Tài liệu luận văn Sự Tham Gia Của Người Dân Trong Xây Dựng Phường Văn Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TRẦN BẢO TỒN

SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN TRONG XÂY DỰNG PHƯỜNG
VĂN MINH ĐÔ THỊ TẠI THÀNH PHỐ CÀ MAU

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC

TRẦN BẢO TOÀN

SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN TRONG XÂY DỰNG PHƯỜNG
VĂN MINH ĐÔ THỊ TẠI THÀNH PHỐ CÀ MAU

Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số

: 8340403

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS VÕ TRÍ HẢO

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018


LỜI CAM ĐOAN
Luận văn Thạc sĩ Quản lý công với đề tài nghiên cứu “Sự tham gia của
người dân trong xây dựng phường văn minh đô thị tại Thành phố Cà Mau” là
kết quả của quá trình nghiên cứu, học tập nghiêm túc, làm việc với tinh thần tích
cực của bản than trong thời gian qua.
Những số liệu thu thập và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn
toàn hợp pháp, trung thực. Mọi sự giúp đỡ của các tổ chức, cá nhân trong quá trình
thực hiện này đã được tác giả cảm ơn. Các tài liệu tham khảo có nguồn trích dẫn rõ
ràng.
Tơi xin cam đoan đề tài này là cơng trình nghiên cứu của bản thân. Các số
liệu, kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong
bất cứ cơng trình nào khác.
Thành phố Cà Mau, ngày

tháng

năm 2018

Tác giả luận văn
TRẦN BẢO TOÀN


LỜI CẢM ƠN
Chân thành cảm ơn chân thành đối với Ban Lãnh đạo và toàn thể giáo viên
của Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh đã truyền đạt kiến thức q
báu cho tơi trong q trình hồn thành khóa học và bảo vệ đề tài.
Tơi xin chân thành cảm ơn Thầy PGS.TS VÕ TRÍ HẢO đã tận tình hướng

dẫn, truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm cho tơi trong quá trình thực hiện luận văn tốt
nghiệp.
Xin gửi lời cảm ơn đến Lãnh đạo tại cơ quan UBND Phường 1, Phường 2,
Phường 4, Phường 5, Phường 6, Phường 7, Phường 8, Phường 9 thuộc Thành phố Cà
Mau. Cảm ơn gia đình đã động viên tinh thần và hỗ trợ tơi trong suốt khóa học; cảm
ơn bạn bè, đồng nghiệp, các cơ quan ban ngành đã giúp đỡ tôi trong quá trình thu
thập dữ liệu và những cá nhân người dân đã dành thời gian để trả lời bảng câu hỏi
điều tra số liệu của đề tài.
Tuy nhiên, do thời gian nghiên cứu có hạn đề tài cũng khơng tránh khỏi những
hạn chế, thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp q báu từ q thầy cơ.
Xin trân trọng cảm ơn!


TÓM TẮT LUẬN VĂN
Nghiên cứu “Sự tham gia của người dân trong việc xây dựng phường văn
minh đô thị tại thành phố Cà Mau”, dựa trên số liệu sơ cấp được thu thập bằng
phương pháp phỏng vấn 181 người dân trên địa bàn thành phố Cà Mau bằng
phương pháp chọn mẫu thuận tiện. Kiểm định thang đo với hệ số tin cậy Cronbach’s
Alpha; phân tích nhân tố khám phá EFA; và phân tích mơ hình hồi quy đa biến
được sử dụng trong phân tích nghiên cứu.
Kết quả nghiên cứu cho thấy kiểm định thang đo với hệ số tin cậy
Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá EFA, với 05 thành phần bao gồm
(1) Năng lực cá nhân của người dân; (2) Năng lực của ban chỉ đạo, cán bộ địa
phương; (3) Chính sách địa phương, hỗ trợ hoạt động địa phương; (4) Lợi ích cá
nhân và xã hội; (5) Nhận thức xã hội đều có độ tin cậy lớn hơn 0,6.
Kết quả phân tích mơ hình hồi quy đa biến cho thấy sự phù hợp của mơ hình
lý thuyết. Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra rằng đối với các nhân tố ảnh hưởng tác
động đến sự tham gia của người dân bao gồm tất cả các biến quan sát của 05 nhóm
nhân tố trên. Trong đó, nhân tố Nhận thức xã hội có tác động mạnh nhất đến sự
tham gia của người dân.

Kết quả kiểm định In dependent – samples T – test và kiểm định One way
ANOVA để làm rõ thêm sự khác biệt về mức độ tham gia của người dân phân theo
nhóm giới tính, độ tuổi, nghề nghiệp, trình độ học vấn, hộ gia đình chính sách và
thu nhập. Theo đó, chỉ có biến nghề nghiệp là có ảnh hưởng đến sự tham gia của
người dân trong việc xây dựng PVMĐT tại thành phố Cà Mau.


MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
TĨM TẮT LUẬN VĂN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC HÌNH
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ........................................1
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI .......................................................................................1
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU.................................................................................3
1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu chung ...............................................................................3
1.2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể ...............................................................................3
1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ................................4
1.3.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu.....................................................................4
1.3.2. Giới hạn về nội dung nghiên cứu ......................................................................4
1.3.3. Giới hạn về không gian nghiên cứu ..................................................................4
1.3.4. Giới hạn về thời gian nghiên cứu ......................................................................4
1.3.5. Câu hỏi nghiên cứu ...........................................................................................5
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................................................................5
1.5. Ý NGHĨA VÀ NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA NGHIÊN CỨU.....................6
1. 6. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN ............................................................................6

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................8
2.1. SỰ THAM GIA CỦA CỘNG ĐỒNG .................................................................8
2.1.1. Các khái niệm ....................................................................................................8
2.1.2. Các hình thức tham gia .....................................................................................9
2.1.3. Các nhân tố cản trở của sự tham gia ...............................................................12


2.1.4. Các mức độ tham gia .......................................................................................14
2.1.5. Tầm quan trọng và yêu cầu của tham gia........................................................15
2.1.6. Phường văn minh đô thị ..................................................................................16
2.1.7. Lược khảo tài liệu ...........................................................................................20
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................................................................23
2.2.1. Phương pháp tiếp cận ......................................................................................23
2.2.2. Đề xuất mơ hình nghiên cứu ...........................................................................24
2.2.3. Thiết kế mẫu nghiên cứu .................................................................................28
2.2.4. Phương pháp phân tích số liệu ........................................................................29
CHƯƠNG 3: TỔNG QUAN VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU...................................34
3.1. GIỚI THIỆU TỔNG QUÁT VỀ THÀNH PHỐ CÀ MAU ...............................34
3.1.1. Địa giới hành chính .........................................................................................34
3.1.2. Kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2007 ..................35
3.2. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ XÂY DỰNG PHƯỜNG VĂN MINH ĐÔ THỊ 2015
– 2017 TẠI THÀNH PHỐ CÀ MAU .......................................................................37
3.2.1. Kết quả đạt được .............................................................................................37
3.2.2. Kết quả xét, công nhận danh hiệu “Phường đạt chuẩn văn minh đơ thị” và lộ
trình thực hiện đến năm 2020....................................................................................41
3.2.3. Khó khăn, hạn chế ...........................................................................................41
3.3. ĐỊNH HƯỚNG XÂY DỰNG PHƯỜNG VĂN MINH ĐÔ THỊ THÀNH PHỐ
CÀ MAU GIAI ĐOẠN 2018 – 2020 ........................................................................42
3.3.1. Nâng cao hiệu quả lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, hiệu lực quản lý của chính
quyền các cấp, phát huy vai trò của Ban chỉ đạo các cấp .........................................42

3.3.2. Đẩy mạnh công tác thi đua, khen thưởng .......................................................42
3.3.3. Đa dạng hóa nội dung, phương thức triển khai thực hiện phong trào ...................43
3.3.4. Đầu tư xây dựng, sửa chữa các hạng mục, tuyến đường ................................43
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ..................................44


4.1. THỰC TRẠNG SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN VÀO CÁC HOẠT
ĐỘNG TRONG VIỆC XÂY DỰNG PHƯỜNG VĂN MINH ĐÔ THỊ TẠI
THÀNH PHỐ CÀ MAU ...........................................................................................44
4.1.1. Thông tin về mẫu nghiên cứu..........................................................................44
4.1.2. Thông tin về xây dựng phường văn minh đô thị .............................................47
4.2. SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN TRONG VIỆC XÂY DỰNG PHƯỜNG
VĂN MINH ĐÔ THỊ TẠI THÀNH PHỐ CÀ MAU ..............................................49
4.2.1. Đánh giá độ tin cậy của thang đo ...................................................................49
4.2.2. Đánh giá mức độ tham gia của người dân đối với các nhân tố ảnh hưởng đến
sự tham gia trong việc xây dựng phường văn minh đô thị tại thành phố Cà Mau .55
4.2.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA ..................................................................61
4.2.4. Phân tích hồi quy tuyến tính đa biến .............................................................67
4.2.5. Kiểm định sự khác biệt về sự tham gia của người dân trong việc xây dựng
PVMĐT tại thành phố Cà Mau ................................................................................69
4.3 ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG SỰ THAM GIA CỦA
NGƯỜI DÂN VÀO CÁC HOẠT ĐỒN XÂY DỰNG PHƯỜNG VĂN MINH ĐÔ
THỊ TẠI THÀNH PHỐ CÀ MAU ...........................................................................72
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN ........................................................................................75
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................................1
PHỤ LỤC 1 .................................................................................................................3
PHIẾU KHẢO SÁT ....................................................................................................3
PHỤ LỤC 2 .................................................................................................................8
KIỂM ĐỊNH CRONBACH ALPHA ..........................................................................8
PHỤ LỤC 3 ...............................................................................................................11

KẾT QUẢ PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHÁM PHÁ EFA .........................................11
PHỤ LỤC 4 ...............................................................................................................16
KIỂM ĐỊNH CRONBACH ALPHA ........................................................................16
( Sau khi phân tích EFA) ...........................................................................................16
PHỤ LỤC 5 ...............................................................................................................18


KẾT QUẢ PHÂN TÍCH HỒI QUY ĐA BIẾN ........................................................18
PHỤ LỤC 6 ...............................................................................................................20


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Ý nghĩa

Chữ viết tắt
ANOVA

Analysis of variance

EFA

Exploratory Factor Analysis

KMO

Kaiser – Meyer – Olkin

Phường VMĐT

Phường văn minh đơ thị

Phong trào “TDĐKXDĐSVH”

Phong trào “Tồn dân đồn kết xây dựng đời
sống văn hóa”

