Các chỉ số trên thị trường chứng khoán
Chỉ Số The Trin Index
Đây là chỉ số đo tỷ lệ lên và xuống của số lượng cổ phần hằng ngày. Nếu hôm nay
thị trường lên và số lượng cổ phần của các công ty lên thì đó là dấu hiệu thị trường
nói chung có chiều hướng đi lên thật sự, không phải chỉ có market index lên mà
thôi.
Market index là những chỉ số như là the Dow Jones Industrial Average, hay là the
Nasdaq Composite. Lý luận phía sau của chỉ số TRIN là cho dù market đang đi lên
hiện tại, sự kiện này được hiển hiện qua các market indices, nhưng thật sự rằng
market có lên hay không? Vì trên lý thuyết, các chỉ số như Dow và Nasdaq chỉ có
vài chục công ty trong đó thôi.
Thí dụ như chỉ số Dow chỉ có 30 công ty. Nếu 30 công ty này đều lên hết và tất cả
các stocks trên thị trường NYSE đều rớt thì chỉ số DOW vẫn LÊN. Đó là một điều
sơ hở khi nhìn market index để đo sức mạnh thị trường hiện tại. Người phát minh
ra chỉ số này muốn biết rằng một khi thị trường lên, bao nhiêu cổ phần của thị
trường hôm nay cùng lên. Nếu con số cổ phần lên nhiều đồng chung với market
index thì sự kiện thị trường lên mới là điều đáng tin. Bằng không thì nên xem xét
lại. Khi thấy TRIN lên cao hơn 1 thì đó có nghĩa là phần lớn số cổ phần hôm nay
đi xuống, và nếu TRIN nhỏ hơn 1 thì có nghĩa là phần lớn số cổ phần hôm nay đi
lên. Khi TRIN lớn hơn 1.2 thì đó là hiện tượng oversold trong thị trường. Còn nếu
TRIN mà nhỏ hơn 0.7 thì đó là hiện tượng overbought.
Chỉ số Accumulation/Distribution Index
Đây là chỉ số đo lực mua và bán của thị trường qua tổng số lượng mua bán hằng
ngày. Trong thị trường chứng khoán, lực mua và bán thường được biểu hiện qua
con số lượng của các cổ phần được trao đổi hằng ngày (daily total volume).
Traders suy luận rằng nếu sức mạnh của thị trường vào ngày nào đó được coi là
mạnh thì tổng số lượng (total volume) của các cổ phần trao đổi trong ngày đó phải
gia tăng.
Sự gia tăng của tổng số cổ phần của một ngày thị trường lên được tượng trưng
bằng chỉ số Accumulation (thâu vào). Có nghĩa là nếu ngày đó thị trường lên và
tổng số lượng cổ phần (total volume) của ngày đó cũng tăng theo thì đó là một
điều tốt. Và, ngược lại, nếu tổng số cổ phần lại đi xuống trong khi thị trường lại đi
lên là một điều đáng ngại, vì nó nói lên sự kiện người ta không dám mua mạnh tay
vào ngày thị trường lên. Và có thể rằng người ta chỉ mua các stocks lớn nằm trong
index cho nên thị trường vì đó mà lên, trong khi thật tế thì thị trường đã có dấu
hiệu rạn nứt bên trong. Đó thường là dấu hiệu của một hướng đi lên (up trend) sẽ
yếu dần. Ngược lại, nếu trong một ngày thị trường xuống mà tổng số lượng của
ngày lại tăng, thì đó cũng là một điều đáng ngại. Điều này cho biết rằng người ta
sẽ còn bán thêm nữa vào những ngày sắp tới, và đây có thể chỉ là giai đoạn đầu
của hướng đi xuống (down trend). Đó là lực bán, hay còn gọi là Distribution (phân
phối). Ngoài ra, nếu trong một khoảng thời gian nào đó, thị trường đã và đang đi
xuống, và chỉ số này CÙNG ĐI SONG SONG với thị trường để đi xuống thì đó là
dấu hiệu một bottom trong thị trường đang thành hình. Vì đây là dấu hiệu của lực
bán trong thị trường đang giảm dần theo hướng đi của thị trường.
Cách xài chỉ số này, cũng như hầu hết tất cả các chỉ số của TA, là dò tìm sự khác
biệt giữa hướng đi của giá (price) và hướng đi của chỉ số. Khi có sự khác biệt giữa
hai giá và chỉ số thì nên lưu ý, vì sức mạnh của hướng đi hiện tại của giá (price)
đang giảm dần. Chỉ số này được khám phá ra bởi ông Marc Chaikin.
Thí dụ bên dưới cho thấy rằng cổ phiếu của công ty Boeing tuy đang rớt, nhưng kể
từ tháng 11, 2008 trở đi thì, tuy giá chưa có lên, nhưng có dấu hiệu đang được
gom vì lằn Accumulation Ditribution hiện đang tăng mạnh.
Chỉ báo Accumulation Distribution (A/D) - A/D sử dụng khối lượng giao dịch để
xác nhận xu hướng giá hoặc cảnh báo sự vận động yếu kém và dẫn đến khả năng
đảo chiều của đường giá.
Tích luỹ (Accumulation): khối lượng giao dịch được coi là tích luỹ khi giá
đóng cửa hiện hành cao hơn giá đóng cửa của ngày hôm trước. Như vậy
được gọi là “Ngày tích luỹ”.
