Nghiên cứu thu cao chiết methanol định danh thành phần hóa học dịch chiết hexane và phân lập chất tinh khiết của cây giảo cổ lam ở núi ngọc linh tỉnh quảng nam

ĈҤI HӐ&Ĉ¬1
ҸNG
75Ѭ
Ӡ1*Ĉ
ҤI HӐ&6Ѭ3+
ҤM

NGUYӈ11+Ѭ48
ǣNH

NGHIÊN CӬU THU CAO CHIӂT METHANOLĈ
ӎ
NH DANH
THÀNH PHҪN HÓA HӐC Dӎ
CH CHIӂT HEXANE VÀ
PHÂN LҰP CHҨT TINH KHIӂT CӪA CÂY GIҦO CӘLAM
ӢNÚI NGӐC LINH, Tӌ
NH QUҦNG NAM

KHÓA LUҰN TӔT NGHIӊP
CӰ NHÂN HĨA HӐC

Ĉ¬1
Ҹ1*1Ă0


75Ѭ
Ӡ1*Ĉ
ҤI HӐ&6Ѭ3+
ҤM
KHOA HĨA HӐC

------X—W------

KHỐ LUҰN TӔT NGHIӊP

NGHIÊN CӬU THU CAO CHIӂ70(7+$12/Ĉ
ӎ
NH DANH
THÀNH PHҪN HÓA HӐC Dӎ
CH CHIӂT HEXANE VÀ
PHÂN LҰP CHҨT TINH KHIӂT CӪA CÂY GIҦO CӘLAM
ӢNÚI NGӐC LINH, Tӌ
NH QUҦNG NAM

Sinh viên thӵc hiӋ
n

: NguyӉ
Q1Kѭ4X
Ǥnh

Chuyên ngành

: Hóa hӑc

MSSV

: 314054161144

Lӟp

: 16CHDE

1Jѭ
ӡLKѭ
ӟng dүn

*676ĈjR+QJ&ѭ
ӡng

Ĉ¬1
Ҹ1*1Ă0


LӠI &$0Ĉ2$1

(P[LQFDPÿRDQÿk\OjF{QJWUuQKQJK
ͱu cͯ
a riêng em.
Các s͙li͏
u k͇
t qu̫nêu trong lu̵QYăQOjWUXQJWK
͹c.
Tác giҧluұ
QYăQ

NGUYӈ11+Ѭ48
ǣNH


LӠI CҦ0Ѫ1

Trong suӕt thӡi gian hӑ
c tұ
p, rèn luyӋ
n và bҳ
Wÿ
ҫ
u thӵc hiӋ
n khóa luұ
n tӕ
t nghiӋ
p tҥ
i
7Uѭ
ӡQJĈ
ҥ
i hӑF6ѭSK
ҥ
m ±Ĉҥ
i hӑFĈj1
ҹ
QJFKRÿ
Ӄ
QQD\HPÿmQK
ұ
Qÿѭ
ӧc rҩ
t nhiӅ
u sӵ

giҧ

ng dҥ
y, chӍbҧ
RYjJL~Sÿ
ӥtұ
n tình cӫ
a quý thҫ
\F{JLDÿuQKYjE
ҥ
QEq'RÿyH
SKpSÿѭ
ӧc bày tӓlịng biӃ
WѫQVkXV
ҳ
c cӫa mình.
LӡLÿ
ҫ
u tiên, em xin chân thành cҧ
PѫQ*676ĈjR+QJ&ѭ
ӡQJÿmU
ҩ
t nhiӋ
t tình
Kѭ
ӟng dү
QJL~Sÿ
ӥ, cung cҩ
p kiӃ
n thӭFYjÿ
ӝ
ng viên em trong suӕt thӡi gian nghiên cӭu

và thӵc hiӋ
Qÿ
Ӆtài khóa luұ
n tӕ
t nghiӋ
p.
Em xin gӱi lӡi cҧ
PѫQÿ
Ӄ
n quý Thҫ
y Cô ӣKhoa Hóa hӑFÿmFQJY
ӟi tri thӭc và tâm

huyӃ
t cӫDPuQKÿ
ӇtruyӅ
Qÿ
ҥ
t vӕ
n kiӃ
n thӭc quý báu cho em trong suӕt thӡLJLDQQăP
ӑ
c

tұ
p tҥ
LWUѭ
ӡng và các thҫ
y cơ cơng tác phịng thí nghiӋ
PNKRD+yDÿmQKL

Ӌ
WWuQKJL~S
ӥ,
tҥ
o mӑ
LÿL
Ӆ
u kiӋ
n thuұ
n lӧi cho em trong thӡi gian nghiên cӭu thӵc hiӋ
n khóa luұ
n vӯa qua.
(PFNJQJ[LQJ
ӱi lӡi cҧ
PѫQÿ
Ӄ
QJLDÿuQKE
ҥ
QEqÿmOX{QErQF
ҥ
QKJL~Sÿ
ӥÿ
ӝng viên
trong cuӝc sӕ
QJFNJQJQKѭK
ӑ
c tұ
p.

%ѭ

ӟFÿ
ҫ
u làm quen vӟi nghiên cӭu khoa hӑc, kiӃ
n thӭFFNJQJQKѭNLQKQJ
Ӌ
m còn
nhiӅ
u hҥ
n chӃnên bài luұ
QYăQQj\NK{QJWUiQKNK
ӓi thiӃ
u sót, em rҩ
t mong nhұ
Qÿѭ
ӧc
nhӳng ý kiӃ
QÿyQJJySE
әsung cӫ
a thҫ
y cơ, anh chӏvà các bҥ
Qÿ
Ӈem có thӇthu nhұ
n
thêm nhiӅ
u kiӃ
n thӭc và kinh nghiӋ
m cho bҧ
n thân sau này.
Cuӕ
i cùng, em xin chúc quý thҫ

y cô sӭc khӓe, hҥ
nh phúc và thành công trong cuӝ
c
sӕQJFNJQJQKѭV
ӵnghiӋ
p giҧ
ng dҥ
y cӫa mình.
Em xin chân thành cҧ
PѫQ
Ĉj1
ҹ
ng, ngày 3 tháng 6 QăP
Sinh viên