SPSS

Statistical Package for the Social Sciences

UBND

Ủy ban nhân dân

TP

Thành phố

ANTT

An ninh trật tự

ATXH

An toàn xã hội

CSVC

Cơ sở vật chất

TTGT

Trật tự giao thơng

VHTT

Văn hóa thể thao

TTĐT

Trật tự đô thị


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Mô tả thang đo của biến phụ thuộc và biến độc lập .................................23
Bảng 2.2: Đề xuất các biến quan sát trong mơ hình nghiên cứu đề xuất ..................25
Bảng 4.1: Thông tin mẫu nghiên cứu ........................................................................44
Bảng 4.2: Thông tin, tiêu chuẩn về xây dựng PVMĐT ...........................................47
Bảng 4.3: Các kênh thông tin trong việc tuyên truyền xây dựng PVMĐT ............47
Bảng 4.4: Vai trị chính trong xây dựng PVMĐT ...................................................48
Bảng 4.5: Hệ số Cronbach’s Alpha – Năng lực cá nhân của người dân .................50
Bảng 4.6: Hệ số Cronbach’s Alpha – Năng lực của ban chỉ đạo, cán bộ địa phương ...............51
Bảng 4.7: Hệ số Cronbach’s Alpha – Chính sách địa phương, hỗ trợ hoạt động địa
phương.......................................................................................................................52
Bảng 4.8: Hệ số Cronbach’s Alpha – Lợi ích cá nhân và xã hội .............................53
Bảng 4.9: Hệ số Cronbach’s Alpha – Nhận thức xã hội ..........................................54
Bảng 4.10: Hệ số Cronbach’s Alpha – Sự tham gia của người dân ........................54
Bảng 4.11: Đánh giá của người dân về năng lực cá nhân của người dân ...............56
Bảng 4.12: Đánh giá của người dân về năng lực của ban chỉ đạo, cán bộ địa phương ......56
Bảng 4.13: Đánh giá của người dân về chính sách địa phương, hỗ trợ hoạt động địa

phương.......................................................................................................................58
Bảng 4.14: Đánh giá của người dân về lợi ích cá nhân và xã hội .............................59
Bảng 4.15: Đánh giá của người dân về nhận thức xã hội .........................................60
Bảng 4.16: Đánh giá của người dân về sự tham gia .................................................60
Bảng 4.17: Kết quả phân tích EFA ...........................................................................62
Bảng 4.18: Hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha của thang đo sau khi phân tích nhân tố
EFA ...........................................................................................................................64
Bảng 4.19: Các hệ số hồi quy trong mơ hình nghiên cứu .........................................68
Bảng 4.20: Kết quả kiểm định Independent T-test cho biến giới tính ......................69
Bảng 4.21: Kiểm định phương sai đồng nhất giữa các nhóm của biến tuổi, trình độ
học vấn, nghề nghiệp và thu nhập .............................................................................70


Bảng 4.22: Kết quả phân tích ANOVA cho kiểm định sự khác biệt cho các nhóm độ
tuổi, trình độ học vấn, nghề nghiệp và thu nhập .......................................................71


DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 2.1: Các mức độ tham gia của người dân .........................................................15
Hình 2.2: Mơ hình nghiên cứu đề xuất .....................................................................25
Hình 3.1: Bản đồ hành chính Thành phố Cà Mau ....................................................34


1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới và phát triển đất nước, Đảng ta
có nhiều chủ trương chính sách để xây dựng và phát triển một đất nước Việt Nam
bền vững. Mục tiêu của phát triển bền vững là đáp ứng ngày càng đầy đủ hơn nhu

cầu vật chất và tinh thần của mọi tầng lớp nhân dân; xây dựng đất nước dân chủ,
trong sạch vững mạnh, từng bước hiện đại; đội ngũ cán bộ cơng chức có đủ phẩm
chất và năng lực; hệ thống các cơ quan nhà nước hoạt động có hiệu lực, hiệu quả,
phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập
kinh tế quốc tế, đáp ứng tốt yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước.
Xác định nhân tố con người là một trong những khâu quan trọng trong sự
nghiệp đổi mới và phát triển đất nước. Bên cạnh đó, Nhà nước cũng đã nhận thấy
được tầm quan trọng và vai trị của văn hóa trong đẩy mạnh tồn diện sự nghiệp xây
dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc. Thực hiện đường lối chủ trương lớn của Đảng
và Nhà nước về phát triển đất nước, trong đó có việc thực hiện Nghị quyết Trung
ương 05 khóa VIII về xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân
tộc và dựa trên nền tảng Cuộc vận động “Tồn dân đồn kết xây dựng đời sống văn
hóa ở khu dân cư” do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động. Năm 2006
theo sự chỉ đạo của Trung ương phong trào chính thức mang tên là phong trào
“Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” (TDĐKXDĐSVH).
Thực hiện sự chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, tỉnh Cà Mau đã triển khai sâu
rộng đến mọi tầng lớp dân cư về phong trào “TDĐKXDĐSVH” trên địa bàn của
tỉnh. Quan trọng hơn, Thành phố Cà Mau đã và đang xây dựng đô thị loại II, phấn
đấu đến cuối năm 2018 phải đạt tất cả các tiêu chí của đô thị loại 2 và đến năm 2020
phải trở thành đơ thị loại 1. Tiêu chí Phường đạt chuẩn văn minh đơ thị là một trong
những tiêu chí của đô thị loại 2 mà Thành phố Cà Mau phải đạt được. Xác định việc
xây dựng phường văn minh đô thị, tiến tới mục tiêu đơn vị điển hình tồn diện là
nhiệm vụ trọng tâm của các cấp lãnh đạo thành phố. Đây là vấn đề tác động trực
tiếp đến đời sống nhân dân, tạo thành động lực thúc đẩy các phong trào thi đua của