Phân phối (Distribution): khối lượng giao dịch được xem là phân phối khi
giá đóng cửa hiện hành thấp hơn giá đóng cửa ngày hôm trước. Nhiều nhà
đầu tư gọi đây là “Ngày phân phối”.
Vì thế, khi là một ngày tích luỹ thì khối lượng giao dịch được cộng thêm vào
đường A/D. Tương tự như vậy, khi là một ngày phân phối khối lượng giao dịch
trong ngày bị trừ đi giá trị đường A/D.
A/D được sử dụng chính để đo lường phân kỳ của sự vận động giá và sự vận động
của khối lượng giao dịch.
Phân kỳ làm tăng giá từ vị trí #1 đến #2, phân kỳ làm giảm giá từ vị trí #3 đến #4
(mô hình 2 đỉnh)
Những vấn đề liên quan đến khối lượng giao dịch:
Tăng và giảm giá được xác nhận với khối lượng giao dịch tăng
Tăng và giảm giá không được xác nhận hoặc có cảnh báo sẽ gặp nhiều khó
khăn sắp tới khi khối lượng giao dịch giảm.
Chỉ báo A/D là công cụ rất hiệu quả để xác nhận hướng di chuyển của đường giá
và chỉ ra những cảnh báo về khả năng đảo chiều của đường giá.
Chỉ số Advance & Decline Line
Đây là một chỉ số so sánh số lượng stocks của thị trường lên (advance) và số
lượng stocks của thị trường xuống (decline) trong ngày. Người ta bắt đầu bằng
cách chọn một khoảng thời gian, chẳng hạn như 20 ngày, 50 ngày, hay 200 ngày.
Vào ngày đầu tiên, người ta so sánh số lượng stocks lên so với số lượng stocks
xuống.
Thí dụ, vào ngày đó có tất cả là 6000 stocks lên và 2000 stocks xuống trong tổng
số 8000 stocks của thị trường. Qua ngày thứ hai người ta cũng làm như thế, và
kiếm được rằng 6200 stocks lên so với 1800 stocks xuống… Sang ngày thứ ba,
thứ tư…v.v… Cứ thế mà làm cho các ngày sau đó. Sau thời gian 20 ngày thì có 20
dữ kiện (data) cho 20 ngày đã qua. Đem 20 dữ kiện này vẽ trên chart thì người ta
sẽ có một lằn. Lằn đó gọi là A/D line, và người ta dùng hướng đi (lên/xuống) của
lằn để so sánh với hướng đi của thị trường hiện tại. Khi hướng đi của thị trường
cùng đi song song với hướng đi của A/D line thì mọi chuyện tương đối bình yên
và hướng đi hiện tại có thể kéo dài.
Ngược lại, nếu có sự khác biệt trong hướng đi của thị trường và hướng đi của A/D
line, đặc biệt là hướng đi của A/D line, thì hướng đi của thị trường hiện tại sẽ có
thể yếu dần. Phương cách phân tích thị trường qua các chỉ số momentum căn bản
thường là tìm kiếm sự khác biệt giữa hai hướng đi của giá và của chi số đang xài.
Một điều xin lưu ý: đây là một chỉ số bao gồm toàn thị trường. Chủ ý của nó là đo
nhịp tim của thị trường, chứ không phải chỉ đo một market index nào đó thôi.
Thành ra, khi nó và thị trường có hai hướng đi khác nhau như cái thí dụ bên dưới
thì nó không hẳn hoàn toàn sai. Chỉ có điều là nó thường đòi hỏi một khoảng thời
gian khá dài để hướng đi của market chuyển mình đi theo nó, nếu nó vẫn còn tiếp
tục đi hiện tại.
Thí dụ bên dưới cho thấy rằng chỉ số Dow Jones Industrial Average, tuy đang ở
mức độ thấp trong khoảng thời gian 3 tháng qua, nhưng số lượng cổ phần tăng giá
trong ngày CAO hơn số lượng cổ phần xuống. Điều này có thể làm ngạc nhiên
một số người. Tuy nhiên, nếu ai có theo dõi US market trong thời điểm qua thì
thấy rỏ rằng hầu hết những khó khăn trong US market được tạo ra bởi 3 sectors
chính: Banking/brokerage, Housing, & Consumer Cylicles (Cars, computers....).
Ngoài ra, cơ cấu của chỉ số DJIA là một PRICE-WEIGHTED index. Thành ra, chỉ
cần một vài công ty lớn chuyển mình là chỉ số market index này giao động rất
mạnh. Trong 30 công ty thành viên của chỉ số DJIA, thì có chừng phân nửa là
banking/brokerage/insurance và technology. Đây là 3 sectors bị ảnh hưởng nhiều
nhất trong giai đoạn vừa qua.
Chỉ Số Advance Decline Ratio
Chỉ số này đo mức tỷ lệ giữa số lượng stocks lên và xuống của ngày. Có nghĩa
rằng sau khi thị trường đóng cửa, người ta lấy số lượng stocks lên của ngày CHIA
cho số lượng stocks xuống của ngày. Nếu kết quả của bài toán chia này mà lớn
hơn 1, nghĩa là số stocks lên nhiều hơn stocks xuống thì đó là dấu hiệu bullish
trong market. Con số này càng lớn thì thì trường có nhiều dấu hiệu bullish. Ngược