Tuyển chọn một số chủng vi khuẩn bacillus thuringiensis phân lập từ các mẫu đất tại huyện tiên phước tỉnh quảng nam

I H&ơ1
NG
75
1*
I H&63+
M
KHOA SINH - 0é,75
NG

ôôôôô

PHAN NGUYN GIA LINH

TUYN CHN MӜT SӔCHӪNG VI KHUҬN
BACILLUS THURINGIENSIS TӮ CÁC MҮ8Ĉ
ҨT
PHÂN LҰP TҤI HUYӊ17,Ç13+Ѭ
ӞC, Tӌ
NH QUҦNG NAM

KHĨA LUҰN TӔT NGHIӊP

Ĉj1
̽QJ1ăP


I H&ơ1
NG
75
1*
I H&63+

M
KHOA SINH - 0é,75
NG
1.
2.
3.
4.
5.
NGUY
N
6.

ôôôôô

PHAN

GIA LINH

L,&$02$1
TUYN CHN M
T SCHNG VI KHUҬN

7{L[LQFDPÿRDQÿk\OjF{QJWUuQKQJ
ӭu khoa
c cӫ
a8Ĉ
riêngҨ
tôi.
BACILLUS THURINGIENSIS TӮ
CÁChӑMҮ

T Các sӕ
liӋ
u kӃ
t quҧtrong khóa luұ
n là trung thӵFYjӯQJÿѭ
FKѭDW
ӧc ai cơng bӕtrong bҩ
t kì

PHÂN
LҰP TҤI HUYӊ17,Ç13+Ѭ
ӞC, Tӌ
NH QUҦNG NAM
cơng trình nào khác.
Tác giҧkhóa luұ
n

Phan NguyӉ
n Gia Linh

Chuyên ngành

: Công nghӋsinh hӑ
c

*LiRYLrQKѭ
ӟng dүn 7K6/r9NJ.KiQK

Ĉj1
̽QJ1ăP

LӠI CҦ0Ѫ1
ĈӅtài khóa luұ
n tӕt nghiӋ
p là mӝt cơng trình nghiên cӭu khoa hӑFÿmÿѭ
ӧc tôi
ÿҫ
XWѭNKiN
ӻOѭ
ӥQJĈk\FNJQJOjF{QJWUuQKJ
һ
p phҧ
i nhiӅ
u vҩ
Qÿ
ӅNKyNKăQ
, vҩ
Qÿ
Ӆ
khuҩ
t mҳ
c trong q trình nghiên cӭu cӫ
a tơi. Tuy nhiên, thành quҧÿHPO
ҥ
i thì xӭng
ÿiQJÿѭ
ӧc ghi nhұ
n. Tҩ
t cҧnhӳng thành quҧnày khơng chӍriêng sӵnӛlӵc cӫa cơ trị

chúng tơi mà cịn là sӵJL~Sÿ
ӥ, sӵӫng hӝvӅmһ
t vұ
t chҩ
t lү
n tinh thҫ
n tӯJLDÿuQK
ҫ
y
cô và bҥ
QEqÿ
Ӈtôi có thӇhồn thành tӕ
t bài khóa luұ
n này.
7Uѭ
ӟc hӃ
t, tơi xin chân thành cҧ
PѫQEDP
ҽ
, cҧ
PѫQQJѭ
ӡLÿmJL~Sÿ
ӥÿ
ӝ
ng viên
tôi, là hұ
XSKѭѫQJY
ӳng chҳ
c hӛtrӧtôi có thӇtұ

p trung hồn thành tӕ
Wÿ
Ӆtài này.
Ĉһ
c biӋ
t, tơi xin gӱi lӡi cҧ
PѫQVkXV
ҳ
Fÿ
Ӄ
QF{/r9NJ.KiQK
Trang và cô Lê Thӏ
0DLQJѭ
ӡLF{QJѭ
ӡi chӏÿmOX{QW
ұ
n tâm hӛtrӧJL~Sÿ
ӥW{Lÿ
ӝ
ng viên tơi thӵc hiӋ
n

khóa luұ
n này. Cҧ
PѫQFiFF{ÿmOX{QWKHRViWWUX
Ӆ
Qÿ
ҥ
t kiӃ
n thӭFFKX\rQQJjQ

ra nhӳng góp ý vӅkinh nghiӋ
m thӵc tiӉ
QWURQJQJjQKFNJQJQKѭ
g cuӝc sӕ
ng suӕ
t
thӡi gian vӯa qua.

Tôi xin gӱi lӡi cҧ
PѫQÿ
Ӄ
n các quý thҫ
y cô khoa Sinh ±0{LWUѭ
ӡQJÿmJL~S
ӥ,
hӛtrӧtӝi trong suӕ
t quá trình hӑ
c tұ
p bӕ
QQăPWUrQJL
ҧ
QJÿѭ
ӡQJÿ
ҥ
i hӑc, luôn tҥ
RÿL
Ӆ
u
kiӋ

QYjFѫK
ӝLÿ
ӇVLQKYLrQÿѭ
ӧc hӑc tұ
p, rèn luyӋ
n tӕ
t nhҩ
t.

Sau cùng, xin gӱi lӡi cҧ
PѫQWKkQWKѭѫQJÿ
Ӄ
n nhӳQJQJѭ
ӡi bҥ
QQJѭ
ӡLDQKQJѭ
ӡi
chӏvà các bҥ
n sinh viên NKyDGѭ
ӟLÿmOX{Qÿ
ӗ
ng hành cùng tôi, luôn chia sҿkiӃ
n thӭc
và hӛtrӧJL~Sÿ
ӥlү
n nhau trong q trình nghiên cӭu, hӑc tұ
p.
Tơi xin chân thành cҧPѫQ

Ĉj1

ҹ
QJWKiQJQăP
Sinh viên

Phan NguyӉ
n Gia Linh


MӨC LӨC
LӠ,&$0Ĉ2$1
LӠI CҦ0Ѫ1
DANH MӨC TӮ VIӂT TҲT
DANH MӨC BҦNG BIӆU
DANH MӨC HÌNH ҦNH
MӢ ĈҪU .................................................................................................................... 1
1. Ĉһ
t vҩQÿ
Ӆ......................................................................................................... 1
2. Mөc tiêu nghiên cӭu ......................................................................................... 2
3. éQJKƭDNKRD
hӑ
c và êQJKƭD
thӵc tiӉ
n cӫDÿ
Ӆtài ........................................... 2
&+ѬѪ1*7
ӘNG QUAN TÀI LIӊU ................................................................... 3
1.1. Khái quát vӅBacillus thuringiensis ................................................................. 3
1.1.1. Lӏ
ch sӱphát hiӋ

n Bacillus thuringiensis ................................................... 3
Ĉ
һFÿL
Ӈ
m phân bӕ...................................................................................... 3
Ĉ
һFÿL
Ӈ
m sinh lý cӫa Bacillus thuringiensis .............................................. 3
Ĉ
һFÿL
Ӈ
m sinh hóa cӫa Bacillus thuringiensis ........................................... 4
1.1.5. Phân loҥ
LJHQHÿ
ӝ
c tӕcӫa Bacillus thuringiensis ...................................... 4
1.1.6. Các loҥ
Lÿ
ӝ
c tӕcӫa Bacillus thuringiensis ................................................. 6
&ѫFK
ӃWiFÿ
ӝng cӫa protein tinh thӇlên côn trùng ................................. 8
1.2. Mӝ
t sӕnghiên cӭu vӅvi khuҭn Bacillus thuringiensis ................................... 8
1.2.1. Mӝ
t sӕnghiên cӭu trên thӃgiӟi ................................................................ 8
1.2.2. Mӝ
t sӕnghiên cӭXWURQJQѭ

