sinh11 bai 3 thoat hoi nuoc

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TiÕt 3 – Bµi 3: tho¸t h¬i níc Ngµy so¹n: 18/8/2011 Líp. Ngµy d¹y. HS v¾ng mÆt. Ghi chó. I – Môc tiªu:. 1. KiÕn thøc: * KiÕn thøc chung: - HS nêu đợc vai trò của quá trình thoát hơi nớc đối với đời sống của thực vật. - Mô tả đợc cấu tạo của lá thích nghi với chức năng thoát hơi nớc. - Trình bày đợc cơ chế điều tiết độ mở của khí khổng và các tác nhân ảnh hởng đến quá trình thoát hơi nớc. * KiÕn thøc träng t©m: - CÊu t¹o cña l¸ thÝch nghi víi sù tho¸t h¬i níc vµ sù ®iÒu tiÕt h¬i níc cña c©y qua điều tiết độ mở khí khổng. 2. Kü n¨ng: RÌn mét sè kÜ n¨ng: - xö lÝ th«ng tin, ph¸t hiÖn kiÕn thøc. - Ph©n tÝch, kh¸i qu¸t, tæng hîp. - VËn dông lÝ thuyÕt gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng thùc tÕ. 3. T tëng: - Cã ý thøc b¶o vÖ c©y xanh, b¶o vÖ rõng, trång c©y ë vên trêng, n¬i c«ng céng - Sử dụng hợp lí nguồn tài nguyên đất, nớc, không khí. II – Ph¬ng ph¸p:. - Hoạt động nhóm, Vấn đáp, Giảng giải. III – Ph¬ng tiÖn:. - Tranh h×nh SGK phãng to - Sơ đồ minh hoạ cơ chế đóng mở khí khổng - C©u t¹o khÝ khæng. IV – TiÕn tr×nh bµi d¹y:. 1. ổn định lớp, kiểm tra sĩ số. 2. KiÓm tra bµi cò: 5’ - Chøng minh cÊu t¹o cña m¹ch gç phï hîp víi chøc n¨ng vËn chuyÓn níc, i«n kho¸ng vµ cÊu t¹ m¹ch r©y phï hîp víi chøc n¨ng vËn chuyÓn chÊt h÷u c¬. - Nếu 1 ống mạch gỗ bị tắc, dòng mạch gỗ trong ống đó có thể tiếp tục đi lên đ ợc không? vì sao? 3. Néi dung bµi míi: GV dẫn dắt: Bài 2 đã nghiên cứu về sự vận chuyển nớc và iôn khoáng trong cây lµ do sù phèi hîp cña 3 yÕu tè: Lùc ®Èy cña rÔ, lùc hót cña l¸ do tho¸t h¬i níc vµ lùc liên kết giữa các phân tử nớc với nhau. Trong đó lực do sự hút hơi nớc qua lá là cơ bản. Vậy sự thoát hơi nớc qua lá đợc thực hiện nh thế nào? ta nghiên cứu bài học hôm nay.. GV viÕt b¶ng: TiÕt 3 – bµi 3: tho¸t h¬i níc. T.gian. Hoạt động của Thầy và Trò. Néi dung I – vai trß cña qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc:. 8’ H: Sù tho¸t h¬i níc ë thùc vËt lµ g×? TL: Sù tho¸t h¬i níc lµ sù mÊt níc cña thùc vËt. GV gióp HS h×nh thµnh kh¸i niÖm. Kh¸i niÖm: Tho¸t h¬i níc lµ sù mÊt níc tõ bÒ mÆt l¸ qua hÖ thèng khÝ khæng lµ chñ yÕu vµ 1 phÇn tõ th©n cµnh..