Đánh giá một số hoạt tính sinh học của rutin chiết xuất từ nụ hoa hòe và bước đầu ứng dụng trong sản xuất cốm

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

NGUYỄN HUYỀN TRANG

ĐÁNH GIÁ MỘT SỐ HOẠT TÍNH SINH HỌC CỦA
RUTIN CHIẾT XUẤT TỪ NỤ HOA HỊE VÀ BƯỚC
ĐẦU ỨNG DỤNG TRONG SẢN XUẤT CỐM

Ngành:

Cơng nghệ thực phẩm

Mã số:

8540101

Người hướng dẫn khoa học:

TS. Hoàng Hải Hà

NHÀ XUẤT BẢN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP - 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản Luận văn thạc sỹ là kết quả nghiên cứu của chính bản thân
tơi. Kết quả nghiên cứu trong luận văn thạc sỹ là trung thực. Các tài liệu trích dẫn trong
luận văn thạc sỹ đều đã được cơng bố và được trích dẫn theo đúng ngun tắc.
Tơi xin chịu trách nhiệm hồn tồn về nội dung luận văn thạc sỹ.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2018

Tác giả luận văn

Nguyễn Huyền Trang

i


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành được luận văn thạc sỹ này ngoài sự nỗ lực học hỏi của bản thân, tôi
đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ, động viên của các thầy cơ giáo, gia đình và bạn bè.
Tơi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các thầy cô trong khoa Công nghệ thực
phẩm đã tạo mọi điều kiện giúp tơi hồn thành luận văn thạc sỹ này.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới TS. Hồng Hải Hà – Khoa Cơng nghệ
thực phẩm – Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Thầ y đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, truyề n
đa ̣t những kiế n thức để tơi hồn thành luận văn thạc sỹ này.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các bạn sinh viên trong nhóm thực tập
tốt nghiệp và gia đình, bạn bè đã giúp đỡ, động viên và tạo mọi điều kiện cho tơi hồn
thành luận văn thạc sỹ này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2018

Tác giả luận văn

Nguyễn Huyền Trang

ii


MỤC LỤC
Lời cam đoan ................................................................................................................ i
Lời cảm ơn ................................................................................................................... ii
Mục lục ....................................................................................................................... iii
Danh mục từ viết tắt .................................................................................................... vi
Danh mục bảng .......................................................................................................... vii
Danh mục hình .......................................................................................................... viii
Trích yếu luận văn ....................................................................................................... ix
Thesis abstract ............................................................................................................. xi
Phần 1. Mở đầu ...........................................................................................................1
1.1.

Đặt vấn đề ..........................................................................................................1

1.2.

Mục đích, yêu cầu ..............................................................................................2

1.2.1. Mục đích ............................................................................................................2
1.2.2. Yêu cầu ..............................................................................................................2
Phần 2. Tổng quan tài liệu ..........................................................................................3
2.1.

Một số nghiên cứu về cây hoa hòe......................................................................3

2.1.1. Đặc điểm thực vật học ........................................................................................3
2.1.2. Phân bố và sinh thái ...........................................................................................3
2.1.3. Thành phần hóa học trong hoa hòe .....................................................................4
2.1.4. Ứng dụng hoa hòe trong đời sống.......................................................................5
2.2.

Một số nghiên cứu về rutin .................................................................................6

2.2.1. Lịch sử phát triển ...............................................................................................6
2.2.2. Tên gọi và công thức phân tử .............................................................................6
2.2.3. Đặc tính sinh học của rutin .................................................................................8
2.2.4. Hàm lượng rutin trong một số loài thực vật ......................................................20
2.3

Một số sản phẩm giàu rutin ..............................................................................23

2.4

Quy trình sản xuất cốm ....................................................................................25

Phần 3. Vật liệu – nội dung, phương pháp nghiên cứu ............................................27
3.1.

Vật liệu nghiên cứu ..........................................................................................27

3.2.

Dụng cụ và hóa chất .........................................................................................27

3.2.1. Dụng cụ và thiết bị ...........................................................................................27

iii


3.2.2. Hóa chất ...........................................................................................................27
3.2.3. Địa điểm nghiên cứu ........................................................................................28
3.2.4. Thời gian nghiên cứu .......................................................................................28
3.3.

Nội dung nghiên cứu ........................................................................................28

3.3.1. Nôi dung 1: Xác định được hàm lượng rutin trong nguyên liệu hoa hòe............28
3.3.2. Nội dung 2: Tinh sạch và xác định được hàm lượng rutin trong bột rutin tinh sạch...28
3.3.3. Nội dung 3: Đánh giá đặc tính sinh học của rutin tinh sạch ...............................28
3.3.4. Nội dung 4: Nghiên cứu ảnh hưởng của việc bổ sung rutin từ bột hoa hòe và rutin
tinh sạch đến chất lượng cảm quan và hàm lượng rutin của sản phẩm cốm............29
3.4.

Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................30

3.4.1. Phương pháp lấy mẫu: ......................................................................................30
3.4.2. Phương pháp tinh sạch rutin ..............................................................................30
3.4.3. Phương pháp xác định hàm lượng rutin .............................................................31
3.4.4. Phương pháp đánh giá đặc tính sinh học của rutin tinh sạch từ hoa hòe .................33
3.4.5. Phương pháp sản xuất cốm ...............................................................................38
3.4.6. Phương pháp đánh giá chất lượng cảm quan của sản phẩm ...............................40
3.4.7. Phương pháp xử lý số liệu.................................................................................40
Phần 4. Kết quả nghin cứu v thảo luận ....................................................................41
4.1.

Hàm lượng rutin trong nguyn liệu hoa hịe ........................................................41

4.2.

Độ tinh sạch và hàm lượng rutin trong bột rutin tinh sạch .................................42

4.2.1. Tỷ lệ bột rutin tinh sạch từ hoa hòe ..................................................................42
4.2.2. Sắc ký phổ và hàm lượng rutin trong bột rutin tinh sạch ...................................43
4.3.

Đặc tính sinh học của rutin tinh sạch từ hoa hịe ...............................................44

4.3.1. Khả năng kháng oxy hóa ..................................................................................44
4.3.2. Đánh giá khả năng kháng khuẩ n của rutin tinh sa ̣ch trên hai chủng vi khuẩ n
Escherichia coli, Salmonella enterica serovar Typhi .........................................47
4.3.3. Khả năng kháng viêm của rutin tinh sa ̣ch .........................................................49
4.4.

