Luận văn thạc sĩ vận dụng tình huống trong dạy học môn chính trị ở trường cao đẳng sư phạm khang khai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

BOUNTHANOME SILIMANOTHAM

VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC
MƠN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM
KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG,
NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

BOUNTHANOME SILIMANOTHAM

VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC
MƠN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM
KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG,
NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO
Ngành: LL&PPDH Bộ mơn Lý luận chính trị

Mã ngành: 8.14.01.11

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGÔ THỊ LAN ANH

THÁI NGUYÊN - 2020


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn này do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa
học của TS. Ngô Thị Lan Anh - giảng viên Khoa Giáo dục Chính trị, trường

Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên.
Các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực và
chưa từng được công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác. Mọi thơng tin trích
dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020
Tác giả

Bounthanome Silimanotham

i

LỜI CẢM ƠN
Luận văn “Vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị ở trường
Cao đẳng sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa dân chủ
nhân dân Lào” được hồn thiện, trước hết tơi bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đối
với TS. Ngô Thị Lan Anh, người đã hướng dẫn và tạo mọi điều kiện để tơi
nghiên cứu và hồn thành luận văn đúng tiến độ.
Tơi xin trân trọng cảm ơn thầy cô giáo Khoa Giáo dục Chính trị, đặc biệt
là các thầy cơ giáo trực tiếp giảng dạy các chun đề của tồn khố học đã giúp
tơi có nền tảng kiến thức để hồn thành luận văn.
Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn tới Khoa Giáo dục Chính trị, phịng Đào
tạo trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên, Trường Cao đẳng sư phạm
Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào đã tạo

điều kiện, giúp đỡ, để tôi hồn thành luận văn này.
Sau cùng, tơi xin gửi lời cảm ơn tới anh em, bạn bè, gia đình đã động
viên, giúp đỡ tơi trong q trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020
Tác giả

Bounthanome Silimanotham

ii


MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................. ii
MỤC LỤC .................................................................................................. iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................ vi
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ............................................................. vii
MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ......................................... 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài .......................................... 3
4. Giả thuyết nghiên cứu ............................................................................. 3
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài ............................. 4
6. Những đóng góp mới của đề tài .............................................................. 5

7. Kết cấu của đề tài .................................................................................... 5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG
TRONG DẠY HỌC MƠN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ
PHẠM LÀO ............................................................................................... 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .............................................................. 6
1.1.1. Các công trình nghiên cứu nước ngồi về vận dụng tình huống trong
dạy học ........................................................................................................ 6
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu trong nước về vận dụng tình huống trong
dạy học đối với mơn Chính trị .................................................................... 8
1.1.3. Những nội dung luận văn tiếp tục nghiên cứu ................................ 10
1.2. Cơ sở lý luận của việc vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính
trị ở các trường Cao đẳng sư phạm Lào .................................................... 11

1.2.1. Tình huống trong dạy học ............................................................... 11
1.2.2. Vị trí, vai trị và cấu trúc chương trình mơn Chính trị ở các trường
Cao đẳng sư phạm Lào ............................................................................... 25
Kết luận chương 1 ..................................................................................... 30

iii


Chương 2. THỰC TRẠNG VÀ QUY TRÌNH VẬN DỤNG TÌNH
HUỐNG TRONG DẠY HỌC MƠN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO
ĐẲNG SƯ PHẠM KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG, NƯỚC
CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ......................................... 31

2.1. Thực trạng việc vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị ở
trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai .................................................... 31
2.1.1. Khái quát về trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ...................... 31
2.1.2. Việc vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị 2 ở trường
Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ............................... 36
2.1.3. Sự cần thiết của việc vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính
trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ........... 49
2.2. Đề xuất quy trình vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị ở
trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai .................................................... 52
2.2.1. Một số nguyên tắc đảm bảo khi xây dựng quy trình vận dụng tình huống
trong dạy học mơn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai........ 52
2.2.2. Quy trình thực hiện việc vận dụng tình huống trong dạy học mơn

Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ................................. 57
2.3. Những điều kiện cần thiết để vận dụng tình huống trong dạy học mơn
Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng .... 63
2.3.1. Điều kiện đối với giảng viên ........................................................... 63
2.3.2. Điều kiện đối với sinh viên ............................................................. 66
2.3.4. Điều kiện về cơ sở vật chất ............................................................. 69
Kết luận chương 2 ..................................................................................... 70
Chương 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO
HIỆU QUẢ VIỆC VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC
MƠN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM KHANG
KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ
NHÂN DÂN LÀO .................................................................................... 71

3.1. Thực nghiệm sư phạm ........................................................................ 71
3.1.1. Kế hoạch thực nghiệm ...................................................................... 71
3.1.2. Nội dung thực nghiệm ...................................................................... 73

iv


3.1.3. Quy trình thực nghiệm .................................................................... 75
3.1.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm .......................................................... 76
3.1.5. Đánh giá chung về kết quả thực nghiệm sư phạm .......................... 82
3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả việc vận dụng tình huống trong dạy
học mơn Chính trị 2 ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng

