Sử dụng tranh biếm họa trong dạy học lịch sử thế giới 1914 1945 ở trường THPT trên địa bàn đà nẵng theo hướng phát triển năng lực học sinh

75Ѭ
Ӡ1*Ĉ
ҤI HӐ&6Ѭ3+
ҤM-Ĉ+Ĉ1
KHOA Lӎ
CH SӰ
-----# "-----

KHÓA LUҰN TӔT NGHIӊP
Ĉ͉tài:
SӰ DӨNG TRANH BIӂM HӐA TRONG DҤY HӐC
Lӎ
CH SӰ THӂGIӞI (1914 - 1945) 75
1*7+3775ầ1

$%ơ1ơ
N1*7+(2+
NG PHT TRI111*/
C HC SINH

Sinh viờn thc hi
n: Nguy
n Th7KQJ7kP
Lp: 16 SLS
Cán bӝHDKH: ThS. 7UѭѫQJ7U
XQJ3KѭѫQJ

Ĉj1
ҹng, 01/2020

75Ѭ
ӠNG ĈҤI HӐ&6Ѭ3+
ҤM-Ĉ+Ĉ1
KHOA Lӎ
CH SӰ
-----# "-----

KHÓA LUҰN TӔT NGHIӊP
Ĉ͉tài:
SӰ DӨNG TRANH BIӂM HӐA TRONG DҤY HӐC
Lӎ
CH SӰ THӂGIӞI (1914 - 1945) 75
1*7+3775ầ1

$%ơ1ơ
N1*7+(2+
NG PHT TRI111*/
C HC SINH

Sinh viờn thc hi
n: Nguy
n Th͓7K˱˯QJ7kP
Lӟp: 16 SLS
Cán bӝHDKH: 7K67UѭѫQJ7UXQJ3KѭѫQJ

Ĉj1
ҹng, 01/2020


LӠ,&$0Ĉ2$1

7{L[LQFDPÿRDQÿk\OjF{QJWUuQKQJ
ӭu cӫa riêng tôi. Các sӕliӋ
u, kӃ
t quҧ
nghiên cӭu trong khóa luұ
n là trung thӵFYjFKѭDW
ӯQJÿѭ
ӧc cơng bӕtrong bҩ
t kǤcơng

trình nào khác. NӃ
XNK{QJÿ~QJQKѭÿmQrXWUrQW{
ӏ
u trách nhiӋ
m vӅ
ÿӅtài cӫa mình

Ĉj1
̽QJWKiQJQăP
Sinh viên

NguyӉ
n Thӏ7KѭѫQJ7kP


LӠI CҦ0Ѫ1
Vӟi mӛ
i sinh viên, khóa luұ
n tӕt nghiӋ

p là sҧ
n phҭ
m nghiên cӭu khoa hӑ
Fÿ
ҫ
Xÿ
ӡi,
FNJQJOjWKjQKTX
ҧcӫ
DQăPK
ӑ
c tұ
p và rèn luyӋ
n trên giҧ
QJÿѭ
ӡng Ĉҥ
i hӑ
c. Chính vì
vұ
y, viӋ
c hồn thành khóa luұ
QÿzLK
ӓ
i rҩ
t nhiӅ
u công sӭc, sӵchuyên tâm, nhiӋ
t huyӃ
t
FNJQJӡ
QKѭ

i gian cӫ
D
WK QJѭ
ӡi viӃ
t. Mӝ
t trong nhӳng yӃ
u tӕkhông nhӓtҥ
o nêQҧ
³V
n
phҭ
m trí tuӋ
´Qj\OjV
ӵKѭ
ӟng dү
QJL~Sÿ
ӥcӫDJLiRYLrQKѭ
ӟng dү
n, giáo viên cӕvҩ
n
hӑ
c tұ
p, các thҫ
\F{ÿmJL
ҧ
ng dҥ
\FNJQJQKѭV
ӵӫ
ng hӝcӫ
DJLDÿuQKYjE

ҥ
n bè.
7Uѭ
ӟc hӃ
t, bҵ
ng tҩ
m lòng biӃ
WѫQVkXV
ҳ
c, em xin chân thành cҧ
PѫQW
hҫ
y giáo

7K67UѭѫQ
J7UXQJ3KѭѫQJ
, QJѭ
ӡi trӵc tiӃ
SKѭ
ӟng dү
QHPWURQJTXiWUu
Ӆtài.
Không chӍgӧLêYjKѭ
ӟng dү
n em trong quá trình tìm hiӇ
Xÿ
ӑ
c tài liӋ
u và lӵa chӑ
Qÿ

Ӆ

tài, thҫ
y cịn tұ
n tình chӍbҧ
o em nhӳng NƭQăQJSKkQWtFKNKDL
Ӌ
Xÿ
ӇFyÿѭ
ӧc
nhӳng lұ
p luұ
n phù hӧp vӟi nӝi dung cӫ
a khóa luұ
n. Nhҩ
t là thҫ
y cịn rҩ
t nhiӋ
t tình

trong viӋ
Fÿ
ӕ
c thúc q trình viӃ
t khóa luұ
Qÿ
ӑ
c và ÿѭDUDQK
ӳng nhұ
Q[pWJyS

Ӈ
em có thӇhồn thành khóa luұ
n mӝ
t cách tӕt nhҩ
t.
Bên cҥ
QKÿy
em xin bày tӓlòng cҧ
PѫQFKkQWK
ành và sâu sҳ
c tӟi các thҫ
y cô
giáo trong khoa Lӏ
ch sӱ ӡ
7Uѭ
QJ
ҥ
iĈ
hӑ
F 6ѭ
ҥ
m±
SK
Ĉҥ
i hӑ
F Ĉj
ҹ
ng, ÿm
1 ұ
n tình

W
truyӅ
Q
ҥ
tÿ
kiӃ
n thӭc trong nhӳQJ QăP
ӑc tұ
HP
p. Vӟi K
vӕ
n kiӃ
n thӭFӧ
ÿѭ
c tiӃ
p thu
trong quá trình hӑ
c khơng chӍlà nӅ
n tҧ
ng cho q trình nghiên cӭu khóa luұ
n mà cịn
là hành trang q EiXÿ
ӇHPEѭ
ӟFYjRÿ
ӡi mӝt cách vӳng chҳ
c và tӵtin.
Em chân thành cҧ
PѫQWUѭ
ӡng THPT NguyӉ
Q7UmLYjWUѭ

ӡng THPT Thái Phiên
ÿm FKR ҥ
SKpS
RӅ
uÿL
kiӋ
n Yj
thuұ
n lӧ
WL
Ӈem
ÿ tiӃ
n hành khҧ
o sát, thӵc nghiӋ
m tҥ
i
WUѭ
ӡng.

Cuӕi cQJHP[LQÿѭ
ӧc gӱLÿ
Ӄ
n bӕmҽ
JLDÿuQKYjE
ҥ
n bè lӡi cҧ
PѫQYjOz
biӃ
WѫQ
sâu sҳ

c vì nhӳng sӵÿӝ
ng viên, ӫng hӝvà cәYNJWLQKWK
ҫ
n trong suӕ
t q trình
gian nan và vҩ
t vҧnày.
VӟL
Ӆ
L
kiӋ
n thӡL JLDQ FNJQJ
Ӌ
m QKѭ
cịn hҥ
n chӃ
NLQK
cӫa mӝt sinh
QJKL
viên,
khó tránh khӓi sai sót, rҩ
t mong các thҫ
y, cơ bӓTXD
ӗng thӡ
ĈL GRӝ
WUuQK
lý luұ
n
ÿ
FNJQJ QKѭ

Ӌ
mNLQK
thӵc tiӉ
n cịn
QJKL
hҥ
n chӃnên khóa luұ
n khơng thӇtránh khӓ
i
nhӳng thiӃ
u sót, em rҩ
t mong nhұ
Qӧ
ÿѭ
c ý kiӃ
Q ÿyQJ
ҫ
\
JyS
Ӈ
F{
em WK
hӑ
ÿ
c thêm
ÿѭ
ӧc nhiӅ
u kinh nghiӋ
m và ÿӇkiӃ
n thӭc cӫDHPWURQJOƭQKY

ӵFQj\ÿѭ
ӧc hoàn thiӋ
n
KѫQÿ
ӗng thӡLFyÿL
Ӆ
u kiӋ
n bәsung, nâng cao ý thӭc cӫa mình.
Em xin chân thành cҧ
PѫQ
Sinh viên
NguyӉ
n Thӏ7KѭѫQJ7kP