Chất lượng cảm quan và hàm lượng rutin trong sản phẩm cốm được bổ sung
rutin từ bột hoa hòe và rutin tinh sạch...............................................................52

4.4.1. Sản phẩ m cố m và đánh giá chất lượng cảm quan khi bổ sung bô ̣t hoa hòe,
rutin tinh sạch ..................................................................................................52
4.4.2. Hàm lươ ̣ng rutin trong sản phẩ m cố m...............................................................53

iv


Phần 5. Kết luận và kiến nghị ...................................................................................55
5.1. Kết luận ................................................................................................................55

5.2. Kiến nghị ..............................................................................................................55
Tài liệu tham khảo .......................................................................................................56
Phụ lục ........................................................................................................................64

v


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Nghĩa tiếng Việt

TCVN

: Tiêu chuẩn Việt Nam

HPLC

: Sắc ký lỏng hiệu năng cao
(Hight Performance Liquid Chromatography)

DMSO

: Dimethyl sulfoxide

LPS

: Lipopolysaccharide

EtOH

: Ethanol

MeOH

: Methanol

E.coli

: Escherichia coli

ALT

: Alanine transaminase

TC

: Cholesterol toàn phần

NO

: Oxit nitric

NOS

: Nito oxide synthases

COX

: Cyclooxygenase

ALR2

: Enzyme aldose reductase

PDI

: Protein disulfide isomerase

PGE

: Prostaglandin E2

DMEM

: Dulbecco’s Modified Eagle Medium (Môi trường nuôi cấy)

FBS

: Fetal Bovine Serum (Dịch nhau thai bò)

CS

: Cộng sự

IC50

: 50% Nồng độ ức chế 50% cá thể

vi

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1.

Thành phần rutin có trong các bộ phận hoa hòe .........................................5

Bảng 2.2.

Hàm lượng rutin trong các bộ phận khác nhau (chồi, lá, quả cây Bạch
hoa gai) ...................................................................................................20

Bảng 2.3.

Hàm lượng rutin trong kiều mạch (Fagopyrum).......................................20

Bảng 2.4.

Hàm lượng rutin trong kiều mạch ở các khu vực .....................................21

Bảng 2.5.

Hàm lượng rutin trong cây kiều mạch trong hai phương thức trồng .........22

Bảng 2.6.

Hàm lượng rutin trong các rau, củ, quả nhiệt đới .....................................22

Bảng 2.7.

Các nguồn có chứa Rutin khác ................................................................23

Bảng 2.8.

Các sản phẩ m chứa rutin trên thi trươ
̣
̀ ng. .................................................24

Bảng 3.1.

Các thiết bị sử dụng nghiên cứu ..............................................................27

Bảng 3.2.

Hệ số quan trọng cho các chỉ tiêu của sản phẩm rutin ..............................40

Bảng 4.1.

Hàm lượng rutin từ nguyên liệu hoa hòe ..................................................41

Bảng 4.2.

Tỷ lệ thu bột rutin tinh sạch .....................................................................42

Bảng 4.3.

Đô ̣ tinh sa ̣ch rutin từ hoa hòe ...................................................................44

Bảng 4.4.

Ảnh hưởng của nồng độ rutin tinh sạch từ hoa hòe và vitamin C đến sự
ức chế gốc tự do DPPH ...........................................................................45

Bảng 4.5.

Ảnh hưởng của nồng độ rutin tinh sạch đến sự ức chế phát triển vi khuẩn ......48

Bảng 4.6.

Ảnh hưởng của rutin đến sự ức chế sản sinh NO .....................................50

Bảng 4.7.

Ảnh hưởng của rutin đến sức sống của tế bào ..........................................51

Bảng 4.8.

Ảnh hưởng của việc bổ sung rutin từ hoa hòe và rutin tinh sạch đến chất
lượng cảm quan cốm ...............................................................................53

Bảng 4.9.

Hàm lươ ̣ng rutin trong sản phẩ m cố m......................................................54

vii


DANH MỤC HÌNH
Hình 2.1.

Cấu trúc của rutin ......................................................................................7

Hình 3.1.

Tương quan giữa nồng độ rutin và Diện tích phổ .....................................32

Hình 4.1.

Sắc ký phổ rutin trên hệ thống HPLC ......................................................43

Hı̀nh 4.2.

Ảnh hưởng của bột rutin tinh sạch (B)và Vitamin C (A) đến khả năng
ức chế DPPH ...........................................................................................46

Hı̀nh 4.3.

Sản phẩ m cố m bổ sung bô ̣t hoa hòe (1) và rutin tinh sạch (2) ..................52

viii


TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
Tên tác giả: Nguyễn Huyền Trang
Tên luận văn: “ Đánh giá một số hoạt tính sinh học của rutin chiết xuất từ nụ hoa hòe
và bước đầu ứng dụng trong sản xuất cốm”
Chuyên ngành: Công Nghệ Thực Phẩm

Mã số: 8540101

Cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
2.1. Mục tiêu của luận văn
Đánh giá được đặc tính sinh học và ứng dụng rutin tinh sạch từ hoa hịe vào quy
trình sản xuất cốm
2.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu
- Xác định hàm lượng rutin trong hoa hòe – nguyên liệu sử dụng chiết xuất và tinh sạch
rutin, rutin được xác định bằng phương pháp HPLC theo mô tả của Tapan Seal (2016)
- Tinh sạch rutin từ hoa hòe theo hướng dẫn tác giả Darshan và cơ ̣ng sự (2014).
- Đánh giá đặc tính sinh học của rutin tinh sạch gồm:
+ Khả năng kháng oxy hóa: đánh giá dựa trên khả năng làm mất màu DPPH (tại
517 nm) theo mô tả của Tabart và cộng sự (2009).
+ Khả năng kháng khuẩn: đánh giá khả năng kháng vi khuẩn gây bệnh đường
ruột Salmonella, Ecoli bằng nuôi cấy invitro trên môi trường NA
+ Khả năng kháng viêm: bằng phương pháp MTT (3-4,5- dimethythiazol-2- yl)-2,5diphenyl tetrazolium bromide) trên dòng tế bào RAW 264.7 trong điều kiện nuôi cấy invitro
dựa trên sự ức chế sản sinh NO và ảnh hưởng của rutin đến sức sống của tế bào
- Bổ sung rutin và đánh giá hàm lượng rutin trong cốm: Phương pháp sản xuất cốm sử
du ̣ng bột hoa hòe và rutin tinh sạch từ hoa hòe được bổ sung vào sản phẩm cớ m dinh
dưỡng theo quy trình sản xuất tại Công ty cổ phần Biolife, đánh giá chất lượng cảm quan
và hàm lượng rutin trong sản phẩm cốm.
Kết quả chính và kết luận
- Hàm lượng rutin trong hoa hịe Thái Bình đạt mức 24.5 %.
- Tỷ lệ thu rutin tinh sạch đạt 25.1% với độ tinh sạch 95.5%.
- Rutin tinh sa ̣ch có khả năng kháng oxi hóa mạnh, với IC50 = 47.4µg/ml.
- Rutin có khả năng kháng vi khuẩn Salmonella và E.coli.
- Rutin tinh sạch có khả năng kháng viêm, không gây hại cho tế bào sống.