2

từng đơn vị trên địa bàn tỉnh. Sau 5 năm (2013 – 2017) thực hiện chương trình xây
dựng “Phường văn minh đô thị”, “Thị trấn văn minh đô thị” trên địa bàn tỉnh đã đạt

được một số kết quả nhất định. Thành phố Cà Mau là đơn vị dẫn đầu của tỉnh khi có
đến 3 đơn vị được cơng nhận đạt chuẩn “Phường văn minh đơ thị”, trong đó là đơn
vị Phường 5 đã thực hiện hoàn thành các tiêu chí của chương trình xây dựng
phường văn minh đơ thị, được Chủ tịch Ủy ban nhân Thành phố Cà Mau ký quyết
định công nhận phường đạt chuẩn văn minh đô thị vào năm 2015 và được tỉnh Cà
Mau, thành phố Cà Mau chọn làm điểm chỉ đạo thực hiện trong việc hồn thành tiêu
chí Phường đạt chuẩn văn minh đơ thị cho 10 phường trên địa bàn thành phố . Kết
quả tiếp theo là đơn vị Phường 2 được công nhận “Phường văn minh đô thị” vào
năm 2016 và đơn vị Phường 7 được công nhận “Phường văn minh đô thị” vào cuối
năm 2017.
Để đạt được kết quả nêu trên là sự nổ lực, đóng góp của Đảng bộ, chính
quyền và nhân dân các phường trên Thành phố Cà Mau. Tuy nhiên, kết quả đạt
được vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế cần phải khắc phục như: Tính năng động, tiên
phong của sự một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức trình độ chưa đáp ứng được
yêu cầu nhiệm vụ được giao; thói quen thực hiện nếp sống văn minh của mỗi người
dân trên địa bàn dân cư còn thấp; thái độ phục vụ của một số cán bộ, cơng chức cịn
hạn chế, tính độc lập và chun trách trong hoạt động chưa đảm bảo; việc người dân
tham gia thực hiện kiểm tra, giám sát hoạt động của cán bộ, công chức chưa được
thực hiện thường xuyên; cơ sở vật chất còn hạn chế, trang thiết bị đã cũ và lạc hậu,
chưa đáp ứng yêu cầu hoạt động hiện nay. Mặt khác, một bộ phận cán bộ, công
chức tinh thần, trách nhiệm trong cơng việc chưa cao, có biểu hiện thối hóa, biến
chất và có hành vi nhũng nhiễu, gây khó khăn cho tổ chức và cơng dân; kỷ luật, kỷ
cương hành chính nhiều nơi chưa nghiêm; hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước
cịn nhiều yếu kém.
Vì vậy, để việc thực hiện các tiêu chuẩn Phường VMĐT thành phố Cà Mau
đạt được hiệu quả thì cần phải có sự thay đổi để tạo “dấu ấn” riêng cho mình. Sự
thay đổi này phải là sự kết hợp giữa người dân và chính quyền. Chính quyền cần
quan tâm thật sự đến các nhu cầu và sở thích của người dân, cần đối xử với công

3

dân như khách hàng, đó là một trong những nhân tố chính trong việc đổi mới các
dịch vụ phục vụ công và được coi là một nhân tố cốt lõi của q trình cải cách quản
lý cơng (Brown, 2008). Người dân phải nâng cao ý thức, kiến thức của mình trong
việc thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và địa phương cư trú bởi
vì xây dựng nếp sống văn minh đơ thị là hoạt động mang tính xã hội, trong đó
người dân là chủ thể quyết định. Và hiện nay, ở Cà Mau chưa có nghiên cứu đánh
giá hiệu quả hoạt động về sự tham gia của công dân với các tổ chức Nhà nước trong
việc quản lý các nguồn lực và thậm chí giải quyết những thách thức về chính sách
cơng, để có thể giúp các cấp lãnh đạo nhận định được tâm tư, nguyện vọng của cơng
dân khi thực hiện, quản lý cơng. Chính vì vậy, việc nghiên cứu “Sự tham gia của
người dân trong việc xây dựng Phường văn minh đô thị tại Thành phố Cà Mau”
là cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn cao.
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu chung
Mục tiêu nghiên cứu trọng tâm của đề tài là nghiên cứu sự tham gia của
người dân trong việc xây dựng Phường văn minh đô thị tại Thành phố Cà Mau. Cụ
thể hơn, đề tài sẽ phân tích thực trạng về sự tham gia của người dân trong việc xây
dựng Phường văn minh đơ thị; xác định và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự
tham gia của người dân trong xây dựng Phường văn minh đô thị; đề xuất giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả xây dựng phường văn minh đơ thị và sự tương tác của
chính quyền với người dân trên địa bàn Thành phố Cà Mau.
1.2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể
Để đạt được mục tiêu chung, đề tài đề ra các mục tiêu cụ thể sau:
Mục tiêu cụ thể 1: Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến sự tham gia của
người dân trong việc xây dựng Phường văn minh đô thị tại Thành phố Cà Mau.
Mục tiêu cụ thể 2: Đo lường mức độ ảnh hưởng của sự tham gia người dân
đến việc xây dựng Phường văn minh đô thị tại Thành phố Cà Mau.
Mục tiêu cụ thể 3: Trên cơ sở phân tích kết quả của 2 mục tiêu trên, đề tài đề

xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả xây dựng phường văn minh đô thị
trên địa bàn Thành phố Cà Mau.