NguyӉ
Q1Kѭ4X
Ǥ
nh


MӨC LӨC
MӢ ĈҪU ................................................................................................................ 1
1. Lí do chӑ
Qÿ
Ӆtài.................................................................................................. 1
2. Mөc tiêu nghiên cӭu ............................................................................................ 2
3. ĈӕLWѭ
ӧng và phҥ
m vi nghiên cӭu ....................................................................... 2

4. 3KѭѫQJSKiSQJKLrQF
ӭu ..................................................................................... 3
5. éQJKƭDNKRDK
ӑc và thӵc tiӉ
Qÿ
Ӆtài ................................................................... 3
6. Bӕcөc luұ
QYăQ
.................................................................................................. 4
&+ѬѪ1*7
ӘNG QUAN ................................................................................. 5
1.1. Giӟi thiӋ
u vӅcây Giҧ
o cәlam ........................................................................... 5
1.1.1. Tên gӑ
i ......................................................................................................... 5
1.1.2. Phân loҥ
i thӵc vұ
t ......................................................................................... 5
1.1.3. Phân bӕÿ
ӏ
a lý ................................................................................................ 6
1.1.4. Ĉһ
FÿL
Ӈ
m hình thái......................................................................................... 6
1.1.5. Vi phү
u ......................................................................................................... 7
1.1.6. Cơng dөng cӫa cây Giҧ
o cәlam .................................................................... 8

1.1.7. LiӅ
XOѭ
ӧng và cách dùng ............................................................................... 9
1.1.8. Mӝt sӕchӃphҭ
m tӯcây giҧ
o cәlam trên thӏWUѭ
ӡng...................................... 9
1.2. Tình hình nghiên cӭu ӣ ViӋ
t Nam và trên thӃgiӟi vӅcây Giҧ
o cә lam
Gynostemma pentaphyllum ................................................................................... 10
1.2.1. Tình hình nghiên cӭu ӣViӋ
t Nam................................................................ 10


1.2.2. Tình hình nghiên cӭu trên thӃgiӟi ............................................................... 12
1.3. Thành phҫ
n hóa hӑ
c cӫa cây Giҧ
o cәlam ....................................................... 13
1.3.1. Saponin ....................................................................................................... 13
1.3.2. Flavonoid .................................................................................................... 16
1.3.3. Các nhóm chҩ
t khác trong Giҧ
o cәlam........................................................ 18
1.4. Nghiên cӭu lý thuyӃ
t thӵc nghiӋ
m .................................................................. 18
1.4.1. ChiӃ
t hӗLOѭX

................................................................................................ 18
1.4.2. 3KѭѫQJSKiSSK
әhӗ
ng ngoҥ
i IR.................................................................. 19
1.4.3. 3KѭѫQJSKiSV
ҳ
c ký khớ ghộp khi ph........................................................ 19
&+1*1*8<ầ1/,
89ơ3+1*3+ẩ31*+,ầ1&
U ............. 22
2.1. Nguyờn li
u, húa chҩ
t và thiӃ
t bӏnghiên cӭu ................................................... 22
2.1.1. Nguyên liӋ
u ................................................................................................. 22
2.1.2. Hóa chҩ
t và thiӃ
t bӏnghiên cӭu.................................................................... 23
2.2. 3KѭѫQJSKiSQJKLrQF
ӭu................................................................................. 24
2.2.1. &iFSKѭѫQJSKiS[iFÿ
ӏ
nh chӍtiêu hóa lý.................................................... 24
2.2.2. 3KѭѫQJSKiSFKL
Ӄ
t mү
u thӵc vұ
t .................................................................. 26

2.2.3. 3KѭѫQJSKiSÿ
ӏ
nh danh thành phҫ
n hóa hӑ
c cӫa các cao chiӃ
t ..................... 27
2.3. &iFVѫÿ
ӗnghiên cӭu thӵc nghiӋ
m ................................................................. 27
2.3.1.

6ѫÿ
ӗnghiên cӭu thӵc nghiӋ
m thu cao chiӃ
t hexane tӯbӝ
t giҧ
o cәlam .... 27

2.3.2.

6ѫÿ
ӗphân lұ
p cao chiӃ
t hexane ............................................................... 28

2.4. Mơ tҧquy trình thӵc nghiӋ
m tҥ
i phịng thí nghiӋ
m .......................................... 33
2.4.1. Mơ tҧquy trình chiӃ

t cao methanol .............................................................. 33
2.4.2. Mơ tҧquy trình chiӃ
t trích ly vӟi n-hexan .................................................... 36
2.5. Khҧ
RViWÿL
Ӆ
u kiӋ
n chiӃ
t tӕ
LѭXY
ӟi dung môi methanol ................................... 37


2.5.1. Khҧ
o sát tӍlӋrҳ
n ±lӓ
ng ............................................................................... 38
2.5.2. Khҧ
o sát thӡi gian chiӃ
t ............................................................................... 38
&+ѬѪ1*.
ӂT QUҦVÀ THҦO LUҰN ..................................................... 39
3.1. ;iFÿ
ӏ
nh mӝt sӕchӍsӕvұ
t lý .......................................................................... 39
3.1.1. Ĉӝҭ
m.......................................................................................................... 39
3.1.2. +jPOѭ
ӧng tro ............................................................................................. 39

3.1.3. +jPOѭ
ӧng kim loҥ
i ..................................................................................... 40
3.2. Khҧ
RViWFiFÿL
Ӆ
u kiӋ
n chiӃ
t hӗ
LOѭXY
ӟi dung môi methanol ........................... 41
3.2.1. Khҧ
o sát tӍlӋrҳ
n ±lӓ
ng ............................................................................... 41
3.2.2. Khҧ
o sát thӡi gian chiӃ
t ............................................................................... 41

3.3. ;iFÿ
ӏ
nh thành phҫ
n hóa hӑc trong cao chiӃ
t hexane bҵ
QJSKѭѫQJSKiS
±
MS ..................................................................................................................... 42
3.4. ;iFÿ
ӏ
nh công thӭc cҩ

u tҥ
o cӫa hӧp chҩ
t tinh khiӃ
t GP1 ................................. 47
KӂT LUҰN VÀ KIӂN NGHӎ
TÀI LIӊU THAM KHҦO


