Nghiên cứu thực trạng khai thác du lịch và đề xuất mô hình phát triển du lịch bền vững tại bán đảo sơn trà thành phố đà nẵng

I H&ơ1
NG
75
1*
I H&63+
M
---------------------------------------

NGUY1'1*7+ễ<75ặ0

7ầ1
TI

NGHIấN CU THC TRNG KHAI THC
DU L
&+9ơ
XUT Mễ HÌNH PHÁT
TRIӆN DU Lӎ
CH BӄN VӲNG TҤ,%È1Ĉ
ҦO
6Ѫ175¬73Ĉ¬1
ҸNG

Ĉj1
ҹ
ng ±1ăP


I H&ơ1
NG
75

1*
I H&63+
M
---------------------------------------

NGUYN '1*7+ễ<75ặ0

7rQ
ti:

NGHIấN CU THC TRNG KHAI THC
DU L
&+9ơ
XUT Mễ HèNH PHT
TRIN DU L
CH BN VNG T,%ẩ1
O
6175ơ73ơ1
NG

CHUYấN NGNH: QU1/ộ7ơ,1*8<ầ19ơ0é,75
NG
M SӔ: 315032151162

1*Ѭ
Ӡ,+Ѭ
ӞNG DҮN KHOA HӐC:
3*6769®9Ă10,1+

Ĉj1

ҹ
ng ±1ăP


LӠ,&$0Ĉ2$1

7{L[LQFDPÿRDQ
khóa luұ
n tӕ
t nghiӋ
p là thành quҧtӯsӵnghiên cӭu hồn tồn
thӵc tӃWUrQFѫV
ӣcác sӕliӋ
u thӵc tӃYjÿѭ
ӧc thӵc hiӋ
QWKHRKѭ
ӟng dү
n cӫ
a giáo viên
Kѭ
ӟng dү
n. Các sӕliӋ
u, kӃ
t quҧnghiên cӭu trong khóa luұ
n là trung thӵc, khách quan
và do chính tơi thӵc hiӋ
n. Các sӕliӋ
u, tài liӋ
u sӱdөQJÿ
ӇSKkQWtFKWURQJ

ӗiQÿѭ
ӧc
tơi trích dү
n có nguӗ
n gӕF U} UjQJ
ӕWKHR
ÿm F{QJ
ÿ~QJ
ӏ
nh, tҩ
t cҧ
E
TX\
ÿӅ
Xӧ
ÿ
ÿѭ
c
trích dү
n nguӗ
n tài liӋ
u trong báo cáo và danh mөc tài liӋ
u tham khҧ
o.
Ĉj1
ҹ
ng, ngày

tháng 04 QăP
2019

Sinh viên

NguyӉ
Q'ѭѫQJ7K\7


LӠI CҦ0Ѫ1
ĈӇkhóa luұ
n tӕ
t nghiӋ
SQj\ÿѭ
ӧc hồn thành tӕWÿ
ҽ
SHPÿmQK
ұ
Qÿѭ
ӧc sӵhӛtrӧ,
quan tâm cӫ
a rҩ
t nhiӅ
u thҫ
y cơ, anh chӏem, bҥ
QEqWURQJWUѭ
ӡQJĈ
ҥ
i hӑ
F6ѭSK
ҥ
PĈj
Nҹ

ng nói chung và khoa Sinh ±0{LWUѭ
ӡng nói riêng.

7Uѭ
ӟc tiên em xin bày tӓlòng biӃ
W sâu
ѫQ
sҳ
c ÿӃ
n 3*676 9}quan
9ăQ 0L
tâmFKXÿiRKѭ
ӟng dү
nÿ
ӏ
QKKѭ
ӟng em thӵc hiӋ
n khóa luұ
n tӕt nghiӋ
p này. (PFNJQJ
xin trân trӑng cҧ
P ѫQ DQK +ѭQJ
Ӌ
W WuQK
ÿm
ӥemJL~S
QKL
trong quá trình
ÿ thӵc hiӋ
n

nghiên cӭu, báo cáo.

Em xin chân thành cҧ
PѫQ
sӵJL~Sÿ
ӥcӫ
a UBND quұ
Q6ѫQ7Uj%DQT
ҧ
n lý bán
ÿҧ
R6ѫQ7UjYjFiFEmLEL
Ӈ
n du lӏ
FKĈj
ҹ
ng; các
1 anh chӏӣtrung tâm giáo dөc trҧ
i
nhiӋ
m Green ViӋ
t ÿmFXQJF
ҩ
p thơng tin, sӕliӋ
u, kinh nghiӋ
m trong q trình thӵc hiӋ
n
nghiên cӭu cӫa em. Ĉһ
c biӋ
t là sӵhӛtrӧ, hӧp tác nhiӋ

t tình cӫa cӝQJÿ
ӗQJQJѭ
ӡi dân
sӕ
ng và làm viӋ
F[XQJTXDQKEiQÿ
ҧ
R6ѫQ7UjWKjQKSK
ӕĈj1
ҹ
ng.
Mӝt lҫ
n nӳDFKRSKpSHPÿѭ
ӧc bày tӓlịng biӃ
WѫQVkXV
ҳ
Fÿ
Ӄ
n các thҫ
y cơ, anh
chӏem, bҥ
n bè trong khoa Sinh ±0{LWUѭ
ӡng tҥ
RÿL
Ӆ
u kiӋ
n thuұ
n lӧLJL~Sÿ
ӥ, chӍbҧ
o

ÿӇem có thӇthӵc hiӋ
Qÿ
Ӆtài này.

Vӟi vӕ
n kiӃ
n thӭc tiӃ
p thu trong quá trình hӑ
c, kinh nghiӋ
m và thӡi gian thӵc hiӋ
n
cịn hҥ
n chӃnên em không tránh khӓi nhӳng thiӃ
XVyWWURQJTXiWUu
Ӆtài. Rҩ
t
mong sӵnhұ
n xét, các ý kiӃ
n góp ý tӯquý thҫ
\ F{ÿ
Ӈem có thӇbәsung, nâng cao
kiӃ
n thӭFFNJQJQKѭNLQKQJKL
Ӌ
m cӫa bҧ
n thân sau này.
Em xin chân thành cҧ
PѫQ
!

MӨC LӨC
MӢĈҪU .................................................................................................................................................. .1
1.

Tính cҩp thiӃ
t cӫDÿ
Ӆtài ........................................................................................................... .1

2.

Mөc tiêu cӫDÿ
Ӆtài .................................................................................................................... .2

3.

éQJKƭDNKRDK
ӑc cӫDÿ
Ӆtài .................................................................................................... .2

&KѭѫQJ7
ӘNG QUAN TÀI LIӊU ............................................................................................... .3
1.1.

Tәng quan vӅdu lӏ
ch và phát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng........................................................ .3

1.1.1.

/êWKX\ӃWYӅGXOӏFK
.................................................................................................... .3

1.1.2.

/êWKX\ӃWYӅSKiWWULӇQEӅQYӳQJ
............................................................................... .5

1.1.3.

/êWKX\ӃWYӅSKiWWULӇQGXOӏFKEӅQYӳ
................................................................... .6

1.2.

Kinh nghiӋ
m phát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng ............................................................................ 10

1.2.1.

7UrQWKӃJLӟL
............................................................................................................... 10

1.2.2.

Bài KӑF
kinh QJKLӋP
cho du OӏFK
EӅQ
YӳQJ
ӣ9LӋW
Nam ............................................ 13

1.2.3.

7ҥL9LӋW1DP
.............................................................................................................. 17

1.2.4.

Bài KӑF
kinh QJKLӋP
cho du OӏFK
EӅQ
YӳQJ
ӣ%Ĉ67
................................................. 22

1.3.

Tәng quan vӅEiQÿ
ҧR6ѫQ7Uj
.............................................................................................. 24

1.3.1.

9ӏWUtÿӏDOê
................................................................................................................. 24

1.3.2.

LXNLQWQKLrQ
...................................................................................................... 25

1.3.3.

Kinh W
- [mKL
P{LWUQJ
..................................................................................... 26

&KQJ
,7
1*9ơ3+1*3+ẩ31*+,ầ1&
U ............................................... 28
2.1.

Phm vi nghiờn cu ................................................................................................................... 28

2.1.1.

Không gian ................................................................................................................. 28

2.1.2.

7KӡLJLDQ
.................................................................................................................... 28

2.2.

Nӝ
i dung nghiên cӭu ................................................................................................................. 28

2.3.

3KѭѫQJSKiSQJKLrQF
ӭu ......................................................................................................... 28

2.3.1.

3KѭѫQJSKiSWKXWKұSGӳOLӋXWKӭFҩS
........................................................................ 28

2.3.2.

3KѭѫQJSKiSNKҧRViWWKӵFÿӏD
.................................................................................. 28

2.3.3.

3KѭѫQJSKiSÿLӅXWUDEҧQJKӓL
................................................................................... 28

2.3.4.

3KѭѫQJSKiSSKӓQJYҩQVkX
...................................................................................... 29

2.3.5.

3KѭѫQJSKiS[ӱOêSKkQWtFKVӕOLӋX
......................................................................... 29

2.3.6.

3KѭѫQJSKiSSKkQWtFK6:27
.................................................................................. 29

2.4.

Khung nghiên cӭu cӫDÿ
Ӆtài .................................................................................................. 30


&Kѭѫ
ng 3: KӂT QUҦVÀ THҦO LUҰN ........................................................................................ 31
3.1.