ix


- Rutin được tinh sạch phù hợp làm nguyên liệu sản xuất sản phẩm cốm, sản phẩm cốm

có hàm lượng rutin cao và chất lượng cảm quan sản phẩm tốt.
Tóm lại, luận văn đã hoàn thành các mục tiêu đề ra và mang lại đóng góp có ý nghĩa
cho quá trình nghiên cứu đánh giá được đặc tính sinh học và ứng dụng rutin tinh sạch từ
hoa hòe trong quá trình sản xuất cốm. Kết quả cho thấy việc bổ sung rutin tinh sạch vào
sản phẩm cốm có thể được sử dụng như một thực phẩm hỗ trợ sức khỏe người.

x


THESIS ABSTRACT
Author Name: Nguyen Huyen Trang
Name of Dissertation: Evaluation of biological characteristics for purified rutin from
S.japonicum flowers and initial supplement nugget production
Major: Food Technology

Code: 8540101

Institution: Vietnam National University of Agriculture
2.1 The objective of the Dissertation
Evaluation of biological characteristics of ruttin and application of purified rutin
from S.japonicum flowers in producing nuggets
2.2. Content and research methods
- Determination of rutin content in japonicum flowers: rutin content was determined by
HPLC method according to Tapan Sealn (2016).
- Purification of rutin from S. japonicum flowers according to the instruction of Darshan
et al (2014)
- Evaluation of biological characteristics for purified ruttin:
+ Antioxidant test: DPPH method
+ In vitro antibacterial test on Salmonella and E. coli
+ Anti-inflammatory test: MTT method

- Production of rutin containing nugget: purified rutin was added during nugget
production. The product was then evaluated for the sensory and rutin content. The
nugget processing was carried out at Biolife Joint Stock Company
Main results and conclusions
- The rutin content of S.japonicum flowers is 24.5%.
- The extracted efficiency of rutin from S. japonicum flower is 25.1% and the purity of
the product reached 95.5%.
- Purified rutin has strongly antioxidant, IC50 = 47.4 µg/ml.
- Purified rutin inhibited Salmonella and E.coli development
- Purified rutin has anti-inflammatory ability and it is not harmful to RAW-267.4 cell line.
- Purified rutin is a suitable material for producing high containing and good
organoleptic nuggets.
In conclusion, the dessertation meets the proposed requirements and has meaningful

xi


contribution to the studying of the biological characteristics and the applications of
puried rutin from japonicum during nuggets production. The initial results show that the
rutin containing nuggets can be served as a health-supportive food.

xii


PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Rutin thuộc nhóm flavonoid glycoside có tên gọi khác là rutoside hoặc
quercetin-3-rutinoside, là hợp chất có nhiều đặc tính sinh học q và ứng dụng trong
nhiều lĩnh vực khoa học cơng nghệ. Đặc tính sinh học nổi bật của rutin thể hiện
thông qua khả năng kháng oxy hóa (Jang et al., 2007); kháng viêm (Suky et al.,

2014); có khả năng làm giảm tính thấm của mao mạch, giảm sự xuất huyết, chống
co thắt do rutin có tác dụng làm tăng tính bền vững của mao mạch (Yang et al.,
2012), có khả năng hỗ trợ điều trị bệnh đường ruột, tăng khả năng duy trì collagen
giữ bền sụn [88]. Ngồi ra rutin cịn thể hiện khả năng kháng một số vi khuẩn gây
bệnh trên cơ thể người (Aditya Ganeshpurkar et al., 2007).
Bên cạnh đó, rutin không gây độc đối với cơ thể người khi sử dụng liều
lượng cao, nghiên cứu của Boyle et al. (2000) đã chỉ ra với liều lượng
500mg/người/ngày cho người lớn thì rutin vẫn chưa thể hiện tính độc, cịn
khuyến cáo của Fatemeh Monajemi (ĐH Milan, Ý) thì lượng rutin dùng cho trẻ
nhỏ trên 3 tuổi ở mức 400mg/ngày [89]. Dựa trên các đánh giá này, nhiều sản
phẩm giàu rutin có mặt trên thị trưởng như: Rutin with Vitamin C của công ty
Lifeplan (Anh), Rutin (500mg) của công ty Swanson (Tây Ban Nha), Rutin
(250mg) của công ty iherb và nhiều dạng sản phẩm khác. Đây là các sản phẩm
được bổ sung rutin với thành phần nguyên liệu chủ yếu là đường, tinh bột và một
lượng nhỏ vitamin C nhưng chi tiết về tỷ lệ cũng như quy trình sản xuất khơng
được cơng bố [90,91,92].
Trong tự nhiên rutin có mặt trong một số loài thực vật với hàm lượng khác
nhau như: lúa mạch ba góc ở châu Âu có chứa 2-3% rutin, trong lá bạch đàn ở
(Oxtraylia) lượng rutin chiếm 10-19% rutin, trong táo ta lượng rutin chiếm 1.5%
rutin. Đây là nguồn nguyên liệu để khai rutin ở một số nước phát triển khu vực
Châu Âu, Mỹ (Ngô Văn Thu, 1998). Ở Việt Nam, hoa hịe là loại thực vật có
chứa nhiều rutin, tuy nhiên mỗi bộ phận cây có chứa hàm lượng rutin khác nhau,
trong đó nụ hoa hịe có chứa lượng rutin lớn nhất, có thể đạt tới 28% thậm trí
33% (trích theo Đỗ Tất Lợi, 1999). Ngồi ra, hàm lượng rutin trong hoa hòe còn
phụ thuộc vào điều kiện trồng trọt, lượng rutin có thể biến động từ 6-33% (trích

