Vật liệu tái chế trong thiết kế phụ trang

VẬT LIỆU TÁI CHẾ TRONG THIẾT KẾ PHỤ TRANG
Đinh Ngọc Anh, Nguyễn Trần Thuỷ Tiên, Nguyễn Thị Mỹ Xuyên
Khoa Kiến trúc  Mỹ thuật, Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh
GVHD: ThS. Huỳnh Thị Kim Xuyến

TĨM TẮT
Mơi trường là vấn đề nhạy cảm khi cả thế giới đang tìm cách khắc phục tình trạng ơ nhiễm do
các hoạt động của con người gây ra như: chất thải công nghiệp, chặt rừng, đốt rừng, khai thác
khoáng sản quá mức... Trong đó ngành cơng nghiệp thời trang là một trong những ngành công
nghiệp gây ảnh hưởng nặng nề đến môi trường nhất theo thống kê mới nhất của Chương trình
Mơi trường Liên Hợp Quốc. Nhu cầu của dòng thời trang nhanh (fast fashion) để đáp ứng sự xoay
vòng các xu hướng thời trang cũng thải ra môi trường những sản phẩm với vịng đời ngắn, vơ
hình tăng thêm các vấn đề ơ nhiễm. Vì thế ý tưởng tái chế cho phụ trang lần này nhằm mục đích
góp phần vào việc kêu gọi tái sử dụng các vật liệu thời trang đã qua sử dụng, hạn chế rác thải ra
môi trường và nâng cao ý thức trong việc lựa chọn các sản phẩm thời trang nói chung, phụ trang
nói riêng trong cộng đồng.
Từ khố: Mơi trường, ơ nhiễm, phụ trang, tái chế, vật liệu.

1 MỞ ĐẦU
Trong những năm trở lại đây, vấn đề môi trường ngày càng được xã hội quan tâm nhiều hơn, đặc
biệt trong lĩnh vực thời trang – một ngành công nghiệp đã và đang gây ảnh hưởng đến mơi trường
rất lớn, nhất là dịng thời trang nhanh (fast fashion), đi ngược lại với môi trường như Zara, H&M,
Topshop, Pull & Bear,... Với việc sản xuất đồ hàng loạt, những bộ sưu tập ra đời với tần suất nhanh
và số lượng quá nhiều, dùng ý tưởng của các thương hiệu lớn để chạy theo xu hướng và bán tại
cửa hàng của mình với giá rẻ mà khơng cần tốn quá nhiều thời gian. Do vậy, ý tưởng tái chế ra đời
nhằm hạn chế được một phần nào do ngành công nghiệp này gây ra.
Các vật liệu tái chế bao gầm nhiều loại như: thuỷ tinh, giấy, kim loại, nhựa, vải dư thừa trong
chưa qua sử dụng, sản phẩm dệt, hàng điện tử, những món đồ cũ hoặc là những bộ trang phục
mới nhưng không dùng tới (những vật liệu trên phải là những vật liệu bền vững). Tất cả đều có thể
tái chế để tạo ra một bộ trang phục mới, một bộ sưu tập phụ trang hoành tráng và có thể sử
dụng lâu dài.

2 NỘI DUNG
2.1 Ý tưởng tái chế trong thời trang
Tái chế được hiểu là việc sử dụng rác thải, phế liệu hoặc sử dụng những sản phẩm có sẵn, cũ để
tạo thành sản phẩm mới đem lại lợi ích cho con người và có khả năng sử dụng lâu dài. Đây là một
giải pháp mang lại rất nhiều lợi ích như hạn chế việc sản xuất nguyên vật liệu mới và giảm tiêu tốn
551