DANH MӨC CÁC BҦNG

SӕhiӋ
u
bҧ
ng

Tên bҧng

Trang

1.1

ѬXÿL
Ӈ
PYjQKѭ
ӧFÿL
Ӈ
m cӫDSKѭѫQJSKiSFKL
Ӄ
t hӗLOѭX 19

2.1

Các hóa chҩ
t sӱdөQJWURQJÿ
Ӆtài

23

3.1

KӃ
t quҧkhҧ
RViWÿ
ӝҭ
m cӫ
a mү
u bӝt nguyên liӋ
u khô

39

3.2

KӃ
t quҧkhҧ
RViWKjPOѭ
ӧng tro trong mү
u bӝt thí nghiӋ
m

3.3

KӃ
t quҧkhҧ
RViWKjPOѭ
ӧng mӝt sӕkim loҥ
i nһ
ng trong mү
u

40

3.4

KӃ
t quҧkhҧ
o sát rҳ
n ±lӓng

41

3.5

KӃ
t quҧkhҧ
o sát thӡi gian chiӃ
t

42

3.6

Mӝ
t sӕthành phҫ
n hóa hӑc trong cao chiӃ
t hexane

3.7

SӕliӋ
u phәNMR cӫ
a hӧp chҩ
t GP1 và chҩ
t tham khҧ
o

39 ±40

44 ±46
53


DANH MӨC CÁC HÌNH

SӕhiӋ
u

Tên hình

Trang

1.1

Cây giҧ
o cәlam Gynostemma pentaphyllum (Thunb.) Makino

5

1.2

Quҧkhi chín cӫ
a cây giҧ
o cәlam Gynostemma pentaphyllum

6

1.3

Cây giҧ
o cәlam 7 lá (Thҩ
t diӋ
Sÿ
ҧ
m)

7

1.4

Cây giҧ

o cәlam 5 lá 1JNJGL
Ӌ
p sâm)

7

1.5

Thӵc phҭ
m bҧ
o vӋsӭc khӓe Giҧ
o cәlam TuӋLinh

10

1.6

Trà túi lӑc Giҧ
o cәlam TuӋLinh

10

1.7

Viên thìa canh Giҧ
o cәlam

10

1.8

Trà túi lӑc Giҧ
o cәlam Nam Trà My

10

1.9

Cҩ
u trúc dammarane

14

1.10

Cҩ
u trúc khung dammaran vӟi mҥ
ch nhánh hӣ

15

1.11

Cҩ
u trúc khung dammaran vӟi mҥ
ch nhánh vòng

15

1.12

Cҩ
XWU~FFѫE
ҧ
n cӫa flavonoid

16

hình

1.13

-trihydroxy-¶
-dimethoxyflavon-3-O- ȕ
D-glucopyranosit (Ombuin 3-glucosit).

17

1.14

Vitexin

18

2.1

&k\VDXNKLSKѫLNK{

22

2.2

Cây sau khi cҳ
t

22

2.3

Cây sau khi nghiӅ
n thành bӝt

22

2.4

6ѫÿ
ӗquy trình thӵc nghiӋ
m

28

2.5

6ѫÿ
ӗphân lұ
p chҩ
t tӯcao hexane

29

2.6

Cӝt sҳ
c ký sau khi nҥ
p

32

2.7

Sҳ
c ký bҧ
ng mӓng GPH5

32


2.8

Cho nguyên liӋ
u vào bình cҫ
u

33

2.9

Lҳ

pӕ
QJVLQKKjQYjÿXQFiFKWK
ӫ
y
33

2.10

Lӑ
c dӏ
ch chiӃ
t sau khi nguӝi

34

2.11

Cô quay chân không

34

2.12

ĈXQFiFKWK
ӫy trong tӫhút

35

2.13

Cao chiӃ
t

35

2.14

Hӛ
n hӧp cao chiӃ
W0H2+Qѭ
ӟc cҩ
t và hexane

36

2.15

Sӵphân lӟp trong phӉ
u sau khi lҳ
c

36

2.16

Dӏ
ch chiӃ
t hexane và dӏ
FKQѭ
ӟc sau khi chiӃ

t

37

3.1

Sҳ
FNêÿ
ӗGC ±MS cao chiӃ
t hexane cӫa giҧ
o cәlam

43

3.2

Mү
u rҳ
n GP1

47

3.3

PhәUV ±VIS cӫa hӧp chҩ
t GP1

48

3.4

Phәhӗng ngoҥ
i (FT ±IR) cӫa hӧp chҩ
t GP1

49

3.5

Phә1H-NMR (CDCl3, 125 MHz) cӫ
a hӧp chҩ
t GP1

40 ±50

3.6

Phә13C-NMR (MeOD-C13CPD) cӫ
a hӧp chҩ
t GP1

51 ±52

3.7

Cҩ
u trúc hóa hӑ
c cӫ
a hӧp chҩ
t GP1

53


DANH MӨC CÁC CHӲ VIӂT TҲT
CD3OD:

Methanol- D

13

Phә cӝQJӣng
Kѭ
tӯ hҥ
t nhân

C-NMR:

13

C ± Carbon Nuclear Magnetic

Resonance Spectroscopy
FT-IR:

Phә hӗng ngoҥ
i biӃ
Qә
iÿFourier ± Fourier Transform Infrared
Spectroscopy

GC-MS:

Sҳ
c ký khí ghép khӕi phә- Gas Chromatography-Mass Spectrometry

GP:

Gynostemma pentaphyllum

GP1:

Tên hӧp chҩ
t phân lұ
Sÿѭ
ӧc

1

PhәcӝQJKѭ
ӣng tӯhҥ
t nhân 1H ±Proton Nuclear Magnetic Resonance

H-NMR:

Spectroscopy
Jį

Hҵ
ng sӕWѭѫQJWiF+]

ÿ
ӝdӏ
ch chuyӇ
n hóa hӑc (ppm)

MeOH:

Methanol

TLC:

Sҳ
c ký lӟp mӓng - Thin Layer Chromatography

UV-Vis:

