Phát triển năng lực nhận thức và tư duy qua bài tập trắc nghiệm các nguyên tố phi kim hóa học 10 ở THPT

BӜGIÁO DӨ&9¬Ĉ¬27
ҤO
75Ѭ
Ӡ1*Ĉ
ҤI HӐ&6Ѭ3+
Ҥ0Ĉ¬1
ҸNG
-----[\ [\----

TRҪN NGUYӈ1ĈĂ1*',
ӊU

PHÁT TRIӆ11Ă1*/
ӴC NHҰN THӬC VÀ
7Ѭ'8<48$%¬,7
ҰP TRҲC NGHIӊM CÁC
NGUYÊN TӔPHI KIM HÓA 10 THPT

LUҰ19Ă17
ӔT NGHIӊP

Ĉj1
̽ng, 2019


BӜGIÁO DӨC VÀ Ĉ¬27
ҤO
75Ѭ
Ӡ1*Ĉ
ҤI HӐ&6Ѭ3+
Ҥ0Ĉ¬1

ҸNG
-----[\ [\----

TRҪN NGUYӈ1ĈĂ1*',
ӊU

PHÁT TRIӆ11Ă1*/
ӴC NHҰN THӬC VÀ
7Ѭ'8<48$%¬,7
ҰP TRҲC NGHIӊM CÁC
NGUN TӔPHI KIM HĨA 10 THPT
&KX\rQQJjQK6ѭSK
ҥm Hóa hӑc
*9+'7K63KDQ9ăQ$Q
LUҰ19Ă17
ӔT NGHIӊP

Ĉj1
̽ng, 2019


ĈҤI HӐ&Ĉ¬1
ҸNG
CӜNG HỊA XÃ HӜI CHӪ1*+Ƭ$
VIӊT NAM
75Ѭ
Ӡ1*Ĉ
ҤI HӐ&6Ѭ3+
ҤM
Ĉӝc Lұ

p ±TӵDo - Hҥ
nh Phúc
KHOA HÓA HӐC

NHIӊM VӨCӪA KHÓA LUҰN TӔT NGHIӊP
Hӑtên sinh viên: Trҫ
n NguyӉ
QĈăQJ'L
Ӌ
u
Sӕthҿsinh viên: 314011151107.
Lӟp : 15SHH.
Khoa: Hóa hӑc.
1JjQK6ѭSK
ҥ
m Hóa hӑc.
7rQÿ
Ӆtài luұ
QYăQW
ӕ
t nghiӋ
p:
Phát triӇ
QQăQJO
ӵc nhұ
n thӭFYjWѭGX\TXDEjLW
ұ
p trҳ
c nghiӋ
m các nguyên tӕ

phi kim hóa hӑ
c 10 ӣTHPT.
2. Nӝi dung nghiên cӭu:
- Nghiên cӭXFѫ
sӣlí luұ
n và thӵc tiӉ
n vӅviӋ
c phát triӇ
QQăQJO
ӵc nhұ
n
thӭFYjWѭGX\TXDEjLW
ұ
p trҳ
c nghiӋ
m.
- Nghiên cӭu các biӋ
n pháp phát triӇ
QQăQJO
ӵc nhұ
n thӭc, bӗLGѭ
ӥQJWѭ
duy hóa hӑc cho hӑc sinh THPT.
- Tìm hiӇ
u lý thuyӃ
t, bài tұ
SYjFiFSKѭѫQJSKiS
giҧ
i bài tұ
p phҫ

n các
nguyên tӕphi kim hóa hӑ
c 10.
*LiRYLrQKѭ
ӟng dү
Q7K63KDQ9ăQ$Q
1Jj\JLDRÿ
Ӆtài: 06/06/2018.
5. Ngày hồn thành: 03/01/2019.
ChӫnhiӋ
m khoa

PGS. TS. Lê TӵHҧ
i

*LiRYLrQKѭ
ӟng dү
n

ThS. 3KDQ9ăQ$Q

6LQKYLrQÿmKRjQWKjQKYjQ
ӝp báo cáo cho Khoa ngày
KӃ
t quҧÿL
Ӈ
PÿiQKJLi««««««
Ngày tháng QăP
CHӪTӎ
CH HӜ,Ĉ

ӖNG
(Ký và ghi rõ hӑtên)


LӠI CҦ0Ѫ1

Sau mӝ
t thӡi gian hӑ
c tҥ
i Khoa Hóa hӑFWUѭ
ӡQJĈ
ҥ
i hӑF6ѭSK
ҥ
m ±Ĉҥ
i
hӑ
FĈj1
ҹ
ng, bҵ
ng sӵnәlӵc cӫ
a bҧ
n thân và sӵJL~Sÿ
ӥtұ
n tình cӫ
a Thҫ
y, Cơ
và bҥ
QEqW{LÿmKRjQWKjQKOX
ұ

QYăQW
ӕ
t nghiӋ
p này.
Tơi xin tӓlịng biӃ
W ѫQ
ҳ
F
VkX
Ӄ
nÿthҫ
\
V 7K6 3KDQ
ÿm
ұ
n9ăQ
tình
W
$Q
Kѭ
ӟng dү
QYjJL~Sÿ
ӥtơi trong q trình nghiên cӭu và hồn thành luұ
QYăQQj\
Tôi xin chân thành cҧ
PѫQFiF7K
ҫ
y, Cô giáo trong Khoa Hóa hӑFWUѭ
ӡng
Ĉҥ

i hӑ
F6ѭ3K
ҥ
PĈj1
ҹ
QJÿmÿjRW
ҥ
RYjKѭ
ӟng dү
QW{LFyÿ
ӫkhҧQăQJÿ
Ӈthӵc
hiӋ
Qÿ
Ӆtài khoa hӑc này.
Cuӕ
i cùng tơi xin cҧ
PѫQJLDÿuQKQK
ӳQJQJѭ
ӡLWKѭ
ӡQJ[X\rQÿ
ӝng viên,
tҥ
o mӑ
LÿL
Ӆ
u kiӋ
n thuұ
n lӧLÿ
Ӈtơi có thӇhồn thành luұ

QYăQQj\
Ĉj1
ҹ
ng, ngày 03 tháng 12 QăP
2018
Sinh viên

Trҫ
n NguyӉ
QĈăQJ'L
Ӌ
u


MӨC LӨC
MӢĈҪU ................................................................................................................ 1
&+ѬѪ1*
.......................................................................................................... 3
BÀI TҰP HÓA HӐC VÀ CÁC VҨ1Ĉ
ӄPHÁT TRIӆ11Ă1*/
ӴC NHҰN
THӬ&7Ѭ'8<+Ï$+
ӐC. ............................................................................... 3
1.1. Bài tұ
p hóa hӑc (BTHH). ................................................................................ 3
1.1.1. Khái niӋ
m BTHH. ........................................................................................ 3
1.1.2. éQJKƭDW
ác dө
ng cӫa BTHH. ...................................................................... 3

1.1.3. Phân loҥ
i BTHH. .......................................................................................... 5
4XiWUuQKJLҧL%7++
................................................................................... 6

3KkQORҥLGӵDYjRPӭFÿӝSKӭFWҥ
NLӃPOӡLJLҧL
.......................................................................................................... 7

1.2. &iFYҩQÿӅSKiWWULӇQQăQJOӵFQKұQW
...................................................... 7
9ҩQÿӅFѫEҧQYӅQKұQWKӭF
........................................................................ 7
1ăQJO
ӵc nhұ
n thӭc và nhӳng nhiӋ
m vөphát triӇ
QQăQJO
ӵc nhұ
n thӭc cӫa
HS qua bӝmơn hóa hӑc. ........................................................................................ 8
%ҧQFKҩWFӫDQăQJOӵFWUtWXӋ
..................................................................... 11
7ѭGX\KyDKӑF
.......................................................................................... 11

4XDQKӋJLӳD%7++YjYLӋFSKiWWUL
................................ 12

;XKѭӟQJSKiWWULӇQFӫDEjLWұS

.................................................. 12
1.3.2. Quan hӋgiӳa bài tұ
p hóa hӑc vӟi viӋ
c nâng cao khҧQăQJQK
ұ
n thӭFYjWѭ
duy cӫa hӑ
c sinh. .................................................................................................. 13

;XWKӃÿәLPӟLSKѭѫQJSKiSGҥ\KӑF
QKұQWKӭFFӫDQJѭӡLKӑFKLӋQQD\
....................................................................... 13

6ӱGөQJ%7++WKHRKѭӟQJWtFKFӵF
........................................................ 13
1.4.2. Sӱdө
ng mӝt sӕPPDH truyӅ
n thӕQJWKHRKѭ
ӟng tích cӵc. ........................ 14

7KӵFWUҥQJYҩQÿӅSKiWWULӇQQăQJ
KLӋQQD\
............................................................................................................... 16
&+ѬѪ1*
: ........................................................................................................ 18
NӜI DUNG VÀ NHӲNG BIӊN PHÁP PHÁT TRIӆ11Ă1*/
ӴC NHҰN
THӬC BӖ,'Ѭ
Ӥ1*7Ѭ'8<+Ï$+
ӐC CHO HӐC SINH. ......................... 18

