Tài liệu Điểm mặt những bệnh thường mắc mùa nắng nóng pdf

Điểm mặt những bệnh thường
mắc mùa nắng nóng

Thân nhiệt con người bình thường được duy trì trong một giới hạn
hẹp, cho dù có những biến động lớn của điều kiện môi trường và hoạt động
thể lực.
Những biểu hiện thường đi kèm với các bệnh lý toàn thân là rối loạn điều
hoà thân nhiệt, chuột rút, kiệt sức, trúng nóng…

Cơ thể điều hoà thân nhiệt dựa trên hai cơ chế chủ yếu là sinh nhiệt và mất
nhiệt.
Rối loạn điều hoà nhiệt: Khi hoạt động, có sự mất cân bằng tạm thời giữa
sinh nhiệt và mất nhiệt, nhưng thân nhiệt sẽ trở lại bình thường ngay sau khi
ngừng hoạt. Khi bị sốt, sự thích nghi nói trên kém hơn.
Trong tình trạng đó, sự điều hoà mất nhiệt do luồng máu đến da quan trọng
hơn nhiều so với sự ra mồ hôi. Khi bắt đầu sốt, các thụ cảm nhiệt cho thấy nhiệt
độ trong cơ thể thấp, và bệnh nhân đáp ứng như kiểu bị lạnh, nên có sự tăng sinh
nhiệt bằng cách run hay rùng mình và giảm mất nhiệt bằng cách co mạch dưới da.
Điều này giải thích cơ chế cảm giác ớn lạnh và run khi bắt đầu sốt.
Ngược lại, khi nguyên nhân gây sốt đã hết, thân nhiệt trở lại bình thường và
bệnh nhân đáp ứng giống như người bị nóng: dãn mạch dưới da và toát mồ hôi.

Dao động thân nhiệt khoảng 3ºC so với bình thường không làm biến đổi
đáng kể các chức năng của cơ thể. Co giật hay xảy ra ở trẻ em khi thân nhiệt vượt
qua 40º1C và tổn thương não không hồi phục khi thân nhiệt quá 42º2C. Khi thân
nhiệt đo ở miệng cao quá 41º1C, ngược lại khi thân nhiệt xuống tới 32º8C sẽ gây
lú lẫn và hôn mê.


Đối với trẻ nhỏ và người già, dùng quạt, tắm mát, ở chỗ râm
mát, tránh hoạt động quá mức.

Các hội chứng do nóng: Hội chứng do nóng thường gặp ở người già khi
nhiệt độ môi trường tăng trên 32ºC và độ ẩm tương đối cao (>60%), đặc biệt là ở
những người rối loạn thần kinh, nghiện rượu, đang dùng thuốc điều trị tâm thần,
thuốc lợi tiểu, các thuốc kháng tiết cholin, ở nơi kém thông khí và không có điều
hoà nhiệt độ.

Cần 7 đến 14 ngày để cơ thể chúng ta có thể thích nghi với khí hậu. Toát
mồ hôi là biện pháp tự nhiên hữu hiệu nhất chống lại tác động của nhiệt độ môi
trường và có thể giúp nhiệt độ trung tâm không hoặc rất ít biến đổi. Chừng nào
còn ra được mồ hôi, cơ thể chúng ta còn chịu đựng tốt với nhiệt độ cao của môi
trường, miễn là muối và nước, hai thành phần chủ chốt của mồ hôi, được cung cấp
đầy đủ.
Giãn mạch ngoại biên để tạo điều kiện thải nhiệt là một biện pháp quan
trọng khác giúp cơ thể thích nghi với khí hậu nóng. Khi sang chấn nhiệt kéo dài sẽ
làm giảm lượng máu tĩnh mạch trở về tim, nên cung lượng tim sẽ giảm. Nếu nhiệt
độ môi trường tiếp tục tăng cao hơn nhiệt độ cơ thể, nhiệt sẽ giữ lại trong cơ thể và
xảy ra hiện tượng quá nhiệt.
Phòng bệnh bằng cách uống nhiều nước, mặc đồ mỏng, nhất là đối với trẻ
nhỏ và người già, dùng quạt, tắm mát, ở chỗ râm mát, tránh hoạt động quá mức.

+ Chuột rút do nóng: Đây là biểu hiện lành tính nhất của hội chứng do
nóng. Đặc điểm chính là đau kiểu chuột rút dữ dội, ngắt quãng hay thoáng qua ở
các cơ phải hoạt động nhiều nhất. Thường kiểu chuột rút này xảy ra ở người làm
việc nặng nhọc mà chưa thích nghi với khí hậu nóng. Điều trị bằng nghỉ ngơi nơi
mát và uống nhiều nước và điện giải kali, natri. Có thể phòng được hội chứng này
bằng cách ăn chế độ nhiều muối hơn và uống nhiều nước.

+ Suy kiệt do nóng: Suy kiệt do nóng xảy ra dưới hai dạng: dạng do kiệt
nước và dạng do kiệt muối. Cả hai đều xuất hiện do hệ tim mạch không đáp ứng

được với nhiệt độ môi trường cao. Mất nước thường hay gặp ở người lớn tuổi
đang dùng thuốc lợi tiểu, hoặc ở những người không uống đủ nước khi ở trong
môi trường nóng.

Hay gặp sốt thể kiệt muối xảy ra do không bù đủ muối, thường có giảm
natri và clo máu. Cả hai thể này đều gây yếu cơ, mệt, bồn chồn, khát, chóng mặt,
đau đầu, chán ăn, buồn nôn, nôn. Khó chịu ở bụng và thỉu có thể xuất hiện trước
khi ngất.

Ngất do nóng xảy ra ở người đang làm việc hoặc nghỉ ngơi. Khởi phát đột
ngột nhưng diễn biến ngắn. Bệnh nhân đột nhiên trở nên xám như màu tro, da lạnh
và ẩm, giãn đồng tử, hạ huyết áp khi thay đổi tư thế và mạch nhanh. Thời gian bị