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> H: Níc cã vai trß nh thÕ nµo trong c¬ thÓ thc vËt? TL: Níc võa lµ thµnh phÇn cÊu t¹o, võa lµ dung m«i hoµ tan nhiÒu chÊt cÇn thiÕt cho c¸c hoạt động sống của tế bào, là môi trờng của các ph¶n øng sinh ho¸. Níc chiÕm tØ lÖ rÊt lín trong tÕ bµo, nÕu kh«ng cã níc, tÕ bµo sÏ kh«ng thÓ tiến hành chuyển hoá vật chất để duy trì sự sống. GV dÉn d¾t: - Để thực hiện đợc vai trò thì nớc phải liên tục đợc lấy vào - Nớc đợc lấy vào nhờ 3 động lực, trong đó động lực do sự thoát hơi nớc là quan trọng nhất H: Lợng nớc do rễ lấy vào đợc cây sử dụng nh thÕ nµo? nªu vÝ dô minh ho¹? TL: - 98% lợng nớc hấp thụ vào đã bị mất đi qua con đờng thoát hơi nớc. - 2% lợng nớc đợc sử dụng cho hoạt động sống VD minh ho¹: - Cây ngô thoát 250kg nớc để tổng hợp 1kg chÊt kh« - Lóa m×, khoai t©y tho¸t 600kg níc míi tæng hợp đợc 1kg chất khô H: VËy vai trß cña qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc lµ g×? * Vai trß cña qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc: (néi dung SGK Tr 15 – 16) H: Thoát hơi nớc liên quan đến quá trình quang hîp nh thÕ nµo? TL: - L¸ c©y tho¸t h¬i níc qua khÝ khæng t¹o nªn lùc hót níc - KhÝ khæng më t¹o ®iÒu kiÖn cho CO2 khuyÕch t¸n vµo l¸ - Nớc và khí CO2 đợc lấy vào là nguyên liệu để c©y quang hîp cho n¨ng suÊt. GV bæ sung kiÕn thøc: - L¸ c©y hÊp thô 75% ¸nh s¸ng mÆt trêi, chØ cã 3% dïng cho quang hîp, cßn l¹i biÕn thµnh nhiÖt n¨ng, lµm cho l¸ nãng lªn nhanh. - 1g níc tho¸t ra lµm mÊt mét lîng nhiÖt lµ 2,3 KJ - Tho¸t h¬i níc lµm cho c¸c dung dÞch chÊt hữu cơ do lá quang hợp cô đặc hơn Ii – tho¸t h¬i níc qua l¸:. 1. L¸ lµ c¬ quan tho¸t h¬i níc:. 8’ GV cho HS quan s¸t H3.2, nªu thÝ nghiÖm vµ kÕt qu¶ cña Garo. GV chia líp thµnh 4 nhãm, yªu cÇu HS nghiªn cøu b¶ng 3, quan s¸t H 3.3 th¶o luËn vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái trang 17 SGK vµ rót ra kÕt luËn: HS th¶o luËn nhãm thèng nhÊt ý kiÕn TL: - Sè liÖu vÒ sè lîng khÝ khæng trªn 1mm2 ë mÆt trên và mặt dới của lá với cờng độ thoát hơi nớc mg trong 24 giê cña mçi mÆt l¸: MÆt díi cã nhiều khí khổng hơn mặt trên, luôn có cờng độ tho¸t h¬i níc cao h¬n ë c¶ 3 loµi c©y. - MÆt trªn cña l¸ c©y ®o¹n kh«ng cã khÝ khæng.