Nghiên cứu một số chủng vi khuẩn bacillus sp để sản xuất chế phẩm sinh học và thử nghiệm xử lý nước thải tại thành phố đà nẵng

I H&ơ1
NG
75
1*
I H&63+
M

PHAN TH%ậ&+3+
NG

1*+,ầ1&
U MT SCHNG VI KHUN BACILLUS SP.
SN XUҨT CHӂPHҬM SINH HӐC VÀ THӰ NGHIӊM XӰ LÝ
1ѬӞC THҦI TҤI THÀNH PHӔĈ¬1
ҸNG

1JjQK6ѭSK
ҥm Sinh hӑ
c

*LiRYLrQKѭ
ӟng dүn: NguyӉ
n Thӏ/DQ3KѭѫQJ

Ĉj1
ҹ
QJQăP


/Ӡ,&$0Ĉ2$1

7{LFDPÿRDQÿk\OjF{QJWUuQKQJKLrQ

&iF V͙ OL͏X N͇W TX̫ QrX WURQJ NKyD

F{QJE͙WURQJḘWNǤF{QJWUuQKQjRNKi


LӠ,&Ҧ0Ѫ1
7Uѭ
ӟc hӃ
t tôi xin chân thành cҧ
PѫQTXêWK
ҫ
y cô giáo khoa Sinh ±Mơi
WUѭ
ӡQJÿmW
ұ
n tình dҥ
y dӛvà truyӅ
Qÿ
ҥ
t nhӳng tri thӭc, nhӳng kinh nghiӋ
m quý
báu cho chúng tôi trong suӕ
WQăPK
ӑc vӯa qua.
Tôi xin chân thành cҧ
P ѫQ.S.
F{
NguyӉ

7K
n ThӏLan PKѭѫQJ
ҥ
chÿm Y
cho tôi nhӳQJêWѭ
ӣng, nhӳQJKѭ
ӟQJÿLYjWU
ӵc tiӃ
SKѭ
ӟng dү
n tôi thӵc hiӋ
Qÿ
Ӆ
tài luұ
QYăQW
ӕt nghiӋ
p này.
Cuӕ
i cùng tơi xin chân thành cҧ
P ѫQ
ҥ
n bèE
thân thích và tұ
p thӇlӟp
66ÿmÿyQJJySQK
ӳng ý kiӃ
n quý báu cùng vӟi nhӳng lӡLÿ
ӝ
ng viên chân
WKjQKÿ

Ӄ
n tôi.
Tôi xin chân thành cҧPѫQ

Ĉj1
ҹ
QJWKiQJQăP
Sinh viên
Phan Thӏ%tFK3Kѭ
ӧng


MӨC LӨC
0ӢĈҪ8
....................................................................................................................1
1. 7tQKFҩSWKLӃWFӫDÿӅWjL
.........................................................................................1
2. 0өFWLrXFӫDÿӅWjL
.................................................................................................2
3. éQJKƭDFӫD
ÿӅWjL
...................................................................................................2
3.1. éQJKƭDNKRDK͕F
..............................................................................................2
3.2. éQJKƭDWKӵFWLӉQ
...............................................................................................2
&+ѬѪ1*,7Ә1*48$17¬,/,ӊ
U ..................................................................4
1.1. 7Ә1*48$19ӄ9.
BACILLUS: .................................................................4

7Ә1*48$19ӄ(1=<0(3527($6($0<
4
1.2.1. Enzym protease: .........................................................................................4

1.2.2. Enzyme amylase .........................................................................................5
1.2.3. Enzym cellulase ..........................................................................................6
1.3. TӘ1*48$19ӄ&+ӂ3+Ҭ06,1++Ӑ&
...................................................6
1.3.1. .KiLQLӋPFKӃSKҭPVLQKKӑF
....................................................................6
&ѫVӣNKRDKӑFFӫDYLӋFVӱGөQ
XҩWFKӃSKҭP

KӑF
........................................................................................................................7
1.3.3. 1KӳQJQKyP969WKѭӡQJÿѭӧFVӱGөQJ
KӑF 8

1.3.4. 0ӝWVӕFKӃSKҭPVLQK
KӑFWURQJ[ӱOêQѭӟFWKҧL
.....................................10
1.3.4.1. &K͇SḴPVLQKK͕F%,2
-EM ..............................................................10
1.3.4.2. &K͇SḴP$TXDOLIW
.............................................................................11
1.3.4.3. &K͇SḴP30(7
...............................................................................11
1.3.4.4. &K͇SḴP(0,1$
..............................................................................12

1.3.5. 7uQKKuQKQJKLrQFӭXYjӭQJGөQJF
KӃSKҭPVLQKKӑFWӯ
Bacillus WURQJ[OờQFWKL
............................................................................12
1.3.5.1. 7UrQWKJLL
.......................................................................................12
1.3.5.2. 7L9LW1DP
......................................................................................13

&+1*,,,71*1,'81*9ơ3+
&8
..........................................................................................................................15
,71*1*+,ầ1&8
.......................................................................15
LWQJ
.................................................................................................15
DLPYjWKLJLDQQJKLrQF
...........................................................15
2.1.3. 1JX\rQOLXKyDFKWYjWKLWE
.............................................................15


2.2. 1,'81*1*+,ầ1&8
..........................................................................16
3+1*3+ẩ31*+,ầ1&8
.................................................................16
2.3.1. PKQJSKiSWKXPXQJRjLWKFD
.......................................................16

3KQJSKiSSKkQOSYjJLJL

................................................17
3KQJSKiSQKXP*UDP
......................................................................17
3KQJSKiS[iFQKNKQQJV

[HQOXORVHFD969
.............................................................................................18
3KQJSKiSNKRViWFiF\XW
QJQVVLQKWU
FD969
.............................................................................................................18