ĈiQKJLiWK
ӵc trҥng khai thác du lӏ
ch tҥLEiQÿ
ҧR6ѫQ7Uj
............................................ 31

3.1.1.

ĈiQKJLiFiFORҥLKuQKGXOӏFKKLӋQFy
....................................... 31

3.1.2.

ĈiQKJLiWuQKKuQKNKDLWKiFWjLQJX\r
........................ 33

3.1.3.

&iFWiFÿӝQJFӫDGXOӏFKÿӃQNLQKWӃ
- [mKӝL
±P{LWUѭӡQJ
...................................... 37

3.2.

ĈiQKJLiP
ӭFÿ
ӝquan tâm hoҥWÿ
ӝng du lӏ
ch cӫa cӝQJÿ
ӗng tҥLEiQÿ
ҧ
R6ѫQ7Uj
.. 38

3.2.1.

&iFÿӕLWѭӧQJYjQӝLGXQJQJKLrQFӭX
...................................................................... 38

3.2.2.

&iFNӃWTXҧÿLӅXWUDSKӓQJYҩQ
................................................................................. 39

3.3.

Phân tích SWOT du lӏ
ch tҥLEiQÿ
ҧR6ѫQ7Uj
.................................................................... 44

3.4.

;XKѭ
ӟng phát triӇ
n du lӏ
ch sinh thái bӅ
n vӳng trong nhӳQJQăPW
ӟi cӫD%Ĉ67
.... 45

3.5.

ĈӅxuҩt mơ hình phát triӇ
n du lӏ
ch bӅ

n vӳng ..................................................................... 46

3.5.1.

9pWKDPTXDQEiQĈҧR6ѫQ7Uj
................................................................................. 47

3.5.2.

1JXӗQOӵFODRÿӝQJ
.................................................................................................... 48

3.5.3.

Công WiFTXҧQOê
......................................................................................................... 49

3.5.4.

&{QJWiFTXҧQJEiWUX\ӅQWK{QJQkQJ
............................. 49

3.5.5.

&{QJWiFYӋVLQKP{LWUѭӡQJYjEҧRWӗQ
................................ 50

3.5.6.

7LӃSWөFGX\WUuSKiWKX\FiFPһWWtF

................................................................ 50

KӂT LUҰN VÀ KIӂN NGHӎ
............................................................................................................. 51
1.

KӃ
t luұn ........................................................................................................................................ 51

2.

KiӃ
n nghӏ..................................................................................................................................... 51

TÀI LIӊU THAM KHҦO ................................................................................................................... 53
PHӨLӨC ................................................................................................................................................


DANH MӨC CÁC CHӲ VIӂT TҲT
KBTTN : Khu bҧ
o tӗn thiên nhiên
KBTB : Khu bҧ
o tӗ
n biӇ
n
KBTL&SC : Khu bҧ
o tӗ
n lồi và sinh cҧ
nh
%Ĉ67%iQÿ

ҧ
R6ѫQ7Uj
NN&PTNT: Nơng nghiӋ
p và phát triӇ
n nông thôn
UBND: Ӫy ban nhân dân
BQL : Ban quҧ
n lý
DLST: Du lӏ
ch sinh thái
Ĉ'6+ĈDG
ҥ
ng sinh hӑ
c
BVMT: Bҧ
o vӋP{LWUѭ
ӡng
BTTN: Bҧ
o tӗ
n tài nguyên


DANH MӨC CÁC BҦNG
SӕhiӋ
u
1.1
1.2
1.3
2.1
3.1

3.2
3.3
3.4

Tên bҧ
ng
Trang
ĈiQKJLiFiFP{KuQKF
ӫ
DFiFQѭ
ӟc trên thӃgiӟi và bài hӑc
13
kinh nghiӋ
m
MӭFÿ
ӝtham gia cӫa cӝQJÿ
ӗ
ng trong hoҥ
Wÿ
ӝng du lӏ
ch
21
ĈiQKJLiFiFSKѭѫQJSKiSSKiWWUL
Ӈ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng tҥ
i ViӋ
t
22

Nam và bài hӑ
c kinh nghiӋ
m
Khung nghiên cӭu cӫDÿ
Ӆtài
30
ĈiQKJLiFiFOR
ҥ
i hình du lӏ
ch hiӋ
n có tҥ
LEiQÿ
ҧ
R6ѫQ7Uj
31
Thӕ
QJNrNKiFKWKDPTXDQ6ѫQ7Uj
36
&iFGRÿ
ӗng ý, phҧ
Qÿ
ӕ
i viӋ
FQJѭ
ӡLGkQÿ
ӏ
DSKѭѫQJWKDP
41
gia vào các hoҥ
Wÿ

ӝng du lӏ
ch
Phân tích SWOT du lӏ
ch tҥ
LEiQÿ
ҧ
R6ѫQ7Uj
45


DANH MӨC CÁC HÌNH VӀ9¬Ĉ
ӖTHӎ
SӕhiӋ
u
1.1
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6

Tên hình
Trang
Bҧ
Qÿ
ӗgiӟi hҥ
n phҥ
PYLEiQÿ
ҧ

R6ѫQ7Uj
25
BiӇ
Xÿ
ӗthӇhiӋ
n sӵWiFÿ
ӝng cӫ
a phát triӇ
n du lӏ
ch ӣEiQÿ
ҧ
o
6ѫQ7Ujÿ
Ӄ
Qÿ
ӡi sӕng cӫDQJѭ
ӡLGkQÿ
ӏ
DSKѭѫQJWURQJQK
ӳng
40
QăP
BiӇ
Xÿ
ӗthӇhiӋ
n mӭFÿ
ӝhài lòng vӅchҩ
WOѭ
ӧng du lӏ
ch tҥ

i
42
%Ĉ67WKHRSKkQOR
ҥ
LQKyPÿ
ӕLWѭ
ӧng dӵa vào thu nhұ
p
BiӅ
Xÿ
ӗthӇhiӋ
QFiFSKѭѫQJWK
ӭc truyӅ
n thông, quҧ
ng bá cӫa
43
cӝQJÿ
ӗ
ng vӅ%Ĉ67
MӭFÿ
ӝquan WkPÿ
Ӄ
n các các hoҥ
Wÿ
ӝ
ng bҧ
o vӋP{LWUѭ
ӡng
43
hay bҧ

o tӗ
n tài nguyên thiên nhiên nào ӣ%Ĉ67
MӭFÿ
ӝTXDQWkPÿ
Ӄ
n các hoҥ
Wÿ
ӝng bҧ
o vӋP{LWUѭ
ӡng hay
bҧ
o tӗn tài nguyên thiên nhiên ӣ%Ĉ67SKkQWKHRQKyPÿ
ӕ
i
44
Wѭ
ӧng dӵa vào nghӅnghiӋ
p
Bҧ
Qÿ
ӗhiӋ
n trҥ
QJEiQÿ
ҧ
R6ѫQ7Uj
46


1

MӢĈҪU
1. Tính cҩp thiӃ
t cӫDÿ
Ӆtài

Phát triӇ
n bӅ
n vӳQJÿmYjÿDQJOjP
ӝW[XKѭ
ӟng khơng chӍriêng cӫa mӛi quӕ
c gia
mà là cӫa toàn thӃgiӟi. Sӵphát triӇ
n bӅ
n vӳng cӫ
a mӝ
t quӕ
c gia nói chung phҧ
Lÿѭ
ӧc
ÿҧ
m bҧ
o mӝ
t cách thӕng nhҩ
WYjÿ
ӗ
ng thӡi trên cҧba mһ
t kinh tӃ
, xã hӝ
LYjP{LWU
ӡng

tӭc là phҧ
i phát triӇ
n hài hoà giӳa các mөFWLrXWăQJWUѭ
ӣng kinh tӃvӟi các mөc tiêu xã
hӝ
i và bҧ
o vӋP{LWUѭ
ӡng. ӢViӋ
W1DPWURQJJLDLÿR
ҥ
n hiӋ
n nay các nhà khoa hӑ
c và
các cҩ
p chính quyӅ
n ViӋ
W1DPÿDQJW
ұ
p trung nӛlӵFÿ
Ӈxây dӵng chiӃ
QOѭ
ӧc phát triӇ
n
bӅ
n vӳng các ngành kinh tӃvà xã hӝ
Lÿ
ҩ
WQѭ
ӟc, chú trӑ
ng các ngành nghӅ

, dӏ
ch vө
, tұ
n
dө
ng nhӳng nguӗn tài nguyên có sҹ
n và phát triӇ
n, bҧ
o vӋFK~QJWKHRKѭ
ӟng tích cӵc.
7URQJÿyGXO
ӏ
FKÿѭ
ӧF[HPQKѭP
ӝt ngành kinh tӃPNJLQK
ӑn cӫa kinh tӃdӏ
ch vө
. Nên
ngành du lӏ
ch ln có nhiӅ
XFiFKÿ
Ӈphát triӇ
QWKXK~Wÿ{QJÿ
ҧ
o khách sӱdөng dӏ
ch
vө
6RQJFiFF{QJWUuQKFѫV
ӣhҥtҫ
ng xây dӵQJÿ

Ӈphө
c vөdu lӏ
ch ҧ
QKKѭ
ӣng khơng
nhӓÿӃ
QP{LWUѭ
ӡng. Vì thӃphát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng là mӝt chiӃ
QOѭ
ӧc không thӇ
thiӃ
u và còn là [XKѭ
ӟQJÿ
Ӈphát triӇ
n du lӏ
ch hiӋ
n nay.

