? A. Cùng biên độ và cùng pha. B. Cùng biên độ và ngợc pha. C. Cùng biên độ và hiệu số pha không đổi theo thời gian. D. Hiệu số pha không đổi theo thời gian. 6.18. Chọn câu Đúng. Hai sóng cùng tần số và cùng phơng truyền, đợc gọi là sóng kết hợp nếu có: A. cùng biên độ và cùng pha. B. cùng biên độ và hiệu số pha không đổi theo thời gian. C. hiệu số pha không đổi theo thời gian. D. hiệu số pha và hiệu biên độ không đổi theo thời gian. 6.19. Từ hiện tợng tán sắc và giao thoa ánh sáng, kết luận nào sau đây là đúng khi nói về chiết suất của một môi trờng? A. Chiết suất của môi trờng nh nhau đối với mọi ánh sáng đơn sắc. B. Chiết suất của môi trờng lớn đối với những ánh sáng có màu đỏ C. Chiết suất của môi trờng lớn đối với những ánh sáng có màu tím. D. Chiết suất của môi trờng nhỏ khi môi trờng có nhiều ánh sáng đơn sắc truyền qua. 6.20. Trong thÝ nghiÖm khe Y-©ng, n¨ng lîng ¸nh s¸ng: A. không đợc bảo toàn, vì vân sáng lại sáng hơn nhiều so với khi không giao thoa. B. không đợc bảo toàn vì, ở chỗ vân tối ánh sáng cộng sáng lại thành bóng tối. C. vẫn đợc bảo toàn, vì ở chỗ các vân tối một phần năng lợng ánh sáng bị mất do nhiễu xạ. D. vẫn đợc bảo toàn, nhng đợc phối hợp lại, phần bới ở chỗ vân tối đợc truyền cho vân sáng. Chủ đề 3: Khoảng vân- bớc sóng và màu sắc ánh sáng. 6.21. Chọn phát biểu Đúng. Để hai sóng ánh sáng kết hợp, có bớc sóng  tăng cờng lẫn nhau, thì hiệu đờng đi của chóng ph¶i A. b»ng 0. B. b»ng k, (víi k = 0, +1, +2…).. (k − 12 ) λ. C. b»ng. (víi k = 0, +1, +2…).. (kλ + 4λ ). D.. (víi k = 0, +1, +2…).. 6.22. Chọn phát biểu Đúng. Khoảng cách từ vân chính giữa đến vân tối thứ k, trong hệ vân giao thoa cho bởi hai khr Yâng là:. λD 1 λD . (víi k = 0, +1, +2…). B. x K =(k + ) . (víi k = 0, +1, +2…). a 2 a 1 λD C. x K =(k − ) . (víi k = 2, 3, .. hoÆc k = 0, - 1, - 2, -3 …). 2 a 1 λD D. x K =( k + ) .(víi k = 0, +1, +2…). 4 a A.. x K =k. 6.23. Khi thực hiện giao thoa ánh sáng đỗi với ánh sáng II. III và VI, hình ảnh giao thoa của loại nào có khoảng vân nhỏ nhất và lớn nhất? Chọn câu trả lời đúng theo thứ tự. A) II, III; B) II, IV; C) III, IV; D) IV, II. 6.24. Trong các công thức sau, công thức nào là đúng là công thứcxác định vị trí vân sáng trên màn? A). x=. D 2 kλ ; a. B). x=. D λ ; 2a. C). x=. D kλ ; a. D). D ; λa. D). x=. D (k +1) λ . a. 6.25. Chọn công thức đúng cho công thức tính khoảng vân? A). i=. D λ ; a. C). i=. D λ ; 2a. C). i=. i=. a λ . D. 6.26. Trong hiện tợng giao thoa với khe Young, khoảng cách giữa hai nguồn là a, khoảng cách từ hai nguồn đến màn là D, x là toạ độ của một điểm trên màn so với vân sáng trung tâm. Hiệu đờng đi đợc xác định bằng công thức nào trong các c«ng thøc sau: A). d 2 − d 1=. ax D. ;. B). d 2 − d 1=. 2ax ; D. C). d 2 − d 1=. ax ; 2D. D). d 2 − d 1=. 6.27. trong các thí nghiệm sau đây, thí nghiệm nào có thể dùng để đo bớc sóng ánh sáng? A) ThÝ nghiÖm t¸n s¾c ¸nh s¸ng cña Niu-t¬n; B) ThÝ nghiÖm tæng hîp ¸nh s¸ng tr¾ng; C) ThÝ nghiÖm giao thoa ¸nh s¸ng víi khe I-©ng; D) Thí nghiệm về ánh sáng đơn sắc. 6.28. Vị trí vân sáng trong thí nghiệm giao thoa của Iâng đợc xác định bằng công thức nào sau đây?. aD . x.

(59) A.. x=. x=. 2kλD ; a. B.. x=. kλD ; 2a. C.. x=. kλD ; a. D.. ( 2k + 1 ) λD . 2a. 6.29. C«ng thøc tÝnh kho¶ng v©n giao thoa lµ A.. i=. λD ; a. B.. i=. λa ; D. C.. i=. λD ; 2a. D.. i=. D . aλ. 6.30. Trong một thí nghiệm đo bớc sóng ánh sáng thu đợc một kết quả λ = 0,526àm. ánh sáng dùng trong thí nghiệm là ¸nh s¸ng mµu A. đỏ; B. lôc; C. vµng; D. tÝm. 6.31. Từ hiện tợng tán sắc và giao thoa ánh sáng, kết luận nào sau đây là đúng khi nói về chiết suất của một môi trờng? A. Chiết suất của môi trờng nh nhau đối với mọi ánh sáng đơn sắc. B. Chiết suất của môi trờng lớn đối với những ánh sáng có bớc sóng dài. C. Chiết suất của môi trờng lớn đối với những ánh sáng có bớc sóng ngắn. D. ChiÕt suÊt cña m«i trêng nhá khi m«i trêng cã nhiÒu ¸nh s¸ng truyÒn qua. 6.32. Trong một thí nghiệm giao thoa ánh sáng, đo đợc khoảng cách từ vân sáng thứ 4 đến vân sáng thứ 10 ở cùng một phía đối với vân sáng trung tâm là 2,4 mm. Khoảng vân là A. i = 4,0 mm; B. i = 0,4 mm; C. i = 6,0 mm; D. i = 0,6 mm. 6.33. Trong một thí nghiệm giao thoa ánh sáng, đo đợc khoảng cách từ vân sáng thứ t đến vân sáng thứ 10 ở cùng một phía đối với vân sáng trung tâm là 2,4 mm, khoảng cách giữa hai khe Iâng là 1mm, khoảng cách từ màn chứa hai khe tới mµn quan s¸t lµ1m. Bíc sãng ¸nh s¸ng dïng trong thÝ nghiÖm lµ A. λ = 0,40 µm; B. λ = 0,45 µm; C. λ = 0,68 µm; D. λ = 0,72 µm. 6.34. Trong một thí nghiệm giao thoa ánh sáng, đo đợc khoảng cách từ vân sáng thứ t đến vân sáng thứ 10 ở cùng một phía đối với vân sáng trung tâm là 2,4 mm, khoảng cách giữa hai khe Iâng là 1mm, khoảng cách từ màn chứa hai khe tới mµn quan s¸t lµ1m. Mµu cña ¸nh s¸ng dïng trong thÝ nghiÖm lµ A. §á; B. Lôc; C. Chµm; D. TÝm. 6.35. Trong mét thÝ nghiÖm giao thoa ¸nh s¸ng, kho¶ng c¸ch gi÷a hai khe I©ng lµ 1mm, kho¶ng c¸ch tõ mµn chøa hai khe tới màn quan sát là1m. Hai khe đợc chiếu bởi ánh sáng đỏ có bớc sóng 0,75 àm, khoảng cách giữa vân sáng thứ t đến vân sáng thứ 10 ở cùng một bên đối với vân sáng trung tâm là A. 2,8 mm; B. 3,6 mm; C. 4,5 mm; D. 5,2 mm. 6.36. Hai khe Iâng cách nhau 3mm đợc chiếu bằng ánh sáng đơn sắc có bớc sóng 0,60àm. Các vân giao thoa đợc hứng trªn mµn c¸ch hai khe 2m. T¹i ®iÓm M c¸ch v©n trung t©m 1,2 mm cã A. v©n s¸ng bËc 2; B. v©n s¸ng bËc 3; C. v©n tèi bËc 2; D. v©n tèi bËc 3. 6.37. Hai khe Iâng cách nhau 3mm đợc chiếu bằng ánh sáng đơn sắc có bớc sóng 0,60àm. Các vân giao thoa đợc hứng trªn mµn c¸ch hai khe 2m. T¹i N c¸ch v©n trung t©m 1,8 mm cã A. v©n s¸ng bËc 3; B. v©n tèi bËc 4; C. v©n tèi bËc 5; D. v©n s¸ng bËc 4. 6.38. Trong một TN Iâng về giao thoa ánh sáng, hai khe Iâng cách nhau 2mm, hình ảnh giao thoa đợc hứng trên màn ảnh cách hai khe 1m. Sử dụng ánh sáng đơn sắc có bớc sóng λ, khoảng vân đo đợc là 0,2 mm. Bớc sóng của ánh sáng đó là A. λ = 0,64 µm; B. λ = 0,55 µm; C. λ = 0,48 µm; D. λ = 0,40 µm. 6.39. Trong một TN Iâng về giao thoa ánh sáng, hai khe Iâng cách nhau 2mm, hình ảnh giao thoa đợc hứng trên màn ảnh cách hai khe 1m. Sử dụng ánh sáng đơn sắc có bớc sóng λ, khoảng vân đo đợc là 0,2 mm. Vị trí vân sáng thứ ba kể từ v©n s¸ng trung t©m lµ A. 0,4 mm; B. 0,5 mm; C. 0,6 mm; D. 0,7 mm. 6.40. Trong một TN Iâng về giao thoa ánh sáng, hai khe Iâng cách nhau 2mm, hình ảnh giao thoa đợc hứng trên màn ảnh cách hai khe 1m. Sử dụng ánh sáng đơn sắc có bớc sóng λ, khoảng vân đo đợc là 0,2 mm. Vị trí vân tối thứ t kể từ vân s¸ng trung t©m lµ A. 0,4 mm; B. 0,5 mm; C. 0,6 mm; D. 0,7 mm. 6.41. Trong một TN Iâng về giao thoa ánh sáng, hai khe Iâng cách nhau 2mm, hình ảnh giao thoa đợc hứng trên màn ảnh cách hai khe 1m. Sử dụng ánh sáng đơn sắc có bớc sóng λ, khoảng vân đo đợc là 0,2 mm. Thay bức xạ trên bằng bức x¹ cã bíc sãng λ' > λ th× t¹i vÞ trÝ cña v©n s¸ng bËc 3 cña bøc x¹ λ cã mét v©n s¸ng cña bøc x¹ λ'. Bøc x¹ λ' cã gi¸ trÞ nµo díi ®©y A. λ' = 0,48 µm; B. λ' = 0,52 µm; C. λ' = 0,58 µm; D. λ' = 0,60 µm. 6.42. Trong một TN về giao thoa ánh sáng. Hai khe Iâng cách nhau 3mm, hình ảnh giao thoa đợc hứng trên màn ảnh cách hai khe 3m. Sử dụng ánh sáng đơn sắc có bớc sóng λ, khoảng cách giữa 9 vân sáng liên tiếp đo đợc là 4mm. Bớc sóng của ánh sáng đó là A. λ = 0,40 µm; B. λ = 0,50 µm; C. λ = 0,55 µm; D. λ = 0,60 µm. 6.43. Trong một TN về giao thoa ánh sáng. Hai khe Iâng cách nhau 3mm, hình ảnh giao thoa đợc hứng trên màn ảnh cách hai khe 3m. Sử dụng ánh sáng trắng có bớc sóng từ 0,40 àm đến 0,75 àm. Trên màn quan sát thu đợc các dải quang phæ. BÒ réng cña d¶i quang phæ ngay s¸t v¹ch s¸ng tr¾ng trung t©m lµ A. 0,35 mm; B. 0,45 mm; C. 0,50 mm; D. 0,55 mm..

(60) 6.44. Trong một TN về giao thoa ánh sáng. Hai khe Iâng cách nhau 3mm, hình ảnh giao thoa đợc hứng trên màn ảnh cách hai khe 3m. Sử dụng ánh sáng trắng có bớc sóng từ 0,40 àm đến 0,75 àm. Trên màn quan sát thu đợc các dải quang phæ. BÒ réng cña d¶i quang phæ thø hai kÓ tõ v©n s¸ng tr¾ng trung t©m lµ A. 0,45 mm; B. 0,60 mm; C. 0,70 mm; D. 0,85 mm. Chủ đề 4: Máy quang phổ, Các loại quang phổ. 6.45. Chän c©u §óng. M¸y quang phæ cµng tèt, nÕu chiÕt suÊt cña chÊt lµm l¨ng kÝnh: A. cµng lín. B. Cµng nhá. C. BiÕn thiªn cµng nhanh theo bíc sãng ¸nh s¸ng. D. BiÕn thiªn cµng chËm theo bíc sãng ¸nh s¸ng. 6.46. Quang phổ liên tục đợc phát ra khi nào? A. Khi nung nãng chÊt r¾n, chÊt láng, chÊt khÝ. B. Khi nung nãng chÊt r¾n, chÊt láng, chÊt khÝ cã khèi lîng riªng lín. C. Khi nung nãng chÊt r¾n vµ chÊt láng. D. Khi nung nãng chÊt r¾n. 6.47. Khi tăng nhiệt độ của dây tóc bóng điện, thì quang phổ của ánh sáng do nó phát ra thay đổi thế nào? A. Sáng dần lên, nhng vẫn cha đủ bảy màu nh cầu vồng. B. Ban đầu chỉ có màu đỏ, sau đó lần lợt có thêm màu vàng, cuối cùng khi nhiệt độ cao, mới có đủ bảy màu chứ kh«ng s¸ng thªm. C. Vừa sáng tăng dần, vừa trải rộng dần, từ màu đỏ, qua các màu da cam, vàng... cuối cùng, khi nhiệt đọ cao mới có đủ bày màu. D. Hoàn toàn không thay đổi gì. 6.48. §iÒu nµo sau ®©y lµ sai khi nãi vÒ quang phæ liªn tôc? A) Quang phæ liªn tôc kh«ng phô thuéc vµo thµnh phÇn cÊu t¹o cña nguån s¸ng. B) Quang phổ liên tục phụ thuộc vào nhiệt độ của nguồn sáng. C) Quang phæ liªn tôc lµ nh÷ng v¹ch mµu riªng biÖt hiÖn trªn mét nÒn tèi. D) Quang phæ liªn tôc do c¸c vËt r¾n, láng hoÆc khÝ cã tØ khèi lín khi bÞ nung nãng ph¸t ra. 6.49. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Trong m¸y quang phæ th× èng chuÈn trùc cã t¸c dông t¹o ra chïm tia s¸ng song song. B. Trong m¸y quang phæ th× buång ¶nh n»m ë phÝa sau l¨ng kÝnh. C. Trong m¸y quang phæ th× L¨ng kÝnh cã t¸c dông ph©n tÝch chïm ¸nh s¸ng phøc t¹p song song thµnh c¸c chïm sáng đơn sắc song song. D. Trong máy quang phổ thì quang phổ của một chùm sáng thu đợc trong buồng ảnh của máy là một dải sáng có mµu cÇu vång. 6.50. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Chïm tia s¸ng lã ra khái l¨ng kÝnh cña m¸y quang phæ tríc khi ®i qua thÊu kÝnh cña buång ¶nh lµ mét chïm tia ph©n kú cã nhiÒu mµu kh¸c nhau. B. Chïm tia s¸ng lã ra khái l¨ng kÝnh cña m¸y quang phæ tríc khi ®i qua thÊu kÝnh cña buång ¶nh lµ tËp hîp gåm nhiÒu chïm tia s¸ng song song, mçi chïm mét mµu cã híng kh«ng trïng nhau C. Chïm tia s¸ng lã ra khái l¨ng kÝnh cña m¸y quang phæ tríc khi ®i qua thÊu kÝnh cña buång ¶nh lµ mét chïm tia ph©n kú mµu tr¾ng. D. Chïm tia s¸ng lã ra khái l¨ng kÝnh cña m¸y quang phæ tríc khi ®i qua thÊu kÝnh cña buång ¶nh lµ mét chïm tia s¸ng mµu song song. 6.51. Chọn câu đúng. A. Quang phæ liªn tôc cña mét vËt phô thuéc vµo b¶n chÊt cña vËt B. Quang phổ liên tục phụ thuộc vào nhiệt độ của vật nóng sáng C. Quang phổ liên tục không phụ thuộc vào nhiệt độ và bản chất của vật D. Quang phổ liên tục phụ thuộc cả nhiệt độ và bản chất của vật 6.52. Quang phæ liªn tôc ph¸t ra bëi hai vËt cã b¶n chÊt kh¸c nhau th× A. Hoàn toàn khác nhau ở mọi nhiệt độ B. Hoàn toàn giống nhau ở mọi nhiệt độ C. Giống nhau nếu mỗi vật có một nhiệt độ thích hợp D. Giống nhau nếu hai vật có nhiệt độ bằng nhau 6.53. Quang phổ vạch phát xạ là quang phổ có đặc điểm gì sau đây? A. Chứa các vạch cùng độ sáng, màu sắc khác nhau, đặt cách đều đặn trên quang phổ. B. Gồm toàn vạch sáng đặt nối tiếp nhau trên quang phổ. C. Chøa mét sè (Ýt hoÆc nhiÒu) v¹ch mµu s¾c kh¸c nhau xen kÏ nh÷ng kho¶ng tèi. D. ChØ chøa mét sè rÊt Ýt c¸c v¹ch mµu. 6.54. Quang phổ vạch đợc phát ra khi nào? A. Khi nung nãng mét chÊt r¾n, láng hoÆc khÝ. B. Khi nung nãng mét chÊt láng hoÆc khÝ. C. Khi nung nãng mét chÊt khÝ ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn. D. Khi nung nãng mét chÊt khÝ ë ¸p suÊt thÊp. 6.55. Chọn câu Đúng. Quang phổ vạch phát xạ của một chất thì đặc trng cho: A. chÝnh chÊt Êy. B. thµnh phÇn ho¸ häc cña chÊt Êy. C. thµnh phÇn nguyªn tè (tøc tØ lÖ phÇn tr¨m c¸c nguyªn tè) cña chÊt Êy. D. cÊu t¹o ph©n tö cña chÊt Êy. 6.56. Chọn câu Đúng. Sự đảo (hay đảo sắc) vạch quang phổ là: A. sự đảo ngợc, từ vị trí ngợc chiều khe mây thành cùng chiều..

(61) B. sù chuyÓn mét s¸ng thµnh v¹ch tèi trªn nÒn s¸ng, do bÞ hÊp thô. C. Sự đảo ngợc trật tự các vạch quang phổ. D. Sự thay đổi màu sắc các vạch quang phổ. 6.57. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ sai khi nãi vÒ quang phæ v¹ch ph¸t x¹? A) Quang phæ v¹ch ph¸t x¹ bao gåm mét hÖ thèng nh÷ng v¹ch mµu riªng rÏ n»m trªn mét nÒn tèi. B) Quang phæ v¹ch ph¸t x¹ bao gåm mét hÖ thèng nh÷ng d¶i mµu biÕn thiªn liªn tôc n»m trªn mét nÒn tèi. C) Mçi nguyªn tè ho¸ häc ë nh÷ng tr¹ng th¸i khÝ hay h¬i nãng s¸ng díi ¸p xuÊt thÊp cho mét quang phæ v¹ch riªng, đặc trng cho nguyên tố đó. D) Quang phæ v¹ch ph¸t x¹ cña c¸c nguyªn tè kh¸c nhau lµ rÊt kh¸c nhau vÒ sè lîng c¸c v¹ch, vÒ bíc sãng (tøc lµ vÞ trí các vạch) và cờng độ sáng của các vạch đó. 6.58. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Quang phæ v¹ch ph¸t x¹ cña c¸c nguyªn tè kh¸c nhau th× kh¸c nhau vÒ sè lîng v¹ch mµu, mµu s¾c v¹ch, vÞ trÝ vµ độ sáng tỉ đối của các vạch quang phổ B. Mỗi nguyên tố hóa học ở trạng thái khí hay hơi ở áp suất thấp đợc kích thích phát sáng có một quang phổ vạch phát xạ đặc trng C. Quang phổ vạch phát xạ là những dải màu biến đổi liên tục nằm trên một nền tối D. Quang phæ v¹ch ph¸t x¹ lµ mét hÖ thèng c¸c v¹ch s¸ng mµu n»m riªng rÏ trªn mét nÒn tèi 6.59. Để thu đợc quang phổ vạch hấp thụ thì A. Nhiệt độ của đám khí hay hơi hấp thụ phải lớn hơn nhiệt độ của nguồn sáng trắng B. Nhiệt độ của đám khí hay hơi hấp thụ phải nhỏ hơn nhiệt độ của nguồn sáng trắng C. Nhiệt độ của đám khí hay hơi hấp thụ phải bằng nhiệt độ của nguồn sáng trắng D. áp suất của đám khí hấp thụ phải rất lớn 6.60. PhÐp ph©n tÝch quang phæ lµ A. PhÐp ph©n tÝch mét chïm s¸ng nhê hiÖn tîng t¸n s¾c B. PhÐp ph©n tÝch thµnh phÇn cÊu t¹o cña mét chÊt dùa trªn viÖc nghiªn cøu quang phæ do nã ph¸t ra C. Phép đo nhiệt độ của một vật dựa trên quang phổ do vật phát ra D. Phép đo vận tốc và bớc sóng của ánh sáng từ quang phổ thu đợc 6.61. Khẳng định nào sau đây là đúng? A. VÞ trÝ v¹ch tèi trong quang phæ hÊp thô cña mét nguyªn tè trïng víi vÞ trÝ v¹ch s¸ng mµu trong quang phæ v¹ch phát xạ của nguyên tố đó B. Trong quang phổ vạch hấp thụ các vân tối cách đều nhau C. Trong quang phổ vạch phát xạ các vân sáng và các vân tối cách đều nhau D. Quang phổ vạch của các nguyên tố hóa học đều giống nhau ở cùng một nhiệt độ. Chủ đề 5: Tia hồng ngoại, tia tử ngoại, tia X 6.62. Chọn phát biểu Đúng. Tia hồng ngoại đợc phát ra: A. chØ bëi c¸c vËt nung nãng. B. chỉ bởi vật có nhiệt độ cao. C. chỉ bởi các vật có nhiệt độ trên 00C. D. bởi mọi vật có nhiệt độ lớn hơn 0K. 6.63. Chän ph¸t biÓu §óng. T¸c dông næi bËt cña tia hång ngo¹i lµ: A. đợc quang điện. B. T¸c dông quang häc. C. T¸c dông nhiÖt. D. T¸c dông ho¸ häc (lµm ®en phin ¶nh). 6.64. Tia tử ngoại đợc phát ra rất mạnh từ nguồn nào sau đây? A. Lß sëi ®iÖn. B. Hå quang ®iÖn. C. Lß vi sãng. D. Mµn h×nh v« tuyÕn. 6.65. Tia tö ngo¹i kh«ng cã t¸c dông nµo sau ®©y? A. Quang ®iÖn. B. ChiÕu s¸ng. C. KÝch thÝch sù ph¸t quang. D. Sinh lÝ. 6.66. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về tia X? A) Tia X lµ mét lo¹i sãng ®iÖn tõ cã bíc sãng ng¾n h¬n c¶ bíc sãng cña tia tö ngo¹i. B) Tia X là một loại sóng điện từ phát ra từ những vật bị nung nóng đến nhiệt độ khoảng 500 0C. C) Tia X kh«ng cã kh¶ n¨ng ®©m xuyªn. D) Tia X đợc phát ra từ đèn điện. 6.67. Thân thể con ngời ở nhiệt độ 370C phát ra những bức xạ sau: A) Tia X; B) Bøc x¹ nh×n thÊy; C) Tia hång ngo¹i; D) Tia tö ngo¹i. 6.68. §iÒu nµo sau ®©y lµ sai khi so s¸nh tia hång ngo¹i víi tia tö ngo¹i? A) Cïng b¶n chÊt lµ sãng ®iÖn tõ; B) Tia hång ngo¹i cña bíc sãng nhá h¬i tia tö ngo¹i; C) Tia hồng ngoại và tia tử ngoại đều tác dụng lên kính ảnh; D) Tia hồng ngoại và tia tử ngoại đều không nhìn thấy bằng mắt thờng. 6.69. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Tia hồng ngoại là là một bức xạ đơn sắc có màu hồng. B. Tia hång ngo¹i lµ sãng ®iÖn tõ cã bíc sãng nhá h¬n 0,4 µm. C. Tia hồng ngoại do các vật có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ môi trờng xung quanh phát ra. D. Tia hång ngo¹i bÞ lÖch trong ®iÖn trêng vµ tõ trêng. 6.70. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Tia hång ngo¹i do c¸c vËt bÞ nung nãng ph¸t ra. B. Tia hång ngo¹i lµ sãng ®iÖn tõ cã bíc sãng lín h¬n 0,76 µm. C. Tia hång ngo¹i cã t¸c dông lªn mäi kÝnh ¶nh. D. Tia hång ngo¹i cã t¸c dông nhiÖt rÊt m¹nh.

(62) 6.71. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Tia hång ngo¹i cã kh¶ n¨ng ®©m xuyªn rÊt m¹nh. B. Tia hång ngo¹i cã thÓ kÝch thÝch cho mét sè chÊt ph¸t quang. C. Tia hồng ngoại chỉ đợc phát ra từ các vật bị nung nóng có nhiệt độ trên 5000C. D. Tia hồng ngoại mắt ngời không nhìn thấy đợc. 6.72. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Vật có nhiệt độ trên 30000C phát ra tia tử ngoại rất mạnh. B. Tia tö ngo¹i kh«ng bÞ thñy tinh hÊp thô. C. Tia tử ngoại là sóng điện từ có bớc sóng nhỏ hơn bớc sóng của ánh sáng đỏ. D. Tia tö ngo¹i cã t¸c dông nhiÖt. 6.73. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Tia tö ngo¹i cã t¸c dông sinh lý. B. Tia tö ngo¹i cã thÓ kÝch thÝch cho mét sè chÊt ph¸t quang. C. Tia tö ngo¹i cã t¸c dông m¹nh lªn kÝnh ¶nh. D. Tia tö ngo¹i cã kh«ng kh¶ n¨ng ®©m xuyªn. 6.74. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Tia hång ngo¹i cã tÇn sè cao h¬n tÇn sè cña tia s¸ng vµng. B. Tia tử ngoại có bớc sóng lớn hơn bớc sóng của tia sáng đỏ. C. Bøc x¹ tö ngo¹i cã tÇn sè cao h¬n tÇn sè cña bøc x¹ hång ngo¹i. D. Bøc x¹ tö ngo¹i cã chu kú lín h¬n chu kú cña bøc x¹ hång ngo¹i. 6.75. Trong một thí nghiệm Iâng sử dụng một bức xạ đơn sắc. Khoảng cách giữa hai khe S 1 và S2 là a = 3mm. Màn hứng vân giao thoa là một phim ảnh đặt cách S 1,S2 một khoảng D = 45cm. Sau khi tráng phim thấy trên phim có một loạt các vạch đen song song cách đều nhau. Khoảng cách từ vạch thứ nhất đến vạch thứ 37 là 1,39 mm. Bớc sóng của bức xạ sử dông trong thÝ nghiÖm lµ A. 0,257 µm; B. 0,250 µm; C. 0,129 µm; D. 0,125 µm. 6.76. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Tia tö ngo¹i lµ bøc x¹ do vËt cã khèi lîng riªng lín bÞ kÝch thÝch ph¸t ra. B. Tia tử ngoại là một trong những bức xạ mà mắt ngời có thể thấy đợc. C. Tia tö ngo¹i kh«ng bÞ th¹ch anh hÊp thô. D. Tia tö ngo¹i kh«ng cã t¸c dông diÖt khuÈn. 6.77. Tia X đợc tạo ra bằng cách nào sau đây? A. Cho mét chïm electron nhanh b¾n vµo mét kim lo¹i khã nãng ch¶y cã nguyªn tö lîng lín. B. Cho mét chïm electron chËm b¾n vµo mét kim lo¹i. C. ChiÕu tia tö ngo¹i vµo kim lo¹i cã nguyªn tö lîng lín. D. ChiÕu tia hång ngo¹i vµo mét kim lo¹i. 6.78. Tính chất nào sau đây không phải là đặc điểm của tia X? A. Huû tÕ bµo. B. G©y ra hiÖn tîng quang ®iÖn. C. lµm ion ho¸ kh«ng khÝ. D. Xuyªn qua tÊm ch× dµy hµng cm. 6.79. Chän c©u §óng. §Ó t¹o ra chïm tia X, chØ cÇn phãng mét chïm ªlÐctron cã vËn tèc lín, cho ®Ëp vµo A. Mét vËt r¾n bÊt kú. B. Mét vËt r¾n cã nguyªn tö lîng lín. C. Mét vËt r¾n, láng, khÝ bÊt kú. D. Mét vËt r¾n hoÆc láng bÊt kú. 6.80. Phát biểu nào sau đây là đúng? Tính chất quan trọng nhất của tia X, phân biệt nó với các sóng điện từ khác là: A. t¸c dông lªn kÝnh ¶nh. B. kh¶ n¨ng ion ho¸ chÊt khÝ. C. T¸c dông lµm ph¸t quang nhiÒu chÊt. D. Kh¶ n¨ng ®©m xuyªn qua v¶i, gç, giÊy... 6.81. Phát biểu nào sau đây là đúng? Tia X hay tia Rơnghen là sóng điện từ có bớc sóng: A) ng¾n h¬n c¶ bíc sãng cña tia tö ngo¹i. B) dµi h¬n tia tö ngo¹i. C) không đo đợc vì không gây ra hiện tợng giao thoa. D. nhỏ quá không đo đợc. 6.82. Chọn câu đúng. A. Tia X lµ sãng ®iÖn tõ cã bíc sãng nhá h¬n bíc sãng cña tia tö ngo¹i. B. Tia X do các vật bị nung nóng ở nhiệt độ cao phát ra. C. Tia X có thể đợc phát ra từ các đèn điện. D. Tia X cã thÓ xuyªn qua tÊt c¶ mäi vËt. 6.83 Chän c©u sai A. Tia X cã kh¶ n¨ng xuyªn qua mét l¸ nh«m máng. B. Tia X cã t¸c dông m¹nh lªn kÝnh ¶nh. C. Tia X là bức xạ có thể trông thấy đợc vì nó làm cho một số chất phát quang D. Tia X là bức xạ có hại đối với sức khỏe con ngời. 6.84. Bức xạ có bớc sóng trong khoảng từ 10-9m đến 4.10-7m thuộc loại nào trong các loại sóng dới đây? A. Tia X.; B. ¸nh s¸ng nh×n thÊy. C. Tia hång ngo¹i.; D. Tia tö ngo¹i. 6.85. Thân thể con ngời bình thờng có thể phát ra đợc bức xạ nào dới đây? A. Tia X. B. ¸nh s¸ng nh×n thÊy. C. Tia hång ngo¹i. D. Tia tö ngo¹i. 6.86. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Tia hồng ngoại và tia tử ngoại đều có cùng bản chất là sóng điện từ. B. Tia hång ngo¹i cã bíc sãng nhá h¬n tia tö ngo¹i. C. Tia hồng ngoại và tia tử ngoại đều là những bức xạ không nhìn thấy..