1Jѭ
ӡi giáo viên hóa hӑ
c cҫ
n phҧ
LOjPJuÿ
Ӈdҥ
y mӝt cách thơng minh. ...... 18
$Lÿ
ӝ
ng não nhiӅ
XKѫQ
.............................................................................. 19
2.1.3. Nhà nghiên cӭu thӵc tiӉ
n. .......................................................................... 20
1Jѭ
ӡi HS cҫ
n phҧ
LOjPJuÿ
Ӈhӑc tӕt mơn hóa hӑc mӝt cách thơng minh. .. 20
2.2.1. Rèn luyӋ
n óc quan sát. ............................................................................... 20
2.2.2. Rèn luyӋ
QQăQJO
ӵFWѭGX\
........................................................................ 21
2.2.3. Bӗ
LGѭ
ӥng hӭng thú và niӅ

m say mê hӑc tұ
p bӝmôn. .............................. 21
2.2.4. Rèn luyӋ
n phong cách làm viӋ
c khoa hӑc. ................................................. 22
2.3. Sӱdөng bài tұ
p. ............................................................................................. 22
2.3.1. Bài tұ
p có nhiӅ
u cách giҧ
i. ......................................................................... 22
2.3.2. Bài tұ
p có cách giҧ
i thơng minh, ngҳ
n gӑn. ............................................... 23

2.4. Sӱdөng hӋthӕ
ng bài tұ
p hóa hӑc nhҵ
m phát triӇ
QWѭGX\FKR+6NK
ҧ
ng
dҥ
y phҫ
n hóa phi kim lӟp 10 ӣWUѭ
ӡng THPT. ..................................................... 23
2.4.1. Sӱdө
ng bài tұ
p trong bài nghiên cӭu tài liӋ

u mӟi. .................................... 23
2.4.2. Sӱdө
ng bài tұ
p trong giӡluyӋ
n tұ
p. .......................................................... 38
2.4.3. Sӱdө
ng bài tұ
SQkQJFDRÿ
ӇbӗLGѭ
ӥng hӑ
c sinh khá, giӓi phҫ
n phi kim lӟp
10. ......................................................................................................................... 54
2.5. Mӝ
t sӕJLiRiQYjÿ
ӅkiӇ
PWUDSK~WWKHRKѭ
ӟng phát triӇ
QQăQJO
ӵc nhұ
n
thӭFYjWѭGX\
...................................................................................................... 60
&+ѬѪ1*
........................................................................................................ 61
THӴC NGHIӊ06Ѭ3+
ҤM ............................................................................... 61
3.1. Mө
FÿtFKWK

ӵc nghiӋ
m. ................................................................................. 61
Ĉ
ӕ
LWѭ
ӧng thӵc nghiӋ
m. ................................................................................ 61
3.3. TiӃ
n hành thӵc nghiӋ
m.................................................................................. 61
3.3.1. Chuҭ
n bӏcho thӵc nghiӋ
PVѭSK
ҥ
m. .......................................................... 61
3.3.2. Tәchӭc thӵc hiӋ
n. ...................................................................................... 61
3.3.3. KiӇ
PWUDÿiQKJLiN
Ӄ
t quҧ
. ........................................................................ 62
3.3.4. Xӱlí kӃ
t quҧthӵc nghiӋ
m. ......................................................................... 63
3.4. KӃ
t quҧthӵc nghiӋ
m. .................................................................................... 65
3.4.1. KӃ
t quҧcác bài kiӇ

m tra thӵc nghiӋ
m. ....................................................... 65


KӂT LUҰN VÀ KIӂN NGHӎ
.............................................................................. 66
1. KӃ
t luұ
n ............................................................................................................ 66
2. KiӃ
n nghӏ
.......................................................................................................... 67
TÀI LIӊU THAM KHҦO .................................................................................... 68
PHӨLӨC ............................................................................................................. 69


DANH MӨC CÁC CHӲ VIӂT TҲT

GV
HS

: Giáo viên
: Hӑc sinh

PTHH
PTN
373Ѭ

3KѭѫQJWUuQKKRiK
ӑ

c
: Phịng thí nghiӋ
m
3KѭѫQJWUuQKSK
ҧ
n ӭng

NL
CTCT

1ăQJO
ӵc
: Cơng thӭc cҩ
u tҥ
o

CTPT
SGK
Ĉ+
-&Ĉ
THPT
%*'Ĉ7
BTHH

: Cơng thӭc phân tӱ
: Sách giáo khoa
Ĉ
ҥ
i hӑc ±&DRÿ
ҷ

ng
: Trung hӑc phәthông
: BӝGiáo dөFYjĈjRW
ҥ
o
: Bài tұ
p hóa hӑ
c

KT-Ĉ*
HTBT

: KiӇ
m tra ±ĈiQKJLi
: HӋthӕng bài tұ
p

pӭ
e
BT
HH

: phҧ
n ӭng
: electron
: bài tұ
p
: hóa hӑ
c

MӢĈҪU

1. Lý do chӑQÿ
Ӆtài.
&K~QJWDÿDQJ
ӣthӃkӹXXI ±thӃkӹtri thӭc, kӻQăQJF
ӫ
DFRQQJѭ
ӡLÿѭ
ӧc
xem là yӃ
u tӕquyӃ
Wÿ
ӏ
QKÿ
Ӄ
n sӵphát triӇ
n cӫa xã hӝ
i. Trong xã hӝLWѭѫQJODL
Ӆ
n
giáo dө
c phҧ
LÿjRW
ҥ
o ra nhӳQJFRQQJѭ
ӡi có trí tuӋphát triӇ
n thơng minh và sáng
tҥ

o. Muӕ
QFyÿѭ
ӧc ÿL
Ӆ
u này, ngay tӯbây giӡQKjWUѭ
ӡng phәthông cҫ
n trang bӏ
cho HS hӋthӕng kiӃ
n thӭFFѫE
ҧ
n, hiӋ
Qÿ
ҥ
i, phù hӧp vӟi thӵc tiӉ
n ViӋ
t Nam và
QăQJ
ӵFO
Wѭ GX\
ҥ
o. ThӃ
ViQJ
QKѭQJ
W FiF F{QJ
ӭu vӅthӵ
WUuQK
c trҥ
ng
QJK
giáo dө

c hiӋ
n nay cho thҩ
y chҩ
WOѭ
ӧng nҳ
m vӳng kiӃ
n thӭc cӫa hӑc sinh khơng
FDRÿ
һ
c biӋ
t viӋ
c phát huy tính tích cӵc cӫD+6QăQJO
ӵFWѭGX\QăQJ
ӵc giҧ
i
quyӃ
t vҩ
Qÿ
Ӆvà khҧQăQJW
ӵhӑFNK{QJÿѭ
ӧc chú ý rèn luyӋ
Qÿ~QJP
ӭc. Tӯthӵc
tӃÿyQKL
Ӌ
m vөcҩ
p thiӃ
Wÿ
һ
t ra là phҧ

Lÿ
ә
i mӟLSKѭѫQJSKiSG
ҥ
y hӑ
c, áp dөng
nhӳQJSKѭѫQJSKiSG
ҥ
y hӑc hiӋ
Qÿ
ҥ
Lÿ
Ӈbӗ
LGѭ
ӥQJFKR+6QăQJO
ӵFWѭGX\Vi
tҥ
RQăQJO
ӵc giҧ
i quyӃ
t vҩ
Qÿ
Ӆ
.
Trong dҥ
y hӑc hóa hӑc, có thӇnâng cao chҩ
W
ӧng
Oѭ
dҥ

y hӑ
c, phát triӇ
n
QăQJO
ӵc nhұ
n thӭFYjWѭGX\F
ӫa HS bҵ
ng nhiӅ
u biӋ
n pháp và SKѭѫQJSKiSN
QKDX7URQJÿyJL
ҧ
i BTHH vӟLWѭFiFKOjP
ӝt SKѭѫQJSKiSG
ҥ
y hӑc, có tác dөng
rҩ
t tích cӵF
Ӄ
nÿviӋ
c giáo dө
c, rèn luyӋ
n và phát triӇ
n HS. Mһ
W NKiF FNJQJ
WKѭ
ӟFÿRWK
ӵc chҩ
t vӅsӵnҳ
m vӳng kiӃ

n thӭc và kӻQăQJKyDK
ӑc cӫ
a HS.
Bài tұ
p trҳ
c nghӋ
m có vai trị quan trӑ
ng và hiӋ
u quҧsâu sҳ
c trong viӋ
c
thӵc hiӋ
n mөFWLrXÿjRW
ҥ
o, trong viӋ
FKuQKWKjQKSKѭѫQJSKiS
ӫa viӋ
c tӵ
hӑ
c hӧp lí, trong viӋ
c rèn luyӋ
n kӻQăQJW
ӵlӵc sáng tҥ
o, phát triӇ
QWѭGX\
Song
SKѭѫQJSKiSQj\FKѭDWK
ӵc sӵÿѭ
ӧc chú trӑQJÿ~QJP
ӭc, làm giҧ

m vai trò cӫ
a
viӋ
c sӱdө
ng bài tұ
Sÿ
Ӈphát triӇ
QQăQJO
ӵc nhұ
n thӭFYjWѭGX\FKR+6
trình dҥ
y hӑc hóa hӑc.
Vì nhӳng lý do trên nên tơi quyӃ
Wÿ
ӏ
nh chӑ
Qÿ
ӅWjL³
PHÁT TRIӆ11Ă1*
LӴC NHҰN THӬ& 9¬ 7Ѭ '8< 48$
ҰP TRҲC%¬,
NGHIӊM
7 CÁC
NGUYÊN TӔPHI KIM LӞP 10 Ӣ7+37´
2. MөFÿtFKQJKLrQF
ӭu.
;k\GӵQJYjVӱGөQJKӋWKӕQJEjLWұS
SKiWWULӇQQKұQWKӭFYjWѭGX\FKRKӑF
1KLӋPYөQJKLrQFӭX
- Nghiên cӭXFѫV

ӣlý luұ
n vӅhoҥ
Wÿ
ӝ
ng nhұ
n thӭc hӑc tұ
p, WѭGX\
và dҥ
y
hӑ
c tích cӵc.