MӨC LӨC
LӠ,&$0Ĉ2$1
LӠI CҦ0Ѫ1
DANH MӨC VIӂT TҲT
MӢĈҪU .........................................................................................................................1
1. Lý do chӑ
Qÿ
Ӆtài .....................................................................................................1
2. Lӏ
ch sӱnghiên cӭu vҩ
Qÿ
Ӆ......................................................................................2
Ĉ
ӕLWѭ
ӧng và phҥ

m vi nghiên cӭu ...........................................................................4
Ĉ
ӕ
LWѭ
ӧng nghiên cӭu ......................................................................................4
3.2. Phҥ
m vi nghiên cӭu .........................................................................................4
4. Mө
FÿtFKYjQKL
Ӌ
m vөcӫ
a nghiên cӭu ...................................................................4
4.1. Mө
FÿtFKQJKLrQF
ӭu .......................................................................................4
4.2. NhiӋ
m vөnghiên cӭu .......................................................................................5
5. 3KѭѫQJSKiSQJKLrQF
ӭu.........................................................................................5
ĈyQJJySF
ӫ
Dÿ
Ӆtài.................................................................................................5
7. Bӕcөc cӫa cơng trình nghiên cӭu ...........................................................................5
NӜI DUNG .....................................................................................................................7
&+ѬѪ1*&Ѫ6
Ӣ LÍ LUҰN VÀ THӴC TIӈN CӪA VIӊC SӰ DӨNG TRANH
BIӂM HӐA TRONG DҤY HӐC Lӎ
CH SӰ THӂ GIӞI (1914 ± 1945)
75

1* 7+37 75ầ1

A BN THNH

PH ơ1
NG 7+(2
+
NG
PHT TRI111*/
C HC SINH .....................................................................7
&ѫV
ӣlí luұ
n cӫa viӋ
c sӱdөng tranh biӃ
m hӑ
a trong DHLS ӣtrѭӡng THPT.........7
1.1.1. Mӝt sӕthuұ
t ngӳ, khái niӋ
PFѫE
ҧ
Qÿѭ
ӧc sӱdөQJWURQJÿ
Ӆtài ...................7
1.1.1.1. Khái niӋ
m tranh ҧ
nh nói chung .................................................................7
1.1.1.2. Khái niӋ
m tranh biӃ
m hӑa..........................................................................8
1.1.1.3. Khái niӋ

PQăQJO
ӵFQăQJO
ӵFQJѭ
ӡi hӑc ...................................................9
1.1.2. Phân loҥ
i tranh biӃ
m hӑa ............................................................................11
1.1.2.1. Tranh biӃ
m hӑa vӅnhân vұ
t lӏ
ch sӱ.........................................................11
1.1.2.2. Tranh biӃ
m hӑa vӅmӝ
t sӵkiӋ
n lӏ
ch sӱcөthӇ.........................................12
1.1.2.3. Tranh biӃ
m hӑa vӅmӝ
t quá trình lӏ
ch sӱ.................................................14
éQJKƭDF
ӫ
a viӋ
c sӱdөng tranh biӃ
m hӑa trong DHLS ӣWUѭ
ӡng THPT theo
Kѭ
ӟng phát triӇ
QQăQJO
ӵc HS ...............................................................................15


ӣthӵ
&ѫ
c tiӉ
V
n cӫa viӋ
c sӱdөng tranh biӃ
m hӑa trong dҥy hӑc LSTG
(1914 - 1945) ӣWUѭ
ӡng THPT .................................................................................19
1.2.1. Thӵc trҥ
ng cӫ
a viӋ
c DHLS ӣWUѭ
ӡng THPT ...............................................19

1.2.2. Nhӳng thuұ
n lӧL Yj NKy NKăQ
ӱNKL
dөng tranh
NKDL
biӃ
m hӑ
a WKiF
trong dҥ
y hӑc LSTG (1914 - 1945) ӣWUѭ
ӡng THPT ............................................21


1.2.2.1. Thuұ

n lӧi ..................................................................................................21
.KyNKăQ
..................................................................................................22
&+ѬѪ1*+
ӊTHӔNG TRANH BIӂM HӐ$ĈѬ
ӦC SӰ DӨNG TRONG DY
HC L
CH S THGII (1914 - 1945) 75
1*7+3775ầ1

$%ơ1ơ
N1*7+(2+
NG PHT TRIӆ11Ă1*/
ӴC HӐC SINH............................24
2.1. Khái quát nӝ
i dung cӫa phҫ
Q/67*JLDLÿR
ҥ
n 1914±1945ӣWUѭ
ӡng THPT ......24
*LDLÿR
ҥ
n tӯQăP
- 1918 ....................................................................24
*LDLÿR
ҥ
n tӯQăP
- 1939 ....................................................................27
*LDLÿR
ҥ

n tӯQăP
- 1945 ....................................................................32
2.2. HӋthӕ
ng tranh biӃ
m hӑ
a sӱdөng trong dҥy hӑc LSTG (1914 - 1945) theo
Kѭ
ӟng phát triӇ
QQăQJO
ӵc HS................................................................................35
&+ѬѪ1*  3+ѬѪ1*
Ӱ DӨNG
3+È3
TRANH6BIӂM HӐA TRONG DҤY
HӐC Lӎ
CH SӰ THӂGIӞI (1914 - 1945) Ӣ 75
1* 7+37 75ầ1

A BN
ơ1
1*7+(2+
NG PHT TRI111*/
C HC SINH ..................38
3.1. Nguyên tҳc lӵa chӑ
n, sӱdөng tranh biӃ
m hӑa trong dҥ
y hӑ
c LSTG toàn
bài ӣWUѭ
ӡQJ7+37WKHRKѭ

ӟng phát triӇ
QQăQJO
ӵc HS .....................................38
3.1.1. Nguyên tҳ
c lӵa chӑ
n tranh biӃ
m hӑ
a ..........................................................38
3.1.2. Nguyên tҳ
c sӱdөng tranh biӃ
m hӑa ...........................................................39
3.1.3. Quy trình sӱdөng tranh biӃ
m hӑa trong DHLS .........................................42
3.2. BiӋ
n pháp sӱdөng tranh biӃ
m hӑ
a trong dҥy hӑc LSTG giӟi giai ÿR
ҥn
1914 - WUѭ
ӡQJ7+37WUrQÿ
ӏ
DEjQĈj1
ҹQJWKHR
ӟng phátKѭ
triӇ
Q QăQJ
lӵc HS .......................................................................................................................44
3.2.1. Sӱdө
ng tranh biӃ
m hӑa trong dҥ

y hӑc bài cung cҩ
p kiӃ
n thӭc mӟi ..........44
3.2.2. Sӱdө
ng tranh biӃ
m hӑa trong EjLVѫN
Ӄ
t ....................................................51
3.2.3. Sӱdө
ng tranh biӃ
m hӑDWURQJÿ
ә
i mӟi kiӇ
PWUDÿiQKJLi
.........................58
3.2.4. Sӱdө
ng tranh biӃ
m hӑa tәchӭFWUzFKѫLO
ӏ
ch sӱ........................................64
3.3. Thӵc nghiӋ
PVѭSK
ҥm .....................................................................................65
3.3.1. Nӝ
i dung thӵc nghiӋ
m ................................................................................65
.ӃWTXҧWKӵFQJKLӋP
...................................................................................66
3.3.3. KӃ
t quҧkhҧ

o sát ..........................................................................................66
KӂT LUҰN VÀ KIӂN NGHӎ
.....................................................................................68
TÀI LIӊU THAM KHҦO...........................................................................................70
PHӨLӨC
Phөlөc 1 ...................................................................................................................... P1
Phөlөc 2 .................................................................................................................... P18
Phөlөc 3 .................................................................................................................... P19
Phөlөc 4 .................................................................................................................... P21


Phөlөc 5 .................................................................................................................... P23
Phөlөc 6 .................................................................................................................... P24
Phөlөc 7 .................................................................................................................... P34
Phөlөc 8 .................................................................................................................... P36
3KөOөF
.................................................................................................................... P39