Tӱngoҥ
i khҧkiӃ
n - Ultraviolet Visible


1

MӢĈҪU
1. Lí do chӑ
Qÿ
Ӆtài
ViӋ
t Nam nҵ
PWURQJYjQKÿDLQKL

Ӌ
Wÿ
ӟi gió mùa nóng ҭ
m cӫa châu Á, vӟLÿ
ӏ
a hình
phҫ
n lө
Fÿ
ӏ
Dơÿ
ӗ
i núi, trҧ
i dài tӯBҳ
c xuӕ
ng Nam. NhӳQJÿ
һ
c thù vӅtӵnhiên vô cùng
thuұ
n lӧLÿmW
ҥ
RÿL
Ӆ
u kiӋ
n cho hӋsinh thái phát triӇ
Q'RÿyQѭ
ӟc ta có hӋthӵc vұ
t vơ
FQJÿDG
ҥ

ng và phong phú. Theo thӕng kê "TiӃ
p cұ
n các nguӗn gen và chia sҿlӧi ích"
(cӫ
a Tәchӭc Bҧ
o tӗn Thiên nhiên ThӃgiӟi - IUCN), thì tҥ
i ViӋ
t Nam hiӋ
n có gҫ
n 12.000

lồi thӵc vұ
t bұ
c cao có mҥ
ch (chiӃ
m 4% tәng sӕlồi thӵc vұ
t trên thӃgiӟL
WURQJ
ghi nhұ
n trên 5.000 loài thӵc vұ
t và nҩ
Pÿѭ
ӧc sӱdөng làm thuӕc trong dân gian.
Tӯ[ѭD
Ӄ
n nay,
ÿ nhӳng cây thuӕc dân gian vү
Q ÿyQJӃ
tYDL
sӭc quanWUz

trӑ
ng K
WURQJÿ
ӡi sӕng cӫDFRQQJѭ
ӡi. ViӋ
t Nam là quӕc gia có nhiӅ
u loҥ
LGѭ
ӧc liӋ
u quý, hiӃ
m.
ViӋ
c nghiên cӭu cây thuӕFÿmJL~SFKRFK~QJWDKL
Ӈ
u rõ vӅthành phҫ
n và cҩ
u trúc hóa
hӑ
c, hoҥ
t tính sinh hӑc, tác dөQJGѭ
ӧc lý cӫa cây thuӕc. Ngày nay, viӋ
c tìm kiӃ
m các
hoҥ
t chҩ
t tӵnhiên có hoҥ
t tính sinh hӑFFDRÿ
Ӈlàm thuӕc là mӝ
t xu thӃrҩ
Wÿѭ

ӧc các nhà
khoa hӑc quan tâm. NhiӅ
XGѭ
ӧc liӋ
Xÿmÿѭ
ӧc sӱdө
QJÿ
ӇchiӃ
t tách các hoҥ
t chҩ
t làm
thuӕ
c và ӭng dө
ng rӝng rãi trong viӋ
c phòng, chӳa bӋ
nh.
Nam Trà My ӣtӍ
nh Quҧ
QJ1DPOjYQJÿ
ҩ
WFyÿ
ӏ
DKuQKÿDG
ҥ
ng, khí hұ
XFyÿ
ӝҭ
m

FDROjÿL

Ӆ
u kiӋ
n thuұ
n lӧi cho sӵphát triӇ
n hӋthӕng thӵc vұ
t hӑFSKRQJSK~ÿ
һ
c biӋ
t là

các loҥ
LFk\Gѭ
ӧc liӋ
u. HiӋ
QQD\WUrQÿ
ӏ
a bàn huyӋ
n có khoҧ
QJKѫQORjL
ӧc liӋ
u

NKiFQKDXWURQJÿyFyQKL
Ӆ
XFk\Gѭ
ӧc liӋ
XTXêQKѭĈ
ҧ
QJVkPÿѭѫQJTX
ҧ

o cә

ODP.LPFѭѫQJODQJ
ҩ
P
6ѫQW
UD6DQKkQ«7URQJÿy*L
ҧ
o cәlam chiӃ
m diӋ
n tích
khoҧ
ng 20 ha, phәbiӃ
n ӣkhu vӵc rӯQJQJX\rQVLQKFyÿ
ӝche phӫtӯ50% trӣlên, hҫ
u
hӃ
t tӯÿ
ӝcao tӯ1.000m trӣlên so vӟi mһ
WQѭ
ӟc biӇ
n.

Giҧ
o cәlam (tiӃ
ng Trung: ⤠⫤⸛) hay còn gӑ
i là CәyӃ
P7KѭWUjQJQ
ăPOiGk
O}DKQJWUѭ

ӡng sinh thҧ
o hoһ
c thҩ
t diӋ
Sÿ
ҧ
m (୐ⴥ⮉
QJNJGL
Ӌ
p sâm (஬ⴥⶡ) vӟi danh
pháp khoa hӑ
c là Gynostemma pentaphyllum thuӝc hӑBҫ
u bí (Cucurbitaceae). Giҧ
o cә
lam là mӝt cây thuӕ
c quý và có giá trӏkinh tӃcao, có chӭDKѫQOR
ҥ
i saponin, trong


2

ÿyFyQKL
Ӆ
u cҩ
u trúc giӕQJQKѭVDSRQLQF
ӫa nhân sâm và tam thҩ
t. Cây Giҧ
o cәlam là

thҧ
RGѭ
ӧFÿѭ
ӧc dân gian sӱdөng nhiӅ
u trong viӋ
c chӳa trӏcác bӋ
QKQKѭÿiLWKi
ӡng,
lipid máu cao, hӛtrӧÿL
Ӆ
u trӏtim mҥ
FKXQJWKѭ
« 'RÿyYL
Ӌ
c tiӃ
n hành nghiên cӭu bҧ
o
tӗn và phát triӇ
n cây Giҧ
o cәlam nhҵ
m tҥ
o ra nguӗ
n nguyên liӋ
XGѭ
ӧc phөc vөtrong
OƭQKY
ӵc y hӑ
c, thӵc phҭ
m và mӻphҭ
m là vҩ

