giao an tu chon vat li 10 hki 1

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (253.06 KB, 35 trang )

(1)Chủ đề 1 : ĐỘNG LỰC HỌC CHẤT ĐIỂM (4 tiết) MUÏC TIEÂU 1. Lý giải để học sinh hiểu rỏ, phát biểu đúng được định nghĩa, viết đúng được các biểu thức của : Quãng đường đi, tốc độ trung bình, vận tốc, gia tốc trong chuyển động thẳng và trong chuyển động thẳng đều. 2. . Lý giải để học sinh hiểu rỏ, viết đúng được phương trình chuyển động và các công thức tính quãng đường của chuyển động thẳng đều và chuyển động thẳng biến đổi đều. 3. Lý giải để học sinh hiểu rỏ, phát biểu đúng được định nghĩa đồng thời xác định được trên hình vẽ : Véc tơ vận tốc, véc tơ gia tốc hướng tâm của chất điểm chuyển động tròn đều. 4. Giải được một số bài toán cơ bản về chuyển động của chất điểm. Tiết 1 : CHUYỂN ĐỘNG THẲNG ĐỀU – VẬN TỐC TRUNG BÌNH CỦA CHUYỂN ĐỘNG THẲNG Hoạt động 1 (15 phút) : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt kiến thức. + Vị trí M của chất điểm tại một thời điểm t trên quỹ đạo thẳng : x = OM. M o M = x – xo s 1+ s2 +. ..+ s n s + Tốc độ trung bình : v tb = = t t 1 +t 2+. . .+ t n + Quảng đường đi : s =. + Chuyển động thẳng đều : Là chuyển động động thẳng có tốc độ trung bình như nhau trên mọi quãng đường ñi. + Vận tốc của chuyển động thẳng đều : Là đại lượng đại số kí hiệu v có giá trị tuyệt đối bằng tốc độ của chuyển động thẳng đều, có giá trị dương khi vật chuyển động theo chiều dương và có giá trị âm khi vật chuyển động ngược chiều dương mà ta chọn. + Phương trình của chuyển động thẳng đều : x = xo + s = xo + vt + Đồ thị toạ độ – thời gian của chuyển động thẳng đều : Là một đường thẳng có hệ số góc bằng v. Hoạt động 2 ( 30 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Baøi giaûi Baøi 1 trang 7. Yêu cầu học sinh viết công thức Viết công thức. Tốc độ trung bình trong cả hành tính tốc độ trung bình trên cả trình : haønh trình. 2s 2s 2 v1 v 2 = Hướng dẫn đê học sinh xác định Xác định t1, t2. t +t s s = vtb = 1 2 + v 1 +v 2 t1 vaø t2. v1 v2 Yeâu caàu hoïc sinh thay soá, tính. Thay số tính tốc độ trung bình. 2 . 40 . 60 = = 48 (km/h). 40+ 60. Yêu cầu học sinh viết công thức tính tốc độ trung bình trên cả haønh trình. Hướng dẫn đê học sinh xác định t1, t2 vaø t3. Yeâu caàu hoïc sinh thay soá, tính.. Viết công thức.. Xaùc ñònh t1, t2 vaø t3. Thay số tính tốc độ trung bình.. Baøi 2 tragng 7 Tốc độ trung bình trong cả hành trình :. 3s 3s = s s s vtb = t 1 +t 2+t 3 + + v1 v 2 v 3 3 v1 v 2 v 3 = v 1 v 2+ v 2 v 3 +v 3 v 1 3 .30 . 40 .50 = 30 . 40+40 . 50+50 .30. = 38,3 (km/h) Baøi 2.15 a) Quãng đường đi được của xe máy :.

(2) Hướng dẫn để học sinh viết công thức tính đường đi và phương trình chuyển động của xe máy và ôtô theo trục toạ độ và gốc thời gian đã chọn.. Hướng dẫn để học sinh vẽ đồ thị toạ độ – thời gian của ôtô và xe máy trên cùng một hệ trục toạ độ.. s1 = v1t = 40t Viết công thức tính đường đi và Phương trình chuyển động của xe phương trình chuyển động của xe máy : x1 = xo1 + v1t = 40t máy và ôtô theo trục toạ độ và gốc Quãng đường đi của ôtô : thời gian đã chọn. s2 = v2(t – 2) = 80(t – 2) Phương trình chuyển động của ôtô : x2 = xo2 + v2(t – 2) = 20 + 80(t – 2) b) Đồ thị toạ độ – thời gian của xe maùy vaø oâtoâ : Vẽ đồ thi toạ độ – thời gian của oâtoâ vaø xe maùy.. Yêu cầu học sinh căn cứ vào đồ Xác định vị trí và thời điểm ôtô thị hoặc giải phương trình để tìm và xe máy gặp nhau. vị trí và thời điêm ôtô và xe máy gaëp nhau. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. c) Căn cứ vào đồ thị ta thấy hai xe gaëp nhau taïi vò trí coù x = 140km vaø t = 3,5h tức là cách A 140km và vào lúc 9 giờ 30 phút. Tiết 2 : CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU Hoạt động 1 (15 phút) : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt kiến thức. + Veùc tô vaän toác. →. v có gốc gắn với vật chuyển động, có phương nằm theo quỹ đạo, có chiều theo chiều chuyển. động và có độ lớn tỉ lệ với độ lớn của v. + Véc tơ gia tốc trong chuyển động thẳng biến đổi đều : - Điểm đặt : Đặt trên vật chuyển động. - Phương : Cùng phương chuyển động (cùng phương với phương của véc tơ vận tốc) - Chiều : Cùng chiều chuyển động (cùng chiều với véc tơ vận tốc) nếu chuyển động nhanh dần đều. Ngược chiều chuyển động (ngược chiều với véc tơ vận tốc) nếu chuyển động chậm dần đều. - Độ lớn : Không thay đổi trong quá trình chuyển động. + Các công thức trong chuyển động thẳng biến đổi đều : v = vo + at ; s = vot +. 1 at2 ; v2 - vo2 = 2as ; x = xo + vot + 2. 1 at2 2. Chú ý : Chuyển động nhanh dần đều : a cùng dấu với v và vo. Chuyển động chậm dần đều a ngược dấu với v và vo. + Các công thức của sự rơi tự do : v = g,t ; h = Hoạt động 2 (30 phút) : Giải các bài tập.. 1 gt2 ; v2 = 2gh 2.

(3) Hoạt động của giáo viên Hướng dẫn để học sinh tính vận toác cuûa vaät.. Hoạt động của học sinh Tính vaän toác cuûa vaät,. Baøi giaûi Baøi 6 trang 15 Vaän toác cuûa vaät : Ta coù : v2 – vo2 = 2as  v 2 o. =. 2. √ v +2 as=√ 10 + 2. 0,5 . 44. Hướng dẫn để học sinh tính thời gian vật đi quãng đường đó.. Tính thời gian chuyển động.. = 12(m/s) Thời gian đi quãng đường đó : Ta coù : v = vo + at . t=. v − v o 12 −10 = = 4(s) a 0,5. Baøi 11 trang 27 Xác định thời gian rơi và thời Yêu cầu xác định thời gian rơi từ Thời gian hòn đá rơi từ miệng giếng gian âm truyền đến tai. miệng giếng đến đáy giếng. 2h đến đáy giếng : t1 = Yêu cầu xác định thời gian âm g truyền từ đáy giếng lên miệng Thời gian để âm truyền từ đáy giếng gieáng. h leân mieäng gieáng : t2 = Yeâu caàu laäp phöông trình vaø giaûi v Từ điều kiện bài ra lập phương phương trình để tính h. Theo baøi ra ta coù t = t1 + t2 trình và giải để tìm chiều sâu của h 2h giếng theo yêu cầu bài toán. Hay : 4 = +. √. √. 9,8. 330. Giaûi ra ta coù : h = 70,3m Baøi 12 trang 27 Quãng đường rơi trong giây cuối :. 1 1 Viết công thức tính h theo t. Gọi h là độ cao từ đó vật rơi h = gt2 – g(t – 1)2 2 2 Viết công thức tính quảng đường xuống, t là thời gian rơi. Hay : 15 = 5t2 – 5(t – 1)2 rơi trước giây cuối. Yeâu caàu xaùc ñònh h theo t. Giaûi ra ta coù : t = 2s. Lập phương trình để tính t từ đó Yêu cầu xác định quảng đường Độ cao từ đó vật rơi xuống : tính ra h. rôi trong (t – 1) giaây. 1 1 Yêu cầu lập phương trình để tính h= gt2 = .10.22 = 20(m 2 2 t sau đó tính h, IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. Tiết 3 : CHUYỂN ĐỘNG TRÒN ĐỀU Hoạt động 1 (10 phút) : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt kiến thức. + Nêu các đặc điểm của gia tốc hướng tâm trong chuyển động tròn đều. + Viết các công thức của chuyển động tròn đều :  =. 2π = 2f ; v = T. Hoạt động 2 (10 phút) : Giải các câu hỏi trắc nghiệm :. 2 π.r = 2fr = r ; aht = T. v2 r.