DANH MӨC VIӂT TҲT

STT

TӯViӃ
t tҳt

Nӝi dung

1

PPDH

3KѭѫQJSKiS
dҥ
y hӑ
c

2

GDPT

Giáo dөc phәthông

3

THPT

Trung hӑc phәthông

4

DHLS

Dҥ
y hӑc lӏ
ch sӱ

5

LSTG

Lӏ
ch sӱthӃgiӟi

6

SGK

Sách giáo khoa

7

HS

Hӑc sinh

8

GV

Giáo viên

9

XHCN

Xã hӝ
i chӫQJKƭD

10

CNTB

ChӫQJKƭDWѭE
ҧ
n

11

&1Ĉ4

ChӫQJKƭDÿ
Ӄquӕc

12

CTTG

ChiӃ
n tranh thӃgiӟi

13

NXB

Nhà xuҩ
t bҧ
n

MӢĈҪU
1. Lý do chӑ
Qÿ
Ӆtài
ThӃgiӟi trong nӱD
ҫ
uÿ
thӃkӍXXI, ÿDQJ
ӭng FK
kiӃ
n nhӳQJ WiF
ӝng mҥ
nhÿmӁ
cӫ
a xu thӃtồn cҫ
u hóa và cuӝc cách mҥ
ng cơng nghiӋ
p lҫ
n thӭWѭ
, kéo theo sӵthay
ÿә
i trRQJÿ
ӡi sӕng kinh tӃ- xã hӝiFNJQJQK
ӳng thӡLFѫYjWKiFKWK
ӭc cho các dân tӝ
c
WURQJÿyFy9L
Ӌ
t Nam. Bӕ
i cҧ

QKÿyÿmÿ
һ
t ra cho nӅ
n giáo dөFQѭ
ӟc ta nhiӋ
m vөphҧ
i
không ngӯQJ
ә
i mӟ
ÿ L
Ӈtham
ÿ gia vào q trình hӝi nhұ
p tồn cҫ
u hóa vӅgiáo dө
c,
góp phҫ
n vào sӵnghiӋ
p cơng nghiӋ
p hóa, hiӋ
Qÿ
ҥ
LKyDÿ
ҩ
WQѭ
ӟc.

Ӣ WUѭ
ӡng trung hӑ
c phәthơng (THPT), mӛ

i mơn hӑc có nhӳQJÿ
һ
FWUѭQJUL
cӫ
DPuQKÿ
Ӆ
u góp phҫ
n thӵc hiӋ
n mөc tiêu giáo dөc. VӟLWѭFiFKOjP
ӝt khoa hӑc, Lӏ
ch
sӱcó vai trị quan trӑ
ng trong viӋ
c giáo dөc tồn diӋ
n hӑc sinh (HS). Tӯnhӳng hiӇ
u
biӃ
t vӅquá khӭ, HS hiӇ
u rõ truyӅ
n thӕng dân tӝc, tӵhào vӟi quá trình dӵQJQѭ
ӟc và
giӳQѭ
ӟc cӫ
a tәtiên. Tӯÿy[iFÿ
ӏ
nh nhiӋ
m vөtrong hiӋ
n tҥ
i và FyWKiLÿ
ӝÿ~QJÿ

ӕ
i vӟi
sӵphát triӇ
n hӧp quy luұ
t cӫa WѭѫQJODL
Ĉӗng thӡi, giúp nhӳng giáo viên (GV) dҥ
y sӱ
thêm yêu mӃ
n, tӵhào vӅbӝmôn và nhұ
n thӭc rõ nhiӋ
m vөcӫ
a mình trong viӋ
Fÿ
ҭ
y
mҥ
nh, nâng cao chҩ
WOѭ
ӧng dҥ
y hӑ
c lӏ
ch sӱ(DHLS) ӣTHPT.
Dҥ
y hӑ
c là mӝt quá trình nhұ
n thӭc, mӝt trong nhӳQJ FRQ
ӡQJ
Ӈÿѭ
giúp
ÿ quá

trình nhұ
n thӭF
ҥ
tÿ
hiӇ
u quҧFDR ÿy
³ÿ
i tӯtrӵ
Oj
F TXDQ
ӝQJ
VLQK
Ӄ
Q
ÿ Wѭ
ÿӯuGX\ W
Wѭ
ӧQJ´YjSKѭѫQJWL
Ӌ
n hӃ
t sӭc quan trӑng mang lҥ
i thành cơng cho q trình nhұ
n thӭc
Qj\FKtQKOjFiF³ÿ
ӗdùng trӵc quan´
. Ĉӗdùng trӵc quan nói chung có vai trị rҩ
t lӟn
trong viӋ
c giúp HS nhӟNƭ

Ӈ
u sâu
KL
sӵkiӋ
n, hiӋ
Qӧ
Wѭ
ng, nhân vұ
t lӏ
ch sӱ. Hình ҧ
nh
ÿѭ
ӧc giӳlҥ
Lÿ
һ
c biӋ
t vӳng chҳ
c trong trí nhӟlà hình ҧ
nh chúng ta thu nhұ
Qÿѭ
ӧc bҵ
ng
trӵc quan. Vì vұ
y, cùng vӟi viӋ
c góp phҫ
n tҥ
o biӇ
XWѭ
ӧng và hình thành khái niӋ
m lӏ

ch

sӱ
ӗdùng
ÿ trӵc quan còn phát triӇ
n khҧQăQJ TXDQ
ӣQJ
ViW
ӧQJ
Wѭ WUt
Wѭ GX\
Wѭ
ngôn ngӳcӫ
a HS.
HiӋ
n nay, vӟLÿ
ӏ
QKKѭ
ӟng dҥ
y hӑc phát triӇ
QQăQJO
ӵFQJѭ
ӡi hӑcÿzLK
ӓi QJѭ
ӡi
GV phҧ
i biӃ
t thiӃ
t kӃ
, ÿL

Ӆ
u khiӇ
n hoҥ
W
ӝ
ng
ÿnhұ
n thӭc thơng qua các ³ÿ
ӗdùng trӵc
quDQ´
tҥ
RÿL
Ӆ
u kiӋ
n cho HS tӵtìm tịi, tӵchiӃ
POƭQKW
ҥ
RUDFiFFѫK
ӝ
Lÿ
ӇHS có thӇ
VX\QJKƭQKL
Ӆ
XKѫQKR
ҥ
Wÿ
ӝ
ng nhiӅ
XKѫQYjFyWUiFKQKL
Ӌ

m nhiӅ
XKѫQÿ
ӕi vӟi viӋ
c hӑ
c
tұ
p cӫ
a mình. Vì thӃ
, sӱdө
ng ³ÿ
ӗdùng trӵF TXDQ´
ӣthànhÿm
mӝ
t trong
WU nhӳng
SKѭѫQJS
háp khá quan trӑ
ng trong hoҥ
Wÿ
ӝng dҥ
y hӑc, nó vӯDOjSKѭѫQJWL
Ӌ
n giúp HS
khai thác kiӃ
n thӭc, vӯa là nguӗ
n tri thӭFÿDG
ҥ
ng, phong phú mà HS rҩ
t dӉtiӃ
p thu.

Là mӝ
W SKѭѫQJ
Ӌ
n dҥ
y hӑF
WLÿm
ӧc sӱ
ÿѭ
dөng ӣnhiӅ
u quӕc gia phát triӇ
Q QKѭ
$QKĈ
ӭc, Pháp, Hoa Kì«WUDQKEL
Ӄ
m hӑa ÿm
mang lҥ
i các giá trӏto lӟQYѭ
ӧt ra ngoài
1


nhӳng mө
c tiêu mà nӅ
n giáo dө
Fÿ
һ
WUDӕ
i1KѭQJÿ
vӟLQѭ
ӟc ta, trong quá trình dҥ

y
hӑ
c viӋ
c sӱdөng tranh biӃ
m hӑ
a cịn mӟi mҿ
. Vӟi bӝmơn Lӏ
ch sӱ, nhӳng vҩ
Qÿ
Ӆphӭc
tҥ
p cӫa chính trӏ
, kinh tӃ- xã hӝ
i thӃgiӟi và các vҩ
Qÿ
ӅvӅÿӕ
i ngoҥ
LNK{QJÿѭ
ӧc phán
iQKÿ
ҫ
\ÿ
ӫvà sâu sҳ
c trong hӋthӕng bҧ
Qÿ
ӗ, tranh ҧ
nh trong sách giáo khoa (SGK) thì
chúng lҥ
Lӧ
ÿѭ

c thӇhiӋ
n rõ nét trong tranh biӃ
m hӑa. Tranh biӃ
m hӑa thӵc sӵlà tҩ
m
JѭѫQJ
ҫ
\
ӫÿ
phҧ
n chiӃ
u các vҩ
Q
Ӆÿ
ÿѭѫQJ
ҥ
L WKHR
ÿ
FiF
ӡng tiӃ
p cұ
FRQ
n khác ÿѭ