4

1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
1.3.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài là sự tham gia của người dân trong việc
xây dựng Phường văn minh đô thị tại Thành phố Cà Mau.
- Đối tượng mẫu nghiên cứu của đề tài là người dân sống trên địa bàn thành
phố Cà Mau. Những người dân này, thuộc 04 nhóm tuổi: dưới 25, từ 25 đến 34, từ
35 đến 44, từ 45 trở lên.
1.3.2. Giới hạn về nội dung nghiên cứu
Đề tài chỉ tập trung phân tích thực trạng và các nhân tố ảnh hưởng đến sự
tham gia của người dân trong việc xây dựng Phường văn minh đô thị. Từ đó, đề
xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả xây dựng phường văn minh đô thị trên địa
bàn Thành phố Cà Mau.
1.3.3. Giới hạn về không gian nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu được khảo sát tại các phường thuộc địa bàn thành phố Cà
Mau vì đây là những địa điểm xây dựng Phường văn minh đô thị cũng như đang có
những chính sách khuyến khích phát triển tại địa phương.
1.3.4. Giới hạn về thời gian nghiên cứu
- Thời gian thực hiện luận văn từ ngày công nhận đề cương đến ngày bảo vệ
luận văn.
- Số liệu thứ cấp của đề tài được thu thập từ năm 2015 đến năm 2017. Đây là
nguồn thông tin được thu thập và tham khảo qua các văn bản, các báo cáo của các
cơ quan chức năng như UBND tỉnh Cà Mau, UBND Thành phố Cà Mau, Cục
Thống kê Cà Mau, Sở Văn hóa – Thể thao – Du lịch tỉnh Cà Mau và các bài báo,
tạp chí có liên quan.

- Số liệu sơ cấp của đề tài: Đây là nguồn số liệu chính được sử dụng trong
nghiên cứu này. Số liệu sơ cấp được thu thập bằng phương pháp phỏng vấn trực tiếp
các người dân sống trên địa bàn thành phố Cà Mau có tham gia xây dựng Phường
văn minh đô thị dựa trên nội dung của bảng câu hỏi được soạn trước.


5

1.3.5. Câu hỏi nghiên cứu
- Những nhân tố nào cấu thành sự tham gia của người dân trong xây dựng
Phường văn minh đô thị tại Thành phố Cà Mau?
- Sự tham gia của người dân ảnh hưởng đến việc xây dựng Phường văn minh
đô thị tại Thành phố Cà Mau hiện nay như thế nào?
- Giải pháp nào để nâng cao hiệu quả xây dựng phường văn minh đô thị tại
Thành phố Cà Mau?
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Quá trình nghiên cứu gồm sử dụng chủ yếu phương pháp nghiên cứu hỗn
hợp (kết hợp phương pháp nghiên cứu định tính và phương pháp nghiên cứu định
lượng). Trong đó, nghiên cứu định tính nhằm xây dựng mơ hình nghiên cứu các
nhân tố ảnh hưởng sự tham gia của người dân trong xây dựng Phường văn minh đô
thị tại Thành phố Cà Mau và phát triển thang đo nháp các khái niệm nghiên cứu
trong mơ hình nghiên cứu đề xuất. Nghiên cứu định tính gồm các giai đoạn:
- Tổng kết lý thuyết và các nghiên cứu về sự tham gia của người dân trong
xây dựng Phường văn minh đô thị và các nhân tố ảnh hưởng đến sự tham gia của
người dân trong xây dựng Phường văn minh đô thị tại Thành phố Cà Mau.
- Sử dụng kỹ thuật thảo luận tập trung, tham khảo ý kiến chun gia nhằm
thẩm định mơ hình nghiên cứu và đề xuất thang đo các nhân tố ảnh hưởng sự tham
gia của người dân trong xây dựng Phường văn minh đô thị tại Thành phố Cà Mau.
Nghiên cứu định lượng được thực hiện nhằm kiểm định mô hình nghiên cứu
các nhân tố ảnh hưởng sự tham gia của người dân trong xây dựng Phường văn minh

đô thị tại Thành phố Cà Mau. Nghiên cứu định lượng được thực hiện qua các giai
đoạn như sau:
- Thu thập dữ liệu nghiên cứu dưới hình thức phỏng vấn người dân sinh sống
trên địa bàn nghiên cứu có tham gia vào việc xây dựng Phường văn minh đơ thị.
Kích thước mẫu nghiên cứu là dự kiến 200 phiếu khảo sát, được chọn bằng phương
pháp lấy mẫu thuận tiện.
- Đánh giá sơ bộ độ tin cậy và giá trị của thang đo bằng hệ số tin cậy
Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá EFA (Exploratory Factor