Khoảng, nước CHDCND Lào ................................................................... 83
3.2.1. Giải pháp đối với nhà trường và các cấp quản lý giáo dục ............. 83
3.2.2. Giải pháp đối với đội ngũ giảng viên giảng dạy các mơn Lý luận
chính trị ..................................................................................................... 84
3.2.3. Giải pháp phát huy tính tích cực, chủ động của sinh viên trong học
tập mơn Chính trị....................................................................................... 86
Kết luận chương 3 ..................................................................................... 88
KẾT LUẬN .............................................................................................. 89
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................... 91
PHỤ LỤC

v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Cộng hòa dân chủ nhân dân : CHDCND
Nhà xuất bản

:

Nxb

Phương pháp dạy học

:

PPDH

Trung học phổ thông

:

THPT

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng
Bảng 2.1. Thống kê trình độ của giảng viên Lý luận chính trị, trường
Cao đẳng Sư phạm Khang Khai .......................................... 35
Bảng 2.1. Sự nhận thức của giảng viên về đặc trưng của phương pháp
vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị ............. 38
Bảng 2.2. Nhận thức của giảng viên về tầm quan trọng của việc vận
dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị 2 ở trường Cao
đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ................ 39
Bảng 2.3. Mức độ vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị 2

của giảng viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh
Xiêng Khoảng ..................................................................... 40
Bảng 2.4. Mục đích vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị 2
của giảng viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh
Xiêng Khoảng ..................................................................... 42
Bảng 2.5. Ý kiến của giảng viên về sự kết hợp việc vận dụng tình huống
trong dạy học mơn Chính trị 2 với các phương pháp dạy học
khác ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng
Khoảng ................................................................................ 43
Bảng 2.6. Những khó khăn của giảng viên khi vận dụng tình huống
trong dạy học mơn Chính trị 2 ở trường Cao đẳng Sư phạm
Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng......................................... 44

Bảng 2.7. Sự nhận thức của sinh viên về đặc trưng của phương pháp vận
dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị .................... 47
Bảng 2.8. Mức độ vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị 2
của giảng viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh
Xiêng Khoảng qua ý kiến của sinh viên ............................. 48

vii


Bảng 2.9. Mức độ hứng thú sinh viên khi được học phương pháp vận
dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị 2 ở trường Cao
đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ................ 49

Bảng 3.1. Điểm kiểm tra học mơn Chính trị 2 giữa lớp thực nghiệm và
lớp đối chứng trước khi thực nghiệm sư phạm ở trường Cao
đẳng Sư phạm Khang Khai ................................................. 76
Bảng 3.2. Kết quả kiểm tra của nhóm lớp thực nghiệm và đối chứng ở
trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai .............................. 77
Bảng 3.3. Mức độ hứng thú của sinh viên khi học theo phương pháp vận
dụng tình huống trong dạy học............................................ 79
Bảng 3.4. Thái độ học tập của sinh viên lớp thực nghiệm khi theo học
phương pháp vận dụng tình huống trong dạy học ................. 80

Biểu
Biểu đồ 3.1. So sánh kết quả kiểm tra của nhóm lớp thực nghiệm và đối

chứng ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ........... 78
Biểu đồ 3.2. Mức độ hứng thú của sinh viên khi học theo phương pháp
vận dụng tình huống trong dạy học ................................ 79

viii


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai là một trong những trường sư phạm
trọng điểm của nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Trường có nhiệm vụ đào
tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cho các trường từ Mầm non, Tiểu học đến Trung

học cơ sở, góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển giáo dục - đào tạo của
các tỉnh miền núi phía Bắc nước Cộng hịa dân chủ nhân dân Lào. Do đó, để hồn
thành được nhiệm vụ của nhà trường, việc đổi mới cơng tác giáo dục nói chung
trong đó có yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển tính
tích cực, chủ động cho người học là một tất yếu khách quan. Nhiều phương pháp
dạy học tích cực đã được giảng viên nhà trường sử dụng trong quá trình học như
phương pháp nêu vấn đề, phương pháp hợp tác, phương pháp đóng vai… nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của nhà trường.
Trong chương trình đào tạo của trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai
cùng với các môn khoa học khác, môn học Chính trị có vai trị đặc biệt quan
trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thế hệ trẻ.
Môn học đã trang bị cho người học thế giới quan khoa học, nhân sinh quan

cách mạng, khơi dậy ở sinh viên lòng tự hào dân tộc, tinh thần yêu nước, ý thức
trách nhiệm đối với sự nghiệp xây dựng bảo vệ và phát triển đất nước.
Tuy nhiên, thực tiễn những năm qua chất lượng dạy và học mơn Chính
trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra,
chưa phát huy được thế mạnh của bộ môn trong việc giáo dục toàn diện cho
sinh viên. Phương pháp dạy học chủ yếu vẫn là thầy giữ vai trò chủ đạo sinh
viên học tập một cách thụ động. Những quan điểm chỉ đạo, tư tưởng đổi mới
chưa tạo ra sự chuyển biến căn bản về chất lượng dạy học bộ mơn. Vì thế, để
phát huy được vị trí, vai trị của mơn học này đáp ứng nhu cầu giáo dục đào tạo
của nhà trường, một trong những yêu cầu tất yếu là cần phải đổi mới phương
pháp dạy học. Thay vì lấy “Dạy” làm trung tâm, chuyển sang lấy “Học” làm
1