ӟc .................................................................. 9
1.3. Mӝ
t sӕchӃphҭm Bacillus thuringiensis trên thӏWUѭ
ӡng hiӋ
n nay ............... 10
&+ѬѪ1*9
ҰT LI89ơ3+1*3+ẩ31*+,ầ1&
U .......................... 11


LW
ng, vt li
u v phm vi nghiờn cu ................................................... 11
Ĉ
ӕ
LWѭ
ӧng nghiên cӭu .............................................................................. 11


0{LWUѭ
ӡng nuôi cҩ
y và thuӕ
c thӱ.......................................................... 11
2.1.3. Phҥm vi nghiên cӭu ................................................................................. 11
2.2. Nӝ
i dung nghiên cӭu ...................................................................................... 11
3KѭѫQJSKiSQJKLrQF
ӭu .............................................................................. 12
6ѫ
ÿӗbӕtrí thí nghiӋ

m ............................................................................ 12
2.3.2. Phân lұp và tuyӇ
n chӑ
n chӫng vi khuҭn Bacillus thuringiensis ............. 12
2.3.3. Các phép thӱsinh lý, sinh hóa ................................................................ 14
3KѭѫQJSKiSWK
ӱnghiӋ
m hoҥt tính diӋ
WVkXWѫ
Pluella xylostella) cӫa các
chӫng Bacillus thuringiensis giҧÿӏ
nh ............................................................... 15
3KѭѫQJ
SKiSÿ
ӏ
nh danh Bacillus sp. ...................................................... 16
3KѭѫQJSKiS[
ӱlý sӕliӋ
u ....................................................................... 16
&+ѬѪ1*.
ӂT QUҦNGHIÊN CӬU VÀ THҦO LUҰN................................. 17
3.1. KӃ
t quҧphân lұp, tuyӇ
n chӑn cӫa vi khuҭn Bacillus sp. có tinh thӇÿӝ
c phân
lұp tӯÿҩt tҥi huyӋ
Q7LrQ3Kѭ
ӟc .......................................................................... 17
3.2. KӃ
t quҧ [iF

ӏ
QK
ÿһc ÿ
tính sinh lý, sinh hóa cӫa vi khuҭn Bacillus
thuringiensis phân lұSÿѭ
ӧc ................................................................................. 20
ӏ
nh
;iF
hoҥt tính
ÿ diӋ
W VkX
Pluella
Wѫ
xylostella)

cӫa các chӫng Bacillus
thuringiensis giҧÿӏ
nh ........................................................................................... 25
3.3.1. KӃ
t quҧ[iFÿ
ӏ
nh sӕOѭ
ӧng bào tӱtrong 24 giӡnuôi cҩy ....................... 25
3.3.2. KӃ
t quҧhoҥt lӵc diӋ
t sâu ......................................................................... 26
3.4. KӃ
t quҧÿӏ
nh danh bҵQJSKѭѫQJSKiSNKX

Ӄ
FKÿ
ҥi vùng gene 16S rRNA .. 28
KӂT LUҰN VÀ KIӂN NGHӎ................................................................................. 32
TÀI LIӊU THAM KHҦO ....................................................................................... 33
PHӨLӨC


DANH MӨC TӮ VIӂT TҲT
B. thuringiensis (Bt)

Bacillus thuringiensis

CAB

Center for Advanced Bioimaging

NCBI

National Center for Biotechnology Information

TCVN

Tiêu chuҭ
n ViӋ
t Nam

PCR

Polymerase Chain Reaction

DNA

Deoxyribonucleic acid

RNA

Ribonucleic acid

tRNA

transfer Ribonucleic acid

rRNA

ribosome Ribonucleic acid

KL

Khuҭ
n lҥ
c

Ĉ&

Ĉӕi chӭng

TNHH MTV

Trách nhiӋ

m hӳu hҥ
n mӝt thành viên


DANH MӨC BҦNG BIӆU
Kí hiӋ
u bҧng
1.1

Tên bҧng
Phân loҥ
i gene cry cӫa Bacillus thuringiensis

Trang
5

Ĉһ
FÿL
Ӈ
m hình thái khuҭ
n lҥ
c và mӝ
t sӕÿһ
FÿL
Ӈ
m sinh hӑc
3.1

cӫ
a các chӫ

ng vi khuҭ
n phân lұ
Sÿѭ
ӧc ӣ42oC

17

3.2

KӃ
t quҧthӱnghiӋ
m khҧQăQJGLÿ
ӝ
ng

21

3.3

KӃ
t quҧthӱnghiӋ
m khҧQăQJFK
ӏ
u mһ
n

22

3.4

KӃ
t quҧthӱphҧ
n ӭng oxidase

23

3.5

KӃ
t quҧthӱphҧ
n ӭng catalase

24

3.6

SӕOѭ
ӧng bào tӱ/ml dung dӏ
ch lên men sau 24 giӡ

26

3.7

Hoҥ
t lӵc diӋ
t sâu cӫ
a các chӫng vi khuҭ
n nghiên cӭu

26


DANH MӨC HÌNH ҦNH
Tên hình ҧnh

SӕhiӋ
u

Trang

1.1

Bào tӱvà tinh thӇÿӝ
c cӫa Bacillus thuringiensis

4

1.2

&ѫFK
ӃdiӋ
t sâu cӫa vi khuҭ
n Bacillus thurigiensis

8

2.1

6ѫÿ

ӗbӕtrí thí nghiӋ
m

12

3.1

Hình thái khuҭ
n lҥ
c và hình thái tӃbào cӫa chӫ
ng B1 (VK100)

19

Hình thái khuҭ
n lҥ
c và hình thái tӃbào cӫ
a chӫng B4
3.2

(VK100)

19

3.3

Hình thái khuҭ
n lҥ
c và hình thái tӃbào cӫa chӫ
ng B7 (VK100)

19

3.4

Hình thái khuҭ
n lҥ
c và hình thái tӃbào cӫa chӫ
ng B9 (VK100)