3KQJSKiSQKOQJYLVLQK
........................................................19

3KQJSKiSEWUtWKtQJKLP
[OờFKWWKLEQJK

KFKLXNKt
........................................................................................................19
3KQJSKiS[iFQKS+WURQJ
...............................................20
3KQJSKiS
[iFQK&2'WURQJQFWKL
...........................................20
[iFQK&2'FK~QJW{LWLQKjQKW
7UF
quang (theo: Standar Method, 1999). ....................................................................20

3KQJSKiS[iFQK%2'

........................................21
5 WURQJQFWKL
3KQJSKiS[iFQK1WQJV
..................................21
3KQJSKiSVQ[XWFKSKP
................................................21

&+1*,,,.7489ơ%,1/81
........................................................23
.7483+ặ1/371&7+,7+
................................23
.748;ẩ&1+&+1*9.&ẽ+27
..........26
.748;ẩ&1+&+1*9.&ẽ+27
...........28
.748;ẩ&1+&+1*9.&ẽ+27
.......30
.7481*+,ầ1&8&,06,1+
.+8178<1&+1
......................................................................................31
.WTXNKRViWFiF\XWQ
+YjFKQJ9.+
...........................................................................................31
QKKQJFDS+
.............................................................................31

QKKQJFDQKLW
.....................................................................32
QKKQJFDWKLJLDQQNK
..34

.748.+26ẩ7076<871
TRèNH LấN MEN ................................................................................................34
ҦQKKѭӣQJFӫDWӹOӋJLӕQJ
.......................................................................34


ҦQKKѭӣQJFӫDQKLӋWÿӝOrQPHQ
.............................................................36

.ӂ748Ҧ;È&Ĉӎ1+0Ұ7ĈӜ9,.+8Ҭ1
+Ӑ&+,ӂ8.+Ë
....................................................................................................37

.ӂ748Ҧ;Ӱ/é1ѬӞ&7+Ҧ,7+Ӫ<6Ҧ1
+Ӑ&+,ӂ8.+Ë
....................................................................................................37
3.8.1. pH .............................................................................................................37
3.8.2. COD..........................................................................................................39
3.8.3. BOD5 ........................................................................................................41
1LWѫWәQJ
...................................................................................................43
&+ѬѪ1*.ӂ7/8Ұ19¬.,ӂ11*+ӎ
.........................................................46
.ӂ7/8Ұ1
.....................................................................................................46
.,ӂ11*+ӎ
....................................................................................................46
7¬,/,ӊ87+$0.+Ҧ2
......................................................................................48

'$1+0Ө&&+Ӳ9,ӂ77Ҳ7
BOD (Biochemical Oxygen Demand) : Nhu cҫ
u oxy sinh hóa
COD (Chemical Oxygen Demand)