1


theo Đỗ Tất Lợi, 1999). Điều này cho thấy một tiềm năng lớn về nguồn vật liệu

khai thác rutin từ hoa hòe Việt Nam. Tuy nhiên những đánh giá về đặc tính sinh học
của rutin trồng tại Việt Nam cũng như khả năng ứng dụng trong công nghiệp thực
phẩm và y học còn chưa được đánh giá chi tiết hoặc chưa được công bố [93].
Cốm là sản phẩm ăn liền, phù hợp với nhiều lứa tuổi trong đó đặc biệt trẻ
nhỏ bởi tính tiện dụng. Sản phẩm cốm được sản xuất tại Công ty cổ phần Biolife
với các thành phần chính bột đỗ xanh, đường kính, lactose, glucose, chất độn
glucidex và vitamin C. Đây là sản phẩm nhằm mục đích hỗ trợ dinh dưỡng và
vitaminC cho cơ thể. Với mong muốn bổ sung lượng rutin cho cơ thể người, việc
tinh sạch cũng như đánh giá đặc tinh sinh học của rutin hoa hòe trồng tại Việt
nam và đánh giá khả năng bổ sung vào sản phẩm sẽ là cơ sở khoa học để khai
thác rutin từ loại cây trồng này, qua đó thúc đẩy sản xuất sản phẩm cũng như
thúc đẩy việc trồng trọt cây hoa hòe [94].
Thực hiện đề tài “Đánh giá một số hoạt tính sinh học của rutin chiết xuất
từ nụ hoa hòe và bước đầu ứng dụng trong sản xuất cốm” nhằm mục đích và yêu
cầu sau.
1.2. MỤC ĐÍCH, U CẦU
1.2.1. Mục đích
Đánh giá được đặc tính sinh học và ứng dụng rutin tinh sạch từ hoa hịe
vào quy trình sản xuất cốm
1.2.2. u cầu
- Xác định được hàm lượng rutin trong nguyên liệu hoa hòe
- Tinh sạch được rutin làm nguyên liệu sản xuất sản phẩm cốm giàu rutin từ
hoa hòe.
- Xác định được một số đặc tính sinh học của rutin tinh sạch từ hoa hịe:
khả năng kháng oxi hóa, khả năng kháng khuẩn, khả năng kháng viêm và độc
tính đối với tế bào của rutin tinh sạch từ hoa hòe.
- Đánh giá ảnh hưởng của việc bổ sung rutin từ bột hoa hòe và rutin tinh
sạch đến chất lượng cảm quan và hàm lượng rutin trong sản phẩm cốm.

2

PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. MỘT SỐ NGHIÊN CỨU VỀ CÂY HOA HÒE
2.1.1. Đặc điểm thực vật học
Còn go ̣i là hòe mễ, hòe hoa mễ, hòe hoa
Tên khoa ho ̣c: Sophora Japonica L.
Người ta thường dùng nu ̣ hoa hòe sấ y khơ hoă ̣c quả hoè
Cây hịe thân gỗ, to, cao có thể đế n 15m, thân thẳ ng, có vỏ hơi nứt nẻ.
Cành hình trụ, nằm ngang, nhẵn, màu lục nha ̣t, có những chấ m trắ ng. Lá kép
lông chim lẻ, mọc so le, gồm 11-17 lá chét mo ̣c đôi, hı̀nh bầu du ̣c thuôn, dài 34,5cm, rô ̣ng 1,2- 2 cm, màu lu ̣c nhạt, mă ̣t dưới có lông.
Cu ̣m hoa mo ̣c ở đầ u cành thành chùm dài 20cm, phân thành nhiề u nhánh.
Hoa nhỏ, màu trắng hoặc vàng nha ̣t. Cánh hoa mỏng ngắ n, hı̀nh tim cu ̣t ở gố c,
mép cong lên, nhị rời nhau, bao phấn hı̀nh bầ u du ̣c. Quả đâ ̣u, hı̀nh tràng ha ̣t,
nhẵn, thắ t la ̣i không đều giữa các ha ̣t, đầu có mũi nho ̣n ngắ n. Mỗi quả có 2- 5 ha ̣t,
hạt hình bầu dục, hơi dẹt, nhẵn, có màu đen bóng (Đỡ Tất Lơ ̣i, 1999).
2.1.2. Phân bố và sinh thái
Các bô ̣ phâ ̣n của cây như: hoa, quả, lá đề u có thể sử du ̣ng được nhưng nu ̣ hòe
là bô ̣ phâ ̣n tập trung nhiều nhất lượng rutin chứa 6 – 33 % (Đỗ Tấ t Lợi, 1999).
Để thu hái nụ, người ta cho ̣n nhữ ng chù m hoa có từ 5 - 10 hoa nở
(không nên thu hoạch sớm quá hoặc muộn quá, năng suất thấp). Dùng sào tre
nhỏ làm chạc đôi dễ bẻ cuống chùm hoa. Thời gian thu hái chủ yếu từ tháng 5
đến tháng 10 dương lịch (rộ nhất vào tháng 7-8) vào buổi sáng khi trời khơ
ráo. Sau đó, phơi ln trong ngày cho đến khi bóp nụ giịn tan là được. Có nơi
người thu hoạch thu hái làm hai vụ:
- Vụ mùa từ tháng 4 đến tháng 9, năng suất thu hoạch cao hàm lượng
rutin không bằng vụ chiêm.
- Vụ chiêm từ tháng 10 đến tháng 1 năm sau, năng suất thu hoạch thấp
hàm lượng rutin cao.
Việc phơi hay sấy khô cần được tiến hành nhanh chóng. Nếu thu hoạch

vào thời tiết mưa, có thể sấy ở 60-700C. Dược liệu có màu vàng, vị hơi đắng,
dài 0.5-0.8 cm, rộng 0.2-0.3 cm, cánh hoa vàng nâu, đài hoa vàng xám. Loại

3


nụ có màu vàng ngà; khơng ẩm mốc; khơng lẫn cuống lá, nụ nhỏ và tạp chất là
tốt. Nụ hòe có thể dùng sống hoặc sao cháy.
Dược điển Việt Nam quy định hoa nở lẫn vào không được quá 10%.
Hoa dài 4-8 mm, rộng 2-3 mm phần đài chiếm 2/3 tồn bộ chiều dài, đài hình
chng, phía dưới có cuống ngắn. Sau khi bị khơ thì cánh hoa nở trên nền
vàng, vị hơi đắng. Hoa nở rồi cũng dùng chứ khơng bỏ đi nhưng phân loại
riêng (Mr.TCTk, 2014).
Hịe được trồng rộng rãi ở các tỉnh phía Bắc hiện nay vốn là cây nhập nội,
chưa rõ nguồn gốc. Từ năm 1978, cây được đưa vào các tỉnh Tây nguyên, ven
biển miền Trung sau lan ra các tỉnh khác. Những tỉnh trồng nhiều hịe hiện nay là
Thái Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Nam, Lai Châu (vùng Điện
Biên), Sơn La, Vĩnh Phúc, Bắc Giang. Trên thế giới hòe cũng được trồng ở
Trung Quốc, Nhật Bản và một số nước khác.
Hòe thuộc loại cây gỗ trung sinh, ưa sáng và ưa ẩm, thường được trồng ở
vườn gia đình xen với cây ăn quả. Vài năm trở lại đây, cây được trồng có kết quả
tốt ở cả vùng đồi, đất cao nguyên ở Mộc Châu, Điện Biên, Đắc Lắc hoặc ở đất
mới khai hoang vùng Tam Điệp (Ninh Bình). Nhiệt độ khơng khí trung bình
khoảng 23-26oC. Cây ít thấy trồng ở những vùng cận nhiệt đới, núi cao như Sa
Pa (Lào Cai); Đồng Văn (Hà Giang). Những cây trồng ở trại thuốc Tam Đảo phát
triển kém hơn cây trồng ở vùng đồi trung du và đồng bằng. Cây trồng từ hạt sau
3-4 năm bắt đầu có quả các năm sau nhiều hơn (Viê ̣n dươ ̣c liê ̣u, 2003).
Trong dân gian, người ta phân biệt cây hòe nếp và cây hòe tẻ. Kinh
nghiệm của Thái Bình (nơi có trồng nhiều hịe nhất trong cả nước) cho biết:
- Hòe nếp: hoa to, nhiều, đều, nở cùng một lúc, có màu nhạt, cuống ngắn.