HiӋ
n nay, cùng vӟi sӵphát triӇ
n kinh tӃ- xã hӝi cӫ
a thành phӕĈj1
ҹ
QJEiQÿ
ҧ
o
6ѫQ7UjWU

ӣWKjQKÿ
ӏ
DÿL
Ӈ
m thu hút khách du lӏ
FKÿ
Ӄ
n khám phá nhӳng vҿÿҽ
p thiên
nhiên núi rӯng, cҧ
nh vұ
t hoang dã, tұ
Qӣ
Kѭ
ng không khí trong lành, tìm hiӇ
u nhӳng
YăQKyDVLQKKR
ҥ
t cӫDQJѭ
ӡi dân bҧ
Qÿ
ӏ
a. Tuy nhiên vӟLOѭ
ӧng khách du lӏ
ch trong và
QJRjLQѭ
ӟc cӫDÿѫQY
ӏÿăQJNêWRXUÿ
Ӄ
QĈj1

ҹ
ng khoҧ
QJÿRjQWăQJ
-40% so
vӟi cùng kǤQăPWURQJÿyNKiFKQ
ӝLÿ
ӏ
a chiӃ
PKѫQY
ӟLÿRjQF
ҥ
i là
khách quӕ
c tӃ(Th͙
QJNrWKiQJÿ
̯
XQăP

ÿmNKL
Ӄ
n cho các vҩ
Qÿ
ӅP{LWUѭ
ӡng
trӣQrQÿiQJORQJ
ҥ
i, khi mӭFÿ
ӝxҧthҧ
LUiFWăQJFDRÿDG
ҥ

ng sinh hӑ
c, cҧ
nh quan khu
vӵFFNJQJE
ӏҧ
QKKѭ
ӣng ít nhiӅ
u.

%iQÿ
ҧ
R6ѫQ7UjWX\OjP
ӝ
WÿL
Ӈ
Pÿ
Ӄ
n du lӏ
ch nәi bұ
t cӫa thành phӕĈj1
ҹ
ng song
hoҥ
Wÿ
ӝ
ng du lӏ
ch trong thӡi gian qua vү
QFKѭDWK
ӵc sӵSKiWKX\ÿѭ
ӧc hӃ

t các giá trӏ
tiӅ
PQăQJY
ӕQFyQѫLÿk\.KLWURQJWK
ӡi gian qua, hҫ
XQKѭFK
Ӎmӟi tұ
p trung cho viӋ
c
hình thành các khu du lӏ
FKĈL
Ӆ
u rҩ
WÿiQJORQJ
ҥ
i hiӋ
n nay theo quy hoҥ
ch phát triӇ
n du
lӏ
FK VLQK
ҧ
R
WKiL
6ѫQ
EiQ
7Uj
Ӄ
W
ÿ

ӏ
nh
WKHR
ÿsӕ2/63-TTg
TX\
ngày 09/11/2016 thì sӁ
xâm hҥ
i tӟi 1056 ha rӯQJÿ
Ӈxây dӵng các khu biӋ
t thӵ, resort khách sҥ
QĈk\NK{
chӍlà bӭc bình phong thiên nhiên vӳng chҳ
c, tránh sóng, gió bão, chӕng xҥ
t lӣÿҩ
t, giӳ
ÿѭ
ӧc nguӗQӟ
Qѭ
c ngӑW FKR Fѭ
ҹ
QJ
GkQ
Pj
Ĉj
ÿk\
1 ӯ
FzQ
QJ Fy
ӝOj
ҭ

m cao
ÿNKX U
thҧ
m thӵc vұ
t phát triӇ
n tӕWGѭ
ӟi tán cây gӛlà lӟp cây tái sinh, cây bөLGj\ÿ
һ
c cao tӯ
3-4m mұ
Wÿ
ӝcây tái sinh rҩ
t cao tӯ5000-15000 cây/1 ha [2], là hӋsinh thái rӯng còn
khá rұ
m rҥ
p nҵ
m sát biӇ
QFNJQJOjQJX
ӗQGLQKGѭ
ӥQJFKRFiFORjLÿ
ӝ
ng vұ
t hoang dã
WURQJÿyFy&KiYiFKkQQkX>@1
Ӄ
u thӵc hiӋ
n thì sӁlàm thu hҽ
p 1056 ha rӯng cӫ
a
khu Bҧ

o tӗ
n thiên QKLrQ6ѫQ7Uj%
ӣLÿyYL
Ӌ
FÿDG
ҥ
ng hóa sҧ
n phҭ
m du lӏ
ch bҵ
ng cách
khai thác tӕ
LѭXFiFQJX
ӗ
n lӵc là mӝt nhu cҫ
u rҩ
t thiӃ
t thӵc [4]. Trong nhӳQJSKѭѫQJ


2

cách có thӇáp dөQJÿ
ӇhiӋ
n thӵc hóa mөc tiêu này, viӋ
c phát triӇ
n các sҧ
n phҭ
m du
lӏ

FKVLQKWKiLÿ
һ
c tK FKRGXNKiFKÿѭ
ӧc xem là có khá nhiӅ
XѭX
Ӄthuұ
WK
n lӧi. Bên
cҥ
QKÿyFyWK
Ӈliên kӃ
t vӟi các doanh nghiӋ
p, các tәchӭFÿmWK
ӵc hiӋ
n nhӳng loҥ
i hình
du lӏ
ch tҥ
LEiQÿ
ҧ
R6ѫQ7Ujÿ
Ӈphát triӇ
n tӕ
LѭXFQJQKDX&zQP
ӝt lý do nӳDÿ
Ӈthӵc
hiӋ
n phát triӇ
n bӅ
n vӳng du lӏ

ch tҥ
LEiQÿ
ҧ
R6ѫQ7UjOjJL~SQJѭ
ӡLGkQÿ
ӏ
DSKѭѫQJY
GX NKiFK
Ӄ
Q ÿk\
Ӈ
uÿbiӃ
tKL
thêm và có thӇtrӵc tiӃ
p tham gia vào các hoҥ
W
ӝng
ÿdu
lӏ
ch, bҧ
o tӗn thiên nhiên.

Chính vì vұ
y, tơi chӑ
Q
Ӆÿ
tài ³1JKLrQF
ӭu thӵc trҥng khai thác du lӏ
FK Yj
Ӆ

ÿ
xuҩ
t mơ hình phát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng tҥL EiQ
ҧR 6ѫQ
ÿ
7Uj
ӕĈj
WKjQK
Nҹ
QJ´
OjPÿ
Ӆtài nghiên cӭu khóa luұ
n vӟi mong muӕn có thӇmơ tҧhiӋ
n trҥ
ng hoҥ
t
ÿӝ
ng khai thác du lӏ
ch tҥ
LEiQÿ
ҧ
R6ѫQ7UjW
ӯÿy
ÿ
ӅUDFiFSKѭѫQJiQF
өthӇÿӇtriӇ
n

khai mӝ
t cách hiӋ
u quҧnhҩ
t mô hình phát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng này.
2. Mөc tiêu cӫDÿ
Ӆtài
™ Mөc tiêu tә
ng quát

Góp phҫ
n phát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng tҥ
L%iQÿ
ҧ
R6ѫQ7Uj
±7SĈj1
ҹ
ng, giҧ
m
thiӇ
XWiFÿ
ӝ
QJP{LWUѭ
ӡQJWjLQJX\rQWKLrQQKLrQFNJQ
ӝ

ng sӵtham gia cӫ
a
cӝ
ng ÿ
ӗng vào bҧ
o vӋtài nguyên ±P{LWUѭ
ӡng và phát triӇ
n kinh tӃbӅ
n vӳng.
™ Mөc tiêu cөthӇ
- ĈiQKJLiÿѭ
ӧc thӵc trҥ
ng khai thác du lӏ
ch tҥ
L%iQÿ
ҧ
R6ѫQ7Uj
- ĈӅxuҩ
t mơ hình phát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng
- Phân tích tính bӅ
n vӳng cӫa mơ hình
3. éQJKƭDNKRDK
ӑ
c cӫDÿ
Ӆtài

Giúp cung cҩ

p cái nhìn tә
ng qt vӅtồn cҧ
nh hiӋ
n trҥ
ng hoҥ
W
ӝng
ÿdu lӏ
ch tҥ
i
%Ĉ67YL
Ӌ
c áp dөng mơ hình phát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng tҥ
LEiQÿ
ҧ
R6ѫQ7UjV
ӁchӍrõ
nhӳng mһ
t tích cӵc cҫ
n tiӃ
p tө
c phát huy, nhӳQJÿL
Ӈ
m tiêu cӵc cҫ
QWKD\ÿ
әLÿ
Ӈmang

lҥ
i nhӳng lӧi ích kinh tӃ- xã hӝi ±P{LWUѭ
ӡng. Nhұ
n thҩ
y phát triӇ
n du lӏ
ch phҧ
LÿLÿ{L
vӟi viӋ
c bҧ
o vӋ
, duy trì, tái tҥ
o các nguӗn tài nguyên tӵnhiên - QKkQYăQYjJ
ӳgìn,
phát huy nhӳng giá trӏtruyӅ
n thӕ
ng vӕn có cӫa nó. Bên cҥ
QKÿyFzQQkQJF
ý thӭc
cӫ
a QJѭ
ӡLGkQÿ
ӏ
DSKѭѫQJYjGXNKiFK
vӅcơng tác bҧ
o vӋP{LWUѭ
ӡng và tài nguyên.