: Nhu cҫ
u oxy hóa hӑc

KCNDVTS

: Khu cơng nghiӋ
p dӏ
ch vөthӫy sҧ
n

QCVN

: Quy chuҭ
n ViӋ
t Nam

SD

Ĉ
ӝlӋ
ch chuҭ
n

TNHH

: Trách nhiӋ
m hӳu hҥ
n

TP

: Thành phӕ

VK

: Vi khuҭ
n

VSV

: Vi sinh vұ
t


'$1+0Ө&%Ҧ1*%,ӆ8
TT

Tên bҧng

Trang

Bҧ
ng 1.1

Các loài vi khuҭ
n sӱdө
QJÿ
ӇxӱOêP{LWUѭ
ӡng

8

+uQKWKiLNKXҭQOҥFFӫDFiFFKӫ
%ҧQJ
22
QѭӟFWKҧLWKӫ\Vҧ
n

9zQJSKkQJLҧLFӫDFiFFKӫQJ9.
Bacillus FyKRҥWWtQK
%ҧQJ
25
protease

9zQJSKkQJLҧLFӫDFiFFKӫQJ9.
Bacillus FyKRҥWWtQK
%ҧQJ
27
amylase

9zQJSKkQJLҧLFӫDFiFFKӫQJ9.
Bacillus FyKRҥWWtQK
%ҧQJ
29

cellulase

%ҧQJ
0ұWÿӝFiFFK
ӫQJ9.+Yj9.+ӣFiFP
30

ҦQK KѭӣQJ FӫD QKLӋW ÿӝ ÿӃQ Vӵ
%ҧQJ
32
FKӫQJ9.+Yj9.+

ĈѭӡQJ NtQK YzQJ SKkQ JLҧL HQ]\P
%ҧQJ
33
và VK H3

7ӹOӋJLӕQJYjPұWÿӝ9.WURQJF
%ҧQJ
34
ӭng

BҧQJ
ҦQKKѭӣQJFӫDQKLӋWÿӝOrQTXiW
35

%ҧQJ
*LiWUӏS+FӫDQѭӟFWKҧLTXDQ
37
%ҧ

ng 3.11

*LiWUӏ&2'FӫDQѭӟFWKҧLTXD
38

%ҧ
ng 3.12

*LiWUӏ%2'
40
5 FӫDQѭӟFWKҧLTXDQJj\[

%ҧ
ng 3.13

*LiWUӏ1
FӫDQѭӟFWKҧLTXDQJj\[ӱ
42
tәQJ

%ҧQJ
*LiWUӏFiFFKӍWLrXFӫDQѭӟFWK
44


'$1+0Ө&+Ỵ1+Ҧ1+
ĈӖ7+ӎ
Tên hình ҧ
nh

TT

Trang

Hình 3.1

+uQKWKiLFӫDFKӫQJ9.
Bacillus SKkQOұSÿѭӧF
24

Hình 3.2

9zQJSKkQJLҧLSURWHDVHFӫ
DFKӫQJ9.
Bacillus FyKRҥW
24
tính

Hình 3.3

9zQJSKkQJLҧLDP\ODVHFӫDFKӫ
Bacillus FyKRҥW
26
tính

Hình 3.4

9zQJSKkQJLҧLFHOOXODVHFӫDFK
Bacillus FyKRҥW
28

tính

Hình 3.5

ҦQKKѭӣQJFӫDS+ÿӃQVӵVLQKWUѭӣ
29
H1 và H3

Hình 3.6

ҦQKKѭӣQJFӫDQKLӋWÿӝÿӃQVӵVLQ
32
H1 và VK H3

Hình 3.7

ҦQKKѭӣQJFӫDWӹOӋJLӕQJÿӃQTXi
34

Hình 3.8

ҦQKKѭӣQJFӫDQKLӋWÿӝÿӃQTXiWU
35

Hình 3.9

6ӵWKD\ÿәLS+FӫDQѭӟFWKҧLTXD
[ӱOê 38

Hình 3.10 6ӵWKD\ÿәL&2'FӫDQѭӟFWKҧLTXD

39

Hình 3.11 6ӵWKD\ÿәL%2'
41
5 WURQJQѭӟFWKҧLTXDQJj\

Hình 3.12 6ӵWKD\ÿәL1
WURQJQѭӟFWKҧLTXDQJj\
43
WәQJ

DANH MӨC CÁC QUY TRÌNH
TT

Tên quy trình

Trang

1

Phân tích COD

19

2

Quy trình sҧ
n xuҩ
t chӃphҭ
m vi sinh

21


0ӢĈҪ8
1. Tính cҩp thiӃ
t cӫDÿ
Ӆtài.
Trong xã hӝi hiӋ
Qÿ
ҥ
i, song song vӟi mө
c tiêu phát triӇ
n kinh tӃthì vҩ
Qÿ
Ӆbҧ
o
vӋP{LWUѭ
ӡng nhҵ
PKѭ
ӟng tӟi mӝt xã hӝi phát triӇ
n bӅ
n vӳQJFNJQJF
ҫ
Qÿѭ
ӧc quan
tâm [9]&RQQJѭ
ӡLYjP{LWUѭ
ӡng có mӕi quan hӋmұ
t thiӃ

t vӟi nhau [8]. Khi dân sӕ

phát triӇ
n, các nhu cҫ
u thiӃ
t yӃ
u cӫa cuӝc sӕQJFNJQJ
JLDWăQJĈL
Ӆ
u này ÿmYjÿDQ
gây ra nhiӅ
XWiFÿ
ӝQJÿ
Ӄ
n cân bҵ
ng sinh hӑc trong hӋsinh thái. Thiên nhiên bӏtàn

phá, môi tUѭ
ӡng ngày càng xҩ
XÿLYjYL
Ӌ
c ô nhiӉ
PP{LWUѭ
ӡQJQѭ
ӟFÿDQJOjQ
ӳng
vҩ
Qÿ
ӅlӟQPjFRQQJѭ
ӡLFK~QJWDÿDQJSK

ҧ
Lÿ
ӕi mһ
t [7]. Hҫ
u hӃ
WQѭ
ӟc thҧ
i trong
các ngành: công nghiӋ
p, dӏ
ch vө, y tӃ
«YjQѭ
ӟc thҧ
i sinh hoҥ
Wÿ
Ӆ
XFKѭDÿѭ
ӧc xӱlý
triӋ
W
Ӈÿm
ÿ ҧ
i WK
trӵc tiӃ
S UD QJRjL
ӡng, gâyP{L
ra ô nhiӉ
WUѭ
P P{L
ӡQJ

WUѭ
ӟcQѭ

nghiêm trӑ
ng, gây ҧ
QKKѭ
ӣQJÿ
Ӄ
n sӭc khӓHFRQQJѭ
ӡi, mӻTXDQÿ{WK
ӏFNJQJQKѭÿ
ӡi
sӕng cӫ
D FiF
ӝngORjL
thӵc vұ
t. HiӋ
ÿn nay có rҩ
t nhiӅ
u biӋ
n pháp xӱlý hiӋ
Q
ҥ
iÿ
ÿѭ
ӧFÿѭDYjRiSG
ө
ng trong quy trình xӱlêQѭ
ӟc thҧ
i vӟi các quy mô lӟn, nhӓkhác

nhau Yjÿ
ҥ
Wÿѭ
ӧc nhӳng hiӋ
u quҧxӱlý nhҩ
Wÿ
ӏ
nh [14], [19]. 7URQJÿyYL
Ӌ
c sӱdө
ng
các SKѭѫQJSKiSVLQKK
ӑ
FÿmYjÿDQJÿѭ
ӧc áp dөng rӝng rãi nhҵ
m giҧ
i quyӃ
t các
vҩ
Qÿ
ӅP{LWUѭ
ӡQJÿ
һ
c biӋ
t là ô nhiӉ
m chҩ
t thҧ
i hӳu cѫ7LrXEL
Ӈ
u là viӋ

c sӱdө
ng
hӋvi sinh vұ
t có khҧQăQJ
phân giҧ
i hoһ
c hҩ
p thөhay hҩ
p phө
, các chҩ
t ô nhiӉ
m
hӳXFѫY{FѫW
ӯcác nguӗ
n thҧ
i sҧ
n xuҩ
t và sinh hoҥ
t [20]. XӱOêQѭ
ӟc thҧ
i bҵ
ng
chӃphҭ
m sinh hӑc vӟLѭXÿL
Ӈ
POjNK{QJÿ
ӝc hҥ
i, chi phí khơng cao, thân thiӋ
n vӟi
P{LWUѭ