(63) D. Tia hồng ngoại và tia tử ngoại đều có tác dụng nhiệt 6.87. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Tia X và tia tử ngoại đều có bản chất là sóng điện từ. B. Tia X và tia tử ngoại đều tác dụng mạnh lên kính ảnh. C. Tia X và tia tử ngoại đều kích thích một số chất phát quang. D. Tia X và tia tử ngoại đều bị lệch khi đi qua một điện trờng mạnh. 6.88. Tính chất quan trọng nhất và đợc ứng dụng rộng rãi nhất của tia X là gì? A. Kh¶ n¨ng ®©m xuyªn m¹nh B. Lµm ®en kÝnh ¶nh C. KÝch thÝch tÝnh ph¸t quang cña mét sè chÊt D. Hñy diÖt tÕ bµo C¸c c©u hái vµ bµi tËp tæng hîp kiÕn thøc 6.89. Trong thí nghiệm giao thoa ánh sáng của Iâng trong không khí, hai cách nhau 3mm đợc chiếu bằng ánh sáng đơn sắc có bớc sóng 0,60àm, màn quan cách hai khe 2m. Sau đó đặt toàn bộ thí nghiệm vào trong nớc có chiết suất 4/3, kho¶ng v©n quan s¸t trªn mµn lµ bao nhiªu? A. i = 0,4m. B. i = 0,3m. C. i = 0,4mm. D. i = 0,3mm. 6.1. Chän B. 6.2. Chän C. 6.3. Chän C. 6.4 Chän D. 6.5 Chän A. 6.6 Chän B. 6.7 Chän A. 6.8 Chän A. 6.9 Chän D. 6.10 Chän C. 6.11 Chän C. 6.12. Chän B 6.13. Chän B. 6.14. Chän A. 6.15. Chän C.. 6.16. Chän C. 6.17 Chän D. 6.18 Chän C. 6.19 Chän C. 6.20 Chän D. 6.21 Chän B. 6.22 Chän C. 6.23 Chän D. 6.24 Chän D. 6.25 Chän A. 6.26 Chän A. 6.27 Chän A. 6.28 Chän C. 6.29 Chän A. 6.30 Chän B.. §¸p ¸n ch¬ng 6 6.31 Chän C. 6.46. Chän B. 6.32 Chän B. 6.47. Chän C. 6.33 Chän A. 6.48 Chän C. 6.34 Chän D. 6.49 Chän D. 6.35. Chän C. 6.50 Chän B. 6.36 Chän B. 6.51 Chän B. 6.37 Chän C. 6.52 Chän C. 6.38 Chän D. 6.53 Chän C. 6.39 Chän C. 6.54 Chän D. 6.40. Chän D. 6.55 Chän C. 6.41 Chän D. 6.56 Chän B. 6.42 Chän B. 6.57 Chän B. 6.43 Chän A. 6.58 Chän C. 6.44 Chän C. 6.59 Chän B. 6.45. Chän C. 6.60 Chän B.. 6.61 Chän A. 6.62 Chän D. 6.63 Chän C. 6.64 Chän B. 6.65 Chän B. 6.66 Chän A. 6.67 Chän C. 6.68 Chän B. 6.69 Chän C. 6.70 Chän C. 6.71. Chän D. 6.72. Chän B. 6.73. Chän D. 6.74 Chän C. 6.75 Chän A.. 6.76 Chän D. 6.77 Chän A. 6.78 Chän D. 6.79 Chän C. 6.80 Chän D. 6.81. Chän A. 6.82. Chän A. 6.83. Chän C. 6.84 Chän D. 6.85 Chän C. 6.86 Chän B. 6.87 Chän D. 6.88 Chän A. 6.89 Chän D.. Híng dÉn gi¶i vµ tr¶ lêi ch¬ng 6 6.1. Chän B. Hớng dẫn: Chiết suất của một môi trờng trong suốt đối với ánh sáng đơn sắc khác nhau là khác nhau. 6.2. Chän C. Hớng dẫn: ánh sáng đơn sắc không bị tán sắc qua lănh kính, nhng bị lệch đờng đi do khúc xạ ánh sáng. 6.3. Chän C. Híng dÉn: Sù khóc x¹ ¸nh s¸ng chØ x¶y ra ë mÆt ph©n c¸ch hai m«i trêng. 6.4. Chän D. Hớng dẫn: : Mỗi ánh sáng đơn sắc có bớc sóng xác định, chiết suất môi trờng trong suốt còn phụ thuộc bớc sóng ¸nh s¸ng. 6.5. Chän A. Hớng dẫn: Bất kỳ môi trờng trong suốt nào (cả rắn, lỏng, khí) đều xảy ra hiện tợng nh nhau. 6.6. Chän B. Hớng dẫn: ánh sáng trắng không có bớc sóng xác định, còn tất cả ánh sáng đơn sắc đều có bớc sóng xác định. 6.7. Chän A. Híng dÉn: §ã lµ mµu vµng vµ tÝm. 6.8. Chän A. Hớng dẫn: Trong thí nghiệm của Niutơn về ánh sáng đơn sắc nhằm chứng minh sự tồn tại của ánh sáng đơn sắc. 6.9. Chän D. Hớng dẫn: áp dụng định luật khúc xạ ánh sáng sini = nsinr vơi n đ < nt suy ra rđ > rt. Khi chiếu một chùm ánh sáng mặt trời đi qua một cặp hai môi trờng trong suốt thì tia tím bị lệch về phía mặt phân cách hai môi trờng ít hơn tia đỏ. 6.10. Chän C. Híng dÉn: Mét chïm ¸nh s¸ng mÆt trêi cã d¹ng mét d¶i s¸ng máng, hÑp räi xuèng mÆt n íc trong mét bÓ níc t¹o nên ở đáy bể một vết sáng có nhiều màu khi chiếu xiên, do khi ánh sáng trắng đi từ không khí vào n ớc xảy ra hiện tợng khúc xạ ánh sáng, đồng thời xảy ra hiện tợng tán sắc ánh sáng. Khi chiếu ánh sáng màu trắng vuông góc với mặt nớc thì tia s¸ng truyÒn th¼ng vµ kh«ng x¶y ra hiÖn tîng t¸n s¾c ¸nh s¸ng. 6.11. Chän C. Hớng dẫn: Chùm ánh sáng trắng không có bớc sóng xác định. 6.12. Chän B..

(64) Híng dÉn: Nguyªn nh©n g©y ra hiÖn tîng t¸n s¾c ¸nh s¸ng mÆt trêi trong thÝ nghiÖm cña Niut¬n lµ chiÕt suÊt cña lăng kính đối với các ánh sáng đơn sắc là khác nhau. 6.13. Chän B. Hớng dẫn: Công thức tính góc lệch cực tiểu đối với lăng kính có góc chiết quang nhỏ và góc tới nhỏ là D = (n – 1)A = 5,20.. 6.14. Chän A. Hớng dẫn: Khoảng cách từ lăng kính tới màn tới là AE = 1m, góc lệch D đợc tính trong câu 6.19, khoảng cách giữa hai vÖt s¸ng lµ EM = AE. tanD ≈ AE.D = 9,07 cm. 6.15. Chän C. Hớng dẫn: Xem hớng dẫn và làm tơng tự câu 6.20, độ rộng quang phổ trên màn là §T = AE(nt – n®)A = 0,97cm. 6.16. Chän C. Híng dÉn: Khi che 1 khe, kh«ng cßn giao thoa ¸nh s¸ng. 6.17. Chän D. Híng dÉn: Xem ®iÒu kiÖn giao thoa. 6.18. Chän C. Híng dÉn: Nh c©u trªn. 6.19. Chän C. Hớng dẫn: Chiết suất một môi trờng trong suốt tăng từ màu đỏ đến màu tím. 6.20. Chän D. Hớng dẫn: Theo định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lợng. 6.21. Chän B. Hớng dẫn: Xem điều kiện để một điểm có biên độ dao động cực đại. 6.22. Chän C. Híng dÉn: VÞ trÝ v©n tèi:. 1 x t=(k + )i hay 2. 1 x t=(k − )i víi c¸c gi¸ trÞ cña k sao cho xt > 0. 2. 6.23. Chän D. Hớng dẫn: Màu tím có khoảng vân nhỏ nhất, đỏ có khoảng vân lớn nhất.. D kλ a D 6.25. Chän A. Híng dÉn: i= λ a 6.24. Chän C. Híng dÉn:. x=. 6.26. Chän A. Híng dÉn:. d 2 − d 1=. ax D. 6.27. Chän C. Híng dÉn: ThÝ nghiÖm giao thoa ¸nh s¸ng. 6.28. Chọn C.Hớng dẫn: Vị trí vân sáng trong thí nghiệm giao thoa của Iâng đợc xác định bằng công thức. x=. kλD . a. 6.29. Chän A.Híng dÉn: C«ng thøc tÝnh kho¶ng v©n giao thoa lµ. i=. λD . a. 6.30. Chän A. Hớng dẫn: Trong thí nghiệm giao thoa ánh sáng trắng của Iâng trên màn quan sát thu đợc hình ảnh giao thoa gồm: ChÝnh gi÷a lµ v¹ch s¸ng tr¾ng, hai bªn cã nh÷ng d¶i mµu. 6.31. Chän B. Hớng dẫn: Xem bảng bớc sóng của các màu đơn sắc trong SGK. 6.32. Chän C. Hớng dẫn: Từ hiện tợng tán sắc và giao thoa ánh sáng ta có kết lụân: Chiết suất của môi trờng lớn đối với những ánh s¸ng cã bíc sãng ng¾n. 6.33. Chän B. Hớng dẫn: Trong khoảng từ vân sáng thứ 4 đến vân sáng thứ 10 có 6 khoảng vân i, suy ra i = 0,4mm. 6.34. Chän A. Hớng dẫn: Trong khoảng từ vân sáng thứ 4 đến vân sáng thứ 10 có 6 khoảng vân i, suy ra i = 0,4mm. Bớc sóng ánh sáng đợc tính theo công thức 6.35. Chän D. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 6.24 vµ 6.21 6.36. Chän C.. i=. λD . suy ra λ = 0,40 µm. a.

(65) Híng dÉn: Kho¶ng v©n. i=. λD = 0,75mm. Trong khoảng từ vân sáng thứ 4 đến vân sáng thứ 10 có 6 khoảng vân, a. suy ra khoảng cách từ vân sáng thứ đến vân sáng thứ 10 là 6.i = 4,5mm. 6.37. Chän B. Híng dÉn: Kho¶ng v©n. i=. λD a. = 0,4mm, thÊy 1,2mm = 3.0,4mm = k.i => M cã v©n s¸ng bËc 3.. 6.38. Chän C. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 6.27 víi vÞ trÝ v©n tèi lµ xk = (2k + 1)λ/2 6.39. Chän D. Híng dÉn: Kho¶ng v©n. i=. λD i. a ⇒ λ= =0,4 μm a D. 6.40. Chän C. Híng dÉn: Kho¶ng v©n i = 0,2mm, vÞ trÝ v©n s¸ng bËc 3 (víi k = 3) lµ x3 = 3.i = 0,6mm. 6.41. Chän D. Híng dÉn: Víi bøc x¹ λ vÞ trÝ v©n s¸ng bËc k = 3, ta cã. x 'k =k '. x k =k. λD . Víi bøc x¹ λ’ vÞ trÝ v©n s¸ng bËc k’, ta cã a. λ' D . Hai vân sáng này trùng nhau ta suy ra xk = xk’ tơng đơng với kλ = k’λ’tính đợc λ’ = 0,6μm a. 6.42. Chän B. Híng dÉn: Trong kho¶ng 9 v©n s¸ng liªn tiÕp cã 8 kho¶ng v©n i, suy ra kho¶ng v©n i = 0,5mm. ¸p dông c«ng thøc tÝnh bíc sãng. λ=. i .a = 0,5 μm. D. 6.43. Chän A. Hớng dẫn: Khoảng vân ứng với ánh sáng đỏ là. it=. i d=. λD d = 0,75mm. Kho¶ng v©n øng víi ¸nh s¸ng tÝm lµ a. λD t = 0,40mm. BÒ réng cña quang phæ thø nhÊt lµ d = 0,75mm – 0,40mm = 0,35mm. a. 6.44. Chän C. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 6.33 → bÒ réng cña quang phæ thø hai lµ d = 2.0,75mm – 2.0,40mm = 0,7mm. 6.45. Chän C. Híng dÉn: M¸y quang phæ tèt th× t¸n s¾c ¸nh s¸ng râ nÐt. 6.46. Chän B. Híng dÉn: Xem nguån ph¸t ra quang phæ liªn tôc. 6.47. Chän C. Híng dÉn: Xem tÝnh chÊt cña quang phæ liªn tôc. 6.48. Chän C. Hớng dẫn: Theo định ngiã quang phổ liên tục. 6.49. Chän D. Hớng dẫn: Trong máy quang phổ thì quang phổ của một chùm sáng thu đợc trong buồng ảnh của máy phụ thuộc vào cấu tạo đơn sắc của chùm sáng tới. Trong trờng hợp ánh sáng tới máy quang phổ là ánh sáng trắng thì quang phổ là mét d¶i s¸ng cã mµu cÇu vång. 6.50. Chän B. Híng dÉn: Chïm tia s¸ng lã ra khái l¨ng kÝnh cña m¸y quang phæ tríc khi ®i qua thÊu kÝnh cña buång ¶nh lµ tËp hîp gåm nhiÒu chïm tia s¸ng song song, mçi chïm mét mµu cã híng kh«ng trïng nhau. V× chïm tíi l¨ng kÝnh lµ chïm song song. 6.51. Chän B. Hớng dẫn: Quang phổ liên tục không phụ thuộc vào bản chất vật nóng sáng mà phụ thuộc vào nhiệt độ của vật nóng s¸ng. 6.52. Chän C. Hớng dẫn: Giống nhau nếu mỗi vật có một nhiệt độ thích hợp 6.53. Chän C. Hớng dẫn: Xem định nghĩa quang phổ vạch. 6.54. Chän D. Híng dÉn: Xem nguån ph¸t ra quang phæ v¹ch. 6.55. Chän C. Híng dÉn: Xem tÝnh chÊt quang phæ v¹ch. 6.56. Chän B. Hớng dẫn: Xem sự đảo sắc các vạch quang phổ..

(66) 6.57. Chän B. Híng dÉn: Quang phæ v¹ch ph¸t x¹ bao gåm mét hÖ thèng nh÷ng v¹ch mµu riªng rÏ n»m trªn mét nÒn tèi. 6.58. Chän C. Híng dÉn: Quang phæ v¹ch ph¸t x¹ lµ nh÷ng v¹ch mµu riªng rÏ n»m trªn mét nÒn tèi 6.59. Chän B. Hớng dẫn: Để thu đợc quang phổ vạch hấp thụ thì nhiệt độ của đám khí hay hơi hấp thụ phải nhỏ hơn nhiệt độ của nguån s¸ng tr¾ng. 6.60. Chän B. Hớng dẫn: Theo định nghĩa: Phép phân tích quang phổ là phép phân tích thành phần cấu tạo của một chất dựa trên viÖc nghiªn cøu quang phæ do nã ph¸t ra. 6.61. Chän A. Híng dÉn: VÞ trÝ v¹ch tèi trong quang phæ hÊp thô cña mét nguyªn tè trïng víi vÞ trÝ v¹ch s¸ng mµu trong quang phổ vạch phát xạ của nguyên tố đó. Đây chính là hiện tợng đảo sắc. 6.62. Chän D. Híng dÉn: Xem nguån ph¸t tia hång ngo¹i. 6.63. Chän C. Híng dÉn: Xem tÝnh chÊt tia hång ngo¹i. 6.64. Chän B. Híng dÉn: Xem nguån ph¸t tia tö ngo¹i. 6.65. Chän B. Híng dÉn: Xem tÝnh chÊt tia tö ngo¹i. 6.66. Chän A. Hớng dẫn: Tia X có bớc sóng trong khoảng 10-9 m đến 10-12 m; Tia tử ngoại có bớc sóng trong khoảng 0,38.10-7 m đến 10-9 m. 6.67. Chän C. Híng dÉn: Con ngêi ë 370C ph¸t ra tia hång ngo¹i cã bíc sãng 9m. 6.68. Chän B. Hớng dẫn: Tia hồng ngoại có bớc sóng trong khoảng vài mm đến 0,75.10-6 m; 6.69. Chän C. Hớng dẫn: Tia hồng ngoại do các vật có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ môi trờng xung quanh phát ra. 6.70. Chän C. Híng dÉn: Tia hång ngo¹i lµ sãng ®iÖn tõ cã bíc sãng lín h¬n 0,76 µm. Do c¸c vËt bÞ nung nãng ph¸t ra vµ cã t¸c dông nhiÖt rÊt m¹nh 6.71. Chän D. Híng dÉn: Tia hång ngo¹i lµ bøc x¹ ®iÖn tõ kh«ng nh×n thÊy cã bíc sãng lín h¬n 0,76 µm. Do c¸c vËt bÞ nung nãng ph¸t ra vµ cã t¸c dông nhiÖt rÊt m¹nh 6.72. Chän B. Híng dÉn: Thuû tinh kh«ng mµu hÊp thô m¹nh tia tö ngo¹i. 6.73. Chän D. Híng dÉn: Tia tö ngo¹i cã kh«ng kh¶ n¨ng ®©m xuyªn rÊt m¹nh. 6.74. Chän C. Hớng dẫn: Bức xạ tử ngoại có bớc sóng nhỏ hơn bớc sóng của bức xạ hồng ngoại. Do đó bức xạ tử ngoại có tần số cao h¬n tÇn sè cña bøc x¹ hång ngo¹i. 6.75. Chän A. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 6.25 6.76. Chän C. Híng dÉn: Tia tö ngo¹i kh«ng bÞ th¹ch anh hÊp thô. 6.77. Chän A. Híng dÉn: Xem c¸ch t¹o ra tia X. 6.78. Chän D. Híng dÉn: TÝnh chÊt ®©m xuyªn cña tia X. 6.79. Chän C. Híng dÉn: C¸ch t¹o ra tia X. 6.80. Chän D. Hớng dẫn: Tính chất đâm xuyên của tia X là đặc trng. 6.81. Chän A. Híng dÉn: Xem lai thang sãng ®iÖn tõ. 6.82. Chän A. Híng dÉn: Xem lai thang sãng ®iÖn tõ. 6.83. Chän C. Hớng dẫn: Tia X là bức xạ không thể nhìn thấy đợc. Khi nó làm một số chất phát quang thì ta nhận đợc ánh sáng do chất phát quang tạo ra, đó không phải là tia Rơnghen. 6.84. Chän D. Hớng dẫn: Tia tử ngoại có bớc sóng trong khoảng từ 10-9m đến 4.10-7m. 6.85. Chän C..

(67) Hớng dẫn: Thân thể con ngời bình thờng chỉ có thể phát ra đợc tia hồng ngoại. 6.86. Chän B. Híng dÉn: Tia hång ngo¹i cã bíc sãng lín h¬n tia tö ngo¹i. 6.87. Chän D. Hớng dẫn: Tia X và tia tử ngoại đều là sóng điện từ nên không bị lệch khi đi qua một điện trờng mạnh. 6.88. Chän A. Hớng dẫn: Tính chất quan trọng nhất và đợc ứng dụng rộng rãi nhất của tia X là khả năng đâm xuyên mạnh. 6.89. Chän D. Híng dÉn: VËn tèc ¸nh s¸ng trong kh«ng khÝ lµ c, bíc sãng λ, khi ¸nh s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ vµo níc th× tÇn sè của ánh sáng không thay đổi, vận tốc ánh sáng truyền trong nớc là v = c/n, n là chiết suất của nớc. Khi đó bớc sóng ánh sáng trong nớc là λ’ = v/f = c/nf = λ/n. Khoảng vân quan sát đợc trên màn quan sát khi toàn bộ thí nghiệm đặt trong nớc là. i=. λ ' D λD = 0,3mm. = a n. a. Ch¬ng 7 - Lîng tö ¸nh s¸ng. I. HÖ thèng kiÕn thøc trong ch¬ng: 1. HiÖn tîng quang ®iÖn: (ngoµi) Khi chiÕu mét chïm ¸nh s¸ng cã bíc sãng thÝch hîp vµo mét tÊm kim lo¹i th× lµm cho các electron ở mặt kim loại bị bứt ra, đó là hiện tợng quang điện (ngoài). * Hiện tợng quang điện trong: là hiện tợng êléctron liên kết đợc giải phóng thành êléctron dẫn trong chất bán dẫn khi cã ¸nh s¸ng thÝch hîp chiÕu vµo. + Giống nhau: đều có sự giải phóng êléctron khi có ánh sáng thích hợp chiếu vào. + Kh¸c nhau: hiÖn tîng quang ®iÖn ngoµi: ªlÐctron ra khái khèi chÊt, n¨ng lîng gi¶i phãng ªlÐctron lín; hiÖn tîng quang ®iÖn trong: ªlÐctron vÉn ë trong khèi chÊt, n¨ng lîng gi¶i phãng ªlÐctron nhá, cã thÓ chØ cÇn tia hång ngo¹i. 2. Các định luật quang điện: a. §Þnh luËt 1: HiÖn tîng quang ®iÖn chØ x¶y ra khi ¸nh s¸ng kÝch thÝch chiÕu vµo kim lo¹i cã b íc sãng nhá h¬n, hoặc bằng bớc sóng λ0. λ0 đợc gọi là giới hạn quang điện của kim loại: λ ≤ λ0. b. Định luật 2: Đối với mỗi ánh sáng thích hợp (λ ≤ λ0) cờng độ dòng quang điện bão hoà tỉ lệ thuận với cờng độ chïm s¸ng kÝch thÝch. c. Định luật 3: Động năng ban đầu cực đại của các electron quang điện không phụ thuộc cờng độ chùm sáng kích thÝch mµ chØ phô thuéc vµo bíc sãng ¸nh s¸ng kÝch thÝch vµ b¶n chÊt kim lo¹i. 3. ThuyÕt lîng tö ¸nh s¸ng. a) Gi¶ thuyÕt lîng tö n¨ng lîng cña Pl¨ng: (1900) Năng lợng bức xạ đợc phát ra không thể có giá trị liên tục bất kì, mà bao giờ cũng là một bội số nguyên của một năng lợng nguyên tố, đợc gọi là lợng tử năng lợng. NÕu bøc x¹ cã tÇn sè f (bíc sãng ) th× gi¸ trÞ mét lîng tö n¨ng lîng t¬ng øng b»ng:. ε =hf =h. c ; trong đó h = 6,625.10-34J.s gọi là hằng số Plăng. λ. b) ThuyÕt lîng tö ¸ng s¸ng, ph«ton. (Anhxtanh -1905) Chïm ¸nh s¸ng lµ mét chïm h¹t, mçi h¹t lµ mét ph«t«n (hay lîng tö ¸nh s¸ng). Ph«t«n cã vËn tèc cña ¸nh s¸ng, trong chân không, có một động lợng xác định và mang một năng lợng xác định ε = hf = hc/,  chỉ phụ thuộc vào tần số f của ánh sáng, mà không phụ thuộc khoảng cách từ nó đến nguồn sáng. Cờng độ chùm sáng tỉ lệ với số phôtôn phát ra trong một đơn vị thời gian. 4. C¸c c«ng thøc vÒ quang ®iÖn:. ε =hf =. + N¨ng lîng cña lîng tö:. hc ; λ. + C«ng thøc Anh-xtanh vÒ hiÖn tîng quang ®iÖn. + Giíi h¹n quang ®iÖn:. λ0 =. hc hc => A= A λo. ε =A +. mv 20 max 2. + Hiệu điện thế hãm: Uh và động năng cực đại của êlectron:. 1 U h e= m. v 20 max . 2. + C«ng suÊt chïm s¸ng: P = NP.; NP: sè photon ¸nh s¸ng trong m«t gi©y. + Cờng độ dòng quang điện bào hoà: Ibh = Ne.e; Ne là số êlectron quang điện trong 1 giây. + HiÖu suÊt lîng tö:. H=. Ne ; NP '. N P ' là số photon ánh sáng đến catốt trong 1 giây.. + Số photon ánh sáng đến catốt và số photon ánh sáng: N P’ = H’.NP; H’ là số phần trăm ánh sáng đến catốt (thờng c¸c bµi to¸n H’ = 100%, nªn NP = NP’). + Động năng êlectron đến đối catốt trong ống tia X: W đ 2=U AK . e − W đ1 . + Bíc sãng cùc tiÓu cña tia X:. λ min=. 5. C¸c h»ng sè: + h = 6,625.10-34J.s. + c = 3.108m/s. + me = 9,1.10-31kg. + e = 1,6.10-19C. + 1eV = 1,6.10-19J.. hc . W®2.

(68) 6. Hiện tợng quang điện cũng đợc ứng dụng trong các tế bào quang điện, trong các dụng cụ để biến đổi các tín hiệu ¸nh s¸ng thµnh tÝn hiÖu ®iÖn. 7. HiÖn tîng quang dÉn lµ hiÖn tîng gi¶m m¹nh ®iÖn trë cña c¸c b¸n dÉn khi bÞ chiÕu s¸ng. Trong hiện tợng quang dẫn, ánh sáng dã giải phóng các electron liên kết để tạo thành các electron dẫn và lỗ trống tham gia quá trình dẫn điện. Hiện tợng này là hiện tợng quang điện trong. Hiện tợng quang dẫn, hiện tợng quang điện trong đợc øng dông trong c¸c quang ®iÖn trë, pin quang ®iÖn. 8. Hiện tợng hấp thụ ánh sáng là hiện tợng cờng độ chùm sáng giảm khi đi qua một môi trờng. Cờng độ I của chùm sáng đơn sắc giảm theo độ dài d của đờng đi: I = I0.e-d. + Nãi chung m«i trêng hÊp thô läc lùa ¸nh s¸ng. KÝnh mµu lµ kÕt qu¶ sù hÊp thô läc lùa ¸nh s¸ng. + Chïm s¸ng chiÕu vµo mét vËt, g©y ra ph¶n x¹ läc lùa ¸nh s¸ng. Mµu s¾c c¸c vËt lµ kÕt qu¶ cña sù hÊp thô vµ ph¶n x¹ läc lùa, t¸n x¹ ¸nh s¸ng. 9. Sự phát quang là sự phát ra ánh sáng nhìn thấy của một vật, khi vật hấp thụ năng lợng dới dạng nào đó (hấp thụ bøc x¹ ®iÖn tõ cã bíc sãng ng¾n). Sự quang phát quang có đặc điểm: + Mỗi chất phát quang cho một quang phổ riêng đặc trng cho nó. + Sau khi ngừng kích thích, sự phát quang còn tiếp tục kéo dài một thời gian nào đó. Nếu thời gian phát quang ngắn díi 10-8s gäi lµ huúnh quang; nÕu thêi gian dµi tö 10-6s trë lªn gäi lµ l©n quang. + Bíc sãng ’ cña ¸nh s¸ng ph¸t quang bao giê còng lín h¬n bíc sãng  cña ¸nh s¸ng mµ chÊt ph¸t quang hÊp thô. ’ > . ứng dụng: trong đèn ống (đèn huỳng quang), sơn phản quang, màn hình tivi… 10. Mµu s¾c c¸c vËt phô thuéc vµo sù hÊp thô läc lùa vµ ph¶n x¹ läc lùa cña c¸c vËt (ph¶n x¹ läc lùa cña chÊt cÊu t¹o vật và của lớp chất phủ trên bề mặt vật) đối với ánh sáng chiếu vào vật. 11. Laze là một loại ánh sáng rất đơn sắc, các photon cùng pha (kết hợp), chùm leze rất song song, chùm leze có mật độ công suất lớn. 12. MÉu nguyªn tö Bo. Các tiên đề của Bo. a. Tiên đề 1: Nguyên tử chỉ tồn tại trong các trạng thái có năng lợng xác định gọi là trạng thái dừng. Khi ở trạng thái dõng, nguyªn tö kh«ng bøc x¹. P b. Tiên đề 2: Khi chuyển từ trạng thái dừng có mức năng lợng Em sang trạng thái mức năng lợng En < Em thì nguyên tử phát ra O ph«t«n cã tÇn sè f tÝnh b»ng c«ng thøc: N Em - En = hfnm víi h lµ h»ng sè Pl¨ng. Ngîc l¹i, nÕu nguyªn tö ®ang ë tr¹ng th¸i dõng E n mµ hÊp M thụ đợc một phôtôn có năng lợng hf đúng bằng hiệu Em - En , thì nó chuyÓn sang tr¹ng th¸i dõng cã n¨ng lîng Em cao h¬n. ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ * Mẫu nguyên tử Bo giải thích đợc quang phổ vạch của hiđrô L nhng không giải thích đợc quang phổ của các nguyên tử phức tạp h¬n. * Muèn gi¶i thÝch sù t¹o thµnh quang phæ v¹ch cña Hy®r« ta phải nắm chắc sơ đồ mức năng lợng và sự tạo thành các vạch quang phæ. Dãy Liman trong vùng tử ngoại, tạo thành do êléctron chuyển từ quỹ đạo ngoài về quỹ đạo K. D·y Banme trong vïng ¸ng s¸ng nh×n thÊy (kh¶ kiÕn) vµ mét phÇnKtö‌‌‌‌‌‌‌ ngo¹i, t¹o thµnh do ªlÐctron chuyÓn tõ quü Lai-man‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌Ban-me‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌Pa-sen đạo ngoài về quỹ đạo L; vạch  tạo thành khi êléctron từ quỹ đạo M về L, K vạch  tạo thành khi êléctron từ quỹ đạo N về L, vạch  tạo thành khi êléctron từ quỹ đạo O về L, vạch  tạo thành khi êléctron từ quỹ đạo P về quỹ đạo L. Dãy Pasen trong vùng hồng ngoại, tạo thành do êléctron chuyển từ quỹ đạo ngoài về quỹ đạo M. Trong nguyên tử Hyđô bán kính quỹ đạo dừng và năng lợng của êléctrôn trên quỹ đạo đó tính theo công thức : r n = r0.n2 (A0) và E = - E0/n2 (eV) . Trong đó r0 = 0,53 A0 và E0 = 13,6 eV ; n là các số nguyên liên tiếp dơng: n = 1, 2, 3, . . . tơng ứng với các mực năng lợng. 13. ¸nh s¸ng cã lìng tÝnh chÊt sãng - h¹t. TÝnh chÊt sãng thÓ hiÖn râ víi ¸nh s¸ng cã bíc sãng dµi, cßn tÝnh chÊt h¹t thÓ hiÖn râ víi ¸nh s¸ng cã bíc sãng ng¾n. II Bµi tËp mÉu: Bµi 1. ChiÕu mét chïm ¸nh s¸ng cã bíc sãng  = 0,489m vµo mét tÊm kim lo¹i kali dïng lµm c©tèt cña tÕ bµo quang ®iÖn . BiÕt c«ng tho¸t cña kali lµ 2,15 eV . a/ T×m giíi h¹n quang ®iÖn cña kali ? b/ Tìm vận tốc cực đại của êléctrôn quang điện ra khỏi catốt ? c/ T×m hiÖu ®iÖn thÕ h·m ? d/ BiÕt Ibh = 5 mA . c«ng suÊt chïm tia chiÕu vµo katèt lµ 1,25 W vµ cã 50% chiÕt vµo ca tèt . T×m hiÖu suÊt l îng tö ? Gi¶i : a/ Ta cã 0 = hc/A . Thay sè : 0 = 0,578 m . b/ Tõ c«ng thøc Anhxtanh suy ra : vmax = 2 0 max. √. 2 hc −A m λ. (. ). = 3,7.105 m/s. hc 1 hc − A => Uh = −A λ e λ hc d/ N¨ng lîng mçi ph«t«n lµ :  = hf = = 4,064.10—19 J λ c/ eUh =. mv 2. =. (. ). = 0,39 V. Sè ph« t«n bËt ra trong mçi gi©y lµ : N = P/  = 3,10.1018 ( h¹t ).