1


- Nghiên cӭu, tuyӇ
n chӑn, xây dӵng và sӱdөng hӋthӕng các bài tұ
p hóa
hӑ
c phҫ
n hóa phi kim lӟp 10 THPT.
- Thӵc nghiӋ
PVѭSK
ҥ
Pÿ
ӇÿiQKJLiN
Ӄ
t quҧcӫDÿ
Ӆtài.
Ĉ

ӕi Wѭ
ӧng, khách thӇnghiên cӭu.
- Khách thӇnghiên cӭu: Q trình dҥ
y hӑc hóa hӑc ӣTrung hӑ
c phәthơng
- ĈӕLWѭ
ӧng nghiên cӭu: ViӋ
c xây dӵng hӋthӕng bài tұ
p Hóa hӑc lӟp 10
phҫ
n phi kim nhҵ
m phát triӇ
QQăQJO
ӵc nhұ
n thӭFYjWѭGX\FKRK
ӑ
c sinh.
3KѭѫQJS
háp nghiên cӭu.
- Nghiên cӭu các vҩ
Qÿ
Ӆlý luұ
QFyOLrQTXDQÿ
Ӄ
Qÿ
Ӆtài.
- Nghiên cӭu tài liӋ
u lý luұ
n dҥ
y hӑ

FFyOLrQTXDQÿ
Ӄ
QSKѭѫQJSKiS
±
Ĉ*
- Lý luұ
n vӅSKѭѫQJSKiS.7
±Ĉ*ÿLVkXY
ӅSKѭѫQJSKiSNL
Ӈ
m tra trҳ
c
nghiӋ
m khách quan.
- Quy trình KT±
Ĉ*YjSKѭѫQJSKiS[k\G
ӵng câu hӓ
i trҳ
c nghiӋ
m.
- Nghiên cӭu nӝi dung, cҩ
u trúc cӫa phҫ
n phi kim lӟp 10 THPT.
6. GiҧthuyӃ
t khoa hӑc.
NӃ
u xây dӵQJÿ
ѭӧc hӋbài tұ
SÿDG
ҥ

ng, phong phú có chҩ
WOѭ
ӧng tӕt và sӱ
dө
ng hӧp lí trong dҥ
y hӑ
c thì sӁphát triӇ
Qÿѭ
ӧFQăQJO
ӵc cho hӑc sinh ӣWUѭ
ӡng
THPT.
7. Cái mӟi cӫDÿ
Ӆtài.
- ;k\GӵQJ+7%7KyDKӑF
SKҫQSKLNLP
OӟS
0 THPT.
- %jLWұS
ÿѭӧFSKkQWKjQKPөF
WLrX³
1KұQELӃW
±7K{QJKLӇX
±9ұQGөQJ
EұFWKҩS
±9ұQGөQJEұFFDR´
.
- &y%7++VDXPӛLFKѭѫQJYj%7++QkQJ
JLӓL
- 5qQFKRKӑFVLQKSKѭѫQJSKiSWӵQJK

2


&+ѬѪ1*
BÀI TҰP HÓA HӐC VÀ CÁC VҨ1Ĉ
ӄPHÁT TRIӆ11Ă1*/
ӴC NHҰN
THӬ&7Ѭ'8<+Ï$+
ӐC.
1.1. Bài tұp hóa hӑc (BTHH).
1.1.1. Khái niӋ
m BTHH.
&yQKLӅXNKiLQLӋPYӅEjLWұSÿmWӯQJÿ
7URQJ JLiR GөF WKHR ³7ӯ ÿLӇQ 7LӃQJ
QJӳ³%jLWұS´Fy
QJKƭDOj³EjLUDFKR+6OjPÿӇY
KӑF´
Theo Thái Duy Tuyên: ³%jLWұSOjPӝWKӋWK{QJWL
ÿLӅXNLӋQYjQKӳQJ\rXFҫXÿѭӧFÿѭDUD
KӑFPӝWOӡL
JLҧLÿiSQj\YӅWRjQEӝKRһFWӯQJ
SKҫQNK{QJ
ӣtrҥ
ng thái có sҹ
n cӫa
QJѭӡLJLҧLWҥLWKӡLÿLӇPPjEjLWұSÿѭӧ
Tӯnhӳng quan niӋ
m và nhӳng ý kiӃ
n trên có thӇhiӇ

u rҵ
ng: Bài tұ
p là mӝ
t
hӋthӕQJ WK{QJ
ӧF ÿѭD
WLQ
ӝt cách
UD
ÿѭcó vҩ
PQ
Ӆ

ÿ ÿzL
ӓi HS phҧ
Ki sӱdөng
nhӳng kiӃ
n thӭFÿmFyE
ҵ
ng cách lұ
p luұ
QKD\WtQKWRiQÿ
Ӈgiҧ
i quyӃ
t vҩ
Qÿ
Ӆ
.
VӅmһ
t lí luұ

n dҥ
y hӑc hóa hӑc, bài tұ
p bao gӗm cҧcâu hӓ
i và bài tốn mà khi
hồn thành hӋthӕ
ng nhӳng bài tұ
p này, HS sӁnҳ
Pÿѭ
ӧc hay hoàn thiӋ
n mӝ
t kiӃ
n
thӭc, mӝWNƭQăQJQjRÿyWK{QJTXD
viӋ
c xӱlý, tính tốn bài tұ
p, hӋthӕ
ng bài tұ
p.
BTHH là nhӳng câu hӓ
i hay bài tốn vӅOƭQKY
ӵc hóa hӑFÿѭ
ӧc sӱdөng
QKѭOjFiFY
ҩ
Qÿ
Ӆhoһ
c các tình huӕng hӑ
c tұ
Sÿ
ӇHS suy luұ

QWѭGX\G
ӵa trên
nhӳng kiӃ
n thӭFÿmK
ӑc, mөc tiêu là khi hoàn thành nhӳng câu hӓi hay bài tốn
này, HS sӁnҳ
Pÿѭ
ӧc mӝWOѭ
ӧng kiӃ
n thӭc hay mӝWNƭQăQJQK
ҩ
Wÿ
ӏ
nh.
Tóm lҥ
i, thuұ
t ngӳ³EjL
ұ
S´
ӫ
WFK
yӃ
Xӧ
ÿѭ
c sӱdөng theo quan niӋ
m: bài
tұ
p bao gӗm cҧnhӳng câu hӓi và bài toán mà khi giҧ
i quyӃ
t chúng HS phҧ

i nhӡ
nhӳng suy luұ
n logic, nhӳng phép toán và nhӳng thí nghiӋ
PWUrQFѫV
ӣcác khái
niӋ
Pÿ
ӏ
nh luұ
t, hӑ
c thuyӃ
WYjSKѭѫQJSKiSKyDK
ӑc. Khi hồn thành bài tұ
p, HS
hoàn thiӋ
Qÿѭ
ӧc mӝt tri thӭc hay mӝWNƭQăQJQjRÿyE
ҵ
ng cách trҧlӡi miӋ
ng, trҧ
lӡi viӃ
t hoһ
c kèm theo thí nghiӋ
m.
1.1.2. éQJKƭDW
ác dөng cӫa BTHH.
Trong q trình dҥ
y-hӑc hóa hӑ
c ӣWUѭ
ӡng phәthơng, khơng thӇthiӃ

u bài
tұ
p. Bài tұ
p hóa hӑc là mӝt biӋ
n pháp hӃ
t sӭc quan trӑQJÿ
Ӈnâng cao chҩ
WOѭ
ӧng
dҥ
y-hӑ
c, nó giӳmӝ
t vai trò lӟn lao trong viӋ
c thӵc hӋ
n mөc tiêu ÿjRW
ҥ
o: Bài tұ
p
vӯa là mө
FÿtFKY
ӯa là nӝi dung, lҥ
i vӯDOjSKѭѫQJSKiSG
ҥ
y hiӋ
u nghiӋ
m. Nó
cung cҩ
p cho hӑ
c sinh kiӃ
n thӭFFRQÿѭ

ӡng giành lҩ
y kiӃ
n thӭc và cҧhӭng thú
say mê nhұ
n thӭc. Bài tұ
p hóa hӑc có nhӳQJ ê QJKƭD
ө
ng to lӟn WiF
vӅnhiӅ
uG
mһ
t:
Ý QJKƭDWUtG
өc.