(4) Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Caâu 5.2 : D Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Caâu 5.3 : C Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Caâu 5.4 : C Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Caâu 5.5 : D Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Caâu 5.6 : C Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn A. Giải thích lựa chọn. Caâu 5.7 : A Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn B. Giải thích lựa chọn. Caâu 5.8 : B Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Caâu 5.9 : D Hoạt động 3 (25 phút) : Giải các bài tập : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn Yeâu caàu hoïc sinh vieát coâng Baøi 11 trang 34 Tính  vaø v Tốc độ góc :  = 2f = 41,87 (rad/s). thức và tính tốc độ gó và tốc độ dài của đầu cánh quạt. Tốc độ dài : v = r = 33,5 (m/s) Baøi 12 trang 34 Tốc độ dài : v = 12km/h = 3,33m/s. Yêu cầu đổi đơn vị vận tốc Đổi đơn vị. Tính . v daøi Tốc độ góc :  = = 10,1 (rad/s. r Yeâu caàu tính vaän toác goùc Baøi 13 trang 34 Tính vaän toác goùc vaø vaän toác Kim phuùt : 2 π 2. 3 ,14 Yeâu caàu tính vaän toác goùc vaø daøi cuûa kim phuùt. = p = = 0,00174 (rad/s) T p 60 vaän toác daøi cuûa kim phuùt. vp = rp = 0,00174.0,1 = 0,000174 (m/s) Ttính vaän toác goùc vaø vaän toác Kim giờ : dài của kim giờ. 2 π 2. 3 ,14 Yeâu caàu tính vaän toác goùc vaø = h = = 0,000145 vận tốc dài của kim giờ. T h 3600. Xaùc ñònh chu vi baùnh xe. Xaùc ñònh soá voøng quay.. Yeâu caàu xaùc ñònh chu vi cuûa baùnh xe. Yeâu caàu xaùc ñònh soá voøng quay khi đi được 1km.. (rad/s) vh = rh = 0,000145.0,08 = 0,0000116 (m/s) Baøi 14 trang 34 Số vòng quay của bánh xe khi đi được 1km : n=. 1000 1000 = = 530 (voøng) 2 π . r 2 .3 , 14 . 0,3. Baøi 15 trang 34. Xaùc ñònh T. Tính  vaø v. =. Yêu cầu xác định chu kì tự quay quanh trục của Trái Đất. Yeâu caàu tính  vaø v. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. 2 π 2. 3 , 14 = T 24 . 3600. = 73.10-6 (rad/s). v = .r = 73.10-6.64.105 = 465 (m/s). Tiết 4 : TÍNH TƯƠNG ĐỐI CỦA CHUYỂN ĐỘNG Hoạt động 1 (10 phút) : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt kiến thức. + Công thức cộng vận tốc : + Các trường hợp riêng : Khi. →. v 1,2 vaø. →. v 1,3 =. →. v 1,2 +. →. v 2,3. →. v 2,3 đều là những chuyển động tịnh tiến cùng phương thì có thể viết : v 1,3 = v1,2 + v2,3 với. là giá trị đại số của các vận tốc. Khi. →. →. v 1,2 và v 2,3 vuông gốc với nhau thì độ lớn của v1,3 là : v1,3 =. √v. 2 1,2. 2. + v2,3.

(5) Hoạt động 2 (10 phút) : Giải các câu hỏi trắc nghiệm : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn B. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn B. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn B. Giải thích lựa chọn. Hoạt động 3 (20 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Tính thời gian bay từ A đến B Yêu cầu học sinh tính thời gian bay từ A đến B khi không có gió. khi không có gió.. Noäi dung cô baûn Caâu 6.2 : D Caâu 6.3 : C Caâu 6.4 : B Caâu 6.5 : B Caâu 6.6 : B Baøi giaûi Baøi 12 trang 19. a) Khi khoâng coù gioù :. AB 300 km = v ' 600 km/h. t =. = 0,5h =. Tính vận tốc tương đối của máy 30phút Yeâu caàu hoïc sinh tính vaän toác b) Khi coù gioù : tương đối của máy bay khi có gió. bay khi có gió. v = v’ + V = 600 + 72 = 672(km/h) Yêu cầu học sinh tính thời gian Tính thời gian bay khi có gió. AB 300 km bay khi coù gioù. = t = 0,45h. v. 672 km /h. =. 26,8phuùt Baøi 6.8. Tính vận tốc của ca nô so với bờ a) Khi ca nô chạy xuôi dòng : Yeâu caàu hoïc sinh tính vaän toác Vận tốc của ca nô so với bờ là : của ca nô so với bờ khi chạy xuôi khi chạy xuôi dòng. AB 36 doøng. = vcb = = 24(km/h) t 1,5 Tính vaâïn toác chaûy cuûa doøng Yeâu caàu hoïc sinh tính vaän toác Maø : vcb = vcn + vnb nước so với bờ. chảy của dòng nước so với bờ. Tính vận tốc của ca nô so với bờ  vcn = vcb – vnb = 24 – 6 = 18(km/h) Yeâu caàu hoïc sinh tính vaän toác b) Khi ca nô chạy ngược dòng : của ca nô so với bờ khi chạy khi chạy ngược dòng. v’cb = vcn – vnb = 18 – 6 = 12(km/h) ngược dòng. Vật thời gian chạy ngược dòng là : Yêu cầu học sinh tính thời gian Tính thời gian chạy nược dòng. BA 36 chạy ngược dòng. = t' = = 3(h). v ' cb 12. Baøi 6.9. Căn cứ vào điều kiện bài toán a) Khoảng cách giữa hai bến sông : Hướng dẫn học sinh lập hệ phương trình để tính khoảng cách cho lập hệ phương trình. Khi ca noâ chaïy xuoâi doøng ta coù : AB s giöa hai beán soâng. = =v cn +v nb = 30 + vnb (1). t. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi heä phöông trình để tìm s.. Giải hệ phương trình để tính s.. 2. Khi ca nô chạy ngược dòng ta có :. BA s = =v − v = 30 - vnb (2) t ' 3 cn nb. Từ (1) và (2) suy ra : s = 72km Tính vận tốc chảy của dòng b) Từ (1) suy ra vận tốc của nước đối Yeâu caàu hoïc sinh tính vaän toác nước so với bờ sông. chảy của dòng nước so với bờ. với bờ sông : vnb =. s 72 −30= − 30 = 6(km/h) 2 2. Hoạt động 4 (5 phút) : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh nêu cách giải bài toán có liên quan Từ các bài tập đã giải khái quát hoá thành cách giải đến tính tương đối của chuyển động. một bài toán có liên quan đến tính tương đối của chuyển động..

(6) IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. Chủ đề 2 : PHƯƠNG PHÁP ĐỘNG LỰC HỌC (4 tiết) MUÏC TIEÂU 1. Lý giải để học sinh nắm vững và phát biểu đúng các định luật Newton. 2. Lý giải dể học sinh viết đúng và giải thích đúng phương trình cơ bản của động lực học Newton. 3. Hướng dẫn học sinh cách xác định đầy đủ các lực tác dụng lên một vật hay một hệ vật. 4. Nếu phải xét một hệ vật thì cần phải phân biệt nội lực và ngoại lực. 5. Sau khi viết được phương trình Newton đối với vật hoặc hệ vật dưới dạng véc tơ, học sinh cần chọn những phương thích hợp để chiếu các phương trình véc tơ lên các phương đó. 6. Sau cùng hướng dẫn học sinh tìm ra các kết quả của bài toán bằng cách giải các phương trình hoặc hệ phương trình đại số để thu được. 7. đối với chuyển động tròn đều cần hướng dẫn cho học sinh xác định lực hướng tâm. Tiết 5 : PHƯƠNG PHÁP ĐỘNG LỰC HỌC – KHẢO SÁT CHUYỂN ĐỘNG CỦA MỘT VẬT Hoạt động 1 (10 phút) : Tìm hiểu nội dung của phương pháp động lực học. Nội dung của phương pháp động lực học : + Vẽ hình, xác định đầy đủ các lực tác dụng lên vật hay hệ vật. + Viết phương trình định luật II Newton dạng véc tơ cho vật hoặc hệ vật. + Chọn hệ trục toạ độ để chiếu các phương trình véc tơ lên các trục toạ độ đã chọn. + Khảo sát các chuyển động theo từng phương của từng trục toạ độ Lưu ý : Phân biết nội lực và ngoại lực khi nghiên cứu hệ nhiều vật. Hoạt động 2 (10 phút) : Giải các câu hỏi trắc nghiệm : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn B. Giải thích lựa chọn. Caâu 10.11 : B Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Caâu 10.12 : C Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Caâu 10.13 : D Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Caâu 10.14 : C Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn B. Giải thích lựa chọn. Caâu 10.15 : B Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Caâu 10.16 : D Hoạt động 3 (20 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Baøi giaûi Baøi 1 trang 23. Vẽ hình, xác định các lực tác Yeâu caàu hoïc sinh veõ hình, xaùc Các lực tác dụng lên vật : Lực kéo → → duï n g leâ n vaä t . định các lực tác dụng lên vật. , lực ma sát , trọng lực. F ms. F. →. P , phản lực. →. N .. Viết phương trình Newton dưới Yeâu caàu hoïc sinh vieát phöông Phương trình Newton dưới dạng véc → → → → daïng veùc tô. trình Newton dưới dạng véc tơ. tô : m a = F + F ms + P + Yeâu caàu hoïc sinh choïn heä truïc toạ độ.. Chọn hệ trục toạ độ.. →. N. (1). Chọn hệ trục toạ độ Oxy : Ox nằm.

(7) Hướng dẫn để học sinh chiếu phöông trình Newton leân caùc truïc toạ độ đã chọn. Hướng dẫn để học sinh suy ra lực ma sát và suy ra gia tốc của vaät.. Chiếu (1) lên các trục toạ độ.. ngang hướng theo. →. F , Oy thaúng. đứng hướng lên. Chieáu (1) leân truïc Ox vaø Oy ta coù : ma = F – Fms (2) Suy ra phản lực N, lực ma sát và 0 = - P + N (3) gia tốc của vật trong từng trường Từ (3) suy ra : N = P = mg và lực ma hợp. saùt Fms = N = mg Keát quaû gia toác a cuûa vaät khi coù ma sát cho bởi : a =. F − μ mg m. F m. Neáu khoâng coù ma saùt : a =. Vẽ hình, xác định các lực tác Baøi 4.trang 25. Yeâu caàu hoïc sinh veõ hình, xaùc duïng leân vaät. Các lực tác dụng lên vật : Trọng lực định các lực tác dụng lên vật. → → , lự c ma saù t F ms , phản lực P Viết phương trình Newton dưới → Yeâu caàu hoïc sinh vieát phöông daïng veùc tô. N . trình Newton dưới dạng véc tơ. Chọn hệ trục toạ độ. Phương trình Newton dưới dạng véc →. →. →. →. tô : m a = P + N + F (1) Yêu cầu học sinh chọn hệ trục Chiếu (1) lên các trục toạ độ. ms toạ độ. Chọn hệ trục toạ độ Oxy như hình Hướng dẫn để học sinh chiếu Suy ra phản lực N, lực ma sát và vẽ. phương trình Newton lên các trục gia tốc của vật trong từng trường Chiếu (1) lên trục Ox và Oy ta có : toạ độ đã chọn. hợp. ma = Psin - Fms = mgsin - Fms (2) Hướng dẫn để học sinh suy ra 0 = N - Pcos (3) lực ma sát và suy ra gia tốc của Từ (3) suy ra : N = Pcos = mgcos → vaät. và lực ma sát Fms = N = mgcos Biện luận điều kiện để có a Keát quaû gia toác cuûa vaät laø : hướng xuống khi có ma sát. Yeâu caàu hoïc sinh bieän luaän ñieàu a = g(sin - cos) → Khi khoâ n g coù ma saùt : a = gsin kiện để có a hướng xuống khi Bieän luaän : Khi coù ma saùt, ñieàu kieän coù ma saùt. để có. →. a hướng xuống thì :. sin - cos > 0 => tan <  Hoạt động 4 (2 phút) : Dặn dò. Hoạt động của giáo viên Yeâ caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi baøi 5 trang 26. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. Hoạt động của học sinh Giải bài 5 trang 26 sách tự chọn bám sát.. Tiết 6 : KHẢO SÁT CHUYỂN ĐỘNG TỊNH TIẾN CỦA HỆ NHIỀU VẬT LIÊN KẾT VỚI NHAU Hoạt động 1 (5 phút) : Kiểm tra bài cũ : Nêu các bước để giải một bài toán động lực học. Hoạt động 2 (10 phút) : Giới thiệu hệ nhiều vật liên kết với nhau chuyển động tịnh tiến : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn Veõ hình heä vaät. Vẽ hình vào vở. Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh caùc Xác định các lực tác dụng lên lực tác dụng lên các vật. caùc vaät.. Laäp luaän cho hoïc sinh thaáy → → → Ghi nhaän ñaëc ñieåm cuûa gia toác a1 = a2 = a ; T’ = T các vật và lực căng của sợi dây..