(69) Cờng dộ dòng quang điện bão hoà : I bh = ne với n là số êléctrôn thoát ra khỏi kim loại . Vì ta tính trong một đơn vÞ thêi gian nªn : n = Ibh/e = 3,12.1016 (h¹t) .. n N. H=. = 10—2 = 1% .. Bài 2. Khi chiếu vào một tấm kim loại một chùm sáng đơn sắc có bớc sóng 0,2m . Động năng cực đại của các êléctrôn bắn ra khỏi catốt 8.10—19J . Hỏi khi chiếu lần lợt vào tấm kim loại đó hai chùm sáng đơn sắc có bớc sóng 1 = 1,4 m & 2 = 0,1 m thì có sẩy ra hiện tợng quang điện không ? Nếu sẩy ra thì động năng cực đại của các êléctrôn ra khỏi catèt lµ bao nhiªu ? Gi¶i :. mv 20 max => A = 1,9.10—19J 2 hc Giới hạn quang điện của kim loại đó là : 0 = = 1,04.10—6m = 1,04 m A Theo c«ng thøc AnhXtanh => A =. hc λ. –. Muèn hiÖn tîng quang ®iÖn sÈy ra th× bíc sãng ¸nh s¸ng kÝch thÝch tho¶ m·n ®iÒu kiÖn  < 0 Víi 1 : ta thÊy 1 > 0 nªn hiÖn tîng quang ®iÖn kh«ng xÈy ra . Víi 2 < 0 nªn hiÖn tîng quang ®iÖn sÈy ra . Lóc đó :. mv 20 max 2. =. hc λ. – A = 1,79.10—19J .. Bµi 3. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a anèt vµ catèt cña èng R¬nghen lµ 4,8 kV. H·y t×m: a/ Bíc sãng nhá nhÊt cña tia r¬nghen mµ nã ph¸t ra ? b/ Số êléctrôn đập vào đối catốt trong mỗi giây và vận tốc của êléctrôn khi tới catốt biết rằng c ờng độ dòng điện qua èng lµ 1,6 mA ? Gi¶i : a/ Gọi U là hiệu điện thế giữa catốt và anốt , trớc khi đập vào đối catốt êléctrôn thu đợc động năng Wđ = mv2/2 = eU (Theo định lý về động năng) Khi đập vào đối catốt một phần động năng chuyển thành năng lợng của phôtôn của tia Rơnghen và một phần. hc λX. chuyển thành nhiệt lợng làm nóng đối catốt . Do đó ta có : X < eU => hfX = => X >. hc eU. . Do đó bớc sóng nhỏ nhất của tia Rơnghen phát ra là : X >. < eU. hc eU. = 2,56.10—10m .. b/ Số êléctrôn đập vào đối catốt trong mỗi giây : n = I/e = 1016 (hạt/s). Tõ c«ng thøc W® = eU = mv2/2 => v = √ 2eU /m = 4,1.107 (m/s) Bài 4. Trong nguyên tử Hyđô bán kính quỹ đạo dừng và năng lợng của êléctrôn trên quỹ đạo đó tính theo công thức : r n = r0.n2 (A0) và E = - E0/n2 (eV) . Trong đó r0 = 0,53 A0 và E0 = 13,6 eV ; n là các số nguyên liên tiếp dơng : n = 1, 2, 3, . . . t¬ng øng víi c¸c mùc n¨ng lîng . a/ Xác định bán kính quỹ đạo thứ 2 , 3 và tìm vận tốc của êléctrôn trên quỹ đạo. b/ T×m hai bíc sãng giíi h¹n cña dÉy banme biÕt r»ng c¸c v¹ch cña quang phæ cña dÉy banme øng víi sù chuyÓn tõ tr¹ng th¸i n > 2 vÒ tr¹ng th¸i n = 2 . c/ Biết 4 bớc sóng của 4 vạch đầu tiên của dẫy banme : đỏ có λ α = 0,6563m ; Lam có λ β = 4861m ; Chµm cã λ γ = 0,4340m ; TÝm cã λ δ = 0,4102m H·y t×m bíc sãng 3 v¹ch ®Çu tiªn cña dÉy Pasen th«ng qua c¸c bớc sóng đó . Gi¶i : a/ ¸p dông c«ng thøc : rn = r0.n2 (A0) => r2 = 4r0 = 2,12 A0 ; r3 = 9r0 = 4,76 A0 . Lùc t¬ng t¸c h¹t nh©n vµ ªlÐctr«n trong nguyên tử là : F = ke2/r2 với k = 9.109 . Vì chuyển động tròn đều nên F là lực híng t©m : F = ma = mv2/r . Suy ra : ke2/r2 = mv2/r => v = Thay số ta đợc : v2 = 1,1.103m/s , v3 = 0,73.106 m/s .. e. √. k mr. ;. b/ Bớc sóng của các vạch trong dẫy banme đợc tính theo công thức hf =. hc λ. = E0. (. 1 1 − 22 n2. ). hc λ. = Em – E2 =>. víi n = 3 ,4 ,5 . . . Hai bíc sãng giíi h¹n cña dÉy banme øng víi n = 3 & n = . Bớc sóng thứ nhất : thay n = 3 ta đợc : hc/1 = 5E0/36 => 1 = 36hc/E0 = 0,657.10—6m T¬ng tù : hc/2 = E0/4 => 2 = hc/E0 = 0,365.10—6 m . c/ Bíc sãng cña c¸c v¹ch trong dÉy Pasen øng víi sù chuyÓn n¨ng lîng tõ tr¹ng th¸i n > 3 vÒ tr¹ng th¸i n = 3 . Do đó chúng đợc tính theo công thức : hc/ = En – E3 , với n = 4, 5, 6 . . . Ba v¹ch ®Çu øng víi sù chuyÓn tr¹ng th¸i n = 4 , 5 , 6 vÒ tr¹ng th¸i n = 3 . V¹ch thø nhÊt : hc/1 = E4 – E3 = (E4 – E2) – (E3 – E2) V¹ch thø hai : hc/2 = E5 – E3 = (E5 – E2) – (E3 – E2).

(70) V¹ch thø ba : hc/3 = E6 – E3 = (E6 – E2) – (E3 – E2) Mµ (E3 – E2) = hc/ λ α ; (E4 – E2) = hc/ λ β ; (E5 – E2) = hc/ λ γ ; (E6 – E2) = hc/ λ δ. hc hc hc = − λ1 λ β λ α λ .λ T¬ng tù : λ2= α γ λ α − λγ. Do đó :. =>. 1 1 1 = − λ1 λ 2 λ3. = 1,282 m .. λ3 =. =>. λ1=. λα . λ δ λ α − λδ. λα . λ β λα − λβ. = 1,875 m .. = 1,093 m .. III. C©u hái vµ bµi tËp: Chủ đề 1: Hiện tợng quang điện ngoài, thuyết lợng tử ánh sáng 7.1. Chän c©u §óng. NÕu chiÕu mét chïm tia hång ngo¹i vµo tÊm kÏm tÝch ®iÖn ©m, th×: A. tÊm kÏm mÊt dÇn ®iÖn tÝch d¬ng. B. TÊm kÏm mÊt dÇn ®iÖn tÝch ©m. C. Tấm kẽm trở nên trung hoà về điện. D. điện tích âm của tấm kẽm không đổi. 7.2. Chän c©u tr¶ lêi §óng. Giíi h¹n quang ®iÖn cña mçi kim lo¹i lµ: A. bíc sãng cña ¸nh s¸ng kÝch thÝch chiÕu vµo kim lo¹i. B. Công thoát của các êléctron ở bề mặt kim loại đó. C. Bớc sóng giới hạn của ánh sáng kích thích để gây ra hiện tợng quang điện kim loại đó. D. hiÖu ®iÖn thÕ h·m. 7.3. Để gây đợc hiệu ứng quang điện, bức xạ dọi vào kim loại đợc thoả mãn điều kiện nào sau đây? A. TÇn sè lín h¬n giíi h¹n quang ®iÖn. B. TÇn sè nhá h¬n giíi h¹n quang ®iÖn. C. Bíc sãng nhá h¬n giíi h¹n quang ®iÖn. D. Bíc sãng lín h¬n giíi h¹n quang ®iÖn. 7.4. Chọn phát biểu Đúng. Với một bức xạ có bớc sóng thích hợp thì cờng độ dòng quang điện bão hoà: A. Triệt tiêu, khi cờng độ chùm sáng kích thích nhỏ hơn một giá trị giới hạn. B. tỉ lệ với bình phơng cờng độ chùm sáng. C. tỉ lệ với căn bậc hai của cờng độ chùm sáng. D. tỉ lệ với cờng độ chùm sáng. 7.5. §iÒu nµo dưới đ©y sai, khi nãi vÒ nh÷ng kÕt qu¶ rót ra tõ thÝ nghiÖm víi tÕ bµo quang ®iÖn? A) HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a anèt vµ catèt cña tÕ bµo quang ®iÖn lu«n cã gi¸ trÞ ©m khi dßng quang ®iÖn triÖt tiªu. B) Dßng quang ®iÖn vÉn cßn tån t¹i ngay c¶ khi hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a anèt vµ cat«t cña tÕ bµo quang ®iÖn b»ng kh«ng. C) Cờng độ dòng quang điện bão hoà không phụ thuộc vào cờng độ chùm sáng kích thích. D) Gi¸ trÞ cña hiÖu ®iÖn thÕ h·m phô thuéc vµo bíc sãng cña ¸nh s¸ng kÝch thÝch. 7.6. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về hiện tợng quang điện? A) Lµ hiÖn tîng hiÖn tîng ªlectron bøt ra khái bÒ mÆt tÊm kim lo¹i khi cã ¸nh s¸ng thÝch hîp chiÕu vµo nã. B) Lµ hiÖn tîng hiÖn tîng ªlectron bøt ra khái bÒ mÆt tÊm kim lo¹i khi tÊm kim lo¹i bÞ nung nãng. C) Lµ hiÖn tîng hiÖn tîng ªlectron bøt ra khái bÒ mÆt tÊm kim lo¹i bÞ nhiÔm ®iÖn do tiÕp xóc víi mét vËt nhiÔm ®iÖn kh¸c. D) Lµ hiÖn tîng hiÖn tîng ªlectron bøt ra khái bÒ mÆt tÊm kim lo¹i do bÊt kú nguyªn nh©n nµo kh¸c. 7.7. Ph¸t biÓu mµo sau ®©y lµ sai khi nãi vÒ thuyÕt lîng tö ¸nh s¸ng? A) Nh÷ng nguyªn tö hay ph©n tö vËt chÊt kh«ng hÊp thô hay bøc x¹ ¸nh s¸ng mét c¸ch liªn tôc mµ thµnh tõng phÇn riêng biệt, đứt quãng. B) Chïm s¸ng lµ dßng h¹t, mçi h¹t lµ mét ph«t«n. C) N¨ng lîng cña c¸c ph«t«n ¸nh s¸ng lµ nh nhau, kh«ng phô thuéc vµo bíc sãng ¸nh s¸ng. D) Khi ánh sáng truyền đi, các lợng tử ánh sáng không bị thay đổi, không phụ thuộc khoảng cách tới nguồn sáng. 7.8. Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về động năng ban đầu cực đại của các êlectron quang điện. A) Động năng ban đầu cực đại của các êlectron quang điện không phụ thuộc vào cờng độ chùm sáng kích thích. B) Động năng ban đầu cực đại của các êlectron quang điện phụ thuộc vào bớc sóng của ánh sáng kích thích. C) Động năng ban đầu cực đại của các êlectron quang điện không phụ thuộc vào bản chất của kim loại làm catôt. D) Động năng ban đầu cực đại của các êlectron quang điện phụ thuộc vào bản chất của kim loại làm catôt. 7.9. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. HiÖn tîng quang ®iÖn lµ hiÖn tîng electron bÞ bøt ra khái kim lo¹i khi chiÕu vµo kim lo¹i ¸nh s¸ng thÝch hîp. B. HiÖn tîng quang ®iÖn lµ hiÖn tîng electron bÞ bøt ra khái kim lo¹i khi nã bÞ nung nãng. C. Hiện tợng quang điện là hiện tợng electron bị bứt ra khỏi kim loại khi đặt tấm kim loại vào trong một điện trờng m¹nh. D. HiÖn tîng quang ®iÖn lµ hiÖn tîng electron bÞ bøt ra khái kim lo¹i khi nhóng tÊm kim lo¹i vµo trong mét dung dÞch. 7.10. Chiếu một chùm bức xạ đơn sắc vào một tấm kẽm có giới hạn quang điện 0,35μm. Hiện tợng quang điện sẽ kh«ng x¶y ra khi chïm bøc x¹ cã bíc sãng A. 0,1 µm; B. 0,2 µm; C. 0,3 µm; D. 0,4 µm 7.11. Giíi h¹n quang ®iÖn cña mçi kim lo¹i lµ A. Bớc sóng dài nhất của bức xạ chiếu vào kim loại đó mà gây ra đợc hiện tợng quang điện. B. Bớc sóng ngắn nhất của bức xạ chiếu vào kim loại đó mà gây ra đợc hiện tợng quang điện. C. Công nhỏ nhất dùng để bứt electron ra khỏi bề mặt kim loại đó. D. Công lớn nhất dùng để bứt electron ra khỏi bề mặt kim loại đó. 7.12. Dòng quang điện đạt đến giá trị bão hòa khi A. Tất cả các electron bật ra từ catôt khi catôt đợc chiếu sáng đều đi về đợc anôt. B. Tất cả các electron bật ra từ catôt khi catôt đợc chiếu sáng đều quay trở về đợc catôt. C. Cã sù c©n b»ng gi÷a sè electron bËt ra tõ cat«t vµ sè electron bÞ hót quay trë l¹i cat«t. D. Số electron đi về đợc catôt không đổi theo thời gian. 7.13. Dßng quang ®iÖn tån t¹i trong tÕ bµo quang ®iÖn khi A. Chiếu vào catôt của tế bào quang điện một chùm bức xạ có cờng độ lớn và hiệu điện thế giữa anôt và catôt của TBQ§ lµ UAK > 0. B. ChiÕu vµo catèt cña tÕ bµo quang ®iÖn mét chïm bøc x¹ cã bíc sãng dµi. C. ChiÕu vµo cat«t cña tÕ bµo quang ®iÖn mét chïm bøc x¹ cã bíc sãng ng¾n thÝch hîp..

(71) i. D. ChiÕu vµo cat«t cña tÕ bµo quang ®iÖn mét chïm bøc x¹ cã bíc sãng ng¾n thÝch hîp vµ hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a an«t vµ cat«t cña TBQ§ lµ UAK ph¶i lín h¬n hiÖu ®iÖn thÕ h·m Uh 7.14. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Động năng ban đầu cực đại của electron quang điện phụ thuộc vào bản chất của kim loại. B. Động năng ban đầu cực đại của electron quang điện phụ thuộc bớc sóng của chùm ánh sáng kích thích. C. Động năng ban đầu cực đại của electron quang điện phụ thuộc tần số của chùm ánh sáng kích thích. D. Động năng ban đầu cực đại của electron quang điện phụ thuộc cờng độ của chùm ánh sáng kích thích. 7.15. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. HiÖn tîng quang ®iÖn chØ x¶y ra khi giíi h¹n quang ®iÖn λ0 cña kim lo¹i lµm cat«t nhá h¬n bíc sãng λ cña ¸nh s¸ng kÝch thÝch. B. Với ánh sáng kích thích có bớc sóng λ ≥ λ0 thì cờng độ dòng quang điện bão hòa tỉ lệ thuận với cờng độ chùm ¸nh s¸ng kÝch thÝch. C. HiÖu ®iÖn thÕ h·m phô thuéc vµo bíc sãng cña ¸nh s¸ng kÝch thÝch vµ b¶n chÊt cña kim lo¹i dïng lµm cat«t. D. Hiệu điện thế hãm phụ thuộc vào cờng độ của chùm ánh sáng kích thích. 7.16. Chiếu lần lợt hai chùm bức xạ đơn sắc có bớc sóng λ1 và λ2 vào catôt của một tế bào quang điện thu đợc hai đờng đặc trng V - A nh hình vẽ 7.16. Kết luận nào sau đây là đúng? A. Bíc sãng cña chïm bøc x¹ 2 lín h¬n bíc sãng cña chïm bøc x¹ 1 B. TÇn sè cña chïm bøc x¹ 1 lín h¬n tÇn sè cña chïm bøc x¹ 2 C. Cờng độ của chùm sáng 1 lớn hơn cờng độ của chùm sáng 2 0 UAK D. Giới hạn quang điện của kim loại dùng làm catôt đối với chùm bức xạ 1 lớn hơn H×nh 7.16 đối với chùm bức xạ 2 7.17. Chọn câu đúng: Chiếu ánh sáng đơn sắc có bớc sóng λ vào catôt của tế bào quang điện có bớc sóng giới hạn λ0. Đờng đặc trng V - A của tế bào quang ®iÖn nh h×nh vÏ 7.17 th× A. λ > λ0 B. λ ≥ λ0 i C. λ < λ0; D. λ = λ0 7.18. Chọn câu đúng: A. Khi tăng cờng độ của chùm ánh sáng kích thích lên hai lần thì cờng độ dòng quang điện tăng lên hai lần. B. Khi tăng bớc sóng của chùm ánh sáng kích thích lên hai lần thì cờng độ dòng quang điện tăng lên hai lần. C. Khi giảm bớc sóng của chùm ánh sáng kích thích xuống hai lần thì cờng độ dòng quang điện tăng lên hai lần. D. Khi ánh sáng kích thích gây ra đợc hiện tợng quang điện. Nếu giảm bớc sóng của chùm bức xạ thì động năng 0 UAK ban đầu cực đại của electron quang điện tăng lên. H×nh 7.17 7.19. Chọn câu đúng A. Hiệu điện thế hãm là hiệu điện thế âm cần đặt giữa catôt và anôt của tế bào quang điện để triệt tiêu dòng quang ®iÖn. B. Hiệu điện thế hãm là hiệu điện thế âm cần đặt giữa catôt và anôt của tế bào quang điện để vừa đủ triệt tiêu dòng quang ®iÖn. C. Hiệu điện thế hãm là hiệu điện thế dơng cần đặt giữa catôt và anôt của tế bào quang điện để triệt tiêu dòng quang ®iÖn. D. Hiệu điện thế hãm là hiệu điện thế dơng cần đặt giữa catôt và anôt của tế bào quang điện để vừa đủ triệt tiêu dßng quang ®iÖn. 7.20 Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Động năng ban đầu cực đại của electron quang điện không phụ thuộc vào cờng độ của chùm ánh sáng kích thích. B. Động năng ban đầu cực đại của electron quang điện phụ thuộc vào bản chất kim loại dùng làm catôt. C. Động năng ban đầu cực đại của electron quang điện không phụ thuộc vào bớc sóng của chùm ánh sáng kích thÝch. D. Động năng ban đầu cực đại của electron quang điện phụ thuộc vào bớc sóng của chùm ánh sáng kích thích.. 1. 2. Chủ đề 2: Thuyết lợng tử ánh sáng. 7.21 Chän c©u §óng. Theo gi¶ thuyÕt lîng tö cña Pl¨ng th× n¨ng lîng: A. cña mäi ªlÐctron B. cña mét nguyªn tö C. Cña mét ph©n tö D. Của một chùm sáng đơn sắc ph¶i lu«n lu«n b»ng sè lÇn lîng tö n¨ng lîng. 7.22 Chän c©u §óng. Theo thuyÕt ph«t«n cña Anh-xtanh, th× n¨ng lîng: A. của mọi phôtôn đều bằng nhau. B. cña mét ph«t«n b»ng mét lîng tö n¨ng lîng. C. gi¶m dÇn khi ph«t«n ra xa dÇn nguån s¸ng. D. cña ph«t«n kh«ng phô thuéc vµo bíc sãng. 7.23. Trong c¸c c«ng thøc nªu díi ®©y, c«ng thøc nµo lµ c«ng thøc cña Anh-xtanh:. mv 20 max ; 2 mv 20 max ; C) hf = A − 2 A). hf = A+. mv 20 max ; 4 mv 20 max . D) hf =2 A + 2 B). hf = A+. 7.24. Theo các quy ớc thông thờng, công thức nào sau đây đúng cho trờng hợp dòng quang điện triệt tiêu?. mv 20 max ; eU h= A + 2 2 mv 0 max C) eU = ; h 2 A). B) D). mv 20 max ; eU h= A + 4. 1 eUh=mv 20 max . 2. 7.25. Điều khảng định nào sau đây là sai khi nói về bản chất của ánh sáng?.

(72) A) ¸nh s¸ng cã lìng tÝnh sãng - h¹t. B) Khi bíc sãng cña ¸nh s¸ng cµng ng¾n th× tÝnh chÊt h¹t thÓ hiÖn cµng râ nÐt, tÝnh chÊt sãng cµng Ýt thÓ hiÖn. C) Khi tÝnh chÊt h¹t thÓ hiÖn râ nÐt, ta rÔ quan s¸t hiÖn tîng giao thoa ¸nh s¸ng. D) A hoÆc B hoÆc C sai. 7.26. Theo quan điểm của thuyết lợng tử phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Chïm ¸nh s¸ng lµ mét dßng h¹t, mçi h¹t lµ mét photon mang n¨ng lîng. B. Cờng độ chùm sáng tỉ lệ thuận với số phôton trong chùm. C. Khi ánh sáng truyền đi các phôton ánh sáng không đổi, không phụ thuộc khoảng cách đến nguồn sáng. D. C¸c photon cã n¨ng lîng b»ng nhau v× chóng lan truyÒn víi vËn tèc b»ng nhau. 7.27. Chiếu một chùm bức xạ đơn sắc vào catôt của tế bào quang điện để triệt tiêu dòng quang điện thì hiệu điện thế hãm có giá trị tuyệt đối là 1,9V. Vận tốc ban đầu cực đại của quang electron là bao nhiêu? A. 5,2.105m/s; B. 6,2.105m/s; C. 7,2.105m/s; D. 8,2.105m/s 7.28. Chiếu một chùm ánh sáng đơn sắc có bớc sóng 400nm vào catôt của một tế bào quang điện, đợc làm bằng Na. Giới hạn quang điện của Na là 0,50àm. Vận tốc ban đầu cực đại của electron quang điện là A. 3.28.105m/s; B. 4,67.105m/s; C. 5,45.105m/s; D. 6,33.105m/s 7.29. Chiếu vào catốt của một tế bào quang điện một chùm bức xạ đơn sắc có b ớc sóng 0,330àm. Để triệt tiêu dòng quang điện cần một hiệu điện thế hãm có giá trị tuyệt đối là 1,38V. Công thoát của kim loại dùng làm catôt là A. 1,16eV; B. 1,94eV; C. 2,38eV; D. 2,72eV 7.30. Chiếu vào catốt của một tế bào quang điện một chùm bức xạ đơn sắc có b ớc sóng 0,330àm. Để triệt tiêu dòng quang điện cần một hiệu điện thế hãm có giá trị tuyệt đối là 1,38V. Giới hạn quang điện của kim loại dùng làm catôt là A. 0,521µm; B. 0,442µm; C. 0,440µm; D. 0,385µm 7.31. Chiếu một chùm bức xạ đơn sắc có bớc sóng 0,276àm vào catôt của một tế bào quang điện thì hiệu điện hãm có giá trị tuyệt đối bằng 2V. Công thoát của kim loại dùng làm catôt là A. 2,5eV; B. 2,0eV; C. 1,5eV; D. 0,5eV 7.32. Chiếu một chùm bức xạ đơn sắc có bớc sóng 0,5àm vào catôt của một tế bào quang điện có giới hạn quang điện là 0,66àm. Vận tốc ban đầu cực đại của electron quang điện là A. 2,5.105m/s; B. 3,7.105m/s; C. 4,6.105m/s; D. 5,2.105m/s 7.33. Chiếu một chùm bức xạ đơn sắc có bớc sóng 0,5àm vào catôt của một tế bào quang điện có giới hạn quang điện là 0,66àm. Hiệu điện thế cần đặt giữa anôt và catôt để triệt tiêu dòng quang điện là A. 0,2V; B. - 0,2V; C. 0,6V; D. - 0,6V 7.34. Chiếu một chùm bức xạ đơn sắc có bớc sóng 0,20àm vào một quả cầu bằng đồng, đặt cô lập về điện. Giới hạn quang điện của đồng là 0,30àm. Điện thế cực đại mà quả cầu đạt đợc so với đất là A. 1,34V; B. 2,07V; C. 3,12V; D. 4,26V 7.35. Giíi h¹n quang ®iÖn cña kim lo¹i dïng lµm cat«t lµ λ0 = 0,30µm. C«ng tho¸t cña kim lo¹i dïng lµm cat«t lµ A. 1,16eV; B. 2,21eV; C. 4,14eV; D. 6,62eV 7.36. ChiÕu mét chïm bøc x¹ cã bíc sãng λ = 0,18µm vµo cat«t cña mét tÕ bµo quang ®iÖn. Giíi h¹n quang ®iÖn cña kim loại dùng làm catôt là λ0 = 0,30àm. Vận tốc ban đầu cực đại của electron quang điện là A. 9,85.105m/s; B. 8,36.106m/s; C. 7,56.105m/s; D. 6,54.106m/s 7.37. ChiÕu mét chïm bøc x¹ cã bíc sãng λ = 0,18µm vµo cat«t cña mét tÕ bµo quang ®iÖn. Giíi h¹n quang ®iÖn cña kim loại dùng làm catôt là λ0 = 0,30àm. Hiệu điện thế hãm để triệt tiêu dòng quang điện là A. Uh = - 1,85V; B. Uh = - 2,76V; C. Uh= - 3,20V; D. Uh = - 4,25V 7.38. Kim lo¹i dïng lµm cat«t cña mét tÕ bµo quang ®iÖn cã c«ng tho¸t lµ 2,2eV. ChiÕu vµo cat«t bøc x¹ ®iÖn tõ cã b íc sóng λ. Để triệt tiêu dòng quang điện cần đặt có một hiệu điện thế hãm U h = UKA = 0,4V. Giới hạn quang điện của kim loại dïng lµm cat«t lµ A. 0,4342.10-6m; B. 0,4824.10-6m; C. 0,5236.10-6m; D. 0,5646.10-6m 7.39. Kim lo¹i dïng lµm cat«t cña mét tÕ bµo quang ®iÖn cã c«ng tho¸t lµ 2,2eV. ChiÕu vµo cat«t bøc x¹ ®iÖn tõ cã b íc sóng λ. Để triệt tiêu dòng quang điện cần đặt có một hiệu điện thế hãm U h = UKA = 0,4V. Vận tốc ban đầu cực đại của electron quang ®iÖn lµ A. 3,75.105m/s; B. 4,15.105m/s; C. 3,75.106m/s; D. 4,15.106m/s 7.40. Kim lo¹i dïng lµm cat«t cña mét tÕ bµo quang ®iÖn cã c«ng tho¸t lµ 2,2eV. ChiÕu vµo cat«t bøc x¹ ®iÖn tõ cã b íc sóng λ. Để triệt tiêu dòng quang điện cần đặt có một hiệu điện thế hãm U h = UKA = 0,4V. Tần số của bức xạ điện từ là A. 3,75.1014Hz; B. 4,58.1014Hz; C. 5,83.1014Hz; D. 6,28.1014Hz 7.41. C«ng tho¸t cña kim lo¹i Na lµ 2,48eV. ChiÕu mét chïm bøc x¹ cã bíc sãng 0,36µm vµo tÕ bµo quang ®iÖn cã catôt làm bằng Na. Vận tốc ban đầu cực đại của electron quang điện là A. 5,84.105m/s; B. 6,24.105m/s; C. 5,84.106m/s; D. 6,24.106m/s 7.42. C«ng tho¸t cña kim lo¹i Na lµ 2,48eV. ChiÕu mét chïm bøc x¹ cã bíc sãng 0,36µm vµo tÕ bµo quang ®iÖn cã catôt làm bằng Na thì cờng độ dòng quang điện bão hòa là 3àA. Số electron bị bứt ra khỏi catôt trong mỗi giây là A. 1,875.1013; B. 2,544.1013; C. 3,263.1012; D. 4,827.1012. 7.43. C«ng tho¸t cña kim lo¹i Na lµ 2,48eV. ChiÕu mét chïm bøc x¹ cã bíc sãng 0,36µm vµo tÕ bµo quang ®iÖn cã catôt làm bằng Na thì cờng độ dòng quang điện bão hòa là 3àA thì. Nếu hiệu suất lợng tử (tỉ số electron bật ra từ catôt và số photon đến đập vào catôt trong một đơn vị thời gian) là 50% thì công suất của chùm bức xạ chiếu vào catôt là A. 35,5.10-5W; B. 20,7.10-5W; C. 35,5.10-6W; D. 20,7.10-6W Chủ đề 3: Hiện tợng quang dẫn. Quang trở, pin quang điện 7.44. Chọn câu đúng. Hiện tợng quang dẫn là hiện tợng: A. một chất cách điện trở thành dẫn điện khi đợc chiếu sáng. B. Giảm điện trở của kim loại khi đợc chiếu sáng. C. Giảm điện trở của một chất bãn dẫn, khi đợc chiếu sáng. D. TruyÒn dÉn ¸nh s¸ng theo c¸c sîi quang uèn cong mét c¸ch bÊt kú. 7.45 Chọn câu đúng. Theo định nghĩa, hiện tợng quang điện trong là: A. hiÖn tîng quang ®iÖn x¶y ra trªn mÆt ngoµi mét chÊt b¸n dÉn. B. hiÖn tîng quang ®iÖn x¶y ra bªn trong mét chÊt b¸n dÉm. C. nguyªn nh©n sinh ra hiÖn tîng quang dÉn. D. sự giải phóng các êléctron liên kết để chúng trở thành êléctron dẫn nhờ tác dụng của một bức xạ điện từ. 7.46. Chọn câu đúng. Pin quang điện là nguồn điện trong đó: A. quang năng đợc trực tiếp biến đổi thành điện năng..

(73) B. năng lợng mặt trời đợc biến đổi trực tiếp thành điện năng. C. một tế bào quang điện đợc dùng làm máy phát điện. D. một quang điện trở, khi đợc chiếu sáng, thì trở thành máy phát điện. 7.47. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về hiện tợng quang dẫn? A) HiÖn tîng quang dÉn lµ hiÖn tîng gi¶m m¹nh ®iÖn trë cña chÊt b¸n dÉn khi bÞ chiÕu s¸ng. B) Trong hiện tợng quang dẫn, êlectron đợc giải phóng ra khỏi khối chất bán dẫn. C) Một trong những ứng dụng quan trọng của hiện tợng quang dẫn là việc chế tạo đèn ống (đèn nêôn). D) Trong hiện tợng quang dẫn, năng lợng cần thiết để giải phóng êlectron liên kết thành êlectron là rất lớn. 7.48. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. §Ó mét chÊt b¸n dÉn trë thµnh vËt dÉn th× bøc x¹ ®iÖn tõ chiÕu vµo chÊt b¸n dÉn ph¶i cã bíc sãng lín h¬n mét gi¸ trÞ λ0 phô thuéc vµo b¶n chÊt cña chÊt b¸n dÉn. B. §Ó mét chÊt b¸n dÉn trë thµnh vËt dÉn th× bøc x¹ ®iÖn tõ chiÕu vµo chÊt b¸n dÉn ph¶i cã tÇn sè lín h¬n mét gi¸ trÞ f0 phô thuéc vµo b¶n chÊt cña chÊt b¸n dÉn. C. Để một chất bán dẫn trở thành vật dẫn thì cờng độ của chùm bức xạ điện từ chiếu vào chất bán dẫn phải lớn hơn một giá trị nào đó phụ thuộc vào bản chất của chất bán dẫn. D. Để một chất bán dẫn trở thành vật dẫn thì cờng độ của chùm bức xạ điện từ chiếu vào chất bán dẫn phải nhỏ hơn một giá trị nào đó phụ thuộc vào bản chất của chất bán dẫn. 7.49. §iÒu nµo sau ®©y sai khi nãi vÒ quang trë? A. Bé phËn quan träng nhÊt cña quang ®iÖn trë lµ mét líp chÊt b¸n dÉn cã g¾n 2 ®iÖn cùc. B. Quang điện trở thực chất là một điện trở mà giá trị của nó có thể thay đổi theo nhiệt độ. C. Quang ®iÖn trë cã thÓ dïng thay thÕ cho c¸c tÕ bµo quang ®iÖn. D. quang điện trở là một điện trở mà giá trị của nó không thay đổi theo nhiệt độ. 7.50. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. HiÖn tîng quang ®iÖn trong lµ hiÖn tîng bøt electron ra khái bÒ mÆt kim lo¹i khi chiÕu vµo kim lo¹i ¸nh s¸ng cã bíc sãng thÝch hîp. B. Hiện tợng quang điện trong là hiện tợng electron bị bắn ra khỏi kim loại khi kim loại bị đốt nóng C. Hiện tợng quang điện trong là hiện tợng electron liên kết đợc giải phóng thành electron dẫn khi chất bán dẫn đợc chiÕu b»ng bøc x¹ thÝch hîp. D. HiÖn tîng quang ®iÖn trong lµ hiÖn tîng ®iÖn trë cña vËt dÉn kim lo¹i t¨ng lªn khi chiÕu ¸nh s¸ng vµo kim lo¹i. 7.51. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Quang trở là một linh kiện bán dẫn hoạt động dựa trên hiện tợng quang điện ngoài. B. Quang trở là một linh kiện bán dẫn hoạt động dựa trên hiện tợng quang điện trong. C. Điện trở của quang trở tăng nhanh khi quang trở đợc chiếu sáng. D. Điện trở của quang trở không đổi khi quang trở đợc chiếu sáng bằng ánh sáng có bớc sóng ngắn. 7.52. Một chất quang dẫn có giới hạn quang dẫn là 0,62àm. Chiếu vào chất bán dẫn đó lần lợt các chùm bức xạ đơn sắc cã tÇn sè f1 = 4,5.1014Hz; f2 = 5,0.1013Hz; f3 = 6,5.1013Hz; f4 = 6,0.1014Hz th× hiÖn tîng quang dÉn sÏ x¶y ra víi A. Chïm bøc x¹ 1; B. Chïm bøc x¹ 2 C. Chïm bøc x¹ 3; D. Chïm bøc x¹ 4 7.53. Trong hiện tợng quang dẫn của một chất bán dẫn. Năng lợng cần thiết để giải phóng một electron liên kết thành electron tự do là A thì bớc sóng dài nhất của ánh sáng kích thích gây ra đợc hiện tợng quang dẫn ở chất bán dẫn đó đợc xác định từ công thức A. hc/A; B. hA/c; C. c/hA; D. A/hc Chủ đề 4: Mẫu Bo và nguyên tử Hyđrô 7.54. Chän ph¸t biÓu §óng. Tr¹ng th¸i dõng cña nguyªn tö lµ: A. trạng thái đứng yên của nguyên tử. B. Trạng thái chuyển động đều của nguyên tử. C. Trạng thái trong đó mọi êléctron của nguyên tử đều không chuyển động đối với hạt nhân. D. Một trong số các trạng thái có năng lợng xác định, mà nguyên tử có thể tồn tại. 7.55. Chän ph¸t biÓu §óng. ë tr¹ng th¸i dõng, nguyªn tö A. kh«ng bøc x¹ vµ kh«ng hÊp thô n¨ng lîng. B. Kh«ng bøc x¹ nhng cã thÓ hÊp thô n¨ng lîng. C. kh«ng hÊp thô, nhng cã thÓ bøc x¹ n¨ng lîng. D. VÉn cã thÓ hÊp thô vµ bøc x¹ n¨ng lîng. 7.56. Dãy Ban-me ứng với sự chuyển êléctron từ quỹ đạo ở xa hạt nhân về quỹ đậo nào sau đây? A. Quỹ đạo K. B. Quỹ đạo L. C. Quỹ đạo M. D. Quỹ đạo N. 7.57. MÉu nguyªn tö Bo kh¸c mÉu nguyªn tö R¬-d¬-pho ë ®iÓm nµo díi ®©y A. Hình dạng quỹ đạo của các electron . B. Lùc t¬ng t¸c gi÷a electron vµ h¹t nh©n nguyªn tö. C. Trạng thái có năng lợng ổn định. D. M« h×nh nguyªn tö cã h¹t nh©n. 7.58. Phát biểu nào sau đây là đúng nhất khi nói về nội dung tiên đề “các trạng thái dừng của nguyên tử” trong mẫu nguyªn tö Bo? A. Trạng thái dừng là trạng thái có năng lợng xác định. B. Trạng thái dừng là trạng thái mà nguyên tử đứng yên. C. Trạng thái dừng là trạng thái mà năng lợng của nguyên tử không thay đổi đợc. D. Trạng thái dừng là trạng thái mà nguyên tử có thể tồn tại trong một khoảng thời gian xác định mà không bức xạ n¨ng lîng. 7.59. Phát biểu nào sau đây là đúng? Tiên đề về sự hấp thụ và bức xạ năng lợng của nguyên tử có nội dung là: A. Nguyªn tö hÊp thô ph«ton th× chuyÓn tr¹ng th¸i dõng. B. Nguyªn tö bøc x¹ ph«ton th× chuyÓn tr¹ng th¸i dõng. C. Mỗi khi chuyển trạng thái dừng nguyên tử bức xạ hoặc hấp thụ photon có năng lợng đúng bằng độ chênh lệch năng lợng giữa hai trạng thái đó D. Nguyên tử hấp thụ ánh sáng nào thì sẽ phát ra ánh sáng đó. 7.60. Bíc sãng dµi nhÊt trong d·y Banme lµ 0,6560µm. Bíc sãng dµi nhÊt trong d·y Laiman lµ 0,1220µm. Bíc sãng dµi thø hai cña d·y Laiman lµ A. 0,0528µm; B. 0,1029µm; C. 0,1112µm; D. 0,1211µm.