năng lượng, thải khí độc ra mơi trường (thơng qua đốt chất thải) và cuối cùng giúp giảm đáng kể
việc ô nhiễm nước do thải các chất độc hại ra sông ra biển và từ việc chôn lấp rác thải.
Tái thế là chìa khóa dẫn đến thành cơng trong việc giảm thiểu chất thải gây hại môi trường và là
thành phần trong mơ hình phân loại rác hiện nay bao gồm: giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế.
Có một số tiêu chuẩn ISO liên quan đến tái chế như ISO 15270:2008 đối với chất thải nhựa, ISO
14001:2004 về quản lý môi trường đối với tái chế. Việc đảm bảo thực hiện một số tiêu chuẩn ISO liên
quan tới tái chế này là lời cam kết của doanh nghiệp trong việc đảm bảo bảo vệ mơi trường.
Cịn đối với ngành cơng nghiệp thời trang. Sau tất cả những tác động tiêu cực đến mơi trường thì
giải pháp thời trang bền vững (sustainable fashion hay eco-fashion) ra đời như lời cam kết lột xác
cho ngành thời trang tương lai, biến nó thành một ngành công nghiệp xanh và thân thiện với môi
trường. Và tái chế cũng đóng góp một phần cho giải pháp thời trang bền vững, với việc sử dụng
nguyên liệu tái chế từ các sản phẩm cũ, sản phẩm dư thừa hoặc không dùng tới như: áo quần, túi
xách, giày dép... để tạo ra một sản phẩm mới.
2.2 Thực trạng ngành thời trang hiện tại
Ngành công nghiệp thời trang đang là một trong những ngành gây ô nhiễm lớn trên thế giới. Số
liệu cho thấy, mỗi năm trên thế giới tiêu thụ 80.000.000.000 mặt hàng quần áo, góp phần vào việc
phá hoại tài ngun và ơ nhiễm chất thải. Vì thực tế các mặt hàng này sẽ bị vứt đi sau một thời gian
ngắn sử dụng. Theo cơ quan bảo vệ mơi trường có 15.100.000 tấn chất thải quần áo dệt may đã
được sản xuất trong 2013, ngành công nghiệp thời trang đang là một trong những ngành gây ô
nhiễm lớn trên thế giới. Báo cáo của Viện Tài Nguyên Thế Giới 1,2 tỉ tấn CO2 được thải vào khí quyển
mỗi năm bởi ngành công nghiệp thời trang. Polyester là một trong những sợi phổ biến nhất trong

thời trang ngày nay, nó được tìm thấy trong khoảng 60% hàng may mặc trong các cửa hàng bán lẽ
đó là khoảng 21,3 triệu tấn polyester. Polyester tổng hợp được làm từ một phản ứng hố học của
than, dầu mỏ, khơng khí và nước hai trong số đó là nhiên liệu hố thạch. Khi than bị đốt cháy nó
tạo ra một lượng ơ nhiễm khơng khí nặng có chứa carbon dioxide.

Hình 1: Giải pháp hạn chế chất thải ra môi trường

Người ta ước tính rằng Godrej và các ngành cơng nghiệp Boyce tạo ra khoảng 18.505 tấn chất thải
hàng năm, tất cả trước đây đã đi thẳng vào bãi chơn lấp và lị đốt. Q trình này khơng chỉ gây tổn
hại cho mơi trường, mà cịn là một lạm dụng hồn tồn các vật liệu tiềm năng.Tập trung vào việc
nghĩ lại định nghĩa về chất thải và việc sử dụng vật liệu phế thải, dự án của nhóm Punah đã tạo ra
một quá trình sản xuất bền vững mà tách chất thải thành sáu loại recyclables: dầu, kim loại, gỗ,
552


hóa chất, giấy, và vật liệu điện tử. Giá trị tiềm năng của từng tài liệu được đánh giá dựa trên tính
linh hoạt tự nhiên của nó. Một loạt các sản phẩm mới sau đó được tạo ra bằng cách sử dụng ít
năng lượng nhất có thể. Các kết quả, mà gần đây đã được trưng bày tại lễ hội thiết kế London, bao
gồm các mặt hàng thời trang như: giày kim loại kicky và túi cầm tay được làm bằng những mảnh
kim loại cịn sót lại.

Hình 2: Túi cầm tay được làm từ những mảnh kim loại
Bộ sưu tập Timberland x Thread là bằng chứng đáng kinh ngạc rằng, phong cách và tính bền vững
có thể song hành cùng nhau, ông Col Colenen Viên, giám đốc phát triển bền vững của Timberland,
cho biết trong một tuyên bố. Bộ sưu tập này mang lại hiệu quả tốt với mọi loại sợi, khơng chỉ bằng
cách tái chế chai nhựa, mà cịn bằng cách tạo cơ hội việc làm và các khu dân cư sạch hơn ở Haiti.