(8) Hoạt động 3 (25 phút) : Giải bài tập. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. Baøi giaûi Baøi 6 trang 27. Vieát phöông trình Newton daïng Yeâu caàu hoïc sinh vieát phöông Phöông trình Newton daïng veùc tô cho trình Newton daïng veùc tô cho caùc veùc tô. caùc vaät : → → → → vaät. m1 = + + +. a1. →. Hướng dẫn để học sinh chiếu caùc phöông trình veùc tô leân phương chuyển động.. F. →. T + F ms 1 →. Vieát caùc phöông trình chieáu.. →. F ms 2. N1. →. →. (1) →. m2 a = 2. P1. T ' + P2 + N 2 + (2). Chiếu lên phương chuyển động, chọn chiều dương cùng chiều chuyển động (với a1 = a2 = a ; T = T’) ta có : Giải hệ phương trình để xác định Yeâu caàu hoïc sinh giaûi heä phöông m1a = F – T – Fms1 = F – T – m1g a vaø T. trình để tính a và T. (1’) m2a = T – Fms2 = T – m2g (2’) Giải hệ (1’) và (2’) ta được : Xaùc ñònh a vaø T khi khoâng coù Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh a vaø F − μ(m1 +m2) g ma saùt. T khi không có lực ma sát. a=. m1 +m 2. T = T’ = m2a + m2g Trường hợp không có ma sát : a= Hoạt động 4 (5 phút) : Giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Ra cho học sinh một bài tập hệ hai hoặc 3 vật nối với nhau chuyển động tịnh tiến với các số liệu cụ thể và yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø laøm. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. F m1 +m 2. ; T = T’ =. m2 F m1 +m2. Hoạt động của học sinh Ghi baøi taäp veà nhaø. Tiết 7 : CHUYỂN ĐỘNG CỦA HỆ VẬT NỐI VỚI NHAU BẰNG SỢI DÂY VẮT QUA RÒNG RỌC Hoạt động 1 (15 phút) : Giới thiệu hệ hai vật nối với nhau bằng một sợi dây vắt qua một ròng rọc cố định. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn.

(9) Giới thiệu hệ hai vật nối với nhau bằng một sợi dây không giaõn, vaét qua moät roøng roïc coá định. Khối lượng của sợi dây và ròng rọc không đáng kể. Yeâu caàu hoïc sinh veõ hình vaø xaùc Vẽ hình xác định các lực tác định các lực tác dụng lên các vật. dụng lên các vật. Laäp luaän cho hoïc sinh thaáy → → → Ghi nhaän ñaëc ñieåm cuûa gia toác a1 = a2 = a ; T’ = T các vật và lực căng của sợi dây. Hoạt động 2 (25 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh. Baøi giaûi Baøi 17 trang 28. Vieát phöông trình Newton daïng Phöông trình Newton daïng veùc tô cho Yeâu caàu hoïc sinh vieát phöông trình Newton daïng veùc tô cho caùc veùc tô. caùc vaät : → → → vaät. m1 = + (1). a. P1. 1 →. Hướng dẫn để học sinh chiếu caùc phöông trình veùc tô leân phương chuyển động.. Vieát caùc phöông trình chieáu.. Giải hệ phương trình để xác định Yeâu caàu hoïc sinh giaûi heä phöông a vaø T. trình để tính a và T.. T. →. →. m2 a = T ' + P (2) 2 2 Chiếu lên phương chuyển động, chọn chiều dương cùng chiều chuyển động (với a1 = a2 = a ; T = T’) ta có : m1a = P1 – T = m1g – T (1’) m2a = T’ – P2 = T – m2g (2’) Giải hệ (1’) và (2’) ta được :. (m 1 − m2) g m1+ m2 2 m1 m2 g T = T’ = m 1+ m2 a=. Baøi 8 trang 288. Vieát phöông trình Newton daïng Phöông trình Newton daïng veùc tô cho Yeâu caàu hoïc sinh vieát phöông caùc vaät : trình Newton daïng veùc tô cho caùc veùc tô. → → → → m1 a = T ' + P + N + vaät. 1. →. F ms. 1. (1) →. Hướng dẫn để học sinh chiếu caùc phöông trình veùc tô leân phương chuyển động.. Vieát caùc phöông trình chieáu.. m2 a = 2. →. →. P2 + T. (2) Chiếu lên phương chuyển động, chọn chiều dương cùng chiều chuyển động (với a1 = a2 = a ; T = T’) ta có : m1a = T’ – Fms1 = T – m1g (1’) (2’) Giải hệ phương trình để xác định m2a = P2 – T = m2g – T Yeâu caàu hoïc sinh giaûi heä phöông Giải hệ (1’) và (2’) ta được : a vaø T. trình để tính a và T. (m 2+ μm 1 )g a= m1+m2 Biện luận đẻ tháy được vật chỉ Hướng dẫn để học sinh tìm điều T = T’ = m2(g – a) = chuyển động khi m2  m1 kiện để vật chuyển động.. m1 m2 g(1+ μ) m1 +m2.

(10) Hoạt động 3 (5 phút) : Giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Đọc cho học sinh ghi hai bài tập về nhà dạng như bài hoïc nhöng coù soá lieäu cuï theå. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. Hoạt động của học sinh Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.. Tiết 8 : CHUYỂN ĐỘNG TRÒN ĐỀU Hoạt động 1 (5 phút) : Hệ thống hoá kiến thức : Khi một vật chuyển động tròn đều thì tổng hợp các lực tác dụng lên vật phải tạo thành lực hướng tâm..

(11) Độ lớn của lực hướng tâm : Fht = m. 2. v r. = m2r. Hoạt động 2 (38 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh. Baøi giaûi Baøi 9 trang 29. Yêu cầu học sinh xác định lực Xác định lực hướng tâm và nêu Lực đàn hồi của lò xo đóng vai trò biểu thức của nó. hướng tâm. lực hướng tâm nên ta có : Tính l. Yeâu caàu hoïc sinh tính l. v2 v2 kl = m => l = m =. r. Yeâu caàu hoïc sinh veõ hình vaø xaùc định các lực tác dụng lên vật.. kr. 0,1(m) Vẽ hình, xác định các lực tác Bài 10 trang 30. duïng leân vaät. Vật chịu tác dụng của hai lực : Tọng →. lực. và lực căng. P. →. T. của sợi. dây. Tổng hợp hai lực này tạo thành →. →. →. Viết biểu thức của lực hướng lực hướng tâm : F = P + T Yêu cầu học sinh viết biểu thức 2 taâm. của lực hướng tâm. v Ta coù : F = m = mgtan Tính vận tốc của vật và sức căng Yeâu caàu hoïc sinh tính vaän toác của sợi dây. của vật và lực căng của sợi dây.. r. v = rgtan = lsingtan v = √ lgsin α tan α 2.  . Lực căng : T =. mg cos α. Baøi 12 trang 32. Yêu cầu học sinh viết biểu thức Viết biểu thức lực hấp dẫn. Lực hấp dẫn giữa Trái Đất và vệ tinh của lực hấp dẫn giữa Trái Đất và Viết viểu thức lực hướng tâm. đóng vai trò lực hướng tâm nên ta có : 2 2 Viết biểu thức liên hệ giữa tốc veä tinh. mM 4π r v2 G = m = m 2 Yêu cầu học sinh viết biểu thức độ dài v và chu kỳ T. r r T2 r của lực hướng tâm. 2 3 GT M  r = Tính bán kính quỹ đạo. Yeâu caàu hoïc sinh suy ra vaø ính 4 π2 bán kính quỹ đạo từ đố tính = khoảng cách từ vệ tinh đến mặt −11 24 . 86400 .6 . 10 đất ❑ 6,7 . 10. √. Tính khoảng cách từ vệ tinh đến mặt đất.. Hoạt động 4 (2 phút) : Giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp II.7, II.8 IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. √. 4 .3 , 14. 2. = 424.10 (m). Khoảng cách từ vệ tinh đếm mặt đất : h = r – R = 414.105 = 64.105 = 36.105(m) 5. Hoạt động của học sinh Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.. Chủ đề 3 : SỰ CÂN BẰNG CỦA VẬT RẮN (4 tiết) MUÏC TIEÂU Hướng dẫn cho học sinh hiểu rỏ các nội dung chính sau đây :.