(74) 7.61 D·y Laiman n»m trong vïng: A. tö ngo¹i. B. ¸nh s¸ng nh×n thÊy. C. hång ngo¹i. D. ¸nh s¸ng nh×n thÊy vµ mét phÇn trong vïng tö ngo¹i. 7.62 D·y Banme n»m trong vïng: A. tö ngo¹i. B. ¸nh s¸ng nh×n thÊy. C. hång ngo¹i. D. ¸nh s¸ng nh×n thÊy vµ mét phÇn trong vïng tö ngo¹i. 7.63 D·y Pasen n»m trong vïng: A. tö ngo¹i. B. ¸nh s¸ng nh×n thÊy. C. hång ngo¹i. D. ¸nh s¸ng nh×n thÊy vµ mét phÇn trong vïng tö ngo¹i. 7.64. Bíc sãng cña v¹ch quang phæ thø nhÊt trong d·y Laiman lµ 1220nm, bíc sãng cña v¹ch quang phæ thø nhÊt vµ thø hai cña d·y Banme lµ 0,656µm vµ 0,4860µm. Bíc sãng cña v¹ch thø ba trong d·y Laiman lµ A. 0,0224µm; B. 0,4324µm; C. 0,0975µm; D.0,3672µm 7.65. Bíc sãng cña v¹ch quang phæ thø nhÊt trong d·y Laiman lµ 1220nm, bíc sãng cña v¹ch quang phæ thø nhÊt vµ thø hai cña d·y Banme lµ 0,656µm vµ 0,4860µm. Bíc sãng cña v¹ch ®Çu tiªn trong d·y Pasen lµ A. 1,8754µm; B. 1,3627µm; C. 0,9672µm; D. 0,7645µm 7.66 Hai v¹ch quang phæ cã bíc sãng dµi nhÊt cña d·y Laiman cã bíc sãng lÇn lît lµ λ1 = 0,1216µm vµ λ2 = 0,1026µm. Bíc sãng dµi nhÊt cña v¹ch quang phæ cña d·y Banme lµ A. 0,5875µm; B. 0,6566µm; C. 0,6873µm; D. 0,7260µm Chủ đề 5: Sự hấp thụ ánh sáng 7.67. Chọn câu Đúng. Cờng độ của chùm sáng đơn sắc truyền qua môi trờng hấp thụ A. giảm tỉ lệ với độ dài đờng đi của tia sáng. B. giảm tỉ lệ với bình phơng độ dài đờng đi của tia sáng. C. giảm theo định luật hàm số mũ của độ dài đờng đi của tia sáng. D. giảm theo tỉ lệ nghịch với độ dài đờng đi của tia sáng. 7.68. Khi chiếu sáng vào tấm kính đỏ chùm sáng tím, thì ta thấy có màu gì? A. TÝm. B. §á. C. Vµng. D. §en. 7.69. HÊp thô läc lùa ¸nh s¸ng lµ: A. hấp thụ một phần ánh sáng chiếu qua làm cờng độ chùm sáng giảm đi. B. hấp thụ toàn bộ màu sắc nào đó khi ánh sáng đi qua. C. mçi bíc sãng bÞ hÊp thô mét phÇn, bíc sãng kh¸c nhau, hÊp thô kh«ng gièng nhau. D. Tất cả các đáp án trên. 7.70. Chän c©u §óng. A. Khi chiếu chùm sáng qua môi trờng, cờng độ ánh sáng giảm đi, một phần năng lợng tiêu hao thành năng lợng kh¸c. B. Cờng độ I của chùm sáng đơn sắc qua môi trờng hấp thụ giảm theo độ dài d của đờng đi theo hàm số mũ: I = I0et. C. Kính màu là kính hấp thụ hầu hết một số bớc sóng ánh sáng, không hấp thụ một bớc sóng nào đó. D. Tất cả các đáp án A, B, C. 7.71. Chän c©u §óng: Mµu s¾c c¸c vËt lµ do vËt A. hÊp thô ¸nh s¸ng chiÕu vµo. B. ph¶n x¹ ¸nh s¸ng chiÕu vµo. C. cho ¸nh s¸ng truyÒn qua. D. hÊp thô mét sè bíc sãng ¸nh s¸ng vµ ph¶n x¹, t¸n x¹ nh÷ng bíc sãng kh¸c. Chủ đề 6: Sự phát quang . Sơ lợc về Laze. 7.72. Chän c©u §óng. ¸nh s¸ng huúnh quang lµ: A. tån t¹i mét thêi gian sau khi t¾t ¸nh s¸ng kÝch thÝch. B. hÇu nh t¾t ngay sau khi t¾t ¸nh s¸ng kÝch thÝch. C. cã bíc sãng nhØ h¬n bíc sãng ¸nh s¸ng kÝch thÝch. D. do các tinh thể phát ra, sau khi đợc kích thích bằng ánh sáng thích hợp. 7.73. Chọn câu đúng. ánh sáng lân quang là: A. đợc phát ra bởi chất rắn, chất lỏng lẫn chất khí. B. hÇu nh t¾t ngay sau khi t¾t ¸nh s¸ng kÝch thÝch. C. cã thÓ tån t¹i rÊt l©u sau khi t¾t ¸nh s¸ng kÝch thÝch. D. cã bíc sãng nhá h¬n bíc sãng ¸nh s¸ng kÝch thÝch. 7.74. Chän c©u sai A. Sù ph¸t quang lµ mét d¹ng ph¸t ¸nh s¸ng phæ biÕn trong tù nhiªn. B. Khi vật hấp thụ năng lợng dới dạng nào đó thì nó phát ra ánh sáng, đó là phát quang. C. C¸c vËt ph¸t quang cho mét quang phæ nh nhau. D. Sau khi ngừng kích thích, sự phát quang một số chất còn kéo dài một thời gian nào đó. 7.75. Chän c©u sai A. Huúnh quang lµ sù ph¸t quang cã thêi gian ph¸t quang ng¾n (díi 10-8s). B. L©n quang lµ sù ph¸t quang cã thêi gian ph¸t quang dµi (tõ 10-6s trë lªn). C. Bíc sãng ’ ¸nh s¸ng ph¸t quang bao giê nhá h¬n bíc sãng  cña ¸nh s¸ng hÊp thô ’ < D. Bíc sãng ’ ¸nh s¸ng ph¸t quang bao giê còng lín h¬n bíc sãng  cña ¸nh s¸ng hÊp thô ’ > 7.76. Tia laze không có đặc điểm nào dới đây: A. Độ đơn sắc cao. B. độ định hớng cao. C. Cờng độ lớn. D. C«ng suÊt lín. 7.77. Trong laze rubi có sự biến đổi của dạng năng lợng nào dới đây thành quang năng? A. §iÖn n¨ng. B. C¬ n¨ng. C. NhiÖt n¨ng. D. Quang n¨ng. 7.78. HiÖu suÊt cña mét laze: A. nhá h¬n 1. B. B»ng 1. C. lín h¬n 1. D. rÊt lín so víi 1.+ 7.79. Laze rubi không hoạt động theo nguyên tắc nào dới đây? A. Dùa vµo sù ph¸t x¹ c¶m øng. B. Tạo ra sự đảo lộn mật độ. C. Dùa vµo sù t¸i hîp gi÷a ªlÐctron vµ lç trèng. D. Sö dông buång céng hëng. 7.80. H·y chØ ra c©u cã néi dung sai. Kho¶ng c¸ch 2 g¬ng trong laze cã thÓ b»ng: A. mét sè ch½n lÇn nöa bíc sãng. B. mét sè lÎ lÇn nöa bíc sãng..

(75) C. mét sè ch½n lÇn phÇn t bíc sãng. D. một số lẻ lần phần t bớc sóng của ánh sáng đơn sắc mà laze ph¸t ra. 7.81. Ngời ta dùng một laze hoạt động dới chế độ liên tục để khoan một tấm thép. Công suất chùm là P = 10W. Đờng kính của chùm sáng là d = 1mm, bề dày tấm thép là e = 2mm. Nhiệt độ ban đầu là t 1 = 300C. Khối lợng riêng của thép là: D = 7800kg/m3; nhiệt dung riêng của thép là: c = 4481J/kg.độ; Nhiệt nóng chảy của thép: L = 270KJ/Kg; điểm nóng chảy của thép là T = 15350C. Thời gian tối thiểu để khoan là: A. 1,16s; B. 2,12s; C. 2,15s; D. 2,275s. 7.82. Ngời ta dùng một loại laze CO2 có công suất P = 10W để làm dao mổ. Tia laze chiếu vào chỗ mổ sẽ làm cho nớc ở phần mô chỗ đó bốc hơi và mô bị cắt. CHùm laze có đờng kính r = 0,1mm và di chuyển với vận tốc v = 0,5cm/s trên bề mặt của mô mềm. Nhiệt dung riêng của nớc: c = 4,18KJ/kg.độ; nhiệt hoá hơi của nớc: L = 2260J/kg, nhiệt độ cơ thể là 370C. ThÓ tÝch níc mµ tia laze lµm bèc h¬i trong 1s lµ: A 2,892 mm2. B. 3,963mm3; C. 4,01mm2; D. 2,55mm2. 7.83. Ngời ta dùng một loại laze CO2 có công suất P = 10W để làm dao mổ. Tia laze chiếu vào chỗ mổ sẽ làm cho nớc ở phần mô chỗ đó bốc hơi và mô bị cắt. Chùm laze có đờng kính r = 0,1mm và di chuyển với vận tốc v = 0,5cm/s trên bề mặt của mô mềm. Nhiệt dung riêng của nớc: c = 4,18KJ/kg.độ; nhiệt hoá hơi của nớc: L = 2260J/kg, nhiệt độ cơ thể là 370C. Chiều sâu cực đại của vế cắt là: A. 1mm; B. 2mm; C. 3mm; D. 4mm. 7.84. Để đo khoảng cách từ trái đất dến Mặt Trăng ngời ta dùng một loại laze phát ra những xung ánh sáng có bớc sóng 0,52m, chiÕu vÒ phÝa MÆt Tr¨ng vµ ®o kho¶ng thêi gian ng¨n c¸ch gi÷a thêi ®iÓm xung ® îc ph¸t ra vµ trêi ®iÓm mét m¸y thu đặt ở Trái Đất nhận đợc xung phản xạ. thời gian kéo dài của một xung là  = 100ns. Kho¶ng thêi gian ng¨n c¸ch gi÷a thêi ®iÓm ph¸t vµ nhËn xung lµ 2,667s. n¨ng lîng cña mçi xung ¸nh s¸ng lµ W 0 = 10KJ. Khoảng cách giữa trái đất và mặt trăng là: A. 200.000 km. B. 400.000 km; C. 500.000 km; D. 300.000 km. 7.85. Mét laze ph¸t ra chïm s¸ng lôc cã bíc sãng  = 0,5145m vµ cã c«ng suÊt P = 0,5W. Gãc më cña chïm s¸ng lµ  = 5,2.10-3rad. §êng kÝnh cña chïm s¸ng s¸t mÆt g¬ng b¸n m¹ lµ D0 = 200m. §êng kÝnh D cña vÖt s¸ng trªn mét mµn ảnh đặt vuông góc với trục chùm sáng, cách gơng bán mạ d = 50cm là: A1,4mm. B. 2,8mm; C. 3,6mm; D. 5,2mm. 7.86. Mét laze ph¸t ra chïm s¸ng lôc cã bíc sãng  = 0,5145m vµ cã c«ng suÊt P = 0,5W. Gãc më cña chïm s¸ng lµ  = 5,2.10-3rad. Đờng kính của chùm sáng sát mặt gơng bán mạ là D0 = 200m. Cờng độ chùm sáng I tại một điểm trên mµn ¶nh lµ: A. 8,12.104 W/m2; B. 6,09.104 W/m2; C. 4,06.104 W/m2; D. 3,45.104 W/m2. 7.87. Mét laze ph¸t ra chïm s¸ng lôc cã bíc sãng  = 0,5145m vµ cã c«ng suÊt P = 0,5W. Gãc më cña chïm s¸ng lµ  = 5,2.10-3rad. Đờng kính của chùm sáng sát mặt gơng bán mạ là D0 = 200m. Số phôtôn N đến đập vào màn ảnh trong 1s lµ: A. 1,29.1018 h¹t; B. 2,58.1018 h¹t; C. 3,87.1018 h¹t; D. 5,16.1018 h¹t. * C¸c c©u hái vµ bµi tËp tæng hîp kiÕn thøc 7.88. N¨ng lîng ion hãa nguyªn tö Hy®r« lµ 13,6eV. Bíc sãng ng¾n nhÊt cña bøc x¹ mµ nguyªn tö cã thÓ ph¸t ra lµ A. 0,1220µm; B. 0,0913µm; C. 0,0656µm; D. 0,5672µm 7.89. Hiệu điện thế giữa anốt và catốt của một ống Rơnghen là 200KV. Coi động năng ban đầu của êlectrôn bằng không. Động năng của êlectrôn khi đến đối catốt là: A. 0,1MeV; B. 0,15MeV; C. 0,2MeV; D. 0,25MeV. 7.90. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña mét èng R¬nghen lµ 15kV. Gi¶ sö electron bËt ra tõ cat«t cã vËn tèc ban ®Çu b»ng kh«ng th× bíc sãng ng¾n nhÊt cña tia X mµ èng cã thÓ ph¸t ra lµ A. 75,5.10-12m; B. 82,8.10-12m; C. 75,5.10-10m; D. 82,8.10-10m 7.91. Cờng độ dòng điện qua một ống Rơnghen là 0,64mA, tần số lớn nhất của bức xạ mà ống phát ra là 3.10 18 Hz. Số electron đến đập vào đối catôt trong 1 phút là A. 3,2.1018; B. 3,2.1017; C. 2,4.1018; D. 2,4.1017. 18 7.92. TÇn sè lín nhÊt cña bøc x¹ mµ èng ph¸t ra lµ 3.10 Hz. Coi electron bËt ra tõ cat«t cã vËn tèc ban ®Çu b»ng kh«ng. HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña èng lµ A. 11,7 kV; B. 12,4 kV; C. 13,4 kV; D. 15,5 kV. §¸p ¸n ch¬ng 7 7.1. Chän D. 7.2. Chän C. 7.3. Chän C. 7.4. Chän D. 7.5. Chän C. 7.6. Chän A. 7.7. Chän C. 7.8 Chän C. 7.9 Chän A. 7.10 Chän D. 7.11 Chän A. 7.12 Chän A. 7.13 Chän D. 7.14 Chän D. 7.15 Chän C.. 7.1. Chän 7.2. Chän 7.3. Chän 7.4. Chän. 7.16 Chän C. 7.17 Chän D. 7.18 Chän D. 7.19 Chän B. 7.20 Chän C. 7.21 Chän D. 7.22 Chän B. 7.23 Chän A. 7.24 Chän C. 7.25 Chän C. 7.26 Chän D. 7.27 Chän D. 7.28 Chän B. 7.29 Chän C. 7.30 Chän A. 7.31 Chän A. 7.32 Chän C. 7.33 Chän D. 7.34 Chän B. 7.35 Chän C. 7.36 Chän A. 7.37 Chän B. 7.38 Chän D. 7.39 Chän A. 7.40. Chän D. 7.41 Chän A. 7.42 Chän A. 7.43 Chän D. 7.44 Chän C. 7.45 Chän D.. 7.46 Chän A. 7.47 Chän A. 7.48 Chän B. 7.49 Chän B. 7.50 Chän C. 7.51 Chän B. 7.52 Chän D. 7.53 Chän A. 7.54 Chän D. 7.55 Chän A. 7.56. Chän C. 7.57. Chän C. 7.58 Chän D. 7.59 Chän C. 7.60 Chän B. 7.61. Chän A.. Híng dÉn gi¶i vµ tr¶ lêi ch¬ng 7 D.Híng dÉn: Giíi h¹n quang ®iÖn cña kÏm lµ tia tö ngo¹i. C.Hớng dẫn: Xem định luật 1. C.Híng dÉn: Nh trªn. D.Híng dÉn: §Þnh luËn 2.. 7.62. Chän D. 7.63. Chän C. 7.64. Chän C. 7.65. Chän A. 7.66. Chän B. 7.67. Chän C. 7.68. Chän D. 7.69. Chän C. 7.70. Chän D. 7.71. Chän D. 7.72. Chän B. 7.73. Chän C. 7.74. Chän C. 7.75. Chän C. 7.76. Chän D. 7.77. Chän D.. 7.78 Chän A. 7.79 Chän C. 7.80 Chän D. 7.81 Chän A 7.82. Chän B. 7.83. Chän D. 7.84. Chän B. 7.85. Chän B. 7.86. Chän A. 7.87. Chän A. 7.88 Chän B. 7.89 Chän C. 7.90 Chän B. 7.91. Chän D. 7.92. Chän B..

(76) 7.5. Chọn C.Hớng dẫn: Theo định luật 2: cờng độ dòng điện bão hoà phụ thuộc vào cờng độ ánh sáng. 7.6. Chọn A.Hớng dẫn: Theo định nghĩa của hiện tợng quang dẫn. 7.7. Chän C.Híng dÉn: N¨ng lîng chïm s¸ng phô thuéc vµo tÇn sè vËy phô thuéc bíc sãng. 7.8. Chọn C.Hớng dẫn: Động năng ban đầu cực đại của các êlectron quang điện phụ thuộc vào bản chất của kim loại lµm cat«t. 7.9. Chọn A. Hớng dẫn: Theo định nghĩa: “Hiện tợng quang điện là hiện tợng electron bị bứt ra khỏi kim loại khi chiếu vµo kim lo¹i ¸nh s¸ng cã bíc sãng thÝch hîp”. 7.10. Chän D.Híng dÉn: §iÒu kiÖn x¶y ra hiÖn tîng quang ®iÖn λ ≤ λ0. 7.11. Chän A. Hớng dẫn: Điều kiện xảy ra hiện tợng quang điện λ ≤ λ0. λ0 gọi là giới hạn quang điện. Do đó giới hạn quang điện của mỗi kim loại là bớc sóng dài nhất của bức xạ chiếu vào kim loại đó mà gây ra đợc hiện tợng quang điện. 7.12. Chän A. Híng dÉn: Khi chiÕu ¸nh s¸ng cã bíc sãng thÝch hîp vµo cat«t cña mét tÕ bµo quang ®iÖn, th× sè electron bËt ra khỏi catôt một phần bị hút về anôt, một phần quay trở lại catôt. Dòng quang điện đạt đến giá trị bão hòa khi tất cả các electron bật ra từ catôt đều đi về anôt. 7.13. Chän D. Híng dÉn: Dßng quang ®iÖn bÞ triÖt tiªu hoµn toµn khi UAK ≤ Uh. 7.14. Chän D. Hớng dẫn: Theo định luật quang điện thứ 3: Động năng ban đầu cực đại của các electron quang điện không phụ thuộc cờng độ chùm sáng kích thích mà chỉ phụ thuộc vào bớc sóng ánh sáng kích thích và bản chất kim loại. 7.15. Chän C. Híng dÉn: HiÖu ®iÖn thÕ h·m phô thuéc vµo bíc sãng cña ¸nh s¸ng kÝch thÝch vµ b¶n chÊt cña kim lo¹i dïng lµm cat«t. 7.16. Chän C. Hớng dẫn: Theo định luật quang điện thứ 2: Đối với mỗi ánh sáng thích hợp (λ ≤ λ0) cờng độ dòng quang điện bão hoà tỉ lệ thuận với cờng độ chùm sáng kích thích. Từ hình vẽ 7.8 ta thây I bh1 > Ibh2 suy ra cờng độ của chùm sáng 1 lớn hơn cờng độ của chùm sáng 2 7.17. Chän D. Híng dÉn: Tõ h×nh vÏ 7.9 ta thÊy Uh = 0, ¸p dông c«ng thøc Anhstanh 7.18. Chän D. Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc Anhstanh. hc hc = + eUh suy ra λ = λ0. λ λ0. hc hc = + eUh suy ra nÕu gi¶m bíc sãng cña chïm bøc x¹ chiÕu tíi λ λ0. catôt thì động năng ban đầu cực đại của electron quang điện tăng lên. 7.19. Chän B. Hớng dẫn: Hiệu điện thế hãm là hiệu điện thế âm cần đặt giữa catôt và anôt của tế bào quang điện để vừa đủ triệt tiªu dßng quang ®iÖn. 7.20. Chän C. Hớng dẫn: Theo định luật quang điện thứ 3: Động năng ban đầu cực đại của các electron quang điện không phụ thuộc cờng độ chùm sáng kích thích mà chỉ phụ thuộc vào bớc sóng ánh sáng kích thích và bản chất kim loại. 7.21. Chän D. Hớng dẫn: Chùm sáng đơn sắc. 7.22. Chän B. Híng dÉn: Ph«ton hay lîng tö. 7.23. Chän A. Híng dÉn: §©y lµ biÓu thøc Anhxtanh 7.24. Chän C. Hớng dẫn: Công điện trờng do hiệu điện thế hãm sinh ra bằng động năng ban đầu cực đại của êlectron quang điện th× I = 0. 7.25. Chän C. Híng dÉn: TÝnh chÊt h¹t râ nÐt, giao thoa khã quan s¸t, tÝnh chÊt sãng râ nÐt th× giao thoa dÔ quan s¸t. 7.26. Chän D. Hớng dẫn: Năng lợng của phôton ánh sáng đợc tính theo công thức ε = hf, năng lợng của một phôton phụ thuộc vào tần số của phôton. Do đó kết luận: “Các photon có năng lợng bằng nhau vì chúng lan truyền với vận tốc bằng nhau” là sai. 7.27. Chọn D.Hớng dẫn: Vận tốc ban đầu cực đại của các quang electron đợc tính theo công thức: suy ra v0max = 8,2.105m/s. 7.28. Chän B. Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc Anhstanh 7.29. Chän C. Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc Anhstanh 7.30. Chän A. Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc Anhstanh. hc hc 1 2 = + v , suy ra v0max = 4,67.105m/s. λ λ 0 2 0 max hc = A+ eUh ta suy ra A = 2,38eV λ hc hc = + eUh suy ra λ0 = 0,521µm. λ λ0. 7.31 Chän A.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 7.23 7.32. Chän C.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 7.22 7.33. Chän D.Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc Anhstanh. hc hc = + eUh suy ra Uh = – 0,6V. λ λ0. 1 eUh= mv 20 max , 2.

(77) 7.34. Chän B. Hớng dẫn: áp dụng công thức Anhstanh đối với quả cầu cô lập về điện có điện thế cực đại V max là. hc hc = +eV max , ta suy ra Vmax = 2,07V. λ λ0. 7.35. Chän C.Híng dÉn: C«ng tho¸t kim ko¹i lµm cat«t lµ. A=. hc = 4,14eV. λ0. 7.36. Chän A.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 7.27 7.37. Chän B.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 7.32. 7.38. Chän D.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 7.32 7.39. Chän A.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 7.34 7.40. Chän D.Híng dÉn: ¸p dông c«ng thøc Anhstanh. hf =. hc +eU h suy ra f = 6,28.1014Hz λ0. 7.41. Chän A.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 7.22 7.42. Chọn A.Hớng dẫn: Khi dòng quang điện đạt giá trị bão hoà thì tất cả các electron bứt ra khỏi catôt đều đi về anôt, khi đó dòng điện qua tế bào quang điện không đổi đợc tính theo công thức Ibh = n.e với n là số electron chuyển qua tế bào quang ®iÖn trong 1s, e = 1,6.10-19C. Suy ra sè electron bøt ra khái cat«t trong 1s lµ n = 1,875.10 13 7.43. Chän D. Hớng dẫn: - Cờng độ dòng điện bão hoà Ibh = n.e với n là số electron chuyển qua tế bào quang điện trong 1s, e = 1,6.10-19C. - Khi dòng quang điện bão hoà thì tất cả các electron bứt ra khỏi catôt đều đi về anôt, suy ra số electron bứt ra khỏi cat«t trong 1s lµ n. - HiÖu suÊt bøc x¹ lîng tö lµ H, suy ra sè ph«ton ®Ëp vµo cat«t trong 1s lµ n1 = n/H. - C«ng suÊt chïm s¸ng chiÕu tíi cat«t lµ P = n1.ε = nε/H = 20,7.10-6W 7.44. Chän C.Híng dÉn: Xem quang dÉn. 7.45. Chän D.Híng dÉn: Xem hiÖn tîng quang ®iÖn. 7.46.. Chän A.Híng dÉn: Xem pin quang ®iÖn. 7.47. Chọn A.Hớng dẫn: Đó là định nghĩa. 7.48. Chän B. Hớng dẫn: Theo định luật quang điện 1: Để một chất bán dẫn trở thành vật dẫn thì bức xạ điện từ chiếu vào chất bán dẫn phải có bớc sóng nhỏ hơn một giá trị λ0 tơng đơng bức xạ điện từ chiếu vào chất bán dẫn phải có tần số lớn hơn một gi¸ trÞ f0 ( λ0 vµ f0 phô thuéc vµo b¶n chÊt cña chÊt b¸n dÉn). 7.49. Chän B. Hớng dẫn: k0 thay đổi theo nhiệt độ. 7.50. Chän C. Hớng dẫn: Theo định nghĩa: “Hiện tợng quang điện trong là hiện tợng electron liên kết đợc giải phóng thành electron dẫn khi chất bán dẫn đợc chiếu bằng bức xạ có bớc sóng thích hợp”. 7.51. Chọn B.Hớng dẫn: Quang trở là một linh kiện bán dẫn hoạt động dựa trên hiện tợng quang điện trong. 7.52. Chän D.Híng dÉn: Bíc sãng cña chïm s¸ng chiÕu tíi cat«t. λ=. c , ta tính đợc λ1 = 0,67μm. λ2 = 6μm. λ3 = f. 4,61μm. λ1 = 0,5μm. So s¸nh bíc sãng cña c¸c bøc x¹ trªn víi giíi h¹n quang ®iÖn ta thÊy hiÖn tîng quang ®iÖn chØ x¶y ra víi bíc sãng λ4. 7.53. Chän A.Híng dÉn: C«ng tho¸t electron lµ. A=. hc hc ⇒ λ0 = λ0 A. 7.45 Chän C. Híng dÉn: §iÓm kh¸c nhau gi÷a mÉu nguyªn tö Bo víi mÉu nguyªn tö R¬-d¬-pho lµ tr¹ng th¸i cã n¨ng lîng æn định. 7.46 Chän D. Hớng dẫn: Nội dung tiên đề 1 của Bo: “Trạng thái dừng là trạng thái mà nguyên tử có thể tồn tại trong một khoảng thời gian xác định mà không bức xạ năng lợng”. 7.47 Chän C. Hớng dẫn: Nội dung tiên đề 2 của Bo về sự hấp thụ và bức xạ năng lợng của nguyên tử là: “Mỗi khi chuyển trạng thái dừng nguyên tử bức xạ hoặc hấp thụ photon có năng lợng đúng bằng độ chênh lệch năng lợng giữa hai trạng thái đó”. 7.48 Chän B. Hớng dẫn: áp dụng tiên đề 2 của Bo:. ε=. hc =E m − En , đối với nguyên tử hiđrô ta có λ. hc hc =E 2 − E1 vµ =E 3 − E2 suy ra bíc sãng cña v¹ch thø hai trong d·y Laiman lµ λ31 cã λ21 λ32 hc hc hc = + λ31 λ 32 λ 21 , λ31 = 0,1029µm. 7.49 Chän A. Híng dÉn: D·y Laiman cña quang phæ hi®r« n»m trong vïng tö ngo¹i. D·y Banme cã mét phÇn n»m trong vïng tö ngo¹i, mét phÇn n»m trong vïng ¸nh s¸ng nh×n thÊy. D·y Passen n»m trong vïng hång ngo¹i. 7.50 Chän D. Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 7.48 7.51 Chän C. Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 7.48 7.52 Chän B. Híng dÉn:.