6

Analysis) thông qua phần mềm SPSS, nhằm đánh giá độ tin cậy của các thang đo,
qua đó loại bỏ các biến quan sát không đạt yêu cầu; đồng thời tái cấu trúc các biến
quan sát còn lại vào thành phần đo lường phù hợp, đặt cơ sở cho việc hiệu chỉnh mơ
hình nghiên cứu và các nội dung phân tích tiếp theo.
- Phân tích hồi qui nhằm kiểm định mơ hình nghiên cứu các nhân tố ảnh
hưởng đến sự tham gia của người dân trong xây dựng Phường văn minh đơ thị tại
Thành phố Cà Mau.
- Kiểm định có hay không sự khác biệt về sự tham gia của người dân trong
xây dựng Phường văn minh đô thị tại Thành phố Cà Mau theo các đặc điểm nhân
khẩu học như giới tính, nhóm gia đình chính sách.
1.5. Ý NGHĨA VÀ NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA NGHIÊN CỨU
Về phương diện học thuật:
- Tổng kết lý thuyết về sự tham gia của người dân trong xây dựng Phường
văn minh đô thị và các nhân tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân trong xây
dựng Phường văn minh đô thị tại Thành phố Cà Mau.
- Đề xuất mơ hình nghiên cứu và thang đo các nhân tố ảnh hưởng đến sự
tham gia của người dân trong xây dựng Phường văn minh đô thị tại Thành phố Cà
Mau – kiểm định cho trường hợp xây dựng Phường văn minh đô thị trên địa bàn

Thành phố Cà Mau.
Về phương diện thực tiễn:
- Trong bối cảnh xã hội ngày càng nâng cao vai trò tự quản, ý thức tự giác, tự
nguyện của người dân, các mối quan hệ tương tác giữa người dân và chính quyền,
đảm bảo sự minh bạch, sự hợp tác, có trách nhiệm giải trình và đáp ứng các yêu cầu
người dân. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho lãnh đạo các cấp và
công dân trong việc triển khai thực hiện các đường lối, chính sách của Đảng, Nhà
nước và giải pháp nhằm gia tăng sự tương tác của chính quyền với cơng dân ngày
càng có hiệu quả về xây dựng Phường văn minh đô thị.
1. 6. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN
Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu như trên, nội dung luận văn được thiết kế
thành 5 chương với nội dung chính của các chương được mô tả dưới đây:


7

Chương 1: Tổng quan về đề tài ghiên cứu
Trình bày lý do chọn đề tài, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp
nghiên cứu, ý nghĩa nghiên cứu và bố cục của đề tài nghiên cứu.
Chương 2: Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Trình bày lý thuyết về sự tham gia của người dân; các phương pháp nghiên
cứu định tính và định lượng; tổng kết các nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến
sự tham gia của người dân trong xây dựng Phường văn minh đô thị tại Thành phố
Cà Mau, trên cơ sở đó đề xuất mơ hình nghiên cứu và các phương pháp nghiên cứu,
phương pháp xử lý số liệu.
Chương 3: Tổng quan về địa bàn nghiên cứu
Trình bày tổng quan về địa bàn nghiên cứu; thực trạng về sự tham gia của
người dân trong xây dựng Phường văn minh đô thị tại Thành phố Cà Mau.
Chương 4: Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Trình bày kết quả nghiên cứu thu được từ việc kiểm định độ tin cậy của các

thang đo các biến, phân tích nhân tố EFA, phân tích mơ hình hồi qui và kiểm định
các giả thuyết nghiên cứu. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả xây
dựng phường văn minh đô thị và sự tương tác của chính quyền với người dân trên
địa bàn Thành phố Cà Mau.
Chương 5: Kết luận
Trình bày kết luận và giới hạn nghiên cứu của đề tài.


8

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. SỰ THAM GIA CỦA CỘNG ĐỒNG
2.1.1. Các khái niệm
Sự tham gia của cộng đồng được biểu hiện qua việc chia sẻ trách nhiệm và
quyền quyết định của người dân. Sự tham gia của người dân trong cộng đồng là
nhân tố then chốt quyết định sự phát triển của cộng đồng, là cốt lõi của phương thức
phát triển cộng đồng, được thể hiện qua một vài khái niệm sau:
- Tham gia cộng đồng: Một quá trình người dân cùng tham gia các hoạt động
có mục đích cùng đóng góp, quản trị, cùng thảo luận, quyết định, duy trì trật tự cộng
đồng dưới nhiều hình thức khác nhau.
- Bậc thang của sự tham gia: Các mức độ khác nhau của sư tham gia từ thấp
đến cao căn cứ theo sự chủ động và quyền ra quyết định của cộng đồng.
- Ra quyết định: Tiến trình đóng góp ý kiến và kết luận một vấn đề nào đó.
- Quyền quyết định của cộng đồng: Sự tham gia của cộng đồng ở mức độ
cao, trong đó người dân chịu trách nhiệm về những hoạt động liên quan đến cuộc
sống của họ.
Tham gia là những sự việc khác nhau đối với những người khác nhau. Một
vài định nghĩa về tham gia như sau:
- Tham gia được xác định như một đóng góp tự nguyện của người dân vào
một hoặc nhiều chương trình cơng cộng nhằm phát triển quốc gia, nhưng người dân

không được mong đợi là sự góp phần vào hình thành chương trình hoặc phê phán
nội dung các chương trình (Ủy ban Kinh tế Châu Mỹ La tinh, 1973)
- Tham gia bao gồm sự can dự của người dân trong tiến trình ra quyết định,
trong thực hiện chương trình, chia sẻ quyền lợi của các chương trình phát triển cũng
như trong đánh giá những chương trình này (Cohen và Uphoff, 1977)
- Sự tham gia của người dân chủ yếu là tạo mối quan hệ với kinh tế và chính
trị trong diện rộng xã hội; nó khơng chỉ là sự can dự trong những hoạt động dự án,
mà hơn nữa là tiến trình trong đó người dân nơng thơn có khả năng tự tổ chức,