trung tâm nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, rèn luyện
khả năng tự học, tinh thần hợp tác, kĩ năng vận dụng kiến thức vào những tình
huống khác nhau trong học tập cũng như trong thực tiễn đời sống, tạo hứng thú
học tập cho sinh viên, giúp dạy học trở thành quá trình kiến tạo, hình thành,
phát triển các năng lực tự học, sáng tạo, hợp tác để đáp ứng những yêu cầu đổi
mới giáo dục và đào tạo của nhà trường.
Một trong những phương pháp dạy học tích cực được giảng viên sử dụng
trong dạy học mơn Chính trị cho sinh viên đó là sử dụng tình huống trong dạy học,
thiết kế bài giảng dưới hình thức những vấn đề, câu hỏi, các tình huống để sinh viên
tích cực, chủ động giải quyết vấn đề, phát huy tính sáng tạo và phát triển năng lực

của người học. Tuy vậy, trong quá trình vận dụng phương pháp dạy học này, giảng
viên mơn Chính trị của nhà trường vẫn cịn gặp nhiều khó khăn trong việc lựa chọn
tình huống. Tính thực tiễn, tính thời sự mà các tình huống nêu ra chưa cao, chưa
gắn kết với các kiến thức trọng tâm của bài học, tình giáo dục đến người học chưa
nhiều. Khi sử dụng các tình huống, giảng viên chưa thật sự khơi gợi được tính chủ
động, sáng tạo của sinh viên trong học tập đối với mơn học. Hiệu quả giáo dục cịn
thấp. Do đó, để giảng viên có thể vận dụng dạy học tình huống vào dạy học mơn
Chính trị cho sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, cần phải có giải
pháp nhằm giúp giảng viên hiểu và nắm vững quy trình vận dụng tình huống trong
dạy học, sử dụng có hiệu quả các tình huống liên quan đến kiến thức của mơn học,
phát huy được tính chủ động, tích cực, sáng tạo của sinh viên đáp ứng được mục
tiêu giáo dục đào tạo của nhà trường.

Từ thực tế công tác giảng dạy và việc nhận thức được tầm quan trọng của
vấn đề trên, tơi lựa chọn đề tài “Vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính
trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng
hòa dân chủ nhân dân Lào” làm luận văn cao học với mong muốn góp phần
nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn, tạo sự hứng thú của sinh viên đối với mơn
Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng.

2


2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
2.1. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng việc vận dụng tình huống trong dạy
học mơn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng,
nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào; đề xuất quy trình dạy học và giải pháp nhằm
nâng cao hiệu quả việc vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị ở trường
Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc vận dụng tình huống trong dạy học
mơn Chính trị ở các trường Cao đẳng sư phạm nước CHDCND Lào.
- Nghiên cứu thực trạng việc vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính
trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND
Lào.
- Đề xuất quy trình dạy học, thực nghiệm sư phạm và nêu ra các giải pháp

nhằm nâng cao hiệu quả việc vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị ở
trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
Đề tài nghiên cứu việc vận dụng tình huống vào dạy học mơn Chính trị ở
trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.
3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Đề tài nghiên cứu việc vận dụng tình huống vào dạy học mơn Chính trị 2
phần II: “Kinh tế chính trị” cho sinh viên năm thứ 2 ở trường Cao đẳng Sư phạm
Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào năm học 2019 - 2020.
4. Giả thuyết nghiên cứu
Nếu quy trình dạy học và các giải pháp về nâng cao hiệu quả việc vận

dụng tình huống vào dạy học mơn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm
Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào được áp dụng sẽ phát

3


huy được tính tích cực, sáng tạo của sinh viên trong phát hiện và giải quyết
tình huống thực tiễn, qua đó nâng cao chất lượng dạy và học đối với môn học
này của nhà trường.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài
5.1. Cơ sở lý luận của đề tài
Đề tài dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa

duy vật lịch sử, quan điểm của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào và lý luận dạy
học hiện đại về đổi mới phương pháp dạy học đối với các mơn Chính trị ở các
trường Cao đẳng, Đại học.
5.2. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
Trên cơ sở xác định mục đích, đối tượng nghiên cứu của đề tài, tác giả
đã sử dụng một số nhóm phương pháp nghiên cứu sau:
Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết:
+ Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu: Trên cơ sở tổng hợp các
tài liệu khoa học từ các cơng trình nghiên cứu của các nhà khoa học, kết hợp
với việc phân tích kết quả thực nghiệm việc vận dụng dạy học tình huống đối
với mơn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng
Khoảng, nước CHDCND Lào.

+ Phương pháp lịch sử và logic: Trên cơ sở nghiên cứu các công trình
khoa học về dạy học nói chung và dạy học tình huống, tác giả vận dụng để xây
dựng hệ thống lý thuyết về dạy học tình huống đối với mơn Chính trị ở trường
Cao đẳng Sư phạm của nước CHDCND Lào.
Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp điều tra, khảo sát: Chúng tơi thực hiện hình thức khảo
sát qua các phiếu thăm dò giảng viên và sinh viên ở các lớp: sư phạm Tốn, sư
phạm Hóa, sư phạm Văn, sư phạm Sử tại trường Cao đẳng Sư phạm Khang
Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.