Cây phát triển nhanh, phân nhiều cành.
- Hòe tẻ: hoa nhỏ, thưa thớt, khơng đều nở nhiều đợt, có màu sẫm hơn,
cuống dài. Cây vồng cao, phân ít cành.
2.1.3. Thành phần hóa học trong hoa hịe
Trong hoa hịe có rất nhiều thành phần, trong đó chủ yếu là rutin. Tùy
từng điều kiện cụ thể về khí hậu, thổ nhưỡng, trồng trọt và cách thu hái mà hàm
lượng rutin là khác nhau. Thơng thường thu hái vào lúc nụ hịe cịn non, tại đây
hàm lượng rutin đạt mức cao nhất. Theo tác giả Lê Quang Toàn, (1974) quy định
hàm lượng rutin đã sấy khô trước 60oC trong 6 giờ không được thấp hơn 20%.

4


Bảng 2.1. Thành phần rutin có trong các bộ phận hoa hòe
Các bộ phận

Thành phần rutin (%)

Lá hoa hoè

4–5

Vỏ quả

4 – 11

Lá chét

5–6

Hạt

0.5 - 2

Cành con

5–6

Nụ hoa hòe

25 - 35
Nguồn: Lê Quang Toàn (1974)

Thành phần rutin trong bảng 2.1 cho thấy: trong nụ hoa hòe rất giàu rutin
chứa lên đến 25 – 35%. Trong lá hoa hòe chứa (4-5%), trong vỏ quả (4-11%),
trong lá chét (5-6%), trong cành non (5-6%), trong hạt (0.5-2%). Ngồi ra trong
hoa hịe cịn có chứa quercetin, betulin, sophoradiol, sophorin A, sophorin B,
sophorin C, sophorose (Lê Quang Tồn, 1974). Như vậy, từ nụ hoa đến hình
thành quả, hàm lượng rutin ở mức cao, do đó bộ phận nụ hoa, hoa được chúng tôi
sử dụng trong nghiệ cứu này.
2.1.4. Ứng dụng hoa hòe trong đời sống
Tác dụng cầm máu: hoa hịe có tác dụng rút ngắn thời gian chảy máu, sao
thành than tác dụng càng tăng.
Tác dụng với mao mạch: hoa hịe có tác dụng giảm bớt tính thẩm thấu của
mao mạch và làm tăng độ bền của thành mao mạch.
Tác dụng hạ mỡ trong máu: hoa hịe có tác dụng làm giảm cholesterol
trong máu của gan và ở cửa động mạch, giúp phòng ngừa xơ vữa động mạch.
Tác dụng chống có thắt và chống loét: hoa hịe có tác dụng giảm trương
lực cơ trơn của đại tràng và phế quản.
Tác dụng chống tiêu chảy: nước hoa hịe có tác dụng giúp kích thích niêm

mạc ruột sinh chất tiết dịch có tác dụng làm giảm tiêu chảy.
Tác dụng chống viêm: hoa hịe có tác dụng chống viêm, kháng khuẩn hiệu
quả (Ippolito et al., 2011).
Bài thuốc từ hoa hịe trong đời sống
Chữa đi ngồi ra máu: nu ̣ hoa hòe 20g, lá trắ c bá 20g, hoàng liên 8g, kinh
giới 8g sắc nhỏ nấ u nước uố ng.

5


Chữa tăng huyết áp, đau mắ t: nu ̣ hoa hòe 10g, lá sen hoă ̣c ngó sen 10g,
cúc hoa vàng 4g sắ c nước uố ng.
Chữa chảy máu cam, chảy máu chân răng: quả hòe sống, mỗi ngày 10g
sắ c nước uống.
Chữa sốt xuất huyết, chảy máu chân răng: 10g nụ hòe sao cháy, cho
400ml nước sắc còn 100ml. Ngày uống 2 lần dùng từ 5 đến 7 ngày.
Chữa đại tiện ra máu do nóng, trĩ chảy máu: 10g hoa hòe, 10g hai vị trắc
bá sao cháy, 10g kinh giới. Cho 400ml nước sắc còn 100ml, sắc 2 lần uống trong
ngày, dùng liền 3 đến 5 ngày.
Chữa nhức đầu vào mùa nắng nóng: 10g hoa hịe sao thơm, 20g hạt muồng
sao đen, 5g cúc hoa hãm với nước sôi, thêm đường cho ngọt uống trong ngày thay
nước chè.
Trị mụn nhọt: sao vàng hoa hòe tán mịn mỗi lần uống 3g chia thành 2 lần
một ngày (Đặng Đình Quyết, 2018).
2.2. MỘT SỐ NGHIÊN CỨU VỀ RUTIN
2.2.1. Lịch sử phát triển
Năm 1842, lần đầu tiên được phân lập từ lá cây cửu lý hương - Ruta
Graveolens L bởi dược sỹ người Đức- Weyb. Nhưng phải một trăm năm rutin
mới bắt đầu được sử dụng nhiều trong y học.
Hlasiwetz và nhiều người khác bắt đầu nghiên cứu về cấu trúc của rutin.

Perkin đã xác nhận được công thức phân tử của rutin là C27H30O16 và chỉ ra gốc
đường gắn vào vị trí số 3 quercetin. Charaux là người đầu tiên phân lập được
phân đường của rutin là một disaccharid và gọi nó là rutinose. Sau đó, Zemples
và Gerecs đã thủy phân rutin lấy từ hạt Rhammus Utilis bằng enzyme và thu
được rutin (Lê Thị Mai, 2010).
2.2.2. Tên gọi và công thức phân tử
- Rutin hay còn gọi là flavonoid glycoside rutoside, quercetin-3rutinoside, được phân bố rộng rãi trong giới thực vật (Wikipedia).
- Rutin là một glucozit mà phần aglycon là quercetin và phần đường là
rutinose (6 – O – α – L – rhamnopynosyl – β – D – glucopyranose) (Nguyễn
Đình Trúc và Ngơ Tuấn Kì,1983).

