Nghiên cứu chiết tách và xác định thành phần hóa học trong tinh dầu tỏi ở hòa liên hòa vang đà nẵng

1

ĈҤI HӐ&Ĉ¬1
ҸNG
75Ѭ
Ӡ1*ҤĈ
I HӐ&6Ѭ3+
ҤM
KHOA HĨA
ZZ--- ---YY

VljTHӎHӖNG NHUNG

ĈӅtài:

NGHIÊN CӬU CHIӂ77È&+9¬;È&Ĉ
ӎ
NH
THÀNH PHҪN HĨA HӐC TRONG TINH DҪU
TӒI ӢHỊA LIÊN ±HỊA VANG ±Ĉ¬1
ҸNG

KHĨA LUҰN TӔT NGHIӊP
CӰ NHÂN HÓA HӐC

Ĉj1
̽ng, tháng 5/ 2013


2

ĈҤI HӐ&Ĉ¬1
ҸNG
75Ѭ
Ӡ1*ҤĈ
I HӐ&6Ѭ3+
ҤM
KHOA HĨA
ZZ--- ---YY

NGHIÊN CӬU CHIӂ77È&+9¬;È&Ĉ
ӎ
NH
THÀNH PHҪN HĨA HӐC TRONG TINH DҪU
TӒI ӢHỊA LIÊN ±HỊA VANG ±Ĉ¬1
ҸNG

KHĨA LUҰN TӔT NGHIӊP
CӰ NHÂN HÓA HӐC

Sinh viên th͹c hi͏
n

: VljTHӎHӖNG NHUNG

Lͣp

: 09 CHD

*LiRYLrQK˱
ͣng d̳n : ThS. VÕ KIM THÀNH

Ĉj1
̽ng, tháng 5/ 2013


3
TRѬӠNG ĈҤI HӐC SѬ PHҤM

CӜNG HOÀ XÃ HӜI CHӪ 1*+Ƭ$
ӊT 9,
NAM

KHOA HÓA

Ĉӝc lұ
p - Tӵdo - Hҥ
nh phúc

**********

*******************
NHIӊM VӨ KHÓA LUҰN TӔT NGHIӊP

HӑWrQVLQKYLrQ
ӎHӖNG NHUNG
9lj 7+
Lӟp: 09CHD
1. 7rQ
ӅWjL
ÿ Nghiên³cӭu chiӃ

W WiFK
ӏ
nhYj
thành [iF
phҫ
n hóa ÿ
hӑc trong
tinh dҫ
u tӓi ӣHịa Liên ±Hịa Vang ±Ĉj
ҹ
QJ´
1
2. Ngun liӋ
u, hóa chҩ
t, dөng cөvà thiӃ
t bӏchính:
- Ngun liӋ
u: Cӫtӓi thu mua tҥ
i Hòa Liên - Hòa Vang - Ĉj1
ҹ
ng.
0 , Acetol. Hố chҩ
- Hóa chҩ
t: Các dung môi hӳX Fѫ HWDQRO

W Y{2SO
Fѫ
n, 1D
4 rҳ

Phenolphtalein, Dd HCl 0,5N.
- Dө
ng cөvà thiӃ
t bӏchính: HӋthӕng FKѭQJF
ҩ
t lơi cuӕQKѫLQѭ
ӟFPi\ÿRFK
Ӎsӕkhúc

xҥ
 Pi\
ҳ
c kíÿR
khí kӃ
V
t hӧp vӟi khӕi phәGC-06 FkQ SKkQ WtFK FK
tӹ trӑng (picnomet), bӃ
SӋ
ÿL
n, bӃ
p cách thuӹ
, cӕc thuӹtinh, bình tam giác, ӕng
nghiӋ
m, các loҥ
LSLSHW
ӏ
nh mӭc,EuQK
giҩ
y lӑF«ÿ
3. Nӝi dung nghiên cӭu:

- Nghiên cӭu chiӃ
t tách tinh dҫ
u tӓi bҵ
QJ SKѭѫQJ SKiS
ҩ
t lôi cuӕQ
FKѭQJ
KѫLQѭ
ӟc.
F
- Khҧ
o sát các yӃ
u tӕҧ
QK
ӣQJ
KѭӃ
QKjP
ÿ
ӧng tinh
Oѭ
dҫ
u tӓi.
- ;iFÿ
ӏ
nh các chӍsӕhóa - lý cӫ
a tinh dҫ
u tӓi.
- ;iFÿ
ӏ
nh thành phҫ

n hóa hӑc trong tinh dҫ
u tӓi.
4. *LiRYLrQKѭ
ӟng dү
n: ThS. Võ Kim Thành
5. 1Jj\ JLDRÿ
Ӆtài: 1/11/2012
6. Ngày hoàn thành: 30/4/2013
*LiRYLrQKѭ
ӟng dү
n
(Ký và ghi rõ hӑtên)

Sinh viên
(Ký và ghi rõ hӑtên)

6LQK YLrQ ÿmKRjQ
nӝSEiRFiRFKR.KRD
WKjQK Yj
QJj\ W


4
LӠI CҦ0 Ѫ1
Trong suӕt quá trình thӵc hiӋ
Q
Ӆÿ
WjLQj\HPÿmQK
ұ
Qÿѭ

ӧc rҩ
t nhiӅ
u sӵJL~Sÿ
ӥ
tӯcác thҫ
y cô giáo.

LӡL
ҫ
uÿ
tiên, em xin gӱi lӡi cҧ
P ѫQ FKkQ
ӟi Thҥ
WKjQK
F Vƭ 9}
W
.LP 7

QJѭ
ӡi thҫ
y luôn tұ
Q WuQKKѭ
ӟng dү
Q JL~S
ӥHPWURQJTXi
ÿ
WUuQKKRj
Ӆtài.
Em xin chân thành cҧ
P ѫQ

ӵJL~S
V ӥnhiӋ
ÿ
t tình cӫ
a các thҫ
y cơ giáo ӣcác
phịng thí nghiӋ
P +yD'ѭ
ӧc, Hóa Phân Tích, Hóa Lí và sӵJL~S
ӥcӫ

bҥ
n bè
Em xin chân thành cҧ
PѫQ

Ĉj
ҹ
ng
1QJj\ WKiQJ 
Sinh viên
9NJӏ7K
Hӗng Nhung


5
MӨC LӨC
1. Lý do chӑQÿ
Ӆtài.................................................................................................................. 9
2. NhiӋ

m vөcӫ
Dÿ
Ӆtài. ............................................................................................................ 9
3. ĈӕLWѭ
ӧng và phҥ
m vi nghiên cӭu.................................................................................... 10
4. &iFSKѭѫQJSKiSQJKLrQF
ӭu. .......................................................................................... 10
5. éQJKƭDWK
ӵc tiӉ
n và khoa hӑc cӫDÿ
Ӆtài. ....................................................................... 10
6. Bӕcө
c cӫDÿ
Ӆtài. ............................................................................................................... 10