4

+ Phương pháp quan sát: Trong các tiết thực nghiệm, chúng tôi cũng tiến
hành quan sát thái độ, tinh thần làm việc của SV qua việc ghi nhật kí lớp học, hoặc
ghi âm, chụp ảnh một số tiết dạy. Thông tin thu được là cơ sở để đánh giá về thực
tế vận dụng dạy học tình huống đối với mơn Chính trị tại trường Cao đẳng Sư
phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.
+ Phương pháp thực nghiệm sư phạm: tiến hành thực nghiệm sư phạm để
khẳng định được quy trình đưa ra đã phù hợp chưa và đề xuất các giải pháp nhằm
nâng cao hiệu quả việc vận dụng dạy học tình huống đối với mơn Chính trị tại trường
Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.
Phương pháp bổ trợ:
+ Sử dụng phương pháp thống kê: để xử lý số liệu kết quả nghiên cứu,

xây dựng bảng, biểu... rút ra được các kết luận khoa học đáp ứng được mục tiêu
và nhiệm vụ mà đề tài nêu ra.
6. Những đóng góp mới của đề tài
- Thành cơng của đề tài sẽ góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực
tiễn của việc vận dụng dạy học tình huống đối với mơn Chính trị tại trường Cao
đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.
- Các giải pháp nêu ra sẽ góp phần nâng cao hiệu quả việc vận dụng dạy
học tình huống đối với mơn Chính trị tại trường Cao đẳng Sư phạm Khang
Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục và đào tạo của nhà trường.
- Đề tài cịn có thể làm tài liệu tham khảo cho các học viên cao học, giáo
viên giảng dạy Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng

Khoảng, nước CHDCND Lào; sinh viên chuyên ngành Chính trị và những
người quan tâm.
7. Kết cấu của đề tài
Đề tài ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Kiến nghị, Danh mục Tài liệu tham
khảo và Phụ lục thì nội dung đề tài gồm có 3 chương 7 tiết.
5


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC VẬN DỤNG
TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC MƠN CHÍNH TRỊ Ở
TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM LÀO

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các công trình nghiên cứu nước ngồi về vận dụng tình huống trong
dạy học
Vận dụng tình huống trong dạy học là một trong những phương pháp được
nhiều nhà giáo dục quan tâm và nghiên cứu, trong đó có thể kể đến các cơng trình
nghiên cứu sau đây:
Tác giả T.V Cudriaxep, “Tạo nên tình huống vấn đề - phương tiện tích
cực hóa học sinh”, Tạp chí Giáo dục nghề nghiệp kỹ thuật, số 7/1965. Trong
bài viết này, tác giả đã nêu ra quan niệm về tình huống và tình huống có vấn
đề, tầm quan trọng của việc tạo nên tình huống có vấn đề trong dạy học là
phương tiện tích cực hóa học sinh. Khi sử dụng phương pháp dạy học này sẽ giúp
cho học sinh phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo.

Tác giả A.M.Machiuskin trong cuốn sách “Tình huống có vấn đề trong
tư duy và trong dạy học”, Nxb Giáo dục, Hà Nội đã phân tích về việc sử dụng
tình huống trong dạy học nêu vấn đề. Theo tác giả: “Tính nêu vấn đề trong dạy
học phải được hiểu trước hết là một giai đoạn cần thiết trong quá trình hình
thành hành động, trong quá trình lĩnh hội tri thức” [11; tr.111].
Tác giả Robert J.Marzand (2011), Nghệ thuật và khoa học dạy học
(Người dịch: Nguyễn Hữu Châu), Nxb Giáo dục Việt Nam, Hà Nội. Trong cuốn
sách này, tác giả cũng đã đề cập tới các phương pháp dạy học tích cực trong đó
có việc sử dụng tình huống trong dạy học nhằm phát huy tính chủ động, sáng
tạo của người học. Để sử dụng tình huống trong dạy học theo tác giả người giáo
viên cần phải biết lựa chọn nội dung kiến thức cho phù hợp đấy là một nghệ
thuật trong dạy học.

6


Nhóm tác giả Robert J.Marzand, Debra J.Pickering, Jane E.Pollock (2011),
Các phương pháp dạy học hiệu quả (Người dịch Nguyễn Hồng Vân), Nxb Giáo
dục Việt Nam, Hà Nội. Trong cơng trình nghiên cứu này, các tác giả cũng đề cập
tới phương phương dạy học tình huống coi đó là một trong những phương pháp
dạy học hiệu quả mà người giáo viên nên sử dụng khi dạy học.
Ở Việt Nam, cũng đã có khơng ít những cơng trình nghiên cứu về vận
dụng tình huống trong dạy học. Cụ thể như:
Tác giả Nguyễn Thị Doan (1994), “Vận dụng phương pháp tình huống
trong giảng dạy đại học”, Tạp chí Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp, số 5.