Qÿ
Ӆrҩ
t cҫ
n thiӃ
t.
&KRÿ
Ӄ
QQD\ÿmFyP
ӝt sӕÿӅtài nghiên cӭu vӅcây giҧ
o cәlam trên thӃgiӟi và ӣ
ViӋ
W1DPQKѭQJFKѭD
có nhiӅ
u nghiên cӭu vӅthành phҫ
n hóa hӑ
c, tính chҩ
t, khҧQăQJ
ӭng dөng cӫ
a các hӧp chҩ
t có trong giҧ
o cәlam ӣnúi Ngӑ
c Linh. Vӟi nhӳng lí do trên,
em quyӃ
Wÿ
ӏ
nh chӑQÿ
Ӆtài: ³1JKLrQF
ͱu thu cao chi͇
t methanol, ÿ͓
nh danh thành ph̯

n
hóa h͕
c d͓
ch chi͇
t hexane và phân l̵p ch̭t tinh khi͇
t cͯa cây Gi̫o c͝lam ͧnúi Ng͕
c
Linh, t͑
nh Qu̫
QJ1DP´
.
2. Mөc tiêu nghiên cӭu
- Nghiên cӭu quy trình chiӃ
t tách các hӧp chҩ
t bҵ
ng dung mơi Methanol tӯcây
Giҧ
o cәlam.
- ;iFÿ
ӏ
nh các chӍsӕvұ
t lý cӫa cây Giҧ
o cәlam.
- Ĉӏ
nh GDQK[iFÿ
ӏ
nh thành phҫ
n hóa hӑc cӫa các hӧp chҩ
Wÿmÿѭ
ӧc chiӃ

t tách.
- Phân lұ
p chҩ
t tinh khiӃ
WYj[iFÿ
ӏ
nh cҩ
u trúc.
3. Ĉӕ
LWѭ
ӧng và phҥm vi nghiên cӭu
Ĉ
ӕ
LWѭ
ӧng
Phҫ
n trên mһ
Wÿ
ҩ
WÿmSKѫLKD\V
ҩ
y khô cӫa cây Giҧ
o cәODPÿѭ
ӧc lӵa chӑ
n mӝ
t
cách ngү
u nhiên trên núi Ngӑ
c Linh, huyӋ
n Nam Trà My, tӍ

nh Quҧ
ng Nam.
3.2. Phҥm vi nghiên cӭu
- Nghiên cӭu trên nguӗ
n nguyên liӋ
u Giҧ
o cәODPÿѭ
ӧc thu hái tҥ
i núi Ngӑ
c Linh,
tӍ
nh Quҧ
ng Nam.
- Phân lұ
p, tinh chӃmӝt sӕhӧp chҩ
t hóa hӑc có trong mү
u cao chiӃ
t tӯcây giҧ
o cә
lam.
- Ĉӏ
QKGDQK[iFÿ
ӏ
nh cҩ
u trúc hóa hӑc các hӧp chҩ
t phân lұ
Sÿѭ
ӧc.

3

4. 3KѭѫQJSKiSQJKLrQF
ӭu

ĈӇthӵc hiӋ
Qÿ
Ӆtài này, chúng tôi sӱdө
QJFiFSKѭѫQJSKiSQJK
ӭu sau:
4.1. Nghiên cӭu lý thuyӃ
t
- Mơ tҧÿһ
FÿL
Ӈ
m sinh thái, thành phҫ
n hóa hӑc và ӭng dө
ng cӫa cây Giҧ
o cәlam

- Tìm hiӇ
u các tài liӋ
XOLrQTXDQÿ
Ӄ
n cây Giҧ
o cәODPWURQJYjQJRjL
ӟc
- Tình hình nghiên cӭu vӅcây Giҧ
o cәODPWURQJYjQJRjLQѭ
ӟc

- &iFSKѭѫQJSKiSSKkQWtFKV
ӱdөng trong thӵc nghiӋ
m
- 7UDRÿ
әi kinh nghiӋ
m vӟi các chuyên gia, thҫ
y cô giáo và sinh viên.
3KѭѫQJSKiSQJKLrQF
ӭu thӵc nghiӋ
m
- 3KѭѫQJSKiSFK
ӑn, thu hái và xӱlí mү
u;

- 3KѭѫQJSKiS[iFÿ
ӏ
nh các chӍsӕKyDOê;iFÿ
ӏ
QKÿ
ӝҭ
m bҵ
QJSKѭѫQJSKiS
ӑ
ng
Oѭ
ӧQJ;iFÿ
ӏ
QKKjPOѭ
ӧng tro bҵ
QJSKѭѫQJSKiSWURKyDP

ү
X;iFÿ
ӏ
QKKjPOѭ
ӧng
kim loҥ
i bҵ
QJSKѭѫQJSKiSSK
әhҩ
p thөnguyên tӱ(AAS);
- ChiӃ
t hӗLOѭX
bҵ
ng dung mơi methanol;
- Khҧ
RViWFiFÿL
Ӆ
u kiӋ
n chiӃ
t tӕLѭX
- ChiӃ
t trích ly bҵ
ng dung mơi hexane;
- Ĉӏ
nh danh các hӧp chҩ
t chính trong cao chiӃ
t bҵ
QJSKѭѫQJSKiS
sҳ
c ký khí khӕ

i
phәGC-MS;
- Phân lұ
p, tách vjtinh chӃhӧp chҩ
t tinh khiӃ
t bҵ
QJSKѭѫQJSKiSV
ҳ
c ký cӝ
t kӃ
t
hӧp sҳ
c ký lӟp mӓ
ng, ci
FSKѭѫQJSK
i
p kӃ
WWLQKSKkQÿR
ҥ
n, kӃ
t tinh lҥ
i;
- Ci
FSKѭѫQJSK
i
p khҧ
o si
t cҩ
u tr~c: kӃ
t hӧp ci

