Van 9 On tap Van hoc trung dai

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (277.63 KB, 25 trang )

(1)Phần I: Nội dung ôn tập văn học trung đại Bảng hệ thống các tác giả, tác phẩm văn học trung đại đã học ở lớp 9 TT 1. 2. 3. 4. a. b c. d. Tªn ®o¹n trÝch ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng 16 trong 20 truyÖn truyÒn kú m¹n lôc. Mîn cèt truyÖn “Vî chµng Tr¬ng” ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh ViÕt kho¶ng ®Çu đời Nguyễn (đầu TK XIX) Håi thø 14 cña Hoµng Lª nhÊt thèng trÝ Ph¶n ¸nh giai ®o¹n lÞch sö ®Çy biến động của XHPKVN cuèi TK XVIII. Tªn t¸c gi¶ NguyÔn D÷ (TK16). Néi dung chñ yÕu - Khẳng định vẻ đẹp tâm hồn truyÒn thèng cña ngêi phô n÷ ViÖt Nam. - NiÒm c¶m th¬ng sè phËn bi kịch của họ dới chế độ phong kiÕn.. NghÖ thuËt chñ yÕu - TruyÖn truyÒn kú viÕt b»ng ch÷ H¸n. - KÕt hîp nh÷ng yÕu tè hiÖn thùc vµ yÕu tè kú ảo, hoang đờng với cách kÓ chuyÖn, x©y dùng nh©n vËt rÊt thµnh c«ng.. Phạm Đình Hổ Đời sống xa hoa vô độ của bän vua chóa, quan l¹i (TL 18) phogn kiÕn thêi vua Lª, chóa TrÞnh suy tµn. Tuú bót ch÷ H¸n, ghi chÐp theo c¶m høng sù việc, câu chuyện con ngời đơng thời một cách cụ thÓ, ch©n thùc, sinh động. - TiÓu thuyÕt lÞch sö ch¬ng håi viÕt b»ng ch÷ H¸n. - C¸ch kÓ chuyÖn nhanh gän, chän läc sù viÖc, kh¾c ho¹ nh©n vËt chñ yếu qua hành động và lời nãi.. - H×nh ¶nh anh hïng d©n téc Quang Trung NguyÔn HuÖ víi chiÕn c«ng thÇn tèc vÜ đại đại phá quân Thanh mùa xu©n 1789. - Sù th¶m h¹i cña qu©n tíng T«n SÜ NghÞ vµ sè phËn bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thèng ph¶n níc h¹i d©n. TruyÖn KiÒu NguyÔn Du Cuộc đời và tính cách NguyÔn Du, vai trß vµ vÞ trÝ §Çu TK XIX. M- (TK 18-19) în cèt truyÖn cña «ng trong lÞch sö v¨n häc ViÖt Nam. Kim V©n KiÒu cña Trung Quèc Ng« Gia V¨n Ph¸i (Ng« Th× ChÝ, Ng« Th× Du TK 18). NguyÔn Du Trân trọng ngợi ca vẻ đẹp cña chÞ em Thuý KiÒu. VÎ (TK 18-19) đẹp toàn bích của những thiếu nữ phong kiến. Qua đó dù c¶m vÒ kiÕp ngêi tµi hoa b¹c mÖnh. - ThÓ hiÖn c¶m høng nh©n v¨n v¨n NguyÔn Du Bøc tranh thiªn nhiªn, lÔ héi C¶nh ngµy xu©n NguyÔn Du mùa xuân tơi đẹp, trong (TK 18-19) s¸ng. Cảnh ngộ cô đơn buồn tủi và KiÒu ë lÇu Ngng NguyÔn Du tÊm lßng thuû chung, hiÕu BÝch (TK 18-19) thảo rất đáng thơng, đáng tr©n träng cña Thuý KiÒu - Bãc trÇn b¶n chÊt con bu«n M· Gi¸m Sinh NguyÔn Du xấu xa, đê tiện của Mã Giám mua KiÒu (TK 18-19) Sinh. - Hoàn cảnh đáng thơng của Thuý KiÒu trong c¬n gia biÕn. - Tè c¸o x· héi phong kiÕn, chà đạp lên sắc tài, nhân ChÞ em Thuý KiÒu. - Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. TruyÖn th¬ N«m, lôc b¸t. - Tãm t¾t néi dung cèt chuyÖn, s¬ lîc gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt (SGK) NghÖ thuËt íc lÖ cæ ®iÓn lÊy thiªn nhiªn lµm chuẩn mực để tả vẻ đẹp con ngêi. Kh¾c ho¹ râ nÐt ch©n dung chÞ em Thuý KiÒu. T¶ c¶nh thiªn nhiªn b»ng nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh giµu chÊt t¹o h×nh. - Miªu t¶ néi t©m nh©n vËt thµnh c«ng nhÊt. - Bót ph¸p t¶ c¶nh ngô t×nh tuyÖt bót. NghÖ thuËt kÓ chuyÖn kÕt hîp víi miªu t¶ ngo¹i h×nh, cö chØ vµ ng«n ng÷ đối thoại để khắc hoạ tÝnh c¸ch nh©n vËt (M· Gi¸m Sinh)..

(2) 5. Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga. NguyÔn §×nh ChiÓu (TK19). Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n. NguyÔn §×nh ChiÓu (TK 19). phÈm cña ngêi phô n÷. - Vài nét về cuộc đời, sự nghiÖp, vai trß cña NguyÔn §×nh ChiÓu trong lÞch sö v¨n häc VN. - Tãm t¾t cèt chuyÖn LVT. - Khát vọng hành đạo giúp đời sống của tác giả, khắc hoạ những phẩm chất đẹp đẽ cña hai nh©n vËt : LVT tµi ba, dòng c¶m, träng nghÜa, khinh tµi ; KNN hiÒn hËu, nÕt na, ©n t×nh. - Sự đối lập giữa thiện và ác, gi÷a nh©n c¸ch cao c¶ vµ nh÷ng toan tÝnh thÊp hÌn. - Thái độ, tình cảm và lòng tin của tác giả đối với nhân dân lao động.. - Lµ truyÒn th¬ N«m, mét trong nh÷ng t¸c phÈm xuÊt s¾c cña N§C đợc lu truyền rộng rãi trong nh©n d©n. - NghÖ thuËt kÓ chuyÖn, miªu t¶ rÊt gi¶n dÞ, méc m¹c, giµu mµu s¾c Nam Bé.. - NghÖ thuËt kÓ chuyÖn kÕt hîp víi t¶ nh©n vËt qua hành động, ngôn ng÷, lêi th¬ giµu c¶m xóc, b×nh dÞ, d©n d·, giµu mµu s¾c Nam Bé..

(3) ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng (TrÝch “TruyÒn kú m¹n lôc” - NguyÔn D÷) I. MB. - NguyÔn D÷ (cha râ n¨m sinh, n¨m mÊt), quª ë H¶i D¬ng. - Nguyễn Dữ sống vào nửa đầu thế kỷ XVI, là thời kỳ Triều đình nhà Lê đã bắt đầu khủng hoảng, c¸c tËp ®oµn phong kiÕn Lª, M¹c, TrÞnh tranh giµnh quyÒn lùc, g©y ra nh÷ng cuéc néi chiÕn kÐo dµi. - ¤ng häc réng, tµi cao nhng chØ lµm quan mét n¨m råi c¸o vÒ, sèng Èn dËt ë vïng nói Thanh Ho¸. Đó là cách phản kháng của nhiều tri thức tâm huyết đơng thời. - “ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng” lµ truyÖn thø 16 trong sè 20 truyÖn n»m trong t¸c phÈm næi tiÕng nhÊt cña NguyÔn D÷ “TruyÒn kú m¹n lôc”. TruyÖn cã nguån gèc tõ mét truyÖn cæ d©n gian trong kho tµng cæ tÝch ViÖt Nam “Vî chµng Tr¬ng”. - Qua câu chuyện về cuộc đời và cái chết thơng tâm của Vũ Nơng, “Chuyện ngời con gái Nam Xơng” thể hiện niềm thơng cảm đối với số phận oan nghiệt, đồng thời ca ngợi vẻ đẹp truyền thống của những phụ nữ Việt Nam dới chế độ phong kiến. I. TB 1. Tóm tắt: Vũ Thị Thiết (Vũ Nơng) là ngời phụ nữ nhan sắc, đức hạnh. Chồng nàng là Trơng Sinh ph¶i ®i lÝnh sau khi cíi Ýt l©u. Nµng ë nhµ, mét m×nh võa nu«i con nhá võa ch¨m sãc mÑ chång ®au èm rồi làm ma chu đáo khi bà mất. Trơng Sinh trở về, nghe lời con, nghi vợ thất tiết nên đánh đuổi đi. Vũ Nơng uất ức gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn, đợc thần Rùa Linh Phi và các tiên nữ cứu. Sau đó Trơng Sinh mới biết vợ bị oan. ít lâu sau, Vũ Nơng gặp Phan Lang, ngời cùng làng chết đuối đợc Linh Phi cứu. Khi Lang trở về, Vũ Nơng nhờ gửi chiếc hoa vàng nhắn chàng Trơng lập đàn giải oan cho nµng. Tr¬ng Sinh nghe theo, Vò N¬ng Èn hiÖn gi÷a dßng, nãi väng vµo bê lêi t¹ tõ råi biÕn mÊt. +Bè côc 3 ®o¹n - §o¹n 1:… cña m×nh: Cuéc h«n nh©n gi÷a Tr¬ng Sinh vµ Vò N¬ng, sù xa c¸ch v× chiÕn tranh vµ phÈm h¹nh cña nµng trong thêi gian xa c¸ch. - §o¹n 2: … qua råi: Nçi oan khuÊt vµ c¸i chÕt bi th¶m cña Vò N¬ng. - Đoạn 3: Còn lại: Cuộc gặp gỡ giữa Vũ Nơng và Phan Lang trong đội Linh Phi. Vũ Nơng đợc giải oan. 2. Gi¸ trÞ hiÖn thùc: - Chuyện phản ánh hiện thực xã hội phong kiến bất công với chế độ nam quyền, chà đạp số phận ngời phụ nữ (Đại diện là nhân vật Trơng Sinh). - Ph¶n ¸nh sè phËn con ngêi chñ yÕu qua sè phËn phô n÷: chÞu nhiÒu oan khuÊt vµ bÕ t¾c. - Ph¶n ¸nh x· héi phong kiÕn víi nh÷ng cuéc chiÕn tranh phi nghÜa lµm cho cuéc sèng cña ngêi d©n cµng r¬i vµo bÕ t¾c. 3. Giá trị nhân đạo: a. Ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của ngời phụ nữ Việt Nam thông qua nhân vật Vũ Nơng Tác giả đặt nhân vật Vũ Nơng vào những hoàn cảnh khác nhau để bộc lộ đời sống và tính cách nhân vËt. Ngay từ đầu, nàng đã đợc giới thiệu là “tính đã thuỳ mị, nết na, lại thêm t dung tốt đẹp”. Chàng Trơng cũng bởi mến cái dung hạnh ấy, nên mới xin với mẹ trăm lạng vàng cới về. * Trong cuéc sèng vî chång b×nh thêng, nµng lu«n gi÷ g×n khu«n phÐp nªn dï chång nµng ®a nghi, đối với vợ phòng ngừa quá sức nhng gia đình cha từng phải bất hoà. * Khi tiễn chồng đi, Vũ Nơng rót chén rợu đầy, dặn dò chồng những lời tình nghĩa đằm thắm. Nàng “chẳng dám mong” vinh hiển mà chỉ cầu cho chồng “khi về mang theo đợc hai chữ bình yên, thế là đủ rồi”. Vũ Nơng cũng thông cảm cho những nỗi gian lao, vất vả mà chồng sẽ phải chịu đựng. Và xúc động nhất là những lời tâm tình về nỗi nhớ nhung, trông chờ khắc khoải của mình khi xa chồng. Những lêi v¨n tõng nhÞp, tõng nhÞp biÒn ngÉu nh nhÞp ®Ëp tr¸i tim nµng - tr¸i tim cña ngêi vî trÎ kh¸t khao yªu thơng đang thổn thức lo âu cho chồng. Những lời đso thấm vào lòng ngời, khiến ai ai cũng xúc động ứa hai hµng lÖ. * Rồi đến khi xa chồng, nàng càng chứng tỏ và bộc lộ nhiều phẩm chất đáng quý. Trớc hết, nàng là ngêi vî hÕt mùc chung thuû víi chång. Nçi buån nhí chång vß vâ, kÐo dµi qua n¨m th¸ng. Mçi khi thấy “bớm lợn đầy vờn” – cảnh vui mùa xuân hay “mây che kín núi” – cảnh buồn mùa đông, nàng lại chÆn “nçi buån gãc bÓ ch©n trêi nhí ngêi ®i xa. §ång thêi, nµng lµ ngêi mÑ hiÒn, hÕt lßng nu«i d¹y, chăm sóc, bù đắp cho đứa con trai nhỏ sự thiếu vắng tình cha. Bằng chứng chính là chiếc bóng ở phần sau câu chuyện mà nàng vẫn bảo đó là cha Đản. Cuối cùng, Vũ Nơng còn bộc lộ đức tính hiếu thảo của ngêi con d©u, tËn t×nh ch¨m sãc mÑ chång giµ yÕu, èm ®au. Nµng lo ch¹y ch÷a thuèc thang cho mÑ qua.

(4) khỏi, thành tâm lễ bái thần phật, bởi yếu tố tâm linh đối với ngời xa là rất quan trọng. Nàng lúc nào cũng dịu dàng, “lấy lời ngọt ngào khôn khéo, khuyên lơn”. Lời trăng trối cuối cùng của bà mẹ chồng đã đánh giá cao công lao của Vũ Nơng đối với gia đình: “Xanh kia quyết chẳng phụ con, cũng nh con đã ch¼ng phô mÑ”. Th«ng thêng, nhÊt lµ trong x· héi cò, mèi quan hÖ mÑ chång – con d©u lµ mèi quan hÖ c¨ng th¼ng, phøc t¹p. Nhng tríc ngêi con d©u hÕt mùc hiÒn th¶o nh Vò N¬ng th× bµ mÑ Tr¬ng Sinh không thể không yêu mến. Khi bà mất, Vũ Nơng đã “hết lời thơng xót, phàm việc ma chay tế lễ, lo liệu nh đối với cha mẹ đẻ mình”. Có thể nói, cuộc đời Vũ Nơng tuy ngắn ngủi nhng nàng đã làm tròn bổn phËn cña ngêi phô n÷: mét ngêi vî thuû chung, mét ngêi mÑ th¬ng con, mét ngêi d©u hiÕu th¶o. ë bÊt kú mét c¬ng vÞ nµo, nµng còng lµm rÊt hoµn h¶o. * Khi bị chồng nghi oan, nàng đã tìm mọi cách để xoá bỏ ngờ vực trong lòng Trơng Sinh. + ở lời nói đầu tiên, nàng nói đến thân phận mình, tình nghĩa vợ chồng và khẳng định tấm lòng chung thuỷ trong trắng của mình. Cầu xin chồng đừng nghi oan, nghĩa là nàng đã cố gắng hàn gắn, cứu vãn hạnh phúc gia đình đang có nguy cơ tan vỡ. + ở lời nói thứ hai trong tâm trạng “bất đắc dĩ”, Vũ Nơng bày tỏ nỗi thất vọng khi không hiểu vì sao bị đối xử tàn nhẫn, bất công, không có quyền tự bảo vệ mình, thậm chí không có quyền đợc bảo vệ bởi những lời biện bạch, thanh minh của hàng xóm láng giềng. Ngời phụ nữ của gia đình đã mất đi hạnh phúc gia đình, “thú vui nghi gia nghi thất”. Tình cảm đơn chiếc thuỷ chung nàng dành cho chồng đã bị phủ nhận không thơng tiếc. Giờ đây “bình rơi trâm gãy, mây tạnh ma tan, sen rũ trong ao, liễu tàn trớc gió, khóc tuyết bông hoa rụng cuống, kêu xuân cái én lìa đàn, nớc thẳm buồn xa”, cả nỗi nhớ chờ chồng mà hoá đá trớc đây cũng không còn. Vậy thì cuộc đời còn gì ý nghĩa nữa đối với ngời vợ trẻ khao kh¸t yªu th¬ng Êy? + Chẳng còn gì cả, chỉ có nỗi thất vọng tột cùng, đau đớn ê chề bởi cuộc hôn nhân đã không còn cách nào hàn gắn nổi, mà nàng thì phải chịu oan khuất tày trời. Bị dồn đến bớc đờng cùng, sau mọi cố gắng không thành, Vũ Nơng chỉ còn biết mợn dòng nớc Hoàng Giang để rửa nỗi oan nhục. Nàng đã t¾m géi chay s¹ch mong dßng níc m¸t lµm dÞu ®i tøc giËn trong lßng, khiÕn nµng suy nghÜ tØnh t¸o h¬n để không hành động bồng bột. Nhng nàng vẫn không thay đổi quyết định ban đầu, bởi chẳng còn con đờng nào khác cho ngời phụ nữ bất hạnh này. Lời than của nàng trớc trời cao sông thẳm là lời nguyện xin thần sông chứng giám cho nỗi oan khuất cũng nh đức hạnh của nàng. Hành động trẫm mình là hành động quyết liệt cuối cùng, chất chứa nỗi tuyệt vọng đắng cay nhng cũng đi theo sự chỉ đạo của lý trí. + Đợc các tiên nữ cứu, nàng sống dới thuỷ cung và đợc đối xử tình nghĩa. Nàng hết sức cảm kích ơn cøu m¹ng cña Linh Phi vµ c¸c tiªn n÷ cung níc. Nhng nµng vÉn kh«ng ngu«i nçi nhí cuéc sèng trÇn thế – cuộc sống nghiệt ngã đã đẩy nàng đến cái chết. Vũ Nơng vẫn là ngời vợ yêu chồng, ngời mẹ thơng con, vẫn nặng lòng nhung nhớ quê hơng, mộ phần cha mẹ, đồng thời vẫn khao khát đợc trả lại danh dự. Bởi vậy mà nàng đã hiện về khi Trơng Sinh lập đàn giải oan. Thế nhng “cảm ơn đức của Linh Phi, đã thề sống chết cũng không bỏ”, Vũ Nơng không quay trở về trần gian nữa. Tóm lại: Vũ Nơng là một ngời phụ nữ xinh đẹp, nết na, hiền thục lại đảm đang, tháo vát , thờ kính mẹ chồng rất mực hiếu thảo, một dạ thuỷ chung với chồng, hết lòng vun đắp cho hạnh phúc gia đình. Nàng là ngời phụ nữ hoàn hảo, lý tởng của mọi gia đình, là khuôn vàng thớc ngọc của mọi ngời phụ nữ. Ngời nh nàng xứng đáng đợc hởng hạnh phúc trọn vẹn, vậy mà lại phải chết oan uổng, đau đớn. Những duyên cớ khiến cho một ngời phụ nữ đức hạnh nh Vũ Nơng không thể sống mà phải chÕt mét c¸ch oan uæng: - Nguyên nhân trực tiếp: do lời nói ngây thơ của bé Đản. Đêm đêm, ngồi buồn dới ngọn đèn khuya, Vũ Nơng thờng “trỏ bóng mình mà bảo là cha Đản”. Vậy nên Đản mới ngộ nhận đó là cha m×nh, khi ngêi cha thËt chë vÒ th× kh«ng chÞu nhËn vµ cßn v« t×nh ®a ra nh÷ng th«ng tin khiÕn mÑ bÞ oan. - Nguyªn nh©n gi¸n tiÕp: + Do ngời chồng đa nghi, hay ghen . Ngay từ đầu, Trơng Sinh đã đợc giới thiệu là ngời “đa nghi, đối với vợ phòng ngừa quá sức”, lại thêm “không có học”. Đó chính là mầm mống của bi kịch sau này khi có biến cố xảy ra. Biến cố đó là việc Trơng Sinh phải đi lính xa nhà, khi về mẹ đã mất. Mang tâm trạng buồn khổ, chàng bế đứa con lên ba đi thăm mộ mẹ, đứa trẻ lại quấy khóc không chịu nhận cha. Lời nói ngây thơ của đứa trẻ làm đau lòng chàng: “Ô hay! Thế ra ông cũng là cha tôi ? Ông lại biết nói, chứ không nh cha tôi trớc kia, chỉ nín thin thít” Trơng Sinh gạn hỏi đứa bé lại đa thêm những thông tin gay cấn, đáng nghi: “Có một ngời đàn ông đêm nào cũng đến” (hành động lén lút che mắt thiên hạ), “mÑ §¶n ®i còng ®i, mÑ §¶ng ngåi còng ngåi” (hai ngêi rÊt quÊn quýt nhau), “ch¼ng bao giê bÕ §¶n cả” (ngời này không muốn sự có mặt của đứa bé). Những lời nói thật thà của con đã làm thổi bùng lên ngän löa ghen tu«ng trong lßng Tr¬ng Sinh..