Bài báo đã nêu khái quát về khái niệm, đặc điểm của phương pháp dạy học tình
huống, việc vận dụng tình huống trong giảng dạy đại học là một trong những
yêu cầu của việc đổi mới giáo dục đại học hiện nay.
Tác giả Trần Văn Hà (1996), “Lý thuyết tình huống và phương pháp xử
lý tình huống trong hoạt động dạy học, nghiên cứu, quản lý, lãnh đạo”, Tạp chí
Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp, số 6. Trong bài viết này, tác giả đã trình
bày những quan niệm khác nhau về tình huống và các bước tiến hành xử lý tình
huống trong dạy học.
Trong các luận văn, luận án của nhiều tác giả cũng đã nghiên cứu phương
pháp dạy học tình huống và việc sử dụng tình huống trong dạy học đối với các
mơn học cụ thể:
Tác giả Đinh Tuấn Dũng (2002), “Đổi mới phương pháp dạy học theo

tình huống”, Kỷ yếu hội thảo nâng cao chất lượng đào tạo toàn quốc lần thứ III,
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hà Nội. Tác giả Phan Văn Tỵ (2002) , Vận dụng phương
pháp tình huống trong dạy học mơn Giáo dục học ở Học viện Chính trị quân sự,
Luận văn thạc sĩ Giáo dục học, Hà Nội. Tác giả Phan Văn Sia (2003), Vận dụng
phương pháp tình huống trong q trình dạy học mơn Giáo dục học dưới hình
thức nhóm ở trường Cao đẳng Sư phạm Trà Vinh, Luận văn thạc sĩ Giáo dục
học, Hà Nội. Tác giả Vũ Thị Hương Trà (2016), Kết hợp phương pháp thuyết
trình với phương pháp sử dụng tình huống trong dạy học Pháp luật ở trường
7


Cao đẳng Y tế Thái Nguyên, Luận văn thạc sĩ Giáo dục học, Thái Nguyên. Tác

giả Nguyễn Hồng Tuyết Quân (2018), Dạy học theo tình huống mơn Giáo dục
cơng dân chương trình lớp 10 ở các trường THPT thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc
Kạn, Luận văn thạc sĩ Giáo dục học, Thái Ngun…. Các cơng trình nghiên
cứu này đều cho thấy: dạy học theo tình huống là một quan điểm dạy học, trong
đó việc dạy học được tổ chức theo những chủ đề phức hợp gần với các tình
huống thực của cuộc sống và nghề nghiệp. Quá trình học tập được tổ chức trong
môi trường học tập tạo điều kiện kiến tạo tri thức theo cá nhân và trong mối
quan hệ xã hội của việc học tập.
Những nghiên cứu của các nhà khoa học trên đây về dạy học tình huống
và sử dụng tình huống trong dạy học là những cơ sở lý luận quan trọng để tác
giả kế thừa khi luận giải quan niệm về việc vận dụng tình huống trong dạy học
mơn Chính trị ở trường Cao đẳng sư phạm Khang Khai.

1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu trong nước về vận dụng tình huống trong
dạy học đối với mơn Chính trị
Đối với nước Cộng hịa dân chủ nhân dân Lào, những năm gần đây Chính
phủ Lào đã có nhiều chương trình cải cách giáo dục giúp đào tạo nguồn nhân
lực phục vụ công cuộc xây dựng và phát triển đất nước thời kì đổi mới. Nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục, Bộ Giáo dục và Thể thao Lào đã tập trung cải
thiện cơ cấu giáo dục, củng cố ngành giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, tăng
cường đào tạo về lý luận chính trị cho giáo viên và các nhà quản lý giáo dục
các cấp. Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực cũng được
áp dụng trong các nhà trường ở Lào. Trong đó, sử dụng tình huống trong dạy
học cũng đã được giáo viên sử dụng.
Tuy nhiên, chưa có nhiều cơng trình nghiên cứu khoa học tại Lào về việc

vận dụng tình huống trong dạy học nói chung và đặc biệt chưa có cơng trình
nghiên cứu khoa học cụ thể nào về vận dụng tình huống trong dạy học mơn
Chính trị ở các trường đại học, cao đẳng ở Lào. Chủ yếu, các tác giả tập trung

8


nghiên cứu các biện pháp để nâng cao chất lượng dạy học các mơn Lý luận
chính trị ở các trường đại học, cao đẳng, các trường Chính trị và Hành chính
của Lào. Cụ thể như:
Tác giả Vilayseng Nouxaylor (2012), Nâng cao chất lượng giảng dạy
môn Triết học Mác - Lênin ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng

Khoảng, Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, Luận văn thạc sỹ Giáo dục học,
Trường Đại học Vinh. Trong cơng trình này, tác giả đã nghiên cứu thực trạng
chất lượng giảng dạy môn Triết học Mác - Lênin cho sinh viên ở trường Cao
đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, chỉ ra những hạn chế về
chương trình, phương pháp dạy và học. Để nâng cao chất lượng giảng dạy môn
Triết học Mác - Lênin ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng
Khoảng, đề tài cho rằng cần tập trung vào các giải pháp như đổi mới phương
pháp dạy học theo hướng tích cực, đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá,
tăng cường phương tiện, cơ sở vật chất cho dạy học các mơn Lý luận chính trị
trong đó có mơn Triết học Mác - Lênin.
Tác giả Chanhha Daolasouk (2017), Nâng cao chất lượng dạy học các
môn Lý luận Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng

Khoảng - Lào, Luận văn thạc sỹ Giáo dục học, Trường Đại học Sư phạm Thái
Nguyên. Đề tài đã khái quát cơ sở lý luận và phân tích thực trạng chất lượng
dạy học các mơn Lý luận Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai,
tỉnh Xiêng Khoảng - Lào. Đề tài khẳng định: “Trong hàng loạt các yếu tố đó
thì yếu tố chương trình đào tạo, phương pháp dạy và học là có ý nghĩa tiên
quyết. Để nâng cao chất lượng dạy học các môn khoa học chính trị, nhất thiết
phải đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp dạy và học” [6; tr.65]. Điều
này cho thấy tầm quan trọng của việc đổi mới phương dạy học, cần vận dụng
các phương pháp dạy học tích cực để góp phần nâng cao chất lượng dạy học
các mơn Lý luận Chính trị của các nhà trường của Lào.

9

Tác giả Phasith Keokhady (2017), “Vận dụng phương pháp thuyết trình
tích cực trong dạy học mơn Lý luận chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Đông
Khang Xạng, thủ đô Viêng Chăn” Luận văn thạc sỹ Giáo dục học, Trường Đại
học Sư phạm Thái Nguyên. Trong đó, tác giả cũng nêu ra quan niệm về tình
huống và sử dụng tình huống trong dạy học. Tác giả cũng nhấn mạnh đến sự cần
thiết của việc sử dụng tình huống có vấn đề trong dạy học các mơn Lý luận chính
trị ở Lào. Theo tác giả: “Trong q trình dạy học mơn Lý luận chính trị, muốn
có bài thuyết trình có sức thuyết phục, GV phải tạo ra tình huống có vấn đề. Tình
huống có vấn đề là tình huống nảy sinh mâu thuẫn giữa một bên là chủ thể có
nhu cầu giải quyết tình huống đó với một bên là những tri thức kỹ năng và

phương pháp hiện có của chủ thể chưa đủ để giải quyết, để tạo ra cho mình có
hiểu biết về nó và cách hiểu giải quyết tình huống” [13, tr.21]. Như vậy, việc vận
dụng tình huống có vấn đề kết hợp với các phương pháp dạy học tích cực khác
trong giảng dạy các mơn Lý luận chính trị ở Lào là một trong những giải pháp
nhằm nâng cao chất lượng của môn học này.
Mặc dù, chưa có một cơng trình nghiên cứu khoa học độc lập nào về vận
dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị ở các trường Cao đẳng sư phạm
ở Lào, song dựa trên các cơng trình nghiên cứu trong và ngồi nước về phương
pháp dạy học tình huống và việc vận dụng tình huống trong dạy học đề tài luận
văn sẽ tiếp tục nghiên cứu để xây dựng được quy trình vận dụng tình huống
trong dạy học mơn Chính trị ở trường Cao đẳng sư phạm Khang Khai, tỉnh
Xiêng Khoảng góp phần nâng cao hơn chất lượng dạy và học đối với môn học

này của nhà trường.
1.1.3. Những nội dung luận văn tiếp tục nghiên cứu
Dựa trên kết quả nghiên cứu đã có liên quan đến vấn đề của đề tài, luận
văn có nhiệm vụ làm rõ những nội dung nghiên cứu sau đây:
- Khái quát lý luận chung về việc vận dụng tình huống trong dạy học
mơn Chính trị và những yêu cầu sư phạm đối với việc vận dụng tình huống
trong dạy học mơn Chính trị ở các trường Cao đẳng sư phạm Lào.
10


- Phân tích được thực trạng và đề xuất quy trình vận dụng tình huống
trong dạy học mơn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh

Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.
- Thực nghiệm sư phạm và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả việc vận
dụng tình huống trong mơn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai,
tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCNDLào.
1.2. Cơ sở lý luận của việc vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính
trị ở các trường Cao đẳng sư phạm Lào
1.2.1. Tình huống trong dạy học
1.2.1.1. Khái niệm về tình huống và vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính
trị
* Khái niệm tình huống
Trong khoa học giáo dục có nhiều cách tiếp cận khác nhau về tình huống
và việc vận dụng tình huống trong dạy học.

Theo Từ điển Tiếng Việt định nghĩa: “Tình huống là sự diễn biến tình
hình về mặt cần đối phó” [24; tr.1082].
Tình huống cịn được hiểu là sự mơ tả về một trường hợp có thật trong
thực tế hoặc mô phỏng nhằm đưa ra một vấn đề chưa được giải quyết đòi hỏi
người đọc (người nghe) phải giải quyết vấn đề đó.
Tác giả Trần Văn Hà quan niệm: “Tình huống - sự kiện cần được nghiên
cứu xử lý, cũng có thể tình huống là những mâu thuẫn diễn ra trong một hay
nhiều yếu tố của hệ sinh thái xã hội hoặc của hệ sinh thái nhân văn” [10; tr.8].
Với cách tiếp cận này, tình huống được hiểu là một vấn đề đặt ra cần được giải
quyết trong một sự kiện cụ thể nào đó.
Nhà giáo dục M.I.Makhơnutốp lại tiếp cận tình huống từ góc độ có vấn
đề, ơng cho rằng: “tình huống có vấn đề là trạng thái tâm lý của sự khó khăn về

mặt trí tuệ nảy sinh ở con người trong những tình huống khách quan khi cần
giải thích một sự kiện mới bằng tri thức đã có hoặc bằng cách thức hoạt động