&+ѬѪ1*
ӘNG QUAN ............................................................... 11
1.1. Giӟi thiӋ
u vӅcây tӓi [1], [5], [6], [8], [14], [16], [19]. ......................................... 11
1.1.1. 6˯O˱
ͫc v͉ngu͛n g͙c cͯa cây t͗i. .................................................................... 11
1.1.2. Ĉ̿FÿL
͋
m th͹c v̵t [1], [5]................................................................................. 11
1.1.3. Phân b͙[13]. ...................................................................................................... 12
1.1.4. Tr͛ng hái và thu ho̩ch. ..................................................................................... 13
1.2. Mӝt sӕnghiên cӭu vӅthành phҫ
n hóa hӑc cӫa tӓi [4], [8], [12], [13], [19]. ..... 13
1.2.1. Thành ph̯

n hóa h͕c chung cͯa cây t͗i. .......................................................... 13
1.2.2. Thành ph̯
QGLQKG˱
ͩng [13]. ........................................................................... 14
1.3. Tìm hiӇ
u chung vӅtinh dҫ
u. .................................................................................... 14
1.3.1. Phân b͙trong thiên nhiên [4]........................................................................... 14
1.3.2. Tính ch̭t v̵t lý [2], [4], [9].............................................................................. 15
1.3.3. Tính ch̭t hóa h͕c [4]......................................................................................... 15
1.3.4. Tác dͭng sinh h͕c và ͱng dͭng cͯa tinh d̯u [2], [4]. .................................. 15
1.3.5. S̫n xṷt tinh d̯u tͳthiên nhiên [6], [11]....................................................... 16
1.3.6. ĈiQKJLiFK
̭WO˱
ͫng tinh d̯u b̹
QJSK˱˯QJSKiSKyD
-lý [2], [5], [6]. ...... 18
1.4. Tìm hiӇ
u chung vӅtinh dҫ
u tӓi [1].......................................................................... 22
1.4.1. Tính ch̭t hóa lý. ................................................................................................. 22
1.4.2. Thành ph̯
n hóa h͕c trong tinh d̯u t͗i. .......................................................... 22
1.4.3. Công dͭng cͯa t͗LWURQJÿ
ͥi s͙ng. ................................................................... 24
&+ѬѪ1*
NGUYÊN LIӊU VÀ NGHIÊN CӬU THӴC NGHIӊM......................... 27
2.1. ThiӃ
t bӏ
, dөng cөvà hóa chҩ

t. .................................................................................. 27
2.1.1. Thi͇
t b͓- dͭng cͭ. ............................................................................................... 27
2.1.2. Hóa ch̭t. .............................................................................................................. 27
2.2. Nguyên liӋ
u. ............................................................................................................... 27
2.2.1. Thu gom nguyên li͏
u. ......................................................................................... 27


6
2.2.1. X͵lý nguyên li͏
u. ............................................................................................... 28
2.3. Nghiên cӭu thӵc nghiӋ
m. ......................................................................................... 28
2.3.1. Nghiên cͱu lý thuy͇
t........................................................................................... 28
2.3.1. Quy trình chi͇
t tách tinh d̯u t͗
i ....................................................................... 29
2.3.2. Kh̫o sát các y͇
u t͙̫QK
ͧQJ
K˱͇
Q
ÿ KjP
ͫng tinh
O˱
d̯u trong quá trình
FK˱QJF

̭t [2], [6]. .................................................................................................................. 30
2.3.3. ĈiQKJLiFK
̭t O˱
ͫng tinh d̯u b̹
QJSK˱˯QJSKiSKyD
- lý [2], [7]............. 32
2.3.4. ;iFÿ
͓
nh thành ph̯n hóa h͕c............................................................................ 36
&+ѬѪ1*
KӂT QUҦTHҦO LUҰN ............................................................................. 37
3.1. Khҧ
o sát các yӃ
u tӕҧ
QKKѭ
ӣQJÿ
Ӄ
QKjPOѭ
ӧng tinh dҫ
u tӓi. ............................... 37
3.1.1. Kh̫RViWNtFKWK˱
ͣc nguyên li͏
u....................................................................... 37
3.1.2. Kh̫o sát thͥLJLDQSK˯LF
ͯa nguyên li͏
u. ........................................................ 38
3.1.3. Kh̫o sát thͥLJLDQFK˱QJF
̭t. ........................................................................... 39
3.2. ĈiQKJLiFK
ҩ

WOѭ
ӧng cӫa tinh dҫ
u bҵ
QJSKѭѫQJSKiSKyD
±lý. .......................... 40
3.2.1. C̫m quan. ............................................................................................................ 40
3.2.2. ;iFÿ
͓
QKKjPO˱
ͫng tinh d̯u t͗i. ..................................................................... 40
3.2.1. ;iFÿ
͓
nh tͽtr͕ng cͯa tinh d̯u t͗i .................................................................... 40
3.2.2. Ch͑s͙khúc x̩cͯa tinh d̯u t͗i......................................................................... 40
3.2.3. Ch͑s͙acid cͯa tinh d̯u t͗i............................................................................... 41
3.2.4. Ch͑s͙este cͯa tinh d̯u t͗i. .............................................................................. 41
3.2.5. Ch͑s͙xà phòng cͯa tinh d̯
u t͗i. ..................................................................... 42
3.3. ;iFÿ
ӏ
nh thành phҫ
n hóa hӑc trong tinh dҫ
u tӓi.................................................... 42
KӂT LUҰN VÀ KIӂN NGHӎ
.............................................................................................. 45
KӃ
t luұ
n

...................................................................................................................... 45

KiӃ
n nghӏ
.

...................................................................................................................... 45

TÀI LIӊU THAM KHҦO ..................................................................................................... 46


7
DANH MӨC BҦNG
Bҧ
ng

Trang

Bҧ
ng 7RS
ӟc sҧ
n xuҩ
Qѭ
t tӓi tURQJQăP
.....................................................

12
Bҧ
ng 1.2: Thành phҫ
n hóa hӑc cӫ
a cây tӓLNKLWѭѫL

........................................................ 13
Bҧ
ng 1.3: Thành phҫ
Q GLQK
ӥng trong
Gѭ
100g tӓLWѭѫL
.................................................. 14
Bҧ
ng 1.4: Thành phҫ
n hóa hӑc trong tinh dҫ
u tӓi. ........................................................... 22
Bҧ
ng 3.1: SӵWKD\
әi cӫ
DKjP
ÿ
ӧng tinh
Oѭ
dҫ
u tӓLWKHRNtFKWKѭ
ӟc nguyên liӋ
u. ........ 37

Bҧ
ng 3.2: SӵWKD\
әi cӫ
DKjP
ÿ
ӧng tinh

Oѭ
dҫ
u tӓi theo thӡLJLDQ SKѫL
Ӌ
u. .. 38 QJX\r
Bҧ
ng 3.3: SӵWKD\
әi cӫ
DKjP
ÿ
ӧng tinh
Oѭ
dҫ
u tӓi theo thӡLJLDQ
ҩ
t. ...............
FKѭQJ
39
F
Bҧ
QJ +jP
ӧng tinh dҫ
u tӓ
Oѭ
i...................................................................................... 40
Bҧ
ng 3.5: Tӹtrӑng cӫ
a tinh dҫ
u tӓi. .................................................................................. 40
Bҧ

ng 3.6: ChӍsӕkhúc xҥcӫ
a tinh dҫ
u tӓi. ....................................................................... 41
Bҧ
ng 3.7: ChӍsӕacid cӫ
a tinh dҫ
u tӓi. .............................................................................. 41
Bҧ
ng 3.8: ChӍsӕeste cӫ
a tinh dҫ
u tӓi. ............................................................................. 41
Bҧ
ng 3.9: ChӍsӕxà phòng cӫ
a tinh dҫ
u tӓi. ..................................................................... 42
Bҧ
ng 3.10: Thành phҫ
n hóa hӑc cӫ
a tinh dҫ
u tӓi ............................................................. 44


8

DANH MӨC HÌNH ҦNH
Hình

Trang

Hình 1.1: Cây tӓi ................................................................................................................ 11

Hình 1.2: Cӫtӓi .................................................................................................................. 12
+uQK 6ѫÿ
ӗchuyӇ
n hóa alliin thành allicin ............................................................. 23
Hình 2.1: Mӝt sӕhình ҧ
nh vӅcây tӓi............................................................................... 27
Hình 2.2: Cӫtӓi khi mӟi mua vӅ...................................................................................... 28
Hình 2.3: Tӓi sau khi bóc vӓlàm sҥ
ch ............................................................................ 28
Hình 2.4: Quy trình chiӃ
t tách tinh dҫ
u tӓi ..................................................................... 29
Hình 2.5: Dө
ng cөchiӃ
t tinh dҫ
u...................................................................................... 29
Hình 2.6: Tinh dҫ
u thơ ....................................................................................................... 30
Hình 2.7: Tinh dҫ
u.............................................................................................................. 30
Hình 2.8: Nguyên liӋ
Xÿѭ
ӧc cҳ
t........................................................................................ 31
Hình 2.9: Nguyên liӋ
Xÿѭ
ӧc xay ....................................................................................... 31
Hình 2.10: Nguyên liӋ
XSKѫL
.............................................................................