FSKѭѫQJ
SKiSÿRSK
әhӗng ngoҥ
i
(FT±
IR), sҳ
c ký ghép nӕi khӕi phә(GC-MS), phәcӝ
QJKѭ
ӣng tӯhҥ
t nhân mӝ
t chiӅ
u
(1D-NMR): 1H±
NMR, 13C±
NMR.
5. éQJKƭDNKRDK
ӑ
c và thӵc tiӉ
Qÿ
Ӆtài
éQJKƭDWK
ӵc tiӉ
n
Giҧ
i thích mӝ
t cách khoa hӑc các cơng dө
ng cӫa cây thuӕc trong dân gian. Góp
phҫ
n khai thác, sӱdөng và bҧ
o vӋloài cây này mӝt cách hiӋ

u quҧvà bӅ
n vӳng.
éQJKƭDNKRDK
ӑc


4

- Cung cҩ
p nhӳng thơng tin khoa hӑ
c vӅquy trình chiӃ
t tách thành phҫ
n các chҩ
t
cӫ
a cây Giҧ
o cәlam.
- Cung cҩ
p thơng tin khoa hӑc vӅthành phҫ
n hóa hӑc cӫ
a mӝt sӕhӧp chҩ
t chính có
trong cây Giҧ
o cәlam.
- Cung cҩ
p các sӕliӋ
u thӵc nghiӋ
m cho các nghiên cӭXVkXKѫQY
Ӆcây Giҧ
o cәlam

WURQJFiFÿ
Ӆtài tiӃ
p theo.
6. Bӕcөc luұ
QYăQ
Luұ
QYăQEDRJ
ӗ
m 55 trang, 9 bҧ
ng, 37 hình ҧ
nh, 27 tài liӋ
u tham khҧ
o. Vӟi:
Phҫ
n mӣÿҫ
u (4 trang)
&KѭѫQJ
: Tә
ng quan (17 Trang)
&KѭѫQJ
: Nguyên liӋ
XYjSKѭѫQJSKiSQJKLrQF
ӭu (17 Trang)
&KѭѫQJ
: KӃ
t quҧvà thҧ
o luұ
n (17 Trang)
KӃ
t luұ

n và kiӃ
n nghӏ(2 Trang)
Tài liӋ
u tham khҧ
o (3 Trang)


5

&+ѬѪ1*
TӘNG QUAN
1.1. Giӟi thiӋ
u vӅcây Giҧ
o cәlam
1.1.1. Tên gӑi [23]
Giҧ
o cәlam (Hình 1.1) có tên khoa hӑc là Gynostemma pentaphyllum (Thunb.)
Makino thuӝ
c hӑBҫ
u bí (Cucurbitaceae).

7rQWKѭ
ӡng gӑ
i là Giҧ
o cәlam hay còn gӑ
i là cam trà vҥ
QORQJÿ
ӣm, cәyӃ
PWKѭ
WUjQJQăPOi

Gk\O}DKQJFk\WUѭ
ӡQJVLQKWUѭ
ӡng sinh thҧ
o), cây cӓthҫ
n kǤ, cây bә
ÿҳ
QJVkPSKѭѫQJQDPKR
һ
c thҩ
t diӋ
Sÿ
ҧ
PQJNJGL
Ӌ
p sâm.

Hình 1.1. Cây giҧ
o cәlam Gynostemma pentaphyllum (Thunb.) Makino
1.1.2. Phân loҥi thӵc vұt [4], [5], [26]
- Giӟi: Thӵc vұ
t Plantae
- Ngành: Thӵc vұ
t có hoa, Mӝc Lan, Hҥ
t kín Magnoliophyta
- Lӟp: Hai lá mҫ
m Magnoliopsida
- Bӝ: Bҫ
u bí Cucurbitales
- Hӑ: Bҫ
u bí Cucurbitaceae

6

- Chi: Gynostemma
- Loài: G. pentaphyllum
1.1.3. Phân bӕÿӏ
a lý
Cây giҧ
o cәlam mӑc ӣÿ
ӝcao 300 ±3200m, trong các rӯng WKѭDYj
ҭ
m ӣTrung
Quӕ
c, Nhұ
t Bҧ
n, ҨQӝ
,ĈIndonesia, TriӅ
u Tiên và mӝt sӕQѭ
ӟc châu Á khác. Ӣ ViӋ
t
1DPFk\ÿѭ
ӧc tìm thҩ
y ӣLào Cai (Sapa), Hà Giang, Cao Bҵ
ng, Lҥ
QJ6ѫQ4X
ҧ
ng Ninh
(Móng Cái), Hồ Bình, Thӯa Thiên - HuӃ
, Kontum, Gia Lai [4].

1.1.4. ĈһFÿL
Ӈ
m hình thái

&k\KjQJQăPWKkQWK
ҧ
o mҧ
nh, leo nhӡtua cuӕQÿѫQ
ӣQiFKOi&yFk
ӵc và
cây cái riêng biӋ
t, vӟi lá kép hình chân vӏ
WPpSUăQJFѭDY
ӟi lơng trҳ
ng. Cөm hoa hình
chùy mang nhiӅ
u hoa nhӓmàu trҳ
ng, các cánh hoa xịe hình sao, ӕng bao hoa rҩ
t ngҳ
n,
cánh hoa rӡi nhau cao 2.5mm, nhӏ5, bao phҩ
QGtQKWKjQKÿƭDE
ҫ
u có 3 vịi nhө
y. Quҧ

khơ hình cҫ
Xÿѭ
ӡng kính 5 ±9mm, có 2 ±3 hҥ
WNKLFKtQFyPjXÿH

(Hình 1.2). Ra hoa
tháng 7 ±8, quҧtháng 9 ±10 [8].

Hình 1.2. Quҧkhi chín cӫa cây giҧ
o cәlam Gynostemma pentaphyllum

Phҫ
n trên mһ
Wÿ
ҩ
t có dҥ
ng dây leo. Thân hình trө, có góc cҥ
QKGjLP
Ӄ
n 1 m,
SKkQÿ
ӕ
t, khoҧ
ng cách giӳDFiFÿ
ӕt tӯFPÿ
Ӄ
n 10 cm, mang tua cuӕn mӑ
c cùng phía
cuӕng lá và lá. Lá kép hӍ
nh chân chim có 5 (Hình 1.3) ÿӃ
n 7 lá chét (Hình 1.4), lá chét ӡ


7

giӳDWKѭ
ӡng lӟQKѫQOiFKpW
ӣbên, cuӕ
QJOiGjLFPÿ
Ӄ
n 5 cm. PhiӃ
n lá màu lөFKD\KѫL
YjQJQkXPpSFyUăQJFѭDWUzQ9
ӏÿ
ҳ
ng, tình hàn [3].