6


- Cơng thức hóa học: C27H30O16.
- Khối lượng mol phân tử: 610,52g/mol.
- Thành phần nguyên tố: %C = 53,11%, %H = 4,92%, %O = 41,97%

Hình 2.1. Cấu trúc của rutin
Rutin là bột kết tinh dạng bột hình kim nhỏ màu vàng hay hơi vàng ánh
xanh, không mùi, không vị. Để ngồi ánh sáng có thể có màu hơi sẫm lại.
Độ tan: Rutin rất khó tan trong nước lạnh (1/10.000), tan trong nước sơi
(1/200), khó tan trong cồn (1/650), tan trong cồn sôi (1/60), tan trong ethanol,
isopropanol và trong các dung dịch kiềm lỗng, khơng tan trong aceton, ether,
cloroform, ether dầu hoả, benzen và các acid (Wikipedia).
Do rutin cấu trúc là một glycosid nên rutin rất dễ bị thuỷ phân bởi các men
có sẵn trong dược liệu hoặc bởi các acid. Với dung dịch kiềm nó rất ít bị ảnh
hưởng chỉ ở điều kiện dung dịch kiềm đặc và có nhiệt độ cao thì cấu trúc của
rutin bị phá vỡ cụ thể là vòng sẽ mở tạo thành một dẫn chất acid thơm và một
dẫn chất phenol (Ngô Văn Thu, 1988).

Nhiệt độ nóng chảy: Từ 183 – 194oC rutin bị chảy, q 194oC thì bị phân hủy.
Độ hấp thu: Rutin có hấp thu cực đại λmax ở 362,5 nm và 258 nm (ethanol)
(Ngơ Văn Thu, 1988). Rutin có hấp thu cực đại λmax ở 358 nm và 257 nm (trong
methanol) (Bộ Y Tế, 2009).
Cho thấy rutin có khả năng hịa tan tương đối tốt, sử dụng dung môi
Ethanol dùng để tách chiết rutin nhằm thu được hàm lượng rutin cao nhất đem
vào quy trình để sản xuất cốm.
Sự hấ p thu và đồ ng hóa rutin trong cơ thể
Theo nghiên cứu ở trên cơ thể người chấ t chuyển hóa của rutin hấp thu
vào trong huyết tương cao nhấ t là 9 giờ sau khi ăn, rutin đươ ̣c hấ p thu kém ở ruô ̣t
non đường rutinose trong cấu trúc của rutin, đầ u tiên rutin phải đươ ̣c thủy phân
bằ ng vi khuẩ n ở đa ̣i tràng tạo thành quercetin, glucose, rhamnose.

7


Quercetin giải phóng có thể đươ ̣c hấ p thu từ ruô ̣t già hoặc bi ̣ phân hủy
thành các hơ ̣p chất phenolic bởi vi sinh vâ ̣t ở ruô ̣t (Olthof MR., 2003). Sau khi
hấ p thu quercetin trải qua q trình glucuronid hóa, methyl hóa và sunfat hóa ở tế
bào hấp thu đường ruột và tế bào gan trước khi đi vào máu và đươ ̣c vâ ̣n chuyể n
đế n các mô khác (Boyle SP et al., 2000). Hơ ̣p chấ t quercetin trong máu đươ ̣c
vâ ̣n chuyể n và phân phố i bởi các albumin tới hầ u như mo ̣i mô, bao gồm cả mô
não. Các nghiên cứu đã cho thấy sư ̣ hiê ̣n diê ̣n của quercetin trong ruô ̣t, gan, thâ ̣n,
cơ, phổ i và naõ (De Boer VC et al., 2005). Quercetin và chấ t chuyể n hóa của nó
đươ ̣c thải trừ chủ yếu bởi thận và bài tiế t qua nước tiể u (Olthaf MR et al., 2003).
Tuy nhiên, các hợp chất quercetin không phải là chất chuyển hóa có lợi
duy nhất của rutin. Hoạt tính của vi sinh vật đại tràng tạo ra phần lớn các chất
chuyển hóa rutin chủ yếu dưới dạng các axit phenylacetic - hoạt động chống oxy
hóa tương tự như vitamin E (Olthof MR.,2003). Một số như 3,4dihydroxytoluene (DHT) đã được xác minh là chất kháng viêm mạnh (Su KY et
al., 2014). Hơn nữa, không giống như rutin, chúng dễ dàng hấp thụ và bài tiết

qua nước tiểu (Sawai Y et al., 1987).
2.2.3. Đặc tính sinh học của rutin
Rutin có nhiều đặc tính dược lý (ví dụ hoạt động chống oxy hóa) đã được
khai thác trong y học của con người và dinh dưỡng. Thơng thường, nó được sử
dụng như một kháng sinh, kháng nấm và chất chống dị ứng. Tuy nhiên, nghiên
cứu hiện nay đã cho thấy tác dụng dược lý của nó trong điều trị các bệnh mãn
tính khác nhau, chẳng hạn như ung thư, tiểu đường, cao huyết áp, và tăng
cholesterol.
2.2.3.1. Tăng cường sức đề kháng, giảm tính thẩm thấu của mao mạch
Rutin là một loại vitamin P, có tác dụng tăng cường sức đề kháng, giảm
tính thẩm thấu của mao mạch, phục hồi tính đàn hồi của mao mạch đã bị tổn
thương. Trên thỏ thí nghiệm rutin tiêm tĩnh mạch với liều 1mg/kg làm chậm sự
khuếch tán của các chất màu vào tổ chức dưới da. Theo Parrot, cơ chế tác dụng
dưới da như sau: Nó tham gia vào q trình oxi hóa - khử làm giảm sự oxi hóa
của adrenalin bằng cách cạnh tranh với men catecholamin - O - methyltrasferase.
Adrenalin có tác dụng tăng sức chịu đựng của mao mạch. Mặt khác, rutin lại có
khả năng làm co mạch trực tiếp hệ mao quản, nên hiện tượng giảm tính thẩm
thấu của mao mạch cịn do tác dụng trực tiếp gây nên.