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> nhng vÉn cã tho¸t h¬i níc chøng thùc r»ng qu¸ trình thoát hơi nớc không chỉ xảy ra qua con đờng khí khổng mà còn xảy ra qua cutin - C¸c cÊu tróc tham gia vµo qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc ë l¸ lµ: KhÝ khæng vµ cutin. KÕt luËn:. - L¸ cã cÊu t¹o thÝch nghi víi chøc n¨ng tho¸t h¬i níc H: H·y quan s¸t h×nh cÊu t¹o khÝ khæng vµ nªu cÊu t¹o khÝ khæng? - KhÝ khæng gåm: + 2 tế bào đóng nằm c¹nh nhau t¹o thµnh lç khÝ + Trong tế bào đóng (h×nh h¹t ®Ëu) cã h¹t lôc l¹p, ti thÓ, nh©n + V¸ch trong s¸t lç khÝ của tế bào đóng dày hơn v¸ch ngoµi. H: V¸ch trong cña tÕ bµo dµy h¬n v¸ch ngoµi cã t¸c dông g×? TL: Vách ngoài của tế bào đóng mỏng thì sức căng sẽ lớn hơn vách trong nên lỗ khí sẽ đợc mở réng. H: Líp cutin cã tõ ®©u? - Líp cutin: + Do líp tÕ bµo biÓu b× cña l¸ tiÕt ra, bao phñ bÒ mÆt l¸ trõ khÝ khæng. + NhiÒu loµi c©y gç vµ c¸c loµi c©y sèng ë sa m¹c cã líp cu tin dµy ë biÓu b× trªn. GV nêu đặc điểm của lớp cutin: Không tan trong nớc. Có khả năng giúp lá cây tránh sự đốt nãng cña ¸nh s¸ng mÆt trêi H: T¹i sao c©y ë sa m¹c cã líp cutin dµy vµ kh«ng cã khÝ khæng ë mÆt trªn cña l¸? TL: C©y sèng ë sa m¹c kh« nãng, thiÕu níc, lớp cutin dày để giảm bớt thoát hơi nớc. GV dẫn dắt: Nớc đợc thoát ra ngoài qua khí khæng vµ cutin nh thÕ nµo? 2. Hai con đờng thoát h¬i níc: Qua khÝ khæng vµ qua cutin * Tho¸t h¬i níc qua khÝ khæng:. 5’. GV NVĐ: Tại sao lỗ khí lại đóng mở đợc? HS nghiªn cøu H3.4 th«ng tin trang 18 tr¶ lêi: - Khi no nícc: V¸ch ngoài của tế bào đóng c¨ng ra lµm cho v¸ch trong cong theo nªn khÝ khæng më. - Khi mÊt níc: V¸ch ngoµi hÕt cong vµ v¸ch trong duçi th¼ng nªn khÝ khổng đóng lại..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> * Tho¸t h¬i níc qua cutin: H: Níc tho¸t qua cutin b»ng c¸ch nµo? - H¬i níc khuÕch t¸n tõ c¸c kho¶ng gian bµo cña thịt lá qua lớp cutin để ra ngoµi. - Trî lùc khuÕch t¸n qua cutin rÊt lín vµ phô thuộc vào độ dày và độ chÆt cña cutin. - Líp cutin cµng dµy th× sù khuÕch t¸n qua cutin cµng nhá vµ ngîc l¹i. GV bæ sung: - §é dµy cña cutin phô thuéc gièng, loµi, ¸nh sáng và đặc biệt là tuổi của lá. lá già lớp cutin dµy, l¸ non líp cutin máng. - Ngoµi ra tho¸t h¬i níc cã thÓ thùc hiÖn nhê b× khæng Iii – c¸c t¸c nh©n ảnh hởng đến quá tr×nh tho¸t h¬i níc:. 5’ H: Cờng độ thoát hơi nớc phụ thuộc vào hoạt động nào của khí khổng? TL: Phụ thuộc vào sự đóng mở khí khổng H: §é më cña khÝ khæng phô thuéc vµo yÕu tè nµo? TL: Phô thuéc vµo hµm lîng níc trong tÕ bµo đóng H: Hãy nêu các tác nhân ảnh hởng đến quá tr×nh tho¸t h¬i níc? T¸c nh©n nµo ¶nh hëng lín nhÊt?. - Néi dung SGK tr 18 - T¸c nh©n ¶nh hëng lín nhÊt lµ níc Liªn hÖ: Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cÇn cã biện pháp kĩ thuật gì để tạo điều kiện cho quá trình thoát hơi nớc đợc thuận lợi? Cần: Cung cấp đủ nớc cho đất, trồng trọt với mật độ phù hợp, bón phân hợp lí, Tạo điều kiện cho rễ hô hấp bằng cách xới đất, sục bùn... Iv – c©n b»ng níc vµ tíi tiªu hîp lÝ cho c©y trång:. 