nhau. Vӟi sӭc mҥ
nh biӇ
Xÿ
ҥ
t riêng biӋ
t cӫa mình, tranh biӃ

m hӑ
a cịn có khҧQăQJWiF

ÿӝ
QJÿ
Ӄ
QWKiLÿ
ӝ, hành vi cӫ
DQJѭ
ӡi hӑ
FJL~SQJѭ
ӡi hӑ
Fÿ
ӏ
QKKѭ
ӟQJÿ~QJJLiW
ӏsӕ
ng
cho mình thơng qua nhӳng góc khuҩ
t vӅcuӝ
c sӕng mà tranh biӃ
m hӑa phҧ
nҧ
QKÿѭ
ӧc.
Xuҩ
t phát tӯthӵc tӃÿyW{LFK
ӑQÿ
Ӆtài ³6
͵dͭng tranh bi͇

m h͕a trong d̩
y h͕
c
L͓
ch s͵th͇giͣi (1914 - 1945) ͧWU˱
ͥng THPT WUrQ
͓
D EjQ
ÿ
̽ngĈj
WKHR
1ͣng K˱
phát tri͋
QQăQJO
͹c h͕c sinh´OjPÿ
Ӆtài khóa luұ
n tӕt nghiӋ
p cӫa mình.
2. Lӏ
ch sӱnghiên cӭu vҩ
Qÿ
Ӆ
7Uѭ
ӟc tình hình QKѭKL
Ӌ
n nay, viӋ
c ÿәi mӟLSKѭѫQJSKiSG
ҥ
y hӑc (PPDH) lӏ
ch sӱ

là mӝ
WTXiWUuQKWKѭ
ӡQJ[X\rQYjNLrQWUuWURQJÿy
Ӆ
u mӕi quan hӋchһ
t chӁvӟi
nhau. Vì thӃ
, nó ln ÿѭ
ӧFÿ
Ӆcұ
p và thu hút sӵquan tâm cӫa nhiӅ
u nhà nghiên cӭu,
quҧ
n lý giáo dө
c, GV trӵc tiӃ
p giҧ
ng dҥ
y, cөthӇ
:
Các tác giҧPhan Ngӑc Liên (chӫbiên), Trӏ
QKĈuQK7QJ1JX\
Ӊ
n ThӏCôi, trong
cuӕ
Q³
3K˱˯QJSKiSG
̩y h͕c l͓
ch s͵´
tұ

p 1, tұ
p 2 (NXB Ĉҥ
i hӑc SѭSK
ҥ
m, 2012), các
tác giҧÿã kӃthӯa kӃ
t quҧcӫa nhӳng lҫ
n xuҩ
t bҧ
QWUѭ
ӟc tұ
p trung phân tích cӣsӣlý
luұ
n cӫa PPDH lӏ
ch sӱ; nhӳng vҩ
Q
Ӆÿ
cӫD SKѭѫQJ
ҧ
ng dҥ
SKiS
y lӏ
ch sӱvӅ
JL
: Chӭc
QăQJ
Ӌ
m vө
QKL
, quá trình tiӃ

n hành giáo dөc lӏ
ch sӱӣWUѭ
ӡng phәthông, phát triӇ
n
QăQJO
ӵc nhұ
n thӭc và thӵc hành cho HS hӑc tұ
p lӏ
ch sӱ; hӋthӕ
ng các PPDH lӏ
ch sӱӣ
WUѭ
ӡng phәthông. 1KѭQJ
Ӆnӝ
L
Y GXQJ FNJQJ
Ӈ
n và nângSKiW
cao khá nhiӅ
WUL
u, nhҵ
m
phө
c vөmө
FWLrXÿjRW
ҥ
o cӫ
D7Uѭ
ӡng, cӫa khoa Lӏ
ch sӱnhҩ

t là viӋ
Fÿ
әi mӟi PPDH ӣ
WUѭ
ӡng THPT
һ
cĈ
biӋ
t ӣtұ
p 2, các tác giҧÿm
nêu lên nhӳng vҩ
Q
Ӆÿ
QKѭ
VӅbiӇ
u
Wѭ
ӧng lӏ
ch sӱ; kiӇ
PWUDÿiQKJLiN
Ӄ
t quҧhӑc tұ
p; các hình thӭc tәchӭc hoҥ
Wÿ
ӝ
ng nӝ
i
ngoҥ
i khóa trong DHLS. Giúp chúng ta hiӇ
u thӃnào là biӇ

XWѭ
ӧng lӏ
ch sӱ, vai trò và
viӋ
c phân loҥ
i biӇ
XWѭ
ӧng, các biӋ
QSKiSVѭSK
ҥ
Pÿ
Ӈtҥ
o biӇ
XWѭ
ӧng lӏ
ch sӱ. Cho thҩ
y
sӵÿ
ҫ
X Wѭ QJKLrQ
ӭu giáo dөc nghiêm
F túc, kӻOѭ
ӥng cӫa các tác giҧ
, cuӕn sách vӯa

cung cҩ
SFѫV
ӣlý luұ
n cho viӋ
c lӵa chӑn hình thӭc và ÿ

әi mӟi SKѭѫQJSKiSW
әchӭc
giҧ
ng dҥ
y lӏ
ch sӱӣWUѭ
ӡng THPT cӫ
a luұ
n án.
Tác giҧNguyӉ
n ThӏCôi (chӫbiên) trong cuӕQ³
Kênh hình trong d̩y h͕c L͓
ch s͵
ͧWU˱
ͥQJ 7+37´
tұ
p 1 (NXB Ĉҥ
i hӑ
F 6ѭ
ҥ
m, 2012)
SK phҫ
n Lӏ
ch sӱViӋ
t Nam ÿm
2


nghiên cӭu nhӳng vҩ
Q

Ӆÿ
Fѫ
ҧ
Q
E QKѭ
ӋthӕngKkênh hình, vӅvai trị, chӭF QăQJ
ngun tҳ
c cӫa sӱdөng hӋthӕng kênh hình trong SGK cho viӋ
c giҧ
ng dҥ
y lӏ
ch sӱ
WUѭ
ӡng phәthông. Cuӕn sách cung cҩ
p nhӳQJFѫV
ӣcӫ
a hӋthӕng kênh hình, các loҥ
i

tranh ҧ
QK Yj ÿL VkX
ӯng tranhNKDL
ҧ
nh trong hӋ
WKiF
thӕng SGK
W
FiF SKѭѫQJ
phù hӧSÿ
Ӈtҥ

o biӇ
XWѭ
ӧng lӏ
ch sӱcho HS. Ĉk\OjP
ӝ
t trong nhӳng cơng trình nghiên
cӭu Y{FQJêQJKƭDFQJV
ӵÿҫ
XWѭFKRQJKLrQF
ӭu giáo dөc rât chi tiӃ
t, khoa hӑ
c.
Các tác giҧNguyӉ
Q$QK'NJQJ7U
ҫ
Q9ƭQK7ѭ
ӡng, ³1K
ͷng v̭Qÿ
͉chung v͉b͡
P{QSK˱˯QJSKiSG
̩y h͕
c L͓
ch s͵ͧWU˱
ͥQJ&DRÿ
̻ng V˱SK
̩m´
NXB Ĉҥ
i hӑ
c Sѭ
phҥ

m, 2003) nghiên cӭu vӅvai trò, nhiӋ
m vөcӫa phân môn Lӏ
ch sӱӣWUѭ
ӡng phә
thông.
Vӟi các tác giҧNguyӉ
n ThӏCôi (chӫbiên), Trӏ
QK ĈuQK
ҫ
n7QJ
ViӃ
t Thө
,
7U
NguyӉ
n Mҥ
nh KhӣL ĈRjQ 9ăQ
Ӊ
n Thӏ
+ѭQJ
Thúy Bình,1JX\
(NXB Ĉҥ
i hӑ
c Sѭ

phҥ
m, 2011), viӃ
t cuӕn ³5qQOX\
͏
QNƭQăQJQJKL

͏
p vͭV˱SK
̩
m mơn L͓
ch s͵´
ÿѭDUD
nhӳQJ Nƭ QăQJ
ҧ
Q Pj
ӡ
FѫE
i giáo
QJѭ
cҫ
n phҧ
L FyӇOjP
viӋ
c giҧ
ngJu
dҥ
y bӝ
ÿmôn