(78) Các vạch thuộc dãy Laiman ứng với sự chuyển của electron từ các quỹ đạo ngoài về quỹ đạo K. Các vạch thuộc dãy Banme ứng với sự chuyển của electron từ các quỹ đạo ngoài về quỹ đạo L. Các vạch thuộc dãy Passen ứng với sự chuyển của electron từ các quỹ đạo ngoài về quỹ đạo M. 7.53 Chän C. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 7.48 7.54. Chän D. Hớng dẫn: Xem tiên đề 1 của Bo. 7.55. Chän A. Hớng dẫn: Tiên đề 1 của Bo. 7.56. Chän C. Híng dÉn: Xem sù t¹o thµnh c¸c d·y quang phæ Hy®r«. 7.57. Chän C. Híng dÉn: §iÓm kh¸c nhau gi÷a mÉu nguyªn tö Bo víi mÉu nguyªn tö R¬-d¬-pho lµ tr¹ng th¸i cã n¨ng lîng æn định. 7.58. Chän D. Hớng dẫn: Nội dung tiên đề 1 của Bo: “Trạng thái dừng là trạng thái mà nguyên tử có thể tồn tại trong một khoảng thời gian xác định mà không bức xạ năng lợng”. 7.59. Chän C. Hớng dẫn: Nội dung tiên đề 2 của Bo về sự hấp thụ và bức xạ năng lợng của nguyên tử là: “Mỗi khi chuyển trạng thái dừng nguyên tử bức xạ hoặc hấp thụ photon có năng lợng đúng bằng độ chênh lệch năng lợng giữa hai trạng thái đó”. 7.60. Chän B. Hớng dẫn: áp dụng tiên đề 2 của Bo:. ε=. hc =E m − En , đối với nguyên tử hiđrô ta có λ. hc hc =E 2 − E1 vµ =E 3 − E2 suy ra bíc sãng cña v¹ch thø hai trong d·y Laiman lµ λ31 cã λ21 λ32 hc hc hc = + λ31 λ 32 λ 21 , λ31 = 0,1029µm. 7.61. Chän A. Híng dÉn: D·y Laiman cña quang phæ hi®r« n»m trong vïng tö ngo¹i. D·y Banme cã mét phÇn n»m trong vïng tö ngo¹i, mét phÇn n»m trong vïng ¸nh s¸ng nh×n thÊy. D·y Passen n»m trong vïng hång ngo¹i. 7.62. Chän D. Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 7.61 7.63. Chän C. Híng dÉn: Xem híng dÉn c©u 7.61 7.64. Chän C. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 7.47 7.65. Chän A. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 7.47 7.66 Chän B. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 7.47 7.67 Chän C. Hớng dẫn: Theo định luật Bu-ghe - Lam-be. 7.68. Chän D. Hớng dẫn: Kính lọc sắc đỏ chỉ cho bớc sóng nhỏ hơn 0,64m, nên dùng ánh sáng tím cho màu đen. 7.69. Chän C. Híng dÉn: Theo tÝnh chÊt cña sù hÊp thô läc lùa ¸nh s¸ng. 7.70. Chän D. Híng dÉn: Nh c©u 7.58. 7.71. Chän B.Híng dÉn: Xem mµu s¾c c¸c vËt trong SGK. 7.72. Chän B.Híng dÉn: Xem tÝnh chÊt cña sù ph¸t quang. 7.73. Chän C.Híng dÉn: Xem tÝnh chÊt cña sù ph¸t quang. 7.74. Chän C.Híng dÉn: Mçi vËt ph¸t quang cho mét quang phæ riªng, phô thuéc vµo b¶n chÊt cña chÊt ph¸t quang. 7.75. Chän C.Híng dÉn: Xem tÝnh chÊt cña sù ph¸t quang. 7.76. Chän D.Híng dÉn: Tia laze cã thÓ cã c«ng suÊt kh¸c nhau. 7.77. Chän D.Híng dÉn: Theo nguyªn t¾c t¹o ra laze rubi. 7.78. Chän C. Híng dÉn: HiÖu suÊt < 1. 7.79. Chọn C. Hớng dẫn: Theo nguyên tắc hoạt động của laze rubi. 7.80. Chän D.Híng dÉn: §Ó t¹o ra céng hëng th× kho¶ng c¸ch 2 gêng ph¶i kh¸c lÎ lÇn phÇn tõ bíc song (®iÒu kiÖn cã biên độ dao động cực tiểu). 7.81. Chän A.Híng dÉn: ThÓ tÝch thÐp cÇn nÊu ch¶y:. V=. πd2 e =1, 57 . 10−9 m3 . 4. Khèi lîng thÐp cÇn nÊu ch¶y: V = m.D = 122,46.10-7 kg. Nhiệt lợng cần thiết để đa khối thép lên điểm nóng chảy: Q1 = m.C(TC - T0) = 6,257 J. Nhiệt lợng cần thiết để đa khối thép chuyển từ thể rắn sang lỏng là: Q2 = m.L = 3,306J. Thêi gian khoang thÐp lµ:. t=. Q1 +Q2 =1 , 1563 s ≈ 1 ,16 s P. 7.82. Chän B. Híng dÉn: Khèi lîng níc cÇn bèc h¬i: m = V.D = 10-6 kg. Nhiệt lợng cần thiết để đa khối lợng nớc từ 370C đến điểm sôi: Q1 = mC(100-37) = 0,26334J. Nhiệt lợng cần thiết để làm khối lợng nớc chuyển từ lỏng sang khí: Q2 = mL = 2,26 J. NhiÖt lîng níc cÇn bèc h¬i lµ: Q = Q1 + Q2 = 2,52 J 7.83. Chän D. Híng dÉn: Xem bµi 7.71..

(79) NhiÖt lîng vïng m« bÞ chiÕu nh©n tõ tia laze trong 1s: Q' = P.1 = 10J. ThÓ tÝch níc bèc h¬i trong 1s: V' = Q'/Q = 3,963 mm2. ChiÒu dµi vÕt c¾t trong 1s: L' = v.1 = 5mm. DiÖn tÝch vÕt c¾t trong 1s: S = 2r.L = 1mm 2. Chiều sâu cực đại vết cắt: h = V'/S = 3,963 mm. 7.84. Chän B.Híng dÉn:. L=. c.t =4 . 108 m 2. 7.85. Chän B. Hớng dẫn: Gọi D0 và D là đờng kính của chùm ánh sáng ở mặt gơng bán mạ và ở trên màn ảnh' H và h là khoảng cách từ đỉnh của góc mở đến gơng bán mạ và từ gơng bán mạ đến màn ảnh;  là góc mở của chùm sáng. Ta có: D 0 = h... D H +h h = =1+ . D = D0 + h. = 2,8 mm. D0 H H. . 2. Híng dÉn: Xem c©u 7.74. DiÖn tÝch vÖt s¸ng: Cờng độ sáng tại một điểm trên màn:. S=. π. D =616 .10 −8 m2 4. H. h. P I = =8 ,12 .10 4 W /m2 S. 7.87. Chän A. Híng dÉn: Xem c©u 7.75. Sè ph«ton ®Ëp vµo mµn ¶nh trong 1s:. N=. D. D o. 7.76. Chän A.. P Pλ = =1 , 29. 1018 hat hf hc. 7.88. Chän B. Hớng dẫn: Năng lợng ion hoá nguyên tử hiđrô là năng lợng cần cung cấp cho nguyên tử để electron đang ở trạng thái cơ bản (quỹ đạo K) chuyển ra quỹ đạo xa hạt nhân nhất (ở vô cùng). Có. hc =E ∞ − E1=13 , 6 eV , từ đó tính đợc λ. λ = 0,0913µm. 7.89. Chän C. Hớng dẫn: áp dụng định lí về động năng: Độ biến thiên động năng bằng công của điện tr ờng. A = UAK.e = Wđ = Wđ2 - Wđ1 = Wđ2 = Wđ. Từ đó tìm ra Wđ. 7.90. Chän B. Hớng dẫn: Bớc sóng ngắn nhất trong chùm tia X mà ống Rơnghen phát ra đợc tính theo công thức:. hc =eU AK , suy ra λmin = 82,8.10-12m. λmin. 7.91. Chän D. Hớng dẫn: Cờng độ dòng điện trong ống Rơnghen là I = n.e với n là số electron đến đạp vào đối catôt trong 1s. Số electron đến đạp vào đối catôt trong 1phút là. I . 60 = 2,4.1017 e. 7.92. Chän B. Hớng dẫn: Tần số lớn nhất trong chùm tia X mà ống Rơnghen phát ra đợc tính theo công thức: suy ra UAK = 12,4 kV.. hf max=eU AK. Chơng 8: thuyết tơng đối I. HÖ thèng kiÕn thøc trong ch¬ng: 1) Thuyết tơng đối hẹp: a. Các tiên đề của Anhxtanh - HiÖn tîng vËt lý x¶y ra nh nhau trong mäi hÖ quy chiÕu qu¸n tÝnh, hay ph¬ng tr×nh biÓu diÔn hiÖn tîng vËt lÝ trong c¸c hÖ quy chiÕu qu¸n tÝnh cã cïng mét d¹ng. - Vận tốc của ánh sáng trong chân không có cùng độ lớn c trong mọi hệ quy chiếu quán tính. c là giới hạn của các vËn tèc vËt lý. c = 299792458 m/s. (c  3.108 m/s). b. Một số kết quả của thuyết tơng đối. - Đội dài của một thanh bị co lại dọc theo phơng chuyển động của nó:. √. l=l 0 1 −. v2 2 c. - Đồng hồ gắn với quan sát viên chuyển động chạy chậm hơn đồng hồ gắn với quan sát viên đứng yên.. √. Δt= Δt 0 1 −. v 2 ; t0 là khoảng thời gian gắn với quan sát viên đứng yên. c2. 2) HÖ thøc Anh-xtanh gi÷a n¨ng lîng vµ khèi lîng.. a) Khối lợng của vật chuyển động với vận tốc v (khối lợng tơng đối tính) là: víi m0 lµ khèi lîng nghØ (khèi lîng khi vËn tèc b»ng kh«ng).. m=. m0. √. 1−. v2 , c2.

(80) b) HÖ thøc Anhxtanh gi÷a n¨ng lîng vµ khèi lîng: NÕu mét vËt cã khèi lîng m th× cã n¨ng lîng E tØ lÖ víi m:. E=mc 2=. m0 c2. √. 2. v 1− 2 c. v2 c2. −. ( ). =m0 1−. 1 2. c2. . NÕu v << c th×:. 1 E=m0 c 2 + m0 v 2 2. - Đối với hệ kín, khối lợng và năng lợng nghỉ không nhất thiết đợc bảo toàn, nhng năng lợng toàn phần (bao gồm cả động năng và năng lợng nghỉ) đợc bảo toàn. - Cơ học cổ điển là trờng hợp riêng của cơ học tơng đối tính khi vận tốc chuyển động rất nhỏ so với vận tốc ánh s¸ng.. hc . Kí hiệu mp là khối lợng tơng đối tính của phôtôn. λ m0 2 m= ε hf hc h 2 2 MÆt kh¸c:  = mP.c => m P = 2 = 2 = 2 = . Mµ: . Suy ra m P 0 =m P . 1 − v . v 2 c c c λ cλ 1− 2 c c ε =hf =. c) N¨ng lîng ph«t«n:. √. √. + Víi v = c th×: mP0 = 0.. ε h p=m P . v = = c λ. + §éng lîng ph«t«n:. III. C©u hái vµ bµi tËp: Chủ đề 1: Thuyết tơng đối hẹp. 8.1. Chän c©u §óng. Khi nguồn sáng chuyển động, vận tốc truyền ánh sáng trong chân không có giá trị. A. nhá h¬n c. B. lín h¬n c. C. lín h¬n hoÆc nhá h¬n c phô thuéc vµo ph¬ng truyÒn vµ vËn tèc cña nguån s¸ng. D. lu«n b»ng c, kh«ng phô thuéc vµo ph¬ng truyÒn vµ vËn tèc cña nguån s¸ng. 8.2. Chän c©u §óng. Khi một cái thớc chuyển động theo phơng chiều dài của nó, độ dài của thớc A. d·n ra theo tØ lÖ. √. 1−. v2 . c2. B. co l¹i tØ lÖ víi vËn tèc cña thíc. C. d·n ra phô thuéc vµo vËn tèc cña thíc. D. co l¹i theo tØ lÖ. √. 1−. v2 . 2 c. 8.3. Một chiếc thớc có chiều dài 30cm, chuyển động với vận tốc v = 0,8c theo chiều dài của thớc thì co lại là: A. 10cm. B. 12cm. C. 15cm. D. 18cm. 8.4. Ngời quan sát đồng hồ đúng yên đợc 50 phút, cũng thời gian đó ngời quan sát chuyển động với vận tốc v = 0,8c sẽ thấy thời gian đồng hồ là: A. 20 phót. B. 25 phót. C. 30 phót. D. 40 phót. 8.5. Sau 30 phút đồng hồ chuyển động với vận tốc v = 0,8c chạy chậm hơn đồng hồ gắn với ngời quan sát đứng yên là: A. 20 phót. B. 25 phót, C. 30 phót. D. 35 phót. 8.6. Điều nào dới đây đúng, khi nói về các tiên đề của Anh-xtanh? A) Các hiện tợng vật lí xảy ra nh nhau đối với mọi hệ quy chiếu quán tính. B) Ph¬ng tr×nh diÔn t¶ c¸c hiÖn tîng vËt lý cã cïng mét d¹ng trong mäi hÖ quy chiÕu qu¸n tÝnh. C) Vận tốc ánh sáng trong chân không đối với mọi hệ qui chiếu quán tính có cùng giá trị c, không phụ thuộc vào vËn tèc cña nguån s¸ng hay m¸y thu. D) A, B và C đều đúng. Chủ đề 2. Hệ thức Anh-xtanh. 8.7.‌§iÒn‌vµo‌nh÷ng‌«‌trèng: C¬ häc Newton a) Phơng trình chuyển động: b) Xung lîng:. Cơ học tơng đối tính. d ⃗v d (m ⃗v ) ⃗ m = =F dt dt ⃗p=. m ⃗v. √ √. v2 2 c m. 1−. c) Khèi lîng:. ❑. m =. 1−. v2 c2.

(81) d) §éng n¨ng:. mc 2. e) n¨ng lîng nghØ: f) Liªn hÖ gi÷a n¨ng lîng vµ động lợng. 0. W d=. 1. (√ ) v2 1− 2 c. −1. p2 2m. 8.8. Chän c©u §óng. Theo thuyết tơng đối, khối lợng tơng đối tính của một vật có khối lợng nghỉ m0 chuyển động với vận tốc v là:. v2 A. m=m0 1 − 2 c C.. −1. ( ) ( ). 2 1 2. v m=m 0 1 − 2 c. v2 B. m=m 0 1 − 2 c. .. −. ( ) ( ). 1 2. .. 2. .. D.. m=m0 1 −. v 2 c. .. 8.9. Chän c©u §óng. HÖ thøc Anh-xtanh gi÷a khèi lîng vµ n¨ng lîng lµ: A.. W=. m . c2. B. W = mc.. C.. W=. m . c. D. W = mc2.. 8.10. Một hạt có động năng bằng năng lợng nghỉ của nó. Vận tốc của hạt đó là: A. 2.108m/s. B. 2,5.108m/s. C. 2,6.108m/s. D. 2,8.108m/s. 8.11. VËn tèc cña 1 ªlectron t¨ng tèc qua hiÖu ®iÖn thÕ 10 5V lµ: A. 0.4.108m/s; B. 0.8.108m/s; C. 1,2.108m/s; D. 1,6.108m/s 8.12. Động năng của một êléctron có động lợng là p sẽ là:. mc ¿2 ¿ B. ; p 2+ ¿ W d =c √¿. mc ¿2 A. ; p 2+ ¿ W d =c √¿ 2. mc ¿ ¿ C. ; p 2+ ¿ W d =c √¿. mc ¿2 D. p2+ ¿ W d =√ ¿. mc ¿2 − p2 ¿ ¿ A. ; √¿ c v= ¿ mc ¿2 − p2 ¿ ¿ C. ; √¿ pc v= ¿. mc ¿2 + p2 ¿ ¿ B. √¿ c v= ¿ mc ¿2 + p2 ¿ ¿ D. √¿ pc v= ¿. 8.13. Vận tốc của một êléctron có động lợng là p sẽ là:. 8.14. Một hạt có động năng tơng đối tính gấp 2 lần động năng cổ điển (tính theo cơ học Newton). Vận tốc của hạt đó lµ: A.. v=. c ; 2. B.. v=. c√3 ; 2. C.. v=. c√2 ; 2. 8.15. Một hạt có động năng bằng năng lợng nghỉ. Vận tốc của nó là: A. 2,6.108m/s; B. 1,3.108m/s; C. 2,5.108m/s; 8.16. Động lợng của một hạt có khối lợng nghỉ m, động năng K là:. √( √(. A.. p=. C.. p=. K 2 −2 mK ; c. ) K + mK c). p=. D.. p=. 2. ;. √( √(. B.. D.. D. 1,5.108m/s.. K 2 +2 mK ; c. ) K − mK c) 2. §¸p ¸n ch¬ng 8 8.1. Chän D 8.2. Chän D 8.3. Chän D. 8.4. Chän C 8.5. Chän A 8.6. Chän B. 8.8. Chän D 8.9. Chän D. 8.10. Chän C. 8.11. Chän C 8.12. Chän C 8.13. Chän D. 8.14. Chän B 8.15. Chän A 8.16. Chän B. Híng dÉn gi¶i vµ tr¶ lêi ch¬ng 8. v=. 2c √3.

(82) 8.1. Chọn DHớng dẫn: Theo tiên đề 2 của Anh-xtanh. 8.2. Chọn DHớng dẫn: Theo công thức chiều dài của vật chuyển động.. √ √ √. 8.3. Chän DHíng dÉn: 8.4. Chän CHíng dÉn: 8.5. Chän AHíng dÉn:. v2 =0,6 => l = 0,6.30cm = 18cm. c2 Δl0 v2 =50 phót => l0 = l.0,6 = 30 phót. 1− 2 =0,6 => Δl= 0,6 c Δl0 30 v2 = =50 phót => t - t0 = 20 phót. 1− 2 =0,6 => Δl= 0,6 0,6 c 1−. 8.6. Chän BHíng dÉn: Theo hÖ thøc Anh-xtanh thø nhÊt. 8.7.. C¬ häc Newton a) Phơng trình chuyển động:. m. Cơ học tơng đối tính. d ⃗v d (m ⃗v ) ⃗ = =F dt dt. b) Xung lîng:. d dt. ⃗p=m ⃗v. m ⃗v. (√ ) 2. v c2 m ⃗v. =⃗ F. 1−. ⃗p=. √ √. v2 2 c m. 1−. c) Khèi lîng:. m. m❑=. 1 mv 2 2. d) §éng n¨ng:. e) n¨ng lîng nghØ: f) Liªn hÖ gi÷a n¨ng lîng vµ động lợng. mc 2. 1. v2 2 c. (√ ) v2 1− 2 c. −1. mc2. 0 2. W d=. 1−. 2. p 2m. mc ¿ 2 p +¿ W =√ ¿ c. 1. − 1 =x 2 √x. 8.8. Chän B Híng dÉn:. 8.9. Chän D Híng dÉn: Theo hÖ thøc Anh-xtanh. 8.10. Chän C Híng dÉn:. W =W d +m0 c 2=2 m0 c 2=. 8.11. Chän C Híng dÉn:. =>. (√. W d=. √ 1− β2=. 1 1− β. 1 eU 1+ 2 mc. 2. ). m0 c 2. √. 1−. => 2=. v2 c2. 2. v c. −1 mc =eU , víi. β=. 1 eU 1+ 2 mc. =>. 2. =>. 1− β =. (. ). 1. √. => v=. 2. 1−. v 2 c. √ 3 c ≈ 2,6 .108 m / s 2. 1 eU =1+ 2 2 mc √1 − β 1 2 β =1− =0 , 163432 => eU 1+ 2 mc =>. (. ). β=0,4. v = 3.108.0.4 = 1,2.108m/s. 8.12. Chän C. 2. mc Híng dÉn: W = ; √ 1− β 2. p=. mv. √ 1− β. 2. 2. . Suy ra:. 2. 2. ( Wc ) = 1−m vβ +m c. mc ¿2 mc ¿2 ¿ N¨ng lîng toµn phÇn: và động năng: 2 p2 +¿ p +¿ W =c √ ¿ W d =c √¿. 8.13. Chän D.. 2. 2. 2 2. =>. mc¿ 2 W 2 = p +¿ c. ( ).

(83) 2. Híng dÉn:. 2. p β = mc √ 1− β 2. =>. 2. 2. mc ¿ + p ¿ => p2 β= ¿ 8.14. Chän B. Híng dÉn: 8.15. Chän A.. mv. √. 2. 1−. v c2. =2 v. Híng dÉn: W = Wd + mc2 =>. v √3 = c 2. =>. =>. 8.16. Chän B.. 2. mc ¿ + p ¿ ¿ => √¿ v p = c ¿. 2. mc ¿ ¿ ¿ ¿. =>. =>. √. mc ¿ ¿ ¿ . Suy ra: 1 =¿ 2 β 2 2 mc ¿ + p ¿ ¿ √¿ pc v= ¿. v2 1 1− 2 = c 2. 2 mc 2=. =>. mc 2 √1 − β 2. =>. v √3 = c 2 2=. 1. √ 1− β. ). 2. v=. c √3 2. √ 1− β2= 12. =>. =>. 3 β= √ 2. 3 v =c √ =2 ,595 . 108 m/s . 2. mc ¿2 2 mc ¿ mc ¿2 2 p + ¿ Híng dÉn: => p2 +¿ p2 +¿ ; W =√ ¿ W =c √ ¿ K +mc 2=c √ ¿ c 2 mc ¿ K 2 2 2 => => +2 mK= p => p= K 2 + mc = p +¿ c c. (. =>. ( ). √(. K 2 +2 mK c. ). Ch¬ng 9: h¹t nh©n nguyªn tö I. HÖ thèng kiÕn thøc trong ch¬ng: 1) CÊu t¹o h¹t nh©n nguyªn tö: + Hạt nhân nguyên tử đợc cấu tạo từ các prôtôn (p) (mang điện tích nguyên tố dơng), và các nơtron (n) (trung hoà điện), gọi chung là nuclôn, liên kết với nhau bởi lực hạt nhân, đó là lực tơng tác mạnh, là lực hút giữa các nuclôn, có bán kÝnh t¸c dông rÊt ng¾n ( r < 10-15 m). + H¹t nh©n cña c¸c nguyªn tè ë « thø Z trong b¶ng HTTH, cã nguyªn tö sè Z th× chøa Z pr«ton (cßn gäi Z lµ ®iÖn tích hạt nhân) và N nơtron; A = Z + N đợc gọi A là số khối. Các nguyên tử mà hạt nhân có cùng số prôton Z, nhng có số nơtron N (số khối A) khác nhau, gọi là các đồng vị. Có hai loại đồng vị bền và đồng vị phóng xạ. + KÝ hiÖu h¹t nh©n: C¸ch 1 (thêng dïng): AZ X , vÝ dô 235 . 92 U A C¸ch 2 (Ýt dïng): X hoÆc · X ; C¸ch 3 (v¨n b¶n): XA vÝ dô: C12, C14, U238 . . . + §¬n vÞ khèi lîng nguyªn tö u cã trÞ sè b»ng. u=. 1 12. khối lợng của đồng vị. 12 6. C ;. mnguyentuC 12 1 = =1, 66055 .10 −27 kg ; NA lµ sè av«ga®r« NA = 5,023.1023/mol; u xÊp xØ b»ng khèi lîng 12 NA. cña mét nuclon, nªn h¹t nh©n cã sè khèi A th× cã khèi lîng xÊp xØ b»ng A(u). + Khèi lîng cña c¸c h¹t: - Pr«ton: mp = 1,007276 u; n¬tron: mn = 1,008665 u; - ªlectron: me = 0,000549 u. 1 + KÝch thíc h¹t nh©n: h¹t nh©n cã b¸n kÝnh (m). −15 R=1,2 .10 . A 3 + §ång vÞ: lµ nh÷ng h¹t nh©n chøa cïng sè pr«ton Z (cã cïng vÞ trÝ trong b¶n HTTH), nhng cã sè n¬tron kh¸c nhau. 2) N¨ng lîng liªn kÕt, n¨ng lîng liªn kÕt riªng: + §é hôt khèi: §é gi¶m khèi lîng cña h¹t nh©n so víi tæng khèi lîng c¸c nuclon t¹o thµnh. m = m0 - m = Z.mP + (A-Z).mn - m; m lµ khèi lîng h¹t nh©n, nÕu cho khèi lîng nguyªn tö ta ph¶i trõ ®i khèi lîng c¸c ªlectron. + N¨ng lîng liªn kÕt (NNLK) : E = m.c2. - §é hôt khèi lín th× NNLK lín. H¹t nh©n cã n¨ng lîng liªn kÕt lín th× bÒn v÷ng. - TÝnh n¨ng lîng liªn kÕt theo MeV: E = khèi lîng(theo u)gi¸ trÞ 1u(theo MeV/c2) - TÝnh n¨ng lîng theo J: E = n¨ng lîng(theo MeV)  1,6.10-13. + N¨ng lîng liªn kÕt riªng (NLLKR) lµ n¨ng lîng liªn kÕt cho 1 nuclon. H¹t nh©n nµo cã n¨ng lîng liªn kÕt riªng lín h¬n th× bÒn v÷ng h¬n. + §¬n vÞ n¨ng lîng lµ: J, kJ, eV, MeV. §¬n vÞ khèi lîng lµ: g, kg, J/c2; eV/c2; MeV/c2.. ε=. ΔE A.

(84) 1. MeV MeV MeV =1 ,7827 . 10−30 kg ; 1 kg=0 , 5611. 1030 2 ; 1u ≈ 931 , 5 2 . (tuú theo ®Çu bµi cho). 2 c c c. 3) Phãng x¹ a) Hiện tợng một hạt nhân bị phân rã, phát ra các tia phóng xạ và biến đổi thành hạt nhân khác gọi là hiện t ợng phãng x¹. Đặc điểm của phóng xạ: nó là quá trình biến đổi hạt nhân, không phụ thuộc vào yếu tố bên ngoài (nhiệt độ, áp suất, m«i trêng xung quanh…) mµ phô thuéc vµo b¶n chÊt cña h¹t nh©n (chÊt phãng x¹). b) Tia phãng x¹ kh«ng nh×n thÊy, gåm nhiÒu lo¹i: α, β-, β+, γ. + Tia anpha () là hạt nhân của hêli 42 He . Mang điện tích +2e, chuyển động với vận tốc ban đầu khoảng 2.10 7 m/s. Tia  làm iôn hoá mạnh nên năng lợng giảm nhanh, trong không khí đi đợc khoảng 8cm, không xuyên qua đợc tấm b×a dµy 1mm. + Tia bªta: phãng ra víi vËn tèc lín cã thÓ gÇn b»ng vËn tèc ¸nh s¸ng. Nã còng lµm i«n ho¸ m«i trêng nhng yÕu h¬n tia . Trong không khí có thể đi đợc vài trăm mét và có thể xuyên qua tấm nhôm dày cỡ mm. có hai loại: - Bª ta trõ β- lµ c¸c electron, kÝ hiÖu lµ −10 e 0. - Bªta céng β+ lµ p«zitron kÝ hiÖu lµ +1 e , cã cïng khèi lîng víi ªletron nhng mang ®iÖn tÝch +e cßn gäi lµ ªlectron d¬ng. - Tia γ lµ sãng ®iÖn tõ cã bíc sãng rÊt ng¾n (ng¾n h¬n tia X) cì nhá h¬n 10 -11m. Nã cã tÝnh chÊt nh tia X, nhng m¹nh h¬n. Cã kh¶ n¨ng ®©m xuyªn m¹nh, rÊt nguy hiÓm cho con ngêi. Chó ý: Mçi chÊt phãng x¹ chØ cã thÓ phãng ra mét trong 3 tia: hoÆc , hoÆc -, hoÆc + vµ cã thÓ kÌm theo tia . Tia  lµ sù gi¶i phãng n¨ng lîng cña chÊt phãng x¹. c) §Þnh luËt phãng x¹: (2 c¸ch) + Mỗi chất phóng xạ đợc đặc trng bởi thời gian T gọi là chu kỳ phân rã. Cứ sau thời gian T một nửa số hạt nhân của nó biến đổi thành hạt nhân khác. N(t) = N0.2-k víi. k =−. t T. hay N(t) = N0.e-t;. λ=. ln 2 T. lµ h»ng sè phãng x¹. ln2 = 0,693.. Khèi lîng chÊt phãng x¹: m(t) = m0. e-t; hay m(t) = m0.2-k + Trong quá trình phân rã, số hạt nhân (khối lợng) phóng xạ giảm với thời gian theo định luật hàm số mũ với số mũ ©m. Chu kỳ bán rã T của một chất phóng xạ là thời gian sau đó số hạt nhân của một lợng chất ấy chỉ còn bằng một nửa số hạt nhân ban đầu N0. Số hạt nhân N hoặc khối lợng m của chất phóng xạ giảm với thời gian t theo định luật hàm số mũ: − λt. N (t)=N 0 e. − λt. ,m(t )=m0 e. , λ lµ h»ng sè phãng x¹, tØ lÖ nghÞch víi chu kú b¸n r·:. λ=. ln 2 0 , 693 = . T T. d) Độ phóng xạ của một chất phóng xạ đợc xác định bằng số hạt nhân phân rã trong 1 giây. t. + KÝ hiÖu H: H =. − ΔN H=− =λ . N 0 . e − λt =λ . N 0 . 2 T . Δt. Hay H = .N; H0 = N0 là độ phóng xạ ban đầu. §é phãng x¹ cña mét lîng chÊt b»ng sè h¹t nh©n cña nã nh©n víi h»ng sè phãng x¹. e) Trong ph©n r· α h¹t nh©n con lïi hai « trong b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn so víi h¹t nh©n mÑ. - Trong ph©n r· β- hoÆc β+ h¹t nh©n con tiÕn hoÆc lïi mét « trong b¼ng hÖ thèng tuÇn hoµn so víi h¹t nh©n mÑ. - Trong phân rã γ hạt nhân không biến đổi mà chỉ chuyển từ mức năng lợng cao xuống mức năng lợng thấp hơn. - VËy mét h¹t nh©n chØ phãng ra mét trong 3 tia lµ  hoÆc - hoÆc + vµ cã thÓ kÌm theo tia . f) Có đồng vị phóng xạ tự nhiên và nhân tạo. Đồng vị phóng xạ nhân tạo cò cùng tính chất với đồng vị bền của nguyên tố đó. + ứng dụng: phơng pháp nguyên tử đánh dấu: y khoa (chẩn đoán và chữa bệnh), trong sinh học nghiên cứu vận chuyển các chất; khảo cổ: xác định tuổi cổ vật dùng phơng pháp cácbon14 (có T = 5730 năm), 4) Ph¶n øng h¹t nh©n: a) Phản ứng hạt nhân là tơng tác giữa hai hạt nhân dẫn đến sự biến đổi chúng thành các hạt khác. + Phơng trình tổng quát: A + C  C + D. trong đó A, B là các hạt tơng tác, còn B, C là hạt sản phẩm (tạo thành). Mét trong c¸c h¹t trªn cã thÓ lµ  ( 42 He ), −10 e , +10 e , 10 n , 11 p (hay 11 H ). + Phóng xạ là loại phản ứng hạt nhân đặc biệt của phơng trình phản ứng: A B + C. + Phản ứng hạt nhân nhân tạo tạo nên đồng vị phóng xạ nhân tạo. b) Các định luật bảo toàn trong phản ứng hạt nhân: + Định luật bảo toàn nuclon (số khối A): Tơng tác 2 hạt nhân là tơng tác giữa các nuclon, prôton có thể biến đổi thành nơtron và ngợc lại; tổng số prôton và nơtron là nuclon không đổi. A1 + A2 = A3 + A4. + §Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch (nguyªn tö sè Z): T¬ng t¸c 2 h¹t nh©n lµ t¬ng t¸c hÖ kÝn (c« lËp) vÒ ®iÖn, nªn ®iÖn tÝch b¶o toµn (tæng ®iÖn tÝch tríc vµ sau ph¶n øng b»ng nhau).. Z1 + Z2 = Z3 + Z4. + Định luật bảo toàn động lợng: Tơng tác 2 hạt nhân là tơng tác hệ kín (cô lập) nên động lợng bảo toàn (động lợng tríc vµ sau ph¶n øng b»ng nhau).. ⃗ p A +⃗ p B=⃗ pC +⃗ p D hay m A ⃗ v A + mB ⃗ v B =mC ⃗ v C+ mD ⃗ vD + Định luật bảo toàn năng lợng toàn phần (Gồm năng lợng nghỉ và các năng lợng thông thờng khác nh động năng, nhiệt năng . . .): trong phản ứng hạt nhân, năng lợng toàn phần không đổi (năng lợng trớc và sau phản ứng bằng nhau). M0c2 + E1 = Mc2 + E2. Với M0 = mA + mB; M = mC + mD; E1 là động năng của các hạt trớc phản ứng, E2 là động năng của các hạt sau phản øng vµ c¸c n¨ng lîng kh¸c. + Trong phản ứng hạt nhân không có định luật bảo toàn khối lợng: khối lợng các hạt trớc và sau phản ứng không bao giờ bằng nhau, vì độ hụt khối của các hạt nhân không giống nhau. c) Quy t¾c dÞch chuyÓn phãng x¹:.