20

3.5

KhҧQăQJGLÿ
ӝ
ng cӫa các chӫng B1, B4, B7, B9

21

3.6

3.7

&DQKWUѭ
ӡng chӭa 10% NaCl sau 10 ngày thӱnghiӋ
m và mү
u
ÿ
ӕi chӭng sau 24 giӡnuôi cҩ

y
KӃ
t quҧthӱnghiӋ
m khҧQăQJFK
ӏ
u mһ
n cӫ
a các chӫng B1, B4,
B7, B9

22

23

3.8

Phҧ
n ӭng oxidase cӫa các chӫng B1, B4, B7, B9

24

3.9

Phҧ
n ӭng catalase cӫ
a các chӫ
ng B1, B4, B7, B9

25

3.10

6kXWѫTXDFiFJLDLÿR
ҥ
n thӱnghiӋ
m

27

3.11

DNA tә
ng sӕcӫ
a chӫng B7

28

3.12

KhuӃ
FKÿ
ҥ
i vùng gene 16S rRNA chӫng B7

29

3.13

KӃ
t quҧtìm kiӃ

m trình tӵWѭѫQJÿ
ӗ
ng chӫng vi khuҭ
n B7

30


1

MӢ ĈҪU
1. Ĉһt vҩ
Qÿ
Ӆ
Vӟi xu thӃhiӋ
n nay, ÿ
ӇÿiS
ӭQJÿѭ
ӧc nhu cҫ
u cӫ
DQJѭ
ӡi tiêu dùng, dҫ
n dҫ
n QJѭ
ӡi
nông dân và các chӫdoanh nghiӋ
p ÿmFKX\
Ӈ
n sang Kѭ
ӟng ÿӃ

n nông nghiӋ
p hӳXFѫ
, mӝt
nӅ
n nông nghiӋ
p sҥ
ch và thân thiӋ
n vӟLP{LWUѭ
ӡng, cùng vӟi viӋ
c phát triӇ
n các công
nghӋkӻthuұ
t tiên tiӃ
n. Các chӃphҭ
m vi sinh vұ
t cùng vӟi các loҥ
i thҧ
RGѭ
ӧFÿmG
ҫ
n
thay thӃcác thuӕ
c bҧ
o vӋthӵc vұ
t hóa hӑFÿ
ӝ
c hҥ
i ÿӇkiӇ
m sốt tӕ
t KѫQFiFG

ӏ
ch bӋ
nh
sâu hҥ
LQkQJFDRQăQJVX
ҩ
t và chҩ
WOѭ
ӧng nông sҧ
n mà không gây ҧ
QKKѭ
ӣng xҩ
Xÿ
Ӄ
n
hӋsinh thái và sӭc khӓ
e cӝ
QJÿ
ӗng.
Bacillus thuringiensis là mӝ
t lồi vi khuҭ
n có khҧQăQJW
ә
ng hӧp protein gây tê
liӋ
tҩ
u trùng cӫ
a mӝ
t sӕlồi cơn trùng gây hҥ
LWURQJÿyFyVkXÿ

өc quҧbơng, các lồi

VkXÿ
ө
c thân ngơ. ChúQJÿ
Ӆ
u là sâu hҥ
i thӵc vұ
t phәbiӃ
n, có khҧQăQJJk\UDQK
ӳng sӵ
tàn phá nghiêm trӑ
ng [41]. HiӋ
n nay, vi khuҭ
n Bacillus thuringiensis ÿѭ
ӧc sӱdөng rӝ
ng
UmLÿ
ӇkiӇ
m sốt các lồi gây hҥ
i khác nhau ҧ
QKKѭ
ӣng ÿӃ
n nӅ
n nơng nghiӋ
p trên tồn
thӃgiӟi. Theo Trung tâm quӕ
c tӃCAB (2010), các chӃphҭ
m Bacillus thuringiensis
chiӃ

m khoҧ
ng 53% thӏWUѭ
ӡng toàn cҫ
u thuӕ
c trӯsâu sinh hӑc, tҥ
o ra doanh thu hҵ
ng

QăPOjWUL
Ӌ
Xÿ{OD
Trong nhӳQJQăPJ
ҫ
Qÿk\FiFQKjNKRDK
ӑc vү
n luôn nghiên
cӭu phân lұ
p vi khuҭ
n này tӯP{LWUѭ
ӡng tӵnhiên ӣFiFQѭ
ӟc trên thӃgiӟi vӟi hy vӑ
ng
tìm ra nhӳng chӫng Bacillus thuringiensis có phәgây bӋ
nh mӟi và khoҧ
ng gây bӋ
nh
rӝng, hoһ
c nâng cao hoҥ
t tính các chӫng Bacillus thuringiensis ÿ
ӕi vӟi nhóm cơn trùng

mӟi, hay tìm kiӃ
m nguӗn gene tӯnhӳng chӫng phân lұ
p cho các kӻthuұ
t di truyӅ
n tiӃ
p
theo. 1KuQFKXQJÿ
ӝ
c tӕcӫ
a Bacillus thuringiensis là mӝt trong nhӳng chiӃ
QOѭ
ӧc thành
công nhҩ
t trong viӋ
c kiӇ
m sốt sinh hӑc cӫ
a cơn trùng gây hҥ
i.
HuyӋ
n 7LrQ3Kѭ
ӟc ÿѭ
ӧc biӃ
Wÿ
Ӄ
n là mӝt vùng trung du miӅ
n núi vӟi các loҥ
i cây
trӗ
QJÿHPO
ҥ

i kinh tӃFDRQKѭ
quӃ
, hӗtiêu, bịn bon, thDQKWUjPăQJF
өt« HѭѫQJY
ӏ
cӫ
a nông sҧ
n QѫLÿk\Fy
vӏrҩ
t riêng tҥ
RQrQFiFÿ
һ
c sҧ
n nәi tiӃ
ng ӣtӍ
nh Quҧ
ng Nam.
ThӃQKѭQJTX\P{
sҧ
n xuҩ
t trӗng trӑ
WQѫLÿk\FzQQK
ӓlҿ
, sҧ
n phҭ
m nông nghiӋ
p phҫ
n
lӟn chӍ
ÿӫcung cҩ

p cho nӝLÿ
ӏ
a, EjFRQQ{QJGkQFKѭDWL
Ӄ
p cұ
Qÿѭ
ӧc các tiӃ
n bӝkӻthuұ
t
nên còn gһ
p nhiӅ
u vҩ
Qÿ
ӅNKyNKăQWURQJSKzQJWU
ӯsâu bӋ
nh hҥ
i. Vӟi hy vӑng JL~Sÿ
ӥ
QJѭ
ӡLGkQQѫLÿk\WL
Ӄ
p cұ
Qÿѭ
ӧFFiFSKѭѫQJSKiSV
ҧ
n xuҩ
t tiên tiӃ
QKѫQPjY
ү
n thân

2

thiӋ
QP{LWUѭ
ӡQJNKDLWKiFÿѭ
ӧc các tiӅ
PQăQJVLQKY
ұ
t bҧ
n ÿӏ
Dÿ
Ӈÿ
ӕi phó vӟi sâu bӋ
nh
gây hҥ
i, tôi tiӃ
n hành thӵc hiӋ
Qÿ
Ӆtài nghiên cӭu: ³
TuyӇ
n chӑn mӝt sӕchӫng vi khuҭn
Bacillus thuringiensis phân lұp tӯcác mүXÿ
ҩt tҥi huyӋ
Q7LrQ3Kѭ
ӟc, tӍ
nh Quҧng
1DP´
2. Mөc tiêu nghiên cӭu

Phân lұ
p và tuyӇ
n chӑ
n ÿѭ
ӧc mӝt sӕchӫng Bacillus thuringiensis Yj ÿiQK J
mӝt sӕÿһ
FÿL
Ӈ
m sinh lý, sinh hóa cӫa chúng.
3. éQJKƭD
khoa hӑ
c và êQJKƭD
thӵc tiӉ
n cӫDÿ
Ӆtài
3.1. éQJKƭDNKRDK
ӑ
c