(12) 1. Cân bằng của một vật rắn chịu tác dụng của hai lực và của ba lực có giá đồng qui (không song song). Qui tắc tổng hợp hai lực đồng qui. 2. Caân baèng cuûa vaät raén coù truïc quay coá ñònh. Qui taéc moâmen. 3. Cân bằng của vật rắn chịu tác dụng của hai lực song song cùng chiều. Qui tắc tổng hợp hai lực song song cùng chieàu. Giải thích thêm để học sinh nắm được một số khái niệm cơ bản về cân bằng của vật rắn.. Tieát 9 – 10 : CAÂN BAÈNG CUÛA VAÄT RAÉN KHOÂNG QUAY Tieát 1 Hoạt động 1 (20hút) : Tìm hiểu một số khái niệm cơ bản về vật rắn. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Baøi giaûi I. Moät soá khaùi nieäm veà vaät raén. 1. Vaät raén. Ghi nhaä n khaù i nieä m . Những vật có kích thước đáng kể và Giới thiệu khái niệm vật rắn. khoâng bò bieán daïng khi chòu taùc duïng của các ngoại lực gọi là vật rắn. Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi Neâu khaùi nieäm troïng taâm. nieäm troïng taâm. Điểm đặt của trọng lực tác dụng lên vaät raén goïi laø troïng taâm cuûa vaät raén. Xaùc ñònh troïng taâm cuûa moät soá Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh troïng Với các vật rắn đồng chất và có dạng hình học đối xứng thì trọng tâm của tâm của một số vật đồng chất có vật do thầy cô đưa ra. dạng hình học đối xứng. vật rắn nằm tại tâm đối xứng. 2. Đặc điểm của lực tác dụng đặt vào vaät raén. Quan sát thí nghiệm và rút ra kết + Tác dụng của lực đặt vào vật rắn Làm thí nghiệm treo vật vào lực không bị thay đổi khi dịch chuyển kế, thay đổi độ dài của dây treo luận. điểm đặt của lực dọc theo giá của lực. để cho học sinh rút ra kết luận. + Có thể thay thế nhiều lực tác dụng Yêu cầu học sinh nhắc lại sự Nêu sự tổng hợp lực. lên vật rắn bằng một lực, đó là phép tổng hợp lực. tổng hợp lực. Neâ u sự phaâ n tích lự c . + Có thể thay thế một lực tác dụng Yêu cầu học sinh nhắc lại sự leâ n vật rắn bằng nhiều lực, đó là phép phân tích lực. phân tích lực. Neâ u taù c duï n g cuû a lự c laø m vaä t + Nếu giá của hợp lực đi qua trọng Yeâu caàu hoïc sinh neâu taùc duïng của lực làm vật chuyển động tịnh chuyển động tịnh tiến và làm vật tâm của vật rắn thì hợp lực này sẽ làm quay. cho vật rắn chuyển động tịnh tiến. tieán vaø laøm vaät quay. Còn nếu giá của hợp lực tác dụng lên vaät raén khoâng ñi qua troïng taâm cuûa vaät raén thì seõ laøm co vaät raén quay quanh một trục nào đó. Cho bieá t caù c lự c nhö theá naø o goï i + Các lực đồng qui là các lực tác Yeâu caàu hoïc sinh neâu khaùi nieäm là lực đồng qui. duïng vaø vaät raén maø giaù cuûa chuùng ñi các lực đồng qui. qua moät ñieåm. Yeâ u caà u hoï c sinh neâ u khaù i nieä m + Các lực mà giá của chúng song Yeâu caàu hoïc sinh neâu khaùi nieäm các lực song song. song với nhau gọi là các lực song các lực song song. song..

(13) Hoạt động 2 (20 phút) : Tìm hiểu điều kiện cân bằng của vật rắn không quay. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh. Noäi dung cô baûn. II. Caân baèng cuûa vaät raén khoâng quay.. 1. Ñieàu kieän caân baèng cuûa vaät raén Chỉ ra hai lực tác dụng lên vật chịu tác dụng của hai lực. Ñöa ra moät soá thí duï veà vaät caân vaø nhận xét về hai lực đó. Ñieàu kieän caân baèng cuûa vaät raén chòu bằng khi chịu tác dụng của hai lực. Quan sát thí nghiệm và rút ra tác dụng của hai lực là hai lực đó phải Laøm thí nghieäm cho hs quan saùt. keá t luaän. cùng cùng giá, cùng độ lớn và ngược Yeâu caàu hs ruùt ra keát luaän. chieàu nhau. 2. Ñieàu kieän caân baèng cuûa vaät raén chịu tác dụng của ba lực. Quan saùt thí nghieäm vaø ruùt ra Ñieàu kieän caân baèng cuûa vaät raén chòu Laøm thí nghieäm cho hs quan saùt. keá t luaä n . taù c dụng của ba lực là ba lực đó phải Yeâu caàu hs ruùt ra keát luaän. có giá đồng phẵng, đồng qui đồng thời hợp lực của hai lực phải cùng giá, cùng độ lớn nhưng ngược chiều với lực thứ ba. Hoạt động 3 (5 phút) : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh tóm tắt lại những kiến thức đã học Tóm tắt những kiến thức đã học trong bài. trang baøi. Yêu cầu học sinh về nhà xem trước cách giải các bài Ghi nội dung những vấn đề cần xem trước. taäp caân baèng Tieát 2 Hoạt động 1 (5 phút) : Kiểm tra bài cũ : Nêu điều kiện cân bằng của vật rắn khi chịu tác dụng của hai lực, ba lực. Hoạt động 2 (35 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Baøi giaûi Baøi 1 trang 40. →. Phân tích lực. P3 thành hai lực Vẽ hình, xác định các lực tác Yeâu caàu hoïc sinh veõ hình, xaùc → → duïng leân vaät. định các lực tác dụng lên vật. F1 vaø F2 naèm doïc theo phöông → Hướng dẫn để học sinh phân tích Phân tích lực P thành hai lực của hai sợi dây treo. Vì vật ở trạng → 3 lực P thành hai lực nằm trên thành phần trên hai phương của thái cân bằng nên : F1 = P1 ; F2 = P2. 3 Aùp dụng hệ thức lượng trong tam giác hai sợi dây. hai phương của hai sợi dây. thường ta có : Hướng dẫn để học sinh áp dụng Aùp dụng hệ thức lượng trong tam P2 = P12 + P22 + 2P1P2cos hệ thức lượng trong tam giác từ giác từ đó tính ra góc . 2 2 2 P −(P1+ P 2) đó tíng ra góc .  cos = 2 P1 P2 2 7 −(3 +5 ) = 0,5 2. 3 .5 2. =. 2. . Yeâu caàu hoïc sinh veõ hình vaø xaùc định các lực tác dụng lên đầu A của sợi dây. Yeâu caàu hoïc sinh vieát ñieàu kieän.  = 60o. Baøi 2 trang 40. Vẽ hình, xác định các lực tác Đầu A của sợi dây chịu tác dụng của → → dụng lên đầu A của sợi dây. 3 lực : Trọng lực P lực kéo F và lực căng Vieát phöông trình caân baèng.. →. T. của sợi dây.. Ñieàu kieän caân baèng :. →. →. P + F +.

(14) caân baèng. Hướng dẫn để học sinh chiếu phöông trình caân baèng leân caùc trục từ đó giải hệ phương trình để tính ra goùc .. →. Vieát caùc phöông trình chieáu.. T. =. →. 0. Chiếu lên phương thẳng đứng, chọn chiều dương từ dưới lên ta có : T.cos - P = 0 (1) Chieáu leân phöông ngang, choïn chieàu dương cùng chiều với. Giải hệ phương trình để tính góc .. →. F ta coù :. F – T.sin = 0 (2) Từ (1) và (2) suy ra :. F 5,8 = = 0,58 P 10. tan = .  = 30o. Yeâu caàu hoïc sinh veõ hình vaø xaùc Vẽ hình, xác định các lực tác Bài 3 trang 41. Đầu O của chiếc cọc chịu tác dụng định các lực tác dụng lên đầu O dụng lên đầu O của chiếc cọc. → cuûa chieác coïc. của 3 lực : F hướng nằn ngang, áp 1. lực Hướng dẫn để học sinh căn cứ Dựa vào hình vẽ xác định lực vào hình vẽ để tính F3 và góc  F3.. Dựa vào hình vẽ xác định góc .. →. hướng thẳng đứng lên và. F2. →. lực căng. F3 hướng nghiêng xuống. hợp với mặt đất góc . Ta có : F 21 + F22 =√150 2+250 2 F3 = = 291 (N). √. tan =. F 2 250 = = 1,67 =>  = F 1 150. 59o Hoạt động 3 (5 phút) : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Yeâu caàu hoïc sinh neâu phöông phaùp giaûi baøi taäp daïng Nêu phương pháp giải bài toán cân bằng của vật rắn. cân bằng của vật rắn chịu tác dụng của nhiều lực. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. Tieát 11 : CAÂN BAÈNG CUÛA VAÄT RAÉN COÙ TRUÏC QUAY COÁ ÑÒNH Hoạt động 1 (10 phút) : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt kiến thức. + Mô men lực : Mô men lực là đại lượng đặc trưng cho tác dụng gây quay vật của lực quanh một trục và có độ lớn bằng tích số giữa độ lớn của lực với khoảng cách từ giá của lực đến trục quay : M = F.d (Nm)..

(15) + Qui ước lấy dấu đại số của mô men lực : Nếu lực làm vật rắn quay theo chiều kim đồng hồ thì M > 0 ; nếu lực làm vật rắn quay ngược chiều kim đồng hồ thì M < 0. + Qui taéc moâ men : - Muốn cho một vật rắn có trục quay cố định ở trạng thái cân bằng, thì tổng các mô men lực có xu hướng làm vật quay theo chiều kim đồng hồ phải có độ lớn bằng tổng các mô men lực làm vật quay ngược chiều kim đồng hồ. - Nói cách khác : Muốn cho một vật rắn có trục quay cố định ở trạng thái cân bằng, thì tổng đại số các mô men lực tác dụng lên vật rắn đối với trục quay đó phải bằng không. Hoạt động 2 (30 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Baøi giaûi Baøi 1 trang 45. Vẽ hình, xác định các lực tác Yeâu caàu hoïc sinh veõ hình, xaùc Aùp dụng qui tắc mô men lực đối với định các lực tác dụng lên đĩa tròn. dụng lên đĩa tròn. ñóa troøn coù truïc quay coá ñònh ñi qua taâm O cuûa ñóa ta coù : Viết biểu thức qui tắc mô men M1 + M2 = 0 => P1d1 – P2d2 = 0 Yêu cầu học sinh viết biểu thức qui tắc mô men cho đĩa đối với cho đĩa đối với trục quay qua tâm Từ đó suy ra : P1 d 1 5 . 3,2 O. truïc quay qua taâm O. = d = 8,0 (cm) 2 = Suy ra vaø tính d2. Yeâu caàu hs suy ra vaø tính d2. P2 2 Baøi 2 trang 45. Vẽ hình, xác định các lực tác Yeâu caàu hoïc sinh veõ hình, xaùc Aùp dụng qui tắc mô men lực đối với định các lực tác dụng lên thanh dụng lên thanh nhôm. thanh nhoâm AB coù truïc quay coá ñònh AB. đi qua đầu A của thanh ta có : M1 + M2 + M = 0 Viết biểu thức qui tắc mô men Yêu cầu học sinh viết biểu thức L  -P a + P L + P =0 1 2 qui tắc mô men cho thanh AB đối cho thanh đối với trục quay qua 2 đầu A. với trục quay đi qua đầu A. a P  P− P2 =. L. Yeâu caàu hs suy ra vaø tính m2.. Suy ra vaø tính m2.. 2 a mg mg− hay : m2g = L 2 a m 15 50  m = m− = 200 − 2 L 2 40 2. = 50 (g) Baøi 3 trang 46. Áp dụng qui tắc mô men lực đối với Vẽ hình, xác định các lực tác trục quay của tấm ván khi nó nằm cân Yeâu caàu hoïc sinh veõ hình, xaùc định các lực tác dụng lên tấm dụng lên tấm ván. baèng thaúng ngang, ta coù : vaùn. M1 + M2 + M3 = 0  P d + P d – P d = 0 Viết biểu thức qui tắc mô men 1 1 3 3 2 2 Yêu cầu học sinh viết biểu thức cho tấm ván đối với trục quay qua L  P (L – d ) + P ( - d2) - P2d2 = 1 2 3 qui tắc mô men cho tấm ván đối điểm tựa O. 2 với trục quay qua điểm tựa O. 0 Suy ra vaø tính d2. L P1 L+ P3 Yeâu caàu hs suy ra vaø tính d2. 2 320 . 4+ 80. 2 d2 =. = P1 + P2 + P3 320+ 400+80. = 1,8 (m) Hoạt động 4 (5 phút) : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh.