Hình 1.3. Cây giҧ
o cәlam 7 lá
(Thҩ
t diӋ
pÿ
ҧ
m)

Hình 1.4. Cây giҧ
o cәlam 5 lá
1JNJGL
Ӌ
p sâm)

Bӝt: Bӝ
t màu vàng xanh. Lơng che chӣÿDEjRO{QJWL
Ӄ
t, mҧ

nh phiӃ
n lá có mҥ
ch
xoҳ
n, mҧ
nh biӇ
u bì lá mang lӛkhí, mҥ
ch xoҳ
n, sӧi xӃ
SWKjQKEyKD\ÿ
ӭng riêng lҿ
. Mҧ
nh
biӇ
u bì có các u lӗ
i [3].
1.1.5. Vi phү
u [3]
- Thân: Lӟp biӇ
u bì là nhӳng tӃbào trịn, nhӓÿ
Ӆ
Xÿ
һ
n, xӃ
p thành hàng, thành tӃbào
phía ngồi hóa cutin. Mơ dày cҩ
u tҥ
o khoҧ
QJÿ
Ӄ

n 3 lӟp tӃbào thành dày. Mô dày phát
triӇ
n ӣphҫ
n lӗ
i. Mơ mӅ
m vӓlà nhӳng tӃbào hình trӭng có thành mӓng. Mơ cӭng tӃbào
KuQKÿDJLiFWKjQKGj\KyDJ
ӛtҥ
o thành vịng liên tөc uӕ
n theo chӛlӗ
i lõm cӫ
a thân.

Phía trong mơ cӭng là mơ mӅ
m ruӝ
t có nhӳng bó libe ±gӛxӃ
SWKjQKYzQJWѭ
ӭng
vӟi phҫ
n lӗ
i cӫ
a thân. Phía trong các bó libe ±gӛxӃ
p xen kӁtҥ
o thành vịng thӭ2. Bó

libe ±gӛcó mҥ
ch gӛӣgiӳa và libe xung quanh, libe ӣphía ngồi phát triӇ
QKѫQSKt
trong;
- Gân lá: BiӇ

u bì trên gӗ
m nhӳng tӃbào hình chӳnhұ
WWKѭ
ӡng có lơng che chӣÿD
bào, các tӃbào ngҳ
n. BiӇ
XEuGѭ
ӟi cҩ
u tҥ
o bӣi nhӳng tӃbào hình trịn, xӃ
p thành hàng.
Mô dày sát biӇ
XEuWUrQYjGѭ
ӟi gӗ
m ÿ
Ӄ
n 3 lӟp tӃbào thành dày. Bó libe-gӛcӫ
a gân


8

chính cҩ
u tҥ
o bӣi mӝt cung libe bao quanh cung gӛ. Mơ mӅ
m gӛgӗm nhӳng tӃbào thành
mӓ
ng có hình dҥ
QJWKD\ÿ
ә

i. PhiӃ
n lá: BiӇ
XEuWUrQYjGѭ
ӟi có mӝ
t lӟp tӃbào hình chӳ
nhұ
t thӍ
nh thoҧ
ng có lơng tiӃ
Wÿ
ҫ
Xÿѫ
QEjR'ѭ
ӟi biӇ
u bì trên là lӟp mơ mӅ
m giұ
u gӗm
ÿ
Ӄ
n 2 hàng tӃbào nhӓ
. Mô mӅ
PFyÿ
Ӄ
n 3 lӟp tӃbào thành mӓ
ng;
- PhiӃ
n lá: BiӇ
XEuWUrQYjGѭ
ӟi có mӝt lӟp tӃbào hình chӳnhұ
t thӍ

nh thoҧ
ng có
lơng tiӃ
Wÿ
ҫ
XÿѫQEjR'ѭ
ӟi biӇ
u bì trên là lӟp mô mӅ
m giұ
u gӗPÿ
Ӄ
n 2 hàng tӃbào
nhӓ. Mô mӅ
PFyÿ
Ӄ
n 3 lӟp tӃbào thành mӓng.
1.1.6. Công dөng cӫa cây Giҧ
o cәlam
Trong kho tàng các loҥ
i cây thuӕc dân gian ViӋ
t Nam thì Giҧ
o cәlam là mӝ
t cây
thuӕ
c q có tác dө
ng chӳa bách bӋ
nh. Tӯ[ѭD*L
ҧ
o cәODPÿѭ
ӧc sӱdө

QJÿ
Ӈbӗ
i bәsӭc
khoҿ
, chӕng lão hóa, trӏÿiLWKiRÿѭ
ӡng và cịn có tên là cây cӓthҫ
n kǤhoһ
c nhân sâm
FKRQJѭ
ӡi nghèo vì thành phҫ
n có hoҥ
t tính chӫyӃ
u trong cây là các saponin triterpen

gӑ
i là gypenoside [22]1JRjLUDIODYRQRLGFNJQJOjP
ӝt hoҥ
t chҩ
t quan trӑng góp phҫ
n
tҥ
o nên tác dөQJ
ӧcGѭ
lý cӫa cây. Trong các loài thuӝ
c chi Gynostemma Blume mà
IODYRQRLGÿѭ
ӧc nghiên cӭu, giҧ
o cәlam Gynostemma pentaphyllum OjORjLÿѭ
ӧc nghiên
cӭu nhiӅ

u nhҩ
t. Mӝt sӕtác dө
QJGѭ
ӧFOêÿiQJFK~êÿmÿѭ
ӧc công bӕQKѭVDX
- Tác dө
ng trong viӋ
c giҧ
m mӥPiXQJѭ
ӡLWKѭ
ӡng xuyên uӕ
QJQѭ
ӟc tӯcây này có

thӇӭc chӃWăQJOѭ
ӧQJFKROHVWHUROWURQJPiXQJăQ
ӯa các bӋ
nh biӃ
n chӭng tim

mҥ
FK[ѫY
ӥmҥ
FKPiXOjPWDPPiXÿ{QJFK
ӕng huyӃ
t khӕ
LJL~SPiXOr
thông nhanh;
- HӛtrӧÿL
Ӆ

u trӏbӋ
nh tiӇ
Xÿѭ
ӡng tuýp 2 rҩ
t hiӋ
u quҧdo có chӭa chҩ
t phanoside

giúp ә
Qÿ
ӏ
QKÿѭ
ӡng huyӃ
WOjPWăQJP
ӭFÿ
ӝnhҥ
y cҧ
m cӫa tӃbào vӟLLQVXOLQW
ҧ
QăQJV
ӱdө
ng glucose cӫ
a tӃbào, әQÿ
ӏ
nh nӗQJÿ
ӝÿѭ
ӡng trong máu;