(5) + Do cách c xử hồ đồ, thái độ phũ phàng, thô bạo của Trơng Sinh. Là kẻ không có học, lại bị ghen tuông làm cho mờ mắt, Trơng Sinh không đủ bình tĩnh, sáng suốt để phân tích những điều phi lý trong lời nói con trẻ. Con ngời độc đoán ấy đã vội vàng kết luận, “đinh ninh là vợ h”. Chàng bỏ ngoài tai tÊt c¶ nh÷ng lêi biÖn b¹ch, thanh minh, thËm chÝ lµ van xin cña vî. Khi Vò N¬ng hái ai nãi th× l¹i giÊu kh«ng kÓ lêi con. Ngay c¶ nh÷ng lêi bªnh vùc cña hä hµng, lµng xãm còng kh«ng thÓ cêi bá oan khuất cho Vũ Nơng. Trơng Sinh đã bỏ qua tất cả những cơ hội để cứu vãn tấn thảm kịch, chỉ biết la lên cho hả giận. Trơng Sinh lúc ấy không còn nghĩ đến tình nghĩa vợ chồng, cũng chẳng quan tâm đến công lao to lớn của Vũ Nơng đối với gia đình, nhất là gia đình nhà chồng. Từ đây có thể thấy Trơng Sinh là con đẻ của chế độ nam quyền bất công, thiếu lòng tin và thiếu tình th ơng, ngay cả với ngời thân yêu nhÊt. + Do cuộc hôn nhân không bình đẳng, Vũ Nơng chỉ là “con nhà kẻ khó”, còn Trơng Sinh là “con nhà hào phú”. Thái độ tàn tệ, rẻ rúng của Trơng Sinh đối với Vũ Nơng đã phần nào thể hiện quyền thế của ngời giàu đối với ngời nghèo trong một xã hội mà đồng tiền đã bắt đầu làm đen bạc thói đời. + Do lễ giáo hà khắc, phụ nữ không có quyền đợc nói, không có quyền đợc tự bảo vệ mình. Trong lễ giáo ấy, chữ trinh là chữ quan trọng hàng đầu; ngời phụ nữ khi đã bị mang tiếng thất tiết với chồng thì sẽ bị cả xã hội hắt hủi, chỉ còn một con đờng chết để tự giải thoát. + Do chiến tranh phong kiến gây nên cảnh sinh ly và cũng góp phần dẫn đến cảnh tử biệt. Nếu không có chiến tranh, Trơng Sinh không phải đi lính thì Vũ Nơng đã không phải chịu nỗi oan tày trời dẫn đến cái chết thơng tâm nh vậy. 4. Một số nét nghệ thuật đặc sắc của Chuyện ngời con gái Nam Xơng - Xây dựng tình huống truyện độc đáo, đặc biệt là chi tiết chiếc bóng. Đây là sự khái quát hoá tấm lòng, sự ngộ nhận và sự hiểu lầm của từng nhân vật. Hình ảnh này hoàn thiện thêm vẻ đẹp nhân cách của Vũ Nơng, đồng thời cũng thể hiện rõ nét hơn số phận bi kịch của Vũ N ơng nói riêng và ngời phụ nữ ViÖt Nam nãi chung. - NghÖ thuËt dùng truyÖn. DÉn d¾t t×nh huèng truyÖn hîp lý. Chi tiÕt chiÕc bãng lµ ®Çu mèi c©u chuyện lại chỉ xuất hiện một lần duy nhất ở cuối truyện, tạo sự bất ngờ, bàng hoàng cho ngời đọc và t¨ng tÝnh bi kÞch cho c©u chuyÖn. - Cã nhiÒu sù s¸ng t¹o so víi cèt truyÖn cæ tÝch "Vî chµng Tr¬ng" b»ng c¸ch s¾p xÕp thªm bít chi tiết một cách độc đáo. - Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Nhân vật đợc xây dựng qua lời nói và hành động. Các lời trần thuật và đối thoại của nhân vật sử dụng nhiều hình ảnh ớc lệ nhng vẫn khắc hoạ đậm nét và chân thật nội tâm nh©n vËt. - Sử dụng yếu tố truyền kỳ (kỳ ảo) làm nổi bật giá trị nhân đạo của tác phẩm. Yếu tố kỳ ảo, hoang đờng làm câu chuyện vừa thực vừa mơ, vừa có hậu vừa không có hậu, làm hoàn chỉnh vẻ đẹp của Vũ Nơng. - Kết hợp các phơng thức biểu đạt: Tự sự + biểu cảm (trữ tình) làm nên một áng văn xuôi tự sự còn sèng m·i víi thêi gian. * C¸c chi tiÕt kú ¶o trong phÇn cuèi c©u chuyÖn: - Phan Lang n»m méng råi th¶ rïa. - Phan Lang gặp nạn, lạc vào động rùa, gặp Linh Phi, đợc cứu giúp; gặp lại Vũ Nơng, đợc sứ giả của Linh Phi rẽ đờng nớc đa về dơng thế. - Vò N¬ng hiÖn vÒ trong lÔ gi¶i oan trªn bÕn Hoµng Giang gi÷a lung linh, huyÒn ¶o råi l¹i biÕn ®i mÊt. * C¸ch ®a c¸c chi tiÕt kú ¶o: - Các yếu tố này đợc đa vào xen kẽ với những yếu tố thực về địa danh, về thời điểm lịch sử, những chi tiÕt thùc vÒ trang phôc cña c¸c mü nh©n, vÒ t×nh c¶nh nhµ Vò N¬ng kh«ng ngêi ch¨m sãc sau khi nàng mất… Cách thức này làm cho thế giới kỳ ảo lung linh, mơ hồ trở nên gần với cuộc đời thực, làm tăng độ tin cậy, khiến ngời đọc không cảm thấy ngỡ ngàng. * ý nghÜa cña c¸c chi tiÕt kú ¶o: - Cách kết thúc này làm nên đặc trng của thể loại truyện truyền kỳ. - Làm hoàn chỉnh thêm nét đẹp vốn có của Vũ N ơng: nặng tình, nặng nghĩa, quan tâm đến chồng con, phần mộ tổ tiên, khao khát đợc phục hồi danh dự. - T¹o nªn mét kÕt thóc phÇn nµo cã hËu cho c©u chuyÖn. - Thể hiện về ớc mơ, về lẽ công bằng ở cõi đời của nhân dân ta. - Chi tiết kỳ ảo đồng thời cũng không làm mất đi tính bi kịch của câu chuyện. Vũ Nơng trở về mà vẫn xa cách ở giữa dòng bởi nàng và chồng con vẫn âm dơng chia lìa đôi ngả, hạnh phúc đã vĩnh viễn.

(6) rời xa. Tác giả đa ngời đọc vào giấc chiêm bao rồi lại kéo chúng ta sực tỉnh giấc mơ - giấc mơ về những ngời phụ nữ đức hạnh vẹn toàn. Sơng khói giải oan tan đi, chỉ còn một sự thực cay đắng: nỗi oan của ngời phụ nữ không một đàn tràng nào giải nổi. Sự ân hận muộn màng của ngời chồng, đàn cầu siêu của tôn giáo đều không cứu vãn đợc ngời phụ nữ. Đây là giấc mơ mà cũng là lời cảnh tỉnh của tác giả. Nó để lại d vị ngậm ngùi trong lòng ngời đọc và là bài học thấm thía về giữ gìn hạnh phúc gia đình. III>KB.Tãm l¹i: Bi kÞch cña Vò N¬ng lµ mét lêi tè c¸o x· héi phong kiÕn xem träng quyÒn uy cña kẻ giàu có và của ngời đàn ông trong gia đình, đồng thời bày tỏ niềm cảm thơng của tác giả đối với số phận oan nghiệt của ngời phụ nữ. Ngời phụ nữ đức hạnh ở đây không những không đợc bênh vực, trở che mà lại còn bị đối xử một cách bất công, vô lý; chỉ vì lời nói thơ ngây của đứa trẻ và vì sự hồ đồ, vũ phu của anh chồng hay ghen tuông mà đến nỗi phải kết liễu cuộc đời mình.. TruyÖn cò trong phñ chóa trÞnh (TrÝch Vò Trung Tuú Bót) I. MB - T¸c gi¶ Ph¹m §×nh Hæ (1768 – 1839) tªn ch÷ lµ Tïng Niªn hoÆc BØnh Trùc, hiÖu §«ng D· TiÒu, tôc gäi lµ Chiªu Hæ, ngêi lµng §an Loan, huyÖn §êng An, tØnh H¶i D¬ng (nay lµ x· Nh©n QuyÒn, huyÖn B×nh Giang, tØnh H¶i D¬ng). - Ông sống vào thời buổi đất nớc loạn lạc nên muốn ẩn c. Đến thời Minh Mạng nhà Nguyễn, vua vời ông ra làm quan, ông đã mấy lần từ chức, rồi lại bị triệu ra. - Phạm Đình Hổ để lại nhiều công trình biên soạn khảo cứu có giá trị thuộc đủ các lĩnh vực: văn học, triết học, lịch sử, địa lý… tất cả đều bằng chữ Hán. -Vò trung tuú bót (tuú bót viÕt trong nh÷ng ngµy ma) gåm : 88 mÈu chuyÖn nhá, viÕt theo thÓ tuú bót, hiÓu theo nghÜa lµ ghi chÐp tuú høng, t¶n m¹n, kh«ng cÇn hÖ thèng, kÕt cÊu g×. ¤ng bµn vÒ c¸c thø lễ nghi, phong tục, tập quán… ghi chép những việc xảy ra trong xã hội lúc đó, viết về một số nhân vật, di tích lịch sử, khảo cứu về địa d, chủ yếu là vùng Hải Dơng quê ông. Tất cả những nội dung ấy đều đợc trình bày giản dị, sinh động và rất hấp dẫn. Tác phẩm chẳng những có giá trị văn chơng đặc sắc mà còn cung cấp những tài liệu quý về sử học, địa lý, xã hội học. -"Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh" đợc viết đầu đời Nguyễn (đầu thế kỷ XIX) phản ánh đời sống xa hoa cña vua chóa vµ sù nhòng nhiÔu cña bän quan l¹i thêi Lª - TrÞnh. B. TB 1. Thãi ¨n ch¬i xa xØ cña chóa TrÞnh vµ c¸c quan l¹i hÇu cËn a) Thãi ¨n ch¬i xa xØ, xa hoa cña vua chóa vµ sù nhòng nhiÔu cña bän quan l¹i thêi Lª – TrÞnh ® îc Phạm Đình Hổ miêu tả rất cụ thể, sinh động. Cuộc sống của chúa là cuộc sống giàu sang đến tột đỉnh. - Chúa cho xây nhiều cung điện, đền đài ở khắp mọi nơi, để thoả ý thích chơi đèn đuốc “ngắm cảnh đẹp”, ý thích đó biết bao nhiêu cho vừa, vì vậy “việc xây dựng đình đài cứ liên miên”, hao tiền, tốn của. - Chúa bày ra nhiều cuộc dạo chơi tốn kém ở các li cung (cung điện lâu đài xa kinh thành). Những cuộc dạo chơi của chúa ở Tây hồ đợc miêu tả tỉ mỉ: Diễn ra thờng xuyên “tháng ba bốn lần”, huy động rÊt nhiÒu ngêi hÇu h¹ “binh lÝnh dµn hÇu bèn mÆt hå” – mµ Hå T©y th× rÊt réng. Kh«ng chØ lµ d¹o choi đơn thuần, mà còn là nghi lễ tiếp đón tng bừng, độc đáo, những trò chơi lố lăng (tổ chức hội chợ, cho quan nội thần cải trang thành đàn bà bày bán hàng), chùa Trấn Quốc, nơi linh thiêng của phật giáo cũng trở thành nơi hoà nhạc cua rbọn nhạc công cung đình..

(7) - Dùng quyền lực để tìm và cớp lấy các của quý trong thiên hạ nh trân cầm dị thú, cổ mộc quái thạch… (chim quý, thú lạ, cây cổ thụ, những hòn đá có hình dáng kỳ lạ, chậu hoa, cây cảnh) về tô điểm cho n¬i ë cña chóa. * T¸c gi¶ chän mét c¶nh ®iÓn h×nh cña cuéc cíp ®o¹t Êy lµ c¶nh lÝnh tr¸ng trë mét c©y ®a cæ thô vÒ phủ chúa (đây là một chi tiết tiêu biểu làm rõ chủ đề). Tác giả miêu tả kỹ lỡng, công phu bằng những từ ngữ sống động, một giọng văn thật nặng nề: “Cây đa to, cành lá rờm rà, đợc rớc qua sông”… nh một cây cổ thụ mọc trên đầu non hốc đá, rễ đến vài trợng, phải một cơ binh mới khiêng nổi, lại có bốn ngời đi kèm, đều cầm gơm đánh thanh la đốc thúc quân lính khiêng đi cho đều tay”. Ngời viết tuỳ bút, danh nho Phạm Đình Hổ đã đa ra những sự việc cụ thể, chân thực và khách quan, không bình luận mà các h×nh ¶nh, chi tiÕt hiÖn lªn ®Çy Ên tîng. Nh÷ng chi tiÕt kÓ, t¶ ch©n thùc cho thÊy phñ chóa lµ n¬i bµy ra nh÷ng trß ch¬i tèn kÐm vµ hÕt søc lè bÞch. §Ó phôc vô cho sù ¨n ch¬i Êy th× tiÒn cña, c«ng søc, må h«i níc m¾t vµ thËm chÝ c¶ m¹ng sèng cña nh©n d©n ph¶i hao tèn biÕt bao nhiªu mµ kÓ. b) ấn tợng nhất là cảnh đêm nơi vờn nhà chúa qua đoạn văn “Mỗi khi đêm thanh cảnh vắng, tiếng chim kêu, vợn hót ran khắp bốn bề, hoặc nửa đêm ồn ào nh trận ma sa gió táp, vỡ tổ tan đàn, kẻ thức giả biết đó là triệu bất tờng”. Cảnh đợc miêu tả là cảnh thực nhng âm thanh lại gợi cảm giác ghê rợn tr ớc một cái gì tan tác, đau thơng nh không phải trớc cảnh đẹp yên tĩnh, phồn thực. “triệu bất tờng” tức là điềm gở, điềm chẳng lành. Hình ảnh ẩn dụ tả cảnh bất thờng của đêm thanh cảnh vắng nh báo trớc sự suy vong tất yếu của một triều đại chỉ biết chăm lo đến chuyện ăn chơi hởng lạc trên mồ hôi, nớc mắt và cả xơng máu của dân lành. Cảm xúc chủ quan của tác giả đến đây mới đợc bộ lộ. 2. Sù tham lam nhòng nhiÔu cña bän quan l¹i hÇu cËn trong phñ chóa - Thêi chóa TrÞnh S©m, bän quan l¹i hÇu cËn trong phñ chóa rÊt ® îc sñng ¸i, bëi chóng cã thÓ gióp chúa đắc lực trong việc bày các trò ăn chơi, hởng lạc. Do thế, chúng cũng ỷ thế nhà chúa mà hoành hµnh, t¸c oai, t¸c qu¸i trong nh©n d©n. - Để phục vụ cho sự hởng lạc ấy, chúa cũng nh các quan đã trở thành những kẻ cớp ngày. Chúng ra sức hoành hành trấn lột khắp nơi trong thành tìm đồ vật, cây cối đẹp, con thú cớp về trang trí cho phủ chóa léng lÉy xa hoa : "bao nhiªu loµi tr©n cÇm dÞ thó, cæ méc qu¸i th¹ch, chËu hoa c©y c¶nh ë chèn dân gian, chúa đều sức thu lấy" "trong phủ, tuỳ chỗ điểm xuyết bày vẽ ra hình núi non bộ, trông nh bÕn bÓ ®Çu non" Chóa cã nh÷ng vËt quý Êy th× bao ngêi d©n bÞ ¨n cíp tr¾ng tr¬n. Bän quan l¹i thêng "mîn giã bÎ m¨ng, ngoµi dä dÉm", dß xem nhµ nµo cã vËt quý th× biªn vµo hai ch÷ "phông thñ", ®em cho ngời đến lấy phăng đi. Rồi vừa ăn cớp vừa la làng, chúng còn doạ giấu vật của phụng để doạ lấy tiền của dân. Ngời dân vừa bị cớp vật quý vừa bị đòi tiền, có khi lại còn phải tự tay phá huỷ những thứ mình đã chăm sóc, nuôi trồng để tránh khỏi tai vạ. Còn bọn hoạn quan đối với chúa thì đợc thởng, đợc khen, đợc thăng quan tiến chức, bổng lộc ních đầy túi, một công mà lợi cả đôi đờng. - Đoạn văn cuối là chi tiết kể rất thật về gia đình của chính tác giả: bà mẹ của tác giả đã phải sai chặt đi một cây lê và hai cây lựu quý, rất đẹp trong vờn nhà mình để tránh tai vạ. Đây không chỉ là điều tác giả mắt thấy tai nghe mà còn là điều ông đã trải qua, nên rất có sức thuyết phục. Cảm xúc của tác giả (thái độ bất bình, phê phán) cũng đợc gửi gắm một cách kín đáo qua đó. Có thể nói:- Cảnh vật trong phủ chúa là cảnh xa hoa, lộng lẫy, bóng bẩy, điểm xuyết bày đủ thứ. - Đi kèm với cảnh xa hoa nh thế thì cuộc sống trong phủ cũng rất bóng bẩy, chúa chơi đủ các loài “ch©n cÇm dÞ thó, cæ méc qu¸i th¹ch, chËu hoa c©y c¶nh ë chèn d©n gian”. §óng lµ c¸ trêi Nam sang nhÊt lµ ®©y” (Lª H÷u Tr¸c). Cuéc sèng Êy v¬ng gi¶, th©m nghiªm, ®Çy quyÒn uy nhng "kÎ thøc gi¶ biÕt đó là triệu bất thờng", báo trớc sự suy vọng sụp đổ tất yếu của một triều đại chỉ biết ăn chơi, không lo nghÜ g× cho nh©n d©n. - Con ngời trong phủ chúa đa dạng, nhng phần lớn là những kẻ ăn chơi, hoang dâm vô độ, vô trách nhiệm thậm chí là vô lơng tâm, không còn nhân tính. Chúng chỉ biết ăn cớp của dân để ních cho đầy túi, để thoả cái thú vui chơi đèn đuốc hay chơi chậu hoa cây cảnh của mình. * Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: Ph¹m §×nh Hæ thµnh c«ng ë thÓ lo¹i tuú bót, sù ghi chÐp ch©n thùc, sinh động, giàu chất trữ tình. Các chi tiết miêu tả chọn lọc, đắt giá, giàu sức thuyết phục, tả cảnh đẹp tỉ mỉ nhng lại nhuốm màu sắc u ám, mang tính dự báo. Giọng điệu tác giả gần nh khách quan nhng cũng đã khéo léo thể hiện thái độ lên án bọn vua quan qua thủ pháp liệt kê. C. KB Tóm lại, với sự ghi chép chân thực, sinh động, tác giả đã cho thấy rằng thời đại phong kiến Lê – Trịnh là thời đại thối nát, mục ruỗng. Vua và quan đều chỉ lo vui chơi, lo bày trò – những trò lố lăng,.