3

&KѭѫQJ7
ӘNG QUAN TÀI LIӊU
1.1. Tә
ng quan vӅdu lӏ
ch và phát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng
1.1.1. Lý thuyӃ
t vӅdu lӏ
ch
a). Khái niӋ
m du lӏ
ch

Ngày nay, du lӏ
FKÿmWU
ӣthành mӝWKѭ
ӟng phát triӇ
n kinh tӃxã hӝi phәbiӃ
n trên
toàn thӃgiӟL WURQJ
Ӌ
t Nam.
ÿy
Tuy Fy
nhiên, 9L
khái niӋ
m du lӏ

FK FKR
Ӄ
n nay vү
ÿ
n
FKѭDÿѭ
ӧc thӕ
ng nhҩ
t hồn thồn, có rҩ
t nhiӅ
u nhұ
Qÿ
ӏ
QKNKiFQKDXOLrQ
Ӄ
n chӫ
ÿӅnày.

7KHR$XVKHU
WKu³GXO
ӏ
ch là nghӋthuұ
Wÿ
LFKѫLF
ӫDFiFFiQKkQ´
Ӌ
QVƭ
NguyӉ
n Khҳ
c ViӋ

n (1995) lҥ
i quan niӋ
m rҵ
QJ³GXO
ӏ
ch là sӵmӣrӝQJNK{QJJLD
hóa cӫ
DFRQQJѭ
ӡL´

Trong giáo trình Th͙ng kê du l͓
ch (1990), NguyӉ
Q&DR7Kѭ
ӡQJYj7{ĈăQJ
ҧ
i
chӍcho rҵ
QJ³GXO
ӏ
ch là mӝt ngành kinh tӃxã hӝi, dӏ
ch vө, có nhiӋ
m vөphө
c vөnhu
cҫ
u tham quan, giҧ
i trí nghӍQJѫLFyKR
һ
c khơng kӃ
t hӧp vӟi các hoҥ
Wÿ

ӝng chӳa bӋ
nh,
thӇthao, nghiên cӭu khoa hӑc và các nhu cҫ
XNKiF´

Khác vӟLFiFTXDQÿL
Ӈ
m trên, các hӑc giҧbiên soҥ
Q%iFKNKRDWRjQW
Ӌ
t Nam
ÿmWiFKKDLQ
ӝLGXQJFѫE
ҧ
n cӫa du lӏ
ch thành hai phҫ
n riêng biӋ
t. Theo các chuyên gia
Qj\QJKƭDWK
ӭnhҩ
t cӫa tӯQj\Oj³P
ӝt dҥ
ng nghӍGѭ
ӥng sӭc tham quan tích cӵc cӫ
a
FRQQJѭ
ӡLQJRjLQѫLFѭWU~Y
ӟi mөFÿtFKQJK
ӍQJѫLJL
ҧ

i trí, xem danh lam thҳ
ng cҧ
nh,
di tích lӏ
ch sӱF{QJWUuQKYăQKyDQJK
Ӌthuұ
W«´7KHRQJKƭDWK
ӭhai, du lӏ
FKÿѭ
ӧc coi
Oj³P
ӝ
t nghành kinh doanh tә
ng hӧp có hiӋ
u quҧcao vӅnhiӅ
u mһ
t: nâng cao hiӇ
u biӃ
t
vӅthiên nhiên, truyӅ
n thӕ
ng lӏ
ch sӱYjYăQKyDGkQW
ӝ
c, tӯÿyJySSK
ҫ
QOjPWăQJ
hêm
WuQK\rXÿ
ҩ

WQѭ
ӟFÿ
ӕ
i vӟLQJѭ
ӡLQѭ
ӟc ngoài là tình hӳu nghӏvӟi dân tӝc mình; vӅmһ
t
kinh tӃdu lӏ
FKOjOƭQKY
ӵc kinh doanh mang lҥ
i hiӋ
u quҧrҩ
t lӟn; có thӇcoi là hình thӭc
xuҩkhҭ
u hàng hóa và dӏ
ch vөtҥ
i chӛ´>@

Luұ
t du lӏ
FKÿѭ
ӧc Quӕc hӝ
i thông TXDQăPÿmÿѭDUDN
Ӌ
P³'XO
ӏ
ch là
các hoҥ
W
ӝQJ

ÿ
Fy OLrQ
Ӄ
n chuyӃ
Q
TXDQ
ÿL
ӫD FRQ
ÿ
F ӡLQJѭ
QJRjL QѫL
ӡng
Fѭ
xuyên cӫa mình nhҵ
PÿiS
ӭng nhu cҫ
u tham quan, tìm hiӇ
u, giҧ
i trí, nghӍGѭ
ӥng trong
mӝt khoҧ
ng thӡi gian nhҩ
Wÿ
ӏ
QK´
Tӯnhӳng khái niӋ
m trên, có thӇrút ra nhӳng luұ
QÿL
Ӈ
PFѫE

ҧ
n vӅdu lӏ
ch sau:
- Du lӏ
ch là hoҥ
Wÿ
ӝng cӫ
DFRQQJѭ
ӡLQJRjLQѫLFѭWU~WKѭ
ӡng xuyên.
- ChuyӃ
n du lӏ
ch ӣQѫLÿ
Ӄ
n mang tính tҥ
m thӡi, trong mӝt thӡi gian ngҳ
n.

- MөFÿtFKF
ӫa chuyӃ
n du lӏ
ch là thoҧmãn nhu cҫ
u tham quan, nghӍGѭ
ӥng hoһ
c
kӃ
t hӧS ÿL
ӏ
ch GX
vӟi giҧ

iOquyӃ
t nhӳng công viӋ
c cӫ
D Fѫ TXDQ
ӭuYj
thӏ QJK
WUѭ
ӡQJQKѭQJNK{QJYuP
өFÿtFKÿ
ӏ
QKFѭKR
һ
c tìm kiӃ
m viӋ
FOjPÿ
Ӈnhұ
n thu nhұ
p
QѫLÿ
Ӄ
n viӃ
QJWKăP


4
- Du lӏ
ch là thiӃ
t lұ
p các quan hӋgiӳa khách du lӏ
ch vӟi nhà cung ӭng các dӏ

ch vө
du lӏ
ch, chính quyӅ
Qÿ
ӏ
DSKѭѫQJYjGkQFѭ
ӣÿӏ
DSKѭѫQJ

b). Các loҥ
i hình du lӏ
ch
Hoҥ
Wÿ
ӝ
ng du lӏ
ch có thӇÿѭ
ӧc phân thành các nhóm khác nhau tùy thuӝ
c vào tiêu
FKtÿѭDUD7KHR7U
ҫ
QĈ
ӭF7KDQK
W\WKHRFiFW
ӧFÿѭDUDSK
өthuӝ
c
vào mө
F ÿtFK
ҫ

uYj
khác nhau
\rX
mà hoҥ
FW
ӝQJ
ÿ
ÿy
ӧc phân
ÿѭ
loҥ
i thành các loҥ
i
hình khác nhau.
- Phân loҥ
L WKHR
ӡngP{L
tài nguyên:
WUѭ
Theo Pirojinik (1985) du lӏ
ch là mӝ
t
QJjQKFyÿ
ӏ
QKKѭ
ӟng tài nguyên rõ rӋ
W7\YjRP{LWUѭ
ӡQJWjLQJX\rQ0{
ӡng tӵ
nhiên du lӏ

ch lӏ
ch tӵQKLrQYjP{LWUѭ
ӡng tӵnhiên du lӏ
FKQKkQYăQ
PjK
ҥ
Wÿ
ӝ
ng du
lӏ
FKÿѭ
ӧc chia thành hai nhóm lӟn là:
+ Du lӏ
FK YăQҥ
KyD
i hình hoҥ
Oj
W
ӝng
ÿOR
du lӏ
ch diӉ
n ra chӫyӃ
u trong mơi
WUѭ
ӡQJQKkQYăQFiFGLWtFKFyJLiWU
ӏ
F{QJWUuQKÿѭѫQJÿ
ҥ
i tiêu biӇ

u, viӋ
n bҧ
o tàng,
NKXYXLFKѫLJL
ҧ
i trí ) hoһ
c hoҥ
Wÿ
ӝQJÿyW
ұ
p trung khai thác tài nguyên du lӏ
ch nhân
YăQSKRQJW
өc tұ
STXiQYăQKyDOjQJQJK
Ӆ
YăQKyD
ҭ
m thӵFÿ
ӡi sӕng tôn giáo tín
QJѭ
ӥQJODRÿ
ӝng chun nghiӋ
p có tay nghӅ
, kiӃ
n thӭc chun môn vӳng vàng).
+ Du lӏ
ch thiên nhiên (du lӏ
ch sinh thái, du lӏ
ch xanh, du lӏ

ch biӇ
n, du lӏ
ch núi,
du lӏ
FK Q{QJ WK{Q«

ҥ
i hình hoҥ
W
ӝng
ÿ
Oj
du lӏ
FK
OR ÿѭD GX
ӅnhӳQJ
NKiFK
QѫL
YFy
ÿL
Ӆ
u kiӋ
QP{LWUѭ
ӡng tӵnhiên trong lành, cҧ
nh quan tӵnhiên hҩ
p dү
n.
- Phân loҥ
i theo mө
F ÿtFK