WURQJK
31
Hình 2.11: Nguyên liӋ
XSKѫL
3h.............................................................................
WURQJ
31
Hình 2.12: Nguyên liӋ
XSKѫL
.............................................................................
WURQJK
32
Hình 2.13 : Nguyên liӋ
XSKѫL
............................................................................
WURQJK
32
+uQK %uQK
ӹtrӑng ..............................................................................................
ÿRW
33
+uQK 0i\
Ӎsӕkhúc xҥ
....................................................................................
ÿRFK
34
Hình 3.1: BiӇ
Xÿ
ӗҧ
QK

ӣng
Kѭ
cӫ
DNtFK
ӟc nguyên
WKѭ
liӋ
Xÿ
Ӄ
QKjP
ӧng tinh
Oѭ
dҫ
u .. 37
Hình 3.2: BiӇ
Xÿ
ӗҧ
QK
ӣng
Kѭ
cӫ
a thӡLJLDQ SKѫL
Ӌ
Xÿ
Ӄ
QKjP
QJX\rQ
ӧng tinh
Oѭ
dҫOL

.............................................................................................................................................. 38
Hình 3.3: BiӇ
Xÿ
ӗҧ
QK
ӣng
Kѭ
cӫ
a thӡLJLDQ
ҩ
Wÿ
FKѭQJ
Ӄ
QKjP
ӧng F
tinh
Oѭ
dҫ
u ........ 39
Hình 3.4: sҳ
FNtÿ
ӗbiӇ
u thӏthành phҫ
n hóa hӑc trong tinh dҫ
u tӓi ............................. 43


9
MӢ ĈҪU
1.

Lý do chӑQÿ
Ӆtài
Tӓi khơng chӍlà thӭc ă
n mà cịn là mӝt trong sӕcác loҥ
Lӧ
Gѭ
c liӋ
u có cơng dө
ng

chӳa bӋ
nh rҩ
t tӕt.
Y hӑc dân gian và cәtruyӅ
n cӫ
a các dân tӝF FNJQJ
Ӆ
u kinh
Fy
nghiӋ
QKL
m dùng tӓi
ÿӇchӳa bӋ
QK Ĉm
Ӆ
u cơng
Fy
trình
QKL

nghiên cӭu vӅtác dө
ng chӳa bӋ
nh tӯcác chӃ
phҭ
m làm thuӕc tӯcӫtӓi và hiӋ
n nay cơng dө
ng cӫ
a nó vү
Qӧ
ÿѭ
c các nhà khoa hӑc
quan tâm nghiên cӭu.
Trong nӅ
Q YăQ KyD KjQJ
ӓL ÿm
ӧ
QJjQ
c sӱ
ÿѭ
dө
ng trong
QăP
cҧKDL
W ӵ
OƭQK
F ÿyY
là: thӵc phҭ
m và y hӑF 9jR
ҫ
u thӃkӹ

ÿ thӭXVIII ӣ3KiS
ӡL
QJѭ
ÿjR
ӝQJѭ
ӡ
P
i
WKѭ
ӡng xuyên tiӃ
p xúc vӟi xác chӃ
W
ӕ
ÿm
ng tӓL
X QJkP
ӧuWURQJ
vang và tin rҵ
Uѭ
ng nó
sӁbҧ
o vӋhӑkhӓi các bӋ
nh dӏ
ch hҥ
FK ÿm
Ӄ
t chӃ
tJL
nhiӅ
X QJѭ

ӡi ӣChâu Âu. Trong cҧ
hai cuӝc chiӃ
n tranh thӃgiӟi thӭI và thӭ,, FiFӱ
ELQK
dө
ng tӓL
Ӈ
Vƭ
QJăQ
ÿ
ÿm
ӯa QJ
V
hoҥ
i tӱ. Vì vұ
y mà tӓLӧ
ÿѭ
c biӃ
W
Ӄ
nÿ
vӟi cơng dө
QJ
Ӆ
L
trӏchӕng vi khuҭ
n và chӕng
lây nhiӉ
m. Cái lӧi nhҩ
t cӫ

Dӧ
Gѭ
c thҧ
o tӵQKLrQ
ӓi là
QKѭ
nó khơng
Wtҩ
n cơng vi khuҭ
n
bӯD EmL Qy NtFK
Ӄphịng
WKtFK
vӋtӵnhiên FiF
cӫ
D Fѫ
Fѫ
Ӈmà WK
khơng
FK làm hҥ
i
nhӳng vi khuҭ
n có ích.

Ӣ Qѭ
ӟc ta, tӯ[ѭD {QJ Ej
Ӄ
t sӱdө
WD
ng tӓL

ÿm
Ӈchӳ
ÿ aEL
các bӋ
QK WK{QJ
ӡng
WK
QKѭ
ҧ
P F
F~P
ҫ
y bө
ng ÿ
khó tiêu, ho, viêm hӑng, tiӇ
Xӡ
ÿѭ
QJ«E
ҵ
ng cách giã hoһ
c cҳ
t
nhӓpha vӟLӟ
Qѭ
F
Ӈÿ
uӕng. Hay dùng tӓi ngâm vӟLӧX
Uѭ
Ӈÿ
chӳa các bӋ

nh thҩ
p khӟp,
ÿDX
ӭF
QK
[ѭѫQJ
Ӄ
W iS
KX\
Ngày
FDR«
nay, tӓL FzQ
ӧF GQJ
ÿѭ
Ӈlàm thuӕ
ÿc chӕQJ [ѫ
vӳD
ӝng
ÿ mҥ
ch, làm hҥcholesterol và lipit máu, thuӕc chӕng nhiӉ
P WUQJ
ӡng hô ÿѭ
hҩ
S Yj
ӡng ruӝ
ÿѭ
WWUƭÿiLWKiRÿѭ
ӡng, chӕQJXQJ
ҧ
m WKѭJL

huyӃ
W iS«
Tuy nhiên tiӅ
P QăQJ
ӫ
a loҥ
i F
thҧ
Rӧ
Gѭ
c quý này vү
Q FKѭD
ӧc khaiÿѭ
thác và sӱ

dө
QJ ÿ~QJ
ӭc. ViӋ
cP
nghiên cӭu tӓi ӣQѭ
ӟc ta mӟi chӍOj
ӟF
Eѭ
ҫ
X
ÿ
FKѭD ÿL V
[iFÿ
ӏ
nh thành phҫ

n hóa hӑc cӫ
a nó và hoҥ
t tính sinh hӑc cӫ
a các hoҥ
t chҩ
t.
Vӟi thӵc tӃtrên, cùng vӟi niӅ
P ÿDP Pr
ӭuQJKLrQ
khoa hӑF W{L
F ӑQ
Ӆÿm
ÿ
tài:
FK
³1JKLrQ
cӭu chiӃ
t tách và xác ÿӏ
nh thành phҫ
n hóa hӑc trong tinh dҫ
u tӓi ӣHịa Liên ±
Hịa Vang ±ĈjNҹ
ng ´nhҵ
m ÿyQJ
góp thêm vào nguӗn tài liӋ
u vӅtӓi, phө
c vөcho
nghiên cӭu sau này.
2.

NhiӋ
m vөcӫDÿ
Ӆtài

 Nghiên cӭu chiӃ
t tách tinh dҫ
u tӓi bҵ
QJ SKѭѫQJ SKiS
ҩ
t lôi cuӕQ
FKѭQJ
KѫL
Qѭ
ӟc.