ӡng và dӉsӱdөng.
Tҥ
L Ĉj
ҹ
ng, trong
1 khu vӵc nӝ
i thӏ
, do viӋ
F
ҩ
uÿnӕLӟ
Qѭ
c sinh hoҥ
t vào hӋ
thӕ
ng thu gom và xӱOêQѭ
ӟc thҧ
LFKѭDKRjQFK
Ӎ
nh nên hình thành mӝ
t sӕkhu vӵc ơ
nhiӉ
m nghiêm trӑ
QJQKѭNKXY
ӵc bãi biӉ
n MӻKhê tӯPhҥ
P9ăQ
ĈӗQJÿ
Ӄ
n NguyӉ

n
9ăQҥ
i,
7KR
hӗThҥ
c Gián, hӗĈҫ
m Rong 2 [12]. Mӝt sӕsông hoһ
c hӗÿL
Ӆ
u hòa

trong thành phӕQKѭ V{QJ
ӝF
3K~
QKiQK
/
V{QJ
Ӄ
p nhұ
n tӯ
&X
KCNĈr
Hòa  WL
Khánh), chӧBҫ
u Tràm«ÿDQJE
ӏơ nhiӉ
m nһ
ng. Phân tích mү
XQѭ
ӟc ӣcác khu vӵc

này cho thҩ
y các chӍWLrX
ҧ
n QKѭ
Fѫ E&2'
%2'
hҫ
u hӃ
t ÿӅ
u Yѭ
ӧt tiêu
5, NH4...
chuҭ
QQѭ
ӟc bӅmһ
t (TCVN 5942-1995)
1


TP Ĉj1
ҹ
ng hiӋ
QÿDQJ
sӱdөng hӋthӕQJWKRiWQѭ
ӟFFKXQJÿ
ӇJRPQѭ
ӟc thҧ
i
cho 4 nhà máy xӱlý, áp dөng cùng mӝt cơng nghӋlà hӗyӃ
m khí có phӫbҥ

t kín
[12]. Tuy nhiên hiӋ
u suҩ
t xӱOêQѭ
ӟc thҧ
i cӫa các trҥ
m xӱOêQѭ
ӟc thҧ
i ӣcác thành

phӕĈj1
ҹ
QJOjWѭѫQJÿ
ӕi thҩ
p, bình quân khoҧ
ng 45% - 50% [12@'RÿyKL
Ӌ
n nay
TP ÿm
áp dөng thêm các biӋ
n pháp sinh hӑc khác trong xӱOêQѭ
ӟc thҧ
i và thӵc tӃ
mang lҥ
i nhӳng hiӋ
u quҧrõ rӋ
t, ví dөQKѭ
ӭng dөng cơng nghӋsinh hӑc cҧ
i tiӃ
Qÿ

Ӈ
xӱQѭ
ӟc thҧ
i bӋ
nh viӋ
n [11], cơng nghӋPѭѫQJ{[\KyD>
@«

Tuy có nhiӅ
XSKѭѫQJSKiS[
ӱÿmÿѭ
ӧc áp dөQJQKѭQJWuQKWU
ҥ
ng ô nhiӉ
m

vү
n còn tiӃ
p diӉ
n tҥ
LĈj1
ҹ
ng, nhiӅ
u doanh nghiӋ
p vү
n xҧQѭ
ӟc thҧ
LFKѭDTXD
ӱlý
UDP{LWUѭ

ӡng Tҥ
i các nhà máy sҧ
n xuҩ
Wÿ
Ӆ
u xây dӵng các trҥ
m xӱOêÿ
Ӈgiҧ
m nӗng
ÿ
ӝvà tҧ
LOѭ
ӧng ô nhiӉ
PWUѭ
ӟc khi xҧvào nguӗn tiӃ
p nhұ
n. Tuy nhiên chi phí cho
FiFF{QJWUuQKEuQKWKѭ
ӡng khá tӕn kém và hiӋ
u quҧFKѭDÿiS
ӭng yêu cҫ
u. 1ѭ
ӟc
thҧ
i sau khi xӱlý ӣnhiӅ
u cơng trình vү
QFKѭDÿ
ҥ
t tiêu chuҭ
n xҧthҧ

i.
Xuҩ
t phát tӯnhӳng nhұ
n thӭFÿyY
ӟi mong muӕn góp phҫ
n nâng cao hiӋ
u quҧ

xӱOêQѭ
ӟc thҧ
i bҵ
ng mӝ
WSKѭѫQJSKiSÿѫQJL
ҧ
n, hiӋ
u quҧKѫQFKLSKtWK
ҩ
p và thân
thiӋ
n vӟLP{LWUѭ
ӡng, chúng tôi tiӃ
n hành nghiên cӭXÿ
Ӆtài " Nghiên cӭu mӝ
t sӕ
chӫng vi khuҭ
n Bacillus sp. ÿӇsҧn xuҩ
t chӃphҭm sinh hӑc và thӱnghiӋ
m xӱlý
Qѭ
ӟc thҧ

i tҥ
i thành phӕĈj1
ҹng".

2. Mөc tiêu cӫDÿ
Ӆtài:
Phân lұ
p, tuyӇ
n chӑQÿѭ
ӧc các chӫ
ng vi khuҭ
n Bacillus sp. có hoҥ
t tính phân
giҧ
i protein, tinh bӝ
t và cellulose. Tӯÿy
ӭng dө
ng vào chӃtҥ
o chӃphҭ
m vi sinh
nhҵ
m xӱOêQѭ
ӟc thҧ
i tҥ
i khu vӵc TP Ĉj1
ҹ
ng.

3. éQJKƭDF
ӫa ÿӅtài:

3.1. éQJKƭDNKRDK
͕
c
KӃ
t quҧÿӅtài sӁgóp phҫ
n tuyӇ
n chӑQӧ
ÿѭ
c các chӫng VK Bacillus có khҧ
QăQJ SKkQ
ҧ
i hӧp chҩ
t JL
hӳX Fѫ
ҥ
nh, xây
P dӵQJ
ӧcÿѭ
quy trình ӭng dө
ng chúng
trong sҧ
n xuҩ
t chӃphҭ
m sinh hӑc xӱOêQѭ
ӟc thҧ
i vӟi hiӋ
u quҧxӱOêÿѭ
ӧF[iFÿ
ӏ
nh.