11


đã biết trước đây mà phải tìm tri thức hoặc tìm cách thức hoạt động mới”[12;
tr.280]. Đồng quan điểm với M.I.Makhơnutốp, nhà giáo dục Liên Xô
A.M.Machiuskin cũng quan niệm: “Một tình huống gọi là tình huống có vấn đề
khi xuất hiện sự không tương xứng, sự xung khắc giữa cái đã biết và cái đòi
hỏi, cách thức và những yếu tố thực hiện hành động đang đòi hỏi, hoặc khi con
người gặp phải một vài điều kiện mới mà không thể thực hiện hành động đã

biết” [11; tr.25]. Với các cách tiếp cận này, tình huống được hiểu là những vấn
đề mới này sinh mà bằng tri thức đã có chưa giải quyết được phải tìm cách thức,
phương pháp mới để giải quyết nó.
Cịn trong q trình dạy học, theo tác giả Đặng Văn Đức, Nguyễn Thu
Hằng: “Tình huống học tập là trạng thái tâm lý khi học sinh gặp phải mâu thuẫn
giữa điều đã biết và điều chưa biết nhưng muốn biết” [9; tr.102].
Từ những quan niệm trên đây cho thấy, tình huống là những sự kiện, vụ
việc, hồn cảnh có mâu thuẫn, có vấn đề cần được giải quyết. Cịn tình huống
“có vấn đề” được hiểu là trở ngại về trí tuệ của con người, xuất hiện khi ta chưa
biết cách giải thích hiện tượng, sự việc hay một q trình nào đó của thực
tế. Trong dạy học tình huống cũng có thể là một hồn cảnh gắn với câu chuyện
có cốt truyện, nhân vật, có chứa đựng xung đột, có tính phức hợp được viết ra để

minh chứng một vấn đề hay một số vấn đề của cuộc sống thực tế.
Vận dụng tình huống trong dạy học:
Có rất nhiều quan điểm khác nhau về tình huống trong dạy học, song tựu
chung lại đều hiểu: Tình huống trong dạy học là những sự kiện có thực, chứa
đựng mâu thuẫn cần được giải quyết hoặc được mô phỏng theo tình huống có
thực, được cấu trúc hố nhằm mục đích dạy học.
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Tình huống trong dạy học phải phản
ánh được mâu thuẫn biện chứng giữa kiến thức mới và kiến thức cũ, đó là mâu
thuẫn bản chất bên trong, khơng phải là mâu thuẫn hình thức bên ngoài” [17;
tr.31].

12

Để xây dựng được tình huống trong dạy học địi hỏi tình huống đưa ra
phải được cấu trúc hóa hướng đến mục đích dạy học: Dạy tri thức, dạy kỹ năng,
phát triển năng lực người học. Không đảm bảo được yêu cầu này thì tình huống
chỉ đơn thuần là sự kiện, là vấn đề chứa đựng mâu thuẫn cần giải quyết mà
khơng có tính hướng đích về giáo dục.
Tình huống được sử dụng trong dạy học thường là tình huống có vấn đề.
Nghĩa là tình huống nêu ra phải chứa đựng những mâu thuẫn đưa học sinh vào
vấn đề cần giải quyết để kích thích tính chủ động, sáng tạo của người học. “Tình
huống có vấn đề trong dạy học là tình huống mà khi đó mâu thuẫn khách quan
của bài toán nhận thức được học sinh chấp nhận như một vấn đề học tập mà họ

cần có và có thể giải quyết” [17; tr.32].
Vận dụng tình huống trong dạy học là phương pháp dạy học mà giáo
viên nêu ra những tình huống có thật hoặc giống như thật gắn với nội dung bài
học cụ thể buộc học sinh phải suy nghĩ, tìm hiểu đề ra được cách giải quyết vấn
đề hợp lí nhất.
Việc vận dụng tình huống vào dạy học sẽ giúp cho quá lĩnh hội tri thức của
người học trở nên dễ dàng hơn. Nó khắc phục được tính thụ động, một chiều, ngại
tư duy, ngại tìm tịi, sáng tạo vốn tồn tại khá lâu trong phương pháp dạy học trước
đây. Ở đó, người học được giới thiệu một tình huống cụ thể, có thật và được đặt vào
vị trí của người ra quyết định để giải quyết vấn đề trong tình huống ấy.
Tình huống dạy học ln thay đổi nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố như
năng lực của giáo viên, nhận thức của học sinh, yêu cầu của sách giáo khoa,

môi trường học tập, cơ sở vật chất… Do đó, để có thể vận dụng tình huống vào
dạy học một cách hiệu quả, đòi hỏi người giáo phải luôn nỗ lực đổi mới phương
pháp dạy học, cách tiếp cận vấn đề dạy học và tập trung cao độ vào cơng việc
để có thể lựa chọn và đưa ra được các tình huống dạy học sát với thực tế, thơng
qua việc giải quyết tình huống học sinh dễ dàng nắm bắt được kiến thức cơ bản
của môn học, đồng thời còn khả năng vận dụng để giải quyết các vấn đề thực
tiễn khác nảy sinh trong đời sống.