10
 Khҧ
o sát các yӃ
u tӕҧ
QK
ӣQJ
KѭӃ
QKjP
ÿ
ӧng tinh
Oѭ
dҫ
u tӓi.
 ;iFÿ

ӏ
nh các chӍsӕhóa - lý cӫ
a tinh dҫ
u tӓi.
 ;iFÿ
ӏ
nh thành phҫ
n hóa hӑc trong tinh dҫ
u tӓi.
3. ĈӕLWѭ
ӧng và phҥ
m vi nghiên cӭu
 ĈӕLWѭ
ӧng nghiên cӭu: Cӫtӓi.
 Phҥ
m vi nghiên cӭu: CӫtӓLӧ
ÿѭ
c thu mua tҥ
i xã Hòa Liên, huyӋ
n Hòa Vang,
Thành phӕĈj
ҹ
ng.
1
4. Các pKѭѫQJ SKiS
ӭu QJKLrQF
 Nghiên cͱu lý thuy͇
t: 3KѭѫQJ SKiS
ӭu các QJKLrQ
hӧp chҩ

t tӵnhiên,
F tәng
quan các tài liӋ
u vӅÿһ
FӇ
m
ÿL
hình thái thӵc vұ
t, thành phҫ
n hoá hӑc, ӭng dө
ng cӫ
a
tinh dҫ
u tӓi.
 &iFSK˱˯QJ SKiSQJKLrQF
ͱu th͹c nghi͏
m:
 3KѭѫQJ
lҩ
y SKiS
mү
u: CӫtӓLӧ
ÿѭ
c mua vӅ
, bóc vӓ, rӱa sҥ
ch bҵ
QJ
ӟF
Qѭ
Ӈráo

ÿ
VDXÿyÿHPÿL[D\
ӓ.
QK
 ChiӃ
t tách tinh dҫ
u tӓi bҵ
QJ SKѭѫQJ SKiS
ҩ
t lôi cuӕQKѫLQѭ
FKѭQJ
ӟc.
F
 3KѭѫQJ
ӑQJOѭ
SKiS
ӧQJ
Ӈ[iF
WU
ÿ ӏ
QKKjP
ÿ
ӧng và Oѭ
tӹtrӑng.
 'QJ SKѭѫQJ SKiS
ӡQJ
SKkQ
Ӈ[iF
ÿ ӏ
nh

WtFK
các
ÿ chӍsӕ
WK{QJ
vұ
t lý, hóa WKѭ
hӑc.
 3KѭѫQJ
ҳ
c SKiS
ký khí - khӕ
V
i phә(GC ±06

Ӈxác
ÿ ÿӏ
nh mӝt sӕthành phҫ
n
chính trong tinh dҫ
u tӓi.
5. é QJKƭDWK
ӵc tiӉ
n và khoa hӑc cӫDÿ
Ӆtài
 é QJKƭD
͹c ti͍
n: WK
Giҧ
i thích mӝt cách khoa hӑc các kinh nghiӋ
m dân gian,

thuұ
n tiӋ
n cho viӋ
c ӭng dө
ng.

 é QJKƭD
͕
c: NKRD
Cung cҩ
p thêm
K thông tin vӅtinh dҫ
u tӓi QKѭ
các yӃ
u tӕҧ
nh
Kѭ
ӣng ÿӃ
n hàm Oѭ
ӧng tinh dҫ
u, mӝt sӕchӍtiêu hóa - Oêӏ
nh
[iF
thành phҫ
ÿn hóa hӑc
và cҩ
u tҥ
o cӫ
a mӝt sӕhӧp chҩ
t chính có trong tinh dҫ

u tӓi.
6. Bӕcөc cӫa ÿӅtài
ĈӅtài gӗm  WUDQJ WURQJ
hình và 14 bҧ
ÿy
ng. Phҫ
Fy
n mӣÿ

ҫ
u (3 trang), kӃ
t
luұ
n và kiӃ
n nghӏ(1 trang), tài liӋ
u tham khҧ
o (1 trang) và phҫ
n phөlө
c. Nӝi dung cӫ
a
ÿӅWjLFKLD OjPFKѭѫQJ
&KѭѫQJ
- Tәng 
quan (20 trang )
&KѭѫQJ
- Nguyên
 liӋ
u và nghiên cӭu thӵc nghiӋ
m (10 trang)
&KѭѫQJ

- KӃ
t quҧ
 và bàn luұ
n (10 trang)


11
&+ѬѪ1*
:


TӘNG QUAN

1.1. Giӟi thiӋ
u vӅcây tӓi [1], [5], [6], [8], [14], [16], [19]
1.1.1. 6˯O˱
ͫc v͉ngu͛
n g͙
c cͯa cây t͗
i
Tӓi có nguӗn gӕc tӯTrung Á, nó ÿm
ӧcÿѭ
sӱdө
QJ
Ӈchӳ
ÿ a bӋ
nh tӯ4000 ±5000

QăP
ӅWUѭ

Yӟc tҥ
i Trung Quӕc, Nhұ
t Bҧ
n, La Mã, Ai Cұ
S« 1ăP  3DV
chӭQJ PLQK
ӧc tính ÿѭ
kháng khuҭ
n (antibacterial) cӫ
a tӓi. Trong thӃchiӃ
n thӭnhҩ
t,
QJѭ
ӡL WD GQJ E{QJ
ӟc JzQ
tӓL Yj
ҳ
pQK~QJ
lên ÿ
các vӃ
W
YjR
WKѭѫQJ
ӇQѭ
ngӯa nó ÿ
NK{QJ
ӝc,OjP
sinh hoҥ
ÿ
L

WKѭ
4XkQ
ӝL1JDFNJQJÿmW
ÿ
ӯng sӱdө
nJQѭ
ӟc tӓLÿ
Ӈchӳa trӏ
các vӃ
W WKѭѫQJ
ӃchiӃ
WURQJ
n thӭhai. SDX
WKtӓ
ÿy
i ÿѭ
ӧc trӗng phәbiӃ
n cҧChâu Á và
Châu Âu [14]. Tҥ
i ViӋ
t Nam, tӯlâu tӓLӧ
ÿѭ
c xem là mӝt vӏthuӕFӡ
Yѭ
n rҩ
t hӳX tFK
Ӈ
ÿ
trӏcác bӋ
QK WK{QJ

ӡQJ QKѭ
WKѭ
ҧ
m cúm, ho
Fhen, nghҽ
W PNJL
әPNJLÿDXE
KD\ө
V
ng tiêu
chҧ
\«
HiӋ
n nay, tӓLӧ
ÿѭ
c trӗng ӣkhҳ
p mӑi miӅ
QWUrQÿ
ҩ
WQѭ
ӟFWDQKѭQJW
ұ
p trung phә

biӃ
n nhҩ
t là ӣhuyӋ
Q
ҧ
R

ÿ /ê
±6ѫQ
Quҧ
ng Ngãi, Kim Mơn ±Hҧ
L 'ѭѫQJ
± *LD
Hà NӝL1LQK
ӟc ±Khánh
3Kѭ
Hịa, Bҳ
c Ninh, Vƭ
nh Phúc«
1.1.2. Ĉ̿FÿL
͋
m th͹c v̵t [1], [5]
Tӓi có tên khoa hӑc là Allium Saltivum L, thuӝc hӑhành tӓi (Alliaceae). Trên thӃ
giӟL Fy KѫQ
ҥ
i tӓi khác

nhau bӣ
OR
L
ӝlӟ
ÿn, màu sҳ
c cӫ
a cӫ
, mùi vӏsӕOѭ
ӧng tép tӓi
trong mӝt cӫ

, vӏKăQJ FD\
ө
ng cӫ
aF{QJG
tӯng loҥ
i tӓi khác nhau.
Tên gӑi khác: Garlic (Anh-Mӻ
).
Aglio (Italian)
/¶DLO 3KiS

Tӓi là cây thân thҧ
o FăQKjQK
, sӕng nhiӅ
X QăP
+ Thân: Thân thӵc hình trө
 SKtD
ӟi mangGѭ
nhiӅ
u rӉphө
, phía trên mang nhiӅ
u lá.
+ Lá: lá cӭng, hình dҧ
i, thҷ
ng dài tӯ15 ±50

cm, rӝng tӯ1 ±2,5cm Fy UmQK NKtD PpS Oi KѫL UiS
Hình 1.1: Cây t͗
i.
Ӣ mӛi nách lá phía gӕc có mӝt chӗi nhӓsau này phát

triӇ
n thành mӝt tép tӓi. Các tép tӓi này nҵ
m chung trong mӝt cái bao (do các bҽlá
WUѭ
ӟc tҥ
o ra) thành mӝt cӫtӓi.