Ӄ
QFKX\
ÿL
Ӄ
Q
&KX\
ÿL
ӫ
D FRQ
F ӡi cóQJѭ
thӇcó mө
c
ÿtFKWKX
ҭ
n túy du lӏ
ch, tӭc là chӍnhҳ
m nghӍQJѫLJL
ҧ
i trí, nâng cao nhұ
n thӭc vӅthӃ
giӟi xung quanh. Ngồi các chuyӃ
QÿLQKѭY
ұ
y, có nhiӅ
u cuӝc hành trình vì các lí do
NKiFQKDXQKѭK
ӑc tұ
p, cơng tác, hӝi nghӏ
W{QJLiR«
+ Du lӏ

ch thuҭ
n túy (du lӏ
ch tham quan, du lӏ
ch giҧ
i trí, du lӏ
ch khám phá, du lӏ
ch
thӇthao, du lӏ
ch lӉhӝi, du lӏ
ch nghӍGѭ
ӥng).
+ Du lӏ
ch kӃ
t hӧp (Du lӏ
ch tôn giáo, du lӏ
ch hӑc tұ
p - nghiên cӭu, du lӏ
ch công,
du lӏ
ch thӇthao kӃ
t hӧp, du lӏ
ch chӳa bӋ
nh, du lӏ
FKWKăPWKkQGXO
ӏ
ch kinh doanh).
- Phân loҥ
i theo lãnh thәhoҥ
W
ӝng:

ÿ Trong cuӕ
n Nhͷng tri͇
t lý, nguyên t̷
c và
th͹c ti͍
n cͯ
a du l͓
ch cӫa các hӑc giҧQJѭ
ӡi Mӻ0F,QWRVK*RHOGQHU
ӱ
dө
QJWLrXFKtQj\ÿ
Ӈchia thành các loҥ
i hình du lӏ
ch khá chi tiӃ
t.
+ Du lӏ
ch quӕc tӃ
: Du lӏ
FKÿyQNKiFKTX
ӕc tӃ
, du lӏ
ch gӱLNKiFKUDQѭ
ӟc ngoài.
+ Du lӏ
ch nӝLÿ
ӏ
a
+ Du lӏ
ch quӕc gia (bao gӗm tӯhoҥ

Wÿ
ӝng du lӏ
ch nӝ
Lÿ
ӏ
a và du lӏ
ch quӕc tӃ
).
- Phân loҥ
LWKHRÿ
һ
FÿL
Ӈ
Pÿ
ӏ
a lý cӫa du lӏ
ch
+ Du lӏ
ch miӅ
n biӇ
n
+ Du lӏ
ch núi
+ Du lӏ
FKÿ{WK
ӏ
+ Du lӏ
ch thôn quê
- Phân loҥ
LWKHRSKѭѫQJWL

Ӌ
n giao thông


5
Du lӏ
FK[Hÿ
ҥ
p
Du lӏ
ch ô tô
Du lӏ
ch bҵ
ng tàu hӓ
a
Du lӏ
ch bҵ
ng tàu thӫy
Du lӏ
ch máy bay
- Phân loҥ
i theo loҥ
LKuQKOѭXWU~
+ Khách sҥ
n
+ Motel
+ Nhà trӑthanh niên
+ Camping
+ Bungalow
+ Làng du lӏ

ch
- Phân loҥ
i theo lӭa tuәi du khách
+ Du lӏ
ch thiӃ
u niên
+ Du lӏ
ch thanh niên
+ Du lӏ
ch trung niên
+ Du lӏ
FKQJѭ
ӡi cao tuәi
- Phân loҥ
LWKHRÿ
ӝdài cӫ
a chuyӃ
QÿL
+ Du lӏ
ch ngҳ
n ngày
+ Du lӏ
ch dài ngày
- Phân loҥ
i theo hình thӭc tәchӭc
+ Du lӏ
ch tұ
p thӇ
+ Du lӏ
ch cá nhân

+ Du lӏ
FKJLDÿuQK
- Phân loҥ
LWKHRSKѭѫQJWK
ӭc hӧSÿ
ӗng
+ Du lӏ
ch trӑn gói
+ Du lӏ
ch tӯng phҫ
n [10]
+
+
+
+
+

1.1.2. Lý thuyӃ
t vӅphát triӇ
n bӅ
n vӳng
a). Khái niӋ
m vӅphát triӇ
n
Phát triӇ
n là mӝ
WTXiWUuQKWăQJWUѭ
ӣng bao gӗm nhiӅ
u yӃ
u tӕcҩ

u thành khác nhau
QKѭNLQKW
Ӄ
, chính trӏ
, xã hӝi, kӻthuұ
WYăQKyD0
өc tiêu cӫa phát triӇ
n là nâng cao
ÿL
Ӆ
u kiӋ
n và chҩ
WOѭ
ӧng cuӝ
c sӕng cӫDORjLQJѭ
ӡLOjPFKRFRQQJѭ
ӡi ít phөthuӝc vào
thiên nhiên; tҥ
o lұ
p nên cuӝ
c sӕng công bҵ
QJYjEuQKÿ
ҷ
ng giӳa các thành viên [5].
b). Khái niӋ
m vӅphát triӇ
n bӅ
n vӳng

Khái niӋ

m phát triӇ
n bӅ
n vӳQJÿѭ
ӧc Ӫ\EDQ0{LWUѭ
ӡng và Phát triӇ
n thӃgiӟi (Ӫy
EDQ %UXQGWODQG
 QrXӳ
UD
ng thӃhӋ
QăP
hiӋ
n tҥ
i
cҫ
Q ÿiS
ӭng
QKѭ
nhu
VDX
cҫ
u cӫDPuQKVDRNK{QJFKRSKѭѫQJK
ҥ
Lÿ
Ӄ
n khҧQăQJF
ӫ
a các thӃhӋWѭѫQJODL
ӭng nhu cҫ
u cӫa hӑ´

6
Khái niӋ
m phát triӇ
n bӅ
n vӳQJ
ӧcÿѭ
các nhà khoa hӑ
c bәsung và hồn chӍ
nh
trong Hӝi nghӏRIO ±92, RIO ±YăQNL
Ӌ
n và cơng bӕcӫa các tәchӭc quӕ
c tӃ
.
Phát triӇ
n bӅ
n vӳQJÿѭ
ӧc hình thành trong sӵhòa nhұ
p, xen cài và thӓ
a hiӋ
p nhau cӫa
ba hӋthӕQJWѭѫQJWiFO
ӟn cӫa ThӃgiӟi: hӋtӵnhiên, hӋkinh tӃvà hӋxã hӝi [5].

9jRQăPWURQJEiRFiR³7ѭѫQJODL
ӫDFK~QJWD´F
ӫa Ӫ\EDQ0{LWUѭ
ӡng và

phát triӇ
n thӃgiӟi (WCED) nêu rõ: Phát tri͋
n b͉
n vͷng là s͹phát tri͋
n có th͋ÿiS
ͱng
ÿ˱
ͫc các nhu c̯u hi͏
n t̩
i mà không ̫QKK˱
ͧng, t͝n h̩i tͣi kh̫QăQJÿiS
ͱng các nhu
c̯
u cͯ
a th͇h͏W˱˯QJODL
c). Mөc tiêu cӫa phát triӇ
n bӅ
n vӳng
MөFÿtFKF
ӫ
a phát triӇ
n bӅ
n vӳQJOjGX\WUu
ӧc cân bҵ
ng cӫa tӵ
ÿѭ
nhiên vӟi các
mөc tiêu sau:
+ Phát triӇ
n có hiӋ

u quҧvӅkinh tӃ
+ Phát triӇ
n hài hịa các mһ
t xã hӝi, nâng cao mӭc sӕ
QJWUuQKÿ
ӝsӕng cӫa các
tҫ
ng lӟSGkQFѭ
+ Cҧ
i thiӋ
Q P{L
ӡQJ
WUѭ
ҧ
m bҧ
ÿo phát triӇ
n lâu dài vӳng chҳ
c cho các thӃhӋ
hôm nay và mai sau
1.1.3. Lý thuyӃ
t vӅphát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng
a). Khái niӋ
m vӅphát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng

Trong quá trình hoҥ
Wÿ
ӝng du lӏ
ch, thӵc tӃchӍra rҵ
ng, ngồi tiӃ
p cұ
QP{LWUѭ
ӡng,
phҧ
i có tiӃ
p cұ
n cӝ
QJÿ
ӗ
ng mӟLÿ
ҧ
m bҧ
o cho mӝt sӵphát triӇ
QOkXGjL'ѭD
Ӄ
p
cұ
QQj\&ROWPDQÿmÿ
ӏ
QKQJKƭD³'XO
ӏ
ch là quan hӋWѭѫQJK
ӛdo sӵWѭѫQJWiFF
ӫ
a bӕ

n
QKyPGXNKiFKFѫTXDQFXQJ
ӭng du lӏ
ch, chính quyӅ
QYjGkQFѭW
ҥ
LQѫLÿ
Ӄ
n du lӏ
ch
tҥ
RQrQ´>@
Luұ
t du lӏ
FKQăPÿ
ӏ
QKQJKƭDY
Ӆphát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
QOj³
Sӵphát triӇ
n du
lӏ
FKÿ
áp ӭQJÿ
ӗng thӡi các yêu cҫ
u vӅkinh tӃ- xã hӝi và P{LWUѭ
ӡng, bҧ
Rÿ

ҧ
m hài hịa
lӧi ích cӫa các chӫthӇtham gia hoҥ
W
ӝng
ÿdu lӏ
ch, không làm tәn hҥ
L
Ӄ
nÿ
khҧQăQJ
ÿáp ӭng nhu cҫ
u vӅdu lӏ
FKWURQJWѭѫQJODL
´