(85) A Z. 4. A−4. X → 2 He+ Z −2 Y  hạt nhân tạo thành lùi 2 ô và số khối giảm 4 đơn vị. + Phóng xạ ra bêta trừ - : AZ X → −10 e+ Z+1A Y + ν  hạt nhân tạo thành tiến 1 ô, số khối không đổi. + Phóng xạ ra bêta cộng + : AZ X → +10 e+ Z −A1 Y +ν  hạt nhân tạo thành lùi 1 ô, số khối không đổi. + Phãng x¹ ra :. d) Trong ph¶n øng h¹t nh©n, tæng khèi lîng M0 (M0 = mA + mB) cña c¸c h¹t nh©n tham gia ph¶n øng kh¸c tæng khèi lợng M (M = mC + mD) của các hạt tạo thành. Nếu M < M 0 (hay độ hụt khối các hạt tạo thành lớn hơn độ hụt khối các hạt nh©n tham gia ph¶n øng) th× ph¶n øng to¶ n¨ng lîng vµ ngîc l¹i: M0 < M th× ph¶n øng h¹t nh©n thu n¨ng lîng. N¨ng lîng cña ph¶n øng h¹t nh©n lµ: E = M.c2. e) Có hai loại phản ứng hạt nhân toả ra năng lợng, năng lợng đó gọi là năng lợng hạt nhân. + Mét h¹t nh©n rÊt nÆng khi hÊp thô mét n¬tron chËm sÏ vì thµnh hai h¹t trung b×nh, cïng víi N n¬tron lµ sù ph©n 1 236 A A 1 h¹ch. 235 . 92 U + 0 n → 92 U → Z X + Z Y + N 0 n+200 MeV N từ 2 đến 3; A và A’ từ 80 dến 160. +Nếu sự phân hạch liên tiếp xảy ra gọi là phản ứng dây chuyền, khi đó toả ra năng lợng rất lớn. §iÒu kiÖn cã ph¶n øng d©y chuyÒn: HÖ sè nh©n n¬tr¬n k  1. k < 1 kh«ng x¶y ra ph¶n øng. k = 1 gọi là tới hạn: phản ứng kiểm soát đợc. k > 1: vợt hạn phản ứng không kiểm soát đợc. Vì vậy khối lợng U235 phải đạt giá trị nhỏ nhất gọi là khối lợng tới hạn: mth. (nguyên chất là 1kg) + Hai hạt nhân rất nhẹ, có thể kết hợp với nhau thành một hạt nhân nặng hơn. Phản ứng này chỉ xảy ra ở nhiệt độ rất cao, nên gọi là phản ứng nhiệt hạch. Con ngời mới chỉ thực hiện đợc phản ứng này dới dạng không kiểm soát đợc (bom H). ThÝ dô : 21 H + 21 H → 32 He+ 10 n +3,25MeV. ❑ ❑. 2 1. H + 31 H → 42 He+ 10 n +17,6MeV.. So víi ph¶n øng ph©n h¹ch, ph¶n øng nhiÖt h¹ch to¶ ra n¨ng lîng lín h¬n nhiÒu khi cã cïng khèi lîng nhiªn liÖu. II. bµi tËp c¬ b¶n: Bµi 1. Khèi lîng nguyªn tö cña ra®i Ra226 lµ m = 226,0254 u . a/ H·y chØ ra thµnh phÇn cÊu t¹o h¹t nh©n Ra®i ? b/ TÝnh ra kg cña 1 mol nguyªn tö Ra®i , khèi lîng 1 h¹t nh©n , 1 mol h¹t nh©n Ra®i? c/ Tìm khối lợng riêng của hạt nhân nguyên tử cho biết bán kính hạt nhân đợc tính theo công thức : r = r0.A1/3 . với r0 = 1,4.10—15m , A lµ sè khèi . d/ TÝnh n¨ng lîng liªn kÕt cña h¹t nh©n , n¨ng lîng liªn kÕt riªng , biÕt mp = 1,007276u , mn = 1.008665u ; me = 0,00549u ; 1u = 931MeV/c2 . Gi¶i : a/ Ra®i h¹t nh©n cã 88 pr«ton , N = 226 – 88 = 138 n¬tron b/ m = 226,0254u.1,66055.10—27 = 375,7.10—27 kg Khèi lîng mét mol : mmol = mNA = 375,7.10—27.6,022.1023 = 226,17.10—3 kg = 226,17g Khèi lîng mét h¹t nh©n : mhn = m – Zme = 259,977u = 3,7524.10—25kg Khèi lîng 1mol h¹t nh©n : mmolhn = mnh.NA = 0,22589kg c/ ThÓ tÝch h¹t nh©n : V = 4r3/3 = 4r03A/ 3 . Khèi lîng riªng cña h¹t nh©n : D =. 3 mp m Am p 17 kg = = ≈ 1 , 45. 10 3 3 3 V 4 π rr0 A / 3 4 π rr 0 m. d/ TÝnh n¨ng lîng liªn kÕt cña h¹t nh©n : E = mc2 = {Zmp + (A – Z)mn – m}c2 = 1,8197u E = 1,8107.931 = 1685 MeV N¨ng lîng liªn kÕt riªng :  = E/A = 7,4557 MeV. Bµi 2. ChÊt phãng x¹ 210 phãng ra tia  thµng ch× 206 . 84 Po 82 Pb a/ Trong 0,168g Pôlôni có bao nhiêu nguyên tử bị phân dã trong 414 ngày đêm , xác định lợng chì tạo thành trong thời gian trªn ? b/ Bao nhiêu lâu lợng Pôlôni còn 10,5mg ? Cho chu kỳ bán dã của Pôlôni là 138 ngày đêm . Gi¶i : a/ Sè nguyªn tö P«l«ni lóc ®Çu : N0 = m0NA/A , víi m0 = 0,168g , A = 210 , NA = 6,022.1023 Ta thÊy t/T = 414/138 = 3 nªn ¸p dông c«ng thøc : N = N02—t/T = N02—3 = N0/8 . Sè nguyªn tö bÞ ph©n d· lµ : N = N0 – N = N0(1 – 2—t/T) = 7N0/8 = 4,214.1020 nguyªn tö . Sè nguyªn tö ch× t¹o thµnh b»ng sè nguyªn tö P«l«ni ph©n r· trong cïng thêi gian trªn . V× vËy thêi gian trªn khèi lîng ch× lµ : m2 = N.A2/NA , víi A2 = 206 . Thay sè m2 = 0,144g . b/ Ta cã : m0/m = 0,168/0,0105 = 16 = 24 . Tõ c«ng thøc m = m02—t/T => m0/m = 2t/T = 24 Suy ra t = 4T = 4.138 = 552 ngày đêm. Bµi 3. 0,2mg Ra226 phãng ra 4,35.108 h¹t  trong 1 phót . H·y tÝnh chu kú b¸n r· cña Ra®i . (cho thêi gian quan s¸t t << T) . Gi¶i : Sè h¹t anpha phãng x¹ cã trÞ sè b»ng sè nguyªn tö bÞ ph©n d· : N = N0 – N = N0(1- e − λt ) . V× t << T nªn N = N0t = N0.0,693t/T ; víi N0 = m0NA/A . VËy T =. m0 N A . 0 , 693. t ΔN . A. . Thay sè : m0 = 0,2mg = 2.10—4g , t = 60s , N = 4,35.108 , A = 226. NA = 6,023.1023 ta đợc T = 5,1.1010s  169 năm..

(86) Bµi 4. Vµo ®Çu n¨m 1985 phßng thÝ nghiÖm nh©n mÉu quÆng chøa chÊt phãng x¹ 173 khi đó độ phóng xạ là : H0 = 55 Cs 5 1,8.10 Bq . a/ TÝnh khèi lîng Cs trong quÆng biÕt chu kú b¸n d· cña Cs lµ 30 n¨m . b/ Tìm độ phóng xạ vào đầu năm 1985. c/ Vào thời gian nào độ phóng xạ còn 3,6.104Bq .. H0 A H 0 AT mN A => m = Thay sè m = 5,6.10—8g = λ. N A 0 , 693 . N A A 0 ,693 . 10 b/ Sau 10 n¨m : H = H0 e − λt ; t = =0 , 231 => H = 1,4.105 Bq . 30 H0 0 ,693 . t T ln 5 c/ H = 3,6.104Bq => = 5 => t = ln5 = => t = = 69 n¨m . T 0 ,693 H Bài 5. Bắn hạt anpha có động năng Eα = 4MeV vào hạt nhân 27 đứng yên. Sau phản ứng có suất 13 Al Gi¶i : a/ Ta biÕt H0 = N0 , víi N0 =. hiÖn h¹t nh©n phètpho30. a/ ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng h¹t nh©n ? b/ Phản ứng trên thu hay toả năng lợng ? tính năng lợng đó ? c/ Biết hạt nhân sinh ra cùng với phốtpho sau phản ứng chuyển động theo phơng vuông góc với phơng hạt anpha Hãy tính động năng của nó và động năng của phốtpho ? Cho biết khối lợng của các hạt nhân : m α = 4,0015u , mn = 1,0087u , mP = 29,97005u , mAl = 26,97435u , 1u = 931MeV/c2 . Gi¶i : 30 A Pn a/ Ph¬ng tr×nh ph¶n øng h¹t nh©n : 42 He+ 27 . 13 Al → 15 P+ Z X + Theo định luật bảo toàn số khối : A = (4 + 27) – 30 = 1 . + Theo định luật bảo toàn nguyên tử số : Z = (2 + 13) - 15 = 0 §ã lµ n¬tron 10 n . P Phơng trình phản ứng đầy đủ :. 4 2. 27 13. 30 15. 1 0. He+ Al → P+ n. v. Al. b/ M = M0 – M = ( m α + mAl) – (mP + mn) = – 0,0029u < 0 => Ph¶n øng thu n¨ng lîng . E = Mc2 = – 0,0029.931 = – 2,7 MeV . c/ áp dụng định luật bảo toàn động lợng và định luật bảo toàn năng lợng toàn phần : ⃗ pα =⃗ pn +⃗ p P (1) ; Eα + ( mα + mAl)c2 = (mn + mP)c2 + En + EP (2). . PP. ⃗ pα ; ⃗ pn ; ⃗ pP lần lợt là các véc tơ động lợng của các hạt  ; n ; P . Vì hạt nhân nhôm đứng yên nên PAl = 0 và EAl = 0 ; Eα ; En ; EP lần lợt là động năng của các hạt anpha , của Trong h×nh vÏ. nơtron và của phốtpho (ở đây có sự bảo toàn năng lợng toàn phần bao gồm cả năng lợng nghỉ và động năng của các hạt) Theo đề bài ta có : ⃗ v α vu«ng gãc víi ⃗v nghÜa lµ ⃗ pn vu«ng gãc víi ⃗ pα (H×nh vÏ) nªn ta cã :. p2α + pn2 = pp2 (3) . Giữa động lợng và động năng có mối liên hệ : p2 = 2mE , mα mn Ta viÕt l¹i (3) 2 m α Eα + 2mnEn = 2mPEP => EP = . Eα + E (4) . mP mP n Thay (4) vào (2) chú ý E = [( m α + mAl) – (mP + mn)]c2 = Mc2 ta đợc : mα m E + (1 + ) Eα = (1 + )En rót ra : EP = 0,56 MeV ; En = 0,74 MeV ; mP mP Gäi  lµ gãc gi÷a pP vµ. pα ta cã : tg α=. pn mn E n = =¿ 0,575 =>  = 300 . pα mα E α. √. Do đó góc giữa phơng chuyển động của n và hạt nhân P là : 900 + 300 = 1200 . Bài 6. Nhà máy điện nguyên tử dùng U235 có công suất 600MW hoạt động liên tục trong 1 năm . Cho biết 1 hạt nhân bị ph©n h¹ch to¶ ra n¨ng lîng trung b×nh lµ 200MeV , hiÖu suÊt nhµ m¸y lµ 20% . a/ TÝnh lîng nhiªn liÖu cÇn cung cÊp cho nhµ m¸y trong 1 n¨m ? b/ TÝnh lîng dÇu cÇn cung cÊp cho nhµ m¸y c«ng suÊt nh trªn vµ cã hiÖu suÊt lµ 75% . BiÕt n¨ng suÊt to¶ nhiÖt cña dÇu là 3.107J/kg . So sánh lợng dầu đó với urani ? Gi¶i : a/ V× H = 20% nªn c«ng suÊt urani cÇn cung cÊp cho nhµ m¸y lµ : Pn = 100.P/20 = 5P N¨ng lîng do nhiªn liÖu cung cÊp cho nhµ m¸y trong 1 n¨m lµ : W = Pn.t = 365.6.108.24.3600 = 9,64.1015J Số hạt nhân phân dã đợc năng lợng đó là : N = W/200.1,3.10—13 = 2,96.1026 hạt . Khèi lîng U235 cung cÊp cho nhµ m¸y lµ : m = N.A/NA = 1153,7 kg . b/ V× hiÖu suÊt nhµ m¸y lµ 75% nªn cã c«ng suÊt 600MW dÇu cã c«ng suÊt p n/ = P/H = 4P/3 . N¨ng lîng dÇu cung cÊp cho 1 n¨m lµ : W/ = Pn/t = (4.6.108/3).24.3600.356 = 2,53.1015J . Lîng dÇu cÇn cung cÊp lµ : m/ = W//3.107 = 8,4.107 kg = 84 000 tÊn ..

(87) Ta cã : m//m = 7,2.105 lÇn . III. C©u hái vµ bµi tËp: Chủ đề 1: Cấu tạo hạt nhân nguyên tử 9.1. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về cấu tạo của hạt nhân nguyên tử? A) Hạt nhân đợc cấu tạo từ các nuclôn. B) Cã hai lo¹i nucl«n lµ pr«t«n vµ n¬tron. C) Số prôtôn trong hạt nhân đúng bằng số êlectron trong nguyên tử. D) Cả A, B và C đều đúng. 9.2. Ph¸t biÓu mµo sau ®©y lµ sai khi nãi vÒ cÊu t¹o cña h¹t nh©n nguyªn tö? A) Pr«t«n trong h¹t nh©n mang ®iÖn tÝch +e. B) N¬tron trong h¹t nh©n mang ®iÖn tÝch - e. C) Tæng sè c¸c pr«t«n vµ n¬tron gäi lµ sè khèi. D) A hoÆc B hoÆc C sai. 9.3. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về khi nói về đồng vị? A) Các hạt nhân đồng vị có cùng số Z nhng khác nhau số A. B) Các hạt nhân đồng vị có cùng số A nhng khác nhau số Z. C) Các hạt nhân đồng vị có cùng số nơtron. D) A, B và C đều đúng. 9.4. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Hạt nhân nguyên tử AZ X đợc cấu tạo gồm Z nơtron và A prôton. B. H¹t nh©n nguyªn tö C. H¹t nh©n nguyªn tö. A Z A Z A Z. X đợc cấu tạo gồm Z prôton và A nơtron. X đợc cấu tạo gồm Z prôton và (A - Z) nơtron. X đợc cấu tạo gồm Z nơtron và (A + Z) prôton.. D. H¹t nh©n nguyªn tö 9.5. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Hạt nhân nguyên tử đợc cấu tạo từ các prôton. B. Hạt nhân nguyên tử đợc cấu tạo từ các nơtron. C. Hạt nhân nguyên tử đợc cấu tạo từ các prôton và các nơtron. D. Hạt nhân nguyên tử đợc cấu tạo từ các prôton, nơtron và electron . 9.6. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. §ång vÞ lµ c¸c nguyªn tö mµ h¹t nh©n cña chóng cã sè khèi A b»ng nhau. B. §ång vÞ lµ c¸c nguyªn tö mµ h¹t nh©n cña chóng cã sè pr«ton b»ng nhau, sè n¬tron kh¸c nhau. C. §ång vÞ lµ c¸c nguyªn tö mµ h¹t nh©n cña chóng cã sè n¬tron b»ng nhau, sè pr«ton kh¸c nhau. D. §ång vÞ lµ c¸c nguyªn tö mµ h¹t nh©n cña chóng cã khèi lîng b»ng nhau. 9.7. Đơn vị nào sau đây không phải là đơn vị khối lợng nguyên tử? A. Kg; B. MeV/c; C. MeV/c2; D. u 9.8. Định nghĩa nào sau đây về đơn vị khối lợng nguyên tử u là đúng? A. u b»ng khèi lîng cña mét nguyªn tö Hy®r« 11 H B. u b»ng khèi lîng cña mét h¹t nh©n nguyªn tö Cacbon. 1 12 1 D. u b»ng 12 C. u b»ng. 1 1. H. khèi lîng cña mét h¹t nh©n nguyªn tö Cacbon khèi lîng cña mét nguyªn tö Cacbon. 12 6. 12 6. C. C. 9.9. H¹t nh©n 238 cã cÊu t¹o gåm: 92 U A. 238p vµ 92n; B. 92p vµ 238n; C. 238p vµ 146n; D. 92p vµ 146n 9.10. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Năng lợng liên kết là toàn bộ năng lợng của nguyên tử gồm động năng và năng lợng nghỉ. B. N¨ng lîng liªn kÕt lµ n¨ng lîng táa ra khi c¸c nuclon liªn kÕt víi nhau t¹o thµnh h¹t nh©n. C. N¨ng lîng liªn kÕt lµ n¨ng lîng toµn phÇn cña nguyªn tö tÝnh trung b×nh trªn sè nuclon. D. N¨ng lîng liªn kÕt lµ n¨ng lîng liªn kÕt c¸c electron vµ h¹t nh©n nguyªn tö. 2 9.11. Hạt nhân đơteri ❑1 D cã khèi lîng 2,0136u. BiÕt khèi lîng cña pr«ton lµ 1,0073u vµ khèi lîng cña n¬tron lµ 1,0087u. N¨ng lîng liªn kÕt cña h¹t nh©n ❑12 D lµ A. 0,67MeV; B.1,86MeV; C. 2,02MeV; D. 2,23MeV 9.12. H¹t α cã khèi lîng 4,0015u, biÕt sè Av«ga®r« NA = 6,02.1023mol-1, 1u = 931MeV/c2. C¸c nucl«n kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh h¹t α, n¨ng lîng táa ra khi t¹o thµnh 1mol khÝ Hªli lµ A. 2,7.1012J; B. 3,5. 1012J; C. 2,7.1010J; D. 3,5. 1010J 60 9.13. H¹t nh©n 27 Co cã cÊu t¹o gåm: A. 33 pr«ton vµ 27 n¬tron ; B. 27 pr«ton vµ 60 n¬tron C. 27 pr«ton vµ 33 n¬tron ; D. 33 pr«ton vµ 27 n¬tron 9.14. H¹t nh©n 60 cã khèi lîng lµ 55,940u. BiÕt khèi lîng cña pr«ton lµ 1,0073u vµ khèi lîng cña n¬tron lµ 27 Co 1,0087u. §é hôt khèi cña h¹t nh©n 60 lµ 27 Co A. 4,544u; B. 4,536u; C. 3,154u; D. 3,637u 9.15. H¹t nh©n 60 cã khèi lîng lµ 55,940u. BiÕt khèi lîng cña pr«ton lµ 1,0073u vµ khèi lîng cña n¬tron lµ 27 Co 1,0087u. N¨ng lîng liªn kÕt riªng cña h¹t nh©n A. 70,5MeV; B. 70,4MeV;. 60 27. Co lµ C. 48,9MeV;. D. 54,4MeV.

(88) Chủ đề 2: Sự phóng xạ 9.16. Chọn phát biểu nào đúng. Phóng xạ là hiện tợng một hạt nhân A) ph¸t ra mét bøc x¹ ®iÖn tõ B) tù ph¸t ra c¸c tia , , . C) tù ph¸t ra tia phãng x¹ vµ biÕn thµnh mét h¹t nh©n kh¸c. D) phóng ra các tia phóng xạ, khi bị bắn phá bằng những hạt chuyển động nhanh. 9.17. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ Sai khi nãi vÒ tia anpha? A) Tia anpha thùc chÊt lµ h¹t nh©n nguyªn tö hªli ( 42 He ) B) Khi ®i qua ®iÖn trêng gi÷a hai b¶n tô ®iÖn, tia anpha bÞ lÖch vÒ phÝa b¶n ©m tô ®iÖn. C) Tia anpha phãng ra tõ h¹t nh©n víi vËn tèc b»ng vËn tèc ¸nh s¸ng. D) Khi ®i trong kh«ng khÝ, tia anpha lµm ion ho¸ kh«ng khÝ vµ mÊt dÇn n¨ng lîng. 9.18. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ sai khi nãi vÒ tia -? A) H¹t - thùc chÊt lµ ªlectron. B) Trong ®iÖn trêng, tia - bÞ lÖch vÒ phÝa b¶n d¬ng cña tô ®iÖn, lÖch nhiÒu h¬n so víi tia . C) Tia - cã thÓ xuyªn qua mét tÊm ch× dµy cì xentimet. D) A hoÆc B hoÆc C sai. 9.19. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về sự phóng xạ? A) Phóng xạ là hiện tợng một hạt nhân tự động phóng ra các bức xạ và biến đổi thành hạt nhân khác. B) Sự phóng xạ tuân theo định luật phân rã phóng xạ. C) Phãng x¹ lµ mét trêng hîp riªng cña ph¶n øng h¹t nh©n. D) A, B và C đều đúng. 9.20. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ Sai khi nãi vÒ tia anpha? A) Tia anpha thùc chÊt lµ h¹t nh©n nguyªn tö hªli ( 42 He ) B) Khi ®i qua ®iÖn trêng gi÷a hai b¶n tô ®iÖn, tia anpha bÞ lÖch vÒ phÝa b¶n ©m tô ®iÖn. C) Tia anpha phãng ra tõ h¹t nh©n víi vËn tèc b»ng vËn tèc ¸nh s¸ng. D) Khi ®i trong kh«ng khÝ, tia anpha lµm ion ho¸ kh«ng khÝ vµ mÊt dÇn n¨ng lîng. 9.21. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ sai khi nãi vÒ tia -? A) H¹t - thùc chÊt lµ ªlectron. B) Trong ®iÖn trêng, tia - bÞ lÖch vÒ phÝa b¶n d¬ng cña tô ®iÖn, lÖch nhiÒu h¬n so víi tia . C) Tia - cã thÓ xuyªn qua mét tÊm ch× dµy cì xentimet. D) A hoÆc B hoÆc C sai. 9.22. Điều khảng định nào sau đây là đúng khi nói về +? A) H¹t ++ cã cïng khèi lîng víi ªlectrron nhng mang ®iÖn tÝch nguyªn tè d¬ng. B) Tia  cã tÇm bay ng¾n h¬n so víi tia . C) Tia + cã kh¶ n¨ng ®©m xuyªn rÊt m¹nh, gièng nh tia r¬n ghen (tia X). D) A, B và C đều đúng. 9.23. Điều khảng định nào sau đây là đúng khi nói về tia gamma? A) Tia gamma thùc chÊt lµ sãng ®iÖn tõ cã bíc sãng rÊt ng¾n (díi 0,01nm). B) Tia gamma lµ chïm h¹t ph«t«n cã n¨ng lîng cao. C) Tia gamma kh«ng bÞ lÖch trong ®iÖn trêng. D) A, B và C đều đúng. 9.24. Trong các biểu thức sau đây, biểu thức nào đúng với nội dung của định luật phóng xạ? (với m 0 là khối lợng của chÊt phãng x¹ ban ®Çu, m lµ khèi lîng chÊt phãng x¹ cßn l¹i t¹i thêi ®iÓm t,  lµ h»ng sè phãng x¹). A). m=m .e. − λt. .. B). m=m 0 .e − λt ;. C). m=m .0 e λt ;. D). 1 m= m0 . e − λt 2. 9.25. Điều nào sau đây là sai khi nói về độ phóng xạ H? A) Độ phóng xạ H của một chất phóng xạ là đại lợng đặc trng cho tính phóng xạ mạnh hay yếu là lợng phóng xạ đó. B) Với một chất phóng xạ cho trớc, độ phóng xạ luôn là một hằng số. C) Với một chất phóng xạ cho trớc, độ phóng xạ giảm dần theo quy luật hàm số mũ theo thời gian. D) A hoặc B hoặc C đúng. 9.26. Điều khảng định nào sau đây là đúng khi nói về phóng xạ anpha () A) Hạt nhân tự động phóng xạ ra hạt nhân hêli ( 42 He ). B) Trong b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn, h¹t nh©n con lïi hai « so víi h¹t nh©n mÑ. C) Số khối của hạt nhân con nhỏ hơn số khối hat nhân mẹ 4 đơn vị. D) A, B và C đều đúng. 9.27. Điều khảng định nào sau đây là sai khi nói về phóng xạ -? A) H¹t nh©n mÑ phãng x¹ ra p«zitron. B) Trong b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn, h¹t nh©n con tiÕn mét « so víi h¹t nh©n mÑ. C) Sè khèi cña h¹t nh©n mÑ vµ h¹t nh©n con b»ng nhau. D) A hoặc B hoặc C đúng. 9.28. Điều nào sau đây là đúng khi nói về phóng xạ +? A) H¹t nh©n mÑ phãng x¹ ra p«zitron. B) Trong b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn, h¹t nh©n con lïi mét « so víi h¹t nh©n mÑ. C) Số điện tích của hạt nhân mẹ lớn hơn số điện tích của hạt nhân con một đơn vị. D) A, B và C đều đúng. 9.29. Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Phãng x¹ lµ hiÖn tîng h¹t nh©n nguyªn tö ph¸t ra sãng ®iÖn tõ. B. Phãng x¹ lµ hiÖn tîng h¹t nh©n nguyªn tö ph¸t ra c¸c tia α, β, γ. C. Phóng xạ là hiện tợng hạt nhân nguyên tử phát ra các tia không nhìn thấy và biến đổi thành hạt nhân khác. D. Phãng x¹ lµ hiÖn tîng h¹t nh©n nguyªn tö nÆng bÞ ph¸ vì thµnh c¸c h¹t nh©n nhÑ khi hÊp thô n¬tron. 9.30. Kết luận nào về bản chất của các tia phóng xạ dới đây là không đúng? A. Tia α, β, γ đều có chung bản chất là sóng điện từ có bớc sóng khác nhau. B. Tia α lµ dßng c¸c h¹t nh©n nguyªn tö..

(89) C. Tia β lµ dßng h¹t mang ®iÖn. D. Tia γ lµ sãng ®iÖn tõ. 931. Kết luận nào dới đây không đúng? A. Độ phóng xạ là đại lợng đặc trng cho tính phóng xạ mạnh hay yếu của một lợng chất phóng xạ. B. Độ phóng xạ là đại lợng đặc trng cho tính phóng xạ mạnh hay yếu của một chất phóng xạ. C. §é phãng x¹ phô thuéc vµo b¶n chÊt cña chÊt phãng x¹, tØ lÖ thuËn víi sè nguyªn tö cña chÊt phãng x¹. D. §é phãng x¹ cña mét lîng chÊt phãng x¹ gi¶m dÇn theo thêi gian theo qui luËt qui luËt hµm sè mò. 9.32. Công thức nào dới đây không phải là công thức tính độ phóng xạ? A.. H (t )=−. dN (t ) ; dt. B.. 9.33. Chọn đáp án đúng: Trong phóng xạ A. Z' = (Z + 1); A' = A; C. Z' = (Z + 1); A' = (A - 1); 9.34. Chọn đáp án đúng: Trong phóng xạ A. Z' = (Z - 1); A' = A; C. Z' = (Z + 1); A' = A; 9.35. Trong phãng x¹ A.. +¿+ ν ; p→ n+ e¿. H (t )= β. dN (t ) ; dt. −. C.. H (t )= λN (t ) ;. D.. A Z. h¹t nh©n X biến đổi thành hạt nhân B. Z' = (Z - 1); A' = A D. Z' = (Z - 1); A' = (A + 1). +¿¿ h¹t nh©n β. A Z. X. biến đổi thành hạt nhân. −. H (t )=H 0 2 A' Z'. Y. th×. A' Z'. Y. th×. t T. B. Z' = (Z – 1); A' = (A + 1) D. Z' = (Z + 1); A' = (A - 1). +¿¿ hạt prôton biến đổi theo phơng trình nào dới đây? β +¿ B. ; C. n → p+ e− + ν ; D. n → p+ e− p→ n+ e¿. 936. Phát biểu nào sau đây là không đúng? A. Tia α lµ dßng c¸c h¹t nh©n nguyªn tö Hªli ❑42 He . B. Khi ®i qua ®iÖn trêng gi÷a hai b¶n cña tô ®iÖn tia α bÞ lÖch vÒ phÝa b¶n ©m. C. Tia α ion hãa kh«ng khÝ rÊt m¹nh. D. Tia α có khả năng đâm xuyên mạnh nên đợc sử dụng để chữa bệnh ung th. 9.37. Phát biểu nào sau đây là không đúng?. +¿¿ vµ h¹t − β cã khèi lîng b»ng nhau. β B. Hạt +¿¿ và hạt β − đợc phóng ra từ cùng một đồng vị phóng xạ β C. Khi ®i qua ®iÖn trêng gi÷a hai b¶n tô h¹t +¿¿ vµ h¹t β − bÞ lÖch vÒ hai phÝa kh¸c nhau. β +¿ − D. H¹t vµ h¹t β đợc phóng ra có vận tốc bằng nhau (gần bằng vận tốc ánh sáng). β¿ A. H¹t. 9.38. Mét lîng chÊt phãng x¹ cã khèi lîng m0. Sau 5 chu kú b¸n r· khèi lîng chÊt phãng x¹ cßn l¹i lµ A. m0/5; B. m0/25; C. m0/32; D. m0/50 24 24 − 9.39. ❑11 lµ chÊt phãng x¹ víi chu kú b¸n r· 15 giê. Ban ®Çu cã mét lîng ❑11 Na Na th× sau mét β kho¶ng thêi gian bao nhiªu lîng chÊt phãng x¹ trªn bÞ ph©n r· 75%? A. 7h30'; B. 15h00'; C. 22h30'; D. 30h00' − 9.40. §ång vÞ 60 lµ chÊt phãng x¹ víi chu kú b¸n r· T = 5,33 n¨m, ban ®Çu mét lîng Co cã khèi lîng β 27 Co m0. Sau mét n¨m lîng Co trªn bÞ ph©n r· bao nhiªu phÇn tr¨m? A. 12,2%; B. 27,8%; C. 30,2%; D. 42,7% 222 9.41. Một lợng chất phóng xạ 86 Rn ban đầu có khối lợng 1mg. Sau 15,2 ngày độ phóng xạ giảm 93,75%. Chu kỳ b¸n r· cña Rn lµ A. 4,0 ngµy; B. 3,8 ngµy; C. 3,5 ngµy; D. 2,7 ngµy 222 9.42. Một lợng chất phóng xạ 86 Rn ban đầu có khối lợng 1mg. Sau 15,2 ngày độ phóng xạ giảm 93,75%. Độ phãng x¹ cña lîng Rn cßn l¹i lµ A. 3,40.1011Bq; B. 3,88.1011Bq; C. 3,58.1011Bq; D. 5,03.1011Bq 210 9.43. Chất phóng xạ 84 Po phát ra tia α và biến đổi thành 206 . Chu kú b¸n r· cña Po lµ 138 ngµy. 82 Pb Ban ®Çu cã 100g Po th× sau bao l©u lîng Po chØ cßn 1g? A. 916,85 ngµy; B. 834,45 ngµy; C. 653,28 ngµy; D. 548,69 ngµy 206 9.44. ChÊt phãng x¹ 210 ph¸t ra tia α vµ biÕn đổi thµnh . BiÕt khèi lîng c¸c h¹t lµ mPb = 205,9744u, mPo 84 Po 82 Pb = 209,9828u, mα = 4,0026u. N¨ng lîng táa ra khi mét h¹t nh©n Po ph©n r· lµ A. 4,8MeV; B. 5,4MeV; C. 5,9MeV; D. 6,2MeV 206 9.45. ChÊt phãng x¹ 210 ph¸t ra tia α vµ biÕn đổi thµnh . BiÕt khèi lîng c¸c h¹t lµ mPb = 205,9744u, mPo 84 Po 82 Pb = 209,9828u, mα = 4,0026u. N¨ng lîng táa ra khi 10g Po ph©n r· hÕt lµ A. 2,2.1010J; B. 2,5.1010J; C. 2,7.1010J; D. 2,8.1010J 210 206 9.46. Chất phóng xạ 84 Po phát ra tia α và biến đổi thành 82 Pb . Biết khối lợng các hạt là mPb = 205,9744u, mPo = 209,9828u, mα = 4,0026u. Giả sử hạt nhân mẹ ban đầu đứng yên và sự phân rã không phát ra tia γ thì động năng của hạt α lµ A. 5,3MeV; B. 4,7MeV; C. 5,8MeV; D. 6,0MeV.

