Chương 6

Chương VI

ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ
THỐNG CHÍNH TRỊ
GV: LÊ THỊ HIỆP
Email:


MỤC TIÊU HỌC TẬP
Kiến thức

Nắm được khái niệm và các thành phần của HTCT Việt Nam
Mụ c tiêu, quan điểm, chủ trương xây dựng HTCT, trọng tâm trong thời kỳ đổi mớ
Đánh giá thành tựu và ý nghĩa, hạn chế và nguyên nhân Đường lối XD HTCT của
Đảng từ năm 1945 đến nay

Kỹ năng
- Thực hiện thảo luận, trình bày quan điểm và phản biện dựa trên các nội dung
trình bày trong bải giảng
- Trên cơ sở phân tích, đánh giá những thành tự, hạn chế của ĐL xây dựng
HTCT của Đảng ta, nêu lên quan điểm cá nhân và đề ra các giảipháp nhằm
nâng cao hiệu quả phương thức hoạt động của HTCT

Thái độ
-Tin tưởng vào đường lối lãnh đạo của Đảng CSVN
-Ý thức trách nhiệm trong học tập, làm việc, cuộc sống góp phần xây
dựng HTCT ngày một tốt hơn


Hệ thống Chính trị là gì?
HTCT là một bộ phận kiến trúc thượng tầng XH gồm các tổ chức, thiết chế có

quan hệ với nhau về mặt mục đích, chức năng trong việc thực hiện, tham gia
thực hiện quyền lực chính trị hoặc đưa ra các quyết định chính trị

Là hệ thống tổ chức do hiến pháp, pháp luật quy định
Mục đích, chức năng thực hiện, tham gia thực hiện quyền lực nhà
nước, quyền lực chính trị; thực hiện hoặc tham gia vào các quyết định
chính trị, vào việc thực hiện chính sách quốc gia
Giữa các bộ phận của hệ thống có quan hệ mật thiết với vai trị và vị
trí khác nhau trong sự vận hành. Có một bộ phận giữ vai trò nòng cốt
HTCT cơ bản gồm: Đảng Chính trị, Nhà nước và các tổ chức chính trị
- xã hội nhân dân


Hệ thống chính trị ở Việt Nam



TỔNG LIÊN ĐỒN LĐ VIỆT NAM

CÁC
ĐỒN
THỂ
CHÍNH
TRỊ XÃ
HỘI
THUỘC
HỆ
THỐNG
CHÍNH
TRỊ

HỘI NƠNG DÂN VIỆT NAM

ĐỒN THANH NIÊN CỘNG SẢN
HỒ CHÍ MINH

HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ VIỆT NAM

HỘI CỰU CHIẾN BINH VIỆT NAM


Nội dung chương VI
ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ
THỐNG CHÍNH TRỊ

THỜI KỲ
TRƯỚC ĐỔI
MỚI

TRONG THỜI
KỲ ĐỔI MỚI


I. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ
THỜI KỲ TRƯỚC ĐỔI MỚI (1945 – 1985)
Cơ sở tư tưởng: “Dân tộc trên hết, Tổ quốc trên hết”

1. HỆ
THỐNG
CHÍNH

TRỊ
DÂN
CHỦ
NHÂN
DÂN
(1945 1954)

Nền tảng là sức mạnh đại đoàn kết dân tộc rộng rãi, đặt lợi
ích dân tộc lên trên hết

Có 1 chính quyền coi dân là chủ và dân làm chủ
Vai trò lãnh đạo của đảng được ẩn trong vai trò của QH, CP,
cá nhân HCM và các đảng viên trong CP
Có 1 mặt trận (Liên Việt) và nhiều tổ chức quần chúng làm
việc tự nguyện, khơng nhân kinh phí hoạt động từ NN


I. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HTCT THỜI KỲ TRƯỚC ĐỔI MỚI (1945 – 1985)

2/ HỆ
THỐNG
DÂN
CHỦ
NHÂN
DÂN
LÀM
NHIỆM
VỤ
CCVS
(1954 1975)

Lý luận CN Mác-Lênin về thời kỳ q độ và chun chính vơ
sản

Đường lối chung của CMVN trong giai đoạn 1954 - 1975

Cơ sở chính trị của hệ thống chun chính vơ sản ở nước
ta
Cơ sở kinh tế của hệ thống chun chính vơ sản ở nước ta

Cơ sở xã hội của hệ thống chuyên chính vơ sản ở nước ta


I. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ
THỜI KỲ TRƯỚC ĐỔI MỚI (1945 – 1985)
3. Hệ thống chuyên chính vô sản theo tư tưởng làm chủ tập thể
(1975 – 1985)

- Hệ thống chính trị của nước ta chuyển sang giai
đoạn mới: từ hệ thống chuyên chính dân chủ nhân dân
làm nhiệm vụ lịch sử của chun chính vơ sản trong
phạm vi nửa nước (1954 - 1975) sang hệ thống
chuyên chính vơ sản trong phạm vi cả nước.


I. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ THỜI KỲ
TRƯỚC ĐỔI MỚI (1945 – 1985)
3. Hệ thống chuyên chính vô sản theo tư tưởng làm chủ tập thể (1975 - 1985)

--Việc

Việcxây
xâydựng
dựnghệ
hệthống
thốngchun
chunchính
chínhvơ
vơsản
sảnđược
đượcquan
quanniệm
niệmlàlà
xây
xâydựng
dựngchế
chếđộ
độlàm
làmchủ
chủtập
tậpthể
thểXHCN:
XHCN:
+ Một là, xác định quyền làm chủ của nhân dân được thể chế hóa
bằng pháp luật và tổ chức.
+ Hai là, xác định Nhà nước trong thời kỳ q độ là “Nhà nước
chun chính vơ sản thực hiện chế độ dân chủ XHCN”.
+ Ba là, xác định Đảng là người lãnh đạo toàn bộ hoạt động xã hội
trong điều kiện chun chính vơ sản.
+ Bốn là, xác định nhiệm vụ chung của Mặt trận và các đoàn thể là
đảm bảo cho quần chúng tham gia và kiểm tra công việc của Nhà

nước.
+ Năm là, xác định mối quan hệ Đảng lãnh đạo, ND làm chủ, Nhà
nước quản lý là cơ chế chung trong quản lý toàn bộ xã hội.


I. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ THỜI KỲ
TRƯỚC ĐỔI MỚI (1945 – 1985)
3. Hệ thống chuyên chính vô sản theo tư tưởng làm chủ tập thể (1975 -1985)

--Những
Nhữnghạn
hạnchế:
chế:
+ Bộ máy Nhà nước cồng kềnh và kém hiệu quả mà cơ chế quản
lý tập trung quan liêu, bao cấp là nguyên nhân trực tiếp.
+ Sự lãnh đạo của Đảng chưa ngang tầm những nhiệm vụ của giai
đoạn mới, chưa đáp ứng được yêu cầu giải quyết những vấn đề kinh
tế - xã hội cơ bản và cấp bách.
+ Các đồn thể chưa tích cực đổi mới phương pháp hoạt động
đúng tính chất của tổ chức quần chúng.
+ Hệ thống chun chính vơ sản có biểu hiện bảo thủ, trì trệ, chậm
đổi mới so với những đột phá mới trong cơ chế kinh tế.


I. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ
THỜI KỲ TRƯỚC ĐỔI MỚI (1945 – 1985)

Xếp hàng dài chờ đến
lượt mua hàng.

Cảnh xếp hàng chờ đến lượt
mua chất đốt

 Đổi mới hệ thống chính trị là địi hỏi khách quan và cấp thiết
để đưa đất nước ta vượt qua khủng hoảng và phát triển.


II. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ
THỜI KỲ ĐỔI MỚI
1. Đổi mới tư duy về hệ thống chính trị

Việc khơng sử dụng khái niệm “hệ thống chun chính
vơ sản” và sử dụng khái niệm “hệ thống chính trị” là kết
quả của bước đổi mới tư duy chính trị có ý nghĩa lý luận
và thực tiễn sâu sắc

“hệ thống
chuyên chính
vơ sản”

HNTW 6 (khóa
VI)
3/1989

“hệ thống
chính trị”


II. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ
THỜI KỲ ĐỔI MỚI

1. Đổi mới tư duy về hệ thống chính trị

- Nhận thức mới về mối quan hệ giữa đổi mới kinh tế
với đổi mới hệ thống chính trị.

Đổi
mới tư
duy
CT

Đổi
mới
kinh tế

Đổi
mới
HTCT


II. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ THỜI KỲ
ĐỔI MỚI
1. Đổi mới tư duy về hệ thống chính trị

- Nhận thức mới về đấu tranh giai cấp và về động lực
chủ yếu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Nội dung đấu tranh giai cấp hiện nay là:
Thực hiện thắng lợi sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hoá
đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, khắc phục tình
trạng nước nghèo, kém phát triển; thực hiện cơng bằng xã hội,
chống áp bức, bất công; đấu tranh ngăn chặn, khắc phục những

tư tưởng và hành động tiêu cực, sai trái; đấu tranh làm thất bại
mọi âm mưu, và hành động chống phá của các thế lực thù
địch; bảo vệ độc lập dân tộc, xây dựng nước ta thành một nước
xã hội chủ nghĩa phồn vinh, nhân dân hạnh phúc.


II. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ
THỜI KỲ ĐỔI MỚI
1. Đổi mới tư duy về hệ thống chính trị

- Nhận thức mới về mối quan hệ giữa đổi mới kinh tế
với đổi mới hệ thống chính trị.
- Nhận thức mới về đấu tranh giai cấp và về động lực
chủ yếu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
- Nhận thức mới về xây dựng Nhà nước pháp quyền
trong hệ thống chính trị.
 Hội nghị Trung ương 2 khóa VII (1991)


II. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ
THỜI KỲ ĐỔI MỚI
2. Mục tiêu, quan điểm và chủ trương xây dựng hệ thống chính
trị thời kỳ đổi mới (Trọng tâm)
a.a.Mục
Mụctiêu
tiêuvà
vàquan
quanđiểm
điểmxây
xâydựng

dựnghệ
hệthống
thốngchính
chínhtrị
trị

- Mục tiêu:
Mục tiêu chủ yếu của đổi mới hệ thống chính trị là
nhằm thực hiện tốt hơn dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát
huy đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân.


II. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ THỜI KỲ
ĐỔI MỚI
2. Mục tiêu, quan điểm và chủ trương xây dựng hệ thống chính
trị thời kỳ đổi mới (Trọng tâm)
a.a.Mục
Mụctiêu
tiêuvà
vàquan
quanđiểm
điểmxây
xâydựng
dựnghệ
hệthống
thốngchính
chínhtrị
trị
--Quan
Quanđiểm:

điểm:

+ Một là, kết hợp chặt chẽ ngay từ đầu đổi mới kinh
tế với đổi mới chính trị, lấy đổi mới kinh tế làm trọng
tâm, đồng thời từng bước làm đổi mới chính trị.


II. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ THỜI KỲ
ĐỔI MỚI
2. Mục tiêu, quan điểm và chủ trương xây dựng hệ thống chính
trị thời kỳ đổi mới (Trọng tâm)
a.a.Mục
Mụctiêu
tiêuvà
vàquan
quanđiểm
điểmxây
xâydựng
dựnghệ
hệthống
thốngchính
chínhtrị
trị
--Quan
Quanđiểm:
điểm:

+ Hai là, đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động
của hệ thống chính trị làm cho hệ thống chính trị hoạt
động năng động hơn, có hiệu quả hơn, phù hợp với đường

lối đổi mới toàn diện, đồng bộ đất nước.


II. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ THỜI KỲ
ĐỔI MỚI
2. Mục tiêu, quan điểm và chủ trương xây dựng hệ thống chính
trị thời kỳ đổi mới (Trọng tâm)
a.a.Mục
Mụctiêu
tiêuvà
vàquan
quanđiểm
điểmxây
xâydựng
dựnghệ
hệthống
thốngchính
chínhtrị
trị
--Quan
Quanđiểm:
điểm:

+ Ba là, đổi mới hệ thống chính trị một cách tồn diện,
đồng bộ, có kế thừa, có bước đi, hình thức và cách làm
phù hợp.


II. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ THỜI KỲ
ĐỔI MỚI

2. Mục tiêu, quan điểm và chủ trương xây dựng hệ thống chính
trị thời kỳ đổi mới (Trọng tâm)
a.a.Mục
Mụctiêu
tiêuvà
vàquan
quanđiểm
điểmxây
xâydựng
dựnghệ
hệthống
thốngchính
chínhtrị
trị
--Quan
Quanđiểm:
điểm:

+ Bốn là, đổi mới mối quan hệ giữa các bộ phận cấu
thành của hệ thống chính trị với nhau và với xã hội, tạo ra
sự vận động cùng chiều theo hướng tác động, thúc đẩy xã
hội phát triển; phát huy quyền làm chủ của nhân dân.


II. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ THỜI KỲ
ĐỔI MỚI
2. Mục tiêu, quan điểm và chủ trương xây dựng hệ thống chính
trị thời kỳ đổi mới (Trọng tâm)
b.b.Chủ
Chủtrương

trươngxây
xâydựng
dựnghệ
hệthống
thốngchính
chínhtrị
trị

--Xây
Xâydựng
dựngĐảng
Đảngtrong
tronghệ
hệthống
thốngchính
chínhtrị
trị

ĐẢNG CỘNG
SẢN VIỆT NAM
ĐCSVN là đội tiên
phong của GCCN, đồng
thời là đội tiên phong của
NDLĐ và của dân tộc Việt
Nam; đại biểu trung thành
lợi ích của GCCN, NDLĐ
và của dân tộc.


II. ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ THỜI KỲ

ĐỔI MỚI
2. Mục tiêu, quan điểm và chủ trương xây dựng hệ thống chính
trị thời kỳ đổi mới (Trọng tâm)
b.b.Chủ
Chủtrương
trươngxây
xâydựng
dựnghệ
hệthống
thốngchính
chínhtrị
trị

--Xây
Xâydựng
dựngĐảng
Đảngtrong
tronghệ
hệthống
thốngchính
chínhtrị
trị
Hỏi: Tại sao cần phải đổi mới xây dựng Đảng trong
hệ thống chính trị?
Cơ sở lý luận: Chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đã
khẳng định vị trí, vai trò của
Đảng Cộng sản đối với cách
mạng và sự cần thiết phải xây
dựng, chỉnh đốn Đảng.

ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
VỊ TRÍ, VAI TRỊ

HẠT NHÂN
CỦA
HỆ THỐNG
CHÍNH TRỊ

LỰC
LƯỢNG
DUY NHẤT
LÃNH ĐẠO
NHÀ NƯỚC
VÀ XÃ HỘI