Lӏ
ch sӱÿҥ
t hiӋ
u quҧcao, các biӋ
Q SKiS
ҥ
m giúp

Vѭ
GVSK
nghiên cӭu vӅNƭ QăQJ
nghiӋ
p vөthұ
t tӕ
t cho q trình giҧ
ng dҥ
y. Ngồi ra, vҩ
Qÿ
ӅQj\FzQÿѭ
ӧFÿ
Ӆcұ
p trong

mӝt sӕcơng trình cӫa PGS.TS. Trӏ
QKĈuQK7QJ³+
ӋthӕQJFiFSKѭѫQJSK
ҥ
y hӑ
c
Lӏ
ch sӱӣWUѭ
ӡng THCS - 6iFK&Ĉ63´[EO
ҫ
n 2. NXB Giáo dөc 2001.
Các tác giҧBernd Meier - NguyӉ
Q9ăQ&
ѭӡng ӣcuӕn ³/êOX
̵

n d̩
y h͕c hi͏
Qÿ
̩
i
- &˯
ͧÿ
V
͝
i mͣi mͭ
c tiêu, n͡L GXQJ Yj SK˱˯QJ
̩y h͕F´
(NXB SKiS
Ĉҥ
i hӑ
F 6ѭ
G
phҥ
P
ÿmW
ұ
p trung nghiên cӭu vӅcác vҩ
Qÿ
ӅQKѭ&
ác chӫÿ
ӅFѫE
ҧ
n cӫa lí luұ
n
dҥ

y hӑF
ҥ
L
ÿ FѭѫQJ
Ӈ
QSKiW
QăQJ
ӵc và mө
WUL
O
c tiêu dҥ
y hӑc hӑ
c, nӝi dung dҥ
y hӑ
c,
PPDH; bài tұ
Sÿ
ӏ
QKKѭ
ӟQJQăQJO
ӵFÿiQKJLiYjFKRÿL
Ӈ
m thành tích hӑc tұ
p cho HS.
Ӣcuӕ
n sách này cung cҩ
p nhiӅ
u lý luұ
QTXDQÿL
Ӈ

m dҥ
y hӑc khác nhau cӫ
a nhiӅ
u nhà
nghiên cӭu, các tác giҧÿmW
ұ
p trung nghiên cӭXVkXÿDG
ҥ
ng vӅlý luұ
n giҧ
ng dҥ
y khá
mӟLÿ
һ
c biӋ
t vӅÿӏ
QKKѭ
ӟng phát triӇ
QQăQJO
ӵFFKRQJѭ
ӡi hӑc.
VӅviӋ
c tҥ
o biӇ
XWѭ
ӧng các nhân vұ
t lӏ
ch sӱÿm
ÿѭ
ӧFÿ

Ӆcұ
p khá rõ bài viӃ
t cӫ
a tác
giҧĈһ
QJ9ăQ+
ӗ
, (Khoa Lӏ
ch sӱ- Ĉҥ
i hӑc SѭSK
ҥ
m - Ĉҥ
i hӑ
c HuӃ
) vӟLQKDQÿ
Ӆ³7
̩
o
bi͋
XW˱
ͫng v͉nhân v̵
t l͓
ch s͵ÿ͋giáo dͭ
FW˱W˱
ͧng, tình c̫m cho h͕FVLQK´
ÿm
nghiên

cӭu và có nhӳng lí luұ
QFѫE

ҧ
n vӅtҥ
o biӇ
XWѭ
ӧng nhân vұ
t lӏ
ch sӱYDLWUzê
ӫ
a
viӋ
c tҥ
o biӇ
XWѭ
ӧng các nhân vұ
t lӏ
ch sӱ, các nguyên tҳ
c và mӝt sӕbiӋ
n pháp cөthӇ
.
Bên cҥ
nKÿy
Phҥ
P9ăQ&KkX

³6
͵dͭng tranh ̫QKWKHRK˱
ͣng phát tri͋
QQăQJ
l͹c cͯ
a h͕

c sinh trong d̩
y h͕c L͓
ch s͵ͧTHPT´7
ҥ
p chí dҥ
y và hӑc ngày nay, (112014), tr.46-48 ÿmQrXÿѭ
ӧc tҫ
m quan trӑng và vai trò cӫa sӱdөng tranh ҧ
nh lӏ
ch sӱ
3


QyLFKXQJWKHRÿ
ӏ
QKKѭ
ӟng phát triӇ
QFiFQăQJO
ӵc cho HS QKѭQJFKѭDQrX
өthӇ
vӅsӱdөng tranh biêm hӑ
a trong DHLS.
Ĉһ
c biӋ
t ӣcuӕ
n ³6
͵dͭ
ng tranh bi͇
m h͕
a trong d̩y h͕

c L͓
ch s͵ͧWU˱
ͥng ph͝
WK{QJ´
do các tác giҧNguyӉ
Q9ăQ1LQKFK
ӫELrQ
'ѭѫQJ7
ҩ
n Giàu, Lê ThӏHuyӅ
n,

Tӕ
ng ThӏQuǤ
QK+ѭѫQJ7UѭѫQJ7UXQJ3KѭѫQJ
ҥ
i hӑ
c Quӕc gia Hà

Nӝ
i cùng nӛlӵc VѭX
ҫ
m, biên
W soҥ
n thành công, cho thҩ
\ӧ
ÿѭ
c sӵÿҫ
X Wѭ ӝ
Yj

t
Oj
cơng trình nghiên cӭu vӟi mөFÿtFKSK
өc vөgiáo dөc nghiêm túc, kӻOѭ
ӥng cӫa các tác
giҧ
. HiӋ
n nay có nhiӅ
u sách chuyên khҧ
o vӅviӋ
Fÿ
ӗdùng trӵc quan, mà các cuӕ
n vӅ
sӱdө
ng kênh hình ӣcҧcҩ
p THCS và THPT nӝ
i dung vӅcҧlӏ
ch sӱViӋ
t Nam, lӏ
ch sӱ
thӃgiӟi (LSTG) ÿmÿѭ
ӧc xuҩ
t bҧ
n rӝng rãi. Tuy nhiên, ӣcuӕn sách này, nhóm tác giҧ
ÿmÿLVkXYjR
ӝ
t mҧ
ng vӅÿ
ӗdùng
PtrӵFTXDQÿyOjWUDQKEL

Ӄ
m hӑa, ÿk\FKtQK
OjWѭ
liӋ
u vơ cùng hӳu ích ÿ
Ӈphөc vөcho viӋ
c nghiên cӭu và giҧ
ng dҥ
\WKHRÿ
ӏ
QKKѭ
ӟQJÿ
әi
mӟi trong DHLS nhҩ
WOjWURQJÿ
әi mӟi SKѭѫQJSKiSJL
ҧ
ng dҥ
y Lӏ
ch sӱhiӋ
n nay.

Qua q trình khai thác tài liӋ
u, tơi nhұ
n thҩ
\ÿmFyQKL
Ӆ
XF{QJWUuQKÿ
Ӆcұ
p sâu

vӅFѫV
ӣlí luұ
n, thӵc tiӉ
n cӫa viӋ
c sӱdөQJ
ӗdùng
ÿ trӵc quan trong DHLS; mӝ
t sӕ
F{QJWUuQKÿmÿLVkXJL
ҧ
i quyӃ
t yêu cҫ
u, nguyên tҳ
c, biӋ
n pháp sӱdөng tranh ҧ
nh nói
chung và tranh biӃ
m hӑ
a nói riêng song cKѭDFyF{QJWUuQKF
өthӇQjRÿ
Ӆcұ
Sÿ
Ӄ
n thӡi
JLDQYjNK{QJJLDQÿѭ
ӧc nêu ra ӣWURQJÿ
ӅWjLĈk\FKtQKOjQKL
Ӌ
m vөPjÿ
Ӆtài sӁtұ

p
trung giҧ
i quyӃ
t.
3. ĈӕLWѭ
ӧng và phҥm vi nghiên cӭu
3.1. Ĉӕ
LWѭ
ӧng nghiên cӭu
ViӋ
c sӱdөng tranh biӃ
m hӑa trong dҥ
y hӑc LSTG (1914 - 1945) ӣWUѭ
ӡng THPT
WUrQÿ
ӏ
a bàn Ĉj1
ҹ
ng WKHRKѭ
ӟng phát triӇ
QQăQJO
ӵc HS.
3.2. Phҥm vi nghiên cӭu
- Nghiên cӭu lí luұ
n và thӵc tiӉ
n viӋ
c sӱdөng tranh biӃ
m hӑa trong dҥ
y hӑ
c

LSTG (1914 ±1945) ӣbài nӝ
i khóa.
- Thӵc nghiӋ
PVѭSK
ҥ
m ӣFiFWUѭ
ӡnJ7+37WUrQÿ
ӏ
a bàn Thành phӕĈj1
ҹ
ng.
4. MөFÿtFKYjQKL
Ӌ
m vөcӫa nghiên cӭu
4.1. MөFÿtFKQJKLrQF
ӭu
- Khҷ
QJÿ
ӏ
QKYDLWUzYjêQJKƭDF
ӫa viӋ
c sӱdөng tài liӋ
u tranh biӃ
m hӑa trong
dҥ
y hӑ
c LSTG ӣWUѭ
ӡng phәthông
- Khai thác, sӱdө
ng tài liӋ

u tranh biӃ
m hӑa lӏ
ch sӱӣSGK và tranh biӃ
m hӑ
aӣ
các tài liӋ
u khác trong dҥ
y hӑ
c LSTG (1914 - 1945) ӣWUѭ
ӡng THPT.