(8) kÞch cìm vµ v« cïng tèn kÐm, quan th× nÞnh hãt, cíp cña d©n vÒ d©ng cho chóa ; chóa th× m¶i hëng thô cuộc sống xa hoa, phú quý. Còn "nhân dân" họ không chỉ chịu đói chịu khổ mà còn phải chịu ấm ức bởi bị bóc lột, bị ăn cớp trắng trơn tiền bạc và những đồ mà họ yêu quý, nâng niu. Triều đại ấy sụp đổ là mét lÏ tù nhiªn kh«ng thÓ tr¸nh khái..

(9) Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ (Ng« Gia V¨n Ph¸i) I. Më bµi : - "Hoàng Lê nhất thống chí" là một cuốn tiểu thuyết lịch sử bằng chữ Hán đợc viết theo thể chơng håi do nhiÒu t¸c gi¶ trong Ng« Gia V¨n Ph¸i (Ng« Th× ChÝ, Ng« Th× Du…) s¸ng t¸c. §©y lµ mét bøc tranh sâu rộng vừa phản ánh đợc sự thối nát, suy tàn của triều đình Lê Trịnh, vừa phản ánh đ ợc sự phát triÓn cña phong trµo T©y S¬n. Trong håi thø 14 cña t¸c phÈm, h×nh tîng ngêi anh hïng Quang Trung hiện lên thật cao đẹp với khí phách hào hùng, trí tuệ sáng suốt và tài thao l ợc hơn ngời. Đồng thời bọn cíp níc vµ bÌ lò b¸n níc còng hiÖn lªn thËt th¶m h¹i. II. Th©n bµi: 1.H×nh ¶nh Quang Trung, ngêi anh hïng ¸o v¶i cña d©n téc: a. Trớc hết Quang Trung là một con ngời hành động mạnh mẽ quyết đoán: - Từ đầu đến cuối đoạn trích, Nguyễn Huệ luôn luôn là con ngời hành động một cách xông xáo, nhanh gọn có chủ đích và rất quả quyết. - Nghe tin giặc đã đánh chiếm đến tận Thăng Long mất cả một vùng đất đai rộng lớn mà ông không hề nao núng “định thân chinh cầm quân đi ngay”. - Rồi chỉ trong vòng hơn một tháng, Nguyễn Huệ đã làm đợc bao nhiêu việc lớn: “tế cáo trời đất”, lên ngôi hoàng đế, dốc xuất đại binh ra Bắc… b. §ã lµ mét con ngêi cã trÝ tuÖ s¸ng suèt vµ nh¹y bÐn: * Ngay khi mÊy chôc v¹n qu©n Thanh do T«n SÜ NghÞ hïng hæ kÐo vµo níc ta, thÕ giÆc ®ang m¹nh, tình thế khẩn cấp, vận mệnh đất nớc “ngàn cân treo sợi tóc”, Nguyễn Huệ đã quyết định lên ngôi hoàng đế để chính danh vị, lấy niên hiệu là Quang Trung. Việc lên ngôi đã đợc tính kỹ với mục đích thống nhất nội bộ, hội tụ anh tài và quan trọng hơn là “để yên kẻ phản trắc và giữ lấy lòng ngời”, đợc dân ủng hộ. * Sáng suốt trong việc nhận định tình hình địch và ta: - Qua lời dụ tớng sĩ trớc lúc lên đờng ở Nghệ An, Quang Trung đã chỉ rõ “đất nào sao ấy” ngời phơng Bắc không phải nòi giống nớc ta, bụng dạ ắt khác”. Ông còn vạch rõ tội ác của chúng đối với nhân dân ta: “Từ đời nhà hán đến nay, chúng đã mấy phen cớp bóc nớc ta, giết hại dân ta, vơ vét của cải, ngời mình không thể chịu nổi, ai cũng muốn đuổi chúng đi”. - Quang Trung đã khích lệ tớng sĩ dới quyền bằng những tấm gơng chiến đấu dũng cảm chống giặc ngoại xâm giành lại độc lập của cha ông ta từ ngàn xa nh: Trng nữ Vơng, Đinh Tiên Hoàng, Lê Đại Hµnh… - Quang Trung đã dự kiến đợc việc Lê Chiêu Thống về nớc có thể làm cho một số ngời Phù Lê “thay lòng đổi dạ” với mình nên ông đã có lời dụ với quân lính chí tình, vừa nghiêm khắc: “các ngời đều là những ngời có lơng tri, hãy nên cùng ta đồng tâm hiệp lực để dựng lên công lớn. Chớ có quen thói cũ, ¨n ë hai lßng, nÕu nh viÖc ph¸t gi¸c ra sÏ bÞ giÕt chÕt ngay tøc kh¾c, kh«ng tha mét ai”. * S¸ng suèt trong viÖc sÐt ®o¸n bª bèi: - Trong dÞp héi qu©n ë Tam §iÖp, qua lêi nãi cña Quang Trung víi Së vµ L©n ta thÊy râ: ¤ng rÊt hiÓu viÖc rót qu©n cña hai vÞ tíng giái nµy. §óng ra th× “qu©n thua chÐm tíng” nhng kh«ng hiÓu lßng họ, sức mình ít không địch nổi đội quân hùng tớng hổ nhà Thanh nên đành phải bỏ thành Thăng Long rút về Tam Điệp để tập hợp lực lợng. Vậy Sở và Lân không bị trừng phạt mà còn đợc ngợi khen. - Đối với Ngô Thì Nhậm, ông đánh giá rất cao và sử dụng nh một vị quân sĩ “đa mu túc trí” việc Sở và Lân rút chạy Quang Trung cũng đoán là do Nhậm chủ mu, vừa là để bảo toàn lực lợng, vừa gây cho địch sự chủ quan. Ông đã tính đến việc dùng Nhậm là ngời biết dùng lời khéo léo để dẹp việc binh đao. c. Quang Trung lµ ngêi cã tÇm nh×n xa tr«ng réng: - Mới khởi binh đánh giặc, cha giành đợc tấc đất nào vậy mà vua Quang Trung đã nói chắc nh đinh đóng cột “phơng lợc tiến đánh đã có tính sẵn”. - Đang ngồi trên lng ngựa, Quang Trung đã nói với Nhậm về quyết sách ngoại giao và kế hoạch 10 tới ta hoà bình. Đối với địch, thờng thì biết là thắng việc binh đao không thể dứt ngay đợc vì xỉ nhục của nớc lớn còn đó. Nếu “chờ 10 năm nữa ta đợc yên ổn mà nuôi dỡng lực lợng, bấy giờ nớc giàu quân m¹nh th× ta cã sî g× chóng”. d. Quang Trung lµ vÞ tíng cã tµi thao lîc h¬n ngêi: - Cuộc hành quân thần tốc do Quang Trung chỉ huy đến nay vẫn còn làm chúng ta kinh ngạc. Vừa hành quân, vừa đánh giặc mà vua Quang Trung hoạch định kế hoạch từ 25 tháng chạp đến mùng 7 tháng giêng sẽ vào ăn tiết ở Thăng Long, trong thực tế đã vợt mức 2 ngày. - Hành quân xa, liên tục nh vậy nhng đội quân vẫn chỉnh tề cũng là do tài tổ chức của ngời cầm qu©n. e. H×nh ¶nh vÞ vua lÉm liÖt trong chiÕn trËn: - Vua Quang Trung th©n chinh cÇm qu©n kh«ng ph¶i chØ trªn danh nghÜa. ¤ng lµm tæng chØ huy chiÕn dÞch thùc sù..

(10) - Dới sự lãnh đạo tài tình của vị tổng chỉ huy này, nghĩa quân Tây Sơn đã đánh những trận thật đẹp, thắng áp đảo kẻ thù. - Khí thế đội quân làm cho kẻ thù khiếp vía và hình ảnh ngời anh hùng cũng đợc khắc hoạ lẫm liệt: trong cảnh “khói tỏ mù trời, cách gang tấc không thấy gì” nổi bật hình ảnh nhà vua “cỡi voi đi đốc thúc” với tấm áo bào màu đỏ đã sạm đen khói súng. - Hình ảnh ngời anh hùng đợc khắc hoạ khá đậm nét với tính cách mạnh mẽ, trí tuệ sáng suốt, nhạy bén, tài dùng binh nh thần; là ngời tổ chức và là linh hồn của chiến công vĩ đại. 2. §èi lËp víi h×nh ¶nh nghÜa qu©n T©y S¬n lµ ch©n dung cña kÎ thï x©m lîc. - T«n Sü NghÞ kiªu c¨ng, tù m·n, chñ quan: + Kéo quân vào Thăng Long dễ dàng “ngày đi đêm nghỉ” nh “đi trên đất bằng”, cho là vô sự, không đề phòng gì, chỉ lảng vảng ở bên bờ sông, lấy thanh thế suông để doạ dẫm. + Hơn nữa y còn là một tên tớng bất tài, cầm quân mà không biết tình hình thực h ra sao. Dù đợc vua tôi Lê Chiêu Thống báo trớc, y vẫn không chút đề phòng suốt mấy ngày Tết “chỉ chăm chú vào việc yến tiệc vui mừng, không hề lo chi đến việc bất chắc”, cho quân lính mặc sắc vui chơi. - Khi quân Tây Sơn đánh đến nơi, tớng thì sợ mất mật, ngựa không kịp đóng yên, ngời không kịp mặc giáp… chuồng trớc qua cầu phao, quân thì lúc lâm trận “ai nấy đều rụng rời, sợ hãi, xin ra hàng hoặc bỏ chạy toán loạn, giày xéo lên nhau mà chết ”, “quân sĩ các doanh nghe thấy đều hoảng hốt, tan tác bỏ chạy, tranh nhau qua cầu sang sông, xô đẩy nhau rơi xuống mà chết rất nhiều ”, “đến nỗi nớc sông Nhị Hà vì thế mà tắc nghẽn không chảy đợc nữa”. Cả đội binh hùng, tớng mạnh, chỉ quen diễu võ dơng oai bây giờ chỉ còn biết tháo chạy, mạnh ai nấy chạy, “đêm ngày đi gấp, không dám nghỉ ngơi”. * => nghệ thuật kể chuyện, xen kẽ với những chi tiết tả thực thật cụ thể, chi tiết, sống động với nhÞp ®iÖu nhanh, dån dËp, gÊp g¸p gîi sù ho¶ng hèt cña kÎ thï. Ngßi bót miªu t¶ kh¸ch quan nhng vÉn hµm chøng t©m tr¹ng h¶ hª, sung síng cña ngêi viÕt còng nh cña d©n téc tríc th¾ng lîi cña S¬n T©y. 3. Sè phËn th¶m h¹i cña bän vua t«i Lª Chiªu Thèng ph¶n níc, h¹i d©n - Lê Chiêu Thống và những bề tôi trung thành của ông ta đã vì lợi ích riêng của dòng họ mà đem vận mệnh của cả dân tộc đặt vào tay kẻ thù xâm l ợc, lẽ tất nhiên họ phải chịu đựng nỗi sỉ nhục của kẻ đi cÇu c¹nh, van xin, kh«ng cßn ®©u t c¸ch bËc qu©n v¬ng, vµ kÕt côc còng ph¶i chÞu chung sè phËn bi th¶m cña kÎ väng quèc. - Khi cã biÕn, qu©n Thanh tan r·, Lª Chiªu Thèng véi v· cïng mÊy bÒ t«i th©n tÝn “®a th¸i hËu ra ngoài”, chạy bán sống bán chết, cớp cả thuyền dân để qua sông, “luôn mấy ngày không ăn”. May gặp ngời thổ hào thơng tình đón về cho ăn và chỉ đờng cho chạy trốn. Đuổi kịp Tôn Sĩ Nghị, vua tôi chỉ còn biết nhìn nhau than thở, oán giận chảy nớc mắt, và sau khi sang đến Trung Quốc phải cạo đầu, tết tóc, ăn mặc giống ngời Mãn Thanh và cuối cùng gửi nắm xơng tàn nơi đất khách quê ngời. Nghệ thuật: Xen kẽ kể với tả sinh động, cụ thể gây ấn tợng mạnh. Ngòi bút đậm chút xót thơng của t¸c gi¶ bÒ t«i trung thµnh cña nhµ Lª. III. KÕt bµi Víi ý thøc t«n träng sù thùc lÞch sö vµ ý thøc d©n téc, nh÷ng ngêi trÝ thøc – c¸c t¸c gi¶ Ng« Gia Văn Phái là những cựu thần chịu ơn sâu, nghĩa nặng của nhà Lê, nhng họ đã không thể bỏ qua sự thực là ông vua nhà Lê yếu hèn đã cõng rắn cắn gà nhà và chiến công lẫy lừng của nghĩa quân Tây Sơn, làm nổi bật hình ảnh vua Quang Trung - ngời anh hùng áo vải, niềm tự hào lớn của cả dân tộc. Bởi thế họ đã viết thực và hay đến nh vậy về ngời anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ. Đồng thời cũng miêu tả đợc một cách chân thực và sinh động sự thảm bại của quân tớng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiªu Thèng ph¶n níc, h¹i d©n TruyÖn KiÒu (NguyÔn Du) I. T¸c gi¶ NguyÔn Du - T¸c gi¶ NguyÔn Du (1765 – 1820), tªn ch÷ lµ Tè Nh- HiÖu lµ Thanh Hiªn, quª ë lµng Tiªn §iÒn – huyÖn Nghi Xu©n – tØnh Hµ TÜnh a. Thời đại: Nguyễn Du sinh trởng trong một thời đại có nhiều biến động dữ dội, xã hội phong kiến Việt Nam khủng hoảng sâu sắc, phong trào nông dân khởi nghĩa nổ ra liên tục, đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa Tây Sơn đã “Một phen thay đổi sơn hà”. Nhng triều đại Tây Sơn ngắn ngủi, triều Nguyễn lên thay. Những thay đổi kinh thiên động địa ấy tác động mạnh tới nhận thức tình cảm của Nguyễn Du để ông hớng ngòi bút của mình vào hiện thực, vào “Những điều trông thấy mà đau đớn lòng”. b. Gia đình: Gia đình Nguyễn Du là gia đình đại quý tộc nhiều đời làm quan và có truyền thống văn chơng. Nhng gia đình ông cũng bị sa sút. Nhà thơ mồ côi cha năm 9 tuổi, mồ côi mẹ năm 12 tuổi. Hoàn cảnh đó cũng tác động lớn tới cuộc đời Nguyễn Du. c. Cuộc đời: Nguyễn Du có năng khiếu văn học bẩm sinh, ham học, có hiểu biết sâu rộng và từng trải, có vốn sống phong phú với nhiều năm lu lạc, tiếp xúc với nhiều cảnh đời, nhiều con ngời số phận khác nhau. Ông từng đi sứ sang Trung Quốc, qua nhiều vùng đất Trung Hoa rộng lớn với nền văn hoá rực rỡ. Tất cả những điều đó đều có ảnh hởng tới sáng tác của nhà thơ. Nguyễn Du là con ngời có trái tim giàu lòng yêu thơng. Chính nhà thơ đã từng viết trong Truyện KiÒu “Ch÷ t©m kia míi b»ng ba ch÷ tµi”. Méng Liªn §êng Chñ Nh©n trong lêi Tùa TruyÖn KiÒu còng đề cao tấm lòng của Nguyễn Du với con ngời, với cuộc đời: “Lời văn tả ra hình nh có máu chảy ở đầu.