(90) 9.47. ChÊt phãng x¹ 210 phát ra tia α và biến đổi thành 206 . BiÕt khèi lîng c¸c h¹t lµ mPb = 205,9744u, mPo 84 Po 82 Pb = 209,9828u, mα = 4,0026u. Giả sử hạt nhân mẹ ban đầu đứng yên và sự phân rã không phát ra tia γ thì động năng của hạt nh©n con lµ A. 0,1MeV; B. 0,1MeV; C. 0,1MeV; D. 0,2MeV 131 9.48. Chất phóng xạ 53 I có chu kỳ bán rã 8 ngày đêm. Ban đầu có 1,00g chất này thì sau 1 ngày đêm còn lại bao nhiªu A. 0,92g; B. 0,87g; C. 0,78g; D. 0,69g 206 − 9.49. §ång vÞ 234 sau mét chuçi phãng x¹ α vµ biÕn đổi thµnh . Sè phãng x¹ α vµ β − trong U β 92 82 Pb chuçi lµ A. 7 phãng x¹ α, 4 phãng x¹ β − ; B. 5 phãng x¹ α, 5 phãng x¹ β − − C. 10 phãng x¹ α, 8 phãng x¹ β ; D. 16 phãng x¹ α, 12 phãng x¹ β − Chủ đề 3: Phản ứng hạt nhân, năng lợng hạt nhân 9.50. Chọn câu trả lời đúng. Trong một phản ứng hạt nhân, tổng khối lợng của các hạt nhân tham gia A. đợc bảo toàn. B. T¨ng. C. Gi¶m. D. T¨ng hoÆc gi¶m tuú theo ph¶n øng. 235 9.51. Trong d·y ph©n r· phãng x¹ 92 X → 207 có bao nhiêu hạt  và  đợc phát ra? 82 Y A. 3 vµ 7. B. 4 vµ 7. C. 4 vµ 8. D. 7 vµ 4 9.52. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về phản ứng hạt nhân? A) Ph¶n øng h¹t nh©n lµ sù va ch¹m gi÷a c¸c h¹t nh©n. B) Phản ứng hạt nhân là sự tác động từ bên ngoàivào hạt nhân làm hạt nhân đó bị vỡ ra. C) Phản ứng hạt nhân là sự tơng tác giữa hai hạt nhân, dẫn đến sự biến đổi của chúng thành các hạt nhân khác. D) A, B và C đều đúng. 9.53. Kết quả nào sau đây là sai khi nói về khi nói về định luật bảo toàn số khối và định luật bảo toàn điện tích? A) A1 + A2 = A3 + A4. B) Z1 + Z2 = Z3 + Z4. C) A1 + A2 + A3 + A4 = 0 D) A hoặc B hoặc C đúng. 9.54. Kết quả nào sau đây là sai khi nói về định luật bảo toàn động lợng? A) PA + PB = PC + PD. B) mAc2 + KA + mBc2 + KB = mCc2 + KC + mDc2 + KD. 2 C) PA + PB = PC + PD = 0. D) mAc + mBc2 = mCc2 + mDc2. 9.55. Phát biểu nào sau đây là đúng? A) VÕ tr¸i cña ph¬ng tr×nh ph¶n øng cã thÓ cã mét hoÆc hai h¹t nh©n. B) Trong số các hạt nhân trong phản ứng có thể có các hạt đơn giản hơn hạt nhân (hạt sơ cấp). C) Nếu vế trái của phản ứng chỉ có một hạt nhân có thể áp dụng định luật phóng xạ cho phản ứng. D) A, B và C đều đúng. 9.56. Cho ph¶n øng h¹t nh©n 199 F+ p → 168 O+ X , h¹t nh©n X lµ h¹t nµo sau ®©y? A. α; B. β-; C. β+; D. n 25 22 9.57. Cho ph¶n øng h¹t nh©n 12 Mg + X → 11 Na+α , h¹t nh©n X lµ h¹t nh©n nµo sau ®©y? A. α; B. 31 T ; C. 21 D ; D. p 37 37 9.58. Cho ph¶n øng h¹t nh©n 17 Cl+ X → 18 Ar+ n , h¹t nh©n X lµ h¹t nh©n nµo sau ®©y? A. 11 H ; B. 21 D ; C. 31 T ; D. 42 He 3 1. T + X → α +n , h¹t nh©n X lµ h¹t nh©n nµo sau ®©y? A. B. 21 D ; C. 31 T ; D. 42 He H ; 9.60. Cho ph¶n øng h¹t nh©n 31 H + 21 H → α + n+ 17 ,6 MeV , biÕt sè Av«ga®r« NA = 6,02.1023 . N¨ng lîng to¶ ra 9.59. Cho ph¶n øng h¹t nh©n 1 1. khi tổng hợp đợc 1g khí hêli là bao nhiêu? A. ΔE = 423,808.103J. B. ΔE = 503,272.103J. 9 C. ΔE = 423,808.10 J. D. ΔE = 503,272.109J. 37 9.61. Cho ph¶n øng h¹t nh©n 17 Cl+ p → 37 , khèi lîng cña c¸c h¹t nh©n lµ m(Ar) = 36,956889u, m(Cl) = 18 Ar+n 36,956563u, m(n) = 1,008670u, m(p) = 1,007276u, 1u = 931MeV/c 2. N¨ng lîng mµ ph¶n øng nµy to¶ ra hoÆc thu vµo lµ bao nhiªu? A. To¶ ra 1,60132MeV. B. Thu vµo 1,60132MeV. C. To¶ ra 2,562112.10-19J. D. Thu vµo 2,562112.10-19J. 9.62. Năng lợng tối thiểu cần thiết để chia hạt nhân 126 C thành 3 hạt α là bao nhiêu? (biết mC = 11, 9967u, mα = 4,0015u). A. ΔE = 7,2618J. B. ΔE = 7,2618MeV. C. ΔE = 1,16189.10-19J. D. ΔE = 1,16189.10-13MeV. 27 30 9.63. Cho ph¶n øng h¹t nh©n α + 13 Al → 15 P+n , khèi lîng cña c¸c h¹t nh©n lµ mα = 4,0015u, mAl = 26,97435u, mP = 29,97005u, mn = 1,008670u, 1u = 931Mev/c2. N¨ng lîng mµ ph¶n øng nµy to¶ ra hoÆc thu vµo lµ bao nhiªu? A. To¶ ra 4,275152MeV. B. Thu vµo 2,67197MeV. C. To¶ ra 4,275152.10-13J. D. Thu vµo 2,67197.10-13J. 27 30 9.64. Hạt α có động năng Kα = 3,1MeV đập vào hạt nhân nhôm gây ra phản ứng α + 13 Al → 15 P+n , khối lợng của c¸c h¹t nh©n lµ mα = 4,0015u, mAl = 26,97435u, mP = 29,97005u, mn = 1,008670u, 1u = 931Mev/c2. Gi¶ sö hai h¹t sinh ra cã cïng vËn tèc. §éng n¨ng cña h¹t n lµ A. Kn = 8,8716MeV. B. Kn = 8,9367MeV. C. Kn = 9,2367MeV. D. Kn = 10,4699MeV..

(91) Chủ đề 4 : Sự phân hạch 9.65. Chän c©u §óng. Sù ph©n h¹ch lµ sù vì mét h¹t nh©n nÆng A. thêng x¶y ra mét c¸ch tù ph¸t thµnh nhiÒu h¹t nh©n nÆng h¬n. B. Thµnh hai h¹t nh©n nhÑ h¬n khi hÊp thô mét n¬tron. C. thµnh hai h¹t nh©n nhÑ h¬n vµ vµi n¬tron, sau khi hÊp thô mét ntrron chËm. D. Thµnh hai h¹t nh©n nhÑ h¬n, thêng x¶y ra mét c¸ch tù ph¸t. 9.66. Chän ph¬ng ¸n §óng. §ång vÞ cã thÓ hÊp thô mét n¬tron chËm lµ: A. 238 . B. 234 . C. 235 . D. 239 . 92 U 92 U 92 U 92 U 9.67. Chọn phơng án Đúng. Gọi k là hệ số nhận nơtron, thì điều kiện cần và đủ để phản ứng dây chuyền xảy ra là: A. k < 1. B. k = 1. C. k > 1; D. k > 1. 9.68. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ Sai khi nãi vÒ ph¶n øng h¹t nh©n? A. Ph¶n øng ph©n h¹ch lµ ph¶n øng h¹t nh©n t¹o ra hai h¹t nh©n nhÑ h¬n, cã tÝnh phãng x¹. B. Khi h¹t nh©n nÆng hÊp thô mét n¬tron vì thµnh 2 h¹t nh©n trung b×nh vµ to¶ n¨ng lîng lín. C. Khi hai h¹t nh©n rÊt nhÑ kÕt hîp víi nhau thµnh h¹t nh©n nÆng h¬n to¶ n¨ng lîng. D. Phản ứng tổng hợp hạt nhân và phân hạch đều toả năng lợng. 9.69. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y lµ Sai khi nãi vÒ ph¶n øng ph©n h¹ch? A. Urani ph©n h¹ch cã thÓ t¹o ra 3 n¬tron. B. Urani phân hạch khi hấp thụ nơtron chuyển động nhanh. C. Urani ph©n h¹ch to¶ ra n¨ng lîng rÊt lín. D. Urani phân hạch vỡ ra thành hai hạt nhân có số khối từ 80 đến 160. 9.70. Chän c©u §óng: Sù ph©n h¹ch lµ sù vì mét h¹t nh©n nÆng A. Mét c¸ch tù ph¸t thµnh nhiÒu h¹t nh©n nhÑ h¬n. B. Thµnh hai h¹t nh©n nhÑ h¬n do hÊp thô mét n¬tron. C. Thµnh hai h¹t nh©n nhÑ h¬n vµ vµi n¬tron, sau khi hÊp thô mét n¬tron chËm. D. Thµnh hai h¹t nh©n nhÑ h¬n mét c¸ch tù ph¸t. 9.71. Chän c©u Sai. Ph¶n øng d©y chuyÒn A. lµ ph¶n øng ph©n h¹ch liªn tiÕp x¶y ra. B. luôn kiểm soát đợc. C. xảy ra khi số nơtron trung bình nhận đợc sau mỗi phân hạch lớn hơn 1. D. xảy ra khi số nơtron trung bình nhận đợc sau mối phân hạch bằng 1. 9.72. Trong ph¶n øng vì h¹t nh©n urani U235 n¨ng lîng trung b×nh to¶ ra khi ph©n chia mét h¹t nh©n lµ 200MeV. Khi 1kg U235 ph©n h¹ch hoµn toµn th× to¶ ra n¨ng lîng lµ: A. 8,21.1013J; B. 4,11.1013J; C. 5,25.1013J; D. 6,23.1021J. 9.73. Trong ph¶n øng vì h¹t nh©n urani U235 n¨ng lîng trung b×nh to¶ ra khi ph©n chia mét h¹t nh©n lµ 200MeV. Mét nhµ m¸y ®iÖn nguyªn tö dïng nguyªn liÖu u rani, cã c«ng suÊt 500.000kW, hiÖu suÊt lµ 20%. Lîng tiªu thô hµng n¨m nhiªn liÖu urani lµ: A. 961kg; B. 1121kg; C. 1352,5kg; D. 1421kg. 8.74. Chän c©u sai. A. Phản ứng hạt nhân dây chuyền đợc thực hiện trong các lò phản ứng hạt nhân. B. Lò phản ứng hạt nhân có các thanh nhiên liệu (urani) dã đợc làn giầu đặt xen kẽ trong chất làm chận nơtron. C. Trong lò phản ứng hạt nhân có các thanh điều khiển đẻ đảm bảo cho hệ số nhân nơtron lớn hơn 1. D. Có các ống tải nhiệt và làm lạnh để truyền năng lợng của lò ra chạy tua bin. Chủ đề 5 : Phản ứng nhiệt hạch. 9.75. Chän c©u §óng. Ph¶n øng nhiÖt h¹ch lµ ph¶n øng h¹t nh©n A. to¶ ra mét nhiÖt lîng lín. B. cần một nhiệt độ cao mới thực hiện đợc. C. hÊp thô mét nhiÖt lîng lín. D. trong đó, hạt nhân của các nguyên tử bị nung nóng chảy thành các nuclon. 9.76. Chän ph¬ng ¸n §óng. Ph¶n øng nhiÖt h¹ch vµ ph¶n øng ph©n h¹ch lµ hai ph¶n øng h¹t nh©n tr¸i ngîc nhau v× A. mét ph¶n øng to¶, mét ph¶n øng thu n¨ng lîng. B. một phản ứng xảy ra ở nhiệt độ thấp, phản ứng kia xảy ra ở nhiệt độ cao. C. mét ph¶n øng lµ tæng hîp hai h¹t nh©n nhÑ thµnh h¹t nh©n nÆng h¬n, ph¶n øng kia lµ sù ph¸ vì mét h¹t nh©n nÆng thµnh hai h¹t nh©n nhÑ h¬n. D. mét ph¶n øng diÔn biÕn chËm, ph¶n kia rÊt nhanh. 9.77. Chän c©u §óng. A. Ph¶n øng nhiÖt h¹ch lµ ph¶n øng kÕt hîp hai h¹t nh©n nhÑ thµnh h¹t nh©n nÆng h¬n. B. Phản ứng chỉ xảy ra ở nhiệt độ rất cao (hàng trăm triệu độ) nên gọi là phản ứng nhiệt hạch. C. Xét năng lợng toả ra trên một đơn vị khối lợng thì phản ứng nhiệt hạch toả ra năng lợng lớn hơn nhiều phản ứng ph©n h¹ch. D. Tất cả A, B, C đều đúng. 9.78. Chän c©u §óng. Ph¶n øng nhiÖt h¹ch: A. to¶ mét nhiÖt lîng lín. B. cần một nhiệt độ cao mới thực hiện đợc. C. hÊp thô mét nhiÖt lîng lín. D. trong đó, hạt nhân các nguyên tử bị nung chảy thành các nuclon. 9.79. Chän c©u Sai. A. Nguån gèc n¨ng lîng mÆt trêi vµ c¸c v× sao lµ do chuçi liªn tiÕp c¸c ph¶n øng nhiÖt h¹ch x¶y ra. B. Trên trái đất con ngời đã thực hiện đợc phản ứng nhiệt hạch: trong quả bom gọi là bom H. C. Nguồn nhiên liệu để thực hiện phản ứng nhiệt hạch rất rễ kiếm, vì đó là đơteri và triti có sẵn trên núi cao. D. ph¶n øng nhiÖt h¹ch cã u ®iÓm rÊt lín lµ to¶ ra n¨ng lîng lín vµ b¶o vÖ m«i trêng tèt v× chÊt th¶i rÊt s¹ch, kh«ng g©y « nhiÔm m«i trêng. 9.80. Ph¶n øng h¹t nh©n sau: 73 Li + 11 H → 42 He+ 42 He . BiÕt mLi = 7,0144u; mH = 1,0073u; mHe4 = 4,0015u, 1u = 931,5MeV/c2. N¨ng lîng to¶ ra trong ph¶n øng sau lµ: A. 7,26MeV; B. 17,42MeV; C. 12,6MeV; D. 17,25MeV..

(92) 9.81. Ph¶n øng h¹t nh©n sau: 21 H + 32 T → 11 H + 42 He . BiÕt mH = 1,0073u; mD = 2,0136u; mT = 3,0149u; mHe4 = 4,0015u, 1u = 931,5MeV/c2. N¨ng lîng to¶ ra trong ph¶n øng sau lµ: A. 18,35MeV; B. 17,6MeV; C. 17,25MeV; D. 15,5MeV. 6 2 4 4 9.82. Ph¶n øng h¹t nh©n sau: 3 Li+ 1 H → 2 He+ 2 He . BiÕt mLi = 6,0135u ; mD = 2,0136u; mHe4 = 4,0015u, 1u = 931,5MeV/c2. N¨ng lîng to¶ ra trong ph¶n øng sau lµ: A. 17,26MeV; B. 12,25MeV; C. 15,25MeV; D. 22,45MeV. 6 1 3 4 9.83. Ph¶n øng h¹t nh©n sau: 3 Li+ 1 H → 2 He+ 2 He . BiÕt mLi = 6,0135u; mH = 1,0073u; mHe3 = 3,0096u, mHe4 = 4,0015u, 1u = 931,5MeV/c2. N¨ng lîng to¶ ra trong ph¶n øng sau lµ: A. 9,04MeV; B. 12,25MeV; C. 15,25MeV; D. 21,2MeV. 9.84. Trong ph¶n øng tæng hîp hªli: 73 Li + 11 H → 42 He+ 42 He BiÕt mLi = 7,0144u; mH = 1,0073u; mHe4 = 4,0015u, 1u = 931,5MeV/c2. NhiÖt dung riªng cña níc lµ c = 4,19kJ/kg.k-1. NÕu tæng hîp hªli tõ 1g liti th× n¨ng lîng to¶ ra cã thÓ ®un s«i mét khèi lîng níc ë 00C lµ: A. 4,25.105kg; B. 5,7.105kg; C. 7,25. 105kg; D. 9,1.105kg. * C¸c c©u hái vµ bµi tËp tæng hîp kiÕn thøc 9.85. Hạt nhân triti (T) và đơteri (D) tham gia phản ứng nhiệt hạch sinh ra hạt α và hạt nơtrôn. Cho biết độ hụt khối của hạt nhân triti là mT = 0,0087u, của hạt nhân đơteri là mD = 0,0024u, của hạt nhân X là mα = 0,0305u; 1u = 931MeV/c2. N¨ng lîng to¶ ra tõ ph¶n øng trªn lµ bao nhiªu? A. ΔE = 18,0614MeV. B. ΔE = 38,7296MeV. C. ΔE = 18,0614J. D. ΔE = 38,7296J. 9.86. Cho hạt prôtôn có động năng KP = 1,8MeV bắn vào hạt nhân 73 Li đứng yên, sinh ra hai hạt α có cùng độ lớn vËn tèc vµ kh«ng sinh ra tia  vµ nhiÖt n¨ng. Cho biÕt: mP = 1,0073u; mα = 4,0015u; mLi = 7,0144u; 1u = 931MeV/c2 = 1,66.10—27kg. Ph¶n øng nµy thu hay to¶ bao nhiªu n¨ng lîng? A. To¶ ra 17,4097MeV. B. Thu vµo 17,4097MeV. C. To¶ ra 2,7855.10-19J. D. Thu vµo 2,7855.10-19J. 9.87. Cho hạt prôtôn có động năng KP = 1,8MeV bắn vào hạt nhân 73 Li đứng yên, sinh ra hai hạt α có cùng độ lớn vËn tèc vµ kh«ng sinh ra tia  vµ nhiÖt n¨ng. Cho biÕt: mP = 1,0073u; mα = 4,0015u; mLi = 7,0144u; 1u = 931MeV/c2 = 1,66.10—27kg. §éng n¨ng cña mçi h¹t míi sinh ra b»ng bao nhiªu? A. Kα = 8,70485MeV. B. Kα = 9,60485MeV. C. Kα = 0,90000MeV. D. Kα = 7,80485MeV. 9.88. Cho hạt prôtôn có động năng KP = 1,8MeV bắn vào hạt nhân 73 Li đứng yên, sinh ra hai hạt α có cùng độ lớn vËn tèc vµ kh«ng sinh ra tia  vµ nhiÖt n¨ng. Cho biÕt: mP = 1,0073u; mα = 4,0015u; mLi = 7,0144u; 1u = 931MeV/c2 = 1,66.10—27kg. §é lín vËn tèc cña c¸c h¹t míi sinh ra b»ng bao nhiªu? A. vα = 2,18734615m/s. B. vα = 15207118,6m/s. C. vα = 21506212,4m/s. D. vα = 30414377,3m/s. 9.89. Cho hạt prôtôn có động năng KP = 1,8MeV bắn vào hạt nhân 73 Li đứng yên, sinh ra hai hạt α có cùng độ lớn vËn tèc vµ kh«ng sinh ra tia  vµ nhiÖt n¨ng. Cho biÕt: mP = 1,0073u; mα = 4,0015u; mLi = 7,0144u; 1u = 931MeV/c2 = 1,66.10—27kg. §é lín vËn tèc gãc gi÷a vËn tèc c¸c h¹t lµ bao nhiªu? A. 83045’; B. 167030’; C. 88015’. D. 178030’. §¸p ¸n ch¬ng 9 9.1. Chän D. 9.2. Chän B. 9.3. Chän A. 9.4. Chän C. 9.5. Chän C. 9.6. Chän B. 9.7. Chän B. 9.8. Chän C. 9.9. Chän D. 9.10. Chän B. 9.11. Chän D. 9.12. Chän A. 9.13. Chän C. 9.14. Chän A. 9.15. Chän A.. 9.16. Chän C. 9.17. Chän C. 9.18. Chän C. 9.19. Chän D. 9.20. Chän C. 9.21. Chän C. 9.22. Chän A. 9.23. Chän D. 9.24. Chän B. 9.25. Chän B. 9.26. Chän D. 9.27. Chän A. 9.28. Chän D. 9.29. Chän C. 9.30. Chän A.. 9.31. Chän B. 9.32. Chän B. 9.33. Chän A. 9.34. Chän A. 9.35. Chän A. 9.36. Chän D. 9.37. Chän B. 9.38. Chän C. 9.39. Chän D. 9.40. Chän A. 9.41. Chän B. 9.42. Chän C. 9.43. Chän A. 9.44. Chän B. 9.45. Chän B.. 9.46. Chän A 9.47. Chän A. 9.48. Chän A. 9.49. Chän A. 9.50. Chän D. 9.51. Chän B. 9.52. Chän C. 9.53. Chän C. 9.54. Chän C. 9.55. Chän D. 9.56. Chän A. 9.57. Chän D. 9.58. Chän A. 9.59. Chän B. 9.60. Chän C.. 9.61. Chän B. 9.62. Chän B. 9.63. Chän B. 9.64. Chän C. 9.65. Chän C. 9. 66. Chän C. 9.67. Chän D. 9.68 Chän A. 9.69 Chän B. 9.70 Chän C. 9.71 Chän B. 9.72 Chän A. 9.73 Chän A. 9.74 Chän C. 9.75 Chän B.. 9.76 Chän C. 9.77 Chän D. 9.78 Chän B. 9.79 Chän C 9.80 Chän B. 9.81 Chän A. 9.82 Chän D. 9.83 Chän A. 9.84 Chän B. 9.85 Chän A. 9.86 Chän A. 9.87 Chän B. 9.88 Chän C. 9.89 Chän D.. Híng dÉn gi¶i vµ tr¶ lêi ch¬ng 9 9.1. Chọn D.Hớng dẫn: Cả ba ý trên đều đúng. 9.2. Chän B.Híng dÉn: N¬tron kh«ng mang ®iÖn. 9.3. Chän A.Híng dÉn: §ång vÞ lµ nguyªn tè mµ h¹t nh©n cã cïng pr«ton nhng n¬tron hay sè nuclon kh¸c nhau. 9.4. Chän C.Híng dÉn: Theo quy íc vÒ ký hiÖ h¹t nh©n nguyªn tö: H¹t nh©n nguyªn tö cÊu t¹o gåm Z pr«ton vµ (A – Z) nơtron đợc kys hiệu là AZ X . 9.5. Chọn C.Hớng dẫn: Hạt nhân nguyên tử đợc cấu tạo từ các prôton và các nơtron. 9.6. Chän B.Híng dÉn: §ång vÞ lµ c¸c nguyªn tö mµ h¹t nh©n cña chóng cã cïng sè pr«ton, nhng kh¸c nhau sè n¬tron. 9.7. Chọn B.Hớng dẫn: Khối lợng nguyên tử đợc đo bằng các đơn vị: Kg, MeV/c2, u..

(93) 9.8. Chọn C. Hớng dẫn: Theo định nghĩa về đơn cị khối lợng nguyên tử: u bằng nguyªn tö Cacbon. 12 6. 1 12. khèi lîng cña mét h¹t nh©n. C. 9.9. Chän D.Híng dÉn: H¹t nh©n 238 cã cÊu t¹o gåm: 92p vµ 146n. 92 U 9.10. Chọn B.Hớng dẫn: Khối lợng của một hạt nhân đợc tạo thành từ nhiều nuclôn thì bé hơn tổng khối lợng của các nuclôn, hiệu số Δm gọi là độ hụt khối. Sự tạo thành hạt nhân toả năng lợng tơng ứng ΔE = Δmc2, gọi là năng lợng liên kết cña h¹t nh©n (v× muèn t¸ch h¹t nh©n thµnh c¸c nucl«n th× cÇn tèn mét n¨ng lîng b»ng ΔE). H¹t nh©n cã n¨ng lîng liªn kÕt riªng ΔE/A cµng lín th× cµng bÒn v÷ng. N¨ng lîng liªn kÕt lµ n¨ng lîng táa ra khi c¸c nuclon liªn kÕt víi nhau t¹o thµnh h¹t nh©n. 9.11. Chän D.Híng dÉn: N¨ng lîng liªn kÕt cña h¹t nh©n ❑12 D lµ:. ΔE=Δm . c 2=(m0 − m)c 2={ [Z . m p+( A − Z )mn ] −m } c 2 = 2,23MeV. 9.12. Chọn A.Hớng dẫn: Năng lợng toả ra khi tổng hợp đợc một hạt α từ các nuclôn là 2 2 ΔE=Δm . c =((2 . m p +2 mn) −m α )c . N¨ng lîng táa ra khi t¹o thµnh 1mol khÝ Hªli lµ: E = NA.ΔE = 2,7.1012J 9.13. Chän C.Híng dÉn: H¹t nh©n 60 cã cÊu t¹o gåm: 27 pr«ton vµ 33 n¬tron 27 Co 60 27. Co lµ: Δm=m0 − m=[Z . mp +( A − Z)m n ]− m = 4,544u. 9.14. Chän A.Híng dÉn: §é hôt khèi cña h¹t nh©n. 9.15. Chän A.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 9.14. 9.16. Chọn C.Hớng dẫn: Xem định ngiã phóng xạ. 9.17. Chän C.Híng dÉn: Xem tÝnh chÊt c¸c tia phãng x¹. 9.18. Chän C.Híng dÉn: Xem tÝnh chÊt c¸c tia phãng x¹. 9.19. Chọn D.Hớng dẫn: Cả 3 ý trên đều đúng. 9.20. Chän C.Híng dÉn: VËn tèc tia anpha cì 2.107m/s. 9.21. Chän C.Híng dÉn: Tia beta trõ cã kh¶ n¨ng ®©m xuyªn nhng chØ cã thÓ qua l¸ nhom dµy cì mm. 9.22. Chän A.Híng dÉn: Tia + cßng gäi lµ electron d¬ng. 9.23. Chän D.Híng dÉn: Tia  lµ sãng ®iÖn tõ, cã bíc sãng ng¾n h¬n tia X, cã tÝnh chÊt giãng tia X nhng kh¶ n¨ng ®©m xuyªn m¹nh h¬n tia X. t 9.24. Chän B.Híng dÉn: m=m .0 e − λt hoÆc m=m . 2− T 0. 9.25. Chän B.Híng dÉn: §é phãng x¹ gi¶m theo quy luËt hµm sè mò ©m. 9.26. Chọn D.Hớng dẫn: Cả 3 ý trên đều đúng. 9.27. Chän A.Híng dÉn: Tia - lµ ªlectron. 9.28. Chọn D.Hớng dẫn: Cả 3 ý trên đều đúng. 9.29. Chọn C.Hớng dẫn: Phóng xạ là hiện tợng hạt nhân nguyên tử phát ra các tia không nhìn thấy và biến đổi thành h¹t nh©n kh¸c. 9.30. Chän A.Híng dÉn: - Tia α lµ dßng c¸c h¹t nh©n nguyªn tö 42 He . - Tia β- lµ dßng electron, tia β+ lµ dßng p«ziton. - Tia γ lµ sãng ®iÖn tõ. 9.31. Chọn B.Hớng dẫn: Độ phóng xạ là đại lợng đặc trng cho tính phóng xạ mạnh hay yếu của một lợng chất phóng xạ và đợc đo bằng số phân rã trong 1s. Nó cũng bằng số nguyên tử N nhân với λ. H giảm theo định luật phóng xạ giống nh N: − λt . H (t)=H 0 e t − dN(t ) T . H (t )=− = λN (t )=H 0 2 dt 9.33. Chọn A.Hớng dẫn: Phơng trình phản ứng hạt nhân: AZ X → β − + AZ '' X , áp dụng định luật bảo toàn điện tích và. 9.32. Chọn B.Hớng dẫn: Công thức tính độ phóng xạ: sè khèi ta cã Z' = (Z + 1); A' = A. 9.34. Chän A.. A'. + ¿+ Z ' X Híng dÉn: Ph¬ng tr×nh ph¶n øng h¹t nh©n: A , áp dụng định luật bảo toàn điện tích và số khối ta có Z' = ¿ Z X →β (Z - 1); A' = A. 9.35. Chän A.Híng dÉn: Thùc chÊt trong phãng x¹. +¿¿ hạt prôton biến đổi thành hạt nơtron theo phơng trình β. +¿+ ν p→ n+ e¿ 9.36. Chän D.Híng dÉn: Tia α lµ dßng c¸c h¹t nh©n nguyªn tö Hªli ❑42 He , khi ®i qua ®iÖn trêng gi÷a hai b¶n cña tô ®iÖn tia α bÞ lÖch vÒ phÝa b¶n ©m. Tia α cã kh¶ n¨ng ion hãa kh«ng khÝ rÊt m¹nh. 9.37. Chọn B.Hớng dẫn: Một đồng vị phóng xạ không thể phóng ra đồng thời hạt 9.38. Chọn C.Hớng dẫn: áp dụng định luật phóng xạ chÊt phãng x¹ cßn l¹i lµ m = m0/32.. −. m(t)=m0 e − λt =m0 e. 0 ,693 t T. +¿¿ vµ h¹t β =m0 2. −. t T. β. −. .. . Sau 5 chu kú b¸n r·,.

(94) 9.39. Chän D. Híng dÉn: ChÊt phãng x¹ bÞ ph©n r· 75%, cßn l¹i 25%, suy ra m/m0 = 0,25 suy ra t/T = 2 → t = 30h. t. − m(t)=m0 2 T , khèi lîng Co bÞ ph©n r· trong thêi gian m0 −m đó là m0 – m →Số phần trăm chất phóng xạ bị phân rã trong 1 năm là = 12,2%. m0. 9.40. Chän A. Híng dÉn: Khèi lîng Co cßn l¹i sau 1 n¨m lµ. 9.41. Chän B.Híng dÉn: §é phãng x¹ cña gian 12,5ngµy lµ. 222 86. Rn t¹i thêi ®iÓm t lµ. −. H (t )=H 0 2. t T. , độ phóng xạ giảm trong thời. H 0− H = 93,75%, t đây ta tinh đợc T = 3,8ngày. H0. 9.42. Chọn C.Hớng dẫn: Tính chu kỳ bán rã T: Xem hớng dẫn câu 8.41, độ phóng xạ ban đầu H0 = λ.N0; độ phóng xạ t¹i thêi ®iÓm t = 12,5ngµy lµ. H (t )=H 0 2. −. t T. = 3,58.1011Bq t. − Po còn lại đợc tính theo công thức: m(t)=m 2 T suy ra t = 916,85 ngày. 0 206 9.44. Chän B.Híng dÉn: Ph¬ng tr×nh ph©n r· 210 , mçi ph©n r· to¶ ra mét n¨ng lîng 84 Po → α + 82 Pb 2 ΔE=(mPo −mα − mPb )c = 5,4MeV. 206 9.45. Chän B.Híng dÉn: Ph¬ng tr×nh ph©n r· 210 , mçi ph©n r· to¶ ra mét n¨ng lîng 84 Po → α + 82 Pb 10 2 210 = 2,5.1010J. ΔE=(mPo −mα − mPb )c = 5,4MeV. N¨ng lîng to¶ ra khi 10g 84 Po ph©n r· hÕt lµ E= ΔE . 210. 9.43. Chän A.Híng dÉn: Khèi lîng. 210 84. 9.46. Chọn A.Hớng dẫn: Xem hớng dẫn và làm tơng tự câu 9.44, gọi động năng của Po là KPo, của Pb là KPb của hạt α PPo =⃗ PPb + ⃗ P α . Ban ®Çu h¹t là Kα theo bảo toàn năng lợng ta có KPb + Kα – KPo = ΔE. áp dụng định luật bảo toàn động ⃗ nhân Po đứng yên nên KPo = 0 và. ⃗ PPo =0⃗ ta suy ra hÖ ph¬ng tr×nh:. K Pb + K α =ΔE 2mPb K Pb =2 mα K α. {. giải hệ phơng trình ta đợc. Kα = 5,3MeV vµ KPb = 0,1MeV. 9.47. Chän A.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 9.46 9.48. Chän A.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 9.38 9.49. Chän A.Híng dÉn: Gäi sè lÇn phãng x¹ α lµ x, vµ sè lÇn phãng x¹ β- lµ y, ph¬ng tr×nh ph©n r· lµ 234 − 206 áp dụng định luật bả toàn số khối ta có: 234 = x.4 + y.0 + 206 → x = 7. áp dụng định luật 92 U → x . α + y . β + 82 Pb b¶o toµn ®iÖn tÝch ta cã: 92 = x.2 + y.(-1) + 82 → y = 4. 9.50. Chän D.Híng dÉn: Khèi lîng c¸c h¹t nh©n kh«ng b¶o toµn. 9.51. Chän B.Híng dÉn: Xem c¸ch lµm c©u 9.49. 9.52. Chän C.Híng dÉn: T¬ng t¸c gi÷a hai h¹t nh©n. lµ ph¶n øng h¹t nh©n. 9.53. Chän C.Híng dÉn: Tæng sè khèi (nuclon) trong ph¶n øng lu«n d¬ng, b»ng tæng 2 lÇn sè khãi tríc hay sau ph¶n øng. 9.54. Chän C.Híng dÉn: §éng lîng c¸c tæng céng c¸c h¹t nh©n lu«n kh¸c kh«ng. 9.55. Chọn D.Hớng dẫn: Cả 3 ý trên đều đúng 9.56. Chọn A.Hớng dẫn: Xét phản ứng hạt nhân: 199 F+ 11 p → 168 O+ AZ X , áp dụng định luật bảo toàn điện tích và định luật bảo toàn số khối ta đợc: Z = 2, A = 4. Vậy hạt nhân ❑42 X chính là hạt nhân 9.57. Chän D.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 9.56 9.58. Chän A.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 9.56 9.59. Chän B.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 9.56 9.60. Chọn C.Hớng dẫn: Muốn tổng hợp đợc 1g khí Hêli ta phải thực hiện. ❑42 He (h¹t α).. 1 N ph¶n øng. Tæng n¨ng lîng to¶ ra lµ 4 A. ΔE = 423,808.109J. 37 9.61. Chän B.Híng dÉn: XÐt ph¶n øng: 37 17 Cl+ p → 18 Ar+n Tæng khèi lîng c¸c h¹t nh©n tríc ph¶n øng lµ M0 = mCl + mp = 37,963839u. Tæng khèi lîng c¸c h¹t nh©n sau ph¶n øng lµ M = mAr + mn = 37,965559u. Ta thÊy M0 < M suy ra ph¶n øng thu n¨ng lîng vµ thu vµo mét lîng ΔE = 1,60132MeV. 9.62. Chän B. Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 9.60 víi ph¶n øng h¹t nh©n: 126 C+ ΔE →3 α . 9.63. Chän B.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 9.61 víi ph¶n øng h¹t nh©n:. 27. 30. α + 13 Al → 15 P+n. 30 9.64. Chän C.Híng dÉn: XÐt ph¶n øng h¹t nh©n α + 27 Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 9.56 ta thÊy 13 Al → 15 P+n phản ứng thu vào ΔE = 2,7MeV. Động năng của hạt n là Kn = mnvn2/2, động năng của hạt P là KP = mPvP2/2, theo bài ra vn = vP suy ra Kn/KP = mn/mP. Theo định luật baor toàn năng lợng Kα + ΔE = Kn + KP → Kn = 0,013MeV, và Kn = 0,387MeV. 9.65. Chän C.Híng dÉn: Xem sù ph©n h¹ch. 9.66. Chän C.Híng dÉn: ChØ cã U235 hÊp thô n¬tron chËm s÷ s¶y ra ph©n h¹ch. 9.67. Chän D.Híng dÉn: §iÒu kiÖn ph¶n øng d©y chuyÒn k > 1 9.68. Chän A.Híng dÉn: Hai h¹t nh©n t¹o ra sau ph©n h¹ch cã thÓ lµ h¹t nh©n kh«ng cã tÝnh phãng x¹..