(16) Yêu cầu học sinh nêu phương pháp giải bài toán cân baèng cuûa vaät raén coù truïc quay coá ñònh. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp 18.3 ; 18.4. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. Qua các bài tập đã giải nêu các bước để giải một bài toán cân bằng của vật rắn có trục quay cố định. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.. Tiết 12 : HỢP LỰC CỦA HAI LỰC SONG SONG Hoạt động 1 (5 phút) : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt kiến thức. Hợp lực của hai lực song song cùng chiều →. F1 vaø. →. →. F1 ,. →. F2. là một lực. →. F song song, cùng chiều với hai lực. F2 và có độ lớn bằng tổng độ lớn của hai lực này : F = F 1 + F2. Giá của hợp lực. →. F. chia khoảng.

(17) cách giữa hai giá của hai lực. F 1 OB d 2 = = F 2 OA d 1. →. F1 ,. →. →. F2 thành các đoạn tỉ lệ nghịch với độ lớn của hai lực. F1 ,. →. F2 :. Hoạt động 2 (35 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Yeâu caàu hoïc sinh veõ hình xaùc định các lực tác dụng lên đòn tre.. Baøi giaûi Baøi 1 trang 48. Vẽ hình, xác định các lực tác Lực đè lên vai chính là hợp lực của → dụng lên đòn tre. hai lực song song cùng chiều vaø. P1. →. P2 nên sẽ có độ lớn :. Sử dụng qui tắc hợp lực song Hướng dẫn để học sinh áp dụng qui tác hợp lực của hai lực song song cùng chiều để tìm lực đè lên song cùng chiều để tìm độ lớn của vai và điểm đặt vai trên đòn. lực đè lên vai và điểm đặt vai.. P = P1 + P2 = 250 + 150 = 400 (N) Gọi O là điểm đặt vai trên đòn, ta có :. . P1 OB 1,2 −OA = = P2 OA OA 1,2 P 2 1,2. 150 = OA = P1 + P2 250+ 400. = 0,45 (m) Baøi 2 trang 49. Phân tích trọng lực Hướng dẫn để học sinh phân tích →. trọng lực →. P1 ,. P. thành hai lực. →. Phân tích trọng lực hai lực. →. P1 ,. P2 song song cuøng cuøng chieàu.. →. P. thành lực. →. P1 ,. P. thaønh hai. →. P2 song song cuøng. P2 song song chieàu vaø ñaët taïi hai ñieåm A, B cuûa hai. chieàu. Lâp hệ phương trình để tìm ra P1 Yeâu caàu hoïc sinh aùp duïng qui tắc hợp lực của hai lực song song và P2. cùng chiều để lập hệ phương trình từ đó tìm ra P1 và P2.. Yeâu caàu hoïc sinh aùp duïng qui Tính lực giữ của tay trong từng tắc hợp lực hai lực song song cùng chiều để tính lực giữ của tay trong trường hợp. hai trường hợp.. Yêu cầu học sinh tính lực đè lên vai trong hai trường hợp.. →. →. Tính lực đè lên vai trong từng trường hợp.. đầu chiếc đòn. Theo qui tắc tổng hợp hai lực song song cùng chiều ta có : P1 + P2 = 900 (1). P1 OB 0,5 = = P2 OA 0,4. (2). Giaûi heä (1) vaø (2) ta coù : P1 = 500 N ; P2 = 400 N Baøi 19.2. a) Lực giữ của tay : Ta coù :. F OB 60 = = =2 P OA 30. F = 2P = 2.50 = 100 (N) b) Neáu dòch chuyeån cho OB = 30cm còn OA = 60cm thì lực giữ của tay là : F = 0,5P = 0,5.50 = 25 (N) c) Vai người chịu một lực : P’ = F + P Trong trường hơp a : P’ = 150 N Trong trường hợp b : P’ = 75 N . Hoạt động 4 (5 phút) : Củng cố. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh nêu phương pháp giải bài toán tổng Qua các bài tập vừa giải, nêu các bước đê giải bài hợp hai lực song song cùng chiều. toán tổng hợp hai lực song song cùng chiều..

(18) IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. Chủ đề 4 : PHƯƠNG PHÁP CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOAØN (5 tiết) MUÏC TIEÂU 1. Lý giải cho học sinh nắm vững và phát biểu đúng các định luật : Biến thiên động lượng, bảo toàn động lượng, biến thiên động năng, bảo toàn cơ năng. 2. Lý giải cho học sinh hiểu được và phát biểu được khi nào thì : Động năng của một vật biến thiên ? Một lực sinh công ? Nhận công ? Cơ năng của một vật không đổi ? Cơ năng của một vật biến thiên ?.

(19) Tiết 13 : ĐỘNG LƯỢNG Hoạt động 1 (10 phút) : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt kiến thức. Động lượng của một vật là tích khối lượng và véc tơ vận tốc của vật :. →. →. p=m v .. Cách phát biểu thứ hai của định luật II Newton : Độ biến thiên động lượng của một vật trong một khoảng thời →. gian bằng xung lượng của tổng các lực tác dụng lên vật trong khoảng thời gian đó :. →. →. m v 2 − m v 1=F Δt. Định luật bảo toàn động lượng : Động lượng của một hệ cô lập là một đại lượng bảo toàn. →. →. →. →. →. →. m1 v + m 2 v + … + m n v = m 1 v ' + m2 v ' + … + mn v ' 1 2 n 1 2 n Hoạt động 2 (30 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Baøi giaûi Baøi 3 trang 56 : Yeâu caàu hoïc sinh aùp duïng ñònh Theo ñònh luaät II Newton ta coù : → → → → luật II Newton (dạng thứ hai) cho Viết phương trình véc tơ. m2 v - m1 v = ( P + F )t 2 1 bài toán. Suy ra biểu thức tính. →. F. →. →. =>. F =. →. → m v 2 −m v 1 −mg Δt. Hướng dẫn học sinh chọn trục để Chiếu lên phương thẳng đứng, chọn Chọn trục, chiếu để chuyển về chiếu để chuyển phương trình véc chieà u dương từ trên xuống ta có : phương trình đại số. tơ về phương trình đại số. − mv 2 − mv 1 − mg = - 68 (N) F= Yêu cầu học sinh tính toán và Δt Tính toán và biện luận. bieän luaän. → Dấu “-“ cho biết lực F ngược. Yeâu caàu hoïc sinh aùp duïng ñònh luật bảo toàn động lượng cho bài toán.. Vieát phöông trình veùc tô.. chiều với chiều dương, tức là hướng từ dưới lên. Baøi 6 trang 58 : Theo định luật bảo toàn động lượng →. ta coù : m1 v 1. →. →. + m2 v = m1 v 2. →. Suy ra biểu thức tính. →. v. + m2 v. →. =>. →. m v +m v v= 1 1 2 2 m1 +m2. →. Hướng dẫn học sinh chọn trục để Chọn trục, chiếu để chuyển về Chieáu leân phöông ngang, choïn chieàu chiếu để chuyển phương trình véc phương trình đại số. → tơ về phương trình đại số. dương cùng vhiều với v , ta có : 1 Yeâu caàu hoïc sinh bieän luaän. Biện luận đáu của v từ đó suy ra m v −m 1 1 2 v2 → v = chieàu cuûa .. v. m 1+ m2. Hoạt động 3 (10 phút) : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh qua các bài tập ở trên, nêu phương Nêu phương pháp giải pháp giải bài toán về động lượng, định luật bảo toàn động lượng, áp dụng để giải các bài tập khác. Veà nhaø giaûi caùc baøi taäp coøn laïi trong saùch baøi taäp. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY.

(20) Tieát 14 : COÂNG VAØ COÂNG SUAÁT Hoạt động 1 (10 phút) : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt kiến thức. + Công : A = F.s.cos = Fs.s ; với Fs = F.cos là hình chiếu của + Coâng suaát : P =. A . t. Hoạt động 2 (30 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh xác định lực kéo tác dụng lê gàu nước để kéo. Xác định lực kéo.. →. F. trên phương của chuyển dời. →. s. Baøi giaûi Baøi 24.4 : Để kéo gàu nước lên đều ta phải tác.

(21) gàu nước lên đều. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng cuûa lực kéo.. Tính công của lực kéo.. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng suaát của lực kéo.. Tính công suất của lực kéo.. Yêu cầu học sinh xác định độ lớn của lực ma sát.. Xác định độ lớn của lực ma sát.. Tính công của lực ma sát.. Hướng dẫn để học sinh tính thời gian chuyển động.. Tính thời gian chuyển động.. A t. =. 500 100. = 50 (W). Baøi 24.6 : Trên mặt phẳng ngang lực ma sát : Fms = mg = 0,3.2.104.10 = 6.104 (N) a) Công của lực ma sát :. v 2 − v 2o A = Fms.s = m.a. 2a. =-. 1 2. mvo2. =-. 1 2.104.152 = - 225.104 (J) 2. Thời gian chuyển động : Tính coâng suaát.. v − v o mv o 2 . 104 .15 = = = 5(s) 4 a F ms 6 .10. t=. Coâng suaát trung bình : P=. Hướng dẫn để học sinh tính quãng đường đi được.. F. hướng thẳng đứng lên cao và có độ lớn F = P = mg. Công của lực kéo : A = F.s.cos = m.g.h.cos0o = 10.10.5.1 = 500 (J) Công suất trung bình của lực kéo : P=. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng cuûa lực ma sát.. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng suaát trung bình của lực ma sát.. →. dụng lên gàu nước một lực kéo. Tính quãng đường đi được.. ¿ A∨ ¿ t ¿. =. 225 .10 5. 4. =. 45.104 (W) b) Quãng đường di được :. 225 .10 4 6. 10 ¿ A∨ ¿ ¿ ¿. 4. ¿ F ms∨¿= Hướng dẫn để học sinh xác định lực kéo của động cơ ôtô khi lên dốc với vận tốc không đổi.. Xác định lực kéo.. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng cuûa lực kéo.. Tính công của lực kéo.. s=. = 37,5 (m). Baøi 9 trang 60 : Để ôtô lên dốc với tốc độ không đổi thì lực kéo của động cơ ôtô có độ lớn bằng tổng độ lớn của hai lực kéo xuoáng : FK = mgsin + mgcos. Do đó công kéo : A = FK.s = mgs(sin + cos). Hoạt động 3 (5 phút) : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Neâu caùch giaûi caùc baøi taäp veà coâng vaø coâng suaát. Ghi nhaän phöông phaùp giaûi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp coøn laïi Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. trong saùch baøi taäp. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY.