(11) ngọn bút, nớc mắt thấm trên tờ giấy khiến ai đọc đến cũng phải thấm thía, ngậm ngùi, đau đớn đến đứt ruột…”. Nếu không phải có con mắt trông thấu cả sáu cõi, tấm lòng nghĩ suốt cả nghìn đời thì tài nào cã c¸i bót lùc Êy. VÒ sù nghiÖp v¨n häc cña NguyÔn Du: - S¸ng t¸c nhiÒu t¸c phÈm ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m. + 3 tËp th¬ ch÷ H¸n gåm 243 bµi.(Nam Trung t¹p ng©m, B¾c hµnh t¹p lôc, Thanh Hiªn thi tËp) + T¸c phÈm ch÷ N«m cã V¨n chiªu hån, xuÊt s¾c nhÊt lµ §o¹n trêng t©n thanh thêng gäi lµ TruyÖn KiÒu. II. T¸c phÈm truyÖn KiÒu 1. Nguån gèc vµ sù s¸ng t¹o: - XuÊt xø TruyÖn KiÒu : * ViÕt TruyÖn KiÒu NguyÔn Du cã dùa theo cèt truyÖn Kim V©n KiÒu truyÖn cña Thanh T©m Tµi Nhân (Trung Quốc).Tuy nhiên phần sáng tạo của Nguyễn Du là hết sức lớn, mang ý nghĩa quyết định thµnh c«ng cña t¸c phÈm: - Nội dung : Từ câu truyện tình ở TQ đời Minh biến thành một khúc ca đau lòng thơng ngời bạc mệnh (vợt xa Thanh Tâm Tài Nhân ở tinh thần nhân đạo). 2. Hoµn c¶nh: S¸ng t¸c vµo thÕ kû XIX (1805-1809) 3. Thể loại: Truyện Nôm: loại truyện thơ viết bằng chữ Nôm. Truyện có khi đợc viết bàng thể thơ lục bát. Có hai loại truyện Nôm: truyện nôm bình dân hầu hết không có tên tác giả, đợc viết trên cơ sở truyện dân gian; truyện Nôm bác học phần nhiều có tên tác giả, đợc viết trên cơ sở cốt truyện có sẵn cña v¨n häc Trung Quèc hoÆc do t¸c gi¶ s¸ng t¹o ra. TruyÖn N«m ph¸t triÓn m¹nh mÏ nhÊt ë nöa cuèi thÓ ký XVIII vµ thÕ kû XIX. 4. ý nghĩa nhan đề: TruyÖn KiÒu ccña ND cã 1 tªn ch÷ b¸n vµ 1 tªn ch÷ n«m. - Tên chữ hán: Đoạn trờng tân thanh: tiếng kêu mới về nỗi đau thơng đứt ruột: bộc lộ chủ đề tác phÈm (tiÕng kªu cøu cho sè phËn ngêi phô n÷). - Tên chữ nôm: Truyện Kiều: Tên nhân vật chính - Thuý Kiều (do nhân dân đặt). 5. Tãm t¾t TruyÖn KiÒu. a. Phần thứ nhất : Gặp gỡ và đính ớc. Vơng Thuý Kiều là một thiếu nữ tài sắc vẹn toàn, con gái đầu lòng một gia đình trung lu lơng thiện, sống trong cảnh "êm đềm trớng rủ màn che" bên cạnh cha mẹ và hai em là Thuý Vân, Vơng Quan. Trong buæi du xu©n nh©n tiÕt Thanh minh, KiÒu gÆp chµng Kim Träng "phong t tµi m¹o tãt vêi". Gi÷a hai ngời chớm nở một mối tình đẹp. Kim Trọng dọn đến ở trọ cạnh nhà Thuý Kiều. Nhân trả chiếc thoa rơi, Kim Trọng gặp Kiều bày tỏ tâm tình. Hai ngời chủ động, tự do đính ớc với nhau. b. PhÇn thø hai : Gia biÕn vµ lu lùc Trong khi Kim Trọng về Liêu Dơng chịu tang chú, gia đình Kiều bị mắc oan. Kiều nhờ Vân trả nghÜa cho Kim Träng cßn nµng th× b¸n m×nh chuéc cha. Nµng bÞ bän bu«n ngêi lµ M· Gi¸m Sinh, Tó Bà, Sở Khanh lừa gạt, đẩy vào lầu xanh. Sau đó, nàng đợc Thúc Sinh – một khách làng chơi hào phóng – cứu vớt khỏi cuộc đời kỹ nữ. Nhng rồi nàng lại bị vợ cả của Thúc Sinh là Hoạn Th ghen tuông, đầy đoạ. Kiều phải trốn đến nơng nhờ nơi cửa Phật. S Giác Duyên vô tình gửi nàng cho Bạc Bà - một kẻ buôn ngời nh Tú Bà, nên Kiều lần thứ hai rơi vào lầu xanh. Tại đây, nàng gặp Từ Hải, một anh hùng đội trời đạp đất. Từ Hải lấy Kiều, giúp nàng báo ân báo oán. Do mắc lừa quan tổng đốc trọng thần Hồ Tôn Hiến. Từ Hải bị giết. Kiều phải hầu đàn hầu rợu Hồ Tôn Hiến rồi ép gả cho viên thổ quan. Đau đớn, tủi nhục, nàng trẫm mình ở sông Tiền Đờng và đợc s Giác Duyên cứu, lần thứ hai Kiều nơng nhờ cửa Phật. c. PhÇn thø ba: §oµn tô: Sau nửa năm về chịu tang chú, Kim Trọng trở lại tìm Kiều. Hay tin gia đình Kiều gặp tai biến và nàng phải bán mình chuộc cha, chàng vô cùng đau đớn. Tuy kết duyên với Thuý Vân nhng chàng vẫn không thể quên mối tình đầu say đắm. Chàng quyết cất công lặn lội đi tìm Kiều. Nhờ gặp đợc s Giác Duyên mà Kim, Kiều tìm đợc nhau, gia đình đoàn tụ. Chiều theo ý mọi ngời, Thuý Kiều nối lại duyên cũ với Kim Trong nhng cả hai cùng nguyện ớc “Duyên đôi lứa cũng là duyên bạn bầy”. III. Gi¸ trÞ t¸c phÈm 1. Gi¸ trÞ néi dung: a. Gi¸ trÞ hiÖn thùc: a1. Truyện Kiều phản ánh bộ mặt tàn bạo của tầng lớp thống trị và thế lực hắc ám chà đạp lên quyÒn sèng cña con ngêi. * Bän quan l¹i : - Viªn quan xö kiÖn vô ¸n V¬ng ¤ng v× tiÒn chø kh«ng v× lÏ ph¶i. - Quan tổng đốc trọng thần Hồ Tôn Hiến là kẻ bất tài, nham hiểm, bỉ ổi và trâng tr¸o. * ThÕ lùc h¾c ¸m: M· Gi¸m Sinh, Tó Bµ, Së Khanh… lµ nh÷ng kÎ t¸ng tËn l ¬ng t©m. V× tiÒn, chóng sẵn sàng chà đạp lên nhân phẩm và số phận con ngời lơng thiện.-> Tác giả lên tiếng tố cáo bộ mặt xấu xa bØ æi cña chóng. a2. Truyện Kiều phơi bày nỗi khổ đau của những con ngời bị áp bức, đặc biệt là ngời phụ nữ. - Vơng Ông bị mắc oan, cha con bị đánh đập dã man, gia đình tan nát. - Đạm Tiên, Thuý Kiều là những ngời phụ nữ đẹp, tài năng, vậy mà kẻ thì chết trẻ, ngời thì đoạ đày, lu lạc suốt 15 năm.-> Truyện Kiều là tiếng kêu thơng của những ngời lơng thiện bị áp bức, bị đoạ đày..

(12) b. Giá trị nhân đạo: - ViÕt TruyÖn KiÒu, NguyÔn Du béc lé niÒm th¬ng c¶m s©u s¾c tríc nh÷ng khæ ®au cña con ngêi. ¤ng xãt th¬ng cho Thuý KiÒu – mét ngêi con g¸i tµi s¾c mµ l©m vµo c¶nh bÞ ®o¹ ®Çy “Thanh l©u hai lît, thanh y hai lÇn”. - Là tiếng nói ngợi ca những giá trị, phẩm chất cao đẹp của con ngời nh nhan sắc, tài hoa, trí dũng, lßng hiÕu th¶o, tr¸i tim nh©n hËu, vÞ tha… - Ông trân trọng đề cao vẻ đẹp, ớc mơ và khát khao chân chính của con ngời nh về tình yêu, hạnh phóc, c«ng lý, tù do… - Ông còn tố cáo các thế lực bạo tàn đã chà đạp lên quyền sống của những con ng ời lơng thiện, khiến họ khổ sở, điêu đứng. -> Phải là ngời giàu lòng yêu thơng, biết trân trọng và đặt niềm tin vào con ngời Nguyễn Du mới sáng tạo nên Truyện Kiều với giá trị nhân đạo lớn lao nh thế. 2. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: Truyện Kiều đợc coi là đỉnh cao nghệ thuật của Nguyễn Du. - Về ngôn ngữ: là ngôn ngữ văn học hết sức giàu và đẹp, đạt đến đỉnh cao ngôn ngữ nghệ thuật. - Tiếng Việt trong Truyện Kiều không chỉ có chức năng biểu đạt (phản ánh), biểu cảm (bộclộ cảm xúc) mà còn có chức năng thẩm mĩ (vẻ đẹp của ngôn từ). - Với truyện Kiều, nghệ thuật tự sự đã có bớc phát triển vợt bậc. + Ng«n ng÷ kÓ chuyÖn cã 3 h×nh thøc: trùc tiÕp (lêi nh©n vËt), gi¸n tiÕp (lêi t¸c gi¶), nöa trùc tiÕp (lêi t¸c gi¶ mang suy nghÜ, giäng ®iÖu nh©n vËt). Nh©n vËt trong truyÖn xuÊt hiÖn víi c¶ con ngêi hµnh động và con ngời cảm nghĩ, có biểu hiện bên ngoài và thế giới bên trong sâu thẳm. + Thµnh c«ng ë thÓ lo¹i tù sù, cã nhiÒu c¸ch t©n s¸ng t¹o, ph¸t triÓn vît bËc trong ng«n ng÷ th¬ vµ thÓ th¬ truyÒn thèng. + VÒ nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt: Kh¾c ho¹ nh©n vËt qua ph¬ng thøc tù sù, miªu t¶ chØ b»ng vµi nét chấm phá mỗi nhân vật trong Truyện Kiều hiện lên nh một chân dung sống động. Cách xây dựng nhân vật chính diện thờng đợc xây dựng theo lối lý tởng hoá, đợc miêu tả bằng những biện pháp ớc lệ, nhng rất sinh động. Nhân vật phản diện của Nguyễn Du chủ yếu đợc khắc hoạ theo lối hiện thực hoá, bằng bút pháp tả thực, cụ thể và rất hiện thực (miêu tả qua ngoại hình, ngôn ngữ, hành động… của nhân vËt). - Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên đa dạng, bên cạnh bức tranh thiên nhiên chân thực sinh động (Cảnh ngày xuân), có những bức tranh tả cảnh ngụ tình đặc sắc (Kiều ở lầu Ngng Bích). ®o¹n trÝch “ChÞ em thuý kiÒu” I.MB: Đoạn trích “Chị em Thuý Kiều”: nằm ở phần mở đầu của phần thứ nhất: gặp gỡ và đính ớc(Trong TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du). “ChÞ em Thuý KiÒu” lµ bøc tranh kh¾c ho¹ râ nÐt ch©n dung tuyÖt mÜ của chị em Thuý Kiều, ca ngợi vẻ đẹp, tài năng và dự cảm về kiếp ngời tài hoa bạc mệnh của nhân vật. §ã còng chÝnh lµ biÓu hiÖn cña c¶m høng nh©n v¨n ë NguyÔn Du. II. Th©n bµi 1.Bè côc ®o¹n trÝch: 4 phÇn + Bèn c©u ®Çu: giíi thiÖu kh¸i qu¸t hai chÞ em Thuý KiÒu. + Bốn câu tiếp: gợi tả vẻ đẹp Thuý Vân. + Mời hai câu còn lại: gợi tả vẻ đẹp thuý Kiều. + Bèn c©u cuèi: nhËn xÐt chung vÒ cuéc sèng cña hai chÞ em. Kh¸i qu¸t: Thuý KiÒu, Thuý V©n vµ nh©n vËt chÝnh diÖn, thuéc kiÓu nh©n vËt lý tëng trong TruyÖn Kiều. Để khắc hoạ vẻ đẹp của nhân vật lý tởng, Nguyễn Du đã sử dụng bút pháp ớc lệ - lấy vẻ đẹp của thiên nhiên làm nổi bật vẻ đẹp của con ngời. Nhà thơ không miêu tả chi tiết cụ thể mà chủ yếu là tả để gợi. Sử dụng biện pháp đòn bẩy làm nổi bật hình ảnh Thuý Kiều. 2. Bèn c©u ®Çu: giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ nh©n vËt. Với bút pháp ớc lệ, biện pháp ẩn dụ, tác giả đã gợi đợc vẻ thanh cao, duyên dáng, trong trắng của ngời thiếu nữ ở hai chị em Thuý Kiều: TK và TV đều là những cô gái đẹp, là những ả tố nga. Cả hai đều cã: “Mai cèt c¸ch, tuyÕt tinh thÇn” cèt c¸ch thanh tao nh mai, tinh thÇn trong tr¾ng nh tuyÕt. §ã lµ vÎ đẹp hoàn hảo mang tính hình thể, tâm hồn. Cả hai đều đẹp “mời phân vẹn mời” nhng mỗi ngời lại mang vẻ đẹp riêng. b. Bốn câu tiếp theo: miêu tả vẻ đẹp của Thuý Vân. - Câu thơ mở đầu vừa giới thiệu Thuý Vân vừa khái quát vẻ đẹp của nhân vật. Hai chữ “trang trọng” gîi vÎ cao sang, quý ph¸i. - Với bút pháp nghệ thuật ớc lệ, vẻ đẹp của Vân đợc so sánh với những thứ cao đẹp nhất trên đời, trăng, hoa, mây, tuyết, ngọc. Bằng thủ pháp liệt kê chân dung Thúy Vân đợc miêu tả toàn vẹn từ khuôn mặt, nét mày, làn da, mái tóc đến nụ cời, giọng nói, phong thái ứng xử nghiêm trang, đứng đắn. Mỗi chi tiết đợc miêu tả cụ thể hơn nhờ bổ ngữ, định ngữ, hình ảnh so sánh ẩn dụ..

(13) - Tác giả đã vẽ nên bức chân dung Thuý Vân bằng nghệ thuật so sánh ẩn dụ và ngôn ngữ thơ chọn lọc, chau chuốt: khuôn mặt đầy đặn, phúc hậu, tơi sáng nh mặt trăng; lông mày sắc nét nh con ngài; miÖng cêi t¬i th¾m nh hoa; giäng nãi trong trÎo thèt ra tõ hµm r¨ng ngµ ngäc; m¸i tãc ®en ãng ¶ h¬n m©y, lµn da tr¾ng mÞn mµng h¬n tuyÕt (khu«n tr¨ng… mµu da). - Chân dung Thuý Vân là chân dung mang tính cách, số phận. Vân đẹp hơn những gì mĩ lệ nhất của thiên nhiên, một vẻ đẹp đoan trang, phúc hậu, khiêm nhờng, dễ gần, dễ mến tạo sự hoà hợp êm đềm với xung quanh: mây thua, tuyết nhờng. Thuý Vân hẳn có một tính cách ung dung, điềm đạm, một cuộc đời bình yên không sóng gió. c. 12 câu tiếp theo: tả vẻ đẹp và tài hoa của Kiều. - Câu thơ đầu đã khái quát đặc điểm của nhân vật: “Kiều càng sắc sảo mặn mà”. Nàng sắc sảo về trí tuÖ vµ mÆn mµ vÒ t©m hån. - Gợi tả vẻ đẹp của Kiều tác giả vẫn dùng những hình tợng ớc lệ: thu thuỷ, xuân sơn, hoa, liễu. Đặc biệt khi hoạ bức chân dung Kiều, tác giả tập trung gợi tả vẻ đẹp đôi mắt. Hình ảnh “Làn thu thuỷ, nét xuân sơn” là hình ảnh mang tính ớc lệ, đồng thời cũng là hình ảnh ẩn dụ, gợi lên một đôi mắt đẹp trong sáng, long lanh, linh hoạt nh làn nớc mùa thu, đôi lông mày thanh tú nh nét mùa xuân. Đôi mắt đó là cöa sæ t©m hån, thÓ hiÖn phÇn tinh anh cña t©m hån, trÝ tuÖ. T¶ KiÒu, t¸c gi¶ kh«ng cô thÓ nh khi t¶ V©n mà chỉ đặc tả đôi mắt theo lối điểm nhãn - vẽ hồn cho nhân vật, gợi lên vẻ đẹp chung của một trang giai nhân tuyệt sắc. Vẻ đẹp của TK là vẻ đẹp mặn mà, sắc sảo, đằm thắm, kiêu sa. Vẻ đẹp ấy làm cho thiên nhiên vốn đã ban tặng cho nàng nhng rồi lại hờn ghen, đố kị: hoa ghen...., liễu hờn...., Kiều có một vẻ đẹp tuyệt thế giai nhân, nớc nghiêng thành đổ. Khi miêu tả TK, Nguyễn Du không miêu tả trực tiếp nhân vật mà miêu tả sự ghen ghét, đố kị hay ngỡng mộ, say mê trớc vẻ đẹp đó, cho thấy đây là vẻ đẹp cã chiÒu s©u, cã søc quyÕn rò, cuèn hót l¹ lïng. - Vẻ đẹp tiềm ẩn phẩm chất bên trong cao quý, cái tài, cái tình đặc biệt của Kiều. Tả Thuý Vân chỉ tả nhan sắc, còn tả Thuý Kiều, tác giả tả sắc một phần thì dành hai phần để tả tài. Kiều rất mực thông minh và đa tài "Thông minh vốn sẵn tính trời". Tài của Kiều đạt đến mức lý tởng theo quan niệm thẩm mĩ phong kiến, hội đủ cầm, kỳ, thi, hoạ “Pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm”. Tác giả đặc tả tài đàn – là sở trờng, năng khiếu, nghề riêng của nàng “Cung thơng lầu bậc ngũ âm, Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trơng”. Không chỉ vậy, nàng còn giỏi sáng tác nhạc. Cung đàn Bạc mệnh cña KiÒu lµ tiÕng lßng cña mét tr¸i tim ®a sÇu ®a c¶m “Khóc nhµ tay lùa nªn ch¬ng, Mét thiªn b¹c mÖnh l¹i cµng n·o nh©n”. Tả tài, Nguyễn Du thể hiện đợc cả cái tình của Kiều. - Chân dung Thuý Kiều là bức chân dung mang tính cách và số phận. Vẻ đẹp khi cho tạo hoá phải ghen ghét, các vẻ đẹp khác phải đố kị, tài hoa trí tuệ thiên bẩm "lai bậc" đủ mùi, cả cái tâm hồn đa sầu đa cảm khiến Kiều không thể tránh khỏi định mệnh nghiệt ngã, số phận éo le, gian khổ bởi "Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau". "Trời xanh quen thói mà hồng đánh ghen". Cuộc đời Kiều hẳn là cuộc đời hång nhan b¹c mÖnh. * Có thể nói tác giả đã rất tinh tế khi miêu tả nhân vật Thuý Kiều: Tác giả miêu tả chân dung Thuý Vân trớc để làm nổi bật chân dung Thuý Kiều, ca ngợi cả hai nhng đậm nhạt khác nhau ở mỗi ngời: chỉ dành bốn câu thơ để tả Vân, trong đó dành tới 12 câu thơ để tả Kiều, Vân chỉ tả nhan sắc, Kiều cả tài , sắc, tình đều đặc đặc tả. Đó chính là thủ pháp đòn bẩy. d. 4 c©u cuèi: nhËn xÐt chung vÒ cuéc sèng hai chÞ em Thuý KiÒu. - Họ sống phong lu, khuôn phép, đức hạnh, theo đúng khuôn khổ của lễ giáo phong kiến. Tuy cả hai đều đã đến tuổi búi tóc cài trâm nhng vẫn "trớng rũ màn che, tờng đông ong bớm đi về mặc ai". - Hai câu cuối trong sáng, đằm thắm nh chở che, bao bọc cho hai chị em hai bồn hoa vẫn còn phong nhuỵ trong cảnh "Êm đềm trớng rủ màn che". Tóm lại, đoạn trích đã thể hiện bút pháp miêu tả nhân vật đặc sắc của Nguyễn Du khắc hoạ nét riêng vÒ nhan s¾c, tµi n¨ng, tÝnh c¸ch, sè phËn nh©n vËt b»ng bót ph¸p nghÖ thuËt cæ ®iÓn. Tãm l¹i: - Đặc tả vẻ đẹp của Thúy Vân, Nguyễn Du tập trung miêu tả các chi tiết trên khuôn mặt nàng bằng bút pháp ớc lệ và nghệ thuật liệt kê -> Thuý Vân xinh đẹp, thùy mị đoan trang, phúc hậu và rất khiêm nhêng. - Đặc tả vẻ đẹp của Thuý Kiều, Nguyễn Du tập trung làm nổi bật vẻ đẹp của tài và sắc. - Cái tài của Nguyễn Du biểu hiện ở chỗ miêu tả ngoại hình nhân vật làm hiện lên vẻ đẹp tính cách và tâm hồn. Và đằng sau những tín hiệu ngôn ngữ lại là dự báo về số phận nhân vật. C.KB:.

