Bài giảng điện tử Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam CHƯƠNG 7

ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG
CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN
VIỆT NAM



I. Quá trình nhận thức và nội dung đ
ờng lối xây dựng, phát triển nền
văn hoá

1.Thời kỳ trớc đổi mới
a. Quan điểm, chủ trơng về xây
dựng nền văn hoá
- Năm 1943, trong bản đề cơng văn
hoá Việt Nam do đồng chí Tổng
bí th Trờng Chinh trực tiếp dự thảo
đà đề ra 3 nguyên tắc của nền
văn hoá mới:
dân tộc hoá, khoa học hoá và đại
chúng hoá.


I. Quá trình nhận thức và nội dung đ
ờng lối xây dựng, phát triển nền
văn hoá


I. Quá trình nhận thức và nội dung đ
ờng lối xây dựng, phát triển nền
văn hoá

1.Thời kỳ trớc đổi mới
a. Quan điểm, chủ trơng về xây
dựng nền văn hoá
- Ngày 3/9/1945 trong khi nêu 6 nhiệm vụ cấp
bách của Nhà nớc Việt Nam dân chủ cộng hoà,
Đảng ta đà nêu ra 2 nhiệm vụ về văn hoá:
+ Một là, cùng với diệt giặc đói phải diệt giặc
dốt
+ Hai là, giáo dục lại nhân dân chúng ta, làm
cho dân tộc chúng ta trở nên một dân tộc
dũng cảm, yêu nớc, yêu lao động, một dân tộc
xứng đáng với nớc Việt Nam ®éc lËp.


đờng lối văn hoá đợc thể
hiện trong: Bản chỉ thị
Kháng chiến, kiến quốc
(25/11/1945) của Ban thờng
vụ Trung ơng Đảng; trong bức
th về Nhiệm vụ văn hoá Việt
Nam trong công cuộc cứu nớc
và xây dựng nớc ta hiện nay;
báo cáo Chủ nghĩa Mác và
văn hoá Việt Nam (7/1948)


Kết quả, ý nghĩa, hạn chế và nguyên nhân
Kết quả và ý nghĩa
- đà xoá bỏ di sản văn hoá phong kiến, xoá
bỏ nền văn hoá nô dịch của thực dân Pháp,

xây dựng nền văn hoá dân chủ mới với tính
chất khoa học, dân tộc và đại chúng.
- Hoàn thành xoá nạn mù chữ, phát triển hệ
thống giáo dục, cải cách phơng pháp dạy
học, bài trừ hủ tục
- Trong những năm 1960 - 1975 công tác t t
ởng văn hoá đà đạt đợc những thành tựu to
lớn: miền Bắc văn hoá, giáo dục phát triển
với tóc độ cao; trình độ văn hoá chung của
xà hội đợc nâng lên một mức đáng kể; lối
sống mới đà trở thành phổ biến.


Phong trào bình dân học vụ


ã Hạn chế và nguyên nhân
- Công tác văn hoá t tởng thiếu sắc bén,
thiếu tính chiến đấu
- Việc xây dựng thể chế văn hoá còn
chậm
- Sự suy thoái về đạo đức, lối sống
- Văn học , nghệ thuật còn những mặt
bất cập.
ã Nguyên nhân
- Do hoàn cảnh chiến tranh
- Do cơ chế quản lý kế hoạch hoá hoá
tập trung quan liêu bao cấp, và tâm lý
binh quân chủ nghĩa.

2. Trong thời kỳ đổi mới
a.Quá trình đổi mới t duy về xây dựng và
phát triển văn hoá
Từ đại hội VI đến đại hội X đà hình
thành từng bớc nhận thức mới về đặc tr
ng của nền văn hoá mới; về vai trò, vị trí
của văn hoá trong phát triển kinh tÕ - x·
héi vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tế:
ã đại hội VI (12/1986) xác định khoa học
kỹ thuật là một động lực to lớn đẩy
mạnh quá trình phát triĨn kinh tÕ - x·
héi; cã vÞ trÝ then chèt trong x©y dùng
CNXH.


2. Trong thời kỳ đổi mới
a. Quá trình đổi mới t duy về xây dựng và
phát triển văn hoá
ã Cơng lĩnh năm 1991 lần đầu tiên đa ra
quan niệm về nền văn hoá Việt Nam có
hai đặc trng: tiên tiến và đậm đà bản
sắc dân tộc; khoa học và công nghệ ,
giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng
đầu.
ã đại hội VII, VII, IX, X và nhiều nghị quyết
trung ơng đà xác định văn hoá là nền
tảng tinh thần của xà hội và coi văn hoá
vừa là mục tiêu vừa là động lực của phát
triển

+ Nghị quyết trung ơng 5 khoá VIII
(7/1998) chỉ ra 5 quan điểm cơ bản chỉ
đạo quá trình phát triển văn hoá trong
thời kỳ CNH - HĐH đất nớc.
+ Hội nghị trung ơng 9 khoá IX (1/2004)
xác định thêm: phát triển văn hoá đồng
bộ với phát triển kinh tế
+ Hội nghị trung ơng 10 (khóa IX) đặt
vấn đề đảm bảo sự gắn kết giữa nhiệm
vụ phát triển kinh tế là trung tâm; xây
dựng chỉnh đốn đảng là nhiệm vụ then
chốt với nhiệm vụ không ngừng năng cao
văn hoá - nền tảng tinh thân của xà hội



b. Quan điểm chỉ đạo về xây dựng và
phát triển văn hoá
- Một là, văn hoá là nền tảng tinh thần
của xà hội, vừa là mục tiêu, vừa là
động lực thc dÈy sù ph¸t triĨn cđa
kinh tÕ – x· héi.
- Hai là, nền văn hoá mà ta xây dựng là
nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản
sắc dân tộc.
- Ba là, nền văn hoá Việt Nam là nền
văn hoá thống nhất mà đa dạng trong
cộng đồng các dân tộc.

b. Quan điểm chỉ đạo về xây dựng và
phát triển văn hoá
- Một là, văn hoá là nền tảng tinh thần
của xà hội, vừa là mục tiêu, vừa là
động lực thc dÈy sù ph¸t triĨn cđa
kinh tÕ - x· héi.
- Hai là, nền văn hoá mà ta xây dựng là
nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản
sắc dân tộc.
- Ba là, nền văn hoá Việt Nam là nền
văn hoá thống nhất mà đa dạng trong
cộng đồng các dân tộc.