(22) Tiết 15 : ĐỘNG NĂNG Hoạt động 1 (5 phút) : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt kiến thức. + Động năng : Wđ =. 1 mv2 2. coâng. + Độ biến thiên động năng : A =. . Động năng là một đại lượng vô hướng, không âm, có đơn vị giống đơn vị. 1 mv22 2. 1 mv12 = Wñ2 – Wñ1 2. Hoạt động 2 (35 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh. Baøi giaûi.

(23) Baøi 11 trang 62. Viết biểu thức định luật bảo Vận tốc chung của hai vật sau va Hướng dẫn học sinh sử dụng định luật bảo toàn động lượng để toàn động lượng và suy ra vận chạm : → → tìm vaän toác chung cuûa hai vaät sau toác chung cuûa hai vaät. → m1 v 1 +m2 v 2 va chaïm. v= m1 +m2 Chọn chiều dương để chuyển Yeâu caàu hoïc sinh choïn chieàu → dương để đưa phương trình véc tơ phương trình véc tơ về phương Choïn chieàu cuûa v laø chieàu döông, 1 về phương trình đại số và tính ra trình đại số. → ta coù giaù trò đạ i soá cuû a v : Thay số tính ra trị đại số của giá trị đại số của vận tốc chung. mv 1 − mv 2 5 .10 −6 . 12 vaän toác chung. = v= Xác định độ biến thiên động Yêu cầu học sinh xác định độ naêng cuûa heä. biến thiên động năng của hệ.. m1 +m2. = - 2(m/s) Độ biến thiên động năng của hệ : Wñ =. Ghi nhận sự chuyển hoá năng Giaûi thích cho hoïc sinh bieát khi lượ ng. động năng giảm nghĩa là động năng đã chuyển hoá thành dạng năng lượng khác.. 5+6. 1 1 (m1+m2)v2 m1v12 2 2 1 m2v22 2 1 1 = (5+6)(-2)2 5.102 2 2. 1 6.122 2. = - 660 (J) Động năng giảm, động năng đã Viết biểu thức tính công của Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh bieåu chuyeå n hoá thành dạng năng lượng độ n g cô oâ t oâ . thức tính công của động cơ ôtô. khaùc sau va chaïm. Baøi 12 trang 62. Thay số tính công của động cơ Công thực hiện bởi động cơ ôtô trong Yêu cầu học sinh thay số để tính oâtoâ. quá trình tăng tốc bằng độ biến thiên công của động cơ ôtô. động năng của ôtô. Tính coâng suaát trung bình cuûa Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng suaát của động cơ ôtô trong thời gian động cơ ôtô trong thời gian tăng toác. taêng toác.. A= =. 1 1 mv22 mv12 2 2 1 1 1200.27,82 1200.6,92 2 2. = 434028 (J) Công suất trung bình của động cơ ôtô :. Tính vaän toác cuûa vaät khi chaïm Yeâu caàu hoïc sinh tính vaän toác đất. của vật khi chạm đất.. P=. A 43028 = = 36169 (W) t 12. Baøi 13 trang 63. Vận tốc của vật khi chạm đất : v = √ 2gh= √ 2 .10 . 20 = 20 (m/s) Khi chui vào đất được một đoạn s = 0,1m thì vật dừng lại, độ biến thiên Viết biểu thức định lí động động năng của vật bằng công của các Hướng dẫn để học sinh tìm lực lực tác dụng lên vật, do đó ta có : năng từ đó suy ra lực cản. cản trung bình của đất lên vật. 1 Thay số tính toán. AP - AK = mgs - F.s = Wñ = 0 -. 2. mv2 . F=. 2. mv 4 . 202 + mg= + 4 . 10 2s 2. 0,1.

(24) = 8040 (N) Hoạt động 4 (5 phút) : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh nêu cách giải bài toán liên quan Nêu các bước để giải một bài toán có liên quan đến đến động năng và sự biến thiên động năng. động năng và sự biến thiên động năng. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp 25.4 ; 25.5. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. Tiết 16 - 17 : THẾ NĂNG – CƠ NĂNG – ĐỊNH LUẬT BẢO TOAØN CƠ NĂNG Tieát 1 Hoạt động 1 (20 phút) : Tìm hiểu thế năng trọng trường. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn I. Thế năng trọng trường. 1. Trọng trường (trường hấp dẫn). Ghi nhaä n khaù i nieä m . Giới thiệu khái niệm trọng + Trong khoảng không gian xung quanh Trái Đất tồn tại một trọng trường (trường trường (trường hấp dẫn). haáp daãn)..

(25) Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi ñaëc điểm của gia tốc rơi tự do. Giới thiệu trọng trường đều.. Neâu ñaëc ñieåm cuûa gia toác rôi + Trong phạm vi không gian đủ nhỏ, véc → tự do. tơ gia tốc trọng trường g tại mọi điểm Ghi nhaän khaùi nieäm. dều có phương song song có chiều hướng xuống và có độ lớn không đổi thì ta nói trọng trờng trong không gian đó là đều. 2. Công của trọng lực. + Khi một vật chuyển động trong trọng Lập luận để cho học sinh rút Neâu ñaëc ñieåm coâng cuûa troïng trường thì công của trọng lực trên một đoạn ra đặc điểm công của trọng lực. lực. đường nào đó là một đại lượng chỉ phụ thuộc vào hiệu độ cao của điểm đầu và ñieåm cuoái. + Công của trọng lực trong quá trình Giới thiệu biểu thức tính công Ghi nhận biểu thức tính công chuyển động của một vật trong trọng trường trọng lực. trọng lực. được đo bằng tích của trọng lượng mg với Ñöa ra moät soá thí duï cho hoïc Tính công trọng lực trong các hiệu độ cao điểm đầu và điểm cuối của sinh tính công trọng lực. thí duï maø thaày coâ cho. đoạn đường chuyển động. AMN = mg(zM – zN) 3. Thế năng của một vật trong trọng trường.. Thế năng trọng trường của một vật khối lượng m ở độ cao z (so với độ cao gốc mà ta choïn z = 0) laø : Wt = mgz 4. Bieán thieân theá naêng. Giới thiệu sự biến thiên thế Ghi nhận biểu thức. Công của trọng lực khi một vật chuyển năng khi một vật chuyển động động trong trọng trường được đo bằng hiệu trong trọng trường. thế năng của vật trong chuyển động đó. Ñöa ra moät soá thí duï cho hoïc Tính công của trọng lực trong AMN = Wt(M) – Wt(N) sinh tính công trọng lực. caùc thí duï maø thaày coâ cho. Giới thiệu khái niệm thế năng trọng trường.. Ghi nhaän khaùi nieäm.. Hoạt động 2 (20 phút) : Tìm hiểu cơ năng và định luật bảo toàn cơ năng. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Baøi giaûi II. Cơ năng – Bảo toàn cơ năng. 1. Cơ năng của một vật trong trọng trường. Cơ năng của một vật tại một điểm nào đó Giới thiệu cơ năng của vật tai Ghi nhận khái niệm. một điểm trong trọng trường. trong trọng trường là đại lượng đo bằng tổng động năng và thế năng trọng trường của vật tại điểm đó. 1 Viết biểu thức xác định cơ Cho học sinh viết biểu thức WM = Wñ(M) + Wt(M) = mvM2 + mgzM 2 naêng cuûa vaät taïi moät ñieåm tính cô naêng. trong trọng trường. 2. Định luật bảo toàn cơ năng. Khi một vật chuyển động trong trọng Ghi nhaä n ñònh luaä t . Giới thiệu định luật bảo toàn trường chỉ chịu tác dụng của trọng lực thì cô naêng. tổng động năng và thế năng của vật là một đại lượng không đổi. 1 1 Viết biểu thức định luật bảo Cho học sinh viết biểu thức mv12 + mgz1 = mv22 + mgz2 = … 2 2 toà n cô naê n g. định luật bảo toàn cơ năng. 3. Sự biến thiên cơ năng. Nêu điều kiện để định luật Nếu một vật chuyển động trong trọng Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñieàu kiện để định luật bảo toàn cơ bảo toàn cơ năng nghiệm đúng. trường có chịu thêm tác dụng của những lực.