13


Vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị

Vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị là phương pháp mà
giảng viên đưa ra các tình huống (có thật hoặc hư cấu) chứa đựng nội dung
bài giảng liên quan đến kiến thức các mơn Chính trị như về triết học, kinh tế
chính trị… để sinh viên có bối cảnh trải nghiệm, có điều kiện thực hành, phát
triển kỹ năng phân tích, lập luận, quyết định lựa chọn phương án giải quyết
tình huống bằng việc đưa ra các ý kiến cá nhân. Qua đó, phát huy tính tích cực
của người học trong việc tìm kiếm, chiếm lĩnh tri thức, hình thành kỹ năng dưới
sự định hướng, tổ chức dạy học của giảng viên.
Vận dụng tình huống trong dạy học mơn Chính trị là việc giảng viên phải
chuyển tải được nội dung khoa học của môn học cần trang bị cho sinh viên và
phát triển được năng lực giải quyết vấn đề cho họ theo yêu cầu, mục tiêu môn
học. Nghĩa là những tình huống mà giảng viên sử dụng trong q trình dạy học

khơng chỉ giúp sinh viên hiểu rõ được nội hàm các khái niệm, phạm trù, quy luật
mà cịn phải thơng qua các tình huống đó, sinh viên còn biết cách vận dụng kiến
thức đã học để giải quyết bài toán thực tiễn cuộc sống.
Để thực được điều này giảng viên khơng chỉ đơn giản là có kinh nghiệm
dạy học mà cịn cần phải có nghệ thuật, kỹ năng trong việc lựa chọn tình
huống, định hướng giải quyết tình huống, thơng qua đó để giáo dục tình cảm,
thái độ cho người học. Với ý nghĩa đó, hiệu quả của việc vận tình huống vào
dạy học mơn Chính trị, giảng viên cần thiết phải đưa sinh viên vào trạng thái
tâm lý muốn tìm tịi và khát khao khảo nghiệm việc giải quyết vấn đề, qua đó
hướng đến giá trị thuyết phục người học bằng chính sự trải nghiệm của bản
thân, bằng kinh nghiệm họ rút ra sau khi tham gia vào tình huống và giải quyết
tình huống. Đây chính là điều cần hướng tới trong cơng tác đổi tác đổi mới

giáo dục hiện nay.
Ý nghĩa thực tiễn và tính khoa học, tính hiệu quả của việc vận dụng tình
huống trong dạy học nói chung và trong dạy học Chính trị nói riêng được đo

14


bằng mức độ hứng thú, hài lòng của người học; sự thay đổi căn bản tư duy,
nhận thức của người học - từ chỗ bị động thu nhận tri thức đến chỗ chủ động
tìm kiếm, chiếm lĩnh và vận dụng tri thức vào việc giải quyết các vấn đề nảy
sinh trong thực tiễn. Theo đó, những tri thức, kỹ năng, tình cảm, thái độ mà
sinh viên thu nhận được từ môn học về các khái niệm, nguyên lý, phạm trù,

quy luật… trở thành của chính họ, do họ tự nhận thức, khơng bị áp đặt bởi
giảng viên. Tính khoa học, tính hiệu quả của việc vận dụng tình huống trong
dạy học còn được đánh giá bằng sự phát triển ở người học năng lực phân tích,
đánh giá, giải quyết các vấn đề nảy sinh trong cuộc sống, phát huy được tính
chủ động, sáng tạo ở họ.
1.2.1.2. Cấu trúc và phân loại tình huống trong dạy học mơn Chính trị
* Cấu trúc của tình huống dạy học
Cấu trúc của tình huống dạy học được tạo bởi hai yếu tố cơ bản: con
người và các thành tố của quá trình dạy học.
Thứ nhất, yếu tố con người là giảng viên và sinh viên. Theo tác giả Thái
Duy Tuyên và Bùi Hồng Thái trong bài viết “Dạy học tình huống và tình huống
dạy học” [25] cho rằng: Muốn làm việc có hiệu quả người thầy phải nắm được

nhu cầu, nguyện vọng, hoàn cảnh, điều kiện học tập của sinh viên. Đối tượng
lao động của người giảng viên là sinh viên, khác với công nhân, nông dân, đối
tượng lao động là những vật vô tri vô giác. Trong giờ lên lớp giảng viên phải
quan tâm theo dõi sự chú ý và hứng thú của sinh viên, căn cứ vào mục tiêu, nội
dung của bài học để giảng viên lựa chọn tình huống có thể theo giáo án đã
chuẩn bị trước, hoặc căn cứ thực tiễn nhận thức của sinh viên để nêu ra tình
huống cho phù hợp. Hứng thú học tập của sinh viên chính là động lực kích thích
tính tích cực sáng tạo, làm nâng cao chất lượng học tập. Nếu sinh viên tích cực,
chủ động tham gia vào bài giảng, lắng nghe và tập trung để xử lý các tình huống
mà giảng viên nêu ra, điều đó sẽ góp phần quan trọng tạo nên sự thành công
của tiết học.

15