- Chӕ
ng lão hóa, giҧ

PFăQJWK
ҷ
ng mӋ
t mӓLJL~SWăQJO
ӵFWăQJNK
ҧQăQJOjPYL
Ӌ
c.
7ăQJFѭ
ӡng hӋmiӉ
n dӏ
ch và nâng cao sӭFÿ
Ӆkháng cӫ
DFѫWK
Ӈ
QJăQQJ
ӯa, kìm hãm sӵ
hình thành và phát triӇ
n cӫa khӕi u mӝt cách rõ rӋ
t. Giҧ
o cәlam có tác dө
ng chӕ
ng u là
Yu Fѫ
Ӄgiҧ
L
FK
ӝcÿ
mҥ
QK Yj

Ӆ
uJL~S
chӍ
nh nhӳng
ÿL
rӕi loҥ
n chuyӇ
n hóa ӣcҩ
p tӃbào,
chӕng lҥ
i sӵÿ
ӝ
t biӃ
n;


9

- Ӭc chӃsӵWăQJVLQKWUѭ
ӣng cӫ
a tӃEjRXQJWKѭQJRjLUDFz
ҩ
t oxy hóa giúp
hӛtrӧÿL
Ӆ
u trӏ
QJăQQJ
ӯa bӋ
QKXQJWKѭF
ӵc kǤhiӋ

u quҧ
;
- 7ăQJFѭ
ӡng chӭFQăQJJL
ҧ
Lÿ
ӝ
c gan, giҧ
m tә
QWKѭѫQJJDQJL
ҧ
m biӇ
u hiӋ
n xҧ
y ra

EDQÿ
ҫ
u cӫ
D[ѫJDQYjF
ҧdҩ
u hiӋ
u xҧ
\UDWURQJTXiWUuQK[ѫK
;

- Giúp hoҥ
WKyDHQ]\PHWK~Fÿ
ҭ
y q trình oxy hóa chҩ

WEpRYjWăQJF
Ӈ
n hóa
ÿѭ
ӡQJWURQJFѫWK
Ӈ
, giúp giҧ
m cân cҧ
i thiӋ
n tình trҥ
ng béo phì;

- Giúp dӉngӫvà ngӫsâu giҩ
FWăQJFѭ
ӡQJPiXOrQQmRQJăQQ
ӯa chӭng lú lү
nӣ
QJѭ
ӡi già;
- Giҧ
o cәlam có vӏÿҳ
ng, tính hàn, có tác dөng tiêu viêm giҧ
Lÿ
ӝc, ngӯng ho và
ORQJÿ
ӡm [4].
1.1.7. LiӅ
XOѭ
ӧng và cách dùng [3], [24], [27]
- Lá cӫ

a cây giҧ
o cәlam là bӝphұ
n có chӭa nhiӅ
XGѭ
ӧc chҩ
t nhҩ
t. Sau khi thu hái,
rӱa thұ
t sҥ
ch giҧ
o cәlam rӗL ÿHP SKѫL
, giҧ
NK{1JRjL
o cәODP FzQ
ӧc bào chӃ
UD
ÿѭ
thành chiӃ
t xuҩ
t, bӝt, thuӕ
FUѭ
ӧu.
- Ngày dùng 15g ±JGѭ
ӟi dҥ
ng thuӕc sҳ
c, hoһ
c có thӇtán thành bӝt thơ làm chè
hãm uӕng.
- Ĉӕi vӟLQJѭ
ӡi bӋ

nh tiӇ
Xÿѭ
ӡng tuýp 2, mӥmáu cao, huyӃ
t áp cao, tim mҥ
FK«
nên uӕng mӛi ngày tӕi thiӇ
u 12 ±30g trà Giҧ
o cәlam.
- Nên uӕ
ng trà Giҧ
o cәlàm vào buәLViQJYjÿ
ҫ
u giӡchiӅ
u, không nên uӕ
ng trà
vào lúc tӕi hoһ
FWUѭ
ӟFNKLÿLQJ
ӫ9uFNJQJJL
ӕng QKѭFiFOR
ҥ
i trà khác, giҧ
o cәlàm có
tác dөng hoҥ
t huyӃ
t, khiӃ
Qÿ
ҫ
u óc làm tӍ
nh táo gây khó ngӫ.

- Trà giҧ
o cәODPWiFÿ
ӝ
ng lên quá trình chuyӇ
n hóa lipid và làm tiêu mӥGѭWK
ӯa
ÿ
һ
c biӋ
t là ӣYQJÿLYjYQJE
өQJ
QKѭQJO
ҥ
i kích thích tiêu hóa nên gây cҧ
m giác
QKDQKÿyL9uY
ұ
\QJѭ
ӡi thӯa cân, béo phì muӕ
n giҧ
m béo thì phҧ
i kiӇ
m sốt chһ
t chӁ
chӃÿӝGLQKGѭ
ӥQJNK{QJÿѭ
ӧFăQTXiGѭWK
ӯDQăQJOѭ
ӧng.
1.1.8. Mӝt sӕchӃphҭ

m tӯcây giҧo cәlam trên thӏWUѭ
ӡng
ĈDV
ӕlà thӵc phҭ
m chӭFQăQJG
ҥ
ng viên nang và trà túi lӑc (Hình 1.5), (Hình 1.6),
(Hình 1.7), (Hình 1.8).