Hӝ
Lÿ
ӗ
ng du lӏ
ch và lӳhành quӕc tӃÿѭDUDNKiLQL
Ӌ
m du lӏ
ch bӅ
n vӳQJQKѭVDX
³'XO
ӏ
ch vӅ
n vӳng là sӵÿiS
ӭng các nhu cҫ

u hiӋ
Qÿ
ҥ
i cӫ
a du khách và vùng du lӏ
ch
mà vү
Qÿ
ҧ
m bҧ
o nhӳng khҧQăQJÿiS
ӭng nhu cҫ
u du lӏ
ch cho các thӃhӋWѭѫQJODL´
Du lӏ
ch bӅ
n vӳng là: di chuyӇ
QYjWKDPTXDQÿ
Ӄ
n các vùng tӵnhiên mӝt cách có
trách nhiӋ
m vӟL P{LWUѭ
ӡQJÿ
Ӈtұ
n Kѭ
ӣQJYjÿiQK
ӵnhiênJLiFDRW
(và tҩ
t cҧnhӳng
ÿһ

FÿL
Ӈ
PYăQKRiNqPWKHRFyWK
Ӈlà trong quá khӭvà cҧhiӋ
n tҥ
i) theo cách khuyӃ
n
cáo vӅbҧ
o tӗ
QFyWiFÿ
ӝ
ng thҩ
p tӯdu khách và mang lҥ
i nhӳng lӧi ích cho sӵtham
gia chӫÿӝng vӅkinh tê-xã hӝ
i cӫ
a cӝQJÿ
ӗQJÿ
ӏ
DSKѭѫQJ
(World Conservation Union,
1996) [10] .


7
b). Các nguyên tҳ
c phát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng

Du lӏ
ch bӅ
n vӳng sӁcó kӃhoҥ
ch quҧ
n lý các nguӗn tài nguyên nhҵ
m thӓa mãn các
nhu cҫ
u kinh tӃxã hӝ
i và thҭ
m mӻcӫDFRQQJѭ
ӡLWURQJNKLÿyY
ү
n duy trì tồn vҽ
n vӅ
mһ
WYăQKyDÿDG
ҥ
ng sinh hӑ
c, sӵphát triӇ
n cӫa các hӋsinh thái và các hӋthӕng hӛtrӧ
cho cuӝc sӕ
ng cӫDFRQQJѭ
ӡi. Phát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng cҫ
Qÿ
ҧ
m bҧ
o các nguyên tҳ

c:
³6
ӱdө
ng tài nguyên mӝt cách bӅ
n vӳQJGX\WUuWtQKÿDG
ҥ
ng, hӛtrӧnӅ
n kinh tӃÿ
ӏ
a
SKѭѫQJWKXK~WV
ӵtham gia cӫ
a cӝQJÿ
ӗQJÿ
ӏ
DSKѭѫQJ´

Du lӏ
ch trӣthành mӝ
t hoҥ
Wÿ
ӝ
ng kinh tӃquan trӑ
ng ӣbên trong và xung quanh các
KBTB và các vùng bҧ
o vӋkhác trên toàn thӃgiӟL&iFFKѭѫQJWUuQK
ӏ
ch bӅ
n vӳng
ÿѭ

ӧc lұ
p kӃhoҥ
ch tӕt sӁcung cҩ
p nhӳQJFѫK
ӝi cho du khách tìm hiӇ
u vӅcác vùng tӵ
nhiên, cӝ
QJÿ
ӗQJÿ
ӏ
DSKѭѫQJYjK
ӑc thêm vӅtҫ
m quan trӑng cӫa công tác bҧ
o tӗ
n biӇ
n
Yj YăQ
ӏ
DKRi
SKѭѫQJ
ÿ Ӄnӳa, +ѫQ
các hoҥ
W
WK
ӝ
ng
ÿdu lӏ
ch bӅ
n vӳng có thӇtҥ
o ra

nhӳng thu nhұ
p cho các cӝ
QJ
ӗ
QJ
ÿӏ
D
ÿ SKѭѫQJ Yj FiF
ӏ
ch bӅ
n vӳ
.%7%
ng có
'
nhӳng hӭa hҽ
Q ULrQJ
ӝ
W
QKѭ
Fѫ
Ӄcҫ
nOj
FK
thiӃ
t cho
P cӝQJ
ӗQJ
ÿӏ
D
ÿ SKѭѫQJ

ӧc
ÿѭ
Kѭ
ӣng lӧi tӯcác nguӗn lӧLÿDG
ҥ
ng sinh hӑFYjP{LWUѭ
ӡng trong KBTB, vì thӃhӑcó
thӇWKtFKWK~KѫQWURQJYL
Ӌ
c bҧ
o tӗn nhӳng nguӗn lӧi này.
Thͱnh̭
t, khai thác s͵dͭ
ng ngu͛n l͹c m͡t cách hͫp lý

Nguӗ
n lӵc là tә
ng thӇvӏWUt
ӏ
a lí, tài
ÿ nguyên thiên nhiên, hӋthӕng tài sҧ
n quӕ
c
gia, nguӗ
n nhân lӵF
ӡng
ÿѭ
lӕ
i chính sách, vӕ
n và thӏWUѭ

ӡQJ«
ӣcҧWURQJ
ӟc và Qѭ
QJRjLQѭ
ӟc có thӇÿѭ
ӧc khai thác nhҵ
m phөc vөcho viӋ
c phát triӇ
n du lӏ
ch. ViӋ
c sӱ
dө
ng, bҧ
o tӗ
n bӅ
n vӳQJWjLQJX\rQWKLrQQKLrQYăQK
ӝi là hӃ
t sӭc cҫ
n thiӃ
Wÿ
ҧ
m
bҧ
o cho sӵphát triӇ
n lâu dài, khai thác phөc vөhoҥ
Wÿ
ӝng du lӏ
ch dӵa trên sӵtính tốn
nhu cҫ
u hiӋ

n tҥ
i.

Ngành Du lӏ
ch cҫ
QQJăQFK
һ
n sӵphá hoҥ
i tӟi nguӗn tài nguyên thiên nhiên, môi
WUѭ
ӡQJQKkQYăQSKiWWUL
Ӈ
n và thӵFWKLFKtQKViFKP{LWUѭ
ӡng hӧSOêWUrQFiF
ӵc
cӫ
a du lӏ
ch, lҳ
Sÿ
һ
t các thiӃ
t bӏgiҧ
m thiӇ
u ơ nhiӉ
u khơng khí, nguӗQQѭ
ӟc... Thӵc thi
ngun tҳ
c phịng ngӯa, tôn trӑ
ng các nhu cҫ
u cӫ

DQJѭ
ӡLGkQÿ
ӏ
DSKѭѫQJE
ҧ
o vӋvà
ӫng hӝviӋ
c thӯDKѭ
ӣng di sҧ
QYăQKyDGkQW
ӝ
c trên thӃgiӟi, triӇ
n khai các hoҥ
Wÿ
ӝ
ng
du lӏ
ch có trách nhiӋ
PYjÿ
ҥ
Rÿ
ӭc, kiên quyӃ
t bài trӯcác hoҥ
Wÿ
ӝng du lӏ
ch trái thuҫ
n
phong mӻtө
c.
Thͱhai, gi̫m thi͋

u s͹tiêu thͭquá mͱc tài nguyên thiên nhiên
ViӋ
c tiêu thөtài nguyên thiên nhiên ӣmӭc vӯDÿ
ӫmӝt mһ
t giúp cho viӋ
c phө
c hӗ
i
tài nguyên thiên nhiên, mһ
t khác giҧ
m chҩ
t thҧ
LUDP{LWUѭ
ӡng sӁtránh nhiӅ
u phí tәn
cho viӋ
c hӗ
i phө
FP{LWUѭ
ӡng, góp phҫ
QWăQJFK
ҩ
WOѭ
ӧng cӫa du lӏ
ch.
ĈӇthӵc hiӋ
Qӧ
ÿѭ
c nguyên tҳ
c này ngành Du lӏ

ch cҫ
n phҧ
i khuyӃ
n khích giҧ
m
thiӇ
u viӋ
c tiêu thөNK{QJÿ~QJÿ
ҳ
n cӫDGXNKiFKѭXWLrQYL
Ӌ
c sӱdөng các nguӗ
n lӵc
ÿӏ
DSKѭѫQJJL
ҧ
m rác thҧ
LYjÿ
ҧ
m bҧ
o rác thҧ
i an toàn do du khách xҧra, hӛtrӧÿ
ҫ
XWѭ


8
FѫV
ӣhҥtҫ
QJFKRÿ

ӏ
DSKѭѫQJFiFG
ӵán tái chӃrác thҧ
i, có trách nhiӋ
m phө
c hӗ
i tә
n
thҩ
t qua công tác quy hoҥ
ch du lӏ
ch tҥ
o ra.
ThͱEDGX\WUuWtQKÿDG
̩
ng thiên nhiên, xã h͡LYjQKkQYăQ

Cҫ
n phҧ
i trân trӑQJWtQKÿDG
ҥ
ng cӫa thiên nhiên, xã hӝLP{LWUѭ
ӡng cӫDÿL
Ӈ
Pÿ
Ӄ
n,
ÿҧ
m bҧ
o nhӏ