3


- Làm chính xác hóa các khái niӋ
m hóa hӑ
c. Cӫng cӕ
ÿjRVkXYjP
ӣrӝng
kiӃ
n thӭc vào giҧ
i bài tұ
p thì hӑ
c sinh mӟi thӵc sӵnҳ
Pÿѭ
ӧc kiӃ

n thӭc mӝt cách
sâu sҳ
c.
- Ôn tұ
p, hӋthӕ
ng hóa kiӃ
n thӭc mӝ
t cách tích cӵc nhҩ
t. Khi ôn tұ
p hӑ
c
sinh dӉUѫLYjRWuQKWU
ҥ
ng buӗn chán nӃ
u chӍyêu cҫ
u hӑnhҳ
c lҥ
i kiӃ
n thӭc. Thӵc
tӃcho thҩ
y hӑc sinh rҩ
t thích giҧ
i bài tұ
p trong các tiӃ
t ôn tұ
p.
- Rèn luyӋ
n kӻQăQJKyDK
ӑF QKѭFkQE
ҵ

QJ SKѭѫQJWUuQKSK
ҧ
n ӭng, tính
tốn theo cơng thӭc hóa hӑF Yj SKѭѫQJ
hóa hӑF«1
WUuQK
Ӄ
u là bài tұ
p thӵc
nghiӋ
m sӁrèn các kӻQăQJWK
ӵc hành, góp phҫ
n vào viӋ
c giáo dөFNƭWKX
ұ
t tәng
hӧp cho hӑ
c sinh.
- Rèn luyӋ
n khҧQăQJY
ұ
n dөng kiӃ
n thӭc vào thӵc tiӉ
Qÿ
ӡi sӕQJODRÿ
ӝng
sҧ
n xuҩ
t bҧ
o vӋP{LWUѭ

ӡng.
- Rèn luyӋ
n kӻQăQJ
ӱdөng
Vngơn ngӳhóa hӑF Yj FiF WKDR Wi
Bài tұ
p hóa hӑc là mӝ
WSKѭѫQJWL
Ӌ
n có tҫ
m quan trӑQJÿ
һ
c biӋ
t trong viӋ
c
phát triӇ
Q Wѭ GX\
ӑc cӫa KyD
hӑc sinh, K
bӗLӥ
Gѭ
ng cho hӑF VLQK SKѭѫQJ
nghiên cӭu khoa hӑ
c. Bӣi vì giҧ
i bài tұ
p hóa hӑc là mӝ
t hình thӭc làm viӋ
c tӵlӵc
FăQE
ҧ

n cӫ
a hӑ
c sinh. Trong thӵc tiӉ
n dҥ
y hӑFWѭGX\KyDK
ӑFÿѭ
ӧc hiӇ
u là kӻ
QăQJ TXDQ
Ӌ
Qӧ
Wѭ
ngViW
hóa hӑc,KL
phân tích mӝt hiӋ
Qӧ
Wѭ
ng phӭc tҥ
p thành
nhӳng bӝphұ
n thành phҫ
n, xác lұ
p mӕi liên hӋÿ
ӏ
QKOѭ
ӧQJYjÿ
ӏ
nh tính cӫa các
hiӋ
QWѭ

ӧng, ÿRiQWUѭ
ӟc hӋquҧlý thuyӃ
t và áp dө
ng kiӃ
n thӭc cӫD PuQK7Uѭ
ӟc
khi giҧ
i bài tұ
p hӑ
c sinh phҧ
LSKkQWtFKÿL
Ӆ
u kiӋ
n cӫDÿ
Ӆbài, tӵxây dӵng các lұ
p
luұ
n, thӵc hiӋ
n viӋ
c tính tốn, khi cҫ
n thiӃ
t có thӇtiӃ
n hành thí nhiӋ
m, thӵc hiӋ
n
SKpSÿR«7URQJQK
ӳQJÿL
Ӆ
u kiӋ
QÿyWѭGX\ORJLFWѭGX\

ҥ
o cӫ
a hӑ
c sinh
ÿѭ
ӧc phát triӇ
QQăQJO
ӵc giҧ
i quyӃ
t vҩ
Qÿ
Ӆÿѭ
ӧc nâng cao.
éQJKƭDSKiWWUL
Ӈ
n.
Phát triӇ
n ӣhӑFVLQKQăQJO
ӵFWѭGX\ORJLFEL
Ӌ
n chӭQJNKiLTXiWÿ
ӝc lұ
p,
thông minh và sáng tҥ
R&DRKѫQP
ӭc luyӋ
n tұ
SWK{QJWKѭ
ӡng, hӑ
c sinh phҧ

i biӃ
t
vұ
n dөng kiӃ
n thӭc mӝt cách linh hoҥ
t, sáng tҥ
Rÿ
Ӈgiҧ
i quyӃ
t bài tұ
p trong nhӳng
tình huӕ
ng mӟi, biӃ
Wÿ
Ӆxuҩ
WÿiQKJLiWKHRêNL
Ӄ
n riêng bҧ
n thân, biӃ
Wÿ
Ӆxuҩ
t các
giҧ
i pháp khác nhau khi phҧ
i xӱlý mӝt tình huӕ
QJ«WK{Q
J TXDÿyEjL
ұ
p hóa
hӑ

c giúp phát hiӋ
Q QăQJ
ӵc sáng tҥ
O
o cӫa hӑF VLQK
ӇÿiQK
ÿ ӗ
JLi
ng thӡi phát ÿ
KX\ÿѭ
ӧFQăQJO
ӵc sáng tҥ
o cho bҧ
n thân.
éQJKƭDJLiRG
өc.
Bài tұ
p hóa hӑc cịn có tác dөng giáo dөc cho hӑc sinh phҭ
m chҩ
WWѭWѭ
ӣng
ÿ
ҥ
Rÿ
ӭc. Qua các bài tұ
p vӅlӏ
ch sӱ, có thӇcho hӑc sinh thҩ
y quá trình phát sinh
nhӳQJWѭWѭ
ӣng vӅTXDQÿL

Ӈ
m khoa hӑc tiӃ
n bӝ
, nhӳng phát minh to lӟn, có giá trӏ
cӫa các nhà khoa hӑ
c tiӃ
n bӝtrên thӃgiӟi. Thông qua viӋ
c giҧ
i các bài tұ
p, còn
rèn luyӋ
n cho hӑ
c sinh phҭ
m chҩ
Wÿ
ӝc lұ
SVX\QJKƭWtQKNLrQ
ҧ
m khҳ
c
4


phө
FNKyNKăQWtQKFKtQK[iFNKRDK
ӑc, kích thích hӭng thú bӝmơn hóa hӑ
c nói
riêng và hӑc tұ
p nói chung.
éQJKƭDÿiQKJLiSKkQOR

ҥi hӑc sinh.
Bài tұ
p hóa hӑFFzQOjSKѭѫQJWL
Ӌ
n rҩ
t có hiӋ
u quҧÿӇkiӇ
m tra kiӃ
n thӭc,
NƭQăQJF
ӫ
a hӑ
c sinh mӝ
t cách chính xác. Trong q trình dҥ
y hӑ
c, khâu kiӇ
m tra
ÿiQKJLiYjW
ӵkiӇ
PWUDÿiQKJLiYL
Ӌ
c nҳ
m vӳng tri thӭFNƭQăQJN
ӻxҧ
o cӫa hӑ
c
sinh có mӝ
WêQJKƭDTXDQWU
ӑng. Mӝt trong nhӳng biӋ
QSKiSÿ

ӇkiӇ
PWUDÿiQKJ
kӃ
t quҧhӑc tұ
p cӫ
DPuQKÿyOjOjPEjLW
ұ
p. Thông qua viӋ
c giҧ
i bài tұ
p cӫa hӑ
c
sinh, giáo viên còn biӃ
Wÿѭ
ӧc kӃ
t quҧgiҧ
ng dҥ
y cӫa mình, tӯÿyFySKѭѫQJS
ÿL
Ӆ
u chӍ
nh, hồn thiӋ
n hoҥ
Wÿ
ӝ
ng dҥ
y cӫ
DPuQKFNJQJQKѭKR
ҥ
Wÿ

ӝng hӑ
c cӫa hӑc
sinh.
1.1.3. Phân loҥ
i BTHH.
+LӋQ QD\ Fy QKLӅX FiFK SKkQ ORҥL Ej
QKuQWәQJTXiWYӅFiFGҥQJEjLWұSGӵD
1)'ӵDYjRQӝLGXQJWRiQKӑFFӫDEjLWұS
:
- %jLWұSÿӏQKWtQKNK{QJFyWtQKWR
.
- %jLWұSÿӏQK
OѭӧQJFyWtQKWRiQ

.
2) 'ӵDYjRKRҥWÿӝQJFӫDKӑFVLQKNKLJLҧ
- %jLWұSOêWKX\ӃWNK{QJFyWLӃQKj
.
- %jLWұSWKӵFQJKLӋPFyWLӃQKjQKW
.
3) 'ӵDYjRQӝLGXQJKyDKӑFFӫDEjLWұS
- %jLWұSKyDÿҥLFѭѫQJ
.
- %jLWұS
KyDY{Fѫ
.
- %jLWұSKyDKӳXFѫ
.
4) 'ӵDYjRFiFKWKӭFWLӃQKjQKNLӇPWUD
- %jLWұSWUҳFQJKLӋP