3.2. éQJKƭDWK
ӵc tiӉ
n
Sҧ
n phҭ
m chӃphҭ
m sinh hӑ
c cӫ
Dÿ
Ӆtài có thӇÿѭ
ӧc ӭng dөng trong quy trình
xӱ
ӟcQѭ
thҧ
i bҵ
ng biӋ
n pháp sinh hӑ
c hiӃ
u khí tҥ
L
ӏ
D
ÿ SKѭѫQJ
, tӯÿy JyS
ҫ
n
SK
2

làm giҧ
m QJX\Fѫ{QKL
Ӊ
PP{LWUѭ
ӡQJQѭ
ӟc bӅmһ
t1KѭY
ұ
\ÿ
ӅWjLÿѭ
ӧc tiӃ
n hành
hoàn toàn phù hӧp vӟL[XKѭ
ӟng giҧ
i quyӃ
t các vҩ
Qÿ
ӅP{LWUѭ
ӡng bҵ
ng biӋ
n pháp
sinh hӑ
c.

3


&+ѬѪ1*,7
ӘNG QUAN TÀI LIӊU
1.1. TӘNG QUAN VӄVK BACILLUS:

Vi khuҭ
n Bacillus là nhӳng vi khuҭ
Q*UDPGѭѫQJ7KX
ӝ
c chi Bacillaceae, có
nӝ
i bào tӱKuQKRYDQFyNKX\QKKѭ
ӟng phình ra ӣmӝWÿ
ҫ
u. Bacillus ÿѭ
ӧc phân biӋ
t
vӟi các loài vi khuҭ
n sinh nӝ
i bào tӱkhác bҵ
ng hình dҥ
ng tӃbào hình que, sinh
WUѭ
ӣQJGѭ
ӟLÿL
Ӆ
u kiӋ
n hiӃ
u khí hoһ
c kӷkhí khơng bҳ
t buӝc. TӃbào Bacillus có thӇ

ÿѫQKR
һ
c chuӛ

i và chuyӇ
Qÿ
ӝ
ng bҵ
ng tiêm mao. NhӡkhҧQăQJVLQKEjR
ӱnên vi
khuҭ
n Bacillus có thӇtӗ
n tҥ
i trong thӡi gian rҩ
t dài Gѭ
ӟLFiFÿL
Ӆ
u kiӋ
n khác nhau và

rҩ
t phәbiӃ
n trong tӵnhiên nên có thӇphân lұ
p tӯrҩ
t nhiӅ
u nguӗQNKiFQKDX

ÿ
ҩ
WQѭ
ӟc, trҫ
m tích biӇ
n, thӭFăQV
ӳDQKѭQJFK

ӫyӃ
u là tӯÿҩ
WQѫLPjÿyQ
trò quan trӑng trong chu kǤC và N [16].
Tҩ
t cҧcác lồi thuӝ
c chi Bacillus ÿ
Ӆ
u có khҧQăQJG
ӏGѭ
ӥng và hoҥ
i sinh nhӡ
sӱdө
ng các hӧp chҩ
t hӳXFѫÿDG
ҥ
QJQKѭÿѭ
ӡng, acid amin, acid hӳXFѫ0
ӝ
t vài

loài có thӇlên men carbohydrat tҥ
o thành glycerol và butanediol; mӝWYjLORjL
Bacillus megaterium thì khơng cҫ
n chҩ
t hӳXFѫÿ
ӇVLQKWUѭ
ӣng, mӝ
t vài lồi khác thì
cҫ

n acid amin, vitamin B. Hҫ
u hӃ
Wÿ
Ӆ
XOjORjLѭDQKL
Ӌ
t trung bình vӟi nhiӋ
Wÿ
ӝtӕ
LѭX
o
là 30 ±45o&QKѭQJFNJQJFyQKL
Ӆ
XORjLѭDQKL
Ӌ
t vӟi nhiӋ
Wÿ
ӝtӕLѭXOj
C [17].

ĈD
ӕBacillus
V
VLQK
ӣng ӣ
WUѭ
pH = 7, mӝt sӕphù hӧp vӟi pH = 9 ± QKѭ
Bacillus alcalophillus, hay có loҥ
i phù hӧp vӟi pH = 2 ±  QKѭ
Bacillus

acidocaldrius.
Bacillus có khҧ QăQJ
ҧ
n sinh
V enzyme ngoҥ
i bào (amylase, protease,
FHOOXODVH«
GRÿyFK~QJÿѭ
ӧc ӭng dө
ng rҩ
t nhiӅ
u trong công nghiӋ
p, trong bҧ
o vӋ
P{L
ӡQJ
WUѭ ӝ
«
t sӕ0
lồi Bacillus WKѭ
ӡng gһ
p trong tӵnhiên: Bacillus subtilis,
Bacillus megaterium, Bacillus mensentericus, Bacillus pumilus«
1.2. TӘNG QUAN VӄENZYME PROTEASE, AMYLASE VÀ CELLULASE.
1.2.1. Enzym protease:
Protease cҫ
n thiӃ
t cho các sinh vұ
t sӕng, rҩ
WÿDG

ҥ
ng vӅchӭFQăQJW
ӱmӭFÿ
ӝ
tӃEjRFѫTXDQÿ
Ӄ
QFѫWK
ӇQrQÿѭ
ӧc phân bӕrӝng rãi trên nhiӅ
Xÿ
ӕLWѭ
ӧng tӯVSV
(VK, nҩ
PYLUXV
ÿ
Ӄ
n thӵc vұ
WÿXÿ
ӫ
, dӭD
Yjÿ
ӝng vұ
t (gan, dҥdày bê,..). So vӟi
SURWHDVHÿ
ӝ
ng vұ
t và thӵc vұ
t, protease VSV có nhӳQJÿ
һ
FÿL

Ӈ
m khác biӋ
W7Uѭ
ӟc
4


hӃ
t, hӋprotease VSV là mӝ
t hӋthӕ
ng rҩ
t phӭc tҥ
p bao gӗm nhiӅ
u enzyme rҩ
t giӕ
ng

nhau vӅcҩ
u trúc, khәL
ӧng
Oѭ
và hình dҥ
ng phân tӱnên rҩ
W NKy WiFK
ӟi dҥ
ng
UD
tinh thӇÿӗng nhҩ
t.