Sÿ
ӝ
, quy mơ và loҥ
i hình phát triӇ
n du lӏ
FKÿ
Ӈbҧ
o vӋWtQKÿDG
ҥ
ng cӫ
a
YăQKyDÿ
ӏ
DSKѭѫQJ3KzQJQJ
ӯa tôn trӑng sӭc chӭa cӫ
a mӛi vùng, giám sát chһ
t chӁ
các hoҥ
Wÿ
ӝng du lӏ
FKÿ
ӕi vӟLÿ
ӝ
ng thӵc vұ
t, lӗ
ng ghép các hoҥ
Wÿ
ӝng du lӏ
ch vào các
hoҥ

Wÿ
ӝng cӫ
a cӝQJÿ
ӗQJGkQFѭQJăQQJ
ӯa sӵthay thӃcác ngành nghӅtruyӅ
n thӕ
ng
OkXÿ
ӡi bҵ
ng các ngành nghӅhiӋ
Qÿ
ҥ
i, khuyӃ
QNKtFKFiFÿ
һ
c tính riêng cӫa tӯng vùng,
tӯng miӅ
n. Phát triӇ
n du lӏ
ch phù hӧp vӟLYă
n hóa bҧ
Qÿ
ӏ
a, phúc lӧi xã hӝ
i, nhu cҫ
u cӫ
a
sӵphát triӇ
Qÿ
ҧ

m bҧ
o quy mô, tiӃ
Qÿ
ӝcӫa các loҥ
i hình du lӏ
ch nhҵ
PJLDWăQJV
ӵhiӇ
u
biӃ
t lү
n nhau giӳDGXNKiFKYjGkQFѭV
ӣtҥ
i...
ThͱW˱SKiWWUL
͋
n du l͓
ch ph̫
Lÿ
̿
t trong quy ho̩ch t͝
ng th͋cͯa kinh t͇xã h͡
i

Sӵtӗn tҥ
i lâu dài cӫ
a ngành Du lӏ
ch phҧ
i nҵ
m trong khuôn khәchiӃ

Qӧ
Oѭ
c cӫ
a
quӕ
FJLDYQJÿ
ӏ
DSKѭѫQJY
Ӆkinh tӃ- xã hӝ
LĈ
Ӈÿҧ
m bҧ
o sӵphát triӇ
n, ngành Du
lӏ
ch cҫ
n phҧ
i tính tӟi nhu cҫ
X ӟ
WUѭ
c mҳ
t cӫa cҧQJѭ
ӡi dân và du khách, trong quy
hoҥ
ch cҫ
n phҧ
i thӕ
ng nhҩ
t các mһ
t kinh tӃ- xã hӝLP{LWUѭ

ӡng, tôn trӑng chiӃ
QOѭ
ӧc
cӫ
a quӕ
c gia, vùng, lãnh thә
ÿ
ӏ
DSKѭѫQJSKiWWUL
Ӈ
n ngành lӗng ghép trong chiӃ
QOѭ
ӧc
chung, lҩ
y chiӃ
QOѭ
ӧc tә
ng thӇOjPÿ
ӏ
QKKѭ
ӟng phát triӇ
n cho toàn Ngành. Phát triӇ
n
ngành Du lӏ
ch phҧ
i phù hӧp vӟLÿ
ӏ
DSKѭѫQJSKK
ӧp vӟi quy hoҥ
FKPjÿ

ӏ
DSKѭѫQJ
giao cho, sӵphát triӇ
QÿyP
ӟi bӅ
n vӳng và lâu dài.
ThͱQăPSKiWWUL
͋
n du l͓
ch ph̫i h͟trͫkinh t͇FKRÿ
͓
DSK˱˯QJ
VӟLWtQKÿ
һ
c thù liên ngành, phát triӇ
n bӅ
n vӳng không phҧ
i chӍriêng nó mà kéo
theo nhiӅ
X OƭQK
ӵF NKiF
Y
WURQJ
ӵc du lӏ
ch, viӋ
OƭQK
c hӛtrӧchoYngành nghӅkhác
không chӍcác doanh nghiӋ
p lӟn mà các doanh nghiӋ
p vӯa và nhӓlà nhӳQJ ÿѫQ

ӏ
Y
ÿѭ
ӧc hӛtrӧnhiӅ
u, dү
Qÿ
Ӄ
n hӛtrӧkinh tӃFKRÿ
ӏ
DSKѭѫQJ1yLFiFK
lӏ
ch làm nӅ
n cho sӵÿD
ҥ
ngG
hóa bҵ
ng kinh tӃbҵ
ng hoҥ
W
ӝng
ÿtrong nhiӅ
X OƭQK
ӵc.
Y
Ĉҫ
XWѭFKRGXO
ӏ
ch, không chӍlà sҧ
n phҭ
m du lӏ

ch, khu dӵiQFzQOjVѫV
ӣhҥtҫ
ng du
lӏ
FKFѫV
ӣhҥtҫ
QJÿ
ӏ
DSKѭѫQJPDQJO
ҥ
i lӧi ích cho nhiӅ
u thành phҫ
n kinh tӃnhân dân
sӣtҥ
i.

Thͱsáu, thu hút s͹tham gia cͯa c͡QJÿ
͛QJÿ
͓
DSK˱˯QJYjRSKiWW
͋
n b͉
n vͷng
du l͓
ch
ViӋ
c tham gia cӫa cӝ
QJÿ
ӗ
QJÿ

ӏ
DSKѭѫQJOjP
ӝt nhân tӕÿҧ
m bҧ
o cho phát triӇ
n du
lӏ
ch bӅ
n vӳng. Khi cӝQJÿ
ӗQJÿ
ӏ
DSKѭѫQJÿѭ
ӧc tham gia phát triӇ
n du lӏ
ch sӁtҥ
o ra
nhiӅ
XÿL
Ӆ
u kiӋ
n thuұ
n lӧi cho du lӏ
ch, vì hӑcó trách nhiӋ
m vӟi chính tài ngun và mơi
WUѭ
ӡng khu vӵc.


9

Do vұ
\FѫTXDQTX
ҧ
n lý du lӏ
ch phҧ
i tôn trӑ
ng nhu cҫ
u và nguyӋ
n vӑ
ng cӫa cӝ
ng
ÿӗ
QJÿ
ӏ
DSKѭѫQJ
ӫ
ng hӝTXDQÿL
Ӈ
m cӝ
QJÿ
ӗQJÿ
ӏ
DSKѭѫQJWURQJSKiW
Ӈ
n cӫa chính
hӑ
, khuyӃ
n khích hӑtham gia vào các dӵán, các hoҥ
Wÿ
ӝ

ng cho phát triӇ
n bӅ
n vӳng du
lӏ
ch. Ӫng hӝcác doanh nghiӋ
p tham gia các dӵán, giҧ
i quyӃ
t nhӳQJNKyNKăQF
FѭV
ӣtҥ
i, hӧp tác vӟLQJѭ
ӡi dân sӣtҥ
i nhҵ
m cung cҩ
p hàng hóa và dӏ
ch vөcӫa chính
hӑcho du khách, góp phҫ
n vào phát triӇ
n du lӏ
ch cӫ
Dÿ
ӏ
DSKѭѫQJPuQK
Thͱb̫y, ḽy ý ki͇
n cͯDQKkQGkQYjFiFÿ
͙LW˱
ͫng có liên quan

ViӋ
FWUDRÿ

ә
i giӳa ngành Du lӏ
ch, cӝQJÿ
ӗQJFѫTXDQOLrQTXDQ
ҩ
t cҫ
n thiӃ
t nhҵ
m
giҧ
i tӓ
a nhӳng mâu thuү
n trong quá trình thӵc hiӋ
Q FiF
ӟc cӫaEѭ
phát triӇ
n du lӏ
ch.
Tham khҧ
o ý kiӃ
n cӫa các bên liên quan và cӝQJÿ
ӗ
QJGkQFѭFiFW
әchӭc trong và
QJRjLQѭ
ӟc, phi chính phӫ, chính phӫvӟi các ý kiӃ
n cho dӵán, cho cơng trình phát
triӇ
n du lӏ
ch bӅ

n vӳng, lӗ
ng ghép các lӧi ích cӫa các bên nhҵ
m mө
FÿtFKKjLKz
Ӆlӧi
ích trong quá trình thӵc hiӋ
n.

Du lӏ
FKFzQÿHPO
ҥ
i sӵtiӃ
p xúc trӵc tiӃ
p giӳa du khách vӟLQJѭ
ӡLGkQÿ
ӏ
DSKѭѫQJ
và nhӳQJWKD\ÿ
әi tiӅ
mҭ
QGRWiFÿ
ӝng cӫa hoҥ
Wÿ
ӝng du lӏ
ch mang lҥ
i. Lҩ
y ý kiӃ
n rӝ
ng
rãi nhân dân và nhӳQJ

ӕ
L
ÿӧQJ
Wѭ OLrQ
ӇkhuyӃ
TXDQ
n khích sӵ
ÿtham gia nhҵ
PӅ
ÿL
u
chӍ
nh nhӳQJEѭ
ӟc tiӃ
p theo, lӗ
ng ghép nhӳng lӧi ích phù hӧp.
Thͱtám, chú tr͕
QJF{QJWiFÿjRW
̩o ngu͛
n nhân l͹c
Vӟi phát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳQJÿjRW
ҥ
o và phát triӇ
n nguӗn nhân lӵc là nhiӋ
m vө
vô cùng cҫ
n thiӃ

t. Mӝ
t lӵFOѭ
ӧQJODRÿ
ӝQJÿjRW
ҥ
o kӻQăQJWKjQKWK
ҥ
o, không nhӳng
mang lҥ
i lӧi ích vӅkinh tӃcho ngành mà cịn nâng cao chҩ
WOѭ
ӧng sҧ
n phҭ
m du lӏ
ch.