8


Ở người cao tuổi, mao mạch khơng cịn ngun vẹn như trước và sự trao
đổi chất giảm dần càng thúc đẩy q trình lão hóa. Trong trường hợp này, rutin
lại có khả năng duy trì tình trạng bình thường của mao mạch, bảo đảm cho mao
mạch làm được chức năng trao đổi chất. Ngồi ra, rutin cịn có thể làm tăng
trương lực tĩnh mạch, củng cố sức bền thành mạch, do đó hạn chế được hiện
tượng suy tĩnh mạch lúc tuổi già.
2.2.3.2. Khả năng kháng viêm
Rutin và các dẫn xuất của nó có tác du ̣ng kháng viêm (Ippolito et al.,

2011). Nhiề u nghiên cứu in vivo đã chı̉ ra rutin có thể làm giảm đáng kể các dấ u
hiệu viêm, bao gồ m enzyme cyclooxygenase-2 (COX-2), synthase oxit nitric
(iNOS) và yếu tố nhân tế bào B (NFkB).
Nghiên cứu của Baek và cộng sự, Đại học Quốc gia Kyungpook điều tra
tác dụng chống viêm của rutin đối với đáp ứng viêm trong tế bào màng trong tĩnh
mạch của con người gây ra bởi HMGB1 và con đường dẫn đến tĩnh mạch liên
quan. Các hoạt động chống viêm của rutin được xác định bằng cách đo tính thấm,
kích thích và di chuyển monocytes và kích thích các protein pro-inflammatory
trong HUVEC kích hoạt HMGB1 và chuột. Kết quả cho thấy rutin có thể ức chế
sự phóng thích HMGB1 đáp ứng viêm nhiễm phụ thuộc vào HMGB1 trong tế
bào màng trong của người và ức chế sự di chuyển bạch cầu ở chuột. Ngoài ra,
điều trị bằng rutin đã làm giảm sự giảm thùy và giải phóng HMGB1 và tử vong
do nhiễm trùng. Các nghiên cứu tiếp theo đã cho thấy rutin đã ức chế sản sinh
yếu tố hoại tử khối u và interleukin 6 và sự kích hoạt các yếu tố nhân kB và
kinase điều chỉnh ngoại bào ½ bởi HMGB. Những kết quả trên cho thấy rutin có
thể là một tác nhân điều trị ứng viêm qua sự ức chế đường đi tín hiệu HMGB1.
COX-2 tham gia sản xuất các chấ t trung gian gây viêm như
prostaglandins và do đó là một mu ̣c tiêu hàng đầ u cho các thuố c kháng viêm.
Mặt khác iNOS là mô ̣t enzyme sản sinh ra oxit nitric (NO) đóng mô ̣t vai trò quan
trọng trong việc phòng vệ các mầ m bê ̣nh khác nhau. Tuy nhiên nế u viê ̣c sản xuấ t
NO quá mức có thể gây hại và có thể dẫn đế n số c nhiễm khuẩ n huyế t hoă ̣c rố i
loa ̣n tư ̣ miễn dich
̣ (Ugusman et al., 2014).
Nghiên cứu trong mô ̣t số mô hı̀nh viêm loét đa ̣i tràng mañ tı́nh điề u tri ̣
bằ ng rutin giảm đáng kể viê ̣c sản xuấ t COX-2 và iNOS tương ứng là 90% và
52% (Salvamani et al., 2012). Tấ t cả những phát hiê ̣n này chı̉ ra rằ ng rutin có thể
làm giảm các tı̀nh tra ̣ng viêm và đươ ̣c coi như mô ̣t chất điề u tri ̣ bổ sung hoă ̣c

9

thay thế ; Một nghiên cứu khác cho thấy theo tác giả (Seung - Jaelee et al., 2015)
công bố nghiên cứu trong kiều mạch chứa rutin có đặc tính kháng viêm được
nuôi cấy trên tế bào RAW 264.7 nuôi trong 100 μM/24 giờ. Khả năng tồn tại của
tế bào không giảm đáng kể bởi nồng độ rutin lên đến 50 μM tuy nhiên sự suy
giảm được quan sát ở 100 μM. Do đó, nồng độ rutin 30 μM được chọn để nghiên
cứu thêm. NO đóng một vai trị trung tâm trong sinh lý học và bệnh lý của các
mô khác nhau bao gồm cả hệ thống miễn dịch. Để điều tra xem liệu rutin từ kiều
mạch có thể ức chế sản xuất NO, LPS (lipopolysaccharide) là một thành phần
chính của màng ngồi vi khuẩn Gram âm, có thể kích hoạt các đại thực bào tiết ra
các cytokin tiền viêm và chất trung gian gây viêm như NO gây ra các tế bào
RAW 264.7 được tiền xử lý trong 4 giờ với 30 μM rutin. Các tế bào này sau đó
được xử lý bằng 100 mg/ml LPS trong 18 giờ. Trong khi LPS đơn độc tăng đáng
kể sản lượng NO so với chỉ quan sát thấy trong mơi trường (kiểm sốt), rutin
giảm đáng kể mức NO trong các tế bào RAW 264.7 do LPS gây ra theo cách phụ
thuộc nồng độ. Nồng độ NO thấp do iNOS tạo ra có tác dụng có lợi trong cơ chế
bảo vệ máy chủ chống lại tác nhân gây bệnh. Chúng tôi đã nghiên cứu liệu khả
năng của rutin có thể ngăn chặn sự sản xuất NO có thể là do sự điều chỉnh giảm
của các protein iNOS và COX-2. Theo kết quả nghiên cứu cho thấy mức protein
iNOS và COX-2 được tăng lên bằng cách kích thích bằng LPS. Tuy nhiên, điều
trị với 30 μM rutin ức chế đáng kể sự gia tăng LPS trong các protein iNOS và
COX-2. Những kết quả này tương quan tốt với khả năng của rutin để ức chế sản
xuất NO, cho thấy các protein iNOS và COX-2 đóng một vai trò quan trọng
trong cơ chế chống viêm của rutin.
2.2.3.3. Khả năng kháng oxi hóa
Rutin là hơ ̣p chấ t chố ng oxy hóa ma ̣nh, giảm các gốc tự do do đó rutin bảo
vê ̣ sư ̣ toàn ve ̣n cấ u trúc và chức năng của tế bào. Cả hai nghiên cứu in vitro và in
vivo đã tı̀m thấ y và làm sáng tỏ các cơ chế chống oxy hóa của rutin:
Thứ nhất do cấu trúc hóa ho ̣c của rutin, nó có thể trưc̣ tiế p loa ̣i bỏ các gốc
tự do và ngăn chă ̣n sư ̣ tiế n triể n của phản ứng dây chuyền xấu (Hanasaki et al.,

1994).
Thứ hai nó có thể điều chı̉nh các hê ̣ thố ng oxy hóa tế bào bằ ng cách tăng
biểu hiện và hoa ̣t đô ̣ng của nhiề u enzyme chớ ng oxy hóa như: superoxide
dismutase, catalase và nó làm tăng sản xuấ t glutathinone chất chố ng oxy hóa
chı́nh của cơ thể .