- Bốn là, xây dựng và phát triển văn hoá
là sự nghiệp của toàn dân do Đảng lÃnh
đạo, trong đó đội ngũ trí thức giữ vai
trò quan trọng.
- Năm là, Văn hoá là một mặt trận, xây
dựng và phát triển văn hoá là một sự
nghiệp cách mạng lâu dài, đòi hỏi ý
chí cách mạng và sự kiên trì, thận
trọng.
- Sáu là, giáo dục đào tạo cùng với khoa
học và công nghệ đợc coi là quốc sách
hàng đầu.

c. Chủ trơng xây dựng và phát triển nền văn
hoá.
- Phát triển văn hoá gắn kết chặt chẽ và đòng
bộ với phát triển kinh tế xà hội
- Làm cho văn hoá thấm sâu vào mọi lĩnh vực
của đời sống xà hội.
- Bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc, mở rộng
giao lu, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại.
- đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo, phát
triển nguồn nhân lực chất
lợng cao



- Nâng
cao
năng
lực
và
hiệu
quả
hoạt
động

của khoa học và công nghệ.
- Xây dựng và hoàn thiện các giá trị mới và
nhân cách con ngời Việt Nam trong thời kỳ
CNH HĐH và hội nhập kinh tế quốc Do
tế.
quanh ph phường Hà Nội bằng

 

 

Diễu hành trong khai
mạc Lễ hội du lịch
Quốc tế – Hà Nội 2004.

Phố Tràng Tiền -nơi lưu gữ nhiều dấu
ấn kiến trúc Pháp

 

Trình diễn đi cà kheo
dân gian tại Lễ hội du
lịch Quốc tế Hà Nội 2004.

 

xích lô là
thú vui của du khách
quốc tế và là nét riêng
của du lịch Hà Nội.


d. Kết quả, ý nghĩa, hạn chế và nguyên
nhân
Kết quả và ý nghĩa
- Cơ sở vật chất, kỹ thuật của nên văn hoá

mới đà bớc đầu đợc tạo dựng; quá trình
đổi mới t duy về văn hoá, về xây dựng
con ngời và nguồn nhân lực có bớc phát
triển rõ rệt..
- Giáo dục và đào tạo có bớc phát triển mới.
- Khoa học và công nghệ có bớc phát triển,
phục vụ thiết thực hơn nhiệm vụ phát
triển kinh tế.
- Văn hoá phát triển, việc xây dựng đời sống
văn hoá và nếp sống văn minh có tiến bộ ở
tất cả các tỉnh, thành trong cả nớc.




Hạn chế và nguyên nhân
- Sự phát triển của văn hoá cha đồng bộ và tơng
xứng với tăng trởng kinh tế, thiếu gắn bó với
nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng
- Nhiệm vụ xây dựng con ngời Việt Nam trong thời
kỳ CNH - hđH cha tạo đợc chuyển biến rõ rệt.
- Môi trờng văn hoá còn bị ô nhiễm bởi các tệ nạn xÃ
hội.
- Việc xây dựng các thể chế văn hoá còn chậm, cha
đổi mới, thiếu đồng bộ.
- Tình trạng nghèo nàn, thiếu thốn, lạc hậu về văn
hoá - tinh thần ở nhiều vùng nông thôn, miền núi,
vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào các dân tộc
thiểu số, và vùng căn cứ cách mạng vẵn cha đợc
khắc phục có hiƯu qu¶.

Nguyên nhân
- Nhận thức của đảng về vai trò đặc
biệt của văn hoá cha thật đầy đủ.
- Cha xây dựng đợc cơ chế, chính sách
và giải pháp phù hợp để phát triển văn
hoá trong cơ chế thị trờng định hớng
XHCN và hội nhập quốc tế.
- Một bộ phận những ngời hoạt động
trên lĩnh vực văn hoá có biểu hiện xa
rời đời sống, chạy theo chủ nghĩa
thực dung, thị hiếu hấp tÊp.


II. Quá trình nhận thức và chủ trơng giải
quyết các vÊn ®Ị x· héi
1. Thêi kú tríc ®ỉi míi.
a. Chđ trơng của Đảng về giải quyết các vấn
đề xà hội
- Trong những năm chiến tranh: chính sách
xà hội cấp bách là làm cho dân có ăn, làm
cho dân có mặc, có chỗ ở, làm cho dân đ
ợc học hành.
- Trong những năm 1960 - 1985 chính sách
xà hội mạng nặng tính bình quân chủ
nghĩa, bao cấp và dựa nhiều vào viƯn trỵ.


Nạn đói 1945

b. Kết quả, ý nghĩa, hạn chế và nguyên
nhân
Kết quả và ý nghĩa
- đảm bảo đợc sự ổn định của xà hội
- đạt đợc thành tựu phát triển trên một
số lĩnh vực nh văn hoá, giáo dục, y tế,
đạo đức, kû c¬ng.