9

thơng qua tổ chức của riêng họ, họ có khả năng xác định nhu cầu của mình, chia sẻ
thiết kế, thực hiện và lượng giá hành động cùng tham gia (FAO,1982)
- Sự tham gia của cộng đồng là một tiến trình chủ động qua đó người thụ
hưởng hay nhóm thân chủ ảnh hưởng định hướng và sự thực hiện một dự án phát
triển với quan điểm nâng cao chất lượng cuộc sống về thu nhập, tăng trưởng cá
nhân, tự tin hoặc những giá trị khác mà họ mong ước (Paul, 1987)
Theo Trương Văn Truyền (2007), sự tham gia có nghĩa là cùng thực hiện
một hoạt động nào đó. Hàng ngày con người tham gia vào sự phát triển ở địa
phương thông qua hoạt động sống của cá nhân và gia đình, các hoạt động sinh kế và
trách nhiệm đối với cộng đồng. Tuy nhiên, việc kiểm soát hoạt động và mức độ của
sự tham gia luôn là sự lựa chọn của từng cá nhân.
Gia tăng sự tham gia của cộng đồng là để bảo đảm cho hoạt động phát triển
thực tế hơn; không bị thụ động do áp lực từ bên ngồi. Vì vậy, có thể huy động
được nguồn lực và trách nhiệm của cộng đồng.
2.1.2. Các hình thức tham gia
Theo Lê Thị Mỹ Hiền (2006) và Trương Văn Truyền (2007) Tham gia của
cộng đồng theo phương thức từ dưới lên (bottom – up), là một tiến trình mà tiến
trình này chịu ảnh hưởng bởi nhiều nhân tố thuận lợi và cản ngại từ phía người dân

cũng như từ nhân tố văn hoá, xã hội, nhân tố tổ chức, hoặc từ nhà tài trợ. Vì vậy,
đối với sự tham gia của người dân được thể hiện qua 07 hình thức sau:
(1) Tham gia thụ động: Là người dân được báo về những gì sẽ hoặc đã xảy
ra, do cơ quan hoặc người quản lý đơn phương thông báo mà không cần có sự lắng
nghe đáp ứng, phản hồi của ngưịi dân. Thông tin chỉ được chia sẻ bởi những
chuyên gia bên ngồi.
(2) Tham gia bằng cách cung cấp thơng tin: là người dân tham gia qua việc
trả lời những câu hỏi do những nhà nghiên cứu đưa ra trong bản hỏi nghiên cứu,
hoặc những hoạt động tương tự. Người dân khơng có cơ hội có ý kiến hoặc kiểm
chứng tính chính xác của thơng tin vì họ khơng được chia sẻ kết quả nghiên cứu.
(3) Tham gia qua tư vấn: Là người dân tham gia qua các buổi họp tư vấn, và
người bên ngoài lắng nghe quan điểm của họ. Những chuyên gia từ bên ngoài xác


10

định vấn đề và giải pháp cho cộng đồng và có thể bổ sung bằng phản ánh của người
dân. Tuy vậy, trong tiến trình tư vấn người dân khơng được chia sẻ bất kỳ việc ra
quyết định nào, và những chun gia cũng khơng bắt buộc phải nghe tồn bộ quan
điểm, ý kiến của người dân.
(4) Tham gia vì những khích lệ vật chất: Là người dân tham gia bằng cách
đóng góp tài ngun, thí dụ sức lao động, ngược lại họ nhận được thực phẩm, tiền,
và những khuyến khích vật chất khác. Việc tham gia này rất phổ biến, và thường thì
người dân khơng thể kéo dài hoạt động khi những nguồn khuyến khích vật chất này
kết thúc. Tuy nhiên, ở hình thức này họ khơng tham dự vào tiến trình ra quyết định.
(5) Tham gia chức năng: Là người dân tham gia bằng cách tổ chức nhóm
nhằm đạt đến những mục tiêu dự định của dự án phát triển. Việc tham gia của họ
thường không xảy ra ở giai đoạn đầu của chu trình dự án hoặc kế hoạch, mà thường
là sau khi đã có những quyết định quan trọng về kế hoạch. Những nhóm (thể chế)
này có khuynh hướng phụ thuộc vào những người/ tổ chức/ tác nhân bên ngồi

nhưng cũng có thể trở nên độc lập.
(6) Tham gia tương tác: Là người dân tham gia bằng việc cùng phân tích,
phát triển kế hoạch hành động, và thiết lập các cơ cấu mới hoặc tăng cường những
cơ cấu/ thể chế đang có tại địa phương. Sự tham gia được xem như một quyền,
không phải là phương tiện đạt được mục đích dự án.
(7) Tự huy động: Là người dân tham gia bằng cách tự thiết kế những hoạt
động, sáng kiến độc lập với những tổ chức bên ngoài để thay đổi, để phát triển cộng
đồng của họ. Họ chỉ liên hệ với những tổ chức bên ngoài để nhận ý kiến cố vấn về
kỹ thuật và những tài nguyên từ bên ngoài mà họ cần, nhưng họ vẫn giữ sự kiểm
soát việc sử dụng tài nguyên.
Bảng 2.1: Sự tham gia của người dân trong quá trình phát triển
Hình thức

Mơ tả thành phần và hình thức tham gia

1. Tham gia bị Mọi người tham gia được cho biết cái gì sẽ xảy ra hoặc đã xảy ra.
động

Chỉ là sự thông tin một cách đơn phương của cơ quan hành chính
hay cơ quan quản lý.