4


- ĈӅxuҩ
t các biӋ
QSKiSVѭSK
ҥ
m có tính khҧthi nhҵ
m góp phҫ
n nâng cao hiӋ
u
quҧdҥ
y hӑc ӣWUѭ
ӡng THPT.
4.2. NhiӋ
m vөnghiên cӭu
- Tìm hiӇ
u lý luұ
n vӅvҩ

Qÿ
Ӆsӱdөng tài liӋ
u tranh ҧ
nh lӏ
ch sӱnói chung, sӱdө
ng
tranh biӃ
m hӑa nói riêng.
- TiӃ
n hành khҧ
o sát thӵc trҥ
ng sӱdөng tranh biӃ
m hӑa ӣWUѭ
ӡng THPT hiӋ
n nay.
- Tìm hiӇ
X FKѭѫQJ
ӝ
i dung
WUuQK
SGK Lӏ
ch sӱ
Qlӟp 11 phҫ
n LSTG (1914 1945), [iFÿ
ӏ
nh nhӳng nӝ
i dung tranh biӃ
m hӑa có thӇsӱdө
ng.
- ĈӇÿ

Ӆxuҩ
t nhӳng biӋ
n pháp sӱdөng tranh biӃ
m hӑa VѭSK
ҥ
PWKHRKѭ
ӟng phát

triӇ
QQăQJO
ӵc cӫ
a HS trong viӋ
c tәchӭc dҥ
y hӑ
c trên lӟSFNJQJQKѭQJRjL
ӡhӑc.
- TiӃ
n hành thӵc nghiӋ
m VѭSK
ҥ
m khҷ
QJÿ
ӏ
nh tính khҧthi cӫ
a ÿӅtài.
3KѭѫQJSKiSQJKLrQF
ӭu

- 3K˱˯QJSKiSOX
̵n: Nghiên cӭXFiFTXDQÿL

Ӈ
m cӫDFiFQKjNLQKÿ
Ӈ
n cӫ
a chӫ
QJKƭD0iF
- Lênin bàn vӅgiáo dө
FFiFTXDQÿL
Ӈ
PFѫE
ҧ
n vӅgiáo dөc cӫa Chӫtӏ
ch Hӗ
&Kt0LQKYjFiFÿ
ӗ
QJFKtOmQKÿ
ҥ
RĈ
ҧ
QJYj1KjQѭ
ӟc, các tài liӋ
u vӅ
: Tài liӋ
u giáo
dө
c hӑ
c, PPDH YjFKѭѫQJWUuQK
SGK FNJQJQKѭFiFWjLOL
Ӌ
u lӏ

ch sӱcó liên quan.
- 3K˱˯QJSKiSF
ͭth͋
:

3KѭѫQJSKiSÿL
Ӆ
XWUDFѫE
ҧ
n bҵ
ng các hình thӭFNKiFQKDXQKѭG
ӵgiӡ, khҧ
o
ViWWKăPGzêNL
Ӄ
n cӫ
a GV, HS.
+ PKѭѫQJSKiSWK
ӕ
ng kê toán hӑc: Tұ
p hӧp và xӱlý sӕliӋ
XWKXÿѭ
ӧFTXDÿL
Ӆ
u
tra.
3KѭѫQJSKiSWK
ӵc nghiӋ
PVѭSK
ҥ

m: Thӵc nghiӋ
m dҥ
y mӝt bài cөthӇӣWUѭ
ӡng
THPT.
ĈyQJJySF
ӫDÿ
Ӆtài
- Góp phҫ
n làm phong phú thêm lý luұ
n vӅsӱdөng tài liӋ
u tranh biӃ
m hӑa trong
DHLS.
- KӃ
t quҧnghiên cӭu cӫa ÿӅtài góp phҫ
n nâng cao chҩ
WOѭ
ӧng dҥ
y hӑc bӝmôn.
- Ĉӗ
ng thӡiÿ
Ӆtài lҫ
n này giúp cho viӋ
c hӑ
c tұ
p, nghiên cӭu PPDH cӫa HS, sinh
YLrQWURQJJLDLÿR
ҥ
Qÿ

әi mӟL.KѫLG
ұ
y, tҥ
o hӭng thú cho các em trong giӡhӑc Lӏ
ch sӱ
giúp các em huQKWKjQKWKHRKѭ
ӟng phát triӇ
QQăQJO
ӵc cho HS.
- 6ѭX
ҫ
m, bә
W sung thêm nguӗn tranh biӃ
m hӑa phөc vөtrong dҥ
y hӑc LSTG
(1914 ±1945).
7. Bӕcөc cӫa cơng trình nghiên cӭu

5


Ngoài phҫ
n mӣÿҫ
u, phҫ
n kӃ
t luұ
n và kiӃ
n nghӏ
, phөlөc và tài liӋ
u tham khҧ

o,
nӝ
i dung nghiên cӭu chia làm 3 FKѭѫQJ
&KѭѫQJ
&ѫV
ӣlí luұ
n và thӵc tiӉ
n cӫa viӋ
c sӱdөng tranh biӃ
m hӑ
a trong dҥ
y
hӑ
c lӏ
ch sӱthӃgiӟi (1914 - 1945) ӣWUѭ
ӡng THPT WUrQÿ
ӏ
a bàn Ĉj1
ҹ
ng WKHRKѭ
ӟng
phát triӇ
QQăQJO
ӵc hӑc sinh
&KѭѫQJ+
Ӌthӕ
ng tranh biӃ
m hӑ
Dÿѭ
ӧc sӱdө

ng trong dҥ
y hӑ
c lӏ
ch sӱthӃgiӟi (1914
- 1945) ӣWUѭ
ӡ
QJ7+37WUrQÿ
ӏ
DEjQĈj1
ҹ
ng WKHRKѭ
ӟng phát triӇ
QQăQJO
ӵc hӑ
c sinh
&KѭѫQJ
3KѭѫQJSKiSV
ӱdөng tranh biӃ
m hӑa trong dҥ
y hӑc lӏ
ch sӱthӃgiӟi
(1914 - 1945) ӣWUѭ
ӡng THPT WUrQ
ӏ
a bàn ÿ
Ĉj
Nҹ
ng WKHR
ӟng phát
KѭtriӇ

Q QăQJ
ӵc
O
hӑ
c sinh

6


NӜI DUNG
&+ѬѪ1*&Ѫ6
Ӣ LÍ LUҰN VÀ THӴC TIӈN CӪA VIӊC SӰ DӨNG TRANH
BIӂM HӐA TRONG DҤY HӐC Lӎ
CH SӰ THӂGIӞI (1914 1945)
75
1*7+3775ầ1

A BN THNH PHơ1
NG
7+(2+
NG PHT TRI111*/
C HC SINH
&V
lớ lu
n ca viӋ
c sӱdөng tranh biӃ
m hӑ
a trong DHLS ӣWUѭ
ӡng THPT