(95) 9.69. Chän B.Híng dÉn: Xem sù ph©n h¹ch. 9.70. Chän C.Híng dÉn: Hai h¹t nh©n t¹o thµnh do ph©n h¹ch cã thÕ lµ bÒn. 9.71. Chọn B.Hớng dẫn: Phản ứng phân hạch chỉ kiểm soát đợc khi k = 1. 9.72. Chän A.Híng dÉn: 1/ a/ Sè h¹t nh©n urani trong 1 kg lµ : N = m.NA /A = 25,63.1023 h¹t. N¨ng lîng to¶ ra : Q = N.200MeV = 5,13.1026 MeV = 8,21.1013 J . 9.73. Chän A.Híng dÉn: Do hiÖu suÊt nhµ m¸y lµ 20% => P = 500 000KW cÇn ph¶i cã mét c«ng suÊt b»ng : P' = 100P/20 = 5P . NhiÖt lîng tiªu thô 1 n¨m : Q = 5P.365.24.3600 = 7,884.106 J. Sè h¹t nh©n ph©n d· lµ : N = Q/200MeV = 2,46.1027 h¹t . Khèi lîng h¹t nh©n t¬ng øng lµ: m = N.A/NA = 961kg. 9.74 Chän C.Híng dÉn: HÖ sè nh©n n¬tron lu«n b»ng 1. 9.75. Chọn C.Hớng dẫn: Phản ứng nhiệt hạch sảy ra ở nhiệt độ rất cao. 9.76. Chän C.Híng dÉn: Xem hai lo¹i ph¶n øng h¹t nh©n to¶ n¨ng lîng. 9.77. Chän D.Híng dÉn: Xem ®iÒu kiÖn cã ph¶n øng nhiÖt h¹ch. 9.78. Chän B.Híng dÉn: Xem c©u 9.77. 9.79. Chọn C.Hớng dẫn: đơteri và triti có sắn trong nớc. 9.80. Chọn B.Hớng dẫn: Tìm độ hụt khối, sau đó tìm năng lợng toả ra của phản ứng. 9.81. Chän A.Híng dÉn: Xem c¸ch lµm c©u 9.80. 9.82. Chän D.Híng dÉn: Xem c¸ch lµm c©u 9.80. 9.83. Chän A.Híng dÉn: Xem c¸ch lµm c©u 9.80. 9.84. Chän B.Híng dÉn: T×m n¨ng lîng to¶ ra cña ph¶n øng lµ Q1. T×m nhiÒu lîng cÇn ®un s«i 1kg níc lµ Q2. Khèi lîng níc ®un lµ m = Q1/Q2. 9.85. Chän A.Híng dÉn: Ph¶n øng x¶y ra theo ph¬ng tr×nh: 31 T + 21 D →α +n Tổng độ hụt khối trớc phản ứng là ΔM0 = ΔmT + ΔmD. Tổng độ hụt khối sau phản ứng là ΔM = Δmα + Δmn. Độ hụt khối của n bằng không. Ph¶n øng to¶ ra ΔE = (ΔM - ΔM0)c2 = 18,0614MeV. 9.86. Chän A.Híng dÉn: XÐt ph¶n øng 11 p+ 73 Li → 2α Tæng khèi lîng cña c¸c h¹t nh©n tríc ph¶n øng lµ: M0 = mp + mLi = 8,0217u. Tæng khèi lîng cña c¸c h¹t nh©n sau ph¶n øng lµ: M = 2mα = 8,0030u. Ta thÊy M0 > M suy ra ph¶n øng lµ ph¶n øng to¶ n¨ng lîng, vµ to¶ ra mét lîng: ΔE = (M0 - M)c2 = 17,4097MeV. 9.87. Chän B.Híng dÉn: Xem híng dÉn vµ lµm t¬ng tù c©u 8.62, theo b¶o toµn n¨ng lîng ta cã Kp + ΔE = 2.Kα suy ra Kα = 9,60485MeV. 9.88. Chän C. Hớng dẫn: Xem hớng dẫn và làm tơng tự câu 8.62 và 8.63. Động năng của hạt α đợc tính theo công thức. 2Kα 1 2. 9 , 60485 MeV K α = m α v 2α ⇒v α = = 2 mα 4 , 0015u vα=. √. √ √. 2 . 9 ,60485 MeV 2. 9 , 60485 =c = 21506212,4m/s. 2 4 , 0015 .931 4 , 0015. 931 MeV / c. √. 9.89. Chän D. Hớng dẫn: Theo định luật bảo toàn động lợng:. P1. ⃗ p p=⃗ pα 1 +⃗ pα 2 .. VÏ h×nh, chó ý ⃗ Pα 1=⃗ P α 2 Từ hình vẽ ta đợc:. p2P = p2α 1+ p2α 2 +2 p α 1 . p α 2 cos (ϕ)=2 p2α 1 (1+cos ϕ ) ; m KP mµ p2=2 m. K . Nªn: cos α = −1 =>  = 176030’. 2 m Pα. PP P 2. Chơng 10 - Từ vô cùng nhỏ đến vô cùng lớn. HÖ thèng kiÕn thøc trong ch¬ng 1) Hạt sơ cấp (hạt cơ bản) là hạt nhỏ hơn hạt nhân nguyên tử, có những đặc trng chính là: + Khèi lîng nghØ m0 (hay n¨ng lîng nghØ E0 = m0c2). + §iÖn tÝch Q, Q =  e, e lµ ®iÖn tÝch nguyªn tè. + Spin: là đặc trng lợng tử: êléctron, prôtôn, nơtron có spin s = 1/2; photon có spin s = 1. + Mômen từ riêng: đặc trng về từ tính. + Thêi gian sèng trung b×nh T: cã 4 h¹t kh«ng ph©n r· gäi lµ c¸c h¹t bÒn (pr«ton, ªlÐctron, ph«t«n, n¬trino), cßn tÊt c¶ c¸c h¹t kh¸c kh«ng bÒn vµ ph©n r· thµnh h¹t kh¸c, riªng n¬tron thêi gian sèng dµi, kho¶ng 932s, cßn l¹i thêi gian sèng ngắn cỡ 10-24 đến 10-6s. + Ngời ta thờng sắp xếp các hạt sơ cấp đã biết thành các loại theo khối lợng tăng dần: phôtôn; leptôn; mêzôn và barion. Mªz«n vµ barioon cã tªn chung lµ ha®r«n. + T¬ng t¸c cña c¸c h¹t s¬ cÊp lµ t¬ng t¸c hÊp dÉn; t¬ng t¸c ®iÖn tõ; t¬ng t¸c yÕu lµ t¬ng t¸c chÞu tr¸ch nhiÖm trong ph©n r·  (VÝ dô: n  p + e- + ); t¬ng t¸c m¹nh lµ t¬ng t¸c gi÷a c¸c ha®r«n nh t¬ng t¸c gi÷a c¸c nucl«n t¹o nªn h¹t nh©n. + Phần lớn các hạt sơ cấp đều tạo thành cặp gồm hạt và phản hạt. Phản hạt có cùng khối l ợng nghỉ và spin nh hạt nhng có điện tích và các “tích” khác bằng về độ lớn và trái dấu. Trong quá trình tơng tác của các hạt sơ cấp, có thể xảy ra hiÖn tîng huû mét cÆp “h¹t + ph¶n h¹t” thµnh c¸c h¹t kh¸c, hoÆc, cïng mét lóc sinh ra mét cÆp “h¹t + ph¶n h¹t”: e- + e+   + ;  +   e- + e+..

(96) + Tất cả các hađron đều cấu tạo từ các hạt nhỏ hơn, gọi là quac. Có 6 loại quac (kí hiệu là u, d, s, c, b, t), mang điện tÝch. ±. e 2e , ± . Các hạt quac đã đợc quan sát thấy trong thí nghiệm, nhng đều ở trạng thái liên kết. 3 3. C¸c barion: lµ tæ hîp cña ba h¹t quac. pr«t«n lµ tæ hîp cña (u, u, d), n¬trn lµ tæ hîp cña (u, d, d).. 2) Hệ mặt trời gồm mặt trời, 9 (8) hành tinh lớn (quanh đa số hành tinh này có các vệ tinh chuyển động - Trái Đất có mặt trăng), hàng ngàn tiểu hành tinh, các sao chổi…Tất cả các hành tinh đều chuyển động quanh mặt trời theo cùng một chiều (chiều thuận) và gần nhe trong cùng một mặt phẳng. Mặt trời và các hành tinh đều tự quay quanh mình nó và theo chiÒu thuËn (trõ Kim tinh). MÆt trêi cã cÊu t¹o thµnh hai phÇn: quang cÇu vµ khÝ quyÓn. KhÝ quyÓn MÆt Trêi ® îc ph©n ra hai líp: s¾c cÇu vµ nhật hoa. ở thời kì hoạt động của mặt trời, trên mặt trời có xuất hện nhièu hiện t ợng nh vết đen, bùng sáng, tai lửa. Nhiệt độ ngoài mặt trời khoảng 6 000K. Tr¸i §Êt lµ mét hµnh tinh trong hÖ MÆt Trêi . Tr¸i §Êt cã khèi lîng kho¶ng 6.1024kg, b¸n kÝnh kho¶ng 6400km. Tr¸i đất vừa tự quay, vừa quay quanh Mặt Trời theo quỹ đạo gần nh tròn, có bán kính 15.107km hay 1 đơn vị thiên văn. Trục trái đất nghiêng gốc 23027’ so với mặt phẳng quỹ đạo. 3) Sao là thiên thể nóng sáng, gống nh mặt trời, nhng ở rất xa chúng ta. Có một số loại sao đặt biệt: sao biến quang, sao míi, punxa, sao n¬tr¬n ... Thiªn hµ lµ mét hÖ thèng gåm hµng tr¨m tØ ng«i sao. Cã 3 lo¹i thiªn hµ chÝnh: thiªn hµ xo¾n èc, thiªn hµ elÝp, thiªn hà không định hình. Thiên hà chúng ta thuộc loại thiên xoắn ốc, chứa hàng vài trăm tỉ ngôi sao, có đ ờng kính khoảng 90 nghìn năm ánh sáng, là một hệ phẳng giống nh một cái đĩa. Hệ mắt trời của chúng ta cách trung tâm thiên hà khoảng 30 ngh×n n¨m ¸nh s¸ng. 4) Thuyết Vụ nổ lớn (Big Bang) cho rằng Vũ trụ đợc tạo ra bởi một vụ nổ “vĩ đại” cách đây khoảng 14 tỉ năm, hiện nay ®ang d·n në vµ lo·ng dÇn. Tốc độ lùi xa của thiên hà tỉ lệ với khoảng cách d giữa thiên hà và chúng ta (định luật Hớp-bơn):  = H.d, H = 1,7.10-2m/s.n¨m ¸nh s¸ng. 1 n¨m ¸nh s¸ng = 9,46.1012km, H lµ h»ng sè Híp-b¬n. C©u hái vµ bµi tËp Chủ đề 1: Các hạt sơ cấp 10.1. Chän c©u §óng. C¸c lo¹i h¹t s¬ cÊp lµ: A. ph«ton, lept«n, mªzon vµ hadr«n. B. ph«ton, lept«n, mªzon vµ badr«n. C. ph«ton, lept«n, bari«n hadr«n. D. ph«ton, lept«n, nucl«n vµ hipªr«n. 10.2. §iÖn tÝch cña mçi h¹t quac cã mét trong nh÷ng gi¸ trÞ nµo sau ®©y? A.  e;. B.. ±. e . 3. C.. ±. 2e . 3. D.. ±. e 3. vµ. ±. 2e 3. 10.3. Ph¸t biểu nµo dưới đ©y sai, khi nãi vÒ h¹t s¬ cÊp? A. Hạt sơ cấp nhỏ hơn hạt nhân nguyên tử, có khối lợng nghỉ xác định. B. Hạt sơ cấp có thể có điện tích, điện tích tính theo đơn vị e, e là điện tích nguyên tố. C. Hạt sơ cấp đều có mômen động lợng và mômen từ riêng. D. Mçi h¹t s¬ cÊp cã thêi gian sèng kh¸c nhau: rÊt dµi hoÆc rÊt ng¾n. 10.4. C¸c h¹t s¬ cÊp t¬ng t¸c víi nhau theo c¸c c¸ch sau: A. T¬ng t¸c hÊp dÉn; B. t¬ng t¸c ®iÖn tõ; C. T¬ng t¸c m¹nh hay yÕu; D. TÊt c¶ c¸c t¬ng t¸c trªn. 10.5. H¹t s¬ cÊp cã c¸c lo¹i sau: A. ph«t«n; B. Lept«n; C. ha®r«n; D. C¶ A, B, C. 10.6. Chän c©u sai: A. Tất cả các hađrôn đều có cấu tạo từ các hạt quac. B. C¸c h¹t quac cã thÓ tån t¹i ë tr¹ng thÓ tù do. C. Cã 6 lo¹i h¹t quac lµ u, d, s, c, b, t. D. §iÖn tÝch cña c¸c h¹t quac b»ng. ±. e 2e , ± ; 3 3. 10.7. Năng lợng và tần số của hai phôtôn sinh ra do sự huỷ cặp êléctron – pôzitôn khi động năng ban đầu các hạt coi nh b»ng kh«ng lµ: A. 0,511MeV, 1,23.1020Hz; B. 0,511MeV, 1,23.1019Hz; 20 C. 1,022MeV, 1,23.10 Hz; D. 0,511MeV, 1,23.1019Hz; B. 10.8. Trong qu¸ tr×nh va ch¹m trùc diÖn gi÷a mét ªlÐctron vµ mét pozit«n, cã sù huû cÆp t¹o thµnh hai ph«t«n cã n¨ng lợng 2,0MeV chuyển động theo hai chiều ngợc nhau. Tính động năng của hai hạt trớc khi va chạm. A. 1,49MeV; B. 0,745MeV; C. 2,98MeV; D. 2,235MeV. o. 10.9. Hai phôtôn có bớc sóng  = 0,003 A sản sinh ra một cặp êléctron – pôzitôn. Xác định động năng của mỗi hạt sinh ra nếu động năng của pôzitôn gấp đôi động năng của êléctron. A) 5,52MeV & 11,04MeV; B. 2,76MeV & 5,52MeV; C. 1,38MeV & 2,76MeV; D. 0,69MeV & 1,38MeV. Chủ đề 2: Mặt Trời - Hệ Mặt Trời..

(97) 10.10. Chän c©u sai. HÖ MÆt Trêi gåm c¸c lo¹i thiªn thÓ sau: A. MÆt Trêi B. 8 hành tinh lớn: Thuỷ tinh, Kim tinh, Trái đất, Hoả tinh, Mộc tinh, Thổ tinh, Thiên tinh, Hải tinh. Xung quanh đa số hành tinh có các vệ tinh chuyển động. C. C¸c hµnh tinh tÝ hon: tiÓu hµnh tinh, c¸c sao chæi. D. A, B, C đều đúng. 10.11. MÆt Trêi cã cÊu tróc: A. Quang cầu có bán kính khoảng 7.105km, khối lợng riêng 100kg/m3, nhiệt độ 6000 K. B. KhÝ quyÓn: chñ yÕu h®r« vµ hªli. C. KhÝ quyÓn chia thµnh hai líp: s¾c cÇu vµ nhËt hoa. D. C¶ A, B vµ C. 10.12. §êng kÝnh cña Tr¸i §Êt lµ: A. 1600km; B. 3200km; C. 6400km; D. 12800km. 10.13. Trục Trái Đất quay quanh mình nó nghiêng trên mặt phẳng quỹ đạo gần tròn một góc: A. 20027’; B. 21027’; C. 22027’; D. 23027’. 10.14. Trái Đất chyển động quanh Mặt Trời theo một quỹ đạo gần nh tròn có bán kính cỡ khoảng: A. 15.106km; B. 15.107km; C. 18.108km; D. 15.109km. 10.15. Khèi lîng Tr¸i §Êt vµo cì: A. 6.1023kg; B. 6.1024kg; C. 6.1025kg; D. 5.1026kg. 10.16. Khèi lîng MÆt Trêi vµo cì: A. 2.1028kg; B. 2.1029kg; C. 2.1030kg; D. 2.1031kg. 10.17. §êng kÝnh cña hÖ MÆt Trêi vµo cì: A. 40 đơn vị thiên văn; B. 60 đơn vị thiên văn; C. 80 đơn vị triên văn; D. 100 đơn vị thiên văn. 10.18. C«ng suÊt bøc x¹ toµn phÇn cña mÆt trêi lµ P = 3,9.1026W. a) Mçi n¨m khèi lîng mÆt trêi bÞ gi¶m ®i mét lîng lµ: A. 1,37.1016kg/n¨m, m/m = 6,68.10-14; B. 1,37.1017kg/n¨m, m/m = 3,34.10-14; C. 1,37.1017kg/n¨m, m/m = 6,68.10-14; D. 1,37.1017kg/n¨m, m/m = 3,34.10-14. 10.19. C«ng suÊt bøc x¹ toµn phÇn cña mÆt trêi lµ P = 3,9.10 26W. BiÕt ph¶n øng h¹t nh©n trong lßng mÆt trêi lµ ph¶n øng tæng hîp hy®r« thµnh hªli. BiÕt r»ng cø mét h¹t nh©n hªli to¹ thµnh th× n¨ng lîng gi¶i phãng 4,2.10-12J. Lîng hªli t¹o thµnh vµ lîng hi®r« tiªu thô hµng n¨m lµ: A. 9,73.1017kg vµ 9,867.1017kg; B. 9,73.1017kg vµ 9,867.1018kg; 18 17 C. 9,73.10 kg vµ 9,867.10 kg; D. 9,73.1018kg vµ 9,867.1018kg. 10.20. HÖ mÆt trêi quay nh thÕ nµo? A. Quay quanh MÆt Trêi, cïng chiÒu tù quay cña MÆt Trêi, nh mét vËt r¾n. B. Quay quanh MÆt Trêi, ngîc chiÒu tù quay cña MÆt Trêi, nh mét vËt r¾n. C. Quay quanh MÆt Trêi, cïng chiÒu tù quay cña MÆt Trêi, kh«ng nh mét vËt r¾n. D. Quay quanh MÆt Trêi, ngîc chiÒu tù quay cña MÆt Trêi, kh«ng nh mét vËt r¾n. 10.21. Hai hành tinh chuyển động trên quỹ đạo gần nh tròn quanh Mặt Trời. Bán kính và chu kỳ quay của các hành tinh nµy lµ R1 vµ T1, R2 vµ T2. BiÓu thøc liªn hÖ gi÷a chóng lµ: A.. R 1 R2 ; = T1 T 2. B.. R 21 R22 ; = T1 T 2. 2. C.. 2. R1. R2. T1. T1. = 3. 3. 3. ;. D.. 3. R1. R2. T1. T1. = 2. 2. .. Chủ đề 3: Các sao - Thiên hà 10.22. MÆt Trêi thuéc lo¹i sao nµo sau ®©y: A. Sao chÊt tr¾ng; B. Sao kềnh đỏ (hay sao khổng lồ); C. Sao trung bình giữa trắng và kềnh đỏ; D. Sao n¬tron. 10.23. §êng kÝnh cña mét thiªn hµ vµo cì: A. 10 000 n¨m ¸nh s¸ng; B. 100 000 n¨m ¸nh s¸ng; C. 1 000 000 n¨m ¸nh s¸ng; D. 10 000 000 n¨m ¸nh s¸ng. 10.24. Chän c©u sai: A. Mặt trời là một ngôi sao có màu vàng. Nhiệt độ ngoài của nó vào cỡ 6 000K. B. Sao Tâm trong chòm sao Thần Nông có màu đỏ, nhiệt đọ mặt ngoài của nó vào khoảng 3 000K. C. Sao Thiên lang trong chòm sao Đại Khuyển có màu trắng. Nhiệt độ mặt ngoài của nó vào khoảng 10 000K. D. Sao Rigel (nằm ở mũi giày của chomg Tráng Sĩ) có màu xanh lam. Nhiệt độ mặt ngoài của nó vào khoảng 3 000K. 10.25. Chän c©u Sai: A. Punxa lµ mét sao ph¸t sãng v« tuyÕn rÊt m¹nh, cÊu t¹o b»ng n¬tr¬n. Nã cã tõ tr êng m¹nh vµ quay quanh mét trôc. B. Quaza lµ mét lo¹i thiªn hµ ph¸t x¹ m¹nh mét c¸ch bÊt thêng c¸c sãng v« tuyÕn vµ tia X. Nã cã thÓ lµ mét thi©n hà mới đợc hình thành. C. Hốc đen là một sao phát sáng, cấu tạo bởi một loại chất có khối l ợng riêng cực kỳ lớn, đến nỗi nó hút tất cả các photon ¸nh s¸ng, kh«ng cho tho¸t ra ngoµi. D. Thiên hà là một hệ thống gồm các sao và các đám tinh vân..

(98) 10.26. Tất cả các hành tinh đều quay quanh Mặt Trời theo cùng một chiều. Trong quá trình hình thành hệ Mặt Trời, đây ch¾c ch¾n lµ hÖ qu¶ cña: A. sù b¶o toµn vËn tèc (§Þnh luËt 1 Newton); B. Sự bảo toàn động lợng. C. Sự bảo toàn momen động lợng; D. Sù b¶o toµn n¨ng lîng. 10.27. V¹ch quang phæ cña c¸c sao trong Ng©n hµ: A. đều bị lệch về phía bớc sóng dài. B. đều bị lệch về phía bớc sóng ngắn; C. Hoµn toµn kh«ng bÞ lÖch vÒ phÝa nµo c¶. D. Cã trêng hîp lÖch vÒ phÝa bíc sãng dµi, cã trêng hîp lÖch vÒ phÝa bíc sãng ng¾n. 10.28. C¸c v¹ch quang phæ v¹ch cña c¸c thiªn hµ: A. §Òu bÞ lÖch vÒ phÝa bíc sãng dµi. B. §Òu bÞ lÖch vÒ phÝa bíc sãng ng¾n; C. Hoµn toµn kh«ng bÞ lÖch vÒ phÝa nµo c¶. D. Cã trêng hîp lÖch vÒ phÝa bíc sãng dµi, cã trêng hîp lÖch vÒ phÝa bíc sãng ng¾n. Chủ đề 4: Thuyết vụ nổ lớn (BIG BANG) 10.29. Theo thuyÕt Big Bang, c¸c nguyªn tö xuÊt hiÖn ë thêi ®iÓm nµo sau ®©y? A. t = 3000 n¨m. B. t = 30 000 n¨m. C. t = 300 000 n¨m. D. t = 3 000 000 n¨m. 10.30. Chän c©u §óng. C¸c v¹ch quang phæ cña thiªn hµ: A. đều bị lệch về phía bớc sóng ngắn. B. đều bị lệch về phía bớc sóng dài. B. hoµn toµn kh«ng bÞ lÖch vÒ ph¸i nµo c¶. D. cã trêng hîp lÖch vÒ phÝa bíc sãng ng¾n, cã trêng hîp lÖch vÒ phÝa bíc sãng dµi. 10.31. Sao  trong chòm Đại Hùng là một sao đôi. Vạch chàm H γ (0,4340m) bị dịch lúc về phía đỏ, lúc về phía tím. Độ dịch cực đại là 0,5. 0. A . Vận tốc cực đại theo phơng nhìn của các thành phần sao đôi này là:. A. 17,25km/s; B. 16,6km/s; C. 33,2km/s; D. 34,5km/s. 10.32. Độ dịch về phía đỏ của vạch quang phổ  của một quaza là 0,16. Vận tốc rời xa của quaza này là: A. 48 000km/s. ; B. 36km/s; C. 24km/s; D. 12km/s 10.33. Hãy xác định khoảng cách đến một thiên hà có tốc độ lùi xa nhất bằng 15000km/s. A. 16,62.1021km; B. 4,2.1021km; C. 8,31.1021km; D. 8,31.1021km. 10.34. Tính tốc độ lùi xa của sao Thiên Lang ở cách chúng ta 8,73 năm ánh sáng. A. 0,148m/s. B. 0,296m/s; C. 0,444m/s; D. 0,592m/s. 10.35. Chän c©u sai: A. Vũ trụ đang giãn nở, tốc độ lùi xa của thiên hà tỉ lệ với khoảng cách d giữa thiên hà và chúng ta. B. Trong vò trô, cã bøc x¹ tõ mäi phÝa trong kh«ng trung, t¬ng øng víi bøc x¹ nhiÖt cña vËt ë kho¶ng 5K, gäi lµ bøc x¹ nÒn cña vò trô. C. Vào thời điểm t =10-43s sau vụ nổ lớn kích thớc vũ trụ là 10-35m, nhiệt độ 1032K, mật độ 1091kg/cm3. Sau đó giãn nở rất nhanh, nhiệt độ giảm dần. D. Vào thời điểm t = 14.109 năm vũ trụ đang ở trạng thái nh hiện nay, với nhiệt độ trung bình T = 2,7K.. §¸p‌¸n‌ch¬ng‌10 1. Chän B. 2. Chän D. 3. Chän D. 4. Chän D. 5. Chän D. 6. Chän B.. 7. Chän A. 8. Chän A 9. Chän B. 10. Chän D. 11. Chän D. 12. Chän D.. 13. Chän D. 14. Chän B. 15. Chän B. 16. Chän C. 17. Chän D. 18. Chän C.. 19. Chän D. 20. Chän C. 21. Chän D. 22. Chän C. 23. Chän B. 24. Chän D.. 25. Chän C. 26. Chän C. 27. Chän D. 28. Chän A. 29. Chän C. 30. Chän B.. 31. Chän D. 32. Chän A. 33. Chän D. 34. Chän A. 35. Chän B.. Híng dÉn gi¶i vµ tr¶ lêi ch¬ng 10. 10.1. Chän B.Híng dÉn: Xem ph©n lo¹i h¹t s¬ cÊp. 10.2. Chän D.Híng dÉn: Xem ®iÖn tÝch cña quac. 10.3. Chọn D.Hớng dẫn: Phải nói chính xác: Mỗn hạt sơ cấp có thời gian sống nhất định, có thể thời gian đó là rất dài hoÆc rÊt ng¾n. 10.4. Chọn D.Hớng dẫn: Các hạt sơ cấp có thể tơng tác với nhau theo 4 cách trên. Song có hạt không đủ 4 tơng tác, mà chØ mét sè t¬ng t¸c trong 4 lo¹i t¬ng t¸c trªn. 10.5. Chän D.Híng dÉn: H¹t s¬ cÊp cã c¸c lo¹i: ph«t«n; lept«n; mªz«n vµ barion. Mªz«n vµ barioon cã tªn chung lµ ha®r«n. 10.6. Chän B.Híng dÉn: H¹t quac kh«ng tån t¹i ë thÓ tù do. 10.7. Chọn A.Hớng dẫn: Ban đầu động năng các hạt bằng không bên theo định luật bảo toàn động lợng hai hạt chuyển động ngợc chiều. áp dụng định luật bảo toàn cơ năng: 2m0c2 = 2E => E = m0c2 = 0,511MeV..

(99) TÇn sè cña ph«ton sinh ra lµ:. f=. Eγ =1, 23 .10 20 Hz h. 10.8. Chọn A.Hớng dẫn: Vì động năng cuối của hệ 2 phôton bằng không nên vận tốc và do đó động năng K của hai hạt trớc va chạm phải bằng nhau. Theo định luật bảo toàn năng lợng: 2m0c2 + 2K = 2E => K = 1,49MeV. 10.9. Chän B.. +¿+ K − Hớng dẫn: âp dụng định luật bảo toàn năng lợng, ta có:. 2. . Víi K+ = 2K-. hc =2 m0 c 2 + K ¿ λ. Từ đó ta tìm đợc: K+ = 5,52MeV; K- = 2,76MeV. 10.10. Chän D.Híng dÉn: Theo phÇn hÖ mÆt trêi trong SGK. 10.11. Chän D.Híng dÉn: Theo phÇn MÆt Trêi trong SGK 10.12. Chọn D.Hớng dẫn: Theo bảng các đặc trng chính của các hành tinh trong SGK. 10.13. Chän D.Híng dÉn: Nh c©u 9.10 10.14. Chän B.Híng dÉn: Nh c©u 9.10. 10.15. Chän B.Híng dÉn: Nh c©u 9.10. 10.16. Chän C.Híng dÉn: Nh c©u 9.9. 10.17. Chän D.Híng dÉn: Nh c©u 9.8. 10.18. Chän C. Hớng dẫn: áp dụng hệ thức Anhxtanh E = mc2 ; E = P.t, ta đợc: m = 1,37.1017kg/năm.. Δm =6 , 88 .10− 14 . Sè h¹t nh©n hªli t¹o ra trong mét n¨m lµ n: M n ¨ ng . l îng . bøc . x ¹. cña . MÆt . Trêi . trong . mét . n¨ m n= => n = 2,93.1023h¹t. n ¨ ng . l îng. to ¶ . ra .sau . mét . ph ¶ n .øng . tæng . hîp n 18 . 2(g)=9 , 73. 10 kg . 10.19. Chän D. Híng dÉn: Khèi lîng h¹t nh©n hªli t¹o thµnh trong mét n¨m: m He = NA TØ sè. Lîng hi®r« tiªu hao hµng n¨ng: mH = mHe + m = 9,867.1018kg. 10.20. Chän C.Híng dÉn: Xem phÇn hÖ MÆt Trêi. 10.21. Chọn D.Hớng dẫn: Xem 3 định luật Keple (lớp 10). 10.22. Chän C.Híng dÉn: Xem phÇn c¸c sao. 10.23. Chän B.Híng dÉn: Xem phÇn Thiªn hµ. 10.24. Chän D.Híng dÉn: Xem phÇn c¸c sao. 10.25. Chän C.Híng dÉn: Xem phÇn c¸c sao. 10.26. Chọn C.Hớng dẫn: chuyển động của các hành tinh trong hệ mặt trời tơng tự chuyển động của quay của vật rắn, nên có sự bảo toàn momen động lợng. 10.27. Chän D.Híng dÉn: Xem phÇn c¸c sao vµ thiªn hµ. 10.28. Chän A.Híng dÉn: Xem phÇn Thiªn hµ. 10.29. Chän C.Híng dÉn: Xem phÇn vô næ Big Bang. 10.30. Chän B.Híng dÉn: Xem c¸c sù kiªn thiªn v¨n quan träng. 10.31. Chän D.Híng dÉn: Ta cã: 10.32. Chän A.Híng dÉn: Ta cã:. Δλ =34 , 5 km/ s . λ Δλ v = =0 ,16 ; v = 0,16c = 0,48.108 m/s = 48000 km/s. λ c. v =c. 10.33. Chọn D.Hớng dẫn: áp dụng công thức của định luật Hớp-bơn: v = H.d với H = 1,7.10-2m/s.nămánhsáng 1 năm ánh sáng = 9,46.1012km, ta tìm đợc: d = H/v = 8,13.1021km. 10.34. Chän A.Híng dÉn:. v =H . d=1,7 . 10− 2. m . 8 , 73(n ¨ m .¸ nh . s ¸ ng )=> c=0 , 148 m/s s . n ¨ m .¸ nh . s ¸ ng. 10.35. Chän D. Hớng dẫn: Bức xạ nền của vũ trụ tơng ứng với nhiệt độ 3K..

(100)

tai lieu day them

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về