Hình 3: Bộ sưu tập giày túi xách được làm từ nhựa của Timberland x Thread
2.3 Giải pháp tái chế các sản phẩm phụ trang
Các vật liệu có thể sử dụng tái chế phụ kiện thời trang bao gồm nhiều loại như: vải dư thừa, đồ cũ,

sản phẩm không sử dụng, nhựa, kim loại... Vật liệu tái chế có thể tìm thấy từ các bãi rác, lề đường,
trong tủ đồ… Sau đó bằng những phương pháp xử lý khác nhau để tạo thành một sản phẩm mới.

Tái chế vật liệu nhựa:
– Tái chế rác thải nhựa là quá trình cần rất nhiều nhân lực để thu gom, phân loại và xử lý rác.
Chính vì thế, nó góp phần tạo cơng ăn việc làm cho khơng ít người.
– Tái chế, giảm rác thải nhựa ra môi trường khơng chỉ mang lại lợi ích lớn về mặt kinh tế mà
cịn có ý nghĩa lâu dài cho mơi trường.
553


– Một trong những lợi ích lớn nhất của tái chế rác thải nhựa là giúp tiết kiệm năng lượng. Cụ
thể, sử dụng 30% rác tái chế mỗi năm đã tiết kiệm được gần 45 tỷ lít dầu và giảm được khí
thải nhà kính tương đương như giảm 25 triệu ôtô chạy trên đường.

Hình 4: Thiết kế Parley x adidas Ultra BOOST 2015 với họa tiết xanh bắt mắt
làm từ chất liệu nilon tái chế

Tái chế vật liệu vải:
Tái chế vật liệu vải giúp giảm thiểu rác thải ra môi trường, giảm bớt đi sự sản xuất vật liệu mới và có
thể kéo dài tuổi thọ của đồ dùng.

Hình 5: Sử dụng kỹ thuật Patchwork để tái chế

Vật liệu tái chế từ bao cám, bao tải, vỏ kẹo:
Những thứ bị vứt đi chưa hẳn là vô dụng. Từ những thứ ta dùng hàng ngày tưởng chừng như vô tác
dụng nhưng qua những bàn tay kéo léo có thể tạo ra những tác phẩm nghệ thuật. Bà Lisa
Rosenthal một trong những người làm về nghệ thuật, bà đã hô biến những thứ tưởng chừng như vô
tác dụng thành túi xách, chân váy, ví cầm tay, trang sức...

Hình 6: Bà Lisa Rosenthal và chồng với những món đồ tái chế tại nhà
554


Tái chế vật liệu kim loại:
Kim loại được bỏ đi, không sử dụng nữa qua những bàn tay khéo léo của những người thợ làm thủ
công để cho ra những sản phẩm mới, sử dụng trong đời sống.

Hình 8: Kim loại tái chế trong phụ trang

3 KẾT LUẬN
Cuộc sống này là của chúng ta, mỗi người, mỗi tổ chức phải có trách nhiệm bảo vệ và giữ gìn mơi
trường vì đó là lá phổi là một phần trong cuộc sống. Chúng ta không thể sống khoẻ mạnh nếu như
mỗi ngày ra đường phải hít khói bụi, uống thứ nước mang chất độc hại, ăn những thức ăn hoá học
hoặc mặc lên người gây hại cho cơ thể.
Bảo vệ môi trường không chỉ là nhiệm vụ của các thương hiệu, tổ chức, thực hiện đóng góp và lấy
thời trang bền vững làm xu hướng, là điều tất yếu, để ngành công nghiệp thời trang là một ngành
công nghiệp xanh phù hợp với mơi trường mà đó cịn là trách nhiệm của người tiêu dùng trong việc
thay đổi việc lựa chọn những sản phẩm thời trang bền vững, sử dụng những chất liệu tự nhiên
không gây ảnh hưởng tới môi trường... Đồng thời, một trong những cách bảo vệ mơi trường đó là tái
chế. Hãy tận dụng những gì chúng ta có và tái tạo lại những gì bỏ đi bằng những cách khác nhau
tạo ra một hoặc nhiều sản phẩm mới để giảm bớt gánh nặng cho môi trường.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]

/>
[2]

/>

[3]

/>
555