(14) - Trong truyện Kiều, một trong những biểu hiện của cảm hứng nhân đạo là việc ca ngợi, đề cao nh÷ng gi¸ trÞ, phÈm chÊt cña con ng êi nh nhan s¾c, tµi hoa, nh©n phÈm, kh¸t väng, ý thøc vÒ th©n phËn, nh©n phÈm c¸ nh©n. - Một trong những ví dụ điển hình của cảm hứng nhân đạo ấy là đoạn trích "Chị em Thuý Kiều". Nguyễn Du sử dụng những hình ảnh đẹp nhất, những ngôn từ hoa mĩ nhất để miêu tả vẻ đẹp con ngời, phï hîp víi c¶m høng ngìng mé, ngîi ca gi¸ trÞ con ngêi. T¸c gi¶ cßn d c¶m vÒ kiÕp ngêi tµi hoa b¹c mệnh của Kiều. Đó chính là cảm hứng nhân văn cao cả của Nguyễn Du xuất phát từ lòng đồng cảm sâu s¾c víi mäi ngêi.. §o¹n trÝch : M· Gi¸m Sinh mua kiÒu I.MB: §o¹n th¬ n»m ë ®Çu phÇn thø hai Gia biÕn vµ lu l¹c trong kÕt cÊu TruyÖn KiÒu, më ®Çu kiÕp ®o¹n trêng cña ngêi con g¸i hä V¬ng. Sau khi gia đình Kiều bị tên bán tơ vu oan, Vơng Ông và Vơng Quan bị bắt giữ, bị đánh đập dã man, nhà cửa bị sai nha lục soát, vơ vét hết của cải. Thuý Kiều quyết định bán mình để lấy tiền cứu cha và gia đình khỏi tai hoạ. Đoạn này nói về việc Mã Giám Sinh đến mua Kiều qua mai mối mách bảo. - Đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều là một bức tranh hiện thực về xã hội đồng thời thể hiện tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du trên cả hai phơng diện: vừa lên án các thế lực xấu xa, tàn bạo vừa thơng cảm, xót xa trớc sắc đẹp, tài năng, nhân phẩm của ngời phụ nữ bị trà đạp. II.TB 1,Nh©n vËt MGS: a. VÒ diÖn m¹o, cö chØ: - Lêi nãi céc lèc, v« v¨n ho¸. “Hái tªn r»ng… - Hái quª r»ng…” c©u tr¶ lêi nh¸t gõng kh«ng cã chñ ng÷, kh«ng thÌm tha göi. - Diện mạo: dù đã ngoài bốn mơi cái tuổi “Quá niên trạc ngoại tứ tuần” mà ngày ấy đã phải lên chức ông - nhng Mã Giám Sinh vẫn cố tỏ ra trẻ trung để đi cới vợ “Mày râu nhẵn nhụi, áo quần bảnh bao” với diện mạo của một gã trai râu cạo “nhẵn nhụi” (từ “nhẵn nhụi” thờng đợc dùng cho đồ vật hơn là cho ngời), ăn mặc “bảnh bao”, đỏm dáng, chải chuốt thái quá, có thể nói là diêm dúa, thành lố bịch, gi¶ dèi, kh«ng cã d¸ng cña mét bËc qu©n tö. - Cảnh thầy tớ nhặng xị, nhâng nháo: “trớc thầy sau tớ lao xao”. Có lẽ đây đều cùng một phờng bu«n ngêi nªn thÇy tí kh«ng ph©n minh. - Khi vµo nhµ, cö chØ cña h¾n thËt th« lç, quen thãi “thÞ cña khinh ngêi”: “ghÕ trªn ngåi tãt sç sµng”. GhÕ trªn lµ ghÕ dµnh cho bËc cao niªn, trëng bèi, M· Gi¸m Sinh ®i hái vî lµ hµng con ch¸u mµ lại ngồi vào đó, còn với cử chỉ rất nhanh và sỗ sàng. “ngồi tót” là một từ ngữ rất tợng hình miêu tả hành động vô văn hoá ấy. Chi tiết này đã tố cáo Mã Giám Sinh đích thực là một kẻ vô học. b. Về bản chất, Mã Giám Sinh là điển hình của bản chất con buôn lu manh với đặc tính giả dối, bất nh©n vµ v× tiÒn. - Gi¶ dèi tõ lai lÞch xuÊt th©n mï mê. M· Gi¸m Sinh xuÊt hiÖn trong vai ngêi cã häc ®i mua t× thiÕp, tên họ và quê quán đều chẳng mấy rõ ràng: Mã Giám Sinh có thể hiểu là học sinh trờng Quốc Tử Giám, cũng có thể là chức giám sinh mua đợc của triều đình, không rõ hắn thuộc loại nào; quê ở xa “viễn khách” mà lại nói “cũng gần”. Nh vậy rõ ràng hắn đã hai lần nói dối để che giấu tung tích và dễ bề lừa gạt. Đến tớng mạo, tính danh cũng giả dối, tuổi tác đã nhiều nhng lại cố tỏ ra tô vẽ cho trẻ, ra vẻ th sinh phong lu, lÞch sù mµ “tríc thÇy sau tí lao xao” rÊt l¸o nh¸o, « hîp. - B¶n chÊt bÊt nh©n v× tiÒn cña M· Gi¸m Sinh béc lé qua c¶nh mua b¸n Thuý KiÒu. BÊt nh©n trong hành động, thái độ đối xử với Kiều lạnh lùng, vô cảm trớc nỗi đau, nhan sắc, tài hoa của Kiều – hắn coi KiÒu nh mét mãn hµng, coi s¾c, tµi cña nµng chØ nh gi¸ trÞ cña hµng ho¸ - c¸i cã thÓ khiÕn h¾n kiÕm lêi. - Sau khi đã đắn đo cân sắc cân tài, ép tài đàn “ép cung cầm nguyệt”, thử tài thơ “thử bài quạt thơ”, b»ng lßng võa ý, h¾n míi “tuú c¬ d¾t d×u”. BÊt nh©n trong t©m lý l¹nh lïng, v« c¶m tríc gia c¶nh cña Kiều và tâm lý mãn nguyện, hợm hĩnh: “Tiền lng đã sẵn việc gì chẳng xong”. Lời nói lúc đầu nghe có vẻ văn hoa, lịch sự, biết ngời biết của: “Rằng mua ngọc đến Lam Kiều – Sinh nghe xin dạy bao nhiêu cho tờng?”, nhng cũng chỉ đợc có một câu và sự mua bán vẫn lộ liễu. Với con buôn, tiền nong là chuyện sinh tử nên đến lúc này hắn buộc phải nói nhiều để mặc cả, dìm giá, tìm cách mua hàng với giá “hời nhất”: “cò kè bớt một thêm hai” đến “giờ lâu” mới “ngã giá”. Câu thơ gợi cảnh kẻ mua, ngời bán đa đẩy.

(15) món hàng, túi tiền đợc cởi ra, thát vào, nâng lên, đặt xuống. Chi tiết mặc cả một cách ti tiện và trắng trîn võa thÓ hiÖn thùc chÊt mµn kÞch “lÔ vÊn danh” chØ lµ c¶nh bu«n thÞt b¸n ngêi tr¾ng trîn, võa tè c¸o Mã Giám Sinh đích thị là kẻ buôn ngời lọc lõi đáng ghê tởm, cái mặt nạ hỏi vợ của hắn lúc đầu đã rơi tuét tõ lóc nµo.  Nhân vật phản diện Mã Giám Sinh đợc miêu tả bằng ngôn ngữ trực diện, bút pháp hiện thực. Nguyễn Du kết hợp nghệ thuật kể chuyện với miêu tả ngoại hình, cử chỉ, ngôn ngữ đối thoại để khắc hoạ tính cách nhân vật hoàn hảo cả về diện mạo và tính cách, rất cụ thể sinh động, mang ý nghĩa khái qu¸t vÒ mét h¹ng ngêi gi¶ dèi, v« häc, bÊt nh©n trong x· héi. Tất cả làm nổi bật bản chất con buôn lọc lõi của hắn. Vì tiền, y sẵn sàng chà đạp lên nhân phẩm con ngêi l¬ng thiÖn. 2, Hình ảnh đáng tội nghiệp của Thuý Kiều. - Chỉ với 6 câu thơ, Nguyễn Du đã miêu tả đợc hình ảnh xót xa, tội nghiệp của Kiều. Đang từ một tiểu th khuê các, sống yên vui trong cảnh “êm đềm trớng rủ màn che”, lại đang say đắm???????? một tai hoạ ập xuống bất ngờ, tàn khốc, nàng phải bán mình cứu cha, cứu gia đình, bị biến thành một món hµng cho ngêi ta mua b¸n. - Là ngời thông minh, nhạy cảm, Kiều cảm nhận đợc cảnh ngộ éo le tủi nhục và nỗi đau đớn ê chề cña m×nh: “Nçi m×nh thªm tøc nçi nhµ - ThÒm hoa mét bíc, lÖ hoa mÊy hµng”. “Nçi m×nh” lµ nçi ®au phải bán thân, phải lìa bỏ gia đình, phải lìa bỏ tình yêu với chàng Kim - mối tình tuyệt đẹp hứa hẹn bao hạnh phúc lứa đôi, phải lìa bỏ tuổi thanh xuân mà không biết sẽ bị tung vào cuộc đời ma gió ra sao. Lại cộng thêm “nỗi nhà” là nỗi tức cho cha mẹ, em út bị vu oan, đánh đập không biết sống chết ra sao, tài sản bị cớp phá, nhà tan cửa nát. Câu thơ đã khái quát đợc nỗi thơng tâm của Kiều. Nàng đau đớn tới møc mçi bíc ®i lµ ch©n nh muèn khuþu xuèng, mÊy hµng níc m¾t l· ch· tu«n r¬i: “thÒm hoa mét bíc, lÖ hoa mÊy hµng”. Nµng thÊm thÝa nçi nhôc, nçi thÑn cña m×nh nªn “ngõng hao bãng thÑn tr«ng g¬ng mÆt dµy”. Nµng thÊm thÝa nçi nhôc, nçi thÑn cña m×nh nªn “ngõng hoa bãng thÑn tr«ng g¬ng mÆt nµy”. Con ngời càng ý thức về phẩm giá bản thân thì càng đau đớn, nhục nhã khi nhân phẩm bị vùi dập, xúc ph¹m. Võa lo sî cho t¬ng lai, KiÒu võa thÊy m×nh “d¬ d¸ng d¹i h×nh”. TÊt c¶ nh÷ng nçi ®au Êy khiÕn KiÒu nh ngêi mÊt hån, trë nªn tª d¹i, thÉn thê, c©m lÆng suèt buæi mua b¸n. - H×nh ¶nh KiÒu thËt tiÒu tuþ, hao gÇy “NÐt buån nh cóc, ®iÖu gÇy nh mai”. KiÒu gièng nh cµnh mai, bông cúc bị sóng gió dập vùi, gầy yếu xác xơ. Đằng sau dáng vẻ ấy một tâm trạng tê tái, đau đớn, kh«ng nãi nªn lêi. III.KB - Tãm l¹i, víi c¸ch miªu t¶ nh©n vËt ph¶n diÖn b»ng ng«n ng÷ t¶ thùc, c¸ch dïng tõ ng÷ mØa mai, châm biếm, lên án, tác giả đã tỏ thái độ khinh bỉ, căm phẫn sâu sắc đối với bọn buôn ngời; tố cáo thực trạng xã hội xấu xa, lên án thế lực đồng tiền chà đạp lên nhân phẩm, tài sắc con ngời, làm khuynh đảo cả trật tự xã hội, làm thoái hoá đạo đức con ngời qua cách tác giả miêu tả nhân vật Mã Giám Sinh. -§ång thêi NguyÔn Du cßn thÓ hiÖn niÒm c¶m th¬ng s©u s¾c tríc thùc tr¹ng tµi s¾c con ngêi bÞ h¹ thấp, bị chà đạp, bị biến thành hàng hoá; cảm thông với nỗi đau của những con ngời phải chịu bao nhiêu nghịch cảnh trong xã hội phong kiến bất nhân ngang trái. Tác giả bộc lộ thái độ ấy qua ngòi bút miêu tả ớc lệ, nhà thơ nh hoá thân vào nhân vật để nói lên nỗi đau đớn, tủi hổ của Kiều..