11

Hình thức
2.

Tham

Mơ tả thành phần và hình thức tham gia

gia Mọi người tham gia bằng cách trả lời các bảng câu hỏi do các nhà

bằng cách cung nghiên cứu đưa ra, sử dụng các phiếu điều tra hoặc các cách tiếp cận
tương tự

cấp thông tin
3.

Tham

gia Mọi người tham gia bằng cách tham vấn. nghững người bên ngoài

bằng cách tham lắng nghe các quan điểm và xác định vấn đề, giải pháp, đồng thời
sửa đổi chúng theo phản ứng của mọi người.

vấn

4. Tham gia do Mọi người tham gia bằng cách cung cấp nguồn lực. Ví dụ lao động
để được cấp lương thực hoặc khuyến khích vật chất.

vật chất
5.

Tham

gia Mọi người tham gia bằng cách xây dựng các nhóm nhằm thỏa mãn

mang tính chất mục tiêu dự án liên quan đến sự phát triển hoặc thúc đẩy những tổ
chức năng

chức xã hội được khởi xướng từ bên ngoài. Những tổ chức này có
khuynh hướng phụ thuộc vào những người khởi xướng và hướng
dẫn từ bên ngồi, song có thể trở thành tự lập

6. Sự tham gia Mọi người tham gia vào phân tích để xây dựng kế hoạch hành động
có tác động qua và thiết lập nên các tổ chức mới ở địa phương hoặc củng cố các tổ
chức đã có từ trước. Các nhóm này kiểm sốt những quyết định của

lại

địa phương, do đó mọi người sẽ có những đóng góp của mình vào
việc duy trì cấu hoặc mình
7. Tự vận động

Mọi người tham gia bằng cách tự khởi xướng độc lập với các tổ
chức ở bên ngoài để thay đổi các hệ thống. họ hình thành hợp đồng
với các tổ chức bên ngồi để có được nguồn lực và cố vấn mà họ
cần, nhưng vẫn duy trì sự duy trì sự kiểm sốt cách sử dụng nguồn
tài ngun.
Nguồn: Trương Văn Truyền, 2007

Đặng Kim Vui (2007) sự tham gia của người dân được xem xét qua bốn mức
độ: Dân biết, Dân bàn, Dân làm, Dân kiểm tra, được hiểu như sau:
- Dân biết: Những gì mà địa phương cần thống nhất, ưu tiên để giải quyết,
phải làm và những gì mà Nhà nước, các tổ chức bên ngồi có thể hỗ trợ và giúp đỡ.


12

- Dân bàn: Kế hoạch thực hiện (làm gì, ở đâu, khi nào); nghĩa vụ đóng góp,
cách tổ chức, quản lý; chia sẻ lợi ích, quy chế thực hiện, thưởng phạt; thống nhất
cam kết thực hiện.
- Dân làm: Đóng góp cơng lao động; đóng góp vật tư; đóng góp tiền mặt;
đóng góp kiến thức và kinh nghiệm thơng qua việc tham gia vào nhóm quản lý hay
chỉ đạo thực hiện.
- Dân kiểm tra: Việc quản lý, sử dụng các nguồn vốn đầu tư và chi tiêu;
kiểm tra chất lượng các cơng trình đã và đang thực hiện; kiểm tra việc đóng góp và
phân chia lợi ích.
Khả năng, hình thức và mức độ tham gia của người dân sẽ khác nhau tùy
thuộc vào đặc điểm của từng nhóm như nhóm hộ gia đình có điều kiện kinh tế,
nhóm phụ nữ hay nhóm nam giới, nhóm người có độ tuổi khác nhau, nhóm trình độ
kiến thức, nhóm dân tộc khác nhau,…
2.1.3. Các nhân tố cản trở của sự tham gia
Cản trở cấu trúc từ những nhân tố do hệ thống trung ương và phương thức
“từ trên xuống” (top – down) trong những chương trình, dự án phát triển của Nhà
nước đã ít định hướng cho sự tham gia của người dân, bao gồm các nhân tố sau:
Một là: Cản trở do cơ cấu quản lý
- Việc quản lý theo định hướng kiểm soát thường theo những hướng dẫn, qui
định và chấp nhận những kế hoạch định sẵn. Do vậy, người dân địa phương ít được
quyết định và kiểm sốt nguồn lực của họ. Điều này ảnh hưởng tới quyền làm chủ
và trách nhiệm của người dân.
- Các tổ chức phối họp chưa chặt chẽ, nhiều hoạt động trùng lắp
- PTCĐ là một phương thức mới, chưa được cộng nhận rộng rãi và chính
thức, do vậy, nhiều chính quyền địa phương e ngại trong việc họp tác, nhất là những
hình thức huy động cộng đồng.
- Thiếu cán bộ địa phương hiểu biết về phương thức tham gia