&NJQJGROjSK~FK
Ӌgӗm nhiӅ
XHQ]\PHNKiFQKDXQrQS
ӡng
FyWtQKÿ
һ
c hiӋ
u rӝng rãi cho sҧ
n phҭ
m thӫy phân triӋ
Wÿ
ӇYjÿDG
ҥ
ng.
/ѭ
ӧng enzyme protease sҧ
n xuҩ
t tӯvi khuҭ
Qÿѭ
ӧFѭ
ӟc tính vào khoҧ
ng 500
tҩ
n, chiӃ
m 59% sҧ
QOѭ
ӧQJHQ]\PHÿѭ
ӧc sӱdөng.
Protease cӫDÿ
ӝng vұ

t và thӵc vұ
t chӍchӭa mӝt trong hai loҥ
i endopeptidase

hoһ
c exopeptidase, riêng vi khuҭ
n có khҧQăQJVLQKUDKDLOR
ҥ
LWUrQGRÿy
cӫa vi khuҭ
QFyWtQKÿ
һ
c hiӋ
XFѫFK
ҩ
t cao. Chúng có khҧQăQJSKkQK
ӫy tӟi 80% các
liên kӃ
t peptide trong phân tӱprotein.
Trong các chӫ
ng vi khuҭ
n có khҧQăQJ
әng hӧ
W
p mҥ
nh protease là Bacillus

subtilis, B.mesentericus, B.thermorpoteoliticus và mӝ
t sӕchi Clotridium7URQJÿ
B.subtilis có khҧQăQJW

әng hӧp protease mҥ
nh nhҩ
t.
1.2.2. Enzyme amylase

7LQK EӝW
ҭP
Oj
Wӵ
VҧQ
QKLrQ
SK
TXDQ WUӑQJ QKҩW

WKXұWYjWURQJÿӡLVӕQJFRQQJѭӡL1KuQ

QJXӗQWLQKEӝWFKӫ\ӃXWӯNKRDLWk\O~

PǤOjQJXӗQWLQKEӝWFKӫ\ӃX7URQ
JFKӃELӃQWLQKEӝWF{QJ

WKXӹSKkQWLQKEӝWYӅFiFÿѭӡQJÿѫQ6D

PHQQJѭӡLWDVӁQKұQÿѭӧFQKLӅXVҧQS
QKѭUѭӧXFӗQU
ELD«

4XiWUuQKWKXӹSKkQWLQKEӝWJӗ
PKDLF{QJÿRҥQFKӫ\ӃX

YjJLDLÿRҥQÿѭӡQJKRi4XiWUuQKWKXӹ

DFLG7ӯOkXQJѭӡLWDÿmVӱGөQJFiFQ
2SO41KѭQJ

NӃWTXҧWKѭӡQJWҥRQKLӅXVҧQSKҭPNK{QJ
QJDQWRjQFKR

GөQJÿӗQJWKӡLUҩWNKyNLӇPVRiWÿѭӧFT

HQ]\PHÿӇWKXӹSKkQW
LQKEӝWOjPӝWNӃWTXҧWҩW\ӃX

5


(Q]\PHDP\ODVHOjPӝWKӋHQ]\PHUҩW

HQ]\PHQj\WKXӝFQKyP
HQ]\PHWKӫ\SKkQ[~FWiFSK

WURQJQKyPSRO\VDFFKDULGHYӟLVӵWKDPJ
.

0ӝWVӕӭ
QJGөQJFӫDHQ]\PHDP\ODVH
[5]: $P\ODVHOjKӋHQ]\

Fy ӭQJ GөQJ UӝQJ UmL QKҩW FKӃ SKҭP Fӫ

F{QJ QJKLӋS WKӵF SKҭP VҧQ [XҩW EiQK P

EӝW
.
WURQJF{QJQJKLӋSQKҽGӋWVҧQ

WKӭFăQJLDV~F«
WURQJ\KӑFWKӵFKjQ
1.2.3. Enzym cellulase

CHOOXORVHOjWKjQKSKҫQFѫEҧQFӫDWӃ

ORҥLUDXTXҧFNJQJQKѭWURQJFiFQJX\rQ

OkPQJKLӋS7X\QKLrQQJѭӡLYjÿӝQJY
NKҧQăQJSKkQJLҧ

CellulaVH Oj
SKӭF
PӝW KӋ HQ]\PH Fy WiF GөQJ WKӫ\

WKӫ\SKkQOLrQNӃW
ȕ
±1,4-glucoside trong cellulose. &HOOXODVHFyNKҧQ

FHOOXORVH WKjQK ÿѭӡQJ &RQ QJѭӡL Yj ÿ
FHOOXORVH3KѭѫQJSKiSWuPFKӃSKҭP
FHOOXORVHFzQKҥQFKӃ

&KӃSKҭPFHOOXORVHWKѭӡQJGQJÿӇ

tăQJFKҩWOѭӧQJWKӵFS

súc. Ngoài ra, cellulose còn làm tăQJKLӋXVXҩWWUtFKO\Fi
YұW

Enzyme cellulaVHÿmÿѭӧFQJKLrQFӭXWӯUҩWO
là enzyme

ÿѭӧFӭQJGөQJUҩWUӝQJUmLFKӍÿӭQJVD
1.3.