- %jLWұSWӵOXұQ
.
5) 'ӵDYjRPӭFÿӝQKұQWKӭF
1KұQELӃW
±7K{QJKLӇX
±9ұQGөQJEұFW
±
9ұQGөQJEұFFDR
6) 'ӵDYjRQKLӋPYөÿһWUDYj\rXFҫXFӫD
EjLWұS
- %jLWұSFkQEҵQJ373Ѭ
.
- %jLWұSYLӃWFKXӛLSKҧQӭQJ
.
- %jLWұSÿLӅXFKӃ
.
- %jLWұSQKұQELӃW
.
- %jLWұSWiFKFKҩW
.
- %jLWұS[iFÿӏQKSKҫQWUăPKӛQKӧS
.
- %jLWұSOұS&737
- %jLWұSWuPQJX\rQWӕFKѭDELӃW«
5


7)'ӵDYjRNKӕLOѭӧQJ
NLӃQWKӭFPӭFÿӝÿѫQJLҧQKD
- BjLWұSGҥQJFѫEҧQ

.
- %jLWұSWәQJKӧS
.
8)'ӵDYjRSKѭѫQJSKiSJLҧLEjLWұS
- %jLWұSWtQKWKHRF{QJWKӭFYjSKѭѫ
.
- %jLWұSELӋQOXұQ
.
- %jLWұSGXQJFiFJLiWUӏWUXQJEuQK
.
9)'ӵD
YjRPөFÿtFKVӱGөQJ
- %jLWұSGXQJÿӇNLӇPWUDÿҫXJLӡ
.
- %jLWұSFӫQJFӕNLӃQWKӭF
.
- %jLWұS{QOX\ӋQWәQJNӃW
.
- %jLWұSEӗLGѭӥQJKӑFVLQKJLӓL
.
- %jLWұSSKөÿҥRKӑFVLQK\ӃX
.
4XiWUuQKJLҧL%7++
%DRJӗPFiFJLDLÿRҥQFѫEҧQVDX
*LDLÿR
̩n 1 : Nghiên cӭXÿ
Ӆbài :
ӢJLDLÿRҥQQj\ \rXFҫXKӑFVLQKSK
NLӋQYj\rXFҫXFӫDÿӅEjL9LӋFWyPW
FҫQWKLӃWÿӇWăQJWtQKWUӵFTXDQFӫDEj

WKXұQOӧLFKRY
GӵQJWLӃQWUuQKOXұQJLҧL
6DXNKLÿӑFNӻÿҫXEjLKӑFVLQKYLӃ
WKӇ[ҧ\UDÿәLFiFGӳNLӋQNK{QJFѫEҧ
*LDLÿR
̩n 2 : Xây dӵng tiӃ
n trình luұ
n giҧ
i:
Ĉk\WKӵFFKҩWOjWuPFRQ
ÿѭӡQJÿLWӯFiLÿmFKRÿӃ
UDFRQÿѭӡQJQj\WK{QJWKѭӡQJÿѭӧFWKӵF
[XҩWSKiWWӯ\rXFҫXFӫDEjLWRiQJӑL
gì JӑLOj
,
0XӕQFyFҫQSKҧLFy
+«
7ӯVӵSKkQWtFKÿ
yVӁJL~SKӑFVLQK[k\GӵQJ
WұS7LӃQWUuQKQj\FyWKӇWyPWҳWWKHR

7URQJ ÿy $ 01« Oj FiF Gӳ NLӋQ Fӫ
SKѭѫQJ WUuQK SKҧQ ӭQJ KD\ FiF F{QJ WKӭ
trung JLDQ.OjFkXKӓLÿLӅXFҫQWuP
Fӫ
*LDLÿR
̩n 3 : Thӵc hiӋ
n tiӃ
n trình giҧ
i:

6


Ĉk\OjTXiWUuQKWUuQKEj\OӡLJLҧLPӝ
tìm.
ĈӇJLҧLPӝW
bài WRiQSKӭFKӧSQKҩWÿӏQKKӑFV
bài tốn trung gian và SKҧLQKұQUDTXDQKӋORJLFWR
ORJLFVѫÿҷQJ1ӃX
vì OtGRQjRÿy
mà JLiRYLrQNK{QJOjPFKR
YҽQPӝWYҩQÿӅPӝWEjLWRiQPӝWTXi
³7ҥLVDR´YӅSKtDKӑFV
LQKFNJQJNK{QJELӃWWӵÿһWUD
KҥQ
FKӃ
PӝWFiFKÿiQJ
NӇ
TXiWUuQKQKұQWKӭFNKҧQăQJJ
và SKiWWULӇQ
GX\FӫDKӑF
sinh.
*LDLÿR
̩n 4 : ĈiQKJLiYL
Ӌ
c giҧ
i:
%ҵQJFiFKNKҧRViWOҥLOӡLJLҧLÿm
JLҧL 6DX ÿy WuP FkX WUҧ OӡL FKR FiF Y
FKѭD"&yFiFKQjRNKiFFyWKӇÿLÿӃQN

EjLWұSOjJu"1ӃXF
KRUҵQJYLӋFJLҧLPӝWEjLWұS
UDPӝWOӡLJLҧLYjWUuQKEj\VҥFKVӁU
YuFK~QJWDÿmEӓTXDPӝWJLDLÿRҥQFy
FӫQJFӕNLӃQWKӭFSKiWWULӇQN
KҧQăQJJLҧLEjLWұSÿyF
FiFKJLҧLNKҧRViWSKkQ
WtFKNӃWTXҧYjFRQÿѭӡQJÿm
3KkQORҥLGӵDYjRPӭFÿӝSKӭFW
khi
WuPNLӃPOӡLJLҧL
%jLWұSÿѫQJLҧQ
Là loҥ
i bài tұ
Sÿ
ӇWuPÿѭ
ӧc lӡi giҧ
i chӍcҫ
n thiӃ
t lұ
p mӕ
i quan hӋgiӳa cái
ÿmFKR
và cái cҫ
n tìm dӵa vào mӝ
WYjLÿѫQ
vӏkiӃ
n thӭFÿѫQ
giҧ
n.

%jLWұSJӗPQKLӅXÿѫQYӏFѫEҧQ
Là ORҥL%7
mà TXiWUuQKJLҧLSKҧLWKӵFKLӋQ
OXұQORJLF
JLӳD FiL
và FiL
ÿmFҫQ
FKRWuP WK{QJ TXD PӝW ORҥW
WRiQWUXQJJLDQOjPӝWEjLWRiQFѫEҧQ
WKu KӑF VLQK SKҧL JLҧL
và WKjQK
SKҧL QKұQ
WKҥR
UD
FiF
T
logic, PұWWKLӃWFӫDEjLWRiQWK{QJTXDTXD
KӑF *9
làmNK{QJ
FKR +6 KLӇX WUӑQ YҽQ PӝW YҩQ
WUuQK VX\ OXұQ Yu
và FKӫ
QKӳQJ
TXDQ
Ot NKiF
GR NKiFK
QKDX

T
QKӳQJ FkX KӓL WҥL

PuQK
VDR
+6"9Ӆ
FNJQJ NK{QJ
SKtD ELӃW
FXӕL FQJ Oj ÿm KҥQ
NӇ
TXi
FKӃ
WUuQK
PӝWQKұQ
FiFKWKӭF
ÿiQJ
TX\ӃWYҩQÿӅ
và WѭGX\KyDKӑFFӫD
HS.

1.2. Các vҩQÿӅSKiWWULӇQQăQJOӵFQKұQW
1.2.1. 9ҩQÿӅFѫEҧQYӅQKұQWKӭF
1. Con ÿѭ
ӡng biӋ
n chӭng cӫa quá trình nhұn thӭc .

7


Theo triӃ
t hӑc, chӫQJKƭD
ұ
t biӋ

GX\
n chӭQJ
Y
ÿm
ҷ
QJ
ӏ
NK
nhÿ
rҵ
ng: nhұ
n
thӭc là sӵphҧ
n ánh hiӋ
n thӵc khách quan và các quy luұ
t cӫDQyYjRÿ
ҫ
u óc con
QJѭ
ӡi. Sӵphҧ
Q iQKӝ
ÿy
t q trình
Oj
vұ
Q
Pӝ
ng
ÿ và phát triӇ
n khơng ngӯng.