KӃ
t quҧnghiên cӭu cӫ
Dÿ
Ӆtài sӁcung cҩ
p các dү
n liӋ
u khoa hӑc mӟLÿiQKJ
ÿѭ
ӧc mӭFÿ
ӝÿDG

ҥ
ng cӫa vi khuҭ
n Bacillus thuringiensis ÿѭ
ӧc phân lұ
p tӯcác mү
Xÿ
ҩ
t
khác nhau tҥ
i huyӋ
Q7LrQ3Kѭ
ӟc, tӍ
nh Quҧ
ng Nam.
3.2. éQJKƭDWK
ӵc tiӉ
n
Các kӃ
t quҧWKXÿѭ
ӧc qua q trình nghiên cӭu góp phҫ
Q[iFÿ
ӏ
nh mӝt sӕÿ
һ
c
ÿL
Ӈ
m vӅhình thái khuҭ
n lҥ
c và hình thái tӃbào cӫa vi khuҭ

n Bacillus thuringiensis. Bên
cҥ
QKÿy
viӋ
c thӵc hiӋ
Qÿ
Ӆtài nghiên cӭu khóa luұ
n giúp sinh viên tiӃ
p cұ
n vӟi cơng tác
khoa hӑ
FTXDÿyQkQJFDRWUuQKÿ
ӝFKX\rQP{QYjÿ
ӗ
ng thӡi tҥ
o cho bҧ
n thân sinh viên
tác phong làm viӋ
c nghiêm túc trong nghiên cӭu khoa hӑc.


3

&+ѬѪ1*7
ӘNG QUAN TÀI LIӊU
1.1. Khái quát vӅBacillus thuringiensis
1.1.1. Lӏ
ch sӱphát hiӋ
n Bacillus thuringiensis
Lӏ

ch sӱvӅBacillus thuringiensis bҳ
Wÿ
ҫ
u tӯkhi Loius Pasteur phát hiӋ
n thҩ
y mӝ
t
lồi vi khuҭ
n có khҧQăQJJk\E
Ӌ
nh cho tҵ
P{QJÿ
һ
t tên là Bacillus bombyces. 9jRQăP
1901, nhà sinh vұ
t hӑ
c Nhұ
t Bҧ
n Shigenete Ishiwarti tìm ra nguyên nhân gây nên cái

chӃ
Wÿ
ӝ
t ngӝt cӫ
a mӝ
t sӕVkXWѫJ
ӑi tên là Bacillus sotto. 1ăP(UQVW
ӣ
ĈӭFÿmSKiWKL
Ӌ

n ra Bacillus thuringiensis, khi ҩ
\{QJFNJQJFKRU
ҵ
ng nó là nguyên nhân
cӫ
a bӋ
QKÿѭ
ӧc gӑ
i là Schlaffsucht ӣtrên xác ҩ
\WUQJEѭ
ӟPĈ
ӏ
a Trung Hҧ
LĈ
Ӄ
QQăP
1915, vi khuҭ
n này chính thӭc mang tên Bacillus thuringiensis [41], [31].
Ĉ
һ
FÿL
Ӈ
m phân bӕ
Bacillus thuringiensis tӗn tҥ
i ӣkhҳ
S QѫL
Qѭ
ӟ
WURQJ
c, ÿҩ

t, trên bӅmһ
t lá, ӣÿ
ҩ
t
rӯng, thҧ
o nguyên, sa mҥ
c hay ӣP{LWUѭ
ӡQJFyÿL
Ӆ
u kiӋ
n thuұ
n lӧi cho sâu bӑphát triӇ
n
QKѭE
ө
i hҥ
t tӯcác nhà máy xay lúa mì, trong các kho bҧ
o quҧ
QQJNJF
ӕF«6
ӵphân bӕ
cӫ
a Bacillus thuringiensis OjNK{QJOLrQTXDQÿ
Ӄ
n sӵphân bӕcӫ
a cơn trQJÿtFK
nhiên, Bacillus thuringiensis WKѭ
ӡQJFy[XKѭ
ӟng tӗ
n tҥ

LWURQJP{LWUѭ
ӡng có nhiӅ
u sâu
bӑphát triӇ
QYjJLjXGLQKGѭ
ӥng. Có thӇphân loҥ
i Bacillus thuringiensis tӯnhiӅ
u loҥ
i

P{L
ӡng
WUѭ
khác nhau. Bacillus thuringiensis dӉdàng phát tiӇ
Q WURQJ
ӡng P{L
thí
WU
nghiӋ
m chӍvӟi mӝWOѭ
ӧng tӕ
i thiӇ
u chҩ
WGLQKGѭ
ӥng [40].
1.1.3. Ĉһ
FÿL
Ӈ
m sinh lý cӫa Bacillus thuringiensis
Bacillus thuringiensis Ojÿ

ӕLWѭ
ӧQJÿѭ
ӧc nghiên cӭu nhiӅ
u nhҩ
t trong sӕcác tác
nhân vi sinh vұ
t gây bӋ
nh cho cơn trùngĈk\
là mӝt loҥ
i vi khuҭ
n hình que có chiӅ
u
rӝng khoҧ
ng 1.0 ±1,2 µm và dài khoҧ
ng 3 ±5 µm [25]. Bacillus thuringiensis là vi

khuҭ
Q*UDPGѭѫQJKL
Ӄ
u khí hoһ
c kӷkhí, vi khuҭ
n hình thành bào tӱvà có khҧQăQJGL
ÿӝ
ng nhӡtiêm mao trên bӅmһ
t tӃbào [26], [36].
Khuҭ
n lҥ
c Bacillus thuringiensis có màu trҳ
ng sӳa, hình trịn, bӅmһ
t xù xì, viӅ

n
khuҭ
n lҥ
FQKăQ
Bào tӱcó khҧQăQJ
chӕng chӏ
XFiFÿL
Ӆ
u kiӋ
n bҩ
t lӧi cӫDP{LWUѭ
ӡng và
hình dҥ
ng cӫa bào tӱcó thӇhình trөvà hình bҫ
u dө
c [25]. Bào tӱÿѭ
ӧc hình thành trong
ÿL
Ӆ
u kiӋ
QP{LWUѭ
ӡng bҩ
t lӧLQKѭQKL
Ӌ
Wÿ
ӝFDRP{LWUѭ
ӡng nghèo chҩ
WGLQKGѭ
ӥng. Khi
gһ

SÿL
Ӆ
u kiӋ
n thuұ
n lӧi, bào tӱcó thӇnҧ
y mҫ
m thành tӃEjRVLQKGѭ
ӥng. Vi khuҭ
n này


4

ÿѭ
ӧc phân biӋ
t vӟi các trӵc khuҭ
n khác bӣLÿ
һ
c tính duy nhҩ
t là có thӇtҥ
o ra protein
tinh thӇdiӋ
t cơn trùng (ICP) liӅ
n kӅvӟi endospore [21]. Các tinh thӇÿѭ
ӧc tҥ
o ra bӣi vi
khuҭ
n này có hình dҥ
ng khơng cӕÿ
ӏ

nh, có thӇlà hình lұ
SSKѭѫQJKuQKOѭ
ӥng tháp hoһ
c
hình cҫ
u. Nhӳng hình dҥ
ng tinh thӇnày phân biӋ
t nhiӅ
u phân lồi Bacillus thuringiensis

[16], [39]&iFFѫTXDQNêVLQKWUQJFyÿ
һ
FÿL
Ӈ
m diӋ
WF{QWUQJÿ
һ
FWUѭQJFKRF
loҥ
i
cơn trùng nhҩ
Wÿ
ӏ
nh [34]. Mһ
t khác, tinh thӇB. thuringiensis có có thӇJk\ÿ
ӝc lên tuyӃ
n
trùng thӵc vұ
t - ký sinh và sӕ
ng tӵdo [22].