(16) §o¹n trÝch "C¶nh ngµy xu©n". I.MB: -Truyện Kiều của đại thi hào dân tộc Nguyễn Du không chỉ là một kiệt tác của thơ ca cổ dân tộc sáng ngời tinh thần nhân đạo mà trong phơng diện nghệ thuật áng thơ tuyệt bót nµy cßn lµ mÉu mùc tuyÖt vêi vÒ ng«n ng÷, vÒ tù sù, vÒ bót ph¸p t¶ c¶nh, t¶ ng êi, t¶ tình… tất cả đều đạt đến đỉnh cao của ngôn ngữ văn học dân tộc. - §o¹n trÝch t¶ c¶nh ngµy mïa xu©n trong tiÕt Thanh minh vµ c¶nh du xu©n cña chÞ em KiÒu, n»m sau ®o¹n t¶ tµi s¾c hai chÞ em KiÒu, tríc ®o¹n KiÒu gÆp nÊm mé §¹m Tiªn và gặp Kim Trọng. Đây là bức tranh thiên nhiên mùa xuân tơi đẹp, trong sáng và lễ hội mïa xu©n tng bõng, n¸o nhiÖt. MB2:Trong kho tµng v¨n häc cæ ViÖt Nam, TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du lµ t¸c phÈm kiÖt xuÊt nhÊt. T¸c phÈm kh«ng chØ næi tiÕng v× cèt truyÖn hay, lêi v¨n trau chuốt, giá trị tố cáo đanh thép, giá trị nhân đạo cao cả, mà còn vì nghệ thuật miêu tả cảnh đặc sắc. Nhiều bức tranh tứ thời xuân, hạ, thu, đông sinh động, gợi cảm. Có bức tranh cảnh chiều xuân, có bức tranh là tâm cảnh cô đơn của Kiều ở lầu Ngng Bích, … Cảnh nào cũng có dụng ý dự báo những biến động của đời nhân vật. Nguyễn Du đã lấy cảnh ngày xuân tơi đẹp trong sáng nhng đã ẩn chứa những mầm mèng buån b· cña Thuý KiÒu. §o¹n th¬ C¶nh ngµy xu©n lµ mét ®o¹n th¬ tiªu biÓu cho nghÖ thuËt miªu t¶ c¶nh thiªn nhiªn tµi t×nh, tuyÖt diÖu cña NguyÔn Du. II. Th©n bµi 1-Kh¸i qu¸t: “C¶nh ngµy xu©n” lµ ®o¹n th¬ tiªu biÓu nhÊt trong TruyÖn KiÒu vÒ bót ph¸p nghÖ thuËt t¶ c¶nh, t¶ t×nh cña NguyÔn Du. §o¹n trÝch gåm 18 c©u th¬ n»m ë phÇn đầu của tác phẩm có tên là “Gặp gỡ và đính ớc”. -KÕt cÊu ®o¹n trÝch: theo tr×nh tù thêi gian cña cuéc du xu©n. Bèn c©u ®Çu: Khung c¶nh ngµy xu©n. T¸m c©u tiÕp: khung c¶nh lÔ héi trong tiÕt thanh minh. S¸u c©u cuèi: c¶nh chÞ em KiÒu du xu©n trë vÓ. 2- Bèn c©u th¬ ®Çu: Khung c¶nh ngµy xu©n. - Hai câu đầu là hình ảnh khái quát về một ngày xuân tơi đẹp với hình ảnh cánh én chao liÖng trªn bÇu trêi thanh b×nh trµn ngËp ¸nh xu©n t¬i t¾n trong s¸ng. §ång thêi, th«ng qua bót ph¸p nghÖ thuËt Èn dô tinh tÕ, nhµ th¬ còng ngá ý thêi gian tr«i nhanh quá, ngày xuân qua nhanh quá nh “con én đa thoi”, chín mơi ngày xuân mà nay “đã ngoµi s¸u m¬i”. C¸ch tÝnh thêi gian, sù c¶m nhËn vÒ thêi gian cña thi nh©n thËt s©u s¾c, tinh tÕ vµ thi vÞ. Hai ch÷ “thiÒu quang” kh«ng chØ gîi lªn c¸i mµu hång cña ¸nh xu©n, cái ấm áp của khí xuân mà còn gợi lên cái mênh mông bao la của đất trời mùa xuân. - Hai c©u th¬ tiÕp theo míi thùc lµ bøc tranh tuyÖt mÜ: “Cá non xanh tËn ch©n trêi Cµnh lª tr¾ng ®iÓm mét vµi b«ng hoa”. §©y lµ bøc ch©n dung cña c¶nh ngµy xu©n, chØ giản đơn có cỏ xanh, hoa trắng mà đủ cảnh, đủ màu, làm hiện lên cả một không gian mùa xuân khoáng đạt, một không gian nghệ thuật hữu hình, hữu sắc, hữu h ơng. Trên không gian bao la rộng lớn của bầu trời, mặt đất là thảm cỏ xanh non mơn mởn, ngào ngạt hơng thơm trải dài tít tắp đến tận chân trời. Nổi bật trên mầu xanh thanh bình của bÇu trêi, trªn mµu xanh non ngät ngµo cña th¶m cá lµ mµu tr¾ng tinh khiÕt cña hoa lª. ë ®©y, NguyÔn Du häc tËp hai c©u th¬ cæ Trung Quèc: “Ph¬ng th¶o liªn thiªn bÝch - Lª chi sổ điểm hoa”, nhng khi đa vào bài thơ của mình, tác giả đã rất sáng tạo. Câu thơ Trung Quèc dïng h×nh ¶nh “cá th¬m” (ph¬ng th¶o) thiªn vÒ mïi vÞ th× NguyÔn Du thay b»ng “cá xanh” thiªn vÒ mµu s¾c. §ã lµ mµu xanh nh¹t pha víi vµng chanh t¬i t¾n hîp víi mµu lam trong s¸ng cña nÒn trêi buæi chiÒu xu©n lµm thµnh gam nÒn cho bøc tranh, trên đó điểm xuyết những đốm trắng hoa lê. Bức tranh dung hoà những sắc độ lạnh mà bên trong vẫn rạo rực sức sống tơi mới của mùa xuân. Chữ “trắng” đảo lên trớc tạo bất.

(17) ngờ sự mới mẻ, tinh khôi, thanh khiết nh kết tinh những tinh hoa của trời đất. Chữ “®iÓm” gîi bµn tay ngêi ho¹ sÜ vÏ nªn th¬ nªn hoa, bµn tay t¹o ho¸ t« ®iÓm cho c¶nh xuân tơi, làm bức tranh trở nên có hồn, sống động. - Hai c©u th¬ t¶ c¶nh thiªn nhiªn cña NguyÔn Du qu¶ lµ tuyÖt bót! Ngßi bót cña Nguyễn Du tài hoa giàu chất tạo hình, ngôn ngữ biểu cảm, gợi tả. Tác giả đã rất thành công trong bút pháp nghệ thuật kết hợp giữa tả và gợi. Qua đó, ta thấy tâm hồn con ngời t¬i vui, phÊn chÊn trong c¸i nh×n thiªn nhiªn trong trÎo, t¬i t¾n, hån nhiªn, nh¹y c¶m tha thiết với vẻ đẹp thiên nhiên. 3. T¸m c©u th¬ gi÷a: khung c¶nh lÔ héi trong tiÕt Thanh minh . - Nguyễn Du đã rất tài tình khi tách hai từ Lễ hội ra làm đôi để gợi tả hai hoạt động diễn ra cùng một lúc: Lễ tảo mộ, Hội đạp thanh. Vào ngày Thanh minh, tiết đầu tháng ba, mïa xu©n khÝ trêi m¸t mÎ, ngêi ta ®i quÐt tíc, söa sang l¹i phÇn mé cña ngêi th©n nênốc lễ tảo mộ. Mùa xuân cũng là dịp để đi chơi ở chốn đồng quê, đợc giẫm lên cỏ xanh giữa đất trời mùa xuân trong trẻo là một cáI thú, nên việc chơi xuân ấy mới trở thành ngày hội, gọi là hội đạp thanh. - Không khí lễ hội đợc gợi tả từ một hệ thống từ ngữ giàu sắc thái biểu cảm: + NhiÒu danh tõ ghÐp (yÕn anh, tµi tö, giai nh©n, chÞ em, ngùa xe, ¸o quÇn) gîi t¶ sù đông vui tấp nập, nhiều ngời đI hội mà chủ yếu là trai thanh gáI lịch, nam thanh nữ tú. + §o¹n th¬ sö dông nhiÒu tÝnh tõ (n« nøc, gÇn xa, ngæn ngang) gîi t¶ t©m tr¹ng h¸o høc ngêi ®i héi. + Các động từ (sắm sửa, dập dìu) gợi tả đợc không khí rộn ràng, náo nhiệt của ngày héi. + Côm tõ “n« nøc yÕn anh” lµ mét Èn dô gîi lªn h×nh ¶nh tõng ®oµn nam thanh, n÷ tú nô nức đi chơi xuân nh những đàn chim én, chim oanh bay ríu rít. Trong lễ hội mùa xu©n n¸o nhiÖt næi bËt nh÷ng nam thanh n÷ tó, nh÷ng “tµi tö giai nh©n” tay trong tay d¹o chơi, niềm vui lễ hội nh bao trùm cả nhân gian. Những so sánh rất giản dị “ngựa xe nh nớc, áo quần nh nêm” giúp ngời đọc hình dung cảnh ngày hội vô cùng đông vui, náo nhiệt: ngựa xe nối nhau nh dòng nớc bất tận, ngời đi dự hội mặc trang phục đẹp đi lại đông đúc, chật nh nêm cối. . - Thông qua buổi du xuân của chị em Thuý Kiều, tác giả kh¾c Ëo h×nh ¶nh mét truyÒn thèng v¨n ho¸ lÔ héi xa xa. - “LÔ lµ t¶o mé” lµ lÔ th¨m viÕng, söa sang, quÐt tíc phÇn mé ngêi th©n. Trong lÔ t¶o mộ, ngời ta rắc những thoi vàng vó, đốt tiền giấy hàng mã để tởng nhớ những ngời đã khuất. “Hội là đạp thanh” – vui chơi chốn đồng quê, đạp lên những thảm cỏ xanh, là một cuộc sống hiện tại và có thể tìm đến những sợi tơ hồng của mai sau. “Lễ” là hồi ức vµ tëng niÖm qu¸ khø theo truyÒn thèng “uèng níc nhí nguån”, “héi” lµ kh¸t khao vµ hoài vọng nhìn về phía trớc của cuộc đời. Lễ và hội trong tiết Thanh minh là một sự giao hoà độc đáo. - Th«ng qua lÔ héi du xu©n cña chÞ em Thuý KiÒu, t¸c gi¶ kh¾c ho¹ h×nh ¶nh mét truyền thống văn hoá lễ hội xa xa. Chứng tỏ nhà thơ rất yêu quý, trân trọng vẻ đẹp và giá trÞ truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc. 4. S¸u c©u th¬ cuèi: gîi t¶ khung c¶nh chÞ em Thuý KiÒu du xu©n trë vÒ. - Cảnh vẫn mang cái thanh, cái dịu của mùa xuân, một vẻ đẹp dịu dàng, thanh nhẹ: nắng nhạt, khe nớc nhỏ, một nhịp cầu bắc ngang nhng đã nhuốm màu tâm trạng. -Mọi hoạt động cũng thật nhẹ nhàng: bóng tịch dơng đã chênh chếch xế chiều: “Tà tµ bãng ng¶ vÒ ®©y”, bíc ch©n ngêi th¬ thÈn, dßng níc uèn quanh. Nhng ®©y kh«ng chØ lµ hoµng h«n cña c¶nh vËt mµ d êng nh con ngêi còng ch×m trong mét c¶m gi¸c b©ng khuâng khó tả. Cuộc du ngoạn xuân cảnh đã tàn, lễ hội tng bừng, náo nhiệt đã chấm dứt, t©m hån con ngêi nh còng chuyÓn ®iÖu cïng c¶nh vËt , mét t©m tr¹ng b©ng khu©ng xao xuyÕn mµ ngêi ta vÉn thêng cã sau mét cuéc vui. C¶nh nh nh¹t dÇn, lÆng dÇn, mäi chuyển động đều nhẹ nhàng, không gian mang dáng dấp nhỏ nhoi, bé hẹp, phảng phất buồn. Tâm trạng con ngời có cái bâng khuâng xao xuyến về cuộc du xuân đã tàn, có cả linh c¶m vÒ viÖc gÆp nÊm mé §¹m Tiªn vµ cuéc gÆp gì chµng th sinh Kim Träng “phong t tµi m¹o tãt vêi”. - Sử dụng nhiều từ láy nh nao nao, tà tà, thanh thanh, tác giả không chỉ biểu đạt sức thái cảnh vật mà còn bộc lộ tâm trạng con ngời, đặc biệt hai chữ “nao nao” thoáng gợi nªn mét nÐt buån khã hiÓu. Hai ch÷ “th¬ thÈn” cã søc gîi rÊt lín, chÞ em KiÒu ra vÒ trong sù bÇn thÇn, nuèi tiÕc, lÆng buån. “Dan tay” tëng lµ vui nhng thùc ra lµ chia sÎ c¸i.

(18) buồn không nói hết. Cảm giá bâng khuâng xao xuyến về một ngày vui xuân đã hé mở một vẻ đẹp tâm hồn thiếu nữ tha thiết với niềm vui cuộc sống, nhạy cảm và sâu lắng. Chính các từ này đã nhuốm màu tâm trạng lên cảnh vật. Đoạn thơ còn hay bởi đã sử dụng bút pháp cổ điển: tả cảnh gắn với tả tình, tả cảnh ngô t×nh, t×nh vµ c¶nh t¬ng hîp. III.KÕt bµi. - §o¹n th¬ cã kÕt cÊu hîp lý, ng«n ng÷ giµu chÊt t¹o h×nh, kÕt hîp gi÷a bót ph¸p t¶ víi bót ph¸t gîi cã tÝnh chÊt ®iÓm xuyÕt chÊm ph¸… -Nguyễn Du đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên mùa xuân thật đẹp, tơi vui, sống động, hữu hình, hữu sắc, hữu hơng; một khung cảnh lễ hội mùa xuân tơi vui, nhộn nhịp, trong s¸ng. -Với nét bút tài hoa, với tấm lòng nhân đạo sâu sắc, Nguyễn Du đã làm dâng lên trong lòng ngời đọc một vẻ đẹp thanh xuân, một niềm vui xôn xao náo nức …về cảnh, về tình đậm đà dân tộc.. §o¹n trÝch "KiÒu ë lÇu Ngng BÝch" I>MB - §o¹n trÝch n»m ë phÇn thø hai Gia biÕn vµ lu l¹c. Sau khi bÞ M· Gi¸m Sinh lõa g¹t, lµm nhôc, bÞ Tó bµ m¾ng nhiÕc, KiÒu nhÊt quyÕt kh«ng chÞu tiÕp kh¸ch lµng ch¬i, kh«ng chÞu chÊp nhËn cuéc sèng lầu xanh. Đau đớn, phẫn uất, tủi nhục, nàng định tự vẫn. Tú bà sợ mất vốn bèn lựa lời khuyên giải, dụ dç KiÒu. Mô vê ch¨m sãc thuèc thang, høa hÑn khi nµng b×nh phôc sÏ g¶ nµng cho ngêi tö tÕ. Tó bµ ®a Kiều ra sống riêng ở lầu Ngng Bích, thực chất là giam lỏng nàng để thực hiện âm mu mới đê tiện hơn, tµn b¹o h¬n. - Đoạn trích miêu tả chân thực cảnh ngộ cô đơn, buồn tủi đáng thơng ; nỗi nhớ ngời thân da diết và tÊm lßng thuû chung, hiÕu th¶o vÞ tha cña Thuý KiÒu khi bÞ giam láng ë lÇu Ngng BÝch. §ång thêi thÓ hiÖn tµi n¨ng cña NguyÔn Du trong viÖc sö dông bót ph¸p t¶ c¶nh ngô t×nh. II>TB : 1.KÕt cÊu ®o¹n trÝch : 3 phÇn + Sáu câu đầu : hoàn cảnh cô đơn, tội nghiệp của Kiều. + T¸m c©u tiÕp : nçi th¬ng nhí Kim Träng vµ th¬ng nhí cha mÑ cña nµng. + T¸m c©u cuèi : t©m tr¹ng ®au buån, ©u lo cña KiÒu thÓ hiÖn qua c¸ch nh×n c¶nh vËt. 2. S¸u c©u th¬ ®Çu: Hoµn c¶nh vµ t©m tr¹ng cña KiÒu. - KiÒu ë lÇu Ngng BÝch thùc chÊt lµ bÞ giam láng (kho¸ xu©n). S¸u c©u th¬ ®Çu lµ mét kh«ng gian nghệ thuật và một tâm trạng nghệ thuật đồng hiện. - KiÒu tr¬ träi gi÷a mét kh«ng gian mªnh m«ng, hoang v¾ng: “bèn bÒ b¸t ng¸t xa tr«ng”. C¶nh “non xa”, “trăng gần” gợi hình ảnh lầu Ngng Bích đơn độc, chơi vơi giữa mênh mông trời nớc. Từ trên lầu cao nh×n ra chØ thÊy nh÷ng d·y nói mê xa, nh÷ng cån c¸t bôi bay mï mÞt. C¸i lÇu ch¬i v¬i Êy giam mét th©n phËn tr¬ träi, kh«ng mét bãng h×nh th©n thuéc bÇu b¹n, kh«ng c¶ bãng ngêi. H×nh ¶nh “non xa” “tr¨ng gÇn”, “c¸t vµng”, “bôi hång” cã thÓ lµ c¶nh thùc mµ còng cã thÓ lµ h×nh ảnh mang tính ớc lệ để gợi sự mênh mông, rợn ngợp của không gian, qua đó diễn tả tâm trạng cô đơn cña KiÒu. - Cụm từ “mây sớm đèn khuya” gợi thời gian tuần hoàn, khép kín. Tất cả nh giam hãm con ngời, nh khắc sâu thêm nỗi cô đơn khiến Kiều càng bẽ bàng, chán ngán, buồn tủi “bẽ bàng mây sớm đèn khuya” . Sớm và khuya, ngày và đêm, ngày lại qua ngày, Kiều “thui thủi quê ngời một thân”, chỉ biết làm bạn với áng mây buổi sớm, ngọn đèn canh khuya. Đối diện với mây đèn, nàng càng thấm thía cáI bẽ bàng cña th©n phËn. Líp líp nh÷ng nçi niÒm chua xãt, ®au th¬ng khiÕn tÊm lßng KiÒu nh bÞ chia xÎ: “Nöa tình nửa cảnh nh chia tấm lòng”. Vì vậy, dù cảnh có đẹp đến mấy, tâm trạng Kiều cũng không thể vui đợc. Nàn rơI vào cảnh cô đơn tuyệt đối. 3.T¸m c©u tiÕp: T©m tr¹ng nhí th¬ng Kim Träng vµ th¬ng nhí cha mÑ cña KiÒu:.