0{Q/ӏFKVӱWURQJFKѭѫQJWUuQ
KJLiRGөFӣWUѭӡQJSKәW
ӯDFXQJFҩS

QJѭӡLKӑFQKӳQJNLӃQWKӭFFѫEҧQFөWK

TXiNKӭÿӃQQD\Yӯ
DFyѭXWKӃÿһFELӋWWURQJJLiR

WKӃ JLӟL TXDQ SKiW WULӇQ QăQJ OӵF Wѭ G

NKiFP{Q/ӏFKVӱYӟLFKӭFQăQJQKLӋP

KRjQWKjQKVӭPҥQJJLiRGөFWK
ӃKӋWUҿWURQJÿLӅXNLӋQKL

Gҥ\KӑF*9FҫQYұQGөQJQKLӅXSKѭѫQJSK
GLӋQFKR+6

7URQJOêOXұQGҥ\KӑFQJX\rQWҳFWUӵ

EҧQÿӇQkQJFDRFKҩWO
ѭӧQJKLӋXTXҧJk\KӭQJWK~S

WtQKWtFKFӵFFKӫÿӝQJViQJWҥRFӫD+

VӱG
өQJÿӗGQJWUӵFTXDQQyLFKXQJ
YjVӱGөQJWUDQKELӃPKӑ

SKiW WULӇQ QăQJ
'+/6
OӵF
KLӋQ
+6WURQJ
QD\ ӣ WUѭӡQJ SKә

TXDQWkPÿ~QJPӭF&KR
QrQYLӋFWuPKLӇXFѫVӣOtO
WURQJ'+/6OjPӝWÿLӅXY{FQJTXDQWU
ӑQJFKRÿӅWjL
1.1.1. M͡
t s͙thu̵t ngͷ, khái ni͏
PF˯E
̫
n ÿ˱
ͫc s͵dͭQJWURQJÿ
͉tài
1.1.1.1. Khái ni͏
m tranh ̫nh nói chung

7UrQFѫVӣJyFÿӝWLӃSFұQFiFQKjQJ
QKDXYӅWUDQKҧQKFөWKӇ

7KHR1JX\ӉQ1Kѭé
³7UDQKOjQKͷQJWiFSK̯PK͡L

WkPWU̩QJE̹QJÿ˱ͥQJQpWPjXV̷F´
[31, tr136]. ³̪QKOjQKͷQJKuQK

E̹QJPi\̫QKKR̿FFiFGͭQJFͭTXDQJK͕F
[31, tr.295].
7iFJLҧ+ӗ9ăQ7Kӫ\FKRUҵQJ

- ³7UDQKOjQKXͷQJWiFSḴPK͡LK͕Dÿ

QpWPjXV̷FKuQKP̫QJ7UDQKFyWK͋Y
Y̫LJ͟W˱ͥQJ«E̹

OL͏XNKiFQKDXQK˱FKuWKDQ
, P͹FPjXE͡WPjXQ˱ͣFPjX
NK̷Fÿ͛QJ«

7


- ³̪QKOjWiFSḴPQJK͏WKX̵WQKL͇S̫QK

Pi\̫QK.KLFKͭS̫QKGiQJYͅErQQJRjL
Jÿ͉Xÿ˱ͫFWKXYj
[27,
tr. 152-153].

7ӯFiFÿӏQKQJKƭDWUrQFyWKӇKLӇXWU

EӭFYӁPӝWEӭFKuQKWKXFKөSÿѭӧFQKҵP

ÿѭӧFVӱGөQJOjPSKѭѫQJWLӋQGҥ\KӑF7
SKѭѫQJWLӋQQj\

QJKƭDKѫQTXDQWUӑQJYuÿӕLWѭӧQJKӑFW

UD WURQJ TXi NKӭ FiF QKkQ YұW OӏFK Vӱ

[HPFNJQJNK{QJWKӇWiLWҥROҥLWURQJS
ҧQKOӏFKVӱO

NrQKWK{QJWLQYӅFiFPҧQJKRҥWÿӝQJNK

FKX\ӇQWҧLWKjQKKuQKҧQKQKҵPEәVXQJ
NLӋQOӏFKVӱQKkQYұWOӏFKVӱÿmTXD
1.1.1.2. Khái ni͏
m tranh bi͇
m h͕a

7KXұWQJӳ
³WUDQKEL͇PK͕D´
FyJӕFODWLQKOj
³&DUUXV´
FzQӣWLӃQJé
³FDULFDUH

QJKƭDOj
³F˱ͥQJÿL͏X´
7ӯQKӳQJQăPFXӕLWKӃNӹ;9,

FiFEӭFWUDQKFӫDKӑDVƭ&DUUDFFLQJѭӡL

³NDULND
WXU´

FyQJKƭDOj
³WUDQKEL͇PK͕D´
FKRWӟLVDXQj\YjRJL

ÿѭӧFVӱGөQJUӝQJUmL7URQJWӯÿLӇQWL
³WUDQKEL͇PK͕D´
JӗPOӟSQJ

TKӭQKҩWOj
³QKͷQJEͱFWUDQKKjL
K˱ͣFSKyQJÿ̩LKR̿FW˱˯Q

Y̵WKD\V͹NL͏QQj\
WK{QJTXDV͹KjLK˱ͣFKR̿FQK̭Q

WU͕QJYjRP͡WV͙WtQKFK̭Wÿ̿FWU˱QJÿ
OӟSQJKƭDWKӭKDL
KѫQQJKƭDOj
³QK̩REiQJ´
[34].

Ӣ 9LӋW 1DP WUDQK ELӃP
³WUDQK
KӑD ÿѭӧF
FKkPTXDQ
EL͇P
kích, tUDQKYXLKtK͕D´
[34].

7KHR 1JX\ӉQ

BL͇P
1Kѭ
QJKƭD
é Oj FKr EL͇P
[32, K͕D
tr.157].

ĈӏQK QJKƭD WKHR³³%
7ӯ
L͇P
ÿLӇQ
K͕D´
/ҥF
WURQJ
9LӋW
WL͇Q

³FDULFDWXUH´FyQJKƭDOjWUDQKJk\F˱ͥL
[21, tr.6].

TiF JLҧ %DUDQ 6DULJXO WURQJ F{QJ W

&RPPXQLFDWLRQ
³éFKR
QJKƭD
UҵQJ
FͯD WUDQK EL͇P K͕D

TXDQ QL͏P 7UDQK EL͇P K͕D Oj P͡W OR̩L ÿ

ÿL͏SWK{QJTXDFiFE̫QYͅSKyQJÿ
̩LĈyOjFiFKQJ̷QJ͕QYj

P͡WOͥLFK͑WUtFK%ͧLY̵\EDQÿ̯XQy

8


KL͋XEL͇WYjNKL͇PQKmFͯDP͡WE͡SK̵Q[
ÿ͉XFyWK͋WUͧWKjQKFKͯÿ͉FͯDWU
DQKEL͇PK͕D´
[21, tr.6-7].