Trong khâu tuyӇ
n dө
ng, chú ý nguӗn nhân lӵFÿ
ӏ
DSKѭѫQJFK~WU
ӑQJWURQJÿj
ҥ
o
chuyên môn, cҫ
n lӗ
ng ghép các vҩ
Qÿ
ӅP{LWUѭ
ӡng, xã hӝLWURQJF{QJWiF

ҥ
o, nâng
cao nhұ
n thӭc cho cán bӝ, hӑ
FVLQKQJѭ
ӡi dân tham gia vào hoҥ
Wÿ
ӝng du lӏ
ch vӅbҧ
n
sҳ
FYăQKyDV
ӵÿӝFÿiRV
ҧ
n phҭ
PYăQ
hóa tҥ
Lÿ
ӏ
DSKѭѫQJPuQK+
ӛtrӧFKRFiFFѫ
ӣ
giáo dө
c bҵ
ng lӧi nhuұ
n chia sҿtӯOƭQKY
ӵc du lӏ
ch.
Thͱchín, ti͇
p th͓ngành du l͓

ch m͡
t cách có trách nhi͏
m

Cҫ
n tiӃ
p thӏ
, cung cҩ
p nhӳQJ WK{QJ
ҫ
\
ӫÿ
cho
WLQ
du khách
ÿ qua nhӳQJ SKѭѫQJ
tiӋ
QWK{QJWLQEiRÿjLLQWHUQHW«&
ҫ
n tұ
n dөng sӭc mҥ
nh to lӟn tӯinternet, các cơng
cөtìm kiӃ
m, sӵbùng nәcӫ
a mҥ
ng xã hӝi và các thiӃ
t bӏthông minh. Tuy nhiên, thông
tin quҧ
ng bá cҫ
n phҧ

Lÿѭ
ӧc sàng lӑc và kiӇ
m duyӋ
WWUѭ
ӟFNKLÿѭDUDF{QJ
ҵ
m
JL~SWѭѫQJWiFY
ӟi du khách trên tồn cҫ
u hiӋ
u quҧKѫQ
ThͱP˱
ͥi, coi tr͕
ng cơng tác nghiên cͱu khoa h͕c ngành Du l͓
ch
ĈӇdu lӏ
ch trӣthành mӝt ngành kinh tӃchuyên nghiӋ
p, hiӋ
Qÿ
ҥ
i và bӅ
n vӳng, hoҥ
t
ÿӝ
ng nghiên cӭu khoa hӑF ÿyQJ YDL
ӑng trong
WUz
viӋ
c TXDQ
xây dӵng chiӃ

WU
Qӧ
Oѭ
c,
quy hoҥ
ch, kӃhoҥ
FKÿjRW
ҥ
o và thӵc hiӋ
n hoҥ
Wÿ
ӝng phát triӇ
n du lӏ
ch. Các thành tӵu
khoa hӑ
c công nghӋvӅdu lӏ
FKWURQJFiFOƭQKY
ӵc thӡLJLDQTXDÿmWU
ӣthành nhӳng nӅ
n


10
tҧ
ng khoa hӑc quan trӑng vӟi tính ӭng dөng thӵc tiӉ
n cao, góp phҫ
n vào sӵphát triӇ
n
cӫ
a ngành cơng nghiӋ

p du lӏ
ch.

KӃ
t quҧnghiên cӭu cӫa mӝt sӕcơng trình khoa hӑc là tài liӋ
u tham khҧ
o có giá trӏ
FKRFѫTXDQTX
ҧ
QOêQKjQѭ
ӟc trong viӋ
c hồn thiӋ
QFiFYăQE
ҧ
n quy phҥ
m pháp luұ
t,
hoҥ
FKÿ
ӏ
nh các chính sách, chiӃ
QOѭ
ӧc phát triӇ
n. Do vұ
y, trong thӡi gian tӟi, khuyӃ
n
khích nghiên cӭu khoa hӑ
c và giám sát các hoҥ
Wÿ
ӝng liên quan tӟi hoҥ

Wÿ
ӝng du lӏ
ch,
phát triӇ
n bӅ
n vӳng ngành du lӏ
ch, khuyӃ
n khích viӋ
FÿiQKJLiG
ӳliӋ
XWUѭ
ӟc khi tiӃ
n
hành mӝ
t dӵiQĈ
ӗ
ng thӡi hӛtrӧviӋ
c nghiên cӭXÿL
Ӆ
u tra vӅWK{QJWLQFNJQJ
Ӄ
t
quҧnghiên cӭXFKRFiFÿ
ӕLWѭ
ӧng có liên quan [18].

c). Nӝi dung cӫa du lӏ
ch bӅ
n vӳng
Du lӏ

ch bӅ
n vӳng có 3 hӧp phҫ
Q FKtQKӧF
ÿ{L
Yt
NKL
QKѭ
ÿѭ
³ED
(International Ecotourism Society, 2004):
- Phát triӇ
n bӅ
n vӳng vӅP{LWUѭ
ӡng: Thân thiӋ
QP{LWUѭ
ӡng, du lӏ
ch bӅ
n vӳng có
WiFÿ
ӝng thҩ
p ÿӃ
n nguӗn lӧi tӵnhiên và khu bҧ
o tӗ
n biӇ
n nói riêng. Nó giҧ
m thiӇ
u các
WiFÿ
ӝ
QJÿ

Ӄ
QP{LWUѭ
ӡQJÿ
ӝ
ng thӵc vұ
t, các sinh cҧ
nh sӕng, nguӗn lӧi sӕng, sӱdө
ng
QăQJOѭ
ӧng và ô nhiӉ
m ...) và cӕgҳ
ng có lӧLFKRP{LWUѭ
ӡng.

- Phát triӇ
n bӅ
n vӳng vӅxã hӝi: Gҫ
n gNJi vӅxã hӝLYjYăQKRi1y
ҥ
i
ÿӃ
n các cҩ
u trúc xã hӝ
i hoһ
F YăQ
ӫa cӝ
KRi
QJ
ӗQJ
ÿ

F QѫL Pj
ӧc thӵ
FK~QJ
c hiӋ
n.
ÿѭ
7KD\YjRÿyWKuQyO
ҥ
i tơn trӑ
QJYăQKRiYjWUX\
Ӆ
n thӕQJÿ
ӏ
DSKѭѫQJ.KX\
Ӄ
n khích
các bên liên quan (các cá nhân, cӝ
QJ
ӗQJ
ÿ
QKj
Ӆ
u hành tour,
ÿL và quҧ
n lý chính
quyӅ
n) trong tҩ
t cҧFiF JLDL
ҥ
n cӫa viӋ

cÿR
lұ
p kӃhoҥ
ch, phát triӇ
n và giám sát, giáo
dө
c các bên liên quan vӅvai trò cӫ
a hӑ.
- Phát triӇ
n bӅ
n vӳng vӅkinh tӃ
: Có kinh tӃ
QyÿyQJJySY
Ӆmһ
t kinh tӃcho cӝ
ng
ÿӗ
ng và tҥ
o ra nhӳng thu nhұ
p công bҵ
ng và әQÿ
ӏ
nh cho cӝQJÿ
ӗQJÿ
ӏ
DSKѭѫQJFNJ
QKѭFjQJQKL
Ӆ
u bên liên quan khác càng tӕ
t. Nó mang lӧLtFKFKRQJѭ

ӡi chӫ
, cho nhân
viên và cҧQJѭ
ӡi xung quanh. Nó khơng bҳ
Wÿ
ҫ
u mӝWFiFKÿѫQJL
ҧ
Qÿ
ӇVDXÿyV
ө
Sÿ
ә
nhanh do các hoҥ
Wÿ
ӝ
ng kinh doanh nghèo nàn. MӝWÿѫQY
ӏkinh doanh du lӏ
ch mà có
ÿӫWLrXFKtWUrQWKu³V
Ӂkinh doanh tӕ
t nhӡlàm tӕW´ĈL
Ӆ
XQj\FyQJKƭDO
Ӌ
c thӵc
hiӋ
n kinh doanh du lӏ
ch trong nhiӅ
u cách có thӇkhơng phá huӹcác nguӗn lӧi tӵnhiên,

YăQKRiYjNLQKW
Ӄ
QKѭQJFNJQJ
khuyӃ
QNKtFKÿiQKJLiFDRQK
ӳng nguӗ
n lӧi mà du lӏ
ch
phөthuӝc vào. ViӋ
FNLQKGRDQKPjÿѭ
ӧc thӵc hiӋ
n dӵa trên 3 tiêu chí này có thӇWăQJ
Fѭ
ӡng viӋ
c bҧ
o tӗn nguӗ
n lӧi tӵQKLrQÿiQKJLiFDRJLiWU
ӏYăQKRiYjPDQJ
ӧi tӭc
ÿӃ
n cho cӝ
QJÿ
ӗ
ng và có thӇFNJQJV
Ӂthu lӧi tӭc [6].
1.2. Kinh nghiӋ
m phát triӇ
n du lӏ
ch bӅ
n vӳng

1.2.1. Trên thӃgiӟi

a). Mơ hình ³+
ӧp tác quҧn lý, bҧo vӋmơi WUѭ
ӡng sinh WKiL´
ӣÚc (ͮ\EDQW˱
v̭
n du l͓
ch ngh͑G˱
ͩQJEmLÿiQJ
̯m san hô, 2000)