TӘNG QUAN VӄCHӂPHҬM SINH HӐC
1.3.1. Khái niӋ
m chӃphҭm sinh hӑ
c

3URELRWLFVÿѭ
ӧc gӑ
LGѭ
ӟLFiFWrQNKiFQKDXQKѭ³FK
Ӄphҭ
PYLVLQK´³
ҭ
n
có lӧL´KR
һ
F³YLVLQKY
ұ
t hiӋ
u quҧ

´EDRJ
ӗm vi khuҭ
n Lactobacillus, Actinomycetes,
Nitrobacteria, vi khuҭ
n chuyӇ
Q KyD
ҥ
m, Bifidobacterium,
ÿ
nҩ
P PHQ«
ӳng 1K
vi
khuҭ
n hӳu ích này có thӇcҧ
i thiӋ
n chҩ
WOѭ
ӧQJQѭ
ӟc ni thӫy sҧ
n và hҥ
n chӃmҫ
m
bӋ
QKWURQJQѭ
ӟc tӯÿyJLDWăQJQăQJVX
ҩ
t thӫy sҧ
n nuôi. Trong nuôi trӗng thӫy sҧ
n,

3URELRWLFVÿѭ
ӧc sӱdөQJQKѭSKѭѫQJWL
Ӌ
n kiӇ
m soát dӏ
ch bӋ
nh, bәsung hoһ
c trong
mӝt sӕWUѭ
ӡng hӧp thay thӃcác chҩ
t kháng khuҭ
n.
6


ChӃphҭ
m sinh hӑ
F SURELRWLFV

ӧc dùng nhҵ
m giҧ
mÿѭ
sӱdөng kháng sinh

WURQJ FKăQ
ӫy sҧ
n.
QX{L
Tӯprobiotics
Yj

xuҩ
WK
t phát tӯtiӃ
ng Hy lҥ
S Fy QJKƭ

³FKR
ӵsӕ
QJ´
V
/LOOH\ Yj 6WLOOZHOO
ұ
t ngӳQj\
Ӈmôÿ


tҧnhӳng
ÿm

chҩ
Wÿѭ
ӧc bài tiӃ
t ra tӯmӝt sinh vұ
WQjRÿyPjFyWiFG
өQJNtFKWKtFKW
ӣng
cho mӝt sinh vұ
WNKiF1ăP3DNHUÿmÿ
ӏ
QKQJKƭ

a probiotics là các sinh vұ
t và

các hӧp chҩ
t góp phҫ
n vào sӵcân bҵ
ng vi sinh hӋtrong hӋthӕQJWLrXKyD
)XOOHU
ÿmFK
Ӎ
nh sӱDYjÿ
ӏ
QKQJKƭDO
ҥ
i vӟi probiotics là sӵbәsung mӝt loҥ
i
thӭFăQYLVLQKY
ұ
t sӕng mà có tác dөng có lӧi cho vұ
t chӫqua viӋ
c cҧ
i tiӃ
n sӵcân
bҵ
ng vi sinh hӋWURQJÿѭ
ӡng ruӝt cӫa vұ
t chӫ
. MөFÿtFKF
ӫa viӋ
c áp dөng probiotics

là nhҵ
Pÿ
ӇthiӃ
t lұ
p lҥ
i mӕi quan hӋgiӳa các vi sinh vұ
t có lӧLYjFѫK
ӝi cҩ
u thành
hӋvi sinh vұ
WWURQJÿѭ
ӡng ruӝt.
NhiӅ
u nhà khoa hӑ
FÿmF
ӕgҳ
ng sӱdөng mӝt sӕloҥ
i probiotics trong nuôi thӫy
sҧ
Qÿ
ӇÿL
Ӆ
u khiӇ
n quҫ
n thӇvi tҧ
o cӫDQѭ
ӟc trong ao, kiӇ
m soát vi sinh vұ
t gây bӋ
nh,

ÿ
ӇWăQJFѭ
ӡng sӵphân hӫy các hӧp chҩ
t hӳXFѫGѭWK
ӯa và cҧ
i thiӋ
QP{LWUѭ
ӡng ao
ni.
Ngồi ra, viӋ
c sӱdө
ng probiotics có thӇJLD WăQJ
ҫ
n thӇcác TX
sinh vұ
t làm

thӭF ăQ
ҧ
i thiӋ
nF
mӭF GLQK
ӥng cӫaGѭ
các lồi thӫy sҧ
Q QX{L Yj
ӡng khҧ
WăQJ

QăQJPL
Ӊ

n dӏ
ch cӫa vұ
t ni vӟi mҫ
m bӋ
QK1KѭY
ұ
\ÿ
ӏ
QKQJKƭDF
ӫDSURELRWLF
ӕ
i
vӟi ni trӗ
ng thӫy sҧ
Qÿѭ
ӧc mӣrӝng, nó bao gӗm cҧviӋ
c bәsung vi khuҭ
n sӕ
ng
vào ao nuôi, nhӳng vi khuҭ
n có lӧi này sӁcҧ
i thiӋ
n thành phҫ
n vi sinh vұ
t cӫDQѭ
ӟc

và nӅ
Qÿi\QK
ҵ

m cҧ
i thiӋ
n chҩ
WOѭ
ӧQJQѭ
ӟF3URELRWLFVÿѭ
ӧc giҧÿӏ
QKOjJLDWă

trҥ
ng sӭc khӓ
e cӫ
a vұ
t nuôi bҵ
ng viӋ
c loҥ
i trӯcác mҫ
m bӋ
nh hoһ
c hҥ
n chӃtӕ
LÿDWiF
hҥ
i trӵc tiӃ
p cӫ
a mҫ
m bӋ
nh. Vi khuҭ
n probiotics có thӇbám vào bӅmһ
t bên ngoài

cӫa vұ
t chӫKD\ÿLYjRWURQJUX
ӝt hoһ
c trӵc tiӃ
p tӯQѭ
ӟc hoһ
c qua thӭFăQKD\T
nhӳng hҥ
t có thӇWLrXKyDÿѭ
ӧF+ѫQQ
ӳa, sӱdө
ng probiotics sӁgóp phҫ
n làm giҧ
m
sӱdө
ng hóa chҩ
t, kháng sinh trong phịng và trӏbӋ
nh cho tôm cá nuôi.
1.&ѫV
ӣkhoa hӑ
c cӫa viӋ
c sӱdөng vi khuҭn trong sҧn xuҩt chӃphҭm
sinh hӑc
Ĉһ
FӇ
m
ÿL
quan trӑng cӫ
a vi khuҭ