1KѭYұ\WӯQKӳQJTXDQQLӋPQrXWUrQW

QJӳÿӇFKӍPӝWORҥLWUDQKNKiFYӟLFiF

PӝWÿӅWjLQjRÿyFӫD[mKӝLQKѭOLrQTX
DQKӋJLӳDFRQ

PӝW Vӵ NLӋQ WKyL Kѭ WұW [ҩX« 0DQJ KjP

WUiFKWK{QJTXDQKӳQJQpWYӁFѭӡQJÿLӋX

ÿyFӫDÿӕLWѭӧQJEӏFKkPELӃP1rQSKҫQ
Jk\FѭӡLJk

êKӭQJWK~FDRFKRQJѭӡLKӑFĈӗQJWKӡ

FӫDÿӗGQJWUӵFTXDQJLӕQJQKѭQKӳQJO

OӏFKVӱOjORҥLWUDQKSKҧQiQKQӝLGXQJ
WѭӧQJOӏFK

1yVӱSKҧLEDRKjPKDL\ӃXWӕ0
DQJQӝLGXQJOӏFKVӱYjKu

ELӃPKӑD&KtQKYuWKӃWUDQKELӃPKӑDY

[mKӝLOjQJXӗQWѭOLӋXTXDQWUӑQJÿӇSK
KҫQYjRSK

WULӇQQăQJOӵF+6WKHRÿӏQKKѭӟQJKLӋQQ
1.1.1.3. Khái ni͏
PQăQJO
͹FQăQJO
͹FQJ˱
ͥi h͕
c

7KHR&KѭѫQJWUuQKP{Q/ӏFKVӱWURQJ&K

OӏFKVӱWKHRKѭӟQJSKiWWULӇQQăQJOӵFO
uQKFKXҭQ

EӏWULӇQNKDL&KѭѫQJWUuQK*'37PӟLĈӗQ

Yj SKiW WULӇQ FKR +6 QKӳQJ QăQJ OӵF FӕW

WKjQKSKiWWULӇQWK{QJTXDWҩWFҧFiF

P{QKӑFYjKRҥWÿӝQJJLiR
ăQJOӵFWӵ

YjWӵKӑFQăQJOӵFJLDRWLӃSYjKӧSWiF

1KӳQJ QăQJ OӵF ÿһF WK ÿѭӧFKuQK WKjQ

P{Q KӑF
KRҥW
Yj ÿӝQJ JLiR
ăQJ
GөF
OӵF
QKҩW
QJ{Q
ÿӏQK
QJӳ
1 Qă

QăQJOӵFNKRDKӑF
QăQJOӵFF{QJQJKӋQăQJOӵFW
WKӇFKҩW

9ӟL&KѭѫQJWUuQK*'37PӟLJLҧLWKtFK
1ăQJO͹F

OjWKX͡FWtQKFiQKkQÿ˱ͫFKuQKWKjQKS

W̵SUqQOX\͏QF
KRSKpSFRQQJ˱ͥLKX\ÿ͡QJW͝QJK

WKX͡FWtQKFiQKkQNKi
FQK˱KͱQJWK~QL͉PWLQêFK
WK͹FKL͏QWKjQ

KR̩Wÿ͡QJQK̭Wÿ͓QKÿ̩WN͇WTX̫PRQJPX
´

1ăQJOӵFKD\NKҧQăQJNƭQăQ
JWURQJWLӃQJ9LӋWFyWKӇ

WKXұW QJӳ
HQFH´
³FRPSHW
³DELOLW\´
« WURQJ
³FDSDELOLW\´
WLӃQJ $QK

QLӋPQăQJOӵFÿѭӧFKLӇXQKLӅXQJKƭDNKiF
9


³
1ăQJ O͹F Oj ³Oj NK̫ QăQJ JL̫L TX\͇W´
sàng ÿ͋JL̫LTX\͇WFiFWuQKKX͙QJ
´>WU@

Theo John Erpenbeck, ³QăQJ O͹F ÿ˱ͫF WUL WKͱF OjP

QăQJNK̫QăQJÿ˱ͫFTX\ÿ͓QKEͧLJLiWU
KL͏QWK͹FKyDTXDêFKt´
[6, tr.67].

:HLQHUW
ÿӏQK
QJKƭD
³1
ăQJO͹FOjQKͷQJNK̫QăQJ

Y͙FyKR̿FK͕Fÿ˱ͫFFͯDFiWK͋QK̹PJL̫L

VjQJY͉ÿ͡QJF˯êFKtêWKͱF[mK͡LY

WURQJQKͷQJWuQKKX͙QJWKD\ÿ͝
LP͡WFi
FKWKjQKF{QJYjFyWUiF
´
[6, tr.67]

7iF JLҧ 1JX\ӉQ &{QJ
³1ăQJ
.KDQK
O͹F
TXDQ
Oj NK̫
QLӋP
QăQ

ͱQJFiF\rXF̯XSKͱFKͫSYjWK͹FKL͏QW

WK͋´2(&'
´
[36].

³1ăQJO͹FOjFiFNK̫QăQJ
YjNͿQăQJQK̵QWKͱFY͙QF

K͕Fÿ˱ͫF«ÿ͋JL̫LTX\͇WFiFY̭Qÿ͉ÿ̿WU

WURQJQyWtQKV̽QVjQJKjQKÿ͡QJÿ͡QJ

GͭQJP͡WFiFKWKjQKF{QJYjFyWUiFKQK
PFiFJL̫LSKiS«WURQJ
WKD\ÿ͝L:HLQHUW
´
[36].

7K{QJTXDQKӳQJTXDQQLӋPQrXWUrQW

ҩQFiQKkQWKӇKLӋQWtQKFKӫTXDQWURQ

NLrQWUuKӑFWұSKRҥW
ÿӝQJUqQOX\ӋQYjWUҧLQJKLӋP

FӫDNLӃQWKӭFNӻQăQJNӻ[ҧRWKiLÿӝ

FҫXFӫDKRҥWÿӝQJQKҩWÿӏQKÿҧPEҧRFKR

WULӇQWKjQKWjLQăQJW
KӵFVӵWKuFiF\ӃXWӕQj\KRjTX

*LiRGөFÿӏQKKѭӟQJQăQJOӵFQKҵPPөF
³Ĉ
̫PE̫RFK̭WO˱ͫQJ

YL͏FG̩\K͕FWK͹FKL͏QPͭFWLrXSKiWW

WU͕QJQăQJO͹FY̵QGͭQJWULWKͱFWURQJQ
JWuQKKX͙QJWK͹FWL͍Q

FRQQJ˱ͥLQăQJO͹FJL̫LTX\͇WFiFWuQKK

ÿ͓QKK˱ͣQJ QăQJO͹F QK̭QP̩QKYDLWUzF
WUuQKQK̵QWKͱF´
[6, tr.64].

9ӅQăQJOӵFFӫDQJѭ
ӡLKӑFWKHR1JX\ӉQ&{QJ.KDQ

³1ăQJO͹FFͯD+6OjNK̫QăQJOjPFKͯ

ÿ͡SKKͫSYͣLOͱDWX͝LYjY̵QKjQK

WKjQKF{QJQKL͏PYͭK͕FW̵SJL̫LTX\͇W
QJY̭Qÿ͉ÿ̿WUD
HPWURQJFX͡FV͙QJ
10


1ăQJO͹FFͯD+6OjP͡WF̭XWU~Fÿ͡QJ

W̯QJE̵FKjPFKͱDWURQJQy
NK{QJFK͑OjNL͇QWKͱFNͿQ
PjF̫QL͉P

WUiFKQKL͏P[mK͡LWK͋KL͏QͧWtQK
V̽QVjQJKjQKÿ͡QJFͯDFi

K͕FW̵SSK͝WK{QJYjQKͷQJÿL͉XNL͏QWK͹
[36].

&yWKӇQKұQWKҩ\ÿLӇPFKXQJFӕWO}LF

OӵF´FKtQKOjNKҧQăQJYұQGөQJNLӃQWK
WKiLÿӝÿӇJLҧLT
KXӕQJFyWKӵFWURQJFXӝFVӕQJ

7yPOҥLFK~QJWDFyWKӇQKұQÿӏQKQăQ

YұQGөQJNӃWKӧSNLӃQWKӭFNƭQăQJYj

JLҧLTX\ӃWFyKLӋXTXҧQKӳQJ
YҩQÿӅFyWKӵFWURQJFXӝFVӕ

33'+WKHRTXDQÿLӇPSKiWWULӇQQăQJO

ÿӝQJ WUt WXӋ Pj FzQ FK~ ê UqQ OX\ӋQ QăQ

KXӕQJFӫDFXӝFVӕQJ YjQJKӅQJKLӋSÿӗQ
WÿӝQJWUt WXӋY

WKӵFKjQKWKӵFWLӉQ
1.1.2. Phân lo̩i tranh bi͇
m h͕
a

9LӋF SKkQ ORҥL WUDQK ELӃP KӑD Fy QKLӅ

FӭX GӵD WUrQ FiF WLrX FKt
ӃP KӑD
NKiF
WKjQK
QKDX
FiF
SK

nhau, ÿLӇQKuQK
ӣĈӭF
WKHRTXDQÿLӇPFӫD*UQHZDOGY
KӑDWKHREDWLrXFKtVDX

³- ;pWWUrQWLrXFKtOƭQKY͹FFy7
UDQKEL͇PK͕DY͉FKtQKW

NLQKW͇WUDQKEL͇PK͕DY͉TXkQV͹WUDQ

- Xét theo cách trìnK Ej\ Fy
UDQK
KDL OR̩L
EL͇P K͕D
7

KuQK ̫Q
K͕DFyF̫KuQK̫QKO̳QOͥLG̳Q

- Xét theRPͱFÿ͡WK͋KL͏QFyE͙QOR̩L7
UDQKEL͇PK͕DY̷QW̷W

NǤFͭFNKyKL͋XWUDQKEL͇PK͕DW͹QKLrQ
[35].

7UrQFѫVӣ
FiFFiFKSKkQFKLDWUrQFӫDQKLӅX

ORҥLWU
DQKELӃPKӑDSKәELӃQQKҩWOj7
UDQKELӃPKӑDYӅQKkQY

KӑDYӅVӵNLӋQOӏFKVӱWUDQKELӃPKӑDY
1.1.2.1. Tranh bi͇
m h͕a v͉nhân v̵t l͓
ch s͵

ĈLӇQKuQKQKҩWOjWUDQKELӃPKӑDYӅQK

FiF QKkQ YұW OӏFK Vӱ FKkQ GXQJ ELӃP Fӫ

ELӃPKӑDEҵQJQKӳQJQpWÿһFWUѭQJTXDÿһ

TXҫQi
RYӟLQKӳQJKjQKÿӝQJOLrQTXDQ3KҫQ

KӑDFKkQGXQJFӫDQKӳQJQKkQYұWFyWҫP
11