Hình 1.1: Bào t͵và tinh th͋ÿ͡
c cͯa Bacillus thuringiensis
(S: bào t͵(spore), C: tinh th͋(crystals))
1.1.4. Ĉһ
FÿL
Ӈ
m sinh hóa cӫa Bacillus thuringiensis
Bacillus thuringiensis không lên men sinh acid WURQJ ӡ
P{L
ng chӭa WUѭ
DUUDELQRUDVH[\ORVHPDQLWROQKѭQJW
ҥ
o acid ӣP{LWUѭ
ӡng chӭa glucose. Có khҧQăQJ
thӫy phân tinh bӝ
t, khӱnitrate thành nitrite, phát triӇ
Qÿѭ
ӧc ӣP{LWUѭ
ӡng chӭa 0,001%

lysozyme, có phҧ
n ӭng vӟLOzQJÿ
ӓtrӭng gà. Bacillus thuringiensis có khҧQăQJVLQK
WUѭ
ӣng phát triӇ
n ӣnhiӋ
Wÿ
ӝGDRÿ
ӝng tӯ15 - 45oC. NhiӋ

Wÿ
ӝtӕLѭXOj
- 32oC [1].
Bacillus thuringiensis không mү
n cҧ
m vӟi pH, pH tӕ
LѭXFKRV
ӵphát triӇ
n cӫa Bacillus

thuringiensis là pH = 7. Bacillus thuringiensis có khҧQăQJ
R[\KyDK\GURFD
Ӄ
n
acid hӳXFѫYjGLRFLGH
carbon theo chu trình Embden-Meyerhoff-Panas [2], [4].
1.1.5. Phân loҥi gene ÿӝ
c tӕcӫa Bacillus thuringiensis
.tFKWKѭ
ӟc hӋgene cӫa Bacillus thuringiensis vào khoҧ
ng 2,4 - 5,7 triӋ
u bp. ThӇ

nhân ӣvi khuҭ
n là dҥ
ng nhân nguyên thӫ\FKѭDFyPjQJQKkQQrQ
ҥ
ng
nhҩ
Wÿ

ӏ
QKYjÿѭ
ӧc gӑ
i là vùng nhân. Khi nhuӝ
m màu tӃbào bҵ
ng Feulgene có thӇthҩ
y
nhân hiӋ
n màu tím. Trong vùng nhân có 1 NST duy nhҩ
t dҥ
ng vịng chӭa 1 sӧi DNA
xoҳ
n kép. ThӇnhân chӭDÿ
ӵng thơng tin di truyӅ
n cӫa Bacillus thuringiensis. Hҫ
u hӃ
t


5

các chӫ
ng Bacillus thuringiensis phân lұ
p mang các nhân tӕdi truyӅ
n ngồi nhiӉ
m sҳ
c

thӇ(NST), các nhân tӕdi truyӅ
n này có thӇÿyQJYzQJKR

һ
FNK{QJÿyQJYzQ
Ӄ
giӟLQJѭ
ӡLWDÿmP{W
ҧÿѭ
ӧc bҧ
n ÿӗcҩ
u trúc gene tӵnhiên cho mӝt sӕchӫng Bacillus
thuringiensis1ăP+HOGYjF
ӝng sӵÿmV
ӱdө
ng chӳviӃ
t tҳ
t "cry" (bҳ
t nguӗn tӯ
chӳcrystal - tinh thӇ

ÿ
ӇbiӇ
u diӉ
n gene tә
ng hӧp protein tinh thӇdiӋ
t sâu. Các chӫ
ng B.
thuringiensis sinh tә
ng hӧp 3 dҥ
QJÿ
ӝc tӕchính là Cry, Cyt, Vip do các gene cry, cyt,
vip mã hóa.

Gene cry
Gene cry PmKyDFKRFiFÿ
ӝc tӕ&U\NKiFQKDXĈk\Oj
gene ÿӝ
c tӕquan trӑ
ng

nhҩ
t cӫa B. thuringiensisWtQKÿ
һ
c hiӋ
u diӋ
WF{QWUQJOjGRFiFS
ӝc do gene cry
mã hóa. Các gene cry WKѭ
ӡng nҵ
m trên các plasmid có hӋsӕsao chép thҩ
p.
Nhӳng nghiên cӭu cӫ
a Carlton và Gonzalez trên 21 loài phө Bacillus
thuringiensis ÿmFKRWK
ҩ
y sӕOѭ
ӧQJSODVPLGGDRÿ
ӝng tӯ2 - 12 trong các chӫng nghiên
cӭu [7]. Theo công bӕmӟi nhҩ
t trên website:

ÿm SKiW

hiӋ
n tӟLKѫQ
gene thuӝc 73 hӑgene cry cӫa Bacillus thuringiensis6DXÿk\O
hӑgene mã hóa cho protein tinh thӇÿӝ
c diӋ
t mӝt sӕbӝcôn trùng gây hҥ
i phәbiӃ
nӣ
ViӋ
t Nam:
B̫
ng 1.1: Phân lo̩i gene cry cͯa Bacillus thuringiensis
Gene

Hình dҥng
tinh thӇ

Khӕ
LOѭ
ӧng phân tӱ Hoҥt tính diӋ
t
protein (kDa)
cơn trùng

cry1A- cry1L

/ѭ
ӥng tháp

cry2A- cry2C

Cҫ
u

cry3A - cry3C

Lұ
SSKѭѫQJ 73 ±74

cry4A- cry4D

Cҫ
u

cry5

/ѭ
ӥng tháp

cry8

Lұ
SSKѭѫQJ 130

Các gene cry còn lҥ
i ĈDG
ҥ
ng

130 ±138

69 ±71

73 ±74
81

35 ±129

Cánh vҧ
y
Cánh vҧ
y
Hai cánh
Cánh cӭng
Hai cánh
TuyӃ
n trùng
Cánh cӭng
ĈDG
ҥ
ng


6

Gene cyt
Gene cyt PmKyDFKRFiFÿ
ӝc tӕ&\WFNJQJFyE
ҧ
n chҩ
t protein và hình thành thӇ

YLQKѭÿ
ӝ
c tӕ&U\QKѭQJWtQKWѭѫQJÿ
ӗng amino acid giӳDÿ
ӝc tӕOjNK{QJÿiQ
Ӈ
.