(26) năng nghiệm đúng. khác trọng lực thì cơ năng của vật biến Giới thiệu mối liên hệ giữa độ thiên ; độ biến thiên cơ năng ấy bằng công bieán thieân cô naêng vaøcoâng cuûa Ghi nhaän moái lieân heä. do các lực khác trọng lực sinh ra trong quá các lực khác trọng lực. trình chuyển động. Yêu cầu học sinh viết biểu Viết biểu thức liên hệ. A = W2 – W1 thức liên hệ. Hoạt động 4 (5 phút) : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Yêu cầu học sinh tóm tắt những kiến chủ yếu đã học Tóm tắt những kiến thức chủ yếu đã học trong bài. trong baøi. Tieát 2 Hoạt động 1 (5 phút) : Kiểm tra bài cũ : Phát biểu và viết biểu thức định luật bảo toàn cơ năng. Hoạt động 2 (10 phút) : Giải các câu hỏi trắc nghiệm : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Caâu IV.1 : D Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Caâu IV.2 : D Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn A. Giải thích lựa chọn. Caâu IV.3 : A Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn B. Giải thích lựa chọn. Caâu IV.4 : B Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Caâu 4.1 : C Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Caâu 4.2 : C Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn B. Giải thích lựa chọn. Caâu 4.3 : B Hoạt động 3 (25 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Baøi giaûi Baøi 15 trang 67. Choï n goá c theá naê n g. Yeâu caàu hoïc sinh choïn goác theá Choïn goác theá naêng laø vò trí ñieåm B naêng. a) Taïi A : WñA = 0 ; WtA = mgl 1 Xác định động năng và thế năng Yêu cầu học sinh xác định động Taïi B : WñB = mv2 ; WtB = 0 2 taïi A vaø taïi B. naêng, theá naêng taïi A vaø taïi B. Viết biểu thức định luật bảo toàn Theo định luật bảo toàn cơ năng ta Yêu cầu học sinh viết biểu thức coù : cô naêng. dịnh luật bảo toàm cơ năng. Tính vaän toác taïi B. WñA + WtA = WñB + WtB Yeâu caàu hoïc sinh suy ra vaän toác 1 taïi B. Hay : mgl = mv2 Xác định các lực tác dụng lên Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh caùc vaät taïi B. lực tác dụng lên vật tại B. Cho học sinh biết tổng hợp hai lực đó tạo thành lực hướng tâm. Yêu cầu học sinh viết biểu thức Viết biểu thức lực hướng tâm. lực hướng tâm từ đó suy ra lực Suy ra lực căng của dây. caêng T. Yeâu caàu hoïc sinh choïn goác theá naêng. Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh cô naêng taïi A vaø taïi B. Yeâu caàu hoïc sinh so saùnh cô năng tại B và tại A từ đó rút ra keát luaän.. Choïn goác theá naêng. Xaùc ñònh cô naêng taïi A. Xaùc ñònh cô naêng taïi B.. So saùnh cô naêng taïi hai vò trí vaø ruùt ra keát luaän.. . 2 v = √ 2gl. b) Tại B vật hai lực tác dụng : Trọng lực. →. →. P và lực căng T . Tổng hợp. hai lực đó tạo thành lực hướng tâm :. v2 2gl =m T – mg = m = 2mg l l. => T = 3mg Baøi 16 trang 68. Choïn goác theá naêng taïi B. Cô naêng cuûa vaät taïi A : WA = mgh Cô naêng cuûa vaät taïi B : WB =. 1 mv2 = 2. 1 mgh 2. Cô naêng giaûm ñi : Vaäy vaät coù chòu.

(27) thêm tác dụng của lực cản, lực ma sát. Yeâu caàu hoïc sinh choïn moác theá Baøi 26.6. naêng. Choïn moác theá naêng. Choïn moác theá naêng taïi chaân doác. Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñòng cô Vì só lực ma sát nên cơ năng của vật naêng cuûa vaät taïi ñính doác vaø taïi không được bảo toàn mà công của lực chaân doác. ma sát bằng độ biến thiên cơ năng của Cho hoïc sinh bieát cô naêng cuûa Cho biết định luật bảo toàn cơ vật : Ams = Wt2 + Wđ2 – Wt1 – Wđ1 1 vật không được bảo toàn mà độ năng chỉ nghiệm đúng khi nào ? =0+ mv22 – mgh – 0 2 biến thiên cơ năng đúng bằng 1 công của lực ma sát. = .10.152 – 10.10.20 2 Yêu cầu học sinh viết biểu thức Viết biểu thức liên hệ giữa độ = - 875 (J) liên hệ giữa độ biến thiên cơ biến thiên cơ năng và công của năng và công của lực ma sát. lực ma sát. Hoạt động 4 (5 phút) : Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nêu các bước để giải bài toán áp dụng định luật bảo Ghi nhận các bước giải bài toán. toàn cơ năng. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp 26.7 ; 26.10 Ghi caùc baøi taäp veà nhaø. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. Chủ đề 5 : CÁC ĐỊNH LUẬT VAØ PHƯƠNG TRÌNH TRẠNG THÁI CHẤT KHÍ (4 tiết) MUÏC TIEÂU 1. Lý giải cho học sinh hiểu được và phát biểu được đầy đủ nội dung của thuyết động học phân tử khí lí tưởng. 2. Phân biệt được các quá trình biến đổi đẳng tích, đẳng áp, đẳng nhiệt của một khối khí. 3. Phát biểu được và vẽ được đồ thị của các định luật Bôi-lơ – Ma-ri-ôt, Sác-lơ và Gay Luy-xăc. 4. Viết đúng phương trình trạng thái của khí lí tưởng. 5. Biết cách vận dụng phương trình trạng thái của khí lí tưởng để tính các thông số trạng thái. Tiết 18 : THUYẾT ĐỘNG HỌC PHÂN TỬ KHÍ LÝ TƯỞNG Hoạt động 1 (25 phút) : Tìm hiểu thuyết động học phân tử khí lí tưởng. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn 1. Caáu taïo caùc chaát khí..

(28) Yeâu caàu hoïc sinh neâu caáu taïo cuûa caùc chaát xung quang ta.. Neâu caáu taïo chaát.. Giới thiệu kích thước phân tử, nguyên tử.. Ghi nhận kích thước phân tử.. Giới thiệu chuyển động nhiệt Ghi nhận chuyển động nhiệt của các phân tử khí. của các phân tử. Nhắc lại chuyển động nhiệt của các phân tử rắn, lỏng, khí. Yeâu caàu hoïc sinh so saùnh kích So sánh kích thước phân tử thước phân tử với quãng đường khí với khoảng cách giữa chuyển động của chúng. chuùng.. Giới thiệu số phân tử trong 1 mol khí.. Ghi nhaän soá Avoâgañroâ.. Giới thiệu nguyên tử gam, Ghi nhận nguyên tử gam, phân tử gam của các chất khí. phân tử gam của các chất. Yeâu caàu hoïc sinh neâu ví duï. Neâu ví duï. Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñieàu Neâu ñieàu kieän tieâu chuaån. kieän tieâu chuaån. Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi So sánh lực tương tác phân đặc điểm lực tương tác giữa tử ở các thể rắn, lỏng, khí. các phân tử của thể rắn, lỏng, khí.. Nhaéc laïi noäi dung cô baûn cuûa thuyết động học phân tử chất khí. Ghi nhận ý bổ sung đầy đủ nội dung của thuyết động học phân tử khí lí tưởng. Nhaùc laïi khaùi nieäm.. Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi noäi dung cơ bản của thuyết động học phân tử khí. Nêu lại đầy đủ nội dung của thuyết động học phân tử khí lí tưởng. Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khái niệm khí lí tưởng đã học. Ghi nhaän caùch ñònh nghóa Nêu cách định nghĩa khác của khác của khí lí tưởng. khí lí tưởng. Nêu điều kiện để các khí Yêu cầu học sinh cho biết thực có thể coi là khí lí tưởng. trong ñieàu kieän naøo thì caùc khí thực có thể coi là khí lí tưởng. Hoạt động 2 (18 phút) : Giải một số bài tập.. + Các chất xung quanh ta đều cấu tạo bởi các phân tử. Mỗi phân tử cấu tạo bởi một hay nhiều nguyên tử. + Mọi chất khí tạo bởi các phân tử giống nhau. Kích thước của một phân tử, nguyên tử rất nhỏ, vào cở 10-9m. + Các phân tử khí luôn luôn chuyển động hỗn loạn, không ngừng – chuyển động này có tính đẵng hướng trong không gian, được gọi là chuyển động nhiệt. + Trong điều kiện bình thường, mật độ khí không đậm đặc, các quãng đường chuyển động của phân tử rất lớn so với các kích thước của phân tử nên các phân tử có thể coi laø caùc chaát ñieåm. 2. Mol khí. + Số phân tử trong 1 mol khí là : NA = 6,02.1023 phân tử/mol Haèng soá NA goïi laø soá A-voâ-ga-ñroâ. + Khối lượng của 1 mol khí (6,02.10 23 phân tử) tính ra gam đúng bằng phân tử lượng của chất khí đó. + Trong ñieàu kieän tieâu chuaån, theå tích 1mol của mọi chất khí đều bằng 22,4l. 3. Tương tác phân tử. Các phân tử luôn luôn tương tác với nhau : Tương tác này mạnhk nhất đối với các phân tử chất rắn, thứ đến các phân tử của chất lỏng và yếu nhất là các phân tử chất khí. Ở điều kiện thường lực tương tác giữa các phân tử khí không đáng kể, trừ những khi chúng va chạm nhau hoặc va chạm vào thành bình. 4. Thuyết động học phân tử khí lí tưởng. + Mọi chất khí đều được cấu tạo bởi các phân tử, có kích thước không đáng kể, + Các phân tử luôn chuyển động hỗn loạn không ngừng một cách đẵng hướng. + Các phân tử không tương tác với nhau trừ lúc va chạm với nhau hoặc với thành bình. + Chuyển động hỗn loạn của các phân tử gọi là chuyển động nhiệt, vì, các phân tử chuyển động càng nhanh thì nhiệt độ khí càng cao. Chất khí có đủ 4 tính chất trên được gọi là khí lí tưởng. Trong điều kiện bình thường khi nhiệt độ khoâng thaáp vaø aùp suaát khoâng cao thì caùc khí thực có thể coi gần đúng là khí lí tưởng..

(29) Hoạt động của giáo viên. Hoạt động của học sinh. Baøi giaûi Baøi 28.6. Số phân tử có trong thể tích V là :. ρ .V . N A Yêu cầu xác định khối lượng Xác định khối lượng mỗi phân tử m N A= N= nướ c . phân tử nước. μ μ 3 −4 Xác định khối lượng của thể tích Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh soá 10 . 2 .10 . 6 , 02. 1023 = = nước từ đó xác định số phân tử. phân tử nước cần tìm. 18 .103 6,7.1024 (pt). Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh khoái lượng của 1 mol khí.. Xác định khối lượng của 1mol.. Baøi 28.7. Khối lượng của một mol khí này là : =. m. N A 15 .6 ,02 .10 23 = N 5 , 64 .10 26. = 16.10-3(kg/mol) So sánh để biết đó là phân tử Yêu cầu học sinh tìm xem đó là Phân tử gam này là của CH4. gam cuûa chaát naøo. phân tử gam của chất nào. Khối lượng của nguyên tử hyđrô Yêu cầu học sinh tính khối lượng Tính khối lượng nguyên tử hyđrô 4 m . trong hợp chất. nguyên tử hyđrô trong hợp chất. trong hợp chất : mH =. 16 N. =. 4 . 15 = 6,64.10-27(kg) 26 16 .5 , 64 . 10. Khối lượng của nguyên tử các bon Tính khối lượng của nguyên tử Yêu cầu học sinh tính khối lượng 12 m . nguyên tử các bon trong hợp chất. các bon trong hợp chất. trong hợp chất : mC =. 16 N 12. 15 = = 2.10-26(kg) 16 .5 , 64 . 1026. Hoạt động 3 (2 phút) : Giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của giáo viên Yêu cầu học sinh về nhà trả lời các câu hỏi từ 28.1 đến 28.5 sách bài tập. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. Hoạt động của học sinh Ghi các câu hỏi để về nhà làm.. Tiết 19 : CÁC QUÁ TRÌNH BIẾN ĐỔI TRẠNG THÁI CỦA MỘT KHỐI KHÍ Hoạt động 1 (15 phút) : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt kiến thức. + Các thông số trạng thái : Thể tích V (m 3, l = dm3, cm3) ; áp suất p (Pa = N/m, at, mmHg) ; nhiệt độ t hoặc T (oC, oK ; t(oC) + 273 = T(oK)). + Quá trình đẵng nhiệt : Trong quá trình biến đổi đẵng nhiệt của một khối lượng khí xác định, tích thể tích và aùp suaát laø moät haèng soá : p1.V1 = p2.V2 = … Trong hệ trục toạ độ OpV đường đẵng nhiệt có dạng đường hypebol. Nhiệt độ càng cao thì đường hypebol tương ứng càng ở phía trên. + Quá trình đẵng tích : Trong quá trình biến đổi đẵng tích của một khối khí xác định, áp suất tỉ lệ thuận với nhiệt độ của khối khí :. p1 p2 = =… T1 T2. Trong hệ trục toạ độ OpV đường đẵng tích là đường song song với trục Op. Trong hệ trục toạ độ Opt đường đẵng tích là đường thẳng cắt trục Ot( oC) tại -273oC. Trong hệ trục toạ độ OpT đường đẵng tích là đường thẳng đi qua góc toạ độ..