+ Hoa: Hoa xӃ
p thành tán ӣngӑn thân trên mӝt FiQ KRD GjL FP K
hoa trҳ
ng hay hӗng bao bӣi mӝt cái mo dӉrө
ng tұ
Q FQJ WKjQK
ӑn dài.
PNJLQK


12
+ Cӫtӓi: gҫ
n hình cҫ
X
ӡng
ÿѭ
kính 3 ±5 cm
chӭa khoҧ
ng 8 ± 20 tép tӓi. Bao xung quanh cӫ
gӗm 2 ±5 lӟp lá vҧ
y trҳ
ng mӓng, do các bҽOiWUѭ
ӟc

tҥ
o thành, gҳ
n vào mӝW
Ӄhình
ÿ trịn dҽ
t. Các tép tӓi
hình trӭng, 3 ±4 mһ
W
Ӎ
nh nhӑ
ÿ Q
Ӄcө
ÿ
t. Mӛi tép
tӓLӧ
ÿѭ
c phӫnhӳng lӟp lá vҭ
y trҳ
ng và mӝt lӟp
biӇ
u bì màu trҳ
ng hӗng dӉtách khӓi phҫ
n rҳ
n bên
trong. Các tép tӓi xӃ
p thành lӟp quanh mӝt sӧi dài
ÿѭ
ӡng kính 1 ±3 mm mӑc tӯgiӳDÿ
Ӄ
. Phҫ

n rҳ
n bên

Hình 1.2: Cͯt͗
i

trong cӫ
a các tép chӭa nhiӅ
Xӟ
Qѭ
F PLWKѫP
ӏKăQJ Y
1.1.3. 3KkQ
[13]
E͙
Cây tӓi ÿѭ
ӧc trӗng trên toàn cҫ
u nhѭng Trung Quӕc là nhà sҧ
n xuҩ
t tӓi lӟn nhҩ
t
trên thӃgiӟi vӟi khoҧ
ng 10,5 triӋ
u tҩ
n cӫtӓi hàng nă
m, chiӃ
m hѫn 77% sҧ
n Oѭ
ӧng tӓi
trên thӃgiӟi. Các Qѭ

ӟc trӗng nhiӅ
u tӓi khác là ҨQĈ
ӝ(4,1%), Hàn Quӕc (2%), Ai Cұ
p
và Nga (1,6%), Hoa Kì 
«
B̫ng1.1 7RSQ˱
ͣc s̫n xṷt t͗
i trong QăP
Quӕc gia

Sҧ
Qӧ
Oѭ
ng (tҩ
n)

Trung Quӕc

13 664 069

Ҩn Ĉӝ

833 970

Hàn Quӕc

271 560

Ai Cұ

p

244 626

Nga

213 480

Myanmar

185 900

Ethiopia

180 300

Hoa KǤ

169 510

Bangladesh

164 392

Ukraina

157 400

ThӃgiӟi

17 674 893

Nguӗn: Tәchӭc Liên Hӧp Quӕc vӅThӵc Phҭ
m và Nông NghiӋ
p (FAO)
Ӣ Qѭ
ӟc ta, tӓi ÿѭ
ӧc trӗng trên khҳ
p mӑi miӅ
n ÿҩ
t Qѭ
ӟc QKѭQJW
ұ
p trung phәbiӃ
n

nhҩ
t là ӣhuyӋ
Qҧ
R
ÿ /ê
±6ѫQ
Quҧ
ng Ngãi, Kim Môn ±Hҧ
L 'ѭѫQJ
±Hà
*LD /k


13

NӝL 1LQK
ӟc ±Khánh
3Kѭ
Hịa, Vƭ
nh Phúc, Bҳ
c Ninh«ӟ
Y
i tӓi ӣhuyӋ
Q
ҧ
R
ÿ /ê
± 6ѫQ
Quҧ
ng Ngãi rҩ
t nәi tiӃ
ng vӟi chҩ
t Oѭ
ӧng cao.
1.1.4. 7U͛QJ KiLYjWKXKR̩FK
Tӓi thích hӧp vӟi ÿiӅ
u kiӋ
n cӫ
a vùng khí hұ
u ôn hòa. TӓL ѭD
Ӌ
W
ӝ
QKL

mát
ÿ và là
cây chӏ
u lҥ
nh. NhiӋ
W
ӝcҫ
ÿn thiӃ
W
ӇFk\
ÿ
VLQK
ӣng và phátWUѭ
triӇ
n là 18 0C ±200 &
ӇĈ
tҥ
o cӫcҫ
n nhiӋ
Wÿ
ӝ20 0C ±22 0C. pH thích hӧp là: 6 ±Ĉ
ҩ
t thích hӧSOjÿ
ҩ
t thӏ
t nhҽ
,
WѫL
xӕp, giàu mùn. Tӓi ÿѭ
ӧc trӗng bҵ

ng cӫvӟi sӵlӵa chӑn giӕng kƭcàng.
Thӡi gian gieo trӗng tӓi là vào khoҧ
ng tháng 9 ±10, vào thӡi gian này hay có
mѭa làm cho tӓi phát triӇ
n rҩ
t nhanh. Thu hoҥ
ch tӓi vào khoҧ
ng tháng 1 ±2.
1.2. M͡
t s͙nghiên cͱu v͉thành ph̯n hóa h͕
c cͯa t͗
i [4], [8], [12], [13], [19]
ViӋ
c dùng tӓi trong y hӑF ÿm
ӯrҩ
Fy
W OkX
ӡ
W
i nên viӋ
ÿF [iF
ӏ
nh thành
ÿphҫ
n hóa
hӑc trong tӓL
Ӈphát
ÿ hiӋ
n ra nhӳng hӧp chҩ
t có hoҥ

t tính sinh hӑF Oj
Ӆ
u rҩ
t ÿL
quan
trӑng và thiӃ
t thӵc.
1.2.1. Thành ph̯n hóa h͕
c chung cͯa cây t͗
i
Thành phҫ
n hóa hӑc chung cӫ
a cây tӓLÿѭ
ӧc trình bày trong bҧ
ng sau:
B̫ng 1.2: Thành ph̯n hóa h͕
c cͯa cây t͗
LNKLW˱˯L
Thành phҫ
n
1ѭ
ӟc
Cacbohydrat
Protein
Amino acid WK{QJ
ӡng WKѭ
Amino acid: cysteine sulfoxide
Tồn bӝcác hӧp chҩ
t sulfur
Chҩ

W [ѫ
Lipid
ܵ-Glutamylcysteine
Sulfur
Nitrogen
Chҩ
t khống
Vitamin
Saponin
Tồn bӝcác hӧp chҩ
t hòa tan trong dҫ
u

TӹlӋNKLWѭѫL

62-68
26-30
1,5-2,1
1-1,5
0,6-1,9
1,5-3,5
1,5
0,1-0,2
0,5-1,6
0,23-0,27
0,6-1,3
0,7
0,015
0,04-0,11


Ӈ nguyên);
ÿ 0,7 (cҳ
t
ra)

Trong tӓi: [12] Cӫtӓi tѭѫ
i chӭa 60% ±68% Qѭ
ӟc, thҩ
S KѫQ
ӟi các
VR
loҥ
i trái
Y
cây và rau cӫ(80% ±90%). 2 % chҩ
W Y{ӧ
Fѫ
ng glucid /ѭ
khá nhiӅ
u: 10% ±15%
ÿѭ
ӡng khӱvà saccharose, chӫyӃ
u là polysaccharid loҥ
i fructosan (chӭD
Ӄ
nÿ75% tính
theo khơ). Trong tӓi cịn có mӝWOѭ
ӧng nhӓcác vitamin (A, B1, B2, B3 và C).