Gene cyt bao gӗm 45 gene thuӝ
c 3 lӟp cyt1, cyt2 và cyt3 PmKyDSURWHLQJ
ӝc vӟi
F{QWUQJ
ӝ
ng vұ
W
Yjÿ
NK{QJ[ѭѫQJV
ӕng. Nhóm gene cyt mã hóa protein 27 kDa và
chiӃ
m khoҧ
ng 40 - 50% tinh thӇ
, protein này có tác dөQJJk\ÿ
ӝc vӟi cơn trùng bӝhai
cánh và giun trịn.
Gene vip

Gene vip PmKyDFKRFiFÿ
ӝc tӕ9LSYHJHWDWLYHLQVHFWLF
ӝ

c tӕVip

ÿѭ
ӧc Estruch và cӝng sӵphát hiӋ
Qÿ
ҫ
XWLrQYjRQăPEDR
ӗm Vip3A và Vip3B.
Ĉӝc tӕ9LSÿmWKXK~Wÿѭ
ӧc sӵquan tâm cӫa rҩ
t nhiӅ
u nhà khoa hӑc do khҧQăQJGL
Ӌ
t
cơn trùng phәrӝng, hoҥ
t tính diӋ
WVkXFDRPjÿ
һ
c biӋ
WFKѭDSKiWKL
Ӌ
Qÿѭ
ӧc cơn trùng
kháng ÿӝ
c tӕnày. Các nhà khoa hӑFÿmSKiWKL
Ӌ
Qÿѭ
ӧc 85 gene vip thuӝc 4 nhóm khác
QKDXWURQJÿyÿiQJFK~êOj
gene vip3A mã hóa protein 88 kDa có hoҥ

t tính vӟi nhiӅ
u
cơn trùng cánh vҧ
y: Agortis ispilon, Spodoptera fugipera, Spodoptera exigua. Khi côn
WUQJăQ
phҧ
Lÿ
ӝc tӕ, Vip3A là nguyên nhân gây phân giҧ
i tӃbào biӇ
u mô ruӝt giӳa [4].
1.1.6. Các loҥLÿ
ӝ
c tӕcӫa Bacillus thuringiensis
Bacillus thuringiensis có 4 loҥ
Lÿ
ӝ
c tӕ: 3 ngoҥ
Lÿ
ӝc tӕvà mӝt nӝ
Lÿ
ӝc tӕ: Ngoҥ
i
ÿӝ
c tӕĮĮ
- exotoxin), ngoҥ
Lÿ
ӝc tӕȕȕ
- exotoxin), ngoҥ
Lÿ
ӝc tӕȖȖ

- exotoxin), nӝ
i
ÿӝ
c tӕįį
- HQGRWR[LQ
7URQJÿyQ
ӝLÿ
ӝc tӕįFyWiFG
өng diӋ
t cơn trùng mҥ
nh nhҩ
t [5].
NgoҥLÿ
ӝ
c tӕĮ

Có khӕ
LOѭ
ӧng phân tӱthҩ
p, khơng bӅ
n nhiӋ
t, có khҧQăQJWDQWURQJQ
ӟc, tích tө
trong pha logarit cӫa mӝt vài loài phөYjÿѭ
ӧc giҧ
LSKyQJUDP{LWUѭ
ӡng khi tӃbào tan
rã. Ngoҥ
Lÿ
ӝc tӕĮFyE

ҧ
n chҩ
t là mӝt enzyme gӑi là phospholipase hoһ
c leucithinase, có
hoҥ
t tính vӟi mӝ
t vài lồi ong cҳ
QOiÿ
һ
c biӋ
t là ong Tenthre dineda. Tác dө
QJÿ
ӝc cӫa
ngoҥ
Lÿ
ӝ
c tӕĮFyOLrQTXDQW
ӟi sӵphân huӹphospholipid ӣmô cӫ
a côn trùng (nghiên
cӭXQj\ÿѭ
ӧc phát hiӋ
n bӣi Toumanoff - QăP
1JR
ҥ
Lÿ
ӝ
c tӕĮFyWiFG
ө
ng tiêu
diӋ

t Galleria mellonella. Ngồi ra cịn có hiӋ
u lӵc vӟi các loài sâu thuӝc bӝcánh vҧ
y,
cánh cӭng.


7

NgoҥLÿ
ӝ
c tӕȕ
Ĉӝc tӕQj\ÿѭ
ӧc Halt và Arkawwa (1959) tìm ra khi nuôi ҩ
u trùng ruӗi nhà bҵ
ng
thӭFăQFyFK
ӭa B. thuringiensisĈ
ӝc tӕȕFyNK
ӕ
LOѭ
ӧng phân tӱcao 707 - 850 kDa,
bӅ
n nhiӋ
W WDQ
ӟc.WURQJ
Ngoҥ
L
ӝcÿ
tӕQѭ
ȕ Fy

ө
ng
WiF
kìm hãmGnuclease và RNApolymease dү
n tӟi cҧ
n trӣviӋ
c tәng hӧp tRNA. Ngoҥ
Lÿ
ӝ
c tӕȕFySK
әhoҥ
t tính rӝ
ng,
kháng cơn trùng thuӝc bӝcánh vҧ
y, cơn trùng thuӝc bӝcánh cӭng và côn trùng thuӝc
bӝhai cánh [4], [5]. Ngoҥ
Lÿ
ӝ
c tӕȕU
ҩ
t có hiӋ
u quҧtrong viӋ
c chӕng sâu non cӫa cơn
trùng mү
n cҧ
m, gây trì trӋtrong viӋ
c chuyӇ
n hóa lӝW [iF Yj
ӝ
QJ

Fy
ӕi vӟ
ÿi sâu
WiF ÿ
WUѭ
ӣng thành phát triӇ
n tӯcác ҩ
XWUQJÿmăQSK
ҧ
Lÿ
ӝc tӕGѭ
ӟLQJѭ
ӥng gây chӃ
t. Qua
nghiên cӭu Federici và Wu cho thҩ
y rҵ
ng chӃphҭ
m Bt nӃ
u chӍsӱdөng ngoҥ
Lÿ
ӝ
c tӕȕ
thì hiӋ
u quҧdiӋ
t cơn trùng chӍÿҥ
WWURQJNKLÿyQ
Ӄ
u bәsung thêm nӝ
Lÿ
ӝc tӕįWKu

hiӋ
u quҧdiӋ
t côn trùng sӁWăQJOrQW
ӟi 75%.
NgoҥLÿ
ӝ
c tӕȖ
Có khӕ
LOѭ
ӧng phân tӱthҩ
p, mү
n cҧ
m vӟi nhiӋ
Wÿ
ӝ, ánh sáng và khơng khí, có
khҧQăQJ WDQ
ӟF
WURQJ
ӝc Ĉ
tӕnày thuӝ
Qѭ
c nhóm phospholipase, có tác dөng lên
phospholipid và giҧ
i phóng ra acid béo, rҩ
t mү
n cҧ
m vӟi nhiӋ
Wÿ
ӝ, ӣnhiӋ
Wÿ