(19) * Nhớ Kim Trọng: Nhớ ngời tình là nhớ đến tình yêu nên bao giờ Kiều cũng nhớ tới lời thề đôi lứa. Kiều “tởng” nh thấy lại kỷ niệm thiêng liêng đêm thề nguyện, đính ớc “Tởng ngời dới nguyệt chén đồng”. Cái đêm ấy, khi mà đôi lứa “Đinh ninh hai miệng một lời song song” hình nh chỉ mới ngày hôm qua. Mét lÇn kh¸c nµng nhí vÒ Kim Träng còng lµ “Nhí lêi nguyÖn íc ba sinh”. KiÒu xãt xa h×nh dung ngời yêu vẫn cha biết tin nàng bán mình, vẫn ngày đêm mòn mỏi chờ trông chốn Liêu Dơng xa xôi. Nàng nhớ ngời yêu với tâm trạng đau đớn: “Tấm son gột rửa bao giờ cho phai”. Có lẽ “tấm son” ấy là tÊm lßng KiÒu son s¾t, thuû chung, kh«ng ngu«i nhí th¬ng Kim Träng. Còng cã thÓ lµ KiÒu ®ang tñi nhục khi tấm lòng son sắt đã bị dập vùi, hoen ố, không biết bao giờ mới gột rửa cho đợc. Những câu thơ độc thoại nội tâm đã diễn tả thật sâu sắc, tinh tế tâm trạng ngập tràn nhớ thơng, đau đớn vò xé tâm can cña KiÒu khi nhí vÒ Kim Träng. + Nhí cha mÑ: nµng thÊy “xãt” khi tëng tîng, ë chèn quª nhµ, cha mÑ nµng vÉn tùa cöa ngãng chê tin tøc ngêi con g¸i yªu. Nµng xãt th¬ng da diÕt vµ day døt kh«n ngu«i v× kh«ng thÓ “qu¹t nång Êp lạnh”, phụng dỡng song thân, băn khoăn không biết hai em có chăm sóc cha mẹ chu đáo hay không. Thành ngữ “quạt nồng ấp lạnh”, điển cố “sân Lai”, “gốc tử” đều nói lên tâm trạng nhớ thơng, tấm lòng hiếu thảo của Kiều. Nàng tởng tợng nơi quê nhà tất cả đã đổi thay, gốc tử đã vừa ngời ôm, cha mẹ ngày thêm già yếu. Cụm từ “cách mấy nắng ma” vừa cho thấy sự xa cách bao mùa ma nắng, vừa gợi đợc sự tµn ph¸ cña thêi gian, cña thiªn nhiªn lªn con ngêi vµ c¶nh vËt. LÇn nµo nhí vÒ cha mÑ, KiÒu còng “nhí ơn chín chữ cao sâu” và luôn ân hận mình đã phụ công sinh thành, phụ công nuôi dạy của cha mẹ. * Nỗi nhớ thơng của Kiều đã nói lên nhân cách đáng trân trọng của nàng. Hoàn cảnh của nàng lúc này thật xót xa, đau đớn. Nhng quên đi cảnh ngộ bản thân, nàng đã hớng yêu thơng vào những ngời thân yêu nhất. Trái tim nàng thật giàu yêu thơng giàu đức hi sinh. Nàng thật sự là một ngời tình thuỷ chung, một ngời con hiếu thảo, một ngời có tấm lòng vị tha cao cả đáng quý. * Kiều nhớ Kim Trọng trớc nhớ cha mẹ sau. Theo nhiều nhà hủ nho thì nh vậy là không đúng với truyÒn thèng d©n téc, nhng thËt ra ®iÒu nµy võa phï hîp víi qui luËt t©m lý, võa thÓ hiÖn sù tinh tÕ cña ngòi bút Nguyễn Du. Kiều bán mình cứu cha và em là đã đền đáp đợc một phần công lao cha mẹ, giải quyết xong mối xung đột giữa chữ hiếu và chữ tình: “Duyên hội ngộ, đức cù lao Bªn t×nh bªn hiÕu, bªn nµo nÆng h¬n? §Ó lêi thÒ h¶i minh s¬n, Làm con trớc phảI đền ơn sinh thành.” Trong lßng nµng lu«n ¸m ¶nh mÆc c¶m phô t×nh chµng Kim: ¤i Kim lang, hìi Kim lang! Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây! Chính vì vậy, trong hoàn cảnh cô đơn ngập tràn thơng nhớ, Kiều nhớ đến Kim Trọng trớc là phù hợp với logic tình cảm, thể hiện đợc trái tim giàu lòng nhân đạo của Nguyễn Du. 4 . T¸m c©u cuèi : t©m tr¹ng cña KiÒu thÓ hiÖn qua c¸ch nh×n c¶nh vËt. - Đoạn thơ này đợc xem là kiểu mẫu của lối thơ tả cảnh ngụ tình trong văn chơng cổ điển, là một minh chøng cho nghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh cña ngßi bót thiªn tµi NguyÔn Du. §Ó kh¾c ho¹ t©m träng của Kiều lúc bị giam lỏng ở lầu Ngng Bích, Nguyễn Du đã sử dụng bút pháp tả cảnh ngụ tình “tình trong c¶nh Êy, c¶nh trong t×nh nµy”. - Đây là 8 câu thơ thực cảnh mà cũng là tâm cảnh. Mỗi biểu hiện của cảnh đồng thời là một ẩn dụ về t©m tr¹ng cña ngêi; mçi mét c¶nh l¹i kh¬i gîi ë KiÒu nh÷ng nçi buån kh¸c nhau, víi nh÷ng lý do buån khác nhau trong khi nỗi buồn đã đầy ắp tâm trạng để rồi tình buồn lại tác động vào cảnh, khiến cảnh mçi lóc l¹i buån h¬n, nçi buån mçi lóc mét ghª gím, m·nh liÖt h¬n. - Cách sử dụng ngôn ngữ độc thoại, điệp ngữ cũng thật sâu sắc và tinh tế. Bốn bức tranh, bốn nỗi buồn đều đợc tác giả khắc hoạ qua điệp từ “buồn trông” đứng đầu mỗi câu có nghĩa là buồn mà trông ra bốn phía, trông ngóng một cái gì mơ hồ sẽ đến làm thay đổi hiện tại, nhng trông mà vô vọng. “Buồn tr«ng” cã c¸i th¶ng thèt lo ©u, cã c¸i xa l¹ khuÊt tÇm nh×n, cã c¶ dù c¶m h·i hïng cña ngêi con g¸i ng©y thơ lần đầu lạc bớc giữa cuộc đời ngang ngợc. Điệp ngữ “buồn trông” kết hợp với các hình ảnh đứng sau đã diễn tả nỗi buồn với nhiều sắc độ khác nhau. Điệp ngữ lại đợc kết hợp với các từ láy chủ yếu là nh÷ng tõ l¸y tîng h×nh, dån dËp, chØ cã mét tõ l¸y tîng thanh ë c©u cuèi t¹o nªn nhÞp ®iÖu, diÔn t¶ nçi.

(20) buån ngµy mét t¨ng, d©ng lªn líp líp, nçi buån v« väng, v« tËn. §iÖp ng÷ t¹o ©m hëng trÇm buån, trë thµnh ®iÖp khóc cña ®o¹n th¬ còng lµ ®iÖp khóc cña t©m tr¹ng. C¶ch 1: Buån tr«ng cöa bÓ chiÒu h«m, ThuyÒn ai thÊp tho¸ng c¸nh buåm xa xa. Một cánh buồm thấp thoáng nơi cửa biển là một hình ảnh rất đắt để thể hiện nội tâm nàng Kiều. Một cánh buồm nhỏ nhoi, đơn độc giữa biển nớc mênh mông trong ánh sáng le lói cuối cùng của mặt trêi s¾p t¾t; còng nh KiÒu trong kh«ng gian v¾ng lÆng cña hiÖn t¹i nh×n vÒ ph¬ng xa víi nçi buån nhí da diết về gia đình, quê hơng. Con thuyền gần nh mất hút, vẫn còn lênh đênh giữa dòng đời, biết bao giờ mới đợc trở về sum họp, đoàn tụ với những ngời thân yêu. C¶nh 2: Buån tr«ng ngän níc míi sa, Hoa tr«i man m¸c biÕt lµ vÒ ®©u? Nh÷ng c¸nh hoa nhá bÐ, mong manh, tµn lôi , tr«i man m¸c trªn ngän níc míi sa khiÕn KiÒu cµng buồn hơn bởi nàng nh nhìn thấy trong đó thân phận mình lênh đênh, vô định, ba chìm bảy nổi giữa sóng nớc cuộc đời, không biết rồi sẽ trôi dạt đi đâu, sẽ bị dập vùi ra sao. C¶nh 3: Buån tr«ng ngän cá rÇu rÇu, Chân mây mặt đất một màu xanh xanh. Nội cỏ "rầu rầu", "xanh xanh" - sắc xanh héo úa, mù mịt, nhạt nhoà trải dài từ chân mây đến mặt đất. Còn đâu cái "xanh tận chân trời" nh sắc cỏ trong tiết Thanh minh khi Kiều còn trong cảnh đầm ấm. Mµu xanh nµy gîi cho KiÒu mét nçi ch¸n ng¸n, v« väng v× cuéc sèng c« qu¹nh vµ nh÷ng chuçi ngµy v« vị, tẻ nhạt, một tơng lai mù mịt, héo tàn không biết kéo dài đến bao giờ. Sắc cỏ rầu rầu tàn úa ấy nàng đã một lần nhìn thấy mới ngày nào trên nấm mồ Đạm Tiên : Sè sè nắm đất bên đờng. RÇu rÇu ngän cá nöa vµng nöa xanh. C¶nh 4: Buån tr«ng giã cuèn mÆt duÒnh Çm Çm tiÕng sãng kªu quanh ghÕ ngåi. Dêng nh nçi buån cµng lóc cµng t¨ng, cµng dån dËp. Mét c¬n "giã cuèn mÆt duÒnh" lµm cho tiÕng sãng bçng næi lªn Çm Çm nh v©y quanh ghÕ KiÒu ngåi. C¸i ©m thanh "Çm Çm tiÕng sãng" Êy chÝnh lµ âm thanh dữ dội của cuộc đời phong ba bão táp đã, đang ập đổ xuống đời nàng và còn tiếp tục đè nặng lên kiếp ngời nhỏ bé ấy trong xã hội phong kiến cổ hủ, bất công. Tất cả là đợt sóng đang gầm thét, rì rµo trong lßng nµng. Lóc nµy KiÒu kh«ng chØ buån mµ cßn lo sî, kinh h·i nh r¬i dÇn vµo vùc th¼m mét cách bất lực. Nỗi buồn ấy đã dâng đến tột đỉnh, khiến Kiều thực sự tuyệt vọng. Thiên nhiên chân thực, sinh động nhng cũng rất ảo. Đó là cảnh đợc nhìn qua tâm trạng theo quy luật "Cảnh nào cảnh chẳng đeo sÇu - Ngêi buån c¶nh cã vui ®©u bao giê". => Cảnh đợc miêu tả từ xa đến gần, màu sắc từ nhạt đến đậm, âm thanh từ tĩnh đến động để diễn đạt nỗi buồn từ man mác, mông lung đến lo âu, kinh sợ, dồn đến bão táp nội tâm cực điểm của cảm xúc trong lòng Kiều. Tất cả là hình ảnh về sự vô định, mong manh, sự dạt trôi bế tắc, sự chao đảo, nghiêng đổ dữ dội. Lúc này Kiều trở nên tuyệt vọng, yếu đuối nhất. Cũng vì thế mà nàng đã mắc lừa Sở Khanh để rồi dấn thân vào cuộc đời "thanh lâu hai lợt, thanh y hai lần". III.KB -KiÒu ë lÇu Ngng BÝch lµ mét trong nh÷ng ®o¹n th¬ thay nhÊt trong TruyÖn KiÒu. -Với hai mơi dòng thơ tả cảnh ngụ tình, tả tâm trạng nhân vật đặc sắc, ngôn ngữ độc thoại nội tâm tinh tế, đoạn trích miêu tả chân thực cảnh ngộ cô đơn, buồn tủi đáng thơng ; nỗi nhớ ngời thân da diết vµ tÊm lßng thuû chung, hiÕu th¶o vÞ tha cña Thuý KiÒu khi bÞ giam láng ë lÇu Ngng BÝch. -Đoạn trích đã chứng tỏ tài năng văn chơng xuất chúng, giàu chất nhân văn, đậm cái tình của Nguyễn Du đối với kiếp ngời bất hạnh..

(21) TruyÖn lôc v©n tiªn - NguyÔn §×nh ChiÓu I. T¸c gi¶: NguyÔn §×nh ChiÓu - NguyÔn §×nh ChiÓu (1822-1888) sinh t¹i T©n Thíi - Gia §Þnh. - Có 1 cuộc đời đầy bất hạnh: mù loà, công danh không thành, tình duyên trắc trở, gặp buổi loạn li. - Vẫn ngẩng cao đầu mà sống, sống có ích cho đến hơi thở cuối cùng. Là tấm gơng sáng ngời về nh©n c¸ch, nghÞ lùc, cèng hiÕn: + Lµ mét thÇy gi¸o danh tiÕng vang kh¾p miÒn Lôc TØnh. + Là một thầy thuốc không tiếc sức cứu nhân độ thế. +Là một nhà thơ để lại bao trang thơ bất hủ dùng ngòi bút truyền bá đạo lý, chống giặc ngoại xâm: Chở bao nhiêu đạo thuyền không thẳm §©m mÊy th»ng gian bót ch¼ng tµ. - Lu«n nªu cao lßng yªu níc, tinh thÇn bÊt khuÊt chèng giÆc ngo¹i x©m. => Mét nh©n c¸ch lín khiÕn “kÎ thï còng ph¶i kÝnh nÓ”. -Sù nghiÖp: Lôc V©n Tiªn, Ch¹y giÆc, V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc II. T¸c phÈm TruyÖn Lôc V©n Tiªn. 1. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: kho¶ng ®Çu thËp kû 50 cña thÕ kû 19 (1850) 2. ThÓ lo¹i: TruyÖn th¬ N«m – 2082 c©u th¬ lôc b¸t. Mang tính chất để kể nhiều hơn để đọc, để xem nên chú trọng đến hành động của nhân vật hơn là miêu tả nội tâm, tính cách nhân vật cũng đợc bộc lộ chủ yếu qua việc làm, lời nói, cử chỉ. 3. KÕt cÊu: theo kiÓu truyÒn thèng cña lo¹i truyÖn ph¬ng §«ng, nghÜa lµ theo tõng ch¬ng håi, xoay quanh cuộc đời các nhân vật chính. Kiểu kết cấu ớc lệ: Ngời tốt thờng gặp nhiều gian truân, trắc trở trên đờng đời, bị kẻ xấu hãm hại nhng vẫn đợc phù trợ, cu mang để rồi cuối cùng tai qua nạn khỏi, đợc đền trả xứng đáng. Kẻ xấu bị trõng trÞ. Với mục đích truyện truyền đạo đức thì kiểu kết cấu đó vừa phản ánh chân thực cuộc đời đầy rẫy bất công, vừa nói lên khát vọng ngàn đời của nhân dân ta: ở hiền gặp lành, cái thiện bao giờ cũng chiến th¾ng c¸i ¸c, chÝnh nghÜa th¾ng gian tµ. 4. Mục đích: * Truyện đợc viết ra nhằm mục đích trực tiếp là truyền dạy đạo lý làm ngời. * Tác phẩm đáp ứng nguyện vọng của nhân dân, cho nên ngay từ khi mới ra đời đã đợc nhân dân nam bộ tiếp nhận nồng nhiệt, đợc lu truyền rộng rãi, có sức sống mạnh mẽ, lâu bền trong lòng dân. 5. Tãm t¾t: SGK/113 6. Gi¸ trÞ cña t¸c phÈm: a. Gi¸ trÞ néi dung: * Gi¸ trÞ hiÖn thùc: V¹ch trÇn c¸i ¸c, c¸i xÊu trong XH. Chöi thãi gian ¸c, bÊt c«ng, chöi nh÷ng kÎ tr¸o trë, béi b¹c, ph¶n phóc nh cha con Vâ C«ng, chöi nh÷ng kÎ bÊt nghÜa, bÊt nh©n nh TrÞnh H©m, Bïi KiÖm, chöi bän ngêi lµm ¨n bÊt l¬ng chuyªn nghÒ lõa bÞp, bãp nÆn nh©n d©n (bän thÇy bãi, thÇy ph¸p, bän lang b¨m). * Giá trị nhân đạo: Đề cao đạo lý làm ngời: - Xem träng t×nh nghÜa gi÷a con ngêi víi con ngêi trong x· héi: t×nh cha con, mÑ con, nghÜa vî chång, t×nh bÌ b¹n, t×nh yªu th¬ng cu mang nh÷ng ngêi gÆp c¬n ho¹n n¹n. - §Ò cao tinh thÇn nghÜa hiÖp, s½n sµng cøu khæ phß nguy. - Thể hiện khát vọng của nhân dân hớng tới lẽ công bằng và những điều tốt đẹp trong cuộc đời (kết thóc cã hËu cña truyÖn; thiÖn th¾ng ¸c, chÝnh nghÜa th¾ng gian tµ). “Lôc V©n Tiªn lµ mét tiÕng chöi, mét lêi ca, mét íc m¬” – Hoµi Thanh. b. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: - Lục Vân Tiên là một truyện thơ Nôm mang tính chất là một truyện kể dân gian: chú ý đến cốt truyện, còn nhân vật chủ yếu thể hiện bằng hành động hơn là miêu tả nội tâm. Nhân vật của Nguyễn Đình Chiểu còn là hoá thân cho lý tởng hoặc thái độ yêu ghét của ông. - Truyện mang màu sắc Nam Bộ cả về tính cách con ngời, cả về ngôn ngữ địa phơng.. §o¹n trÝch: Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga I.MB: -Nguyễn Đình Chiểu là một trong những nhà thơ lớn của đất nớc ta, một ngôi sao sáng trên bầu trời văn häc VN thÕ kØ 19..