14
1.2.2. Thành ph̯QGLQKG˱
ͩng [13]
Theo phân tích cӫ
a bӝnơng nghiӋ
p Hoa Kì, thành phҫ
Q GLQK
ӥng trong
Gѭ
100g
tӓLWѭѫLÿѭ
ӧc thӇhiӋ
n trong bҧ
ng zsau:
B̫ng 1.3: Thành ph̯QGLQKG˱
ͩng trong 100g t͗
i t˱˯
i.
Thành phҫ
n
Nă
QJ
ӧng
Oѭ
Carbohydrat
Ĉѭӡng
Chҩ
t sѫthӵc phҭ
m
Chҩ

t béo
Protein
Beta ±caroten
Thiamin (vitamin B1 )
Rinoflavin (vitamin B2)
Niacin (vitamin B3)
Axit pantothenic (vitamin B5)
Vitamin B6
Axit folic (vitamin B9)
Vitamin C
Canxi
Sҳ
t
Magie
Mangan
Phospho
Kali
Natri
KӁ
m
Selen

+jP
ӧng
Oѭ
632 kJ (149Kcal)
33,06 g
1,00 g
2,1 g
0,5 g

6,39 g
5 Pg
0,2 mg
0,11 mg
0,7 mg
0,596 mg
1,235 mg
3 Pg
31,2 mg
181 mg
1,7 mg
25 mg
1,672 mg
153 mg
401 mg
17 mg
1,16 mg
14,2 Pg

1.3. Tìm hiӇ
u chung vӅtinh dҫ
u
Tinh dҫ
u là hӛn hӧp nhӳng hӧp chҩ
t hӳX Fѫ
ү
n WDQ
vào nhau. O
Nhӳng hӧp chҩ
t

này dӉED\ KѫL
һ
c biӋ
Fy
t, phҫ
nPL
lӟn có nguӗ
ÿ n gӕc tӯthӵc vұ
t mӝt sӕít ӣÿӝng
vұ
W Fyÿѭ
ӧc bҵ
ng cách cҩ
t hoһ
c chiӃ
t bҵ
ng dung mơi hӳX Fѫ>@ >@ >
Ví dө
: Tinh dҫ
u bҥ
c hà, tinh dҫ
u hoa hӗng, tinh dҫ
u khuynh diӋ
p, tinh dҫ
u
quӃ
...là nhӳng tinh dҫ
Xӧ
ÿѭ
c lҩ

y tӯFk\ WѭѫQJ
ӭng.
Cҫ
n phân biӋ
t rõ tinh dҫ
u vӟi dҫ
u béo (là triglycerides, este cӫ
a glycerol và mӝt
vài loҥ
i axit béo) và dҫ
u mӓ(là nhӳng hӧp chҩ
t cӫ
a hydrocarbon).
1.3.1. Phân b͙trong thiên nhiên [4]
Tinh dҫ
Xӧ
ÿѭ
c phân bӕrҩ
t rӝng ӣtrong hӋthӵc vұ
Wÿ
һ
c biӋ
t tұ
p trung nhiӅ
u ӣmӝt
sӕhӑ: HӑHoa tán ±Apiaceae, hӑCúc ±Asteraceae, hӑHoa môi ±Lamiaceae, hӑ


15
Long não ± Lauraceae, hӑ Sim ± Myrtaceae, hӑ Cam ± Rutaceae, hӑ Gӯng ±

Zingiberaceae...
Ngoài ra mӝt sӕÿӝng vұ
W FNJQJ
ӭa tinh
FyFK
dҫ
X +ѭѫX
ҥ
, cà cuӕng...
[
1.3.2. Tính ch̭t v̵t lý [2], [4], [9]

ThӇchҩ
t: ĈD
ӕlà
Vchҩ
t lӓng ӣnhiӋ
W
ӝWKѭ
ÿ ӡng, mӝt sӕӣthӇrҳ
Q QKѭ PHQW
borneol, vanilin...
Màu sҳ
c: Khi mӟi cҩ
t tinh dҫ
X WKѭ
ӡng khơng có màu hoһ
c màu vàng nhҥ
t. Càng
ÿӇlâu, do hiӋ

Qӧ
Wѭ
ng oxi hóa, màu có thӇthү
m lҥ
i. Mӝt sӕFy PjX
һ
c biӋ
t: ÿ
các hӧp
chҩ
t azulen có màu xanh mӵc.
Mùi: &yPLÿ
һ
c biӋ
WÿDV
ӕFyPL
Ӊchӏ
WKѫPG
u, mӝt sӕcó mùi hҳ
c khó chӏ
u.
Vӏ
: Cay (tinh dҫ
u quӃ
), mӝt sӕcó vӏngӑt.
%D\ KѫL
ӧc ӣnhiӋ
ÿѭ
W
ӝÿ

WKѭ
ӡng vì vұ
y, cҫ
Q
ӵng
ÿ tinh dҫ
u trong nhӳng chai, lӑ
miӋ
ng nhӓ, có nút kín.
Tӹtrӑng: ĈD
ӕnhӓ
V KѫQӝ

t sӕlӟQ
0 KѫQ 
ҫ
u quӃ
WLQK
, tinh dҫ
u tӓi, G
tinh dҫ
u
ÿLQKKѭѫQJ

Ĉӝtan: Khơng tan hay ít WDQ WURQJ
ӟc, tan tӕt trong
Qѭalcol, ethanol, cloroform,
bezen.. nên có thӇGQJ FiF GXQJ
ӇchiӃ
t xuҩ

P{L
t mӝt sӕ
Qj\
tinh dҫ
uÿ
tӯcác nguӗn
nguyên liӋ
u có chӭa tinh dҫ
u.
ChӍsӕkhúc xҥ
: 'DRÿ
ӝng trong khoҧ
ng 1,43 ±1,61.
1.3.3.

Tính ch̭t hóa h͕
c [4]

Hҫ
u hӃ
t tinh dҫ
u rҩ
t dӉbӏoxy hóa, sӵR[\ KyD
ӡng xҧ
y WKѭ
ra cùng vӟi sӵtrùng
hӧp hóa, tinh dҫ
u sӁchuyӇ
n thành chҩ
t nhӵa.

Mӝt sӕthành phҫ
n chính trong tinh dҫ
u cho các phҧ
n ӭQJ
һ
cÿ
hiӋ
u cӫ
a nhóm
chӭc, tҥ
o thành các sҧ
n phҭ
m kӃ
t tinh hay cho màu, dӵD YjR
һ
c ttQK
FiFӇ
ÿ
Qj\
ÿӏ
nh
ÿ
WtQKYj
ӏ
QKOѭ
ӧng các
ÿ thành phҫ
n chính trong tinh dҫ
u.
1.3.4. Tác dͭng sinh h͕

c và ͱng dͭng cͯa tinh d̯u [2], [4]
1.3.1.1. Ĉ͙i vͣi th͹c v̵t
Vӟi mӛi loҥ
i thӵc vұ
t khác nhau thì tinh dҫ
u có mһ
t ӣnhӳng bӝphұ
n khác nhau
(lá cây, thân cây, hoa, vӓcây, rӉcây hoһ
c nhӳng bӝphұ
n khác cӫ
a thӵc vұ
t). Nó có
vai trị rҩ
t quan trӑng ÿӕi vӟi thӵc vұ
t. Tinh dҫ
u ÿѭ
ӧc biӃ
t ÿӃ
n nhѭlà chҩ
t dү
n dөcho
cây (mӝt sӕloҥ
i cây có chӭa tinh dҫ
u có mùi hҩ
p dү
n cӗn trùng, dү
n dөcôn trùng ÿӃ
n
hút mұ

t và nhӡcơn trùng mà có thӇthөphҩ
n giúp duy trì nịi giӕng), hay là chҩ
t bҧ
o
vӋcây (ӣtrong nhiӅ
u loҥ
i cây, tinh dҫ
u ÿѭӧc cҩ
u tҥ
o bӣi nhӳng chҩ
t có thӇ[XD
әi ÿX