ӝtӯ60oC trӣ
lên trong vòng tӯ10 - SK~Wÿm
bӏvô hoҥ
t [5].
NӝLÿ
ӝ
c tӕį&yE
ҧ
n chҩ
t là mӝt protein gӗm 1180 gӕ
c amino acid, các amino
acid chӫyӃ
u là glutamic và aspartic acid, chiӃ
m trên 20% tәng sӕamino acid trong phân
tӱSURWHLQÿk\FNJQJOjP
ӝ
WQJX\rQQKkQJk\UDÿL
Ӈ
Pÿ
ҷ
QJÿL
Ӌ
n thҩ
S/ѭ
ӧng cysteine
nhӓKѫQW
әQJD[LWDPLQTX\ÿ
ӏ
nh sӵkhơng hồ tan cӫa tinh thӇ
, ngồi ra cịn có các

amino acid: arginine, threonine, leucine, isoleucine [10].
NӝLÿ
ӝ
c tӕįFyÿ
һ
FÿL
Ӈ
m khơng hịa tan trong các dung mơi hӳXFѫFK
Ӎtan trong
P{LWUѭ
ӡng có pH kiӅ
mNK{QJWDQWURQJQѭ
ӟc, rҩ
t bӅ
n nhiӋ
W.KLÿXQ
ӣ65oC trong mӝt
giӡkhơng bӏmҩ
t hoҥ
t tính, chӍNKLÿXQ
ӣ100oC trong 30 - 40 phút thì tinh thӇbӏmҩ
t
WtQKÿ
ӝ
c. Mһ
c dù tinh thӇÿ
ӝ
c có thӇtan ӣpH kiӅ
PQKѭQJNK{QJSK
ҧ

i pH kiӅ
m nào
FNJQJWKtFKK
ӧp. Qua nghiên cӭu các nhà khoa hӑc nhұ
n thҩ
y rҵ
ng, pH quá cao hay quá
thҩ
SFNJQJÿ
Ӆ
uҧ
QKKѭ
ӣng tӟLÿ
ӝc tính cӫ
a tinh thӇ
. Tuy nhiên lúc mӟi tách ra khӓi bào
tӱ, nó có thӇhịa tan trong pH rҩ
t kiӅ
m. Sӵtә
ng hӧp tinh thӇÿӝ
c và bào tӱxҧ
y ra gҫ
n
QKѭÿ
ӗng thӡi trong khoҧ
ng 3 giӡsau pha cân bҵ
ng [4].


8

&ѫFK
ӃWiFÿ
ӝ
ng cӫa protein tinh thӇlên cơn trùng
.KLVkXăQ
lá có chӭa tinh thӇÿӝ
c cӫa Bacillus thurigiensisGѭ
ӟLWiFÿ
ӝng cӫ
a
men protease có tính kiӅ
m (pH > 10) trong ruӝt sâu, tinh thӇÿӝ
c tӕbӏhòa tan, và mӝ
t
QKkQÿ
ӝc tӕcó khӕ
LOѭ
ӧng phân tӱ60 ±N'Dÿѭ
ӧc hình thành và hoҥ
WKyDĈ
ӝc tӕÿm
hoҥ
t hóa bám vào các phân tӱcҧ
m thөÿһ
c biӋ
t nҵ
m trên màng vi thӇcӫa tӃbào thành
ruӝt sâu. Sӵgҳ
n kӃ

t này ӣruӝ
WVkXOjPWKD\ÿ
ә
LJUDGLHQWÿL
Ӌ
n hóa tҥ
o thành các lӛrị
(kênh ion). ViӋ
c này làm phá hӫy cân bҵ
ng áp suҩ
t thҭ
m thҩ
u cӫa màng tӃbào, làm cho
tӃbào phӗng lên và bӏphân hӫ
y dү
Qÿ
Ӄ
n sâu chӃ
t [26].

+uQK&˯FK
͇di͏
t sâu cͯa vi khu̱n Bacillus thurigiensis
1.2. Mӝ
t sӕnghiên cӭu vӅvi khuҭn Bacillus thuringiensis
1.2.1. Mӝ
t sӕnghiên cӭu trên thӃgiӟi
Ĉӝc tӕCyt6 ngồi viӋ
FJk\ÿ
ӝc cho mӝt sӕlồi cơn trùng, cịn hӛtrӧtrong viӋ

c
ÿѭDFK
ҩ
Wÿ
ӝ
c Cry vào biӇ
u mô ruӝ
t cӫ
a muӛi, phӕi hӧp hoҥ
Wÿ
ӝng diӋ
t côn trùng cӫa các
loҥ
i protein cӫa muӛ
i [27].

3KѭѫQJWK
ӭc hoҥ
Wÿ
ӝng cӫ
Dį
-HQGRWR[LQ&U\OLrQTXDQÿ
Ӄ
n sӵWѭѫQJWiFWX
ҫ
n tӵ
vӟi mӝt sӕprotein giӳa côn trùng tҥ
RÿL
Ӆ
u kiӋ

n cho sӵhình thành cҩ
u trúc oligomeric


9

và tҥ
o ra sӵchèn vào màng, tҥ
o thành lӛFKkQO{QJOLrQTXDQÿ
Ӄ
n sӵnhұ
n biӃ
t và liên
kӃ
t cӫDÿ
ӝ
c tӕvӟi thөthӇmàng giӃ
t chӃ
t tӃbào midgut [14], [15], [27], [38].
$KPHG
ÿmWL
Ӄ
n hành nghiên cӭu tҥ
o các biӃ
n thӇcӫDÿ
ӝc tӕCry1AC có
khҧQăQJ
ҳ
n kӃ
J

t vӟi thө thӇTnCAD cӫa lồi cơn trùng gây hҥ
i Trichoplusia
ni 7Q&$'
ĈL
Ӆ
u này không thӇthӵc hiӋ
Qÿ
ѭӧc ӣcác chӫng hoang dҥ
i. Các biӃ
n thӇ
Cry1Ac gҳ
n vӟi TnCAD vӟi ái lӵc cao, tiêu diӋ
t các tӃbào côn trùng biӇ
u hiӋ
n TnCAD

Yj WăQJ
ҧQăQJ
NK
Ӌ
WGL
ӧ
ÿѭ
F F{QJ WUQJ NKiQJ
Ӄ
n 335 lҫ
n so&U\$&
vӟi chӫ
ng
OrQ

hoang dҥ
i. Sӵphát triӇ
n các biӃ
n thӇÿ
ӝc tӕBt vӟi khҧQăQJJ
ҳ
n kӃ
t vӟi thөthӇcӫa cơn
trùng có thӇgiҧ
i quyӃ
Wÿѭ
ӧc vҩ
Qÿ
Ӆkháng Bt [11].
Azizoglu và cӝ
ng sӵÿmQJKLrQF
ӭu phân lұ
Sÿѭ
ӧc chӫ
ng Bacillus thuringiensis
SY49 ±1 bҧ
Qÿ
ӏ
a có khҧQăQJWLrXGL
Ӌ
t 100% ҩ
u trùng muӛi Culex pipiens, tác nhân
trung gian gây các bӋ
nh sӕt rét, sӕ
t vàng da và sӕt xuҩ

t huyӃ
t tҥ
i Kayseri, Thә1Kƭ.
Ǥ
[13].
Rҫ
y chәng cánh Châu Á (ACP) là mӝ
t loài gây hҥ
i nghiêm trӑQJ
ӕi vӟ
ÿi cây
trӗ
ng. ACP tҥ
o ra mӝ
t loҥ
i vi khuҭ
n gây bӋ
nh huanglongbing (HLB), mӝWFăQE
Ӌ
nh tàn

phá và không thӇchӳDÿѭ
ӧc ӣcây có múi. Maria và cӝ
ng sӵÿmQJKLrQF
ӭu tӕLѭXKyD
hiӋ
u quҧcӫ
a gene Cry1Ab và Cry1Ba cӫa Bacillus thuringiensis chӕng lҥ
L$&3Ĉ
ӝ

c tӕ
Bacillus thuringiensis có hoҥ
t tính chӕng lҥ
i ACP là mӝt giҧ
LSKiSÿ
Ӈquҧ
n lý ACP và
bӋ
nh HLB liên quan, mӝ
t giҧ
i pháp quҧ
n lý thân thiӋ
n vӟLP{LWUѭ
ӡng so vӟi viӋ
c sӱ
dө
ng thuӕc trӯsâu hóa hӑc phәrӝng [24].
1.2.2. Mӝ
t sӕnghiên cӭXWURQJQѭ
ӟc