10’ H: ThÕ nµo lµ tr¹ng th¸i c©n b»ng níc trong c©y?. * Kh¸i niÖm: C©n b»ng níc lµ sù t¬ng quan gi÷a lîng níc do rÔ hót vµo (A) vµ lîng níc tho¸t ra (B) - A = B cây đủ nớc, phát triÓn b×nh thêng H: Sù mÊt c©n b»ng níc ¶nh hëng nh thÕ nµo đến cây trồng? - A > B, m« cña l¸ d thõa níc, c©y ph¸t triÓn b×nh thêng - A < B, mÊt c©n b»ng níc, l¸ hÐo. NÕu l¸ hÐo l©u.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ngµy c©y sÏ bÞ h h¹i nªn sù sinh trëng cña c©y gi¶m, c©y cã thÓ chÕt. Do đó năng suất của cây sẽ gi¶m H: T¹i sao ph¶i tíi níc hîp lÝ cho c©y trång? C¬ së khoa häc cña tíi tiªu hîp lÝ lµ g×? * Để đảm bảo cho cây sinh trëng b×nh thêng ph¶i tíi níc hîp lÝ cho c©y. - C¬ së khoa häc: + Dựa vào đặc điểm di truyÒn, pha sinh trëng, ph¸t triÓn cña gièng vµ lo¹i c©y. + Dựa vào đặc điểm của đất và thời tiết. H: Nhu cầu về nớc của cây đợc chuẩn đoán theo c¸c chØ tiªu nµo? - Nhu cÇu vÒ níc cña cây đợc chuẩn đoán theo c¸c chØ tiªu sinh lÝ: + ¸p suÊt thÈm thÊu + Hµm lîng níc + Søc hót níc cña l¸ c©y GV: Thoát hơi nớc có vai trò đặc biệt quan trọng đối với cây trồng. Sự thoát hơi nớc đợc thực hiện nhờ cấu tạo đặc biệt của lá. Ngoài ra tác nhân môi trờng ảnh hởng đến sự thoát hơi nớc. Vấn đề tới tiêu hợp lí liên quan đến năng suất cây trång. 4. Cñng cè: 4’ - GV yªu cÇu HS tãm t¾t kiÕn thøc c¬ b¶n cña bµi - HS tr¶ lêi c©u hái tr¾c nghiÖm: 1. Thoát hơi nớc ở lá đợc thực hiện bằng con đờng nào? a. Qua khÝ khæng b. Qua cutin c. qua b× khæng. d. C¶ a, b, c. 2. CÊu t¹o nµo cña l¸ phï hîp víi chøc n¨ng tho¸t h¬i níc? a. KhÝ khæng, cutin b. KhÝ khæng, diÖp lôc c. Kh«ng bµo vµ m« giËu d. KhÝ khæng vµ m« giËu 3. Vai trß cña qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc lµ: a. Là động lực đầu tiên của dòng mạch gỗ b. tho¸t h¬i níc t¹o ®iÒu kiÖn cho khÝ CO2 khuÕch t¸n vµo l¸ c. Gióp h¹ nhiÖt cña l¸ d. C¶ a, b, c 5. DÆn dß: - HS häc bµi tr¶ lêi c©u hái SGK - §äc môc “Em cã biÕt”. Qu¶ng Uªn, ngµy th¸ng n¨m 2011 Tæ trëng chuyªn m«n.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Lý ThÞ Niªn.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>