(22) - LVT là truyện thơ Nôm nổi tiếng nhất của NĐC đợc sáng tác khoảng đầu những năm 50 thế kỉ 19. Đợc lu truyền dới hình thức sinh hoạt văn hoá dân gian, với ý nghĩa giáo dục đạo đức sâu sắc, truyện có một sức sống lâu bền kì lạ và vô cùng hấp dẫn trong đời sống văn hoá tinh thần của nhân dân. - Đoạn trích “Lục Vân Tiên cứu KNN” nằm ở phần đầu truyện “Lục Vân Tiên” kể lại sự việc: Trên đ ờng trở về nhà thăm cha mẹ trớc khi lên kinh đô thi, gặp bọn cớp đang hoành hành, Lục Vân Tiên đã một mình làm gậy xông vào đánh tan bọn cớp, cứu Kiều Nguyệt Nga và cô hầu Kim Liên. -Đoạn trích thể hiện khát vọng hành đạo giúp đời của tg và khắc hoạ những phẩm chất đẹp đẽ của hai nh©n vËt chÝnh: Lôc V©n Tiªn tµi ba dòng c¶m, träng nghÜa khinh tµi; KNN hiÒn hËu, nÕt na, ©n t×nh. II. TB: * Bè côc: 2 phÇn - Phần 1: Lục Vân Tiên đánh cớp. - PhÇn 2: Lôc V©n Tiªn gÆp KiÒu NguyÖt Nga 1. H×nh ¶nh Lôc V©n Tiªn trong ®o¹n trÝch “Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga”: - Hình ảnh Lục Vân Tiên đợc khắc hoạ qua mô típ ở truyện Nôm truyền thống: Một chàng trai tài giỏi cứu một cô gái thoát hiểm nghèo, từ ân nghĩa đến tình yêu. - Lôc V©n Tiªn lµ mét nh©n vËt lý tëng vµ m¬ íc cña NguyÔn §×nh ChiÓu. §©y lµ mét chµng trai võa rời trờng học bớc vào đời, lòng đầy hăm hở muốn lập công danh, mong thi thố tài năng cứu ngời, giúp đời. Tình huống đánh cớp là thử thách đầu tiên, là cơ hội hành động cho chàng. - Hành động đánh cớp, trớc hết bộc lộ tính cách anh hùng, tài năng và tấm lòng vị nghĩa của Lục Vân Tiên. Vẻ đẹp của Lục Vân Tiên là vẻ đẹp riêng của con ngời dũng tớng. Thấy bọn cớp hại ngời, kẻ khác có thể né tránh, giữ mình, còn Vân Tiên coi đó là tình huống, cơ hội đầu tiên để hành động. Chàng chỉ có một mình, trong khi bọn cớp đông ngời, gơm giáo đầy đủ, thanh thế lẫy lừng: “Ngời đều sợ nó, có tài không đơng”. Vậy mà Vân Tiên vẫn can đảm “bẻ cây làm gậy” xông vào đánh cớp. Hình ảnh của chàng trong trận đánh đợc miêu tả thật đẹp: “tả đột hữu xung, khác nào Triệu Tử phá vòng Đơng Dang”, đợc so sánh với hình mẫu Triệu Tử Long trong Tam quốc. Hành động của Vân Tiên chứng tỏ cái đức của con ngời “vị nghĩa vong thân”, “cái tài của bậc anh hùng và sức mạnh bênh vực kẻ yếu, chiến th¾ng nhiÒu thÕ lùc b¹o tµn”. - Thái độ c xử với Kiều Nguyệt Nga sau khi đánh cớp lại bộc lộ t cách con ngời chính trực, hào hiệp, khiªm tèn, gi¶n dÞ, träng nghÜa khinh tµi vµ còng rÊt tõ t©m nh©n hËu. ThÊy hai c« g¸i cßn cha hÕt h·i hùng, Vân Tiên “động lòng” tìm cách an ủi họ: “Ta đã trừ dòng lâu la” và ân cần hỏi han, cho thấy chàng rất đàng hoàng, chững chạc. Khi nghe họ nói muốn đợc lạy tạ ơn, Vân Tiên đã gạt đi ngay, từ chối cả lời mời về thăm nhà Nguyệt Nga để cha nàng đền đáp: “Làm ơn há dễ trông ngời trả ơn”. Dờng nh víi V©n Tiªn, lµm viÖc nghÜa lµ mét bæn phËn, mét lÏ tù nhiªn cña mét con ngêi ch©n chÝnh: “Nhí câu kiến nghĩa bất vi – Làm ngời thế ấy cũng phi anh hùng”. Lời Vân Tiên chắc nịch vừa để đối chứng, phê phán những kẻ tầm thờng, vừa khẳng định việc mình làm là hiển nhiên, thuộc căn cốt, gốc rÔ trong lÏ sèng cña m×nh. Với những nét tính cách đó, hình ảnh Lục Vân Tiên là một hình ảnh đẹp, là hình ảnh lý tởng mà NguyÔn §×nh ChiÓu göi g¾m niÒm tin vµ íc väng cña m×nh. 2. Nh©n vËt KiÒu NguyÖt Nga trong ®o¹n trÝch “Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga”. Với t cách là ngời chịu ơn, Kiều Nguyệt Nga cũng bộc lộ nhiều nét đẹp tâm hồn: - Mét c« g¸i thuú mÞ, nÕt na, cã häc thøc, c¸ch xng h« khiªm nhêng (qu©n tö – tiÖn thiÕp), c¸ch nãi năng văn vẻ, mực thớc, khuôn phép (làm con đâu dám cãi cha, chút tôi yếu liễu đào tơ…), cách trình bày vấn đề rõ ràng, khúc triết vừa đáp ứng đầy đủ những lời thăm hỏi ân cần của Vân Tiên, vừa bộc lộ chân thành niềm cảm kích, xúc động của mình. - Một con ngời đằm thắm, ân tình, c xử có trớc có sau. Với nàng, Vân Tiên không chỉ cứu mạng, mà còn cứu cả cuộc đời trong trắng của nàng: “Lâm nguy chẳng gặp giải nguy – Tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi”. Nàng coi đó là ơn trọng và áy náy, băn khoăn tìm cách trả ơn dù biết rằng có đền đáp bao nhiêu cũng cha đủ: “Lấy chi cho phải tấm lòng cùng ngơi”. Bởi thế, cuối cùng nàng đã tự nguyện gắn bó cuộc đời với chàng trai hào hiệp ấy, dám liều mình để giữ trọn ân tình thuỷ chung với chàng. *ë ®©y cã thÓ thÊy quan ®iÓm vÒ ngêi anh hïng cña N§C qua nh©n vËt LVT trong ®o¹n trÝch “Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga”: - C©u th¬ nãi râ nhÊt quan niÖm nµy cña NguyÔn §×nh ChiÓu lµ: Nhí c©u kiÕn ng·i bÊt vi Lµm ngêi thÕ Êy còng phi anh hïng - “KiÕn nghÜa bÊt vi” nghÜa lµ thÊy viÖc nghÜa mµ kh«ng lµm; “phi anh hïng” lµ kh«ng ph¶I anh hïng. Néi dung c©u th¬: ThÊy viÖc nghÜa mµ kh«ng lµm th× kh«ng ph¶i lµ anh hïng. Hai c©u th¬ nªu lªn.

(23) mét ph¬ng ch©m, mét lÏ sèng, mét quan niÖm tÝch cùc cña N§C: ThÊy viÖc nghÜa mµ kh«ng lµm th× con ngời nh thế không đáng mặt anh hùng, thậm chí đó còn là kẻ tầm th ờng. Từ phủ định để đi tới khẳng định về một lẽ sống cao đẹp của ng ời anh hùng ngày xa: đề cao tinh thần nghĩa hiệp, hành động hớng tới nhân nghĩa; coi việc nghĩa ở đời là trách nhiệm cao cả thiêng liêng. - Qua ®o¹n trÝch “Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga” ta nhËn thÊy V©n Tiªn thÊy NguyÖt Nga bÞ nạn đã khẩn trơng mau lẹ đánh tan bọn cớp. Và chàng đã đánh chúng bằng sự quả cảm giải nguy cho Kiều Nguyệt Nga. Đến khi Nguyệt Nga tỏ ý muốn đợc trả ơn thì chàng lại khẳng khái từ chối, đến một cái lạy của Nguyệt Nga, Vân Tiên cũng không nhận. Rõ ràng Vân Tiên đã xả thân vì nghĩa, không chút so đo tính toán. Từ hành động đó của Vân Tiên, ta hiểu đợc quan niệm anh hùng của Nguyễn Đình Chiểu: phải có tài trí phi thờng để thấy hoạn nạn thì sẵn sàng cứu giúp vô t đem lại điều tốt đẹp cho mọi ngời, ngời anh hùng phải là ngời hành động vì nghĩa, vì lẽ phải, vì lẽ công bằng. 3. §Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt, ng«n ng÷, giäng ®iÖu ®o¹n trÝch: - Xây dựng nhân vật theo phơng thức: chủ yếu mtả hành động, cử chỉ, lời nói, ít khắc hoạ ngoại hình, lại càng ít đi sâu vào nội tâm. Tác giả chỉ kể về nhân vật để nhân vật tự bộc lộ tính cách, chiếm cảm tình yêu– ghét nơi ngời đọc. - Ngôn ngữ: mộc mạc, bình dị, gần với lời nói thông th ờng và mang màu sắc địa phơng Nam bộ. Nó cã phÇn thiÕu chau chuèt, uyÓn chuyÓn nhng phï hîp víi ng«n ng÷ ngêi kÓ chuyÖn, rÊt tù nhiªn, dÔ ®i vµo quÇn chóng. Ng«n ng÷ ®a d¹ng, phï hîp víi diÔn biÕn t×nh tiÕt. - Giọng điệu: thay đổi linh hoạt, phù hợp với tình tiết truyện và tính cách nhân vật, đoạn đầu tên tớng cớp kiêu căng, hống hách, giọng Lục Vân Tiên đanh thép, căm giận; đoạn sau Lục Vân Tiên ân cÇn, KiÒu NguyÖt Nga mÒm máng, ©n t×nh. III.KL: -Với kết cấu có hậu, ngời hiền lành nhân hậu nhất thời bị kẻ ác hãm hại nhng sau cùng đợc cứu giúp thoát nạn; lời thơ bình dị, dễ hiểu, kể tả sinh động, có tác dụng giáo dục tuyên truyền đạo lý, thuyết phục ngời đọc, tiềm tàng tấm lòng khát vọng hành đạo giúp đời của tg và khắc hoạ những phẩm chất đẹp đẽ của hai nhân vật chính: Lục Vân Tiên tài ba dũng cảm, trọng nghĩa khinh tài; KNN hiền hậu, nết na, ©n t×nh.. §o¹n trÝch: Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n I.MB - Đoạn trích nằm ở phần thứ hai của truyện. Vân Tiên và Tiểu đồng đang bơ vơ nơi đất khách quê ngời thì gặp Trịnh Hâm đi thi trở về. Vốn đã có lòng đố kị, ganh ghét tài năng của Lục Vân Tiên, Trịnh Hâm lợi dụng cơ hội để hãm hại chàng. Hắn lừa tiểu đồng vào rừng trói lại rồi giả bộ đa Vân Tiên xuống thuyền, hứa sẽ dẫn về nhà. Đợi đến đêm khuya vắng vẻ, hắn mới thực hiện hành động tội ác của m×nh. Đoạn trích cho thấy sự đối lập giữa cái thiện và cái ấc, giữa nhân cách cao cả và những toan tính thấp hèn, đồng thời thể hiện thái độ quý trọng và niềm tin của tác giả đối với nhân dân lao động qua hai nh©n vËt: TrÞnh H©m vµ «ng Ng. II. TB 1. Tâm địa độc ác của Trịnh Hâm: * Hoàn cảnh Vân Tiên: bơ vơ, tội nghiệp tiền hết, mắt đã bị mù, có chú tiểu đồng theo hầu cũng bị TrÞnh H©m b¾t trãi trong rõng. - Động cơ: quyết tìm hãm hại Lục Vân Tiên là vì tính đố kị, ganh ghét tài năng, lo cho con đờng tiến th©n cña t¬ng lai m×nh. - Hành động độc ác, bất nhân, bất nghĩa. + §éc ¸c, bÊt nh©n: v× h¾n ®ang t©m h·m h¹i mét con ngêi téi nghiÖp, ®ang c¬n ho¹n n¹n, kh«ng nơi nơng tựa, không có gì chống đỡ. + Bất nghĩa: vì Vân Tiên vốn là bạn của hắn, từng “trà rợu” và làm thơ với nhau, lại đã có lời nhờ cËy..

(24) - Hành động có toan tính, có âm mu, kế hoạch sắp đặt khá kỹ lỡng, chặt chẽ: + Thời gian gây tội ác: Giữa đêm khuya. + Kh«ng gian: gi÷a kho¶ng trêi níc mªnh m«ng. + Đẩy Vân Tiên xuống, đến lúc biết không ai có thể cứu hắn mới “giả tiếng kêu trời”, la lối um tùm lên rồi “lấy lời phui pha” kể lể, bịa đặt, che lấp tội ác của mình. => Kẻ tội phạm gian ngoan xảo quyệt đã phủi sạch tay, không mảy may cắn rứt lơng tâm. * Trịnh Hâm hiện lên là một kẻ độc ác, bất nhân, bất nghĩa. Nguyễn Đình Chiểu đã thành công ở cách sắp xếp các tình tiết hợp lý, diễn biến hành động nhanh gọn, lời thơ vẫn giữ đợc vẻ mộc mạc, giản dị vốn có của tác phẩm mà lột tả đợc tâm địa độc ác của một kÎ bÊt nghÜa, bÊt nh©n. 2. H×nh ¶nh Ng ¤ng : a. Ông Ng là một ngời có những việc làm nhân đức và nhân cách vô cùng cao đẹp: - ThÊy ngêi bÞ n¹n, «ng Ng nhanh nhÑn “vít ngay lªn bê”, råi: “Hèi con vÈy löa mét giê ¤ng h¬ bông d¹, mô h¬ mÆt mµy” -> Hành động hết sức gấp gáp, khẩn trơng, hết mình vì sự sống của nạn nhân đã gợi tả đợc mối chân tình của gia đình ông Ng đối với ngời bị nạn. Việc làm này thật đẹp đẽ vì cha biết nạn nhân là ai, cha rõ nguyên cớ thế nào nhng thấy việc là làm, thấy ngời là cứu ân cần chu đáo. Đó là bản tính của con ngời lơng thiện, những ngời lao động bình thờng. - Sau khi cøu sèng V©n Tiªn, biÕt t×nh c¶nh khèn khæ cña chµng, «ng Ng s½n lßng cu mang chµng, dù chỉ là chia sẻ một cuộc sống đói nghèo “hẩm hút”, tơng rau, những chắc chắn đầm ấm tình ngời “h«m mai hÈm hót víi giµ cho vui”. TÊm lßng cña Ng qu¶ lµ bao dung, nh©n ¸i, hµo hiÖp. - Ông cũng không hề tính toán đến cái ơn cứu mạng và Vân Tiên chẳng thể báo đáp. “Dốc lòng nh©n nghÜa h¸ chê tr¶ ¬n”, “Lßng l·o ch¼ng m¬” lµ «ng kh«ng ham muèn, íc m¬ chót nµo vÒ tiÒn b¹c, cña c¶i, «ng chØ “dèc lßng nh©n nghÜa” lµ th¬ng ngêi, cè hÕt søc m×nh cøu gióp con ngêi, lu«n t×m viÖc nghÜa, híng vÒ ®iÒu thiÖn, thËt hµo hiÖp, v« t. Cã thÓ thÊy, quan niÖm sèng cña nh©n vËt Lôc V©n Tiªn vµ nh©n vËt «ng Ng trong truyÖn “Lôc V©n Tiªn” cã nh÷ng nÐt gièng nhau. §ã lµ kh«ng ham muèn, íc m¬ vÒ tiÒn b¹c, cña c¶i, chØ dèc søc m×nh cøu gióp con ngêi, lu«n t×m viÖc nghÜa, híng vÒ ®iÒu thiÖn mét c¸ch hµo hiÖp, v« t. “V©n Tiªn nghe nãi liÒn cêi Lµm ¬n h¸ dÔ tr«ng ngêi tr¶ ¬n” “Ng r»ng lßng l·o ch¼ng m¬ Dèc lßng nh©n nghÜa h¸ chê tr¶ ¬n”. Phải chăng đó cũng là quan niệm, là khát vọng của NĐC về lẽ sống ở đời. b. Cuộc sống đẹp của ông Ng: - Ông Ng đã sống một cuộc sống và suy nghĩ, quan niệm về cách sống thật lơng thiện, thật đẹp đẽ. Lêi nãi cña «ng Ng vÒ cuéc sèng cña m×nh chÝnh lµ nh÷ng tiÕng lßng cña NguyÔn §×nh ChiÓu, nh÷ng khát vọng về cuộc sống tốt đẹp, về một lối sống đáng mơ đối với con ngời. Cảm xúc chủ quan của nhà thơ là làm cho cuộc sống của ngời dân chài bình thờng trên sống nớc có vẻ nh đợc thi vị hoá, trở nên th¬ méng h¬n, nhng cèt lâi vÉn lµ trung thùc. - §o¹n th¬ cuèi lµ mét ®o¹n th¬ hay cña t¸c phÈm: ý tø phãng kho¸ng s©u xa, lêi lÏ thanh tho¸t, uyển chuyển, hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm. Một khoảng thiên nhiên cao rộng, khoáng đạt mở ra với những doi, vịnh, chích, đầm, bầu trời, đất, gió trăng… Con ngời hoà nhập vào trong cái thế giới thiên nhiên Êy, kh«ng chót c¸ch biÖt: høng giã, ch¬i tr¨ng, t¾m ma, ch¶i giã… niÒm vui sèng còng dêng nh ®Çy ¾p c¸i câi thÕ cña con ngêi Êy (t¸c gi¶ dïng nhiÒu tõ chØ tr¹ng th¸i t©m hån thanh th¶n, vui sèng Êy: vui vÇy, thong th¶, nghªu ngao, vui thÇm, thung dung, vui say…). Cã c¶m gi¸c nh chÝnh t¸c gi¶ ®ang nhËp thân vào nhân vạt để nói lên khát vọng và niềm tin yêu cuộc đời. - Rũ bỏ mọi danh lợi, tìm về với sông nớc để “rửa ruột sạch trơn”, nay vào vịnh, mai ra khơi, ngày hứng gió mát, đêm bè bạn với trăng thanh. Ng Ông đã chọn đợc một phong cách sống thật phóng khoáng, tự do. Tấm lòng ông trong sạch, gia đình, nhà cửa, cả hình hài, thể xác lẫn tâm hồn nh hoà nhËp víi biÓn trêi, s«ng níc. CÆp tõ “høng giã”, “ch¬i tr¨ng” cho ta thÊy h×nh ¶nh mét con ngêi ®ang mơ mộng, hệt nh một thi sĩ vậy. Mơ mộng nhng không mơ hồ, tuỳ tiện, mà rất chủ động, ung dung, ứng phã víi mäi t×nh thÕ. “Mét m×nh thong th¶ lµm ¨n KhoÎ qu¬ chµi kÐo, mÖt qu¨ng c©u dÇm”.

(25) - §©y lµ mét cuéc sèng trong s¹ch, ngoµi vßng danh lîi « träc: mét cuéc sèng tù do, phãng kho¸ng giữa đất trời cao rộng, hoà nhập, bầu bạn với thiên nhiên, thảnh thơi giữa sông nớc, gió trăng và vì thế còng ®Çy ¾p niÒm vui. - Cuéc sèng Êy thËt h¹nh phóc, hoµn toµn xa l¹ víi nh÷ng toan tÝnh nhá nhen, Ých kû, m u danh, trôc lợi, sẵn sàng chà đạp lên cả đạo đức, nhân nghĩ… Cuộc sống ấy thật đáng kính, đáng trọng! III>KB .§o¹n th¬ göi g¾m kh¸t väng cña NguyÔn §×nh ChiÓu vµo niÒm tin vÒ c¸i thiÖn, vµo con ngời lao động bình thờng. Ông đã bộc lộ quan điểm nhân dân rất tiến bộ. Từng trải cuộc đời, NĐC hiểu rất rõ rằng cái xấu, cái ác thờng lẩn khuất sau những mũ cao, áo dài của bọn ngời có địa vị cao sang (nh thái s đơng triều, Võ Công, Trịnh Hâm, Bùi Kiệm…), nh ng vẫn còn những cái tốt đẹp, đáng kính trọng, đáng khao khát, tồn tại bền vững nơi những con ngời lao động nghèo khổ mà nhân hậu, vị tha, trọng nghĩa khinh tài (những ông Ng, ông Tiều, chú tiểu đồng, bà lão dệt vải trong rừng…). Nhà thơ Xuân Diệu đã nói đúng: “Cái u ái đối với ngời lao động, sự kính mến họ là một đặc điểm trong tâm hồn §å ChiÓu”..

(26)

Van 9 On tap Van hoc trung dai

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về