10


Ngoài ra, rutin đã được tìm thấy là mơ ̣t chấ t ức chế của mô ̣t enzyme là
xanthine oxidase có liên quan đế n viê ̣c ta ̣o ra các gốc tự do hoạt tính (Kostic DA
et al., 2015). Do đó ta thấ y có nhiề u bằ ng chứng chứng minh tiề m năng điề u tri ̣
của rutin trong nhiề u tıǹ h tra ̣ng sức khỏe, trong đó các gốc tự do là nguyên nhân
chính. Vı́ du ̣ như tiểu đường, các bệnh về tim ma ̣ch hoă ̣c thoái hóa thầ n kinh
(Choi et al., 2013). Hơn nữa, rutin có thể bảo vê ̣ cơ thể và các cơ quan như tim,
thận, gan bị tổ n thương oxy hóa trong quá trình xa ̣ tri ̣ và hóa tri ̣ liê ̣u và cũng cải
thiê ̣n nhiề u tác du ̣ng liên quan đế n các phương pháp điề u tri ̣ y khoa (Nafees et
al., 2015).
Các đặc tính chống oxy hóa của rutin hỗ trợ cấu trúc và chức năng tế
bào. Rutin trên các gốc tự do làm tổn thương các tế bào trong cơ thể và trung hòa
chúng. Điều này cũng giúp chức năng tim như các gốc tự do LDL cholesterol
trong các mảng có thể ảnh hưởng đến tính tồn vẹn của thành mạch máu thơng
qua việc làm cứng. Ngồi ra, nó giúp duy trì mức độ cơ thể của glutathione giảm
giúp tiếp tục chống oxy hóa. Rutin cũng hỗ trợ trong một phản ứng viêm khỏe
mạnh kết hợp với khả năng giảm thiểu stress oxy hóa làm cho nó có lợi trong
việc giảm đau. Chất flavonoid xuất phát từ rutin làm giảm sưng, đau và đau do
các mạch bị viêm.
Một nghiên về khả năng chống oxi hóa của rutin để xác định tác dụng
chống oxy hóa tiềm năng của việc bổ sung rutin (quercetin-3-O-beta-rutinoside).
Một thử nghiệm đối chứng mù đơn ngẫu nhiên 6 tuần được thực hiện; Bổ sung

500 mg rutin được so sánh với một lượng tương đương với giả dược glucose.
Ngoài ra, một nghiên cứu dược động học đã được thực hiện. Viện nghiên cứu
Rowett, Aberdeen, Vương quốc Anh, mười tám tình nguyện viên tình dục khơng
béo phì ở nữ độ tuổi 18-48. Các flavonoid plasma, acid ascorbic, tocopherols và
carotenoids, khả năng chống oxy hóa huyết tương, tổn thương DNA tế bào
lympho, hóa máu và huyết học, xét nghiệm chức năng gan, malondialdehyde, 8hydroxy-2-deoxyguanosine và 8-iso-prostaglandin F2alpha. Mười tám tình
nguyện viên đã hồn thành cho thấy việc bổ sung rutin đã không gây ra bất kỳ
thay đổi bất lợi trong hóa học máu hoặc chỉ số chức năng gan. Các flavonoid
plasma tăng đáng kể trong nhóm bổ sung rutin. Sự oxy hóa nội sinh của
pyrimidine đã giảm đáng kể ở cả những người tình nguyện được điều trị bằng
rutin và giả dược. Khơng có sự thay đổi đáng kể trong mức độ tiết niệu 8hydroxy-2'-deoxyguanosine hoặc malondialdehyde tiết niệu trong cả hai nhóm.

11


Một mối tương quan tuyến tính đã được quan sát giữa malondialdehyde tiết niệu
và tiết niệu 8-iso-prostaglandin F2alpha (R = 0,54, P <0,01). Bổ sung rutin trong
6 tuần tăng đáng kể nồng độ của 3 flavonoid huyết tương quercetin (Kaempferol
và isorhamnetin) nhưng khơng có sự thay đổi đáng kể về tình trạng chống oxy
hóa trong huyết tương. Việc giảm mức độ oxy hóa cơ sở nội sinh trong DNA tế
bào lympho được thấy ở cả các đối tượng được bổ sung giả dược và rutin có thể
phản ánh những thay đổi theo mùa trong các chất chống oxy hóa trong chế độ ăn
uống khác (Boyle SP et al., 2000).
Ngoài ra có rất nhiều nghiên cứu cho thấy ở các cây thực vật chứa thành
phần rutin có khả năng kháng oxi hóa như hạt kiều mạch (Daunta Zielinska et al.,
2010), lồi hoa gièng gièng (Edwin Jarald E et al., 2009).
2.2.3.4. Tác dụng đối với mạch máu, tim mạch
Nói chung rutin đã được biết đế n vı̀ lơ ̣i ích của nó trong viê ̣c tăng cường
các mao ma ̣ch và ma ̣ch máu. Điề u này làm cho rutin rất có lơ ̣i cho cơ thể và tác
động liên quan đế n bấ t kı̀ sư ̣ yế u ớt hoă ̣c mệt mỏi của mao ma ̣ch. Vı̀ vâ ̣y, rutin đã

được sử du ̣ng trong điều trị bầ m tím, tıñ h ma ̣ch giañ cùng với sư ̣ cải thiê ̣n các
triê ̣u chứng sưng phù (Shin et al., 2011). Rutin có hiệu quả cao trong viê ̣c cải
thiê ̣n các triê ̣u chứng xuất huyế t sau phẫu thuâ ̣t, giảm sưng phù nó được dùng để
điều trị với bê ̣nh trı,̃ bê ̣nh nhân sau khi cắ t phẫu thuâ ̣t bỏ trı ̃ (Choi et al., 2015).
Do các gốc tự do, viêm và các ma ̣ch máu yế u có liên quan đế n bênh
̣ tim, nhiề u
nghiên cứu đã cho thấ y rutin có ảnh hưởng tích cưc̣ đế n các khı́a ca ̣nh khác nhau
của sức khỏe tim mạch.
Trong một nghiên cứu được tiến hành trên mơ hình hamster trong máu do
ăn kiêng gây ra tăng cholesterol, rutin làm giảm đáng kể nồng độ triglyceride
trong huyết tương ở động vật thí nghiệm (Kanashiro et al., 2009). Cùng với điều
này rutin cũng làm giảm mức cholesterol và cholesterol HDL (Da Silva et al.,
2001).
Trong chế độ ăn nhiều cholesterol cho chuột đực, quản lý rutin đã chứng
minh tác dụng bảo vệ chống lại độc tính gan bằng cách giảm nồng độ alanine
transaminase (ALT) trong huyết tương, aspartate aminotransferase (AST),
triglyceride (TG), cholesterol toàn phần (TC) và lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL)
(Al-Rejaie et al., 2013). Trong một nghiên cứu khác, nó đã được thành lập rằng
tiêu thụ mãn tính của flavonoid như rutin có thể được thuận lợi cho sức khỏe tim
mạch (Kalgaonkar et al., 2010).

12