Q trình vұ
Qÿ
ӝ
ng này tuân theo quy tҳ
c riêng nә
i tiӃ
ng riêng cӫD/rQLQ³7
ӯ
trӵFTXDQVLQKÿ
ӝ
QJÿ
ӃWѭGX\WU
ӯXWѭ
ӧng và tӯWѭGX\WU
ӯXWѭ
ӧQJÿ
Ӄ
n thӵc tiӉ
n.
ĈyOjFRQÿѭ
ӡng biӋ
n chӭng cӫ
a sӵnhұ
n thӭc chân lý, nhұ
n thӭc hiӋ
n thӵc khách
TXDQ´
Khi bàn vӅFRQ
ӡngÿѭ
biӋ

n chӭng cӫa quá trình nhұ
n thӭF /HQLQ ÿ
khҷ
QJÿ
ӏ
nh rҵ
QJFRQ
ӡng nhұ
nÿѭ
thӭc khơng phҧ
LOjFRQÿѭ
ӡng thҷ
ng, vì rҵ
ng
FRQÿѭ
ӡng nhұ
n thӭc rҩ
t phӭc tҥ
p và quanh co. Trong q trình phát triӇ
n vơ tұ
n
cӫa nhұ
n thӭc, thông qua viӋ
c nҧ
y sinh mâu thuү
n và giҧ
i quyӃ
t mâu thuү
n, làm
FKRFRQQJѭ

ӡi càng gҫ
n vӟi tӵQKLrQQKѭQJNK{QJEDRJL
ӡ có thӇthâu tóm trӑ
n
vҽ
n, hồn tồn vӅnó.
2. DiӉ
n biӃ
n cӫa q trình nhұn thӭc .
&NJQJWKHR/rQLQ³7U
ӵFTXDQVLQKÿ
ӝ
QJWѭGX\WU
ӯXWѭ
ӧng và thӵc tiӉ
n
là 3 yӃ
u tӕcӫa cùng mӝ
t q trình thӕ
ng nhҩ
W´'RÿyTXiWUuQK
ұ
n thӭc có thӇ
ÿѭ
ӧF[HPQKѭEDJLDLÿR
ҥ
n:
- *LDLÿR
ҥ
n nhұ

n thӭc cҧ
m tính ( trӵFTXDQVLQKÿ
ӝQJ
OjJLDLÿ
ҥ
n nhұ
n
thӭc trӵc tiӃ
p các sӵvұ
t hiӋ
Qӧ
Wѭ
ng ӣmӭF
ӝÿ
thҩ
S FKѭD
ҧ
n chҩ
ÿL
t. giai
YjR E
ÿR
ҥ
n này có các mӭFÿ
ӝ: cҧ
m giác và biӇ
XWѭ
ӧng.
- *LDLÿR
ҥ

QWѭGX\WU
ӯXWѭ
ӧQJOjJLDLÿR
ҥ
n cao cӫa q trình nhұ
n thӭc (lý
tính). Dӵa vào nhӳng tài liӋ
u cҧ
m tính ý phong phú ÿmFy
ӣJLDLÿR
ҥ
Qÿ
ҫ
u và trên
FѫV
ӣcӫ
a thӵc tiӉ
Qÿѭ
ӧc lһ
SÿLO
һ
p lҥ
i nhiӅ
u lҫ
n, nhұ
n thӭc chuyӇ
n lên mӝt giai
ÿR
ҥ
QFDR.KLÿyWURQJÿ

ҫ
XyFFRQQJѭ
ӡi nҧ
y sinh ra mӝt loҥ
t các hoҥ
Wÿ
ӝQJWѭ
GX\QKѭSKkQWtFKW
ә
ng hӧp, so sánh, trӯXWѭ
ӧng hóa và khái quát hóa, tҥ
o ra
khái niӋ
m rӗ
i vұ
n dө
ng khái niӋ
Pÿ
ӇSKiQÿRiQYjVX\OêWKjQ
Ӌthӕng lý luұ
n.
- Thӵc tiӉ
Q WKHR /r
ӵc tiӉ
Q
QLQ
Oj
ӣnhұ
Fѫ
³

n thӭ
7K
c.
VVì nó khơng
nhӳQJFyѭXÿL
Ӈ
m là phәbiӃ
QPjFzQFyѭXÿL
Ӈ
m thӇhiӋ
n trӵc tiӃ
S´0
һ
t khác
thӵc tiӉ
n còn là mӝ
t tiêu chuҭ
Qÿ
Ӈ[iFÿ
ӏ
nh chân lý. Tҩ
t cҧnhӳng biӇ
u hiӋ
n cӫ
a
FRQQJѭ
ӡLÿѭ
ӧc khҧ
o nghiӋ
m trӣlҥ

i trong thӵc tiӉ
n mӟi trӣnên sâu sҳ
c và vӳng
WUmL
ӧc. Thông
ÿѭ qua hoҥ
W
ӝng
ÿthӵc tiӉ
n thӍWUuQK
ӝnhұ
n thӭ
ÿ c cӫD FRQ
ӡi QJѭ
ngày càng phong phú và trӣthành hӋthӕ
ng lý luұ
n.
1ăQJO
ӵc nhұ
n thӭc và nhӳng nhiӋ
m vөphát triӇ
QQăQJO
ӵc nhұn thӭc
cӫa HS qua bӝmơn hóa hӑ
c.
1. 1ăQJO
ӵc nhұ
n thӭc :
1ăQJO
ӵc nhұ

n thӭFÿѭ
ӧFÿiQKJLiTXDYL
Ӌ
c thӵc hiӋ
QFiFWKDRWiF
phân tích, tә
ng hӧp, so sánh, khái qXiWKyDÿѭ
ӧc chia ra thành bӕQWUuQKÿ
ӝnҳ
m
vӳng kiӃ
n thӭc, kӻQăQJYjE
ӕ
n cҩ
Sÿ
ӝQăQJO
ӵFWѭGX\
- Bӕ
QWUuQKÿ
ӝnҳ
m vӳng kiӃ
n thӭFNƭQăQJ
8


+ Bұ
c mӝWOjWUuQKÿ
ӝtìm hiӇ
u hay ghi nhӟsӵkiӋ
n, hӑc sinh nhұ

n biӃ
t
[iFÿ
ӏ
nh, phân biӋ
t nhӳng kiӃ
n thӭc cҫ
n tìm.
+ Bұ
FKDLOjWUuQKÿ
ӝtái hiӋ
n tӭc là tái hiӋ
n lҥ
i thơng báo theo trí nhӟ.
+ Bұ
FEDOjWUuQKÿ
ӝvұ
n dөng tӭc là vұ
n dө
ng kiӃ
n thӭc vào thӵc tiӉ
n
trong các tình huӕ
ng quen thuӝ
c.
+ Bұ
c bӕQOjWUuQKÿ
ӝbiӃ
n hóa tӭc là biӃ
t vұ

n dөng kiӃ
n thӭc vào thӵc
tiӉ
n trong nhӳQJÿ
ӕLWѭ
ӧng quen thuӝFÿmE
ӏbiӃ
Qÿ
әi hoһ
FFKѭDTXHQEL
Ӄ
t.
- Bӕ
n cҩ
Sÿ
ӝcӫDQăQJO
ӵFWѭGX\
7ѭGX\F
өthӇlà suy luұ
n tӯthӵc thӇcөthӇQj\ÿ
Ӄ
n thӵc thӇcөthӇ
khác.
 7ѭ GX\ ORJLF
ұ
n theo mӝt Oj
chuӛi có
VX\
logic khoa
OXhӑ

c có phê
phán có nhұ
n xét có sӵdiӉ
Qÿ
ҥ
t các q trình giҧ
i quyӃ
t vҩ
Qÿ
Ӆtheo mӝt logic
chһ
t chӁ
.
7ѭGX\K
Ӌthӕng là suy luұ
n mӝt cách có hӋthӕng có cách nhìn bao
TXiWKѫQNKiLTXiWKѫQ
 7ѭӯ
GX\
Xӧ
Wѭ
ng làWU
biӃ
t suy luұ
n vҩ
Q
Ӆÿ
mӝt cách sáng tҥ
o ngồi
khn khәÿӏ

nh sҹ
n.
Vӟi bӝmơn hóa hӑ
F WKu
һ
c thù
QpW
là bӝmôn
ÿ khoa hӑ
c tӵnhiên, lҥ
i là
môn khoa hӑc lí thuyӃ
t gҳ
n liӅ
n vӟi thӵc nghiӋ
m. Q trình nhұ
n thӭc cӫa hӑ
c
sinh trong bӝmơn hóa hӑFÿѭ
ӧc thӇhiӋ
n qua viӋ
c quan sát, mơ tҧ
, giҧ
i thích các
hiӋ
QWѭ
ӧng, các q trình biӃ
Qÿ
ә
i cӫa chҩ

W7ѭGX\KyDK
ӑFÿѭ
ӧc hiӇ
XOjNƭQăQ
quan sát hiӋ
QWѭ
ӧng hóa hӑ
c, phân tích mӝt hiӋ
QWѭ
ӧng phӭc tҥ
p thành nhӳng bӝ
phұ
n thành phҫ
n, xác lұ
p mӕ
i quan hӋÿ
ӏ
QKWtQKYjÿ
ӏ
QKOѭ
ӧng cӫa cӫ
a các hiӋ
n
Wѭ
ӧnJÿRiQWUѭ
ӟc hӋquҧlí thuyӃ
t và áp dөng kiӃ
n thӭc cӫ
a mình.
2. Nhӳng nhiӋ

m vөphát triӇ
QQăQJO
ӵc nhұn thӭc cӫa hӑc sinh.
Dҥ
y hӑ
c và phát triӇ
n nhұ
n thӭc cho hӑc sinh là hai quá trình liên quan
mұ
t thiӃ
t vӟi nhau. Thӵc hiӋ
n mөc tiêu phát triӇ
QÿzL
hӓi phҧ
L[iFÿ
ӏ
QKÿѭ
ӧc các
nhiӋ
m vөWѭѫQJ
ӭng cӫa nó. NhiӋ
m vөphát triӇ
QQăQJO
ӵc nhұ
n thӭc cӫa hӑc sinh
ÿѭ
ӧc giҧ
i quyӃ
t cùng vӟi nhiӋ
m vөtrí dөF Yj