Q Oj ӣ
VLQK
ng nhanh. Tuy
WUѭ
nhiên, tӕ
F
ӝÿ
VLQKWUѭ
ӣng cӫa VK tùy thuӝFÿiQJN
ӇYjRÿL
Ӆ
u kiӋ
QGLQKGѭ
ӥng, nhiӋ
Wÿ
ӝ, mӭFÿ
ӝ
7


hiӃ
u khí và nhiӅ
u yӃ
u tӕNKiF7URQJÿL
Ӆ
u kiӋ
n thuұ
n lӧi, tӃbào có thӇphân chia sau
20 ±SK~W1KѭY
ұ

y, sau 24 giӡcó tӟi 48-YzQJWăQJÿ{LV
ӕOѭ
ӧng và tӯ1 tӃ
bào có thӇÿҥ
Wÿѭ
ӧc khӕLOѭ
ӧng ngàn tҩ
n. Tuy nhiên, trong thӵc tӃkhơng thӇFyÿL
Ӆ
u
kiӋ
QWѭ
ӣQJÿ
ӇWăQJVLQKNK
ӕLQKѭY
ұ
\7URQJÿL
Ӆ
u kiӋ
n ni cҩ
\EuQKWKѭ
ӡng, VK
cҫ
n có thӡLJLDQÿ
Ӈlàm quen vӟLP{LWUѭ
ӡQJPjFKѭDWK
ӇVLQKWUѭ
ӣng ngay. Ӣgiai
ÿR
ҥ

QQj\WKѭ
ӡQJÿѭ
ӧc gӑ
LOjSKDODJ.KLÿm
TXDJLDLÿR
ҥ
n làm quen, VK bҳ
Wÿ
ҫ
u

sinh sҧ
n bҵ
QJ FiFK QKkQ
ҩ
p sӕnhân.
ÿ{L
Ӣ JLDL
WKHR
ҥ
n này,
ÿR
F
sinh khӕ
L WăQJ

mҥ
nh, các chҩ
WGLQKGѭ
ӥQJWURQJP{LWUѭ

ӡQJÿѭ
ӧc sӱdө
ng mҥ
QK.KLP{LW
ӡng

ÿmF
ҥ
n kiӋ
WGLQKGѭ
ӥng, sӵWăQJWUѭ
ӣng dӯng lҥ
i và cuӕi cùng tӃbàRJLjÿLYj
Ӄ
t.
Tùy theo tӯQJORjL9.YjÿL
Ӆ
u kiӋ
n ni cҩ
y mà có thӇthu hӗLOѭ
ӧng sinh khӕ
i tӕi
ÿDWURQJNKR
ҧ
ng thӡi gian thích hӧp.
Mӝt trong nhӳQJÿ
һ
c ÿL
Ӈ
m thuұ

n lӧLFѫE
ҧ
n khi sӱdө
QJ9.ÿ
Ӈsҧ
n xuҩ
t chӃ

phҭ
m sinh hӑ
c là tӕFÿ
ӝVLQKWUѭ
ӣng nhanh. Có thӇni cҩ
\9.WUrQFѫFK
ҩ
t rҿtiӅ
n

Yj VLQK
ӧng lӟnUD
sinh khӕ
Oѭ
i mӝt cách әQ
ӏ
nh.
ÿ Mһ
W NKiF 969
ӗ
n FNJQJ
cung cҩ

p nhӳng enzyme cҫ
n thiӃ
t, thӵc hiӋ
n quá trình sinh hӑ
c trong nhӳQJ
Ӆ
uÿL
kiӋ
QÿѫQJL
ҧ
QNK{QJÿzLK
ӓ
LSKѭѫQJSKiSSK
ӭc tҥ
p. Nhӳng VSV sӱdөng trong sҧ
n
xuҩ
t chӃphҭ
m sinh hӑc phҧ
Lÿѭ
ӧc lӵa chӑ
QWUrQFѫV
ӣtoàn nhӳQJÿ
һ
c tính sinh hӑ
c
theo thӡLJLDQNK{QJFyQJX\FѫEL
Ӄ
Qÿ
әi vӅdi truyӅ

n hӑc.
ViӋ
c sӱdө
QJ 969
Ӈsҧ
n xuҩ
ÿt chӃphҭ
m sinh hӑ
F KRjQ WRjQ
ӣkhoa Fy
hӑ
FYjÿiS
ӭng vӟi nhu cҫ
u thӵc tiӉ
n bӣi VSV có nhӳQJѭXÿL
Ӈ
PFѫE
ҧ
Q7Uѭ
ӟc hӃ
t
là diӋ
n tích ni cҩ
y nhӓ
, tӕFÿ
ӝVLQKWUѭ
ӣng nhanh, có thӇWKXÿѭ
ӧFOѭ
ӧng sinh khӕ
i

lӟn trong vịng 20 - 30 giӡ. Mһ
t khác, các enzyme sinh ra có hoҥ
t lӵc cao, nguӗ
n
nguyên liӋ
u sӱdөng dӉkiӃ
m, phong phú rҿtiӅ
n. Có thӇWKD\ÿ
әi mӝt cách dӉdàng
P{LWUѭ
ӡng ni cҩ
\ÿ
Ӈÿ
ҥ
Wÿѭ
ӧc hiӋ
u quҧQKѭPRQJPX
ӕQĈ
һ
c biӋ
t, viӋ
c sҧ
n xuҩ
t
khơng phөthuӝc vào sӵWKD\ÿ
ә
i thӡi tiӃ
t vì diӋ
n tích nhӓnên có thӇchӃÿѭ
ӧc nhiӋ

t
ÿ
ӝcҫ
n thiӃ
t.
1.3.3. NhӳQJ QKyPӡ
969
QJӧÿѭ
c WKѭ
sӱdөng trong sҧn xuҩt chӃphҭ
m
sinh hӑc
ChӃphҭ
m sinh hӑ
FWKѭ
ӡQJÿѭ
ӧc sҧ
n xuҩ
t tӯmӝt hay nhiӅ
u nhóm VSV, chӫ
yӃ
u bao gӗm các nhóm VSV sau:
8