1ăP  2KED Yj
Ӌ
n1Ĉ
protein cӫD
%tQK

ӟi lồi
Gѭ
ÿm

BacillusSKiW

thuringiensis phân lұ
p ӣViӋ
t Nam có thӇhҥ
n chӃsӵphát triӇ
n cӫa tӃEjRXQJWKѭ
әtӱ
cung ӣQJѭ
ӡi [3], [5].
NguyӉ
n ThiӋ
n Phú và cӝng sӵÿmSKkQO
ұ
p và tuyӇ
n chӑ
Qÿѭ
ӧc 4 chӫng vi khuҭ
n
có tinh thӇÿӝ
c ӣrӯng ngұ
p mһ
n Cҫ
n GiӡYj
Ӆ
uÿ
có hoҥ
t lӵc diӋ
W VkX
(Plutella

Wѫ
xylostella) gây hҥ
i cҧ
LĈ
ӏ
QKGDQKÿѭ
ӧc chӫng vi khuҭ
n thuӝc lồi Bacillus thuringiensis
var. kustaki có hoҥ
t tính sinh hӑc rҩ
t tӕt [8].
ĈmFyQJKLrQF
ӭu sӱdөng bùn thҧ
i sinh hӑ
c tӯQѭ
ӟc thҧ
i sҧ
n xuҩ
WELDÿ
Ӈnuôi cҩ
y
vi khuҭ
n Bacillus thuringiensis VLQKÿ
ӝc tӕdiӋ
t sâu cӫ
a ThS. Trҫ
n Thӏ
Kim Hҥ
nh (2013).

10

Nghiên cӭu sҧ
n xuҩ
t thuӕ
c trӯsâu vi sinh Bacillus thuringiensis bҵ
ng bùn thҧ
i tӯnhà
máy bia Tiger cӫa ThS. Võ Minh Phát (2010).
Mӝ
t trong nhӳng hҥ
n chӃcӫa thuӕc trӯsâu sinh hӑFOjWtQKWiFÿ
ӝng chӑn lӑ
c cӫa

QyQJKƭDOjP
ӛi mӝ
t gene mã hoá mӝWSURWHLQÿ
ӝc tӕdiӋ
t sâu nhҩ
Wÿ
ӏ
QKQjRÿy9
ұ
y
muӕn có mӝt chӃphҭ
m trӯÿѭ
ӧc nhiӅ
u loҥ

i sâu thì chӫng sҧ
n xuҩ
t phҧ
i chӭa mӝt tәhӧp
gene mã hóa các protein diӋ
WVkXĈ
Ӆtài khoa hӑFFѫE
ҧ
n mã sӕ³%L
Ӈ
u hiӋ
n
gene mã hóa protein tinh thӇCry1C diӋ
t côn trùng trong chӫng Bacillus thuringiensis
51 không sinh tinh thӇ
´Yjÿ
Ӆtài nhánh cӫ
a KC04-12 (2001 ±
ÿmW
ҥ
Rÿѭ
ӧc chӫ
ng

Bt mӟi (chӫng Bt tái tәhӧp ±Btk-28) có hoҥ
t lӵc diӋ
t sâu rӝ
QJ KѫQӫ
QJKƭD
ng

kurstaki WUѭ
ӟFÿk\FK
ӍdiӋ
Wÿѭ
ӧFVkXWѫQD\ÿѭ
ӧc kӃ
t hӧp thêm mӝ
t gene cry1C diӋ
t sâu
khoang (mӝ
t loài sâu hҥ
i lӟn trong nông nghiӋ
S
 ұ
1Kѭ
y chӃphҭ
Y
m sҧ
n xuҩ
t bҵ
ng

chӫng Btk-28 này có hoҥ
t phәdiӋ
t sâu rӝQJKѫQP
ҥ
QKKѫQ1K
ӳng kӃ
t quҧQj\ÿăJy
phҫ

QFKRÿ
Ӆtài KC04-ÿѭ
ӧc công nhұ
QOjÿ
Ӆtài xuҩ
t sҳ
Fÿѭ
ӧc tһ
ng bҵ
ng khen cӫa
BӝKhoa hӑc và Công nghӋQăPYjÿѭ
ӧc Hӝi Khoa hӑ
c kӻthuұ
t ViӋ
t Nam tһ
ng
giҧ
LWKѭ
ӣQJ9LSHVFRQăP
[5].
1.3. Mӝ
t sӕchӃphҭm Bacillus thuringiensis trên thӏWUѭ
ӡng hiӋ
n nay
Thuӕ
c trӯsâu Azabin có chӭa Bacillus thuringiensis var. aizawai diӋ
Wÿѭ
ӧc các

loҥ

LVkXÿRVkXÿ
ө
c quҧÿұ
XVkXWѫVkX[DQKVkX[DQK
өc quҧvà sâu khoang.
Thuӕ
c trӯsâu sinh hӑc Bio ±B có khҧQăQJWLrXGL
Ӌ
t bӑWUƭQK
Ӌ
n, rҫ
y nâu, rҫ
y
ÿHQU
Ӌ
p sáp, rӋ
p muӝ
i, rӋ
p bông, các loҥ
i sâu, bӑcánh cӭng, kiӃ
n, gián, mӕLVQJÿ
ҩ
W«

Phân hӳXFѫYLVLQK/RQJ$Q*UHHQOLIH2
ӟi các cơng dөQJQKѭWăQJ
ӭFÿ
Ӆ

kháng và làm giҧ

m tác hҥ
i cӫ
a các lồi sâu, duy trì sӵcân bҵ
ng hӋVLQKWKiLFy
ҩ
t
và giҧ
m sӵsinh sҧ
n phát triӇ
n cӫ
a các loài sâu hҥ
i.
Tӯcác nghiên cӭXFѫE
ҧ
n chӑn chӫng giӕng có hoҥ
t tính diӋ
t cơn trùng cao, các
nhà khoa hӑFÿmWuPUDÿѭ
ӧc nhӳng chӫng Bacillus thuringiensis diӋ
tҩ
u trùng muӛi (bӑ
gұ
y) rҩ
t mҥ
nh tҥ
i ViӋ
t Nam. TӯÿyQJKLrQF
ӭXFKRUDÿ
ӡi chӃphҭ
m diӋ

t bӑgұ
y sinh hӑ
c
BioMos Dunk vӟi hiӋ
u quҧÿ
ҥ
t tӯ90 ±100%.