ӭc dөc.ÿTrong dҥ
y hӑ
c hóa hӑ
c
nhiӋ
m vөphát triӇ
QQăQJO
ӵc nhұ
n thӭc cho hӑ
FVLQKÿѭ
ӧc thӵc hiӋ
n thông qua
các nhiӋ
m vөcөthӇsau:
+ Phát triӇ
n trí nhӟYjWѭGX\1KѭWDÿmEL
Ӄ
t, dҥ
y hӑc tiӃ
n hành hiӋ
u quҧ
KѫQNKLFyV
ӵÿ
ӏ
QKKѭ
ӟQJWUѭ
ӟc cӫa hӑFVLQKĈ
һ
c biӋ
t quan trӑ

ng là sӵphát triӇ
n
trí nhӟYjWѭGX\F
ӫ
a hӑc sinh vì thiӃ
u nó thì khơng nҳ
Pÿѭ
ӧFFѫV
ӣlí thuyӃ
t hiӋ
n
ÿ
ҥ
i cӫa hóa hӑ
c. Sӵphát triӇ
n trí nhӟYjWѭGX\Gѭ
ӧc thӵc hiӋ
n mӝt cách có hiӋ
u
quҧnhҩ
t thơng qua q trình hoҥ
Wÿ
ӝng nhұ
n thӭc tích cӵc cӫ
a hӑc ӣtӯng khâu,
tӯng hoҥ
Wÿ
ӝ
ng cӫa q trình dҥ
y hӑc hóa hӑc.

9


+ Rèn luyӋ
n tồn diӋ
n trong tӯQJJLDLÿR
ҥ
n phát triӇ
QFiFNƭQăQJ
qt trí tuӋvà thӵc nghiӋ
m hóa hӑc: Hoҥ
Wÿ
ӝ
ng nhұ
n thӭc hóa hӑc bao gӗm nhiӅ
u
hoҥ
W
ӝng
ÿhӑc tұ
S
Ӈÿ
nҳ
m vӳng kiӃ
n thӭc hóa hӑc. Ví dөQKѭ
Ӄ
n hành
WL thí
nghiӋ

m hóa hӑc, phân tích tә
ng các chҩ
t, mơ tҧbҵ
ng kí hiӋ
u và biӇ
Xÿ
ӗ
««
.ƭQăQJOjN
Ӄ
t quҧcӫ
a sӵnҳ
m vӳng kiӃ
n thӭc. Thӵc nghiêm hóa hӑc là
biӋ
n pháp quan trӑQJÿ
ӇtiӃ
p thu hóa hӑc mӝt cách có hiӋ
u quҧcùng vӟLFiFNƭ
QăQJWUtWX
ӋQKѭFiFWKDRWiFVRViQKSKkQWt
әng hӧp, suy diӉ
n, qui nҥ
p, loҥ
i
VX\«FiFN
ƭQăQJQj\ÿѭ
ӧc hình thành trong q trình dҥ
y hӑc hóa hӑFÿѭ
ӧc

phát triӇ
n và khái quát ӣdҥ
ng chung nhҩ
t và dӉGjQJ
ӧc chuyӇ
ÿѭQ WKjQK QăQ
lӵc hӑc tұ
p. Sӵrèn luyӋ
n toàn diӋ
n tӯQJJLDLÿR
ҥ
QFiFNƭQăQJNKiL
Ӌvà
thӵc nghiӋ
m hóa hӑ
c là nhiӋ
m vөquan trӑng cӫ
a viӋ
c phát triӇ
n hӑc sinh.
Tích cӵc hóa tҩ
t cҧcác hoҥ
Wÿ
ӝng nhұ
n thӭc cӫa hӑc sinh: trong q trình
dҥ
y hӑc hóa hӑc hӑc sính cҫ
n phát triӇ
n cҧhoҥ
Wÿ

ӝ
ng nhұ
n thӭc tái hiӋ
n, sao chép
và hoҥ
Wÿ
ӝng tích cӵc, chӫÿ
ӝng bҵ
ng sӵkӃ
t hӧp mӝt cách hӧSOtSKѭѫQJWL
Ӌ
n và
SKѭѫQJSKiSG
ҥ
y hӑc. SӵkӃ
t hӧSKDLSKѭѫQJSKiSQj\JL~S
ӡi giáo viên tích
cӵFKyDÿѭ
ӧc các dҥ
ng nhұ
n thӭc cho hӑc sinh tӯÿѫQJL
ҧ
Qÿ
Ӄ
n phӭc tҥ
p. Thӵc tӃ
ÿm[iFQK
ұ
n rҵ
ng sӵdҥ

y hӑc hóa hӑFWKHRSKѭѫQJSKiSG
ҥ
y hӑc nêu vҩ
Qÿ
ӅsӁ
OjPWăQJWtQKWtFKF
ӵc nhұ
n thӭc cӫDKRFVLQKYuWURQJFiF
ӟFÿLF
ӫ
a dҥ
y hӑ
c
nêu vҩ
Q
Ӆÿ
- orixtic, hӑ
c sinh tích cӵc bҳ
t tay vào hoҥ
W
ӝQJ
ÿ ӝc ÿ
lұ
p tìm kiӃ
m
kiӃ
n thӭc mӝt cách sáng tҥ
o.
+ 7Kѭ
ӡng xuyên phát triӇ

n hӭng thú nhұ
n thӭc cӫa hӑ
c sinh : trong lý luұ
n
dҥ
y hӑ
c chӍra rҵ
ng hӭng thú , nhұ
n thӭc là nguyên nhân ±ÿӝQJFѫÿ
ҫ
u tiên cӫ
a
hoҥ
Wÿ
ӝng nhұ
n thӭc trong hӑc sinh. Lý thuyӃ
t vӅgiáo dөc hӑ
c và cҧcác nghiên
cӭu vӅSKѭѫQJSKiSG
ҥ
y hӑc chӍra rҵ
ng nӃ
u khơng phát triӇ
n hӭng thú cӫa hӑ
c
sinh vӟi hóa hӑFWKuQăQJO
ӵc nhұ
n thӭc cӫa hӑc sinh sӁgiҧ
Pÿ
ӝ

t ngӝWÿ
һ
c biӋ
t
là hӑ
c kì I lӟp 10 mà khi nghiên cӭu hóa hӑc hoàn toàn bҵ
ng kiӃ
n thӭc lý thuyӃ
t
trӯXWѭ
ӧng. Giáo viên phҧ
i làm cho hӑc sinh hiӇ
u rõ mөFÿtFKêQJKƭD
ҥ
t
ÿ
ӝ
ng cӫ
a mình tӯÿyP
ӟi hìnKWKjQKÿ
ӝQJFѫK
ӑ
c tұ
p. ViӋ
c kích thích hӭng thú
nhұ
n thӭc cӫa hӑFÿѭ
ӧc thӵc hiӋ
n bҵ
ng cách nghiên cӭu các kiӃ

n thӭc lý thuyӃ
t
xen kӁvӟi thí nghiӋ
PWăQJFѭ
ӡng mӕ
i quan hӋlý thuyӃ
t vӟi thӵc tӃ
, sӱdөng tích
cӵc thí nghiӋ
m vӟLFiFWѭOL
Ӌ
u lӏ
ch sӱhóa hӑc, tính hҩ
p dү
n cӫa các tình huӕng và
tính chҩ
t các ngun tӕWăQJFѭ
ӡng mӕi quan hӋOLrQP{Q«
+ 7ăQJG
ҫ
n mӭFÿ
ӝphӭc tҥ
p cӫa hoҥ
Wÿ
ӝng nhұ
n thӭc hӑ
c tұ
p: quy luұ
t
tâm lý hӑ

c vӅsӵthӕ
ng nhҩ
t hoҥ
Wÿ
ӝng và nhұ
n thӭFÿmW
ҥ
RUDFiFÿL
Ӆ
u kiӋ
Qÿ
Ӈ
nâng cao tính tích cӵc và tӵgiác cӫa hӑc sinh trong quá trình giҧ
ng dҥ
\7Uѭ
ӟc
hӃ
WOjWKѭ
ӡQJ[X\rQÿѭDUDêQJKƭDYjNK
ҧQăQJKR
ҥ
Wÿ
ӝQJÿ
һ
t ra mөFÿtFKK
ӑc
tұ
SU}UjQJYjÿѭDK
ӑ
c sinh vào hoҥ

Wÿ
ӝ
ng nhұ
n thӭc. YӃ
u tӕquan trӑQJÿ
Ӈkích
thích hoҥ
Wÿ
ӝng nhұ
n thӭc cӫa hӑ
FVLQKOjÿѭDFK~QJWKDP
ҧ
i quyӃ
t hӋ
10


thӕ
ng phӭc tҥ
p cӫa các dҥ
ng bài tұ
p nhұ
n thӭc hóa hӑc và dҫ
n dҫ
n nâng cao tính
ÿ
ӝ
c lұ
p cӫ
a hӑc sinh trong hӑc tұ

p.
1.2.3%ҧQFKҩWFӫDQăQJOӵFWUtWXӋ
&yWKӇNKiLTXiWPӝWFiFKWѭѫQJÿӕL
FyYӅQăQJOӵ
WXӋ
WKjQKEDQKyPFKtQKÿyOj
- &RLQăQJOӵFWUtWXӋOjNKҧQăQJKR
KӑFWұS
FӫDFiQKkQ
- ĈӗQJQKҩWQăQJOӵFWUtWXӋYӟLQăQJ
a cá nhân.
- 1ăQJOӵFWUtWXӋOjQăQJOӵFWKtFK
.
7URQJ FiF TXDQ QLӋP WUrQ WKu TXDQ QLӋP
QKҩW
1.2.47ѭGX\KyDKӑF
1. 7ѭGX\OjJu"
7ѭGX\OjP
ӝ
t quá trình tâm lý mà nhӡÿyFRQQJѭ
ӡi phҧ
QiQKÿѭ
ӧc cái
ÿ
ӕ
L
ӧng
Wѭ
và hiӋ
Qӧ