16
cơn trùng hoһ
c ÿӝng vұ
t ÿӃ
nă
n cây). Ngồi ra, tinh dҫ
u cịn ÿѭ
ӧc ví nhѭlà nhӵa sӕng
cӫ
a cây, mang lҥ
i sӭc sӕng và nă
QJ
ӧng
Oѭ
cho cây.
1.3.1.2. 7URQJ\G˱

ͫc h͕c
Tác dө
ng cӫ
a tinh dҫ
u:
 Tác dө
ng trêQÿѭ
ӡng tiêu hóa: Kích thích tiêu hóa, lӧmұ
t, thông mұ
t.
 Tác dө
ng kháng khuҭ
n và diӋ
t khuҭ
n: Tác dө
ng trêQӡ
ÿѭ
ng hô hҩ
p nhѭtinh dҫ
u
bҥ
ch ÿjQ
, bҥ
c hà. Tác dө
ng trên ÿѭ
ӡng tiӃ
t niӋ
u nhѭ tinh dҫ
u hoa cây Barosma
betulina.

 Mӝt sӕtác dө
ng kích thích thҫ
n kinh trung ѭѫ
ng nhѭÿҥ
i hӗi«
 Mӝt sӕcó tác dө
ng diӋ
t ký sinh trùng: trӏgiun, trӏsán, diӋ
t ký sinh trùng sӕt
rét«
 Rҩ
t nhiӅ
u tinh dҫ
u có tác dө
ng chӕng viêm, làm lành vӃ
t thѭѫ
ng nêQӧ
ÿѭ
c sӱ
dө
ng ÿӇsҧ
n xuҩ
t các loҥ
i thuӕc chӳa bӋ
nh, thuӕc sát trùng«
1.3.1.3. Ͱng dͭng trong các ngành cơng nghi͏
p khác nhau
7URQJ KѭѫQJ
ҭ
m, trong thӵ

SK
c phҭ
m dùng làm chҩ
t gia mùi cho kҽ
o bánh, thuӕc
OiUѭ
ӧX PLQѭ
ӟc giҧ
L NKiW«
Trong mӻphҭ
m: Tinh dҫ
X ÿyQJ YDL
ӑng WUz
vì nó có khҧ
TXDQ
QăQJ
ӳWU
mùi,
JL
chӕng oxy hóa, bҧ
o vӋda, tҥ
R KѭѫQJ
ӏ
u tӵ
WKѫP
QKLrQ
GӧFGQJÿ
QrQÿѭ
Ӈsҧ
n xuҩ

t dҫ
u
WKѫP
ӟc hoa,
Qѭ
kem, dҫ
u gӝi...
Ngoài ra tinh dҫ
u cịn là ngun liӋ
X
Ӈÿ
tách hoһ
c chuyӇ
n hóa hoһ
c tәng hӧp
nhiӅ
u chҩ
WWKѫP
ӑQJÿѭ
TXDQ
ӧc ӭng dө
WU
ng rӝng rãi trong công nghiӋ
p.
1.3.5. S̫n xṷt tinh d̯u tͳthiên nhiên [6], [11]
1.3.5.1. &iFSK˱˯QJSKiSV
̫n xṷt tinh d̯u [6]

™ Có nhiӅ
X SKѭѫQJ SKiS

ҫ
u tӯGѭ
WiFK
ӧc liӋ
u nên khi
WLQK
lӵa chӑQSKѭѫQJSK
G
cҫ
QOѭX êYjR
һ
FÿL
Ӈ
m sau: FiFÿ
 Vӏtrí cӫ
a tinh dҫ
X WURQJGѭ
ӧc liӋ
u: hoa, lá, quҧ
, thân, rӉ
, cành, lá, hҥ
W«
 Ĉһ
c tính hóa lý cӫ
a tinh dҫ
u: tinh dҫ
u nһ
ng hay nhҽKѫQ
ӟc,Qѭ
tinh dҫ

u dӉbӏ
biӃ
n mùi khi bӏWiFÿ
ӝng bӣi nhiӋ
W«
™ Vӟi nhӳQJ
һ
F
ÿӇ
P
ÿL QKѭ WUrQ
ӝt sӕSKѭѫQJ
WKu Fy
ҧ
n SKiS
xuҩ
Pt tinh dҫ
X
V QKѭ
sau:
 3KѭѫQJ SKiS
XQJGQJ
P{Lÿ
Ӈhòa tan. G
 3KѭѫQJ
ӟp.SKiS ѭ
 3KѭѫQJ SKiS QJkP


17

 3KѭѫQJ SKiS pS
 3KѭѫQJѭ
SKiS
ng cҩ
t lôi cuӕ
FK
n hѫLQѭ
ӟc.
™ Nhѭng dù tiӃ
n hành theo bҩ
t kì phѭѫ
ng pháp nào, quy trình sҧ
n xuҩ
t ÿӅ
u có
nhӳng ÿһ
c ÿiӇ
m chung sau ÿk
y:
 Quy trình khai thác phҧ
i phù hӧp vӟi nguyên liӋ
u:
 Tinh dҫ
u phҧ
Lӧ
ÿѭ
c lҩ
y triӋ
Wÿ
Ӈkhӓi nguyên liӋ

u vӟi chi phí thҩ
p.
 Quy trình sҧ
n xuҩ
t ÿѫQJL
ҧ
n, thuұ
n tiӋ
n và nhanh chóng.
 Tinh dҫ
X WKX
ӧc phҧ
L
ÿѭFyPLWKѫP
ӵQKLrQ QKѭ
WӋ
u. QJX\rQ OL
1.3.5.2. 3K˱˯QJSKiSFK˱QJF
̭t lơi cu͙QK˯LQ˱
ͣc
Trong phҥ
m vi ÿӅtài này, phѭѫ
ng pháp dùng ÿӇchiӃ
t tách tinh dҫ
u tӓi là phѭѫ
ng
pháp chѭng cҩ
t lôi cuӕn hѫLQѭ
ӟc.
a. Nguyên tҳ

c chung [6]
Phѭѫ
ng pháp này dӵa trên nguyên tҳ
c: nhiӋ
t ÿӝsôi cӫ
a hӛn hӧp Qѭ
ӟc và tinh dҫ
u
thҩ
p hѫn rҩ
t nhiӅ
u so vӟi nhiӋ
t ÿӝsôi cӫ
a tinh dҫ
u, do ÿy
có thӇtách riêng tinh dҫ
u ra
khӓi ngun liӋ
u mà khơng cҫ
n ÿҥ
t ÿӃ
n nhiӋ
t ÿӝsơi cӫ
a nó1Jѭ
ӡi ta thӵc hiӋ
n viӋ
c
này bҵ
ng dө
ng cөgӑi là thiӃ

t bӏcҩ
t kéo tinh dҫ
u bҵ
ng hѫLQѭ
ӟc.
b. Các bӝphұ
n cӫ
a mӝt thiӃ
t bӏchѭng cҩ
t tinh dҫ
u [4]
 Nӗi cҩ
t.
Hình trө
, làm bҵ
ng thép khơng gӍ
, tơn mҥkӁ
m
ӗng.
ÿ ĈiӅ
u kiӋ
n cҩ
t thӫcơng
có thӇdùng thùng SKX\
ӵng xă
ÿ
ng.
Vӟi nӗi cҩ
t công nghiӋ
p, hѫLQѭ