(30) Hoạt động 2 (10 phút) : Giải các câu hỏi trắc nghiệm : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn B. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn A. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn B. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn B. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Hoạt động 3 (15 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh. Noäi dung cô baûn Caâu 29.2 : B Caâu 29.3 : A Caâu 29.4 : C Caâu 29.5 : B Caâu 30.2 : B Caâu 30.3 : C Caâu 30.4 : C. Baøi giaûi Baøi 3 trang 73. Xác định thể tích khối khí ban Thể tích khối khí lúc đầu : Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh theå thích khối khí trong quả bóng và đầu. V1 = 12.0,125 + 2,5 = 4,0 (l) của 12 lần bơm ở áp suất ban đầu. Theo ñònh luaät Boâi-lô – Ma-ri-oât : Hướng dẫn để học sinh xác định Viết biểu thức định luật. p1.V1 = p2.V2 p1 .V 1 1. 4,0 Suy ra vaø tính p2. aùp suaát khoái khí trong quaû boùng. = => p2 = = 1,6 (at). V2. Yêu cầu học sinh viết biểu thức Viết biểu thức định luật. ñònh luaät Boâi-lô – Ma-ri-oât. Xaùc ñònh Vo vaø V theo m vaø , Hướng dẫnn để học sinh suy ra  và tính khối lượng riêng, tà đó o. Suy ra vaø tính . tính khối lượng khí.. Baøi 29.8. Ta coù : poVo = pV Hay : po. . =. m m = p. ρo ρ ρ. p 1 , 43 . 150 = p0 1. = 214,5 (kg/m3) m = .V = 214,5.10-2 = 1,145 (kg) Baøi 30.7.. Tính khối lượng khí. Yêu cầu học sinh viết biểu thức Viết biểu thức định luật. ñònh luaät Sac-lô. Yeâu caàu hoïc sinh suy ra vaø tính Suy ra vaø tính p2. p2. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát saêm Cho bieát saêm coù bò noå hay khoâng coù bò noå hay khoâng ? Vì sao ? ? Giaûi thích. Hoạt động 4 (5 phút) : Củng cố. Hoạt động của giáo viên Nêu cách giải bài tập liên quan đến định luật Bôi-lơ – Ma-ri-oât vaø ñònh luaät Sac- lô. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. 2,5. Ta coù : . p2 =. p1 p2 = T1 T2 p1 T 2 2. (273+42) = T 1 273+ 20. = 2,15 (atm) p2 < 2,5 atm neân saêm khoâng noå.. Hoạt động của học sinh Ghi nhaän caùch giaûi baøi taäp..

(31) Tiết 20 : PHƯƠNG TRÌNH TRẠNG THÁI CỦA KHÍ LÍ TƯỞNG Hoạt động 1 (20 phút) : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt kiến thức. + Phương trình trạng thái của khí lí tưởng :. p1 V 1 p2 V 2 = T1 T2. + Caùc ñaüng quaù trình : Đẵng nhiệt : T1 = T2  p1V1 = p2V2 ; Dạng đường đẵng nhiệt trên các hệ trục toạ độ :. Ñaéng tích : V1 = V2 . p1 p2 = T1 T2. ; Dạng đường đẵng tích trên các hệ trục toạ độ :.

(32) Ñaüng aùp : p1 = p2 . V1 V2 = T 1 T2. ; Dạng đường đẵng áp trên các hệ trục toạ độ :. Hoạt động 2 (10 phút) : Giải các câu hỏi trắc nghiệm : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn B. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn B. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Hoạt động 3 (15 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh. Noäi dung cô baûn Caâu 5 trang 166 : D Caâu 6 trang 166 : B Caâu 31.2 : D Caâu 31.3 : B Caâu 31.4 : D Caâu 31.5 : C Baøi giaûi. Baøi 5 trang 76. Vieát phöông trình traïng thaùi Hướng dẫn để học sinh tính Haèng soá cuûa phöông trình traïng thaùi cho của khí lí tưởng có các thông số 1 mol khí lí tưởng : hằng số của 1 mol khí lí tưởng. ứng với điều kiện tiêu chuẫn. Ta coù : 5 −3 p V Neâu ñieàu kieän tieâu chuaãn. Yeâu caàu hs neâu ñk tieâu chuaãn. pV 10 . 22 , 4 . 10 o o = = Thay số để tính ra hằng số. Löu yù cho hoïc sinh bieát : T To 273 5 2 1atm  10 Pa (N/m ) = 8,2 (ñv SI). Yeâu caàu hoïc sinh vieát phöông Vieát phöông trình traïng thaùi. trình traïng thaùi. Yêu cầu học sinh suy ra để tính Suy ra và thay số để tính Vo. thể tích của lượng khí ở điều kieän tieâu chuaãn. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích taïi Giaûi thích. sao kết quả thu được chỉ là gần đúng. IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. Baøi 31.9. Thể tích của lượng khí trong bình ở điều kieän tieâu chuaãn :. pV p o V o = T To pVT o 100 .20 . 273 Vo = = 1 .289 poT. Ta coù : . = 1889 (lít). Kết quả chỉ là gần đúng vì áp suất quá lớn nên khí không thể coi là khí lí tưởng..

(33) Tiết 21 : NGUYÊN LÍ I NHIỆT ĐỘNG LỰC HỌC Hoạt động 1 (15 phút) : Kiểm tra bài cũ và tóm tắt kiến thức. + Phương pháp nhiệt động lực học : Nhiệt động lực học nghiên cứu các quá trình biến đổi, trao đổi năng lượng của các hệ gồm một số rất lớn phân tử, nguyên tử … dựa vào các nguyên lí tổng quát. + Nội năng : - Nội năng của một hệ nhiệt động là tổng các động năng và thế năng tương tác của các phân tử tạo thành hệ đó. - Nội năng của một khối khí lí tưởng bằng tổng động năng của các phân tử trong chuyển động nhiệt hỗn độn. - Nội năng của một khối khí lí tưởng tỉ lệ thuận với nhiệt độ tuyệt đối của khối khí đó. + Hệ quả : - Nội năng của một khối khí lí tưởng chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ của khối khí đó. - Trong các quá trình đẵng nhiệt, nội năng của khí lí tưởng không đổi. + Nguyên lí I nhiệt động lực học : Độ biến thiên nội năng của 1 vật bằng tổng công và nhiệt lượng mà vật nhận được. U = A + Q. Vật nhận công A > 0 ; vật thực hiện công A < 0 ; vật nhận nhiệt Q > 0 ; vật truyền nhiệt Q < 0. Hoạt động 2 (15 phút) : Giải các câu hỏi trắc nghiệm : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Noäi dung cô baûn Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Caâu 32.2 : C Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn A. Giải thích lựa chọn. Caâu 32.3 : A Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Caâu 32.4 : D.

(34) Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn A. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn D. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn C. Giải thích lựa chọn. Yêu cầu hs trả lời tại sao chọn A. Giải thích lựa chọn. Hoạt động 3 (15 phút) : Giải các bài tập. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh. Caâu 33.2 : D Caâu 33.3 : A Caâu 33.4 : C Caâu 33.5 : D Caâu VI.2 : C Caâu VI.3 : D Caâu VI.4 : C Caâu VI.5 : A. Baøi giaûi Baøi 33.7. Neâu giaù trò cuûa Q vaø A. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát giaù trò a) Vì heä caùch nhieät neân Q = 0 vaø heä của Q và A trong trường hợp này. thực hiện công nên A < 0, do đó : Tính U. Yeâu caàu hoïc sinh tính U. U = A = - 4000J. b) Độ biến thiên nội năng của hệ : Xaùc ñònh A vaø Q. Yeâu caàu hs xaùc ñònh A vaø Q. U = A + Q = - 4000 – 1500 + 10000 Tính U. Yeâu caàu hoïc sinh tính U. = 4500 (J) Baøi 33.9. Hướng dẫn để học sinh tính độ Xác định công của lực ma sát Độ lớn của công chất khí thực hiện Lập luận để xác dịnh dấu của Q được để thắng lực ma sát : A = Fl. bieán thieân noäi naêng cuûa heä chaát vaø A. khí. Vì khí nhận nhiệt lượng và thực hiện Viết biếu thức nguyên lí I, thay công nên : soá tính U. U = Q – Fl = 1,5 – 20.0,05 = 0,5 (J) Baøi VI.7. Tính độ n g naê n g vieâ n đạ n . Yêu cầu học sinh tính động năng Động năng của viên đạn : 1 1 của viên đạn. Wñ = mv2 = .2.10-3.2002 = Hướng dẫn để học sinh lập luận cho thấy động năng này biến thành nội năng làm tăng nhệt độ của viên đạn. Yeâu caàu hoïc sinh suy ra, thay soá để tính độ tăng nhiệt độ của viên đạn.. Tính công của tường thực hiện.. Tính độ biến thiên nội năng. Suy ra vaø tính t.. 2. => t = 85,5(oC). V. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY. 2. 40 (J) Khi bị tường giữ lại, toàn bộ động năng đó biến thành nội năng làm viên đạn nóng lên, nên ta có : U = Q = Wñ = mct. W d 40 = = mc 2. 10−3 . 234.

(35)

(36)

giao an tu chon vat li 10 hki 1

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về