Wѭ
ng cӫa hiӋ
n thӵc thông qua nhӳng dҩ
u hiӋ
u bҧ
n chҩ
t cӫ
a
FK~QJ
ӗng thӡL
ÿ FRQ
ӡi vҥ
FK
QJѭUD
ӧc nhӳ
ÿѭ
ng mӕi quan hӋkhác nhau trong
mӛLÿ
ӕLWѭ
ӧng, hiӋ
QWѭ
ӧng và giӳDFiFÿ
ӕ
LWѭ
ӧng, hiӋ
QWѭ
ӧng vӟi nhau.
7ѭGX\OjKjQKÿ
ӝng trí tuӋnhҵ
m thu thұ

p và xӱlý thơng tin vӅthӃgiӟi
quanh ta và thӃgiӟLWURQJWD&K~QJWDWѭGX\ÿ
ӇhiӇ
u, làm chӫtӵnhiên, xã hӝi
và chính mình.
7ѭGX\KyDKӑF
7ѭGX\KRiK
ӑFFyFѫV
ӣlà sӵliên hӋcác q trình phҧ
n ӭng hố hӑ
c vӟi
sӵWѭѫQJWiFJL
ӳa các tiӇ
u phân vô cùng nhӓbé cӫ
a thӃgiӟLYLP{Ĉ
һ
FÿL
Ӈ
m cӫa
TXiWUuQKWѭGX\KRiK
ӑ
c là sӵphӕ
i hӧp chһ
t chӁgiӳa cái bên trong và cái bên
ngoài, giӳa cái cөthӇvà cái trӯXWѭ
ӧQJQJKƭDOjQK
ӳng hiӋ
QWѭ
ӧng cөthӇquan
ViWÿѭ

ӧc vӟi nhӳng hLrQWѭ
ӧng cөthӇkhông quan sát ÿѭ
ӧc.
7ѭGX\KRiKӑFFNJQJVӱGөQJFiFWKDR
WKӵFWLӉQYjWXkQWKHRTX\OXұWFӫDTXi
7UӵFTXDQVLQKÿӝQJĺWѭGX\WUӯXWѭ
7UrQFѫVӣTXDQViWSKkQWtFKFiF
KLӋQWѭӧQJKRiKӑFUL
WKLӃWOұSFiFPӕLOLrQKӋJLӳDFiF\ӃX
TX\ OXұW PDQJ WtQK ÿӏQK WtQK ÿӏQK Oѭӧ
JLҧLVDRFKRWKRҧÿiQJQKҩW&iFTX\O
EҵQJWKӵFQJK
VDXÿyWUӣWKjQKF{QJFөQKұQWKӭFFӫD
KӑF
&KtQKYuÿһFÿLӇPQj\PjNKLGҥ\KӑFK
WUӑQ YҽQ PӝW QӝL GXQJ KRi KӑF Pj FzQ S
ÿѭӧFWULWKӭFĈyOjWӯWKӵFWLӉQ
QJKLrQFӭXQKyPFiFSKҧQ
OһSOҥLQKLӅXOҫQÿӇFyFѫVӣYӳQJFKҳ
11


ÿӝQJ ErQ WURQJ FӫD YұW FKҩW 4X\ OXұW
QJKLӋPYjÿѭӧFVӱGөQJÿӇWLrQÿRiQFi
WѭѫQJWӵNKiF
NKiLQLӋPTX\OXұWKRiKӑFNK{QJSKҧL
ÿӝQJ
thay ÿәL
theo
Vӵ

phát WULӇQ
FӫD
khoa KӑF
và FҫQ
ÿѭӧF
Eә
sung, phát WULӇQ
9ҩQÿӅSKiWWULӇQWѭGX\
'ҥ\ KӑF NK{QJ FKӍ ÿѫQ WKXҫQ ÿӇ
mà
FXQJ
PөFÿtFKFDRKѫQOjSKiWWULӇQQăQJOӵF
QKұQWKӭFWKӃJLӟL9ұ\SKҧLOjPJuÿӇ
WK{QJTXDYLӋFGҥ\KӑFP{QKRiKӑF"
Thͱnh̭
t, cҫ
n làm cho hӑc sinh nҳ
m thұ
t chҳ
c kiӃ
n thӭc hoá hӑc, hiӇ
u
ÿѭ
ӧc lӏ
ch sӱUDÿ
ӡi, nguӗ
n gӕc khoa hӑ
c cӫa kiӃ
n thӭc hoá hӑFÿѭ
ӧc cung cҩ

p.
ThͱhaiKѭ
ӟng dү
n hӑc sinh vұ
n dөng kiӃ
n thӭc hoá hӑFÿ
Ӈgiҧ
i quyӃ
t
mӝt nhiӋ
m vөhӑc tұ
p (lý thuyӃ
t hoһ
c thӵc nghiӋ
m), giҧ
i thích các hiӋ
QWѭ
ӧng hố
hӑ
c xҧ
y ra trong thӵc tӃÿ
ӡi sӕ
ng.
Thͱbaÿ
һ
t ra cho hӑc sinh các tình huӕng có vҩ
Qÿ
Ӆvà u cҫ
u hӑc sinh
xây dӵQJFiFEѭ

ӟc giҧ
i quyӃ
t vҩ
Qÿ
Ӆbҵ
ng cách vұ
n dөng linh hoҥ
t, nhҥ
y bén các
kiӃ
n thӭFÿmÿѭ
ӧc cung cҩ
p.
ThͱW˱
OX{QÿzLK
ӓ
LFDRÿ
ӕi vӟi hӑc sinh, càng vӅsau FjQJÿ
һ
t ra các vҩ
n
ÿ
Ӆmӟi mҿKѫQÿzLK
ӓLSKѭѫQJWK
ӭc hoҥ
Wÿ
ӝng trí tuӋphӭc tҥ
p và khҧQăQJY
ұ
n

dө
ng kiӃ
n thӭc linh hoҥ
t, nhanh chóng, hiӋ
u quҧKѫQW
ӯSKtDQJѭ
ӡi hӑc.

4XDQKӋJLӳD%7++YjYLӋFSKiW
;XKѭӟQJSKiW
WULӇQFӫDEjLWұSKyDKӑF
7UrQFѫV
ӣcӫ
Dÿ
ӏ
QKKѭ
ӟng xây dӵQJFKѭѫQJWUuQKKyDK
ӑc Phәthơng thì
[XKѭ
ӟng phát triӇ
n chung cӫ
D%7++WURQJJLDLÿR
ҥ
n hiӋ
QQD\OjKѭ
ӟQJÿ
Ӄ
n rèn
luyӋ
n khҧQăQJY

ұ
n dөng kiӃ
n thӭ, phát triӇ
n khҧQăQJWѭGX\KyDK
ӑ
c cho HS ӣ
các mһ
t lý thuyӃ
t, thӵc hành và ӭng dөng. Nhӳng yӃ
u tӕFѫE
ҧ
n ӭng dө
QJÿyOj
- Loҥ
i bӓnhӳng bài tâp nghèo nàn vӅkiӃ
n thӭc hóa hӑc, nһ
ng nӅthuұ
t
tốn.
- Nӝ
i dung hóa hӑ
c phҧ
i thӵc tiӉ
Q&K~êÿ
Ӄ
n viӋ
c mӣrӝng kiӃ
n thӭc hóa
hӑ
c và các ӭng dө

ng hóa hӑc cӫ
a thӵc tiӉ
n.
- 7ăQJFѭ
ӡng sӱdөng bài tұ
p thӵc nghiӋ
m, thí nghiӋ
m hóa hӑc trong hӑc
tұ
p. Nӝi dung kiӃ
n thӭc phҧ
i gҳ
n vӟi thӵc hành, thí ngiӋ
m hóa hӑc.
- Cҫ
n sӱdөng bài tұ
p trҳ
c nghiӋ
m khách quan.
- Xây dӵng bài tұ
p mӟLÿ
Ӈrèn luyӋ
n cho hӑFVLQKQăQJO
ӵc phát hiӋ
n vҩ
n
ÿ
Ӆvà giҧ
i quyӃ
t vҩ

Qÿ
ӅFyOLrQTXDQÿ
Ӄ
n hóa hӑ
c, thӵc tiӉ
n cuӝ
c sӕng.
- ĈDG
ҥ
ng hóa các loҥ
i hình bài tұ
SQKѭ%jLW
ұ
p bҵ
ng hình vӁ
, bài tұ
p bҵ
ng
ÿ
ӗthӏ
Vѫÿ
ӗ, lҳ
p dөng cөthí nghiӋ
P«.

12