ӟc ÿѭ
ӧc ÿѭ
a vào bҵ
ng các ӕng dү
n hѫi. Ӣquy
mô thӫcôQJQѭ
ӟc chӭa sҹ
n trong nӗi và Gѭ
ӧc liӋ
u ÿѭ
ӧc ÿһ
t trên mӝt tҩ
m vӍ
, tránh tiӃ
p
xúc vӟi ÿi\
nӗi.
 Ӕng dү
n hѫi.
Ӕng dү
n hѫi có nhiӋ
m vөdү
n hѫLQѭ
ӟc và hѫi tinh dҫ
u qua bӝphұ
n ngѭng tө
.
Ngoài UDGѭ
ӟi tác dө
ng cӫ

a khơng khí lҥ
nh bên ngồi làm ngѭng tөmӝt phҫ
n hѫi
Qѭ
ӟc và hѫi tinh dҫ
u thành thӇlӓng. Vì vұ
y ӕng dү
n hѫi nên có ÿӝdӕc nghiêng vӅ
phía bӝphұ
n ngѭng tө
.
 Bӝphұ
n ngѭng tө
.
Bӝphұ
n ngѭng tөcó nhiӋ
m vөhóa lӓng hѫLQѭ
ӟc và hѫi tinh dҫ
u tӯnӗi cҩ
t
chuyӇ
n sang. Gӗm 2 bӝphұ
n: thùng chӭa Qѭ
ӟc làm lҥ
nh và ӕng dү
n hѫi. Ӕng dү
n hѫi
ÿѭ
ӧc ngâm trong thùnJӟ
Qѭ

c lҥ
nh và làm lҥ
nh theo quy tҳ
FQJѭ
ӧc dòng.
Các kiӇ
u ӕng dү
n hѫi làm lҥ
nh thông dө
ng:


18
x KiӇ
u ӕng xoҳ
n ruӝt gà: DiӋ
n tích làm lҥ
nh lӟn nhѭng khó làm vӋsinh,
Qѭ
ӟc và tinh dҫ
u hay ÿӑng lҥ
i ӣcác ÿoҥ
n gҩ
p khúc.
x KiӇ
u ӕng chùm: là kiӇ
u thơng dө
ng nhҩ
t.
x KiӇ

u hình ÿƭD
: là sӵkӃ
t hӧp giӳa ӕng chùm và ӕng xoҳ
n ruӝt gà.
 Bӝphұ
n phân lұ
p.
Bӝphұ
n phân lұ
p có nhiӋ
m vөhӭng chҩ
t lӓng là Qѭ
ӟc và tinh dҫ
u và tách
riêng tinh dҫ
u ra khӓi Qѭ
ӟc: tinh dҫ
u nһ
ng hѫQӟ
Qѭ
c ӣphía Gѭ
ӟi, tinh dҫ
u nhҽhѫn
Qѭ
ӟc ӣphía trên.
c. Ѭu ÿiӇ
m cӫ
a phѭѫ
ng pháp.
 ThiӃ

t bӏgӑn gàng, dӉchӃtҥ
o, quy trình sҧ
n xuҩ
t ÿѫ
n giҧ
n.
 Dung mơi sӱdө
ng là Qѭ
ӟc nên chi phí rҿ
.
 Có thӇtiӃ
n hành chѭng cҩ
t vӟi các cҩ
u tӱtinh dҫ
u chӏ
u ÿѭ
ӧc nhiӋ
t ÿӝcao.
d. 1Kѭ
ӧc ÿiӇ
m cӫ
a phѭѫ
ng pháp.
 Tinh dҫ
u [2] nhұ
n ÿѭ
ӧc bҵ
ng phѭѫ
ng pháp chѭng cҩ
t lôi cuӕn hѫLӟ

Qѭ
c nghèo
cҩ
u tӱhѫn so vӟi tinh dҫ
u trích ly bҵ
ng dung mơi vì khi chѭng cҩ
t ӣnhiӋ
t ÿӝcao, mӝt
sӕcҩ
u tӱbӏphұ
n hӫ
y hoһ
c biӃ
n ÿәi, mһ
t khác mӝt sӕcҩ
u tӱkhông bay hѫi vӟi Qѭ
ӟc
(sáp, nhӵa thѫm, chҩ
t béo) bӏgiӳlҥ
i. Ngồi ra cịn mӝt sӕcҩ
u tӱhịa tan vào Qѭ
ӟc
chѭng.

 +jP
ӧng
Oѭ
tinh dҫ
u không cao do thҩ
WWKRiWWURQJTXi

ҩ
t và thu
WUuQ
hӗi.
 Khó ÿiӅ
u chӍ
nh các thơng sӕkƭthuұ
t nhѭnhiӋ
Wÿ
ӝ, áp suҩ
t, thӡi gian chѭng cҩ
t
kéo dài.
 Nguyên liӋ
u dӉbӏcháy, khét do bӏthiӃ
XQѭ
ӟc, bӏdính vào thiӃ
t bӏ
.
1.3.6. ĈiQK JLiFK
̭WO˱
ͫng tinh d̯u b̹QJSK˱˯QJ
-lý SKiSKyD
[2], [5], [6]
1.3.6.1. 3KkQWtFKV˯E
͡[2]
Phân tích sѫbӝlà ÿiQ
h giá chҩ
t Oѭ
ӧng tinh dҫ

u bҵ
ng cҧ
m quan. Nghƭ
a là nghiên
cӭu nhӳng dҫ
u hiӋ
u bên ngoài nhѭmùi, vӏ
, màu sҳ
cÿ
ӝtrong suӕt...
Qua nghiên cӭu nhӳng dҫ
u hiӋ
u bên ngồi này có thӇphán ÿốn và ÿiQK
giá sѫ
bӝvӅchҩ
t Oѭ
ӧng cӫ
a tinh dҫ
u và mө
c ÿtFK
sӱdө
ng cӫ
a chúng.
1.3.6.2. Màu s̷FYjÿ
͡trong su͙t
Xác ÿӏ
nh màu sҳ
c và ÿӝtrong suӕt cӫ
a tinh dҫ
u bҵ

ng cách cho tinh dҫ
u vào mӝt
ӕng thӫ
y tinh trong suӕt, khơng màu, dung tích 20ml. ThӍ
nh thoҧ
ng lҳ
c và quan sát rӗi
ghi nhұ
n xét vӅtính chҩ
tӡ
Fѭ
ng ÿӝcӫ
a màu và ÿӝtrong suӕt (ví dө
: vàng nhҥ
t, nâu


19
sү
m...), nӃ
u tinh dҫ
u cịn vҭ
n ÿө
c, khơng trong suӕt chӭng tӓtrong tinh dҫ
u còn tҥ
p
chҩ
t và Qѭ
ӟc.
1.3.6.3. Mùi

Mùi là mӝt trong nhӳng biӇ
u hiӋ
n bên ngoài quan trӑng cӫ
a tinh dҫ
u. Mӛi mӝt
loҥ
i tinh dҫ
u có mӝt mùi ÿһ
c trѭng.
ĈӇxác ÿӏ
nh mùi, nhӓmӝt giӑt tinh dҫ
u lên tӡgiҩ
y lӑc hoһ
c bơi mӝt ít vào mu
bàn tay rӗi ngӱi cách chӛcó tinh dҫ
u 20 ±30 mm. Ghi nhұ
n xét vӅmùi cӫ
a tinh dҫ
u.
1.3.6.4. V͓
VӏcNJ
ng là biӇ
u hiӋ
n bên ngoài quan trӑng cӫ
a tinh dҫ
u. Mӛi loҥ
i tinh dҫ
u có mùi
vӏriêng.
ĈӇxác ÿӏ

nh vӏ
, dùng phѭѫ
ng pháp nӃ
m. NӃ
m xong ghi kӃ
t quҧnhұ
n xét bҧ
n chҩ
t